slaap
1 AMSTERDAMSE JEUGD GAAT
GRAFISCH BEDRUF VOEREN
Meer een opvoedkundige dan
een commerciële doelstelling
REGEiVT,
BBMAÏÖH
Nobelprijs geneeskunde
voor drie geleerden
België
naar
zendt expeditie
Zuidpoolgebied
i
Apartheid is heus nodig voor naturellen
Fransen maakten op zee
wapens en munitie buit
tfezonaC
191
VRIJDAG 19 OKTOBER 1956
Eerste Europese jeugdonderneming
(Van onze speciale verslaggever)
[N AMSTERDAM is, naar Amerikaans voorbeeld, de eerste Europese
jeugdonderneming opgericht. Een grafisch bedrijf, dat genoemd werd
V V. Juventus Grafica. Vijf jongens van de befaamde Amsterdamse Gra
fische School en vijf van de Chr. H.B.S. a. zijn de oprichters. Het zijn jon
gelui van vijftien tot achttien jaar, die uit hun midden de 18-jarige HBS-er
p. F. Matzken (5e klas) hebben aangewezen gedurende een half jaar de di
rectie te voeren. Voorlopig één avond per veertien dagen straks mis-
jchieit één avond per week zal de onderneming in vol bedrijf zijn. Dan
uilen de links en rechts verzamelde orders worden uitgevoerd, en zullen
le bedrijfseconomische problemen van dit miniatuurbedrijf worden be
sproken. De volledige technische outillage van de Grafische School is de
fongelui ter beschikking gesteld.
g jHet initiatief tot de oprichting
r§ |eze jeugdonderneming is uitgegaan
im |e heer H. Weidema. president-directeur
an G. H. Biihrmann's Papiergroothan-
zakenrels naar Amerika
de betekenis er van duidelijk gewor-
|en. Daar dateert de eerste jeugdonder-
leming uit 1927. Er zijn er nu al i
lan drieduizend. De praktische Ameri-
tanen hebben er een doeltreffend
_Jel in gezien om de middelbare school-
Eeugd reeds in de studietijd in aanraking
brengen met de problemen van
ichte bedrijfsleven. In een jaar tijds
QTooeten ze hun onderneming oprichten,
endabel maken en ten slotte liquideren
{elf moeten ze de grondstoffen inkopen.
^®^|un produkt vervaardigen, verkopen, ad-
aar ook al die handelingen
errichten, waar ook de echte onder-
emer mee te maken heeft.
Overtehend
Hoe levensecht de Amsterdamse jeugd-
ldememing is opgezet moge blijken
let alleen uit het feit, dat er statuten
)r werden gemaakt en de jongelui zelf
tachtig gewone en tien preferente
andelen van vijftig cent elk kregen te
laatsen. maar ook uit het feit, dat het
tmoranium voor de directeur werd vast-
istëld op zestig cent per avond, voor de
edrijfsleider op vijftig cent, en voor de
[ewone werkers" op veertig cent. Hoe-
el op dit ogenblik natuurlijk nog niet
i worden gezegd, of deze onderneming
olledig aan zijn (vooral opvoedkundige)
iel zal beantwoorden, bleek al direct
relke problemen er zich kunnen voor-
doordat de „emissie" verre werd
rertekend. Er werden wel 152 in plaats
i negentig aandelen geplaatst. Er zal
geselecteerd moeten worden.
Voor het overige is de directie straks
erplicht tegenover aandeelhouders re-
Voor
9raag
Verwent
'N REUZE
*oikNak
VOOR
22°*
L..oAksKt\. Qw* <k. oL\
Amerikaanse ertsschepen
voor Suriname
De Olin Revere Scheepvaartmaat-
:happij heeft te Hamburg opdracht ge-
tot bouw van drie ertsschepen van
lk 16.000 ton voor vervoer van Surinaams
naar de Verenigde Staten. Deze
Igf lullen de drempel van de Surinamerivier
L.overschrijden en 60'/» meer kun-
voeren dan andere schepen, die
kening en verantwoording af te leggen
over het gevoerde beleid. De verwach
ting is. dat dit beleid een winstgevende
rekening zal opleveren, ondanks het feit,
dat er misschien nota's onbetaald bljjven,
of leveranciers wellicht hun verplichtin
gen niet nakomen
Deze Amsterdamse jeugdonderneming
is tot stand kunnen komen, omdat de
Federatie van Werkgeversorganisaties in
het Boekdrukkersbedrijf het initiatief van
de heer Weidema heeft overgenomen.
Naar Amerikaanse wijze heeft men ook
enige oudere adviseurs aan de onderne
ming verbonden, op wie de jongelui zo
nodig een beroep kunnen doen. Deze
zullen wel de onderneming begeleiden,
maar niet leiden, werd ons nadrukkelijk
verzekerd.
Hoewel de jongelui wezenlijke orders
gaan uitvoeren, die technisch in hun be
reik liggen, is het natuurlijk niet de be
doeling de jeugdonderneming te laten
uitgroeien tot een concurrent van de ge
vestigde drukkers. De orders zullen lig
gen op het terrein van hpt verzuimbrief-
je of strafbriefje van de school, dat an
ders stencil is, of drukwerkjes van soort
gelijke aard. Deze orders zullen door de
jongelui zelf gevonden moeten worden.
waarbij hun voor de acquisitie een pro
visiebedrag zal worden toegekend.
Kan de buitenstaander uit dit alles
misschien nog afleiden, dat het een al
leraardigst spel wordt, de praktijk van
deze jeugdonderneming zal anders leren.
Men zal voor allerhande reële problemen
komen te staan, waarmee het bedrijfs
leven ook in aanraking komt. Het zal er
toe leiden, dat de tien deelnemende jon
gelui meer begrip zullen krijgen voor wat
er van de ondernemers wel verlangd
wordt. Het zal hun na beëindiging van
hun studie ongetwijfeld van nut kunnen
Laagvliegroutes voor
jaclitvliegers
Teneinde de jachtvliegers ervaring op
te laten doen zijn er door de Koninklijke
luchtmacht zogenaamde „laagvlieggebie-
den" aangewezen. Voort moeten ook dt
waarnemers van het korps luchtwacht
dienst geoefend worden in het waarnemen
van vliegtuigen op lage hoogten, wanneer
zij niet door de radar worden opgevangen.
Route I begint bij Winterswijk en ein
digt in de omgeving van Stadskanaal. Bij
Leeuwarden start route II die over zee
naar Anna Paulowna, terug over het IJs-
selmeer naar Heerenveen gaat. Route III
begint en eindigt in Twenthe; de verste
plaats van deze lijn is Steenwijk. Route
IV ten slotte is gelegen in de omgeving
van Soesterberg en Harderwijk.
Meldingen over laagvliegen buiten deze
gebieden moeten steeds vergezeld gaan
van type en nummer van de vliegtuigen.
De nummers zijn zeer duidelijk onder bei
de vleugels aangegeven. Klachten kunnen
bij de luchtmachtvoorlichtingsdienst wor
den ingediend.
Winnaar paste nieuwe methode eerst
op zichzelf toe
DE NOBELPRIJS voor fysiologie en medicijnen van dit jaar, 146.000
gulden, is toegekend aan de Duitser dr. Werner Forssmann uit Bad
Kreuznach en de Amerikaanse professoren André Cournand en Dickinson
W. Richards uit New York. De winnaars hebben zich onderscheiden door
hun onderzoekingen op het gebied van bloeddruk en hartkwalen.
Dr. Forssmann is vooral bekend ge
worden door een methode om het har
te onderzoeken, die hij op zichzelf toe
paste. HO verrichtte een gewaagd
periment door een slagader van zijn
te openen en daarin een dunne slang
aan te brengen. Toen hij deze slang had
opgeduwd tot aan de schouder hieldi
zijn collega's hem tegenomdat zij bang
waren dat hij dodelijk verwond
worden.
Toen Forssmann echter later alleen
was, herhaalde hij het experiment. De
Op één na een gouden
ju bileum-vonnis
De 72-jarige Dordrechtse koopman A.
van K., bekend ails de man met de langste
straflijst in het arrondissement Dordrecht
6tond gisteren voor de 49ste maal voor de
politierechter terecht.
Evenals de meeste keren het geval was,
werd hij verdacht vah heling van metalen,
in dit geval een bronzen cilinder en een
hoeveelheid lood, van diefstal afkomstig.
Van K. had de goederen echter gekocht
zonder naar de afkomst te informeren.
Verdachte zeide tegen de politierechter,
dat hij van 1 januari af waarschijnlijk
wel niete meer met het „gerecht" te
ken zal krijgen, omdat hij dan „staats
pensioen" ontvangt. Niettemin vond de
officier „dat hij voor die tijd nog maar
eens op een andere manier van de zorgen
van de staat moest genieten" en eiste twee
maanden gevangenisstraf.
Omdat volgens de raadsman, Van K.
waarschijnlijk toch niet meer voor een
jubileumveroordeling in aanmerking zal
komen, vroeg de verdediger voor deze
maal, na zoveel jaren, een voorwaarde
lijke straf op te leggen. Wat inderdaad
bij het 496te vonnis, werd toegestaan.
Scua. Volgens de Londense, Times heeft
de bestuursraad van de vereniging van
gebruikers van het Suezkanaal de Deense
consul-generaal in New York. Eyvind Bar-
tels, gekozen als administrateur van de
organisatie.
Vijftien man één jaar
in het barre zuiden
BELGIë wil een belangrijk aandeel
nemen in de onderzoekingen,
pie ter gelegenheid van het interna
tionale geofysische jaar in het Zuid
poolgebied zullen worden gedaan,
en expeditie van vijftien man zal
ich in december van het volgende
iaar daar vestigen voor een vol jaar.
lache, die zestig jaar geleden het bevel
voerde over de expeditie Belgica. Deze
ontdekte in het Zuidpoolgebied een brede
zeestraat, begrensd door kusten en eilan
den en verrichtte er tal van wetenschap
pelijke waarnemingen tijdens de eerste
overwintering op de Zuidpool.
De Belgische regering heeft een krediet
van veertig miljoen francs (ruim drie
miljoen gulden) toegezegd.
De Belgische expeditie zal met die van
de andere mogendheden samenwerken in
het programma van waarnemingen op het
gebied van weerkunde, ionosfeer, aard
magnetisme, poollichten. zwaartekracht-
meting en gletsjerkunde. Men heeft een
Scandinavisch poolschip gecharterd om de
mannen te brengen en te halen.
medicus duwde de slang op tot i
rechterkamer van zijn hart. Hierna
hij naar boven naar de röntgen-afdeling
en liet een foto maken.
Nadat de 25-jarige arts op deze
toen gewaagde wijze de bruikbaarheid
van zijn methode had aangetoond, ont
wikkelden anderen de techniek verder.
Zo onderzocht prof. Cournand uit New
York, de. tweede prijswinnaar, op welke
wijze de methode van Forssmann gebruikt
zou kunnen worden om het zuurstofge
halte van het bloed in het hart en d<
bloeddruk verschillen in dit orgaan te be
palen. Hij werkte samen met prof. Dic
kinson Richards.
De methode wordt sedert 1945 in toe
nemende mate gebruikt voor het onder
zoeken en behandelen van aangeboren
hartgebreken. Ook is het mogelijk op
deze wijze veel te weten te komen over de
nadelige invloeden van een te hoge bloed
druk en andere kwalen op het hart en
de omliggende bloedvaten.
Een helikopter van de Ameri
kaanse kustwacht neemt de be
manning van een legersleepboot
aan boord. De boot moest een
tankboot die bij Okinawa (Japan)
op de kust was gelopen, los wer
ken doch liep zelf op de kust.
Geen van de 28 opvarenden liep
letsel op.
Instelling van Raad
voor Ambonezeuzorg
(Van onze parlementsredachtie)
Vele leden der Tweede Kamer spreken
in het voorlopig verslag over de begroting
van maatschappelijk werk hun scherpi
afkeuring uit over het ordeverstorende
optreden van Ambonezen in en buiten de
woonoorden uit protest tegen de zelf-
verzorgingsregeling. Andere leden vragen
zich af of de invoering van de nieuwe re
geling psychologisch wel op de juiste
wi.ize was voorbereid.
Van verschillende zijden wordt in het
verslag de aandacht gevestigd op het rap
port. onlangs uitgebracht door drie Eind-
hovense medici over de toestanden in
het woonoord Lunetten te Vught en het
strafkamp te Heijthuljsen. Dit rapport be
vat een aantal zorgwekkende gegevens
betreffende de huisvesting en de gezond
heidstoestand van de Ambonezen in deze
kampen.
-Vele leden stellen voorts de vraag, of
minister Klompé de oprichting van een
Raad voor de Ambonzenzorg wil over
wegen.
Dr. W. T. van Est, buitengewoon hoog
leraar aan de rijksuniversiteit te Utrecht,
is benoemd tot gewoon hoogleraar in de
faculteit der wis- en natuurkunde aan de
rijksuniversiteit te Leiden, om onderwijs
te geven in de meetkunde.
Wat wacht de emigrant in Zuid-Afrika?
Kaffer in doorsnee
een groot kind
TTET IS VOOR MIJ natuurlijk niet
mogelijk hier een diepgaande
theorie over het rassenprobleem te
geven en daarom schrijf ik maar zo
als ik het zie en van dichtbij r
maak. Niet alleen bij de kleurlingen
Brief van een
emigrant 4
maar ook bij de blanken komen de
grootste contrasten voor. Bij de
blanken onderling zijn n.l. zulke gro
te verschillen en tegenstellingen te
vinden, dat ook dit een probleem op
zichzelf is geworden. De vermen
ging van zoveel soorten van mensen,
die, hoewel allen blank te noemen,
Zuid-Afrika van eigen stempel heeft
beroofd, is zeker niet over het hoofd
te zien en maakt dat de positie
die zij innemen tegenover de natu
rellen zwak wordt. Dit maakt het
eigenlijke rassenprobleem ook veel
moeilijker.
Natuurlijk komt bij het rassenprobleem
aan de orde of apartheid of geen apart
heid ten opzichte van de naturellen fnoet
worden toegepast. Zoals ik de situatie
zie en heb leren kennen als i^nand die
er midden in zit, moet ik zeggen, „ja, het
is beter, zowel voor de blanke als voor
de kleurling".
De kaffer is in doorsnee een groot kind
en voelt zich het beste als je hem als
zodanig behandelt. Een kaffer moet geleid
worden. Hij kan wel werken, maar zal
geen initiatief tonen. Betrouwbaar zijn er
maar weinigen, vechtlustig zijn ze zowat
allemaal. De blanken zullen echter niet
veel last van hun vechtlust ondervinden.
Maar in donker moeten de vrouwen voor
zichtig zijn. Aanrandingen zijn aan de
orde van de dag. Misschien geeft de kle
ding der dames ook wel aanleiding.
Voor 't minste grijpen ze elkaar beet en
vloeit er dikwijls bloed. Verschillende
keren heb ik op 't werk zo'n vechtend
stelletje moeten scheiden. Een kaffer zal
dit niet gauw doen. Zelfs een zwarte
ouderling van de Geref. Kerk staat stom
verbaasd als door mij twee vechtenden
worden gescheiden. Dit gaat gewoon bo
ven z'n begrip. Voorts heeft de kaffer een
simpele levensbeschouwing, trouwt jong
en de vele kinderen worden door hun
vader aan hun lot overgelaten. Deze dob
belt en drinkt kafferbier.
Toch ben ik van oordeel dat het geheel
onjuist is om de kaffer als een soort
hond te beschouwen, hetgeen, jammer ge
noeg, veel door de blanken gedaan wordt.
Met tact is er veel te beginnen met hen.
Dan werken ze goed en kunnen ze ook
goed tegen een grapje. Maar je moet ze
door en door kennen; want als ze die tact
als zwakheid zien, ben je verloren, ze
nemen een loopje met je en ze lachen je
uit. Je moet steeds zorgen en het goed
J dat je de baas bent.
Voldoende voor 5000 nationalisten
Afnemend terrorisme
in Algerije?
bouwde mijnenveger, de Atlas,
hebben Franse patrouillevaartuigen
grote partij wapens en munitie
ontdekt. Het 400 ton metende, in de
Soedan geregistreerde scheepje werd
ter hoogte van Oran onderschept.
De Franse militairen hadden gistere
Toch is het zo
HONDEN BIJ DE MENSENJACHT
teboekgesteld n
e lal
ntdekkingsreiziüer
■ind van de 13de
upprkeerd, maakte
Tibethaanse dog
I". Dat klonk lirh
men was dan ook
npen evenals
i. die Polo had
pebuit door de die
i Karei V, die b(j de
ring van Zuid-Amerika
iodige
In de loop der tijden zgn veel van
Uarco Polo's verhalen juist gebleken en
v(j noemen hem dan ook geen opsehep-
>er, zoals zgn tijdgenoten deden, maar
hebben hem gerangsehikl onder de he-
wier mededelingen
landaeht
Zoals u
de oudheid
China. Of z
ïs" gebleken, be Mond'en
•eds Tihethaanse doggen
1 P"
tel, zal
geval
de afmctingei
1 hebben afgehangen. In
ii de oudheid
zeer grote doggen, wat blijkt uil
oud-Babylonisch reliëf van 2200 v.
waarop een dog van formidabele afn
staat afgebeeld. Veel kleiner dar
•lltje) is dat dier inderdaad nie
Chi
Engeland, moe
de wortel bei
BAByLCWlSCHE DOG
rekening).
De Engelsen waren bij de
iarht overigens niet uitsluiteni
loggen afhankelijk, wi
londen (een in grotei
rorm van de "Brakken
ook de bloed
irmaat gefokt,
jn kwade rak
etgeen ze bewezen hebben o.m
opstanden op Jamaica, waar zi,
nensen werden afgestuurd.
I opzicht srbijnen ook de Russei
et onbetuigd te hebben gelatei
et gebruik van de harzoi, dii
Afgaanse windhond schiji
De bar
lortl i
>cht
tiff reeds als huisdier in Engeland weggelopen lijfeigenen aldus door
Maai
de r
rildei
mogelijke mid- liet tot 1835 Heeft geduurd,
de opvallend strijd- da
stieren of beren bij de wet werden
ïoden; ten derde omdat bekend is,
Hendrik VIII van Engeland 100
opwindende jacht konden
mdhfid reeds bekend ware
■en volgende keer.
(Nadruk verboder
druk werk met het lossen van de lading:
zeventig ton met een totale waarde van
zes miljoen gulden. Deze bestond o.m. uit
1000 geweren (waaronder automatische
van het nieuwste Italiaanse makelij),
gloednieuwe Britse brenguns. 500 Italiaan
se revolvers, 50 Canadese mortieren en
1000 kratten granaten en munitie. Bij de
zending zouden zieh ook wapens uit Ne
derland en België bevinden.
Officieel is bekend gemaakt, dat de
kapitein van het scheepje van Britse af
komst is. De bemanning bestaat in hoofd
zaak uit Italianen. Verder zou vaststaan,
dat de wapenzending, voldoende voor
vier- a vijfduizend nationalisten, in
Alexandrië door vrijwilligers aan boord
van het schip is gebracht. In de hut vond
men fotos' van Nasser en Stalin.
In de Franse Nationale Vergadering
heeft de minister voor Noord-Afrika. Ro
bert Lacoste, gisteren verklaard dat de
nationalistische activiteit in Algerije be
gint af te nemen. Hij wenste vier prin
cipes in acht genomen te zien: gelijke
rechten voor Franse kolonisten en
hammedanen, een garantie voor
vreedzaam naast elkaar leven van deze
twee gemeenschappen, een bemiddelende
voor Frankrijk en handhaving van
'erbrekelijke band tussen Frankrijk
Algerije. Alle afgevaardigden op de co
isten na applaudiseerden na de t<
spraak van Lacoste.
Zuidafrikaanse regering
heeft besloten ter uitvoering
van 'de apartheidpolitiek de
negerwijk in Johannesburg te
ontruimen en de ruim 60.000
naturellen over te brengen naar
een nieuw reservaat met gerie
felijke alleenstaande woninkjes.
Op de foto: één van de zeer wei
nige „deftige" huizen in Johan-
nesburgs negerwijk.
in-
Seretse Kliama heeft
afstand gedaan
Seretse Khama de vorst van Beetsjoe-
analand heeft voor zevenduizend leden van
de stam afstand gedaan van de troon. De
negervorst mocht onder die voorwaarde
uit Groot Brittannië naar zijn land te
rugkeren. wanneer hij afstand deed van
zijn rechten op de troon in Beetsjoeana-
land. Dit was het gevolg van zijn hu
welijk met een Engelse typiste.
De oom van de ex-koning heeft een
beroep op de bevolking gedaan zich ach
ter de nieuwe leider van de stamraad.
Rasebolai, te scharen.
Met de opsomming van al deze feiten
geloof ik het toch wel goed te zien als ik
zeg dat apartheid gewenst Is en voor bei
de partijen het beste. Als men hoort dat
in Rhodesia, waar de Engelsen de kaf
fers gelijkgeschakeld hebben, de moei
lijkheden, zoals stakingen, corrupiie cn
misdaden niet van de lucht zijn. geloof ik
dat de kaffer nog niet rijp is om als ge-
Hjke behandeld te worden. Hb
Zuid-Afrika, doet de regering veel voor
de zwarten. Z(j zorgt voor betere behui
zing. medische verzorging, sticht scholen
en sportvelden en geeft ondersteuning in
de vorm van goedkoop voedsel.
Jammer dat ook hier zekere mensen
zijn die onrust onder de kaffers brengen.
Hrt vissen in troebel water is voor deze
mensen een zekere levensbeschouwing. In
de richting van onafhankelijkheid en ge
lijke rechten wordt door hen de propa
ganda gevoerd. En wie ziin gemakkelijker
over te halen dan de kaffers. In hun kin
derlijke naïveteit zijn ze door mooie be
loften gauw te verleiden.
Volgend maal:
De emigrant
Verzending van zeepost
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet
zijn bezorgd, staan achter de naam van
het schip vermeld.
Argentinië: s.s. Uruguay 22 okt. Bra
zil!: s.s. Uruguay 22 okt. Brits O.-Afrika:
s.s. Le Bourdonnais 27 okt. Canada: m.s.
Prins Alexander 24 okt. Chili: via New
York 24 okt. Indonesië: s.s. Ulysses 24 okt.
Ned. Antillen: m.s. Willemstad 23 okt.
Ned. Nw. Guinea: m.s. Japara 25 okt.
Nieuw-Zeeland: via Engeland 27 okt. Unie
van Z.-Afrika: m.s. Pretoria Castle 27 okt
Engeland wil dollars. In Londense City-
kringen houden de geruchten aan. dat En
geland bij het Internationale Geldfonds
550 miljoen dollars krediet zal vragen,
aldus A.F.P. Sommige waarnemers ver
wachten een weigering, omdat Engeland
in het eerste halfjaar een gunstige beta
lingsbalans had.
