Worms, eens centrum van
het Duitse Rijk
C hefarme 4
Nu 110°; maar een kerkhof van
een groots verleden
Vrijhaven Tanger krijgt
Marokkaans bestuur
Alleen bestemd voor
Full Speed-rokers!
Onduidelijk beleid ten
aanzien van Indonesië
Literaire samenwerking tussen
Noord en Zuid
s
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
9
WOENSDAG 31 OKTOBER 1956
TT aar Luther voor de Keizer stond
O
(Va
verslaggever)
HIER BEVINDT ZICH een van de meest gedenkwaardige plaatsen
het Avondland. Hier lag het Heilige Tempelgebied van de Romeinen,
de Koningsburcht van de Nibelungen, het Keizerlijk Paleis van Karei de
Grote, het Hof van de Bisschop van Worms; verwoest door de Fransen in
de jaren 1689 en 1795. Meer dan honderd Rijksdagen hadden hier pli
Hier stond voor Keizer en Rijk Maarten Luther".
Zo luidt het opschrift van een plaat, geklonken aan een bouwvallig
huis in Worms, in de schaduw van de machtige Dom. De gedenkplaat ver
tegenwoordigt vijftien eeuwen geschiedenis en is als het ware een graf
steen op het kerkhof van een cultuur, die Europa omspande, onze geschie
denis bepaalde en waarvan de vruchten zo invloedrijk waren voor het
geestelijk leven.
kilometer lengte diende als bevel-
liging. Zeventig wachttoren» versterkten
die maar; twaalf stadpoorten met elk
zeven verdiepingen vormden leder
burcht op zichzelf. De stad telde vijftig
kerken en twaalf kloosters. Er warer
dertig adellijke hoven gevestigd. De bis
schopsresidentie nabij de Dom was eer
van de mooiste gebouwen van Worms
Boven dit alles uit torende de Dom zelf
een kathedraal met zes torens en var
enorme afmetingen.
(AMDAT OMWONENDE vorsten hun
macht sterk lieten gelden en Worms
Vergankelijkheid is
hier tastbaar
WAANNEER MEN NU de troosteloze
ruimte om zich heen ziet, met de puin
hopen uit de Tweede Wereldoorlog de
derde verwoestingl nog precies, zoals
in 1945, komt onwillekeurig een gevoel
van opstandigheid en spijt naar boven
„Op deze plaatsHier nam Luther de
beslissing, waardoor het hem onmogelijk
werd, ooit no geen stap terug te doen.
een beslissing voor „Keizer en Rijk"
Maar zelfs de inwoners van Worms kun
nen alleen nog maar in de boeken lezen,
wat op de Rijksdag van 1521 is gebeurd.
Niets is er meer over uit die tijd. Alleen
de prachtige Dom staat er nog. Deze Dom
is evenmin ontkomen aan de verwoestin
gen. Als de donkere wolken over Worms
trokken, brandde dit Godshuis steeds het
felst. Maar steeds ook is de kathedraal
herbouwd en bij haar aanzien beseft men
de geweldige dynamiek van de eeuw, die
lag op de grens van Middeleeuwen en
Nieuwe Tijd.
Centrum van het Rijk
TTfORMS WAS IN die tijd een van de
schitterendste steden van het Heilige
Roomse Rijk der Duitse Natie. Het was
een centrum, waar keizers, vorsten, edel
lieden en prelaten zich hadden gevestigd.
Het kon toen al bogen op een geschiede
nis van vijftien eeuwen. De Romeinen
hadden in Worms een burgerlijk bestuurs
centrum. Vandalen, Bourgondiërs, Hun
nen. Alamannen en Franken trokken de
eerste eeuwen van onze jaartelling door
het gebied rond Worms, vaak plunderend
en brandschattend. De grondslagen voor
het latere Heilige Rijk werden gelegd
toen de Frankenkoning Clovis zich tot het
Christelijk Geloof bekeerde. Drie eeuwen
later zette Karei de Grote het werk van
Clovis voort. Deze Keizer, hoezeer hi)
ook verbonden was aan Aken, had in zi)n
reusachtig rijk Worms tot zijn voornaam
ste residentie gemaakt.
Omstreeks het Jaar duizend is Worm»
waarlijk groot geworden. Bisschop Bur-
chard (1000—1025) trok de wereldrijke
macht aan zich en vormde, grote organi
sator die hij was, een voor die tijd uitste
kend bestuursapparaat voor de stad en
legde fundamenten van de Dom en van
nog een aantal andere kerken.
Machtiger dan ooit
T\E STAD WERD machtiger dan ooit,
toen zij in de strijd van Hendrik IV
tegen Paus Gregorius VII de enige Duitse
plaats was, die voor de keizer partij durf
de te kiezen en tolvrijheid kreeg als belo
ning daarvoor. De: strijd tussen Keizer
en Paus werd In 1122 eveneens in Worms
beslecht: onder aanwezigheid van hon
derdduizenden rijksgenoten sloten beiden
het Concordaat van Worms, waarin werd
bepaald, dat de Keizer alleen zeggenschap
uitoefent over de wereldlijke en de Paus
alleen iets te zeggen heeft over
„eeuwige" dingen.
Vele Keizers bouwden daarna
Worms: Frederik I Barbarossa, Hendrik
VI en Frederik II. De opkomst vai
burgerij als derde macht tegenover adel
en geestelijkheid betekende voor de stad
bloei en uitbreiding. De twaalfde en der
tiende eeuw waren de belangrijkste in
haar geschiedenis.
In deze periode had Worms meer
honderdduizend inwoners, een enorm
tal voor een middeleeuwse stad. Een i
Hoog boven Worms torent nog
steeds de Dom. Hoewel al vele
malen verwoest, beheerst deze
kathedraal nog het beeld van de
stad.
1200 nog maar weinig armslag toeston
den, ging het inwonertal achteruit en nam
de welvaart af. Nog lang evenwel bleef de
een centrum van bestuur en cultuur.
In geen enkele stad van het Heilige Rijk
zijn zoveel Rijksdagen gehouden als in
Worms. Die van 1521 was, wanneer wtj
daarover tharts in de twintigste eeuw een
oordeel vellen, de belangrijkste. Juist deze
rijksdag heeft Worms zijn naam in de ge
schiedenis doen behouden. Aan die ge-
>eurtenis ontleent het zijn bijnaam
.Lutherstad".
Ik schreef het al, van die tijd is alleen
naar in het museum en in de boeken iets
terug te vinden. Worms zelf bezit niets
Alle middeleeuwse paleizen van de
vele hoogwaardigheidbekleders, de kerken
de kloosters, ze gingen volledig te
gronde bij de veldtocht van de generaal
Frankrijks Koning Lodewijk de
Veertiende, Mélac.
Generaal Mélac drong het Duitse Rijk
Innen, toen de r(Jkstroepen voor Wenen
slag leverden tegen de Opdringende Tur
ken. Op zijn terugtocht in 1689 verwoestte
iU op grondige wijze tweehonderd steden
n dorpen. Worms was daar ook bU- La-
er, toen de schade enigszins hersteld
nu, kwamen de Fransen opnieuw opzet'
en. Dit betekende de genadeslag voor de
stad. Van deze verwoesting heeft Worms
nooit meer hersteld. Omstreeks 1800
iden er nog slechts vierduizend men-
meest hoeren en wijnbouwers De
ruines van de kerken werden gebruikt als
stallen en opslagplaatsen.
Thans nog heet Worms de Lutherstad.
Er staat een groot LuthermonumenL da
terend uit 1886, waar men behalve het
beeld van Luther zelf, de beelden van tal
van voorlopers der Hervorming aantreft
en de geschiedenis der reformatie kan
lezen.
Er is nog meer, dat aan Luther doet
denken. Het meest waardevolle stuk is de
tweedelige Lutherbijbel, dateren duit 1541.
Hij heeft een plaats gevonden in het mu
seum tussen brieven en oude exemplaren
van Luthers werken. Deze bijbel is te
meer kostbaar door de opdracht, die Lu
ther zelf tegenover de titelpagina schreef:
een aanwijzing hoe als Christen de Bijbel
Worms bezit voorts een „Lutherpoortje".
Dit poortje in een van de resten van de
oude stadsmuur heeft echter niets met
de kerkhervormer te maken. Het heet zo,
omdat het sprekend lijkt op het bekende
Lutherpoortje in Augsburg.
Slechts monument
TT/"AT IN WORMS nog meer aan de tijd
van de reformatie zou kunen her
inneren is kunstmatig. De Dom. hoe ge
weldig ook. bezit geen steen meer van
het oorspronkelijke gebouw van eeuwen
Een waarlijk monument van de refor*
matie is de Dreifaltlgkeitskirche. Uit heel
Europa droegen de Lutheranen de bouw
stoffen aan. om twee eeuwen na de Rijks
dag deze kerk te stichten als een geloofs
getuigenis recht tegenover de Roomse
dom. De kerk was in 1724 gereed en vele
vorsten maakten de Inwijding mee.
Sindsdien is de kerk tweemaal ver
woest. voor het laatst in 1945. Thans na
dert de restauratie snel haar voltooiing.
Wanneer de kerk geheel herbouwd is.
zullen weer talrijke protestanten in
Worms bijeenkomen om de Inwijding m«
te maken. Dan zal Worms weer Luther
stad zijn, zelfs als is de Drievuldigheids
kerk niet meer het bedehuis uit 1724
Nog enkele andere kerken zijn na de
oorlog herbouwd. Daar is de Magnus Kir-
che, met de kerk van Wittenberg het
oudste protestantse bedehuls In Duitsland.
Ulrich Preu, een vriend van Luther, hield
er al protestantse kerkdiensten vóór de
Rijksdag van Worms. Het kerkje dateert
uit de achtste eeuw en is met zorg her
bouwd.
Het Worms van nu ademt met al
zijn herinneringen aan verwoestingen
en wederopbouw de vergankelijk
heid, waarmee ieder leven wordt ge
confronteerd. Maar vanuit Worms
straalt ook de onvergankelijkheid
van de leer, waarvoor Luther op de
Rijksdag voor „Keizer en Rijk" on
voorwaardelijk koos. Deze trieste en
blijde tegenstelling is de symboliek
van Worms, een boodschap voor alle
mensen van deze tijd.
Eenvoudig en intiem is de Mag-
nuskirche, een van de oudste
protestantse kerken van Duits
land. Al voordat Luther zich op
de Rijksdag moest verantwoor
den, werden in de Magnuskirche
protestantse kerkdiensten ge
houden.
Kwallt.lt,product nn dl Wppdrt-Fltolltin. 70 in 00 cl llléén bi) «pothlltn in Oroglitm
Het internationale bestuur van de
vrijhaven Tanger is gisteravond offi
cieel afgeschaft door de onderteke
ning van een reeks verdragen tus
sen Marokko en de acht voormalige
protectoraatsmogendheden. De be
slissing over de toekomst van Tanger
berust bij de Sultan van Marokko, die
in het verleden te kennen heeft ge
geven geneigd te zijn de stad vrij
haven te laten.
Dc verdragen zjjn ondertekend, ns een
conferentie, die drie weken heeft geduurd,
door Marokko, de Verenigde Staten. En
geland. Frankrijk. Italië. Spanje. België
Portugal en Nederland.
In de protocollen wordt bepaald dal
Marokko de schulden en verplichtingen
van het voormalige bestuu
De huidige wetten zullen van kracht blij
ven totdat zij zijn gewijzigd of eventueel
afgeschaft. Het huidige financiële, mone
taire. economische en commerciële re-
gieme van Tanger zal van kracht blijven
totdat de Sultan de nieuwe regeling heeft
bekrachtigd. Dit zal, zo werd besloten,
binnenkort geschieden.
Men heeft een speciaal statuut van
Tanger aanvaard, waarvan de belangrijk
ste artikelen o.m. inhouden dat de be
voegdheden van het Internationale be
stuur door de staat Marokko zal worden
overgenomen.
Binnen zes maanden na het van krachi
worden van het protocol zal de Marok
kaanse regering de betrokken functiona-
n van het huidige bestuur laten we-
wie er zijn funcUe zal kunnen be
houden.
/Advertentie!
de Full Speed-rokers Is er dubbel
goed nieuws. Op de eerste plaats en
dat is natuurlijk het belangrijkste Is
onze tabaksexpert met goede berichten
en goede resultaten teruggekeerd uit de
Verenigde Staten. De tabaksprijsen wa
ren dit jaar wel weer hoger, maar hU
heeft niettemin tülke tabakken aange
kocht, dat de goede kwaliteit en melange
Full Speed weer voor lange t(jd Is
veilig gesteld.
Maar ook onze publicitelts-afdeling heeft
niet stilgezeten. Zeer binnenkort komt
'eer een geheel nieuwe serie plaat
jes in omloopmet nóg meer zorg
samengesteld dan de vorige series. En
trokken al in steeds stijgende mate
de belangstelling, niet alleen van ver
zamelaars maar ook van de echte auto-
experts De nieuwe serie met het bijbe
horende album gaat over de auto in de
moderne tijd De nieuwste nieuwtjes van
de grote Auto-Salons komen erin aan de
orde. Met afzonderlijke hoofdstukken
over de kleine auto's, „droom"-wagens
en de z.g. experimentele wagens. Een
interessant én pakkend hoofdstuk over
de auto-race-sport en zeer spannend
over rallies en rally-rijden besluit dit
nieuwe, boeiend-geschreven album.
We vonden, dat al deze dingen de moeite
van 't vertellen aan onze trouwe (en aan
toekomstige!) Full Speed-rokers waard
Op tijdschema vóór
JFim Dussel (terug uit
Rome) heden aan grens
Wlm Dussel is gisteren in Zuid-Duits-
Iand pearriueerd op de terugweg van zijn
naar Rome vice-versa in een aufo-
oter. Hij vertelde, dat de heenreis bij-
der vlot was verlopen en dat hij en
zijn collega acht uur vóór waren op het
tijdschema.
Het weer op de terugreis was erg tegen
gevallen, omdat het bijna steeds regende.
Ondanks alle tegenslag, die men heeft
ondervonden, is de gemiddelde snelheid
toch nog tien kilometer per uur boven
het vastgestelde geweest. Hij en zijn col
lega Wim van Hoog hopen de verloren
tijd vandaag weer in te halen en zij zullen
vanavond aan de Nederlandse grens zijn.
Thans zijn de 3000 kilometer in vier dagen
afgelegd en de auto-scooter houdt zich
prima. Trouwens de beide reizigers zijn
ook in goede conditie.
Marinevliegtuig maakt
noodlanding in V.S.
Een Nederlands marine-amfibietoestel
heeft gisteren wegens het uitvallen van
een der motoren een noodlanding moeten
maken op het vliegveld van Portland.
Maine, Verenigde Staten. De zes inzit
tenden, de piloot Hans Prinselaar incluis,
bleven ongedeerd.
Het toestel was op weg van Norfolk.
Virginia naar Argentia, Newfoundland,
toen het ongeveer negentig mijl uit de
kust melding maakte van motorstoring.
Ruim een half uur later daalde het op
het vliegveld van Portland
Het toestel is van de Amerikaans"
rine aangekocht voor het verrichten van
reddingswerk.
Ontploffing in chemisch
fabriekje te A'da»-
In het chemisch fabrlckj van dt firma
„Orgahell" te Amsterdam heeft zich gis
teren een ontploffing voorgedaan waar
de oorzaak nog niet vast staat. Drie
arbeiders die in de houten loods, waarvan
het dak bestond uit gegolfd plaatijzer,
koffie zaten te drinken, konden bijtijds
wegkomen. Door de explosie ontstond er
brand en flessen met zwavel-, salpeter-
en azijnzuur begonnen te roken, zodat de
brandweer bij de blussing ook van schuim
gebruik moest maken
De loods werd door de luchtdruk bijna
geheel uit elkaar gerukt en enkele golf-
ijzeren platen kwamen op het dak van
een ernaast gelegen loods terecht. Een
van de brandweerlieden liep verwondin
gen op door wegspattend salpeterzuur.
Kamerleden constateren:
„Nederland moet tot tegenaanval overgaan
(Van onze parlementsredactie)
Het is vele leden der Tweede Kamer niet duidelijk, weljc beleid de Neder
landse regering denkt te voeren met betrekking tot Indonesië. De mede
delingen hierover in de regeringsverklaring van 23 oktober jl. hebben hen
iiiet voldoende bevredigd. In de eerste plaats (aldus deze Kamerleden in
het voorlopig verslag over de begroting van buitenlandse zaken) zal zich
een duidelijker beleid moeten manifesteren ten aanzien van de eenzijdige
opzegging van het Uniestatuut door Indonesië.
Zij erkennen, dat de Nederlandse rege
ring in een uitermate moeilijke beleids-
oositie verkeert, gebonden als zij is door
de vele en velerlei persoonlijke en ma-
'eriële belangen van de talrijke Neder
landers in Indonesië ZIJ »ijn echter van
mening, dat een lijdelijk ondergaan van
onrechtmatige daden in zich zelf onjuist
moet worden geacht, temeer daar de han
delwijze van Indonesië niet meer een
»aak is tussen twee landen, maar moet
rden gezien als een van de uitingsvor
men van de extreme wijze, waarop het
Aziatisch natlon-Msme zich steeds dries
ter tegenover di westerse mogendheder
«telt. Met het oog hierop vragen zij zich
af. of de Jongste ontwikkelingen in de
verhouding '••«sen Nederland en Indone
sië niet betrekken horen te worden in een
beraad tussen deze westerse mogend
heden. welk beraad er dan op gericht
zou moeten zijn opnieuw tot klare, reële
verhoudingen te komen.
Naar de mening van andere leden is
het onvoldoende zich van Nederland!
kant te beperken lot weerlegging van li
doneslsche beschuldigingen. Nederland
Resoluties van de algemene conferentie
der Nederlandse letteren
QP DE ZESDE algemene conferentie der
Ned. letteren, die ln Den Haag ls ge
houden, zijn de volgende resoluties aan
genomen. Allereerst zal er een permanent
secretariaat worden Ingesteld, waaraan
wordt opgedragen de uitvoering der re
soluties te bevorderen en eens per vier
maanden een bijeenkomst te beleggen met
oorzitters en secretarissen der vier
secties. Verder zal er bij de Belgische
•egerlng op worden aangedrongen op
korte, termijn over te gaan tot afschaffing
de overdrachttaxe op boeken (omzet
belasting).
De sectie Letterkunde en Toneel spreekt
wens uit dat de Ned. regering een ho-
orarium-subsidie voor enkele literaire
tijdschriften zal toekennen, daar het bo
rium van de tijdschriften in Noord
Nederland onverantwoordelijk laag Is en
het dus weinig aantrekkelijk maakt voor
uteur. De sectie verwacht dat de to
neeluitwisseling zal worden bevorderd
tussen België en Nederland en dat ook
leerlingen en leraren van de toneelscholen
zullen worden uitgewisseld. Nauwe sa
menwerking ook wil de sectie ten aan-
van de vertaling van het letterkundig
werk. terwijl ten slotte de wens wordt
uitgesproken, dat werken van auteurs die
langer dan een halve eeuw zijn overleden,
zullen vallen onder een bepaling van ver
plicht auteursrecht van een zeker per
centage. welk bedrag de overheid moet
aanwenden ten bate van de letterkunde.
De sectie Uitgeverij en Boekhandel
hoopt, dat er in België, naast de jaarlijk-
Boekenbeurs ln Antwerpen speciale
tentoonstellingen zullen worden gehouden
bepaalde groepen van in Nederland
verschenen boeken. Tevens acht de sectie
het gewenst, dat aan het geven van rege-
Loonsverhogingen in
Roemenië
Om de levensstandaard van hel gehele
land te verhogen heeft de Roemeense re
gering loonsverhogingen en vermeerde
ring van toelagen hekend gemaakt. Bijna
alle hand- en hoofdarbeiders rullen van
de vérhogingen profiteren. De kindertoe
slagen en de toeslagen op de pensioenen
sullen onder meer worden verhoogd. Men
vraagt zich af of deze verhogingen ver
band houden met vrees voor de econo
mische onrust.
SOWJET-AMBASSADE IN
OSLO BESCHOTEN
Volgens een ooggetuige ln Oslo hebber
twee mannen de Russische ambassade ln
de Noorse hoofdstad beschoten. Zij ver
dwenen nadat, naar hij meende, twee be
wakers van de ambassade hadden terug
geschoten, In de richting ven de Hon
gaarse legatie. Ook daar was. volgen»
zijn zeggen, geschoten. In totaal zijn e-
tien tot vijftien schoten afgevuurd.
De politie in Oslo weigerde
taar op het gebeurde te gevei
deelde alleen mee. dat de wacht
Sow jet-ambassade was versterkt
ringsopdrachten en aan het binnenkomen
van manuscripten meer bekendheid wordt
gegeven. De sectie Bibliotheekwezen
dringt er op aan door beide regerin
gen gelden beschikbaar worden gesteld
tot bewerkstelling van bevoegde krachten
bij de instellingen, aan welke de uitvoe
ring van een bibliografie dei Ned. letter
kunde wordt opgedragen. De Zuidneder
landse literaire tijdschriften moeten wor
den opgenomen ln Nijhoffs Index.
Ten slotte besluit de sectie Radio en
Televisie dat ln 1957 ten minste 12 Vlaam
se auteurs en critici voor de Ned. radio
zullen optreden en 12 Nederlanders ln
België. Ook komt er een uitwisseling
van voordrachtkunstenaars, terwijl er
Jaarlijks een literair forum zal worden
georganiseerd. In België wordt er een
klankbeeld van Pol de Mont (100 jaar ge
leden geboren) gemaakt en ln Nederland
een klankbeeld van Herman Gorter (30
Jaar geleden gestorven), welke klankbeel
den in beide landen worden uitgezonden
Tevens zullen critici een discussie houden
over het beste Belgische en het beste
Ned. Boek. terwijl de nieuwsdiensten wan
beide omroepen elkaar regelmatig op de
hoogte moeten stellen van de v<
ste literaire actualiteiten.
„Lasse Lanta" werd
kinderboek 1955
Een Jury. ingesteld door de Commissie
voor de Collectieve Propaganda van het
Ned Boek en bestaande uit Rie van Ros-
sum, mej. M. Bruyn. pater H. Helmer.
D. L. Daalder en H Hoekstra, heeft als
„Het Kinderboek 1955" aangewezen „Laase
Lanta" van Cor Bruyn. Dit werd vandaag
op de openingsmiddag van de Kinder
boekenweek in het Nieuwe De La Mar-
theater te Amsterdam medegedeeld door
de voorzitter van de Comrrvlasle, de heer
Chr. Leef lang. Het boek werd uitgege
ven bij Ploegsma te Amsterdam.
De Prins bepleit een
dollarfonds
Prins Bernhard, op rondreis door Ame
rika, heeft ln een bijeenkomst van de
Nederlandse kamer van koophandel te
New York verklaard, dat de westelijke
wereld de leiding moest nemen bij hel
verlenen van hulp aan de ontwikkeling
van achtergebleven gebieden.
De Prins hield zijn toespraak voor 40
personen, die met hem een lunch aan
zaten. Hij bepleitte de Instelling van eer.
speciaal fonds van de Ver. Naties ten
behoeve van de economische ontwikke
ling van genoemde gebieden. De Prins
zinspeelde er op. dat indien alle landen
ter wereld een dollar terzijde zouden leg
gen van elke 300 dollar die uitgegeven
wordt voor bewapening, de uitvoering van
het programma voor een dergelijk fonds
onmiddellijk zou kunnen beginnen. Dit
bezoek aan Amerika wordt donderdag
beëindigd.
Egyptische autoriteiten hebben
dinsdagnacht in de haven van
Suez beslag gelegd op de Neder
landse kustvaarder Fedala, onder
weg van Massawa naar Haifa (Is
raël) met een lading bevroren
vlees. Het 494 ton metende schip
van de rederij Dammers en Van
der Heide te Rotterdam werd van
morgen weer vrijgegeven, nadat
de lading in Suez was gelost.
„IFittfc steenkool"
Stuwcomplex in Lek
levert
In de zuidelijke uiterwaard van de Lek.
b(J Hagesteln. zal ten behoeve van de
kanalisatie van beneden-Rijn en I.ek een
ituwcomplex worden gebouwd, bestaande
lit een stuw en een schutsluis. Er zullen
toeleldlngen worden gebsggerd, die dit
:omp!ex zowel boven- als benedenstrooms
net de rivier zullen verbinden. Hierdoor
:al tegelijkertijd een bocht In de Lek
vorden afgesneden.
Het complex kr(Jgt twee schecpvaart-
ipeningen, elk 48 meter breed, gescheiden
loor een 14 meter brede tussenpcller-
De scheepvaartopeningen krijgen be
weegbare afsluitingen. In de tussenpellcr
een turbine worden aangebracht
waardoor elektrische energie kan worden
opgewekt. In het klein gaat Nederland
dus gebruik maken van de zogenaamd*
..witte steenkool"
In de turbine zal per jaar ongeveer zes
illjoen kWh opgewekt worden, hetgeen
en besparing van circa 3000 ton kolen be
tekent. In de middenpeiler wordt een
:ogcnaamde fijnregeling gebouwd, waar-
nee de waterafvoer tot een hoeveelheid
ran 150 kubieke meter per seconde nauw
keurig kan worden geregeld.
De bovenzijde van de schuUlula en het
slulsplateau liggen 4'i meter boven
N.A.P.. hetgeen wil zeggen, dat zij niet
hoogwatervrlj zijn en eens per vijf Jaar
onder water komen.
De bouwput waarin het stuwcomplex
zal worden gebouwd la al gereed De
uiterwaard werd daartoe tot op een diepte
5li meter beneden N.A.P. uitgebag
gerd en de put. die nu ls ontstaan met
ansluitende werkterreinen la omringd
door een dijk. welke reikt tot zeven meter
boven N.A.P
Vietrappen
Voorts Is er rekening mee gehouden dat
de visstand op de grote rivieren op peil
moet worden gehouden. B(j het uitvoeren
van de werken, zullen dan ook vlapassen
of vlslrsppen worden gemaakt voor de
glasaal (Jonge paling) en «oor de schubvia.
zodat z|J b(j de gestuwde rivier het boven-
oand kunnen bereiken.
Pt o Baroja. de beroemde Spaanse
romanschrijver die wel eens de „Docto-
Jewaky van Spanje" ls genoemd en
..Camino de perfection" schreef, la gis
teren op 84-jarige leeftijd te Madrid c
dient veel meer tot de tegenaanval over
te gaan. Het moet zoveel mogelijk ge
bruik maken van de Internationale pu
bliciteit. die door middel van de Ver
enigde Naties te verkrijgen zon stjn.
ISieuic-Guinea
Zou de Nederlandse regering, zo wordt
verder gevraagd, er geen goed aan doen,
te verklaren dat zij niet meer zal deel
nemen aan discussie in de V.N. over de
nieuwe klacht, die Indonesië bij de vol
kerenorganisatie met betrekking tot
Nieuw-Gulnea heeft ingediend? Om re
denen van respect voor de V N. zou het
volstrekt nutteloos zijn om allea te her
halen wat bij vroegere V.N-debatten
over Nieuw-Guinea reeds duidelijk ls ge
zegd.
Vele leden menen, dat de zeer belang
rijke internationals aspecten van de zaak-
Nieuw-Guinea geheel tot gelding dienen
te komen, met name door de studie van
de vraag, hoe voor het Nederlandse be
stuur over N.G. meer internationale be
scherming kan worden verkregen, voor
al ln het kader der V.N. Andere leden
ondersteunen deze mening niet en merken
op, dat Nederland voor de ontwikkeling
van dit gebied geheed alléén verantwoor
delijk is. Uit het feit, dat N.G. ons Jaar
lijks schatten gelds kost. kan onze baat-
zuchtigheid blijken. Een aantal leden acht
de oproep van de Synode der Nederlands
Hervormde Kerk met betrekking tot
Nieuw-Guinea niet gelukkig.
Ten slotte geven vrijwel alle leden nog
eens uiting aan hun verontwaardiging
over de processen tegen Nederlanders in
Indonesië. Zij verbinden daaraan een
woord van warme hulde voor mevrouw
Bouman en verheugen zich over het feit,
dat haar door de Koningin een hoge on
derscheiding is uitgereikt en dat de Gro
ningse Universiteit haar t-z.t. het ere
doctoraat zal verlenen.
Wijzigingen in het
Poolse leger
De oommandant van de Poolse lucht
macht. generaal Iwan Turkiel ls door da
nieuwe communistische regering ontsla
gen. Ook andere hooggeplaatste militai
ren zijn van hun posten ontheven. Onder
hen bevindt zich de Russische generaal
Jewskl, dae bevel voert over het garni
zoen ln Warschau.
Generaal Duszynekl is benoemd tot
plaatsvervangend chef van de Poolse mi
litaire staf en generaal-majoor Kuropios-
ka heeft het bevel over het garnizoen
van Warschau gekregen.
Over bet lot van maarschalk Rokoesows-
ki is nog weinig bekend. Vermoedelijk
■ver zijn toekomst worden beslist tij
dens het bezoek van de Poolse leiders aan
Moskou. Hij zal niet lang de dubbele po
sitie van opperbevelhebber van de
strijdkrachten en minister van defensie
bekleden. Wellicht wordt Rokoesowski
Pools vertegenwoordiger in de generale
«taf van het Pact van Warschau.
Directrice jeugdtehuis
met mes gestoken
Een veertienjarige Jongen heeft de 50-
jarige directrice van een Jeugdtehuis aan
de Amstelveenseweg in Amsterdam zeven
messteken ln borst en armen toegebracht
De Jongen, een voogdijkind, was het huia
binnengedrongen op zoek naar geld. Hij
werd door de directrice verraat en bracht
haar toen steken toe.
Vier middelen die
betrouwbaar zijn!
Y»*r werkelijk betrouwbare middelen
helpen eikeer sa doen wonderen I
De vier geneesmiddelen van (halarina
„4" worden in da hela wereld op groto
schaal gabruiki. Za hebban hun volkoman
batrouwbaarhaid wal zaar aldoanda ba-
wezen. Siuk voor sluk hebben zij mil-
lioenen mensen baai gabrachl. Tezamen
in één labial veranigd warkan zij nég beier
en helpen vaak waar andara middalan
falen. Chelarlne „4" is een middel legen
pijnen en griep, dal Uw vartrauwan in
derdaad waard is.
<4 4 oor het but>n44**l ChWtro»
tel. H. S Ttuben la Leid.
A. B»nt|e». ie Leiden: Doet.
C W. C. Valk te Lelden
AMSTERDAM (O.U.), M okt. Osalaasd
*oor kand rechlen mej M. v d Zeyde, me).
A. d lleydc, D Werner en J. Eutman. allen
Kand. Engels: mei J. Veldstra, Amsterdam.
Doet. Engels: R. H. Schley, ritrecht.
Doet. kunstgeschiedenis: H. Mledema, AmMer-
»r. E. Oey—de Vita i
ie|. E. A. Fruin. beiden Amsterdan
heerli|k en 14 in een rol
