CHRISTELIJK
K
i
RODENT
Wij vieren niet een man, maar
stellen ons onder het Woord
Middenstand was uitgenodigd^
maar weigerde toetreding'
Harmonieuze samenleving
alleen door samenwerking
Schoolhoofden beginnen
afzonderlijke actie
WYBERT
Hervormingsdag T
Zelf-ontbindinst
,o\
SPIT
Thermogene n
2
Luthers beteken is voor vandaag
LUTHERS BETEKENIS VOOR VANDAAG. Zo luidt het onder
werp, waarover de redactie mij vraagt ieta te schrijven. En nu gaan
nijn gedachten onwillekeurig terug naar de zomervacantie, toen in de
liveraiteit van Aarhuus
bijna honderd historici
er het onderzoek van
at een historische figuur
dato geleerden uit
prachtig gelegen en voortreffelijke ingerichte
in Denemarken een congres werd gehouden, w
en theologen samenkwamen om te spreken
Luther's leer en leven. Het komt niet vaak voni
zo belangrijk blijkt te zijn, dat vier eeuwen
werelden een week lang samen confereren over zijn werk en betekenis.
De Lutherse Wereldfederatie had het congres bijeengeroepen,
maar dat wil niet zeggen, dat hier alleen Lutheranen waren. Integen
deel, het congres was juist een levend bewijs van het feit, dat het
onderzoek van des reformators theologie en kerk- en maatschappij
beschouwing, tegenwoordig een groot aantal geleerden van allerlei
kerkelijke denominatie bezig houdt.
IAAT is in volle omvang pas na de
tweede wereldoorlog begonnen. Al
lerlei oorzaken daarvan kunnen worden
Jenoerrxl. De belangrijkste is wellicht
eze Luther stond op de grens tussen
middeleeuwen en nieuwe tijd. Het bes
te van wat de middeleeuwen aan gees
telijk goed schonken, vatte hij samen
en tegelijk stootte hij de poort open
naar een nieuwe aera De geschiede
nis der laatste vierhonderd jaren draagt
overal zijn sporen. Nu leven wij in da
gen van grote omwenteling, waarin het
tijdvak, dat met de reformatie en de
renaissance begon, ten einde blijkt te
lopen. Meer dan ooit hebben velen be
hoefte zich te verdiepen in het geheim
van die merkwaardige persoonlijkheid.
prof. dr. W. Kooiman
hoogleraar aan de Universiteit
van A msterdam
boodschap te verstaan.
-> soonlijkheid en leer geschreven, hele
boekenkasten voL Maar op een congres
als dit heeft men het gevoel, dat we
pas aan het begin staan Dit hangt ook
samen met het feit. dat de Luther-studle
in de laatste decennia internationaal
geworden is. Tot voor betrekkelijk korte
tijd waren het vooral Duitse geleerden
die zich intensief met hem bezig hiel
den. Wij danken hun talloze vaak zeer
minutieuze en grondige onderzoekingen,
vooral tussen de beide wereldoorlogen,
toen de zgn. Luther-renaissance bloei
de. waartoe o a. het optreden van Barth
mede aanleiding heeft gegeven. In het
middelpunt der theologische belangstel
ling stond hier de leer van de recht
vaardiging van de zondaar door het ge
loof.
Reeds vóór de laren veertig ontstond
echter aan de universiteit van Lund in
Zweden een centrum van Lutherstudie,
de ook bi) ons bekende na-
Aulen en Nygren verbonden
gehad ook in de oorlogsjaren
werken en oefende kort na de oorlog
een grote invloed uit. ook op het Duit
se onderzoek. De Zweden hebben zich
vooral zeer Intensief bezig gehouden
met de vraag naar de verhouding van
geloof en werk in Luthers prediking,
met diens leer der beide ..regimenten",
het geestelijk en het wereldlijk rijk
(kerk en maatschappijl. kortom met de
MAARTEN LUTHER
vraag naar de roeping van de gelovige
in de wereld, een kant van het refor
matorisch getuigenis die in Duitsland
bij de vaak diepzinnige puur theologi
sche vraagstelling wat in het duister
was gebleven. De ontmoeting tussen de
beste vertegenwoordigers van beide lan
den in dit congres was ook daarom in
teressant. omdat men hier kon zien,
hoe deze belangrijke groepen elkaar
niet alleen aanvullen, maar ook op kri
tische wijze doordringen en inspireren.
jVTOG interessanter misschien, wijl voor
1 velen verrassender, was de ontmoe
ting met een aantal Engelse en Ame
rikaanse geleerden, die niet alleen in
hun eigen landen ijverig arbeiden aan
verbreding en verdieping van de kennis
van Luthers .prediking, waaraan in de
Angelsaksische landen nooit veel s
dacht werd gegeven, maar die
belangrijke onderzoekingen public
den of samenvattende werken schreven,
welke voor allen van betekenis zijn. Hoe
wijdvertakt de gemeenschap der Lu-
theronderzoekers is en hoe gedifferen
tieerd. blijkt wel hieruit, dat van de
drie leidende figuren op dit gebied in
Engeland (Philip Watson. Gordon Rupp
en Canon Atkinson" de eerste twee Me
thodist zijn en de derde geestelijke der
Anglicaanse kerk Is. terwijl de leider
der Amerikaanse groep (Roland Bain-
ton. hoogleraar aan de Yale-universi-
teit' eongregationalist is. Hoogst interes
sant was het, zowel in de voordrachten
en discussies als in de berichten
aangaande publicaties welke in de ver-
Melodie en woord
der Ether golven
DONDERDAG 1 NOVEMBER
Beursber; 17.41
19.3
PB - «rant; 20.20 Gev;
9.J3 waier»., 0 40 Cru» .CR\ 0 00 i,- progr; 2143 Gram; 22.00 Periodiek»" P.r.a,
10 03 Gewijde muz; 10 30 Morgendienst. KRO 22 10 Orj
1100 V d rieken; 11.45 Franse liederen; 12.00 overdenk
Angelus. 12.03 Gram; 12 30 Land- en tuinb 23 20—24
meded; 12 33 Lichte muz. 12.55 Zonnewijzer;
13 00 Nws en kath nwa; 1330 Sopr en plano; i Hilversum II. 29S m. AVRO: 7 00 N\
13 45 Gram; NCRV: 1400 Metropole ork;7.10 Gym; 7 20 Gram VPRO 7.15 Dagope-
14.45 V d vrouw. 15.15 Zlsaunerkwint; 15.35 ning AVRO: 8.00 Nws; 8.15 Gram. 9 00
Gram; 16 00 Bijbel.-,verdenking. 16.30 Strijk- Gym; 9.10 V d vrouw. 9.15 Gram 9.40 Mor-
kwart; 17.00 V d jeugd; 1120 Gram; 17.40 genwljdlng; 10 00 Gram. 10.50 V d kleuters;
I 1100 V d vrouw; 11.15 Kemerork; 12 00 Twee
Puzzel mee
piano'»; 12.25 In t spionnetje; 12 30 Land-
1 en tulno meded; 12.33 Gram: 12.30 Uit het
I bedrijfsleven. 13.00 Nws: 13.15 Meded of
I gram; 13 20 Lichta muz; 13.55 Koersen; 14 00
I Gram; 1405 Paul Vlaanderen en het Law-
J rence-mysterie. hoorsp; 14 45 Sopr en plano:
J renee-mvstene. hoorsp; 14 45 Sopt
15 15 V d zieken: 16 00 Van vle
I 17.00 V d Jeugd. 17.45 RegenngsulUNeder-
1 land en de wereld Het maandelijks
v d werkzaamheden der Ver Natl
mr. C. W A. Schurmann: 16 00 Ni
Sportproblemen; 18 23 Lichte mz; 18 55 Ge-
sproken brief uit Londen; 19.00 V d kind;
19 03 Jaizmuz 19 40 V d Jeugd; 20 00 Ni
20 05 Groot gymt ork en solist 1 BI 00
21 20 De plaats van Nederland in het huidige
Europa, eau* (21.20—21.25 Gram); 22.15
Gr.im; 22 3» Idem 22 40 ..ourn, 12 30 Spor.-
act; 23 00 Nws. 23 15 Koersen v New York:
23 16—23 55 Dansmuz en vraaggespr
'vlsleprogr. NTS 20 00 Journ en weer-
VPRO 20 15 Gesprek aan de schrljf-
20.25 Rotonde 2103 Pauze; 21.10
dood
Orgelspel, 12JBHMHPHI
IUM Rm 14 19 Meded; 14 15 Lichte mi
13 00 V d scholen; 16 00 Muz eaus m
lllustr; 16 23 Sport. 16 40 Hoorsp; 18 00 V
kind; 18 55 Weerber; 19 00 Nws; 19 15 To\
and Country; 19 45 Lichte muz; 20 00 Weten-
"happelijk ot
30 Gevar
Link; 23 00 Ork conc; 23 25 Caüi
Horizontaal1 Afhangende punt. 5 Per-
toon, 6 Va*rtulg. 9 Klaar. 10 Lobbes. U
Onderwijs. 12 Dier, 13 Treurig. 14 Pers
voorn, woord. 15 Fr voegwoord. IC
Insekt. 17 Deel van het lichaam. 1!»
Droge stof van turf. 20 Reeds. 21 Naald-
idu-ift onder brieven
OPLOSSING PUZZEL No. 35
Horlaontaal: 1 Koel. 3 Dor. C El. 8 Pi.
9 Moedif. 11 Neb, 12 Te 13 Sul 15 Reus
17 Tiel. 19 Lias. 21 Es, $3 Ah. 24 Tal. 25
Raam 27 Ra. 28 Begrip^
Vertikaal; 1 Kombu* 2 Leder 4 Op, B
Rite 7 Libel. 10 en 12 Tsaar. 13 Stel. 14
Le. 18 Uit. 18 Laag. 20 Slak. 23 Har. 25
Re. 28 Ml.
14.00 Dat
15 00 V d -
15 «3 Amus
3 00 Pari ovarz;
13.15 Ork conc;
40 Ber. 14.45 V d kind-
18 00 Nws en lichte muz
dagb;
Mrs Dal
ER„,
schillende landen na de oorlog versche-
te gaan hoe de groeiende
interesse voor de figuur van Luther en
zijn theologie telkens weer samenhangt
de religieuze en kerkelijke situatie
het betreffende land en hoe men
zijn leer bestudeert om antwoord te
krijgen op actuele problemen van het
hedendaagse kerkelijke en theologische
leven.
Bijzonder belangrijk
Frankrijk en vooral uit Italië te horen
kregen. Zelfs voor Ingewijden was
verrassing te bemerken, welk
aandacht in Italië op het ogenblik
de studie van Luther gegeven wordt,
hoofdzakelijk uiteraard in de kringen
der Waldenzen. En verrassender nog
was het te horen, hoe in beide landen
bij iedere nieuwe publicatie
zet tegen de reformator aan de dag
komt, ook van die critici, die zelfs met
Rome gebroken hebben Een bewijs, hoe
sterk in deze landen de krachten der
contra-reformatie ook in de profane sec
tor. in geschiedenisbeeld en cultuursi
tuatie nog nawerken.
EEN goed beeld van de actualiteit i
Luther
gaven van de werken van de reforma
tor. In Frankrijk. Engeland en Ameri
ka verschijnen bloemlezingen in series
meerdere tientallen delen. Bijzon
dere aandacht besteedde de conferentie
de vragen die samenhangen met
de herdruk van de grote wetenschappe
lijke uitgave van Luthers geschriften,
waarin alles wat de refomator schreef
werd opgenomen. Men begon deze pu
blicatie in 1883, het herdenkingsjaar var
Luthers geboorte en de uitgave is nog
niet gereed, al zijn reeds 90 dikke de
len verschenen. Thans is echter
druk nodig. Als binnenkort de hele serie
compleet is. zal ze ongeveer zesduizend
gulden kosten. Dat Is dus niet een boek
om zo maar eens even aan te schaf
fen! Toch bleek op de conferentie wel.
dat er in de verschillende landen zoveel
vraag naar is. dat de uitgever het
durft. Een Amerikaan vertelde me
hij de keus had tussen een nieuwe auto
en deze uitgave. Hij koos Luther.
deze conferentie stellig
sterke impulsen uitgegaan voor ver
dere studie en dieper indringen in dat
gene wat de reformatorische theologie
ons ook in deze tijd te zeggen heeft.
Het was opvallend, hoe de besprekin
gen over Luthers schriftopvatting
leer van de heiliging en van de kerk,
de drie hoofdthemata. door vakmensen
gevoerd, een zeer bewogen, persoon
lijk, actueel karakter droegen. Het ging
er niet alleen om, Luthers persoon
lijkheid en zijn theologische betekenis
historisch te verklaren en te plaatsen.
Neen. voortdurend was er het besef:
t u a res a g i t u r, het gaat om vra
gen van hier en nu, van u en mij. En
wel om de laatste vragen, om de ont
moeting van de mens met God.
De onlangs tot hoogleraar in Kampen
benoemde prof. J. T. Bakker heeft zijn
dissertatie geschreven over enkele cen
trale problemen van Luthers theologie
en hij noemde zijn boek: Coram Deo.
Voor Gods aangezicht Hij heeft daar
mee het hart van die theologie aange
wezen. Er is geen tweede godgeleerde,
die zo existentieel theologiseerde als Lu
ther. Zijn leer ls zijn persoonlijke ge
tuigenis. valt met zijn leven si
Hij speculeert niét over God als
een derde, verre, vreemde macht, zijn
theologie is de directe weerslag van
Gods persoonlijke omgang met hem
zelf. de resonans van het werk van Gods
Woord in zijn leven, want hiervan
alleen doen als mens. die zelf in leven
den lijve als zondaar en gerechtvaar
digde staat tegenover de levende God.
die zich in zijn toorn en genade aan
hem openbaart.
DAAROM blijft deze theologie,
al is ze vier eeuwen oud, zo
modern. Ja, men heeft het gevoel,
dat ze in onze tijd actueler is dan
ooit. Wie er zich mee bezig houdt,
wordt er persoonlijk in betrokken.
Hij wordt voor Gods aangezicht
gesteld. Want heel deze theologie
is getuigenis van het Evangelie,
de altijd nieuwe boodschap van
Gods genade, die zo licht over
woekerd wordt, bedekt en ver-
EEi\
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
Houdt wat gij hebt
„Wat gij hebt, houdt dat vast,
totdat Ik gekomen ben." (Openb.
2 25). Aan dit woord van de ver
heerlijkte Christus mogen we
elkaar met name op Hervormings
dag wel met nadruk herinneren.
De Reformatie heeft ons de
geestelijke vrijheid geschonken,
waardoor we in staat zijn God te
dienen naar 't getuigenis van Zijn
Woord en ons geweten. Verder is
daar de geloofszekerheid, die niet
rust op 't woord
van mensen, maar
alleen op 't
volbrachte werk
van Christus. Dat
zijn grote schat-
waarvoor
Luther gevochten
heeft met inzet
van al zijn krach
ten. Maken wij
van die geestelijke vrijheid het
rechte gebruik? En is ons leven
een offer der dankbaarheid omdat
wij die geloofszekerheid mogen
bezitten? Die voorrechten zijn ons
geschonken door Christus, die Zijn
Kerk in stand houdt. En Hij ver
maant ons: Houdt wat gij hebt!
Kennen wij die zekerheid, waar
van Paulus roemt: Niets zal ons
kunnen scheiden van de liefde
Gods, welke is in Christus Jezus
inze Here?
God beware ons voor opper
vlakkigheid, vooral ook op Her
vormingsdag. 't Is prachtig met
duizenden saam te zingen van
.een vaste burcht". Maar is die
burcht inderdaad onze toevlucht?
Hebben wij van alles leren afzien
om ons geheel over te geven aan
de Heiland?
Die vragen dringen zich vooral
op 31 oktober aan ons op. En wat
is ons antwoord?
Drs. Hazenbosch over Consumenten Orgaan
o
T^RS. C. HAZENBOSCH heeft gisteren op de najaarsconferentie
van de Chr. Kruideniers Bond in het Jeugdcentrum De Witte
Hei te Huis ter Heide opening van zaken gegeven wat betreft het
totstandkomen van hel reeds veelbesproken Consumenten Contact
Orgaan.
In zijn kwaliteit van secretaris van het C.N.V. betoogde de heer
Hazenbosch, dat dit orgaan niet een volksgericht beoogt tegen de
middenstand. Voor de vergadering, waarin over de oprichting zou
worden gesproken en die was belegd op initiatief van de Nederlandse
Huishoudraad, waren namelijk ook de middenstandsorganisaties uit
genodigd.
Deze xUn hier vertegenwoordigd ge- verhoudingen, noemde de heer Hazen-
hebben uit hun midden één
man. de heer Vlek (r.k.), aangewezen
aan het overleg ter nadere uitwerking
van het plan deel te nemen. De heer
Vlek heeft echter, lopende de onderhan
delingen verklaard, dat op de ingeslagen
weg voortgegaan moest worden, maar de
middenstandsbonden zouden er geen
deel aan nemen, omdat zij door periodiek
contact met de Huishoudraad toch reeds
voldoende voeling hadden. Dat de mid
denstandsorganisaties nit het orgaan ge
weerd zouden zijn ls dus volkomen
juist en de ontstemming van de midden
standsorganisaties heeft dan ook geen ge
ringe verbazing gewekt bij de afgevaar
digden in het Consumenten Contact Or
gaan. Aldus de heer Hazenbosch, die
mens het C.N.V. zitting heeft ln het
Het C.N.V. wijst een standenstrijd tus
sen producent en consument even sterk
af als de klassenstrijd. De middenstand
zal zich echter open moeten stellen
overleg en samenwerking.
In zijn rede getiteld Verantwoorde
vereniging, vraagt de Vereniging
hoofden van scholen aandacht voor
feit, dat volgens haar de hoofden
scholen zeer onvoldoende bezoldigd v
Nu de regering heeft besloten een be
langrijke salarisverhoging aan de hogere
ambtenaren toe te kennen, acht de ver
eniging de tijd gekomen, dat ook de po
sitie der hoofden van scholen verbeterd
wordt. In dit verband vestigt zij e
aandacht op, dat .een onderwijzer met
2 bijakten aan een u.l.o.-school f 1170
per jaar méér verdient dan een school
hoofd, die ook vaak in het bezit van 2
of meer bijakten is.
Advertentie
Rokershoest B
wordt voorkomen
en bestreden met
duisterd door menselijke bedenk-
selen en overwegingen. Luther
beeft die boodschap in een tijd
van grote verwarring weer terug
gevoerd tot haar kern: het kruis
alleen, het geloof alleen, de Schrift
alleen. Zijn werk en woord is nog
steeds een appèl op ons allen, ook
nu wij weer hervormingsdag vie
ren. Wij vieren niet de man, niet
wat hij deed of sprak. Wij danken
God voor zijn heilig Woord en
voor het werk, dat hij door zijn
dienaar deed En we kunnen God
niet beter danken, dan door ons
opnieuw aan zijn Evangelie over
te geven.
Het hoofdbestuur der neutrale vereni
ging zegt zich daarover te verheugen
omdat de positie van de hoofden
scholen daardoor slechts kan worden
sterkt.
Zoals men weet voert de Alge
mene Nederlandse Onderwijzers-
federatie moeizame onderhande
lingen over de salarissen bij het
lager onderwijs. Noodgedwongen
heeft de A.N.O.F. zich moeten
neerleggen bij een losmaking van
de u.l.o.-salarissen uit het geheel
van de onderwijzerssalariëring.
Nog onlangs is van die zijde uit
gesproken, dat men niet nog een
3ector aan de A.N.O.F.-besprekin-
gen wil onttrekken, omdat dit
stukwerk zou zijn en het werk
aan de algemene optrekking van
de onderwijzerssalarissen zou be
nadelen. Zolang duurt blijkbaar
het reeds geruime tijd op de proef
gestelde geduld van de hoofden
niet.
Beroemngswerk
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te 's-Gravenmoer: kand. I.
Kok te Veenendaal.
Aangenomen naar Wormer: A. Ver-
straaten te Mantgum.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Rotterdam-Kralingen
(directeur Gereformeerd Maatschappe
lijk werk): C. van Nes te Meliskerke.
Tweetal te Leeuwarden (zevende pre
dikantsplaats): H. Sweepe te Leiderdorp
en J. van der Zanden te Murmerwoude.
GEREF. KERKEN (ond. art. 31)
Beroepen te Goes: (P. Plaatsman te
Driebergen.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Bedankt voor Aalsmeer-Hoofddorp
R. van der Meulen te Ternaard.
bosch de weg van samenwerking, ook
met hen die lijken tegengestelde belangen
te hebben, de ware christelijke weg
te komen tot een harmonieuze san
leving en een handhaving van de wel
vaart. De chr. norm in de samenleving
is het zich richten naar Gods liefdege-
bod; dat houdt in: samenwerking van
fabrikant, consument en collega. Geen
van allen heeft het recht eenzijdig prij
zen vast te stellen. Wanneer de consu
ment hier eenzijdig te werk gaat. dan
zou dit gelijk staan met de ondernemer
die buiten de arbeider om de lonen fi
xeert. In de kartels leeft deze eenzijdige
houding op het ogenblik nog het sterkst.
Noch de arbeider, noch de werkgever
moeten hun posities tegen elke prijs
willen handhaven. Het eigen belang be
hoeft niet prijsgegeven, maar moet ir
discussie gebracht worden.
Het overheidsingrijpen inzake de
kartels achtte spreker juist. Bij in
grijpen van de overheid moet men
nooit alleen vragen naar juistheid
en geoorloofdheid van het optreden.
Aan de zelfcritiek moet hier de eer
ste plaats zijn. Hoe minder wij er
zelf in slagen verantwoorde ver
houdingen to' stand te brengen, ii
dezelfde mate dwingen wij de.over
heid tot ingrijpen.
(In het Consumenten Contact .Orgaan
werken thans samen de consumentenorga
nisaties. de verbruikerscoöperaties. de
drie vakcentralen en de Ned. Huishoud
raad. Behalve de middenstand hebben
ook de industriële ondernemingsorga
nisaties en de boerenorganisaties mede
werking geweigerd".
De tweede referent op de najaarscon
ferentie was de heer Jac. Hermans ui'.
Amsterdam. Hij verdedigde met grote
nadruk het zelfbedieningssysteem
voor de kleinere kruideniersbedrij
Nergens is het grootbedrijf op het ogen
blik zo sterk als juist in de kruideni
branche. Ook al zal de zelfbediening
automatische sanering van het j bedrijf
betekenen (een zelfbedieningszaak neemt
de plaats ln van drie tot tien andere za
ken), toch zal men geen negatieve hou
ding mogen volhouden. De produktivi-
teit in de distributiesector is nog te ge
ring. Ook de vakopleiding van zelfbe-
dieners laat nog te wensen over.
In de openingszitting van de confe
rentie (maandagavond) werd veel aan
dacht besteed aan de vakopleiding. De
inleiders, de heren H. J. Vermeulen
(voorzitter van de Ned. Chr. Beambten-
bond) en mr. P. J. v. d. Hout, konden
zich verenigen met het onlangs gepubli
ceerde rapport over het middenstands-
onderwijs. Voorgesteld wordt een vier
jaars dagschoolopleiding, waarvan twee
jaar algemeen vormend onderwijs. Het
vijfde en zesde praktische leerjaar, dat
op de branche is gericht, zou men moe
ten overlaten aan de organisaties in de
bedrijfstakken. Bijzonder noodzakelijk
wordt in dit verband de stichting van
christelijke scholen voor de detailhan
del. Hier ligt een belangrijke taak voor
de Christelijke Middenstandsbond.
Inzake de emballagevergoeding heeft
het college voor Handel en Industrie een
regeling getroffen, waarbij de handel
5 pet. krijgt van de statiegelden der te
ruggezonden emballage. Genoemd col
lege is het samenwerkingsorgaan voor
fabrikanten en groot- en detailhandel.
Over deze regeling werd
gedachten gewisseld.
Met betrekking tot een eventuele wijzi
ging van de handelsmarges verklaarde
de voorzitter de beer Renkema, dat de
handel enige verruiming nodig zal heb
ben ln verband met loonsverhogingen,
de komende ouderdomsverzekeringen
de te verwachten huurverhoging. De prijs
verhogingen zullen voor de huisvrouwen
i-elijks merkbaar zijn. maar geheel
zonder doorberekening kan het niet,
meende de voorzitter.
KANTTEKENING
pjFT is vandaag 31 oktober, Her-go
vormingsdag. Het is goed, dat onJe
der de reformatorische christenheiAn
deze dag allengs weer meer wordt tofl>
een dag van dankbaar gedenken. Hetvi
is immers de dag, waarop de refor-h<
matic geacht wordt eerst recht eendc
aanvang te hebben genomen.
Aetornintie betekende en betekenfcr
vandaag nog: terug naar de Schrift
Van de" reformatie heeft Da Costa
eens gezegd: toen werd aan hei;
volk de bijbel hergeven.
Men denke zich eens in, wat dit
voor de mensen toen heeft inge-j
houden. Wij hebben nu de bijbej
weer. Wij zijn aan het beiit
de bijbel gewend geraakt, dat
het wonder van dit geschenk maar 1
te weinig als een wonder ervaren
Daarom is het goed, dat wij
daag er aan denken, dat het Her
vormingsdag is. Hervormingsdag wi
zeggen: de bijbel is heel nabij ge
komen, dichtbij ons volk en dlchtbi;
elk \an ons persoonlijk. En de bijbe
is het boek, waarin God zelf zich aai
ons heeft willen openbaren. Aan
iets moet men nimmer gewend raken
>ijbe|
ar al
^[/"ANNEER een volk een president
heeft, staat deze, als het goed isj
boven de partijen. Hij kent ze wel en
èrkent jte ook, maar kiest zelf geen
partij: hij staat er boven. Ook wan
neer men, zoals in Amerika, presi-j
dent worat langs de weg van een pai
tijapparaat en van partijpropagani
dan zijn voor de president, eenmi
president geworden, alle landgenol
gelijk.
Een wonderlijke oproep heeft pri
sident Soekarno van Indonesië dei
week doen uitgaan. Hij heeft
wenselijkheid uitgesproken, dat all
partijen zichzelf zouden gaan ontbin
en dat het zo komen zou to
één enkele „partij".
Dit zijn typische uitlatingen
n man. die een diktatuur in he
hoofd heeft. Gelijke uitlatingen hoor
nen ook onder het nationaal-so
cialisme en het fascisme; gelijke uit
latirgen hoort men vandaag nog
der het communisme. Ook daar ken
?n kent men slechts één partij
waarin de andere partijen moch
ten opgaan, of beter gezegd: onder
gaai..
Soekarno heeft zijn uitlatingen ge
daan, juist teruggekeerd van
land en van Rood-China. Hij is blijl
baar in extase gekomen, zeggen
volgelingen. Wij voor ons vindei
het wat gevaarlijk, wanneer
deze positie zo gemakkelijk in exta;
komt.
Advertentie
Kunt u er niet voor naar bed?
Leg dan Thermogène watten
op de pijnlijke spieren. De
weldadige warmte verlost u IQ
van uw kwaal, terwijl u ge-
woon aan uw werk blijft.
STILT PIJN DOOR WARMTE
162.
..Dat speel je nooit klaar," probeerde Howe
hun op tactische wijze duidelijk te maken. „Twee
of drie ploegen hebben iets dergelijks gepro
beerd en bijna hun nek gebroken. En dat wa
ren nog wel athleten en in goede conditie,
't Spijt me, maar met jouw benen is het uit
gesloten."
„Klinkklare onzin," snoof Bader verontwaar
digd. „Ik zou 't best kunnen!"
Een paar dagen later sloot Bader zich bij een
paar Polen aan, die probeerden een uitweg te
vinden via de riolering. Een der Polen, Ravin-
sky, liet zich door een rooster in een riool zak
ken en kroop door de vieze buizen, op zoek naar
een uitgang. Binnen een uur was hij terug met
de mededeling dat de buizen steeds nauwer wer
den zodat hij onmogelijk verder kon komen.
Maar er waren nog andere buizen en hij zou
blijven proberen. Dagen lang exploreerde Ra-
vinsky de riolering, maar alle buizen, liepen óf
nauw toe, óf ze eindigden in nauwe betonnen
gleuven- Het was duidelijk dat deze methode
uitgesloten was.
Bader begreep toen dat hij geen kans zou krij-
DAN
PAUL BRICKHILL
MAAR ZO!
rOrS r-"ic r» v" c-u« -To.", genamer. hij hield op met piekeren over de
19 30 v d jeugd. 19 43 Hoorcp 20 oo1 Tangmere wing en de oorlog en schikte zich in
Nws en jour- 20 25 Sport: 2f"3o -Round het feit dat hij tot een andere wereld behoorde
Britain Qui? *100 ri» Vrafent*-' Toen hij eenmaal zijn lot had aanvaard, wa-
»oo n»« ni3*rActrof23j0 Danimui; 34™ r*n «r compensaties Swinburne b.v. was er een
Voord'r: ois Dansmuz: 050 Prop- 'overr. van Overigens was dit wel een wonderlijke
nss—'flo .vw» j methode om de werkelijkheid te ontvluchten
weerbe* 1234 Gr'am13 Wï&«;mi3i5 v d voor een man van zi)n uitbundige energie;
1400 Or* «me; 14 50* vóordr; 15 20 maar de tegenspoed had hem tot zelfinkeer ge-
Geesteujke mu*: 16 05 mui: it.oo Nw«; bracht. Thelma die hem door en door kende en
18 30 gSi*! ca» 19 oo Nw» 1*40 c^m be8reeP. had poëziewerken gestuurd en hij
1000 Ork conc: 10 50 Gram: 'tl to Ork conc en herlas ze elke dag.
(v«rv); aoo N««. ail verz proft: 22 so Doch er waren ook andere dingen die hem
CBru»i#f3<a4Nm" ït'o^Gram °\foo Nws overeind hielden. Het verborgen radiotoestel van
15.10 Gram; I43n Kamerork. is30 Gram! de gevangenen had hem ingelicht over El Ala
17 00 Nw»; 1708 Gram: i9no Kath halfuur mein en Stalingrad en met de dag werd het dui-
£5 oorlof niet elndelooi zou voort
Gram; 23 56 Nw». duren.
Een officier van de landmacht schreef eens
naar huis: „Ik heb vanmiddag thee gedronken
met Douglas Bader en na afloop had ik het
gevoel of we een cocktailfuifje hadden gehou
den."
Nog altijd was hij een beetje benauwd voor
die Berlijnse krijgsraad-zaak, maar die kwestie
had hij nu ee-nmaal zelf niet in de hand. Wel
vroeg hij Hauptmann Eggers zo nu en dan:
„En....? Hoe staat 't met mijn krijgsraad-zaak
Eggers?" Dan antwoordde de Hauptmann veel
betekenend dat hij er onmiddellijk van zou ho
ren zodra er bericht kwam. Dan zou de wing
commander wel niet zo vrolijk kijken, dacht hij.
En in stilte was Bader dat volkomen met hem
eens.
Dat spel ging zo door tot Eggers hem op een
goede dag kwam mededelen dat de vervolging
niet door ging 'omdat de zaak te „onbenullig"
was bevonden). Bader wist zijn opluchting, maar
niet zijn pret te bedwingen en zei: ,»Wat een
oech, Eggers. Wat een vreselijke pech voor je!"
Een andere afleiding in het kamp was stoel-
bal een écht Kolditz-spel, dat de gevangenen
in staat stelde „stoom af te blazen" Op de hob
belige binnenplaats vochten twee ploegen om het
bezit van een voetbal, daarbij in hun hande
lingen slechts geromd door 'een minimum aan
spelregels (elkaar neerslaan was verboden, maar
de keel dicht knijpen kón nog), die overigens
weinig betekenden omdat er nooit een scheids
rechter was. Zijlijnen waren ?r niet en de spe
lers vlogen om een haverklap met geweld te
gen de muur, voor zover ze er niet tegen
gesméten werden. Je maakte een doelpunt door
met de bal een stoel aan te raken, waarop de
doel verdediger zat, die zich met armen en be
nen verweerde, net zo lang tot hij door de te
genpartij met geweld omver werd gesmeten. Niet
in staat om „in de voorhoede" te spelen, ver
genoegde Bader zich met de taak van doelver-
dediger en menige schedel vertoonde een buil
als gevolg van een fors contact met zijn
talen benen. Maar in een dezer wedstrijden be
schadigde Dick Howe's wel intelligente n
oerharde kop Bader's knieschijf. Hij hamerde
de deuk eruit, maar herhaaldelijk liep hij weer
averij op en hij was tenslotte wel gedwongen het
spel^ eraan te geven, wilde hij niet een been
Hij had trouwens toch al herhaaldelijk wat
aan zijn benen en de Duitsers brachten hem
naar de dorpssmid voor reparaties. Een tijd la
ter schreef hij aan Thelma: „De crisis met mijn
benen is nu voorbij Een mannetje hier heeft
een plaat op de knie gezet. Vertel de lui. die het
been hebben gemaakt, dat ik de knie helemaal
heb gemonteerd. Ik heb de rem en het freewheel
gesmeerd en de boel toen weer in elkaar gezet,
't Is een mooi stuk werk. dat freewheel vooral
is magnifiek. Maar ik heb heel hard een ander
rechterbeen nodig, lieveling."
Dat laatste was moeilijk, want de werkplaats
waar het afgietsel van zijn rechter stomp werd
bewaard, was bij een bombardement vernietigd.
De firma J. E. Hanger Co. (die hem de laat
ste tijd zijn benen leverde) probeerde op al
lerlei ingenieuze manieren een ander te maken
(o.a. door het Rode Kruis telegrafisch de af
metingen te laten opgeven), maar het ging een
voudig niet. Wel zagen ze kans hem via het
Rode Kruis een reservebeen. dat al lang klaar
lag, naar Kolditz te zenden.
I WUKUl VEKVOLGD)
Onderivijsbenoemingen
Benoemd tot hoofd van de Dr. De
Visserschool te Ginneken: A. Mout
Zundert; van de chr. u.l.o.-school
Nijkerk: J. W. A. Fossen. aldaar.
Benoemd tot onderwijzer aan de chr.
u.l.o.-school te Nijkerk: W. Postma te
Workum; aan de Juliana van Stolberg-
sohool te Hoogeveen: A. J. van
Veen te Noord bij Hoogeveen: aa
chr. u.Lomschool te 's-Gravenzande: k
Lanting te Den Haag.
„Lees
In zijn laatste vergadering heeft dc
Nederlandse Gereformeerde Jeugdra d
besloten met ingang van januari 1957 een
nieuwe periodiek onder de titel „Lees!"
uit te geven. Het zal vooral ten dienste
staan van de leidende personen in de
jeugdorganisaties en in het jeugdzorg-
werk. Dc inhoud zal bestaan uit korte
en duidelijke besprekingen van belang
rijke binnen- en buitenlandse uitgaven,
die steun kunnen bieden aan de leiders
in het jeugdwerk. Voorlopig zal het tijd
schrift drie maal per jaar verschijnen.
De redactie zal gevormd worden d*>or
prof. dr. ir. H. van Riessen. ds f M.
van Krimpen en Ad. Kuiper: zij wordt
bijgestaan door een uitgebreid aantal
deskundige medewerkers.
Advertentie
VERDELG
rat en muis ii
met w - j»
