Engeland heeft het recht
Suezzone te bezetten
Markten in rep en roer
door oorlogsnieuws
WOENSDAG 31 OKTOBER 19S6
HET BRITS-FRANSE OPTREDEN
Consequenties van Israëlische
actie tegen Egypte
T^NKELE JAREN GELEDEN zag het er naar uit, dat er in het Midden-
Oosten een nieuw tijdperk was aangebroken, een periode van vooruit
gang en van vrede wel te verstaan. Dat was, toen Engeland en Egypte het
eens werden over de voorwaarden, waarop Engeland zou overgaan tot ont
ruiming van de Suezkanaalzone. De naar raming 80.000 man Britse troepen
zouden binnen twintig maanden na de ondertekening Egypte verlaten.
Egypte stemde erin toe dat Engeland daartegenover het recht zou hebben
opnieuw troepen naar de Suezkanaalzone te zenden als een van de Ara
bische landen die deel uitmaken van het verdedigingsverdrag van de Ara
bische liga zou worden aangevallen. Voorts werd (in juli 1954) in het
®rits~Egyptische akkoord bepaald dat de bases ook na de ontruiming door
Britse troepen onderhouden zouden worden door een Britse particuliere
aannemingsmaatschappij, die Britse technici en Egyptische arbeiders
dienst zou hebben.
digde zijn besluit aan dat het Suezkanaal
zou worden genationaliseerd en dat de
inkomsten die voortaan geheel in Egyp
tische handen zouden komen bestemd
zouden worden voor de bouw van de As-
soeandam.
JORDANIË
BRITSE MILITAIRE BASES
IN EGYPTE
Het ging anders
O O
Dit is in het kort het akkoord dat door
premier Nasser zelf in Kairo werd on
dertekend; het is echter anders gegaan
dan de Britten en met hen vele andere
volken in het westen in die dagen heb
ben gedacht. Het zal vooral voor presi
dent Eisenhower een minder aangename
gewaarwording zijn geweest dat het Brits-
Egyptische akkoord van 1954 niets goeds
heeft opgeleverd, want het was in het
bijzonder aan de hardnekkigheid, waar
mee de Amerikaanse president bij Enge
land had aangedrongen op een akkoord
met Egypte, te danken dat dit akkoord
tot stand kwam.
Men kent de ontwikkelingen die zich
sedert de ondertekening hebben voorge
daan; Egypte heeft zich steeds verder van
het westen verwijderd. Het deed op een
gegeven ogenblik zelfs een beroep op de
Sowjetunie en andere communistische
landen ter verkrijging van wapens en
kort nadat de laatste Britse militairen
Egyptisch grondgebied hadden verlaten
kondigde president Nasser van Egypte
aan, dat hij besloten had het Suezkanaal
te internationaliseren.
EEN VIJAND
Intussen deden zich echter ook andere
gebeurtenissen voor die voor een groot
deel het gevolg waren van het agressieve
optreden van Egypte. Dit land is er steeds
op uit geweest de leiding in het Midden-
Oosten te veroveren, althans in de Ara
bische landen. Deze Arabische landen
hebben echter nog nooit een eenheid ge
vormd en dus was er (zoals dat wel vaker
voorkomt) een gemeenschappelijke vijand
nodig om deze Arabische landen dichter
bij elkaar te brengen. Deze gemeenschap
pelijke vijand is Israël. En terwijl presi
dent Nasser zijn positie iVi Egypte ver
stevigde door successen op internationaal
terrein te boeken, slaagde hij er in de
meeste Arabische landen tegen Israël op
te setten.
Zolang het akkoord tussen Engeland
Egypte (in 1954) niet was ondertekend had
kolonel Nasser gedaan alsof hij er n
ontruiming van de Suezkanaalzone wel
voor zou voelen toe te treden tot
westelijke defensiegemeenschap voor
Middellandse-Zee-gebied, waarvan
halve de Arabische landen ook Turkije
deel zou uitmaken. Vandaar ook dat pre
sident Eisenhower (wellicht op advies var
zijn minister van buitenlandse zaken Fos
ter Dulles) met zoveel kracht had aan
gedrongen op een akkoord tussen Enge-
iand en Egypte. De president verkeerde
in de verondérstelling dat dit akkoord de
basis zou kunnen vormen voor een over
eenkomst die het gehele Middellandse-
Zeegebied zou. omvatten.
Nadat de ondertekening een feit was
heeft Nasser er evenwel geen twijfel
laten bestaan dat hij er in werkelijkheid
niets voor voelde, toe te treden tot
westelijk verdedigingsstelsel.
Al spoedig begon het contact tussen
Kairo en Moskou inniger te worden
ten slotte resulteerde het aan het eind
van het vorig jaar in de belofte va
Sowjetunie dat zij Egypte van wapens
zou voorzien opdat dit land zich zou kun
nen verdedigen, wanneer het door Israël
zou worden aangevallen.
REVANCHE-OORLOG
Sindsdien was het duidelijk dat Egypte
van plan was de Arabische landen
te trekken in een revanche-oorlog tegen
Israël. Vandaar dat het vrijwel op geen
enkele wijze meer rekening hield met de
wensen van de westerse mogendheden
hetgeen er toe leidde, dat zowel Amerika
als Engeland besloten geen cent te zullen
verstrekken voor de bouw van de enorme
Assoeandam die Nasser in de Nijl wilde
laten bouwen.
Wellicht hebben Amerika en Engeland
gedacht dat dit besluit kolonel Nasser er
toe zou brengen een eind te maken aan
zijn aggressiepolitiek. Het was n.I. be
kend dat ook de Sowjetunie er niet over
dacht over te gaan tot financiering van
het Assoeanproject. Zij hadden echter ook
nu buiten de waard gerekend want Nasser
deed een nieuwe noodsprong. Hij kon-
De diverse strijdkrachten van
Israël en Egypte
Israël beschikt over naar schatting 250.000 militairen, inclusief de mannelijke en
vrouwelijke reservisten, die resp. tot hun 49ste en 34ste jaar dienstplichtig zijn. De
diensttijd voor mannen en vrouwen tussen 18 en 26 jaar is resp. 2en 2 jaar. Hoe
groot het staande leger is, valt niet bij benadering te zeggen.
Egypte kan, met zijn nationale garde meegerekend, 500.000 man op de been bren
gen. Het staande leger telt 100.000 man, w.o. twee divisies infanterie en een pantser
divisie, vroeger bestaande uit ongeveer 300 tanks.
De Israëlische luchtmacht bestaat uit een onbekend aantal Meteorstraaljagers.
ten minste 23 nieuwe Franse Mystère-jagers (pas geleverd) en verder Amerikaanse
Mustang-jagers, Mosquito-bommenwerpers. vliegende forten en C47 transportvlieg
tuigen.
De Egypte naren hebben 80 Britse Vampire- en Meteorstraaljagers, een eskader
Halifax bommenwerpers en verder Russische vliegtuigen: Mig 1-straaljagers en bom
menwerpers.
De marine van Israël telt twee torpedojagers, drie fregatten, een opleidingsschip,
enige patrouille-vaartuigen en landingsboten. Die van Egypte bestaat uit twee torpe
dojagers, zeven fregatten, twee korvetten, een aantal mijnenvegers, torpedoboten en
landingsvaartuigen. Deze zeestrijdkrachten zijn onlangs door Russische leveranties
verstrekt. Egypte heeft van de Sowjetunie en de satellietstaten voor een waarde van
driehonderd miljoen dollar aan oorlogstuig ontvangen in ruil voor katoen.
Tegelijkertijd werden plai
en vorder uitgewerkt om ti
op Israël over te gaan. Het voornaamste
struikelblok was tot dusver Jordanië. De
grote meerderheid van de bevolking
dit land bestond sedert de Palestijnse
log (waarin de Arabieren zo'n grote
dcrlaag leden) uit vluchtelingen. Dit zijn
verbitterde mensen die in grote armoede
leven en met groot verlangen uitzii
de dag waarop aan Israël de genadeslag
zal worden toegebracht.
Tot enkele weken geleden was de Jor
daanse regering niet bereid Egypte te vol
gen wat de politiek van dat land
zichte van Israël betrof. Dit is radicaal
veranderd. Er is nu een regering aa
bewind die gemene zaak maakt
Egypte en het was duidelijk dat de dag
niet meer ver was waarop tot de aanval
op Israël zou worden overgegaan.
Israël heeft dit blijkbaar niet willen af
wachten. Al dan niet ln (geheim) overleg
met een of meer van de westelijke
gendheden waarbij vooral gedacht
wordt p"*i Frankrijk besloot het Egypte
binnen >.e vallen, omdat dit land de
zaak van alle moeilijkheden was. En het
is wel merkwaardig, dat nog geen
andere Arabische landen tot dusver ge
volg heeft gegeven aan het luid verkon
digde voornemen, Egypte te hulp te snel
len
De Israëlische aanval op Eicypte wordt
voorgesteld te zijn: te groot
geldingsactie en te klein voor een oorlog.
Het ziet er evenwel naar uit, dat deze for
mulering een diplomatieke
ontkomen aan een veroordeling door de
Veiligheidsraad, een veroordeling nl. al!
agressor. Bovendien is het de vraag, ol
de Veiligheidsraad iets tegen Israël kar
doen ondernemen, omdat Egypte (evenals
de andere Arabische landen) zich nog al
tijd in staat van oorlog met Israël be
schouwt.
Egypte heeft dat nog onlangs bevestigd,
toen het weigerde, de doorvaart van Israë
lische schepen door het Suezkanaal
staan, omdat (zo werd gezegd) Egypte nog
steeds met Israël op voet van oorlog leeft.
CONSEQUENTIES
Nu is het dan zover, dat Israël
Egypte is binnengevallen. Zonder
aanspraak te willen maken op vol
ledigheid resumeren we;
1 Er is thans sprake van een aanval op
-*• een Arabisch land en Engeland heeft
dus volgens het verdrag van 1954, dat
mede-ondertekend werd door kolonel
Naseer, het recht, de Suezkanaalzone
opnieuw te bezetten.
O Amerika, Engeland en Frankrijk heb-
ben in 1950 een zgn. garantieverkla-
ring afgelegd, waarin werd gezegd, dat
deze landen buiten de Ver. Naties zou-
maar ook de Algerijnen voelen er niets
voor onder de Fransen te blijven staan.
Het massale verzet spreekt voor zichzelf.
Het is altijd een doom in het Franse
vlees geweest, dat de verzetsbewegingen
in Tunis en Marokko vanuit Egypte
den gesteund. Nu de strijd in Algerije het
karakter van een openlijke oorlog heeft
aangenomen en Frankrijk over de bewij
zen beschikt, dat de opstandelingen grote
wapenzendingen uit Egypte ontvangen en
zelfs hun bevelen uit Kairo verkrijgen, is
het Franse geduld op. De kwestie is reeds
de Veiligheisdraad voorgelegd. Men
heeft het nieuws dezer dagen kunnen
Het optreden tegen Egypte komt dc
ransen dus wel zeer gelegen. Enige tijd
geleden verklaarde premier Mollet in d<
Franse nationale vergadering dat het
Franse volk nog even geduld moest heb-
wat de kwestie van de Egyptische
hulpverlening aan de opstandelingen in
Noord-Afrika betrof. Wellicht wist Mol-
Den reeds wat er In het Midden-Oos-
>p komst was
inland te water. Gisteren is in Ham
burg het voor de Koninklijke Hollandsche
Lloyd m aanbouw zijnde m.s. Zaanland
water gelaten. Het schip, dat 10.000 ton
>et, zal in januari ln de vaart komen.
Dit is de eerste foto van de
Israëlische tróepën in actie in
de Sinai-woestijn. De foto is
telegrafisch overgebracht door
Associated Press.
De strijd tussen Israël en Egypte
oorzaakte gisteren op de Newyorkse ef
fectenbeurs een nieuwe golf van v
pen. doch later herstelde de markt zich
en sloot verdeeld b(J rustige handel. De
toonaangevende fondsen sloten met
liezen en winsten van ongeveer 2 dollar.
Verdedigingsindustrieën stegen wegens
De grootste verkopen geschiedden ln
het eerste kwartier, doch daarna verbe
terden de koersen. De verbetering zette
zich voort, toen het ultimatum van Enge
land en Frankrijk aan Egypte en Israël
hun troepen terug te trekken de span
ning der beleggers verlichtte. Het gemid
delde van A P. voor 60 fondsen daalde
cents tot 179 dollar.
Te Londen ontketende het oorlogsnieuws
en val van de oliewaarden met meei
en half miljard gulden. Goudgerande
'aarden daalden eveneens onder leiding
an de Britse oorlogslening. Engeland
krijgt drie vierde van zijn olie door het
Suez-kanaal en de Israëlische opmars
het Suez-kanaal bracht de oliewaarden
verbijsterende slag toe. British Pe-
um met haar grote belangen in het
Midden-Oosten kreeg de hardste klap
verloor 6 shilling 3 pence, waardoor het
fonds daalde tot 136 shilling 10% pence.
Shell viel 4 shilling 1% pence, hoewel de
Arabische belangen niet uitgebreid zijn.
Burmah, welke grote belangen heeft in
British Petroleum en Shell verloor 10%
pence. Staatsfondsen verloren 15 shilling.
London and Overseas Freighters, die olie-
inkers exploiteren, verloren 3 shilling
lMt pence, Suez-kanaal 40 shilling.
Goederen gingen snel omhoog, tin 45
pond tot 867 pond 10 shilling, koper 14
pond, terwijl lood, zink en rubber e
snel stegen. Vele van deze goederen
komen door het Suez-kanaal en gevech
ten zullen de aanvoer afsnoeren. St. John
del Ray Gold viel 11 shilling, doch dit
had niets met deze crisis te maken, doch
een gerucht over een Amerikaans
bod op de rijke ijzerlagen ln Brazilië.
Toen dit niet doorging, begrepen de ko
pers. dat er geen grote uitkeringen op
Een van de vele Britse oorlogs
schepen, die deel uitmaken van
de vloot, door de Engelsen en
Fransen samengetrokken in het
oostelijk deel van de Middel
landse Zee. Het is de sterkste
vloot, die men ooit in dit gebied
heeft aanschouwd.
den optreden tegen agressie in het
Midden-Oosten.
Nog onlangs hebben deze drie landen
dit voornemen bevestigd. Dat was.
toen Israël zich meer en meer be
dreigd gevoelde door de enorme uit
breiding van de bewapening van de
Arabische landen. De westelijke lan
den voelden er niets voor. een bewa
peningswedloop in het Midden-Oosten
te steunen en meenden, dat een ga
rantieverklaring de Arabische landen
er van zou weerhouden, een aanval op
Israël te doen.
Egypte heeft zich telkenmale officieel
van deze westelijke garantieverkla
ring gedistancieerd. zodat het de
vraag is. of het er thans gebruik
zal willen maken.
Als ook Jordanië in de strijd wordt
betrokken, zullen ook de bepalingen
van het Brits-Jordaanse verdrag van
1936 in werking treden. Engeland heeft
zich in dat verdrag verplicht de Jor-
daniërs te hulp te komen, wanneer
zij worden aangevallen.
Eenzelfde toestand ontstaat, wanneer
Irak eveneens aan de strijd gaat deel
nemen. Engeland en Irak zijn beiden
lid van het Pact van Bagdad, waarvan
ook Turkije, Pakistan en Perzië deel
uitmaken.
ERANKRIJK
De rol van Frankrijk in dit hele samen
spel is duidelijk. Voor dit land staat in
Noord-Afrika veel op het spel. Nadat
vele jaren vele fouten waren gemaakt
zagen de Fransen zich ten slotte toch
gedwongen Tunis en Marokko onafhan
kelijkheid te verlenen. Algerije dat tus-
deze beide nieuwe staten is gelegen,
is sedert 1947 een deel van het Franse
moederland geworden. Eenzelfde regeling
oor Tunis en Marokko, is voor dit
deel van het Franse imperium dus niet
mogelijk. Daar nemen de meer dan een
miljoen Franse kolonisten die daar al vele
vele jaren wonen geen genoegen mee,
Te Parijs stegen de goudprijzen. De ef
fectenbeurs bood meer weerstand dan men
verwacht had. Olie liep wat terug. Tc
Brussel ontwikkelden zich aanmerkelijke
koersdalingen. Britse assuradeurs tegen
oorlogsrisico hebben Israël geplaatst op
de lijst van uitgesloten gebieden. Voor
Egypte en Suez was dit reeds op 12 sep
tember geschied. Andere uitgesloten lan
den zijn Korea, Mantsjoerlje, Formosa en
China.
De bedreiging van Suez deed hedenmor
gen te Singapore tin stijgen tot 408%
Straits-dollar de pikol of 7% d. meer,
rubber kwam op 102H de pound of 3%
cent hoger, een record in 3% maand.
Mr. Höppener wordt
staatssecretaris
van 0. K. en W.
Mr. R. G. A. Höppener te Roermond
bij K.B. benoemd tot staatssecretaris van
onderwijs, kunsten en wetenschappen.
Mr. Höppener werd op 9 Juli 1903 te
Roermond geboren. Hij deed zijn doctoraal
examen rechten aan de rljksuniversl-teW
in Utrecht. Sedert 1926 is hij in Roermond
gevestigd als advocaat-procureur.
Sinds 1938 is mr, Höppener recfater-
plaatsvervaoger, lid van het ambtenaren
gerecht en plaatsvervangend voorzitter
van de Raad van beroep sociale verze-
In 1929 werd hij Kd van de gemeente
raad van Roermond, nedden wethouder.
Lid van de Provinciale staten van Lim
burg werd mr. Höppener in 1939 en zeven
Jaar later lid van Gedeputeerde staten.
Opperbevelhebber Israël vocht
al op zijn twaalfde jaar
Mosje Dayan, 41 jaar, tg de opper
bevelhebber van het leger van Israël,
dat bestaat uit 100.000 man, de be
schikking heeft over moderne tanks
125 vliegtuigen. Toen hij nog maar
pas 12 jaar was, trad deze zoon uit
een Palestijns pioniersgezin al toe tot
dc Hagana, de Israëlische verdedi-
gi ngsorga ni satie.
Vlak voor de tweede wereldoorlog ver
boden de Britten de Hagana en Mosji
Dayan werd wegens ondergrondse activi
teit in 1939 voor vijf jaar in de gevangenis
gezet. Maar na twee jaar werd hij
Openlijke breuk
in het westen
DE CRISIS in het Midden-Oosten komt
op een voor de Verenigde Staten
ln het bijzonder voor president Eisen
hower wel zeer ongelegen ogenblik. Vol
gende week dinsdag zullen de presidents
verkiezingen worden gehouden en nie
mand twijfelt er aan, dat de gebeurtenis
sen in het Midden-Oosten een grote rol
zullen spelen. De Amerikaanse politiek in
het Midden-Oosten (als er tenminste nog
sprake is geweest van een vastomlijnde
politiek) is volkomen mislukt En al Is
deze mislukking dan ook voornamelijk het
gevolg van het optreden van John Foster
Dulles, de Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken. Eisenhower draagt er
president de volle verantwoordelijk vo>
pLDERS IN DIT nummer hebben wij
reeds op gewezen, dat Engeland tweo
r geleden onder druk van de Ver. Sta-
heeft ingestemd in de ontruiming n
de Suezkanaalzone. Het is moeilijk, thi
ln dit korte bestek te beoordelen, wat
gebeurd zou zijn, als de Britten geweigerd
zouden hebben, hun troepen uit de kanaal-
tone te trekken.
Wel hebben we thans te maken met de
zevolgen van wat wel is gebeurd. En die
I Verklaarde ^vol8™ 'we hebben
elders uiteengezet) zijn
uitxicnt zeer onrustbarend. Ame
rika heeft nog lang getracht te redden.
te redden viel. Het heeft op allerlei
wijzen getracht te bereiken, dat de weste
lijke mogendheden Egypte zo nodig zoveel
mogelijk zouden ontzien. En het heeft ge
tracht Israel rustig te houden met vage
beloften, dat de westelijke mogendheden
het niet in de steek zouden laten, als het
worden aangevallen. Deze „politiek"
werd een grote mislukking.
pNGELAND, DAT volkomen afhankelijk
"J van de oliebronnen in het Midden-
i en van een vrije doorvaart door het
Suezkanaal, was het al geruime tijd vol
slagen oneens met dc Amerikaanse poli
tiek. Dit gold ook voor Frankrijk, dat
rekening moest houden met zijn gebieden
in Noord-Afrika. Opnieuw kwam de on
enigheid tussen Amerika enerzijds en
Frankrijk en Engeland anderzijds tot
uiting, toen Egypte besloot he» Suezkanaa
internationaliseren. Frankrijk en Enge
land dreigden met een gewapend optre
den; Amerika kwam tussenbeiden om te
trachten, een compromis te vinden. Dulles
vloog speciaal naar Londen, toen hij nog
aar juist uit Zuld-Amerika in Washing-
in was teruggekeerd.
Nu is de breuk volkomen. Amerika heeft
zich volkomen gedistantieerd van de
Brits-Franse stappen. Het heeft een be
roep op Engeland en Frankrijk gedaan,
geen geweld te gebruiken. De Amerikaan-
vrijgelaten en aan de zijde van de Engel
sen vocht hij tegen de Nazi's. In de strijd
om de Litanirivier in de Libanon was het,
dat hij zijn linkeroog verloor. Met een kij
ker speurde hij de omgeving af en een
vijandelijke kogel trof de verrekijker.
Ook splonneerde h(J gedurende de twee
de wereldoorlog als Arabier vermomd In
Syrië. Na de oorlog, In 1948 en 1949. werd
GENERAAL MOSHE DAYAN
h(J hevelhebber van de Israëlische een
heden In de Arahisrh-Israrlisrlie rnnfltc-
In 1953 werd hU benoemd tot opper
bevelhebber. H(J woont In de buurt van
Tel Avlv. heeft een vrouw en drie kinde
van 17, 14 en 9 Jaar.
Mr. v. d. Valk beëdigd
als wnd. gouverneur
In een buitengewone vergadering van
de staten der Nederlandse Antillen, is
ir F. E. J. van der Valk beëdigd tot
aamemend gouverneur. De voorzitter
der staten, de heer R. J Isa, betoogde, dat
tevoren de gouverneur grote macht be
zat ln Inwendige aangelegenheden, ter-
'01 thans het voornaamste was samen
werking met de autonome regering ln In
wendige aangelegenheden. Had hU vroe
ger bij machtsuitoefening de beslissing ln
eigen handen, thans bij verlening van me
dewerking veelal niet. Mr Van der Valk
drong aan op samenwerking en werke
lijkheidszin, daar voortbestaan van tegen
stellingen dc kracht der kleine gemeen
schap snel zal doen verminderen. Samen
werking betekent niet ondergeschikt ma-
';cn van de ene groep aan de andere, doch
inden van gemeenschappelijke uitgangs
punten. Hij herinnerde aan dc zclfbehecr-
ilng In dc strijd om de autonomie en
hoopte op dezelfde zelfbeheersing in de
onderlinge strijd.
gedelegeerde, die gisteren een scherpe
resolutie tegen Israël had Ingediend, waar-
n Israël als agressor werd gebrandmerkt
■n geëist werd. dat Iaraèl onmiddellijk 4e
nrljd zou staken en zijn troepen zou terug-
rekken.
De Engelse gedelegeerde verklaarde
toen namens zijn regering er op te moeten
aandringen die resolutie niet aan te
n. Hij sprak als zijn mening uit, dat
de Veiligheidsraad thans nog geen enkele
actie moet ondernemen. Engeland en
Frankrijk spraken zelfs hun veto over de
Amerikaanse resolutie uit
