ritten en Fransen op weg naar Egypte
Jlicuuie £eilisrlje üTourant
11
Internationale spanning bereikt het kookpunt
Ver. Staten steunen maatregelen
niet; openlijke breuk
ommunistisch bewind in
Hongarije ten einde
Trekken Russen terug
uit Oost-Europa?
Frankrijk, Engeland: veto
over resolutie der V.S.
Beslissend punt
WOENSDAG 31 OKTOBER 1956
BUREAUS: Steenstraat 37.
Directie. Redactie Abonnementen- en
AdverteDtte-afdelln«: Tel 31441
keoiog *8936
ABONNEMENTEN: 7.— per kwartaal;
2.35 per maand; 0.55 per week.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per mllllmetet
(Bij contract belangrijke korting).
Directie: F. DIEMEB
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-red.: H. W. J. ENSERINK
CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
Zevenendertigste jaargang No 10794
lant»tt«tlch«ljtllura
"myn hert ia Ugtjtnspoct
Worms, waar Luther
voor de keizer stond
ZIE PAGINA 9
RUSSEN TREKKEN WEG UIT BOEDAPEST
1TONGARIJE IS WEER WERKELIJK VRIJ. Aan de Russische en com-
-* munistische overheersing en onderdrukking is een einde gekomen. In
ie hoofdstad van het land, dat zich heeft geschaard onder de vrije mogend-
ïeden, heerste gisteravond een uitbundige vjeugde. Er wordeg vrije ver-
:iezingen gehouden en er is een nieuw Kabihet gevormd, waarin niet al-
een de communisten, maar ook vertegenwoordigers van andere inmiddels
veer opgerichte partijen zitting zullen nemen. Buitenlandse diplomaten, die
e lang het oude regiem getrouw zijn gebleven, worden ter verantwoording
eruggeroepen en radio-Boedapest en het officiële Hongaarse persbureau
lullen hun communistische berichtgeving staken.
De Titoïstische premier. Imre Nagy,
leeft officieel de vrije democratie in zijn
and geproclameerd, een proclamatie, die
Ie verrassende bekroning was van de
leroïsche Hongaarse vrijheidsstrijd, de
ïoogste beloning voor het Hongaarse
olk, dat het leven van duizenden en dui
zenden (naar schatting 13.000 doden en ge
wonden) offerde voor de fel begeerde
vrijheid.
Felle gevechten
,Imre Nagy kondigde de vrijheid in zijn
land af. kort nadat nog felle gevechten
ladden gewoed en tijdens een bloedbad
nog vele doden cn gewonden in Boedapest
gevallen en de Hongaarse lucht-
nacht dreigde de Russische troepen te
bombarderen, indien deze niet voor van
ochtend vier uur Boedapest zouden ont
ruimen. De mensen omhelsden elkaar en
barstten in tranen uit. toen de verklaring
Nagy werd omgeroepen, terwijl* van
de straat het lawaai van de Russische
tanks in de huiskamers doordrong.
De premier zeide. dat er een einde was
gekomen aan het communistische bewind
in Hongarije. Er was een coalitieregering
gevormd en binnenkort zullen voor het
eerst na negen jaar vrije verkiezingen
worden gehouden.
Op verzoek van de nieuwe Hongaarse
regering zijn de Russische troepen be
gonnen aan de ontruiming van Boeda-
)est. Tevoren had radio-Moskou aange
kondigd. dat de Russische troepen de
Hongaarse hoofdstad zouden verlaten
:r de regering dat wenselijk zou
Nieuwe regering
Nagy beloofde dat alle fouten die sinds
1915 zfjn gemaakt hersteld zouden worden,
krachtige revolutionaire beweging en
voortschrijdende democratie in Hon
garije hebben de afschaffing van de hui
dige een-partij regering afgedwongen,
aldus Nagy.
De premier maakte e.en kernkabinet be
kend, waarin met Nagy en dr. Zoltan
Tildy, die president was vóór de com-
en aan de macht kwamen, zitting
hebben Ferenc Erdi, een vice-premier,
3ela Kovacs. de vroegere secretaris van
partij van grondbezitters. Janos Kar-
r. secretaris van de communistische
partij en Losonczy. De sociaal-democrati
sche partij zal nog een vertegenwoordi-
er van dit kernkabinet moeten aanwij-
Deze nieuwe regering erkent alle plaat
selijke autonome raden ten volle
Nagy deelde mede dat niet hij. maar
Geroe om de hulp van de Russische troe
pen had gevraagd. Hij zal voor zijn daad
verantwoording moeten afleggen.
Dr. Zoltan Tildy, de tweede man in het
nieuwe kabinet, verzocht gisteren in
radiorede alle kleine boeren de cor
vatieve partij en de partij van de kleine
boeren te reorganiseren. De kleine boeren
hebben in 1946 de verkiezingen gewonner
en leidden toen de coalitiepartij.
Tildy beloofde dat de verplichte leve-
ng van landbouwprodukten zal verval
len De rechtmatige eisen van de boeren
zullen worden ingewilligd. Over de betrek
kingen met Rusland zei Tildy:
volk van de Sowjetunie zal moetei
erkennen, dat geheel nieuwe betrekklngci
tussen Rusland en Hongarije ontwikkeld
kunnen worden, als de Sowjetunie bereid
is met de vertegenwoordigers van een vrij
Hongaars volk te onderhandelen.
Nationale feestdag
De dag, waarop de opstand begon
nen is. zal elk jaar gevierd worden als
nationale feestdag. De doden van de
revolutie zullen met volledige militai
re eer begraven worden. De regering
zal zich het lot van de gewonden en
de verwanten van de doden aantrek
ken. De strijdende studenten zullen
belast worden met het vormen van
afdelingen politietroepen.
Zevenentwintig Hongaren vielen nog in
(Zie vervolg pag. 7)
De mobilisatie van het Israëli
sche leger is haast geruisloos,
maar toch in een zeldzaam snel
tempo verlopen. Voordat de we
reld er op bedacht was, waren
de troepen al meer dan 100 kilo
meter op Egyptisch grondgebied
gevorderd, terwijl bovendien
ook de kwetsbare grens met Jor
danië op krachtige wijze was
afgeschermd.
MEER KOLENGELD VOOR
GESTEUNDEN
De staatssecretaris van sociale zaken
heeft besloten de brandstoffenbijslag
'iale voorziening en de regeling
sociale opdrachten beeldende kunstenaars
te verhogen van 4,15 tot 4.40 per
kostwinners en van 2.05 tot 2,20
per week voor alleenwonenden. De rege
ling heeft terugwerkende kracht tot 29
oktober.
Deense communisten tegen
het gebruik van
Sovjettroepen
De Deense communistische partij heeft
het gebruik van Russische troepen in Hon
garije veroordeeld.
Alle mensen moeten het recht en de
mogelijkheid hebben zelf en in vrede te
beslissen onder welk sociaal stelsel zij wil
len leven", zo wordt gezegd.
De gebeurtenissen in Hongarije bewij-
dat buitenlandse troepen een last zijn
ïr de landen waar zij zijn gestationeerd.
Alle troepen, zowel van oost als van west
kunnen beter naar hun eigen land terug-
aldus de verklaring, die de inscha
keling van Russische troepen in Hongarije
provocatie tegen de bevolking no
TJET KOOKPUNT SCHIJNT BEREIKT
te zijn: Britse en Franse troepen zijn
in de afgelopen nacht (volgens nog onbe
vestigde berichten) de Suezkanaalzone
binnengetrokken 0111 daar enkele voor de
doorvaart en het behoud van het kanaal
belangrijke strategische punten te bezet
ten. In de Veiligheidsraad is het gister
avond tot een openlijke breuk gekomen
tussen de Grote Drie. Van een gezamen
lijke politiek in het Midden Oosten van d<°
Verenigde Staten, Groot-Brittannië en
Frankrijk is op dit ogenblik geen sprake
meer.
Het feit echter dat in de loop van de
ochtend geen verdere berichten over dc
inval in de Kanaalzone zijn binnenge
komen, schijnt erop te wijzen dat achter
de schermen toch nog getracht wordt tot
overeenstemming met de Ver. Staten te
komen.
In de vooravond hadden premier Eden
en premier Mollet bekendgemaakt dat zij
Israël en Egypte een ultimatum hadden
gesteld, waarin de bezetting van de pun
ten Suez, Ismailia en Port Said werd aan
gezegd als de beide strijdende partijen
niet voor vanmorgen half zes hun troepen
zouden hebben teruggetrokken. Premier
Eden voegde daaraan nog toe dat in ieder
geval „symbolisch^'" beveiligingstroepen
aan het Suezkanaal zouden worden ge
legerd.
President Eisenhower heeft de regeringen van Engeland en Frankrijk
doen weten, dat hij het in het geheel niet eens is met deze actie.
Nasser wees het ultimatum onverbiddelijk van de hand en antwoordde
met de uitvaardiging van een bevel tot mobilisatie van het gehele leger.
Saoedie-Arabië volgde dit voorbeeld.
Socialistische staten soeverein
|~)E SOWJET-REGERING IS BEREID de positie van de Russische
troepen in Oost-Europa te herzien. Na de opwindende gebeurtenissen
:n Hongarije heeft radio-Moskou een speciale verklaring omgeroepen,
waarin de ontwikkeling en de versterking van de vriendschap en samen
werking tussen Rusland en de andere socialistische staten werd behandeld.
Volgens de Russische verklaring bevin
den zich krachtens het verdrag van War
schau Russische troepen in Hongarij
Roemenië en volgens de overeenkomst
van Potsdam z(jn de troepen gelegerd In
De Russische leiders geven in de verkla
ring toe, dat er uitgesproken fouten waren
gemaakt in de betrekkingen met de satel
lietstaten. Toegegeven werd, dat er in
breuk was gemaakt op de principe van
gelijkheid in de relaties met de socialis
tische staten.
De besluiten van het twintigste congres
van de communistische partij maken de
handhaving van de volledige soevereini
teit van elke socialistische staat mogelijk
Indirect ingaande op de revolutie in
Hongarije zegt de verklaring:
..Zoal» recente gebeurtenissen heb
ben aangetoond is de noodzaak ont
staan een passende verklaring af te
leggen over de Russische positie, in de
eerste plaats op economisch en mili
tair terrein, ten opzichte van de andere
socialistische staten".
De Sowjetunie is bereid verdere maat
regelen te bespreken en de verdere ont
wikkeling van de economische betrekkin
gen te verzekeren.
En dan staat In de verklaring:
Verdere aanwezigheid van eenheden
ran het Russische leger kan een oor
zaak zijn van de verslechtering van de
toestand".
Beloofd wordt dan dat de Sowjetunie
met de Hongaarse regering en met andere
landen van het Pact van Warschau wil
onderhandelen over de aanwezigheid van
de Russische troepen. In de verklaring
wordt niets gezegd over Oost-Duitsland.
In W o 1 v e g a werd gisteravond de 25-
jarige dochter van de melkhandelaar Prins
door een militaire vrachtwagen, afkom
stig uit Steenwijk, aangereden. Zij was op
slag dood.
Nadat Israëlische troepen de woestijn
-an Sinaï waren binnengetrokken er
•echten waren ontstaan, besloten Britten
n Fransen eensgezind de strijdenden
ultimatum te stellen. Zij moesten
strook van zestien kilometer ter wee
zijden van het Suez-kanaal ontruimen
voorts moest vanochtend om half
uren zijn gestaakt. Zo niet, dan zi
den Britse en Franse troepen de drie be
langrijkste plaatsen b..)?s het kanaal be
zetten om de vrije doorvaart te waar
borgen.
De Verenigde Staten en de Sow
jetunie kwamen daartegen fel in het
geweer. Het resultaat was een veto
van Engeland en Frankrijk in de Vei
ligheidsraad tegen de Amerikaanse
resolutie, waarin was gevraagd om
staken van het vuren, terugtrekking
van de Israëlische troepen en aan
andere mogendheden zich van in
menging te onthouden. Dit laatste
was voor Britse en Franse afgevaar
digden onaanvaardbaar.
;r de zitting van de Veiligheidsraad
'er hetgeen Sir Anthony Eden onder
stormachtige bijval aan het Britse Lager
huis verklaarde, vindt men elders in dit
blad uitvoerig bericht.
Omstreeks middernacht liet premier
Nasser van Egypte weten dat hij het Brits-
Franse ultimatum in elk geval verwierp,
ook als de Israëlische troepen zich voor
half zes vanochtend zouden hebben te
ruggetrokken.
De Israëlische premier David ben Goe-
rion vergaderde tot diep in de nacht met
zijn ministers en naaste medewerkers. In
Tel Aviv werd daarna in een officiële ka
binetsverklaring gezegd, dat Israël het
ultimatum wilde aanvaarden dat gebeur-
"s om 1.25 uur plaatselijke tijd.
Er werd echter aan toegevoegd: bij de-
toezegging wordt door de regering van
Israël verondersteld, dat er ook van
Egyptische zijde een positief antwoord
zal komen. Daar dit niet het geval was,
had de Israëlische toezegging weinig zin
Gisteren is het kabinet van
Nasser in een speciale zitting
bijeen geweest om te beraadsla
gen over de maatregelen, die ge
nomen dienden te worden om de
Israëlische aanval het hoofd te
bieden. Over de Brits-Franse
stappen verkeerde men toen nog
in het onzekere.
De Britse vloot in het oostelijk bekken
in de Middellandse Zee had een geheime
aar zeer bepaalde koers opgekregen
»n Cyprus stegen transportvliegtuigen
(met vermoedelijk parachutisten aan boord)
op. Dc Engelse bladen spraken van een
BritsFranse armada van oorlogssche
pen en landingsvaartuigen die in de rich
ting van Port Said voer.
Het Britse ministerie van luchtvaart
gaf opdracht aan alle vliegtuigen va
burgerluchtvaart (behalve die op Cyprus
mogen vliegen) uit de buurt van
groot deel van de Middellandse Zee
blijven. Er werd geen toelichting gege
ven. maar aangenomen wordt dat het mi
nisterie de weg vrij wil hebben
vliegtuigen met parachutisten en Infan
teristen, die naar dc kanaalzone gaan.
Gamal Abdel Nasser heeft gewaar
schuwd dat Egypte niet zal aarzelen bij
enigerlei aanval die op het land wordt
gedaan. In Kairo was het vanochtend
vroeg rustig. Over de gevechten op hel
schiereiland van Sinaï bleven slechts sob-
bere communlqué's verschijnen. Israël en
Egypte spraken van .'.zware verliezen" bij
de tegenstander, van veroveringen en ge
slaagde verdedigingsacties, van neerge
schoten (Israëlische) Mystères en (Egyp
tische) Migs. Volgens Israël zouden de
troepen thans op 32 kilometer van Suez
zijn. Uit Londen werd echter bericht dal
de Israëlische troepen nog geen 15 kilo
meter van het Suezkanaal verwijderd zijn.
In Tel Aviv werd aangenomen dat de
troepen tot de door Frankrijk en Engeland
geëiste afstand van 16 kilometer zullen
doorstoten over de gehele linie. De Is
raëliërs schijnen zich op vele plaatsen
hebben ingegraven, hetgeen niet wijst op
een voornemen om spoedig terug tc trek-
De Ibrahim el Auwal, een Egyptisch
oorlogsschip beschoot de haven van Haifa.
De granaten kwamen in de baai terecht.
Aanvankelijk werd gemeld dat het schip
tot zinken was gebracht, maar later
klaarden de Israëliërs dat de bemanning
zich had overgegeven en dat het schip
was buitgemaakt.
Hoewel de Egyptische regering In
communiqué verklaarde de toestand rond
om het Suezkanaal volkomen in handen
hebben schijnt het Egyptische opperbe
vel totaal verbijsterd te zijn door do
snelle opmars van de Israëliërs. Van ge
organiseerde tegenstand is eigenlijk wei
nig sprake.
De andere Arabische staten name*
teren nog 'n afwachtende houding aa
raël had laten weten dat het ndet van plan
is, Jordanië aan te vallenDit land
Syrië, Irak en de Libanon maakten zich
rd om Egypte op het eerste se
hulp te snellen. (Zie eerste etukx.
Voor de Arabische landen was he
tegenvaller, dat met name Engeland zich
plotseling tegen Egypte keerde. Dit
temeer omdat kort geleden een Britse
actie tegen Israël dreigde toen dc Israë
liërs Jordanië wilden aanvallen.
Radio Moekou heeft de Israëlische aan
val op Egypte en de Brits-Franse actie
>n uitvloeisel van een westens complot
genoemd om het Suezkanaal te Internatio
naliseren. Zelfs dc Verenigde Staten, dde
met het oog op de komende presidents
verkiezingen in een wel heel moeilijke
situatie zagen geplaatst, werden door de
Sowjets niet geheel vrijgepleit van pogin
gen Israël op te stoken.
Veiligheidsraad over Israël-Egypte
De Verenigde Staten dienden gis
teren in de Veiligheidsraad een reso
lutie in. waarin van Egypte en Israël
„staakt het vuren" werd geëist
voorts het terugtrekken der Is
raëlische troepen werd gevorderd.
Tevens werd voor andere landen het
verbod gevraagd zich in de kwestie
te mengen. De Britse afgevaardigde
rschuwde, dat zo'n resolutie wei
zin had. De Britse en Franse be
sluiten om troepen naar de strategl
sche punten te zenden, waren reeds
gevallen.
Een openlijke breuk tussen de westerse
Grote Drie was het gevolg. De Sowjet-
delegatie diende een resolutie in waarin
het laatste punt van de Amerikaanse le
zing was geschrapt. Nadat de Amerikaan
se resolutie zeven stemmen (o.m. die van
Rusland) had gekregen en was verworpen,
werd de Russische door een Brits-Frans
veto getroffen, waarmee deze landen wel
heel duidelijk stelden, dat zij de verant
woordelijkheid voor het Israëlische op
treden niet op de aanvallers zelf wilden
afwentelen. België en Australië onthiel
den zich van stemming. Canada verklaar
de zich na de vergadering solidair me'
het Amerikaanse standpunt.
Egypte van zijn kant. verwittigde de
Veiligheidsraad van ziln voornemen, zich
te verdedigen tegen dc Brits-Franse ag-
gressie. Over de Israëlische aanval werd
niet meer gerept. De Rus Sobolef betoog
de dat de Veiligheidsraad zich handelings
onbekwaam had bevonden. Nu deze voor
de aggressic van een lid der Verenigde
Naties is komen te staan Hij achtte het
Brits-Franse ultimatum aan Egypte
zich op 16 km van het Suezkanaal terug
te trekken bedoeld om de Franse en Brit
se troepen gelegenheid te geven het ka
naal te bezetten.
Geen besluit
Een definitief besluit heeft de Veilig
heidsraad no* niet kunnen nemen. De sil
ting werd opgeschort lol vanavond negen
uur (Ned. HJd) nadat Zuldslavlë had voor
gesteld de algemene vergadering bijeen
te roepen om zich over de huidige toe
stand te beraden.
Premier eden heeft gisteren In de voor
avond, toen hij het Brits-Franse besluit
aan het Lagerhuis voorlegde, overweldi
gende toejuichingen gekregen. Labour
had weliswaar kritiek maar bij een on
middellijk gehouden stemming behaalde
het kabinet-Eden toch een overwinning
Zowel In Frankrijk alt In Engeland Is
nadrukkelijk verklaard, dat de eventuele
bezetting der drie strategische punten tij
delijk sal s(Jn, d.w.z. zolang Egypte en Is
raël hun troepen niet hebben leruggetrok-
kf
¥N HET CONFLICT, deze week eerst
recht tot uitbarsting gekomen tussen
Israël en Egypte. zUn de Engelsen en
Frans nu in de meest letterlijke zin
tussenbeide gekomen. ZU hebben besloten
tot de bezetting van de strategische punten
aan het Suezkanaal.
Dc Russen beweren, dat dit van het
begin af aan de opzet is geweest. De Is
raëliërs zouden, directeiyk of Indlrecte-
HJk, door de Engelsen en de Fransen sljn
aangezet tot hun opmars naar Egypte om
zodoende Engeland en Frankrijk een mo
tief te geven tot herbezetting van de ka
naalzone.
wy weten uiteraard niet. wat heeft ge
speeld In de achterhoofden van de En
gelse en Franse politici. Het is mogrIUk,
dat de Israëlische opmars niet onwelkom
is geweest, al zal dit dc eerste tientallen
jaren wel niet publickclUk worden toege
geven. Zoiets reserveert men gcmeeniyk
voor zyn memoires.
Zeker ls. dal daarmee de problematiek,
waarvoor Israël zelf was geplaatst, ook
wel al Ie eenvoudig Is geformuleerd. Dit
belangryke. maar kleine land. welkt snel
le ontwikkeling overal ter wereld met zo
grote aandacht werd gevolgd, vormde en
vormt ten slotte weinig meer dan een be-
(rekkeiyk smalle kuststrook langs de
enorme Arabische wocstUnen. En vanuit
ilezc woestijnen hing over deze smalle
kuststrook de allerminst verholen be
dreiging.
yAND
.NDAAR dat de Israëliërs hun optre
den ook hebben aangeduid, en ook
konden aanduiden, als een daad van zelf
verdediging. En In de westeiyke wereld
overweegt de sympathie voor dit optreden
duideiyk.
Intussen, uitgelokt of niet. In de sltuatia
ligt voor de Engelsen en de Franse aan
leiding genoeg om zich weer volop aan
de kanaalzonet te vestigen. De ontruiming
van deze zone Is een fout, In elk geval een
vergissing geweest. Er werken in het ouda
en tegeiyk nabUe oosten zovede onbestem
de krachten, dat het onverantwoord ge
acht moest worden, dese streek geheel los
(e laten. Men heeft het toch gedaan, stellig
In een te groot doch misplaatst Idealisme.
De omstandigheden leiden er toe, dat dese
feut kan worden gecorrigeerd.
Daarmee zal de macht van kolonel Nas
ser weteniyk worden Ingeperkt. Een Frans
blad heeft onlangs in een geestige woord
spelling gescgd. dat de keuze ging tussen
of kanaliseren van de kolonel of koloni
seren van het kanaal. Wy vermoeden, dal
beide gedachten nu wel sullen nagestreefd.
Het kon wel eens zyn, dat de kolonel deze
gang van zaken niet als regerend hoofd
overleeft. Men verliest ook In het nabya
nu eenmaal niet straffeloos zyn ge
zicht. De snelle opmars van Israëliërs door
de woestyn van Sinaï betekende al een
geduchte prik in dc Egyptische ballon.
"Y^OOR DEZE ontwikkeling was het In
derdaad wel het meest passende ogen
blik. Rusland Is op dit ogenblik met han-
voeten gebonden In de satelliet
staten. Het heeft nog onlangs vurige woor
den gesproken ten gunste van de Egyp
tische soevereiniteit, zoals Rusland het
trouwens altijd heeft opgenomen. In woor
den althans, voor de soevereiniteit van de
\'olken, die op wat grote afstand van Rus
land liggen.
Liggen ze naast Rusland, dan annexeert
et ze liever. De satellietstaten zyn thana
in hun heldhaftige worsteling om de vrU-
held bezig, dit snode spel te ontmaskeren.
De Egyptenaar Nasser Is steeds groot ge
weest In grote woorden. Van zyn vrienden,
hem nog gelaten, heeft hy wei
nig anders dan woorden te wachten. Even
als de worsteling in de stalen van Oost-
Europa. zo kan ook de actie van Israël
tegen Egypte, elk afsonderiyk en belde
imen, voorlopig wel eens worden tot
beslissend punt In de wereldgeschle-
HET WEER IN EURGPA
lil
WEERBERICHT
ZEER KOUD
ToTt morgenavond verwacht
Dc Bilt: Droog weer met
weinig bewolking. Tot matig
mmsf zwakke afnemende wind
uit oostelijke richting. Van-
nacht en morgenochtend op
meeste plaatsen lichte
r ~"v" vorst. -Morgenmiddag onge
veer dezelfde temperaturen
als vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uurJ.
