CHRISTELIJK
Dr. L Onvlee en dr D. S. Attema
aanvaarden hun ambt
"1
Reclasseringsbezoeker mag
niet „domineetje" spelen
PU ROL
Jeugdwerkconsulenten: steun voor
het verenigingswerk
Partij en staat
2
Vrije Universiteit
Gisteren hebben twee hoogleraren in
de faculteit der Letteren en wijsbegeer
te in een openbare zitting van de senaat
der Vrije Universiteit hun ambt open
lijk aanvaard met het uitspreken van
een rede. Onder grote belangstelling,
vooral uit zendingskringen aanvaardde
dr. L. Onvlee, tot voor kort taalgeleerde
van het Nederlandsch Bijbelgenootschap
het ambt van buitengewoon hoogleraar
in de culturele antropologie, met een
rede, die de titel „Wij mensen" droeg.
Dr. D. S. Attema, eertijds predikant bjj
de Gereformeerde Kerk van Huizen
(N.H.), die al enige tijd lector aan de
V.U. Is aanvaardde het ambt van gewoon
hoogleraar in het Syrlsch, het Arabisch,
het Aramees en de Islam met een rede
over het onderwerp „Enkele hoofdmo
menten uit de Mohammedaanse gedachte
omtrent het Christendom".
Dr. Onvlee herinnerde in het begin
van zijn oratie aan de tentoonstelling
„Wij Mensen". Hij wilde enkele opmer
kingen maken over het begrip cultuur
en dan nader het antropologisch of
etnologisch cultuurbegrip om op deze
wiize nader toe te lichten wat met de
woorden „Wy Mensen" is gezegd. Cul
tuur is een algemeen menselijke cate
gorie, ze is universeel. Dit cultuur
begrip selecteert dus inet tussen vol
ken en mensen, maar alle volken zijn
cultuurvolken en alle mensen als be
horende tot een volksgemeenschap zijn
cultuurdragers. Dat betekent: er be
staan geen natuurvolken. Alle volken
te zamen nemen naar de inclusiviteit
van het „Wij Mensen" hun plaats in
in de ene menselijke geschiedenis,
waarin wij allen, westerse en niet-
westerse volken cultureel bezig zijn.
Evenals taal is ook cultuur een super-
individueel gegeven, waaraan we deel
hebben doordat we behoren tot een be
paalde gemeenschap, waarin die taal
of die cultuur geldt. Evenals de taal
is ook de cultuur niet een conglomeraat
van willekeurig verbonden elementen,
maar een systeem dat in het spreken
en handelen van elk van de individuen
wordt gerealiseerd. En evenals de spre
kers van een taal dit systeem in
hun spreken realiseren zonder daar
van klaar te weten, geldt ditzelfde
van de cultuurdragers t.a.v. hun cul
tuur; ook deze is sociaal bepaald, wat
evenwel niet betekent dat het indivi
du daarin totaal opgaat. Er blijven ic
die realisering steeds spanningen, zo
wel in het taalleven als in het cultuur
leven. Ten slotte geldt van de cultuur
dat ze specifiek menselijk en alleen
menselijk is. Door cultuur onderscheidt
zich de mens van alle andere natuur
lijke wezens.
Het eigenaardige van de cultuur is
dat de mens het natuurlijk gegevene
nooit zonder meer accepteert. Hil
grijpt het aan, vervormt het, stelt het
in dienst, gaat erboven uit, stelt het
in breder verband, in het allerwijdste
verband, zover zijn bevatting reikt.
Het is alsof de mens door wil stoten
tot de grens, ja over de grens van aarde
en wereld, die hem ter woonplaats
is gegeven, als om te doen wat bij de
mensen niet mogelijk is. Handelingen
17 weet van de begrensdheid van het
menselijk leven, waar de aarde aan de
mensenkinderen is gegeven, maar ook
van een andere gerichtheid „opdat zij
God zouden zoeken". Alleen vanuit de
godsopenbaring is het menselijk leven
als menselijk leven te verstaan, de
mens die is de beelddrager Gods.
Verontrusting onder
schoolhoofden
De verontrusting, die met name bU
de hoofden der lagere scholen heerst
omtrent de salariëring en de onderhan
delingen, die dienaanganade nog steeds
aan de gang zijn, blijkt groter te
Dit is niet te verwonderen, want het
aantal vacatures neemt toe door
trek naar het u.l.o., waar men als
derwij zer meer verdient dan als hoofd
van de lagere school.
Het hoofdbestuur van de Protestants
Christelijke Onderwijzersvereniging heeft
naar aanleiding van deze ongerust
heid de leden der vereniging,
hoofd van een lagere school zijn, uitge
nodigd tot een bespreking op zaterdag
27 oktober. Hier zal o.m. het beleid
het hoofdbestuur ter sprake komen.
Melodie en woord
der Ethergolven
8 30 Morgenwij-
9.15 Gram." KRO: 9.30 Nws: 9.451
9.55 Hoogmis; 11.30
I 20.00 Nws; 20.05 Jazzmuz; 20.35 Paul Vlai
deren en het Lawrence-Mysterie. hoor
1"aret: 22.05 „Wat ik altijd aUem
soliste; 1220 Apologie; 12.40 Ins
wijzer;
Dansmuz; 1
14 30 Voetbalw
Act; 23.00 Nws; 23.15 Meded of SOS-b(
en I 23.20-24.00 Met de Franse slag.
1255 Engeland, BBC Home Serv 330 m. 11.30
4.00 Gra
Frar
lelglë-Nederl. met mu-l 14.10 'C<
Ing. IKOR: 17.001 Tuinb praatje:
hetj 16.45 Boekbespi
13.25 Caus: 13.55 Weert
Tow
14.41
18.20 1
V.d. Kind; 18.50 Cau:
19.16
15 30 Symf-ork en solist;
17 15 Hoorsp; 17 45 Caus;
r; 19.00
1800 De Kerk
fieinzingen van een dorps-
18.30 Parijs...
oeristen!, caus: 18.40 Schippers-1 Kerkdienst: 21.25 Liefdadlgheidsoproep; 21.30
:atechlsatle. NCRV: 19.00 Nws uit de ker-j Hoorsp; 22.00 Nws; 22.15 Ca -
een; 19.05 Gram; 19 25 Opyoeden tot ver-I ork en sol; 23.05 Voorar; 2.
jntwoordelijkheid, zondagavondgesprek. KRO: 23 50 Epiloog; 24.00—0.08 Nw:
19 45 Nws; 20_M Gram; 20.30 Act; 20.45 Engeland. BBC Light Progr. 1500
20.50 Cabaret. 21.10U bent toen ,2 Have a 12 30 Kerkdje
22.15 Cai
Ut kal; 23.00
12.45 Avondgebed
Nws: 23 15-24.0"
SlTCéer V'
leven", caus. VPRO: 10.00 „Geef het door'
10.05 V d jeugd. IKOR: 10.30 Hei
2.00 Ha\
5*15 Grs
7.00 Gev
prog; 14.45 Ider
VARA: 8 00 Nw
18.00
21.30 Sa-
vormde kerkdiem
P1-
11.30 Vrager
!WfB2i
verkeer, caus; 13.10 Gev,
talren; 14.00 Boekbespr; it.a
ork en sol; 15.20 De Olympli
de oudheid, caus: 15.35 Lichte
Dansmuz; 16.30 Sportre'
„Gesprekken met luistei
ifreke
Nws; 13.05 Veilig
progr
R j
19.00 Gevar progr; 19.45 PU
spel; 20.00 Nws; 20J0 Amus muz;
menzang; 22.00 Gevar muz; 23.00 Ni
■Caus, 23.30 Pianospel; 20
J Progr-overz; 0 55—1.00 Nw;
Brussel 324 m. 12.00 Amus
- oer 12 34 Gram; 13.00 N
sold; 14.00 Opera- en Bel Cantoc
16.00 Nw:
me. VPRO: 17.00 22-1
raars", caus: 17.15'
.-aus. VARA: 17.30 V d
kind, 17.50 Nws en sportultsl; 18.05 Sport- H
Journ; 18.30 Strljkens; 19.00 Discussie; 19.35 SOS
«-AVRO:
nuz; 18.30 Godsd halfuur; 19.00
Gram; 20 00 Hoorsp; 22.00
23.00 Nws; 23.05—24.00 Grai
krijg
kleur
Puzzel mee
KRUISWOORDRAADSEL
HORIZONTAAL: 1 Verdwenen.
Vervoermiddel, 7 Verkoopplaats.
Insekt, 11 Niet waterdicht, 12 Baal, lu
Ambtshalve, 15 Ton, 16 Buitensporig,
27 Zangstem. 28 Tussenvoegsel.
VERTIKAAL: 2 Getijde. 3 Bitter
heid. 4 Gevangenis, 5 Stad in de oud
heid. 6 Stadsdeel, 8 Dier, 9 Ind. kunst,
Opening. 21 Dier. 22 Snijgereedschap.
23 Aanzien, 25 Litroep, 26 Zangnoot.
OPLOSSING PUZZEL NO. 40
HORIZONTAAL: 1 Zeekoe/Sta.
7 Ora/PK/El/TL. 8 Adam/ Oud/Ui. 9
Ren/Ruw/Mig.
VERTIKAAL: 1 Zandvlo/Ar, 2 Ever/
Aarde, 3 Eek/Orkaan, 4 Kras/Kop/Mr.,
5 Ooit/Er/Kou. 6 Ets/Sneeuw. 7 Sten-
gel/D.M.. 8 Tegel/Etui. 9 Ara/Lollig.
j swinnaars
Puzzel van de week
De prijswinnaars van de puzzle vac
de week in het Zondagsblad van 6 okto
ber jl. zijn: T. Pors. Koninginneweg 183,
Rotterdam (Z.): ƒ5; J P. N. van
Vliet, Weistraat 11. Nieuwe Tonge: p,W!
ƒ2.50; J. Vink. Westeind 120, Papen-1 nwi
drecht: ƒ2.50. Mod
Prijs
9 00 V d zieken: 9.25 Waar voor uw
.30 V d vrouw; 9.35 Waterst; 9.40
llmmen- 10.10 Gram; 10.30 Theologische
-lavecimbelconc; 16 50
.00 V d kleuters; 17.30 Gram.
17.40 Beursber; 17.45 Regerlngsultz: De B B
Beroepingswerk
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Papendrecht: J. H. Cir
kel te Woudenberg; te Marum: H. J. E.
Caron te Bellingwolde.
Bedankt voor Muntendam: J. W.
Bruinsma te Gaastmeer; voor Waarder:
P. Bouw te Ridderkerk; voor West-
broek: C. van Dop te Huizen (N.H.).
GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen naar Heerjansdam: C. J.
van der Meulen te Drijber; naar Sibculo:
kand. P van der Veen te Ede, die be
dankte voor Monnickendam en
Molenaarsgraaf-Brandwijk.
Ds. A. de Jonge
overleden
Een der laatsten van de Evangelische
richting in de Nederlandse Hervormde
Kerk, de Groninger richting die op een
echt-Nederlandse theologie aanstuurde,
doch door haar antiek-wijsgerige opvoe
dingsgedachte de centrale waarheden
van de Schrift veronachtzaamde,
thans niet meer.
In de ouderdom van 81 jaar is giste-
:n te Zwolle overleden ds. A. de Jong.
emeritus predikant der Nederlandse
Hervormde Kerk.
Albert de Jong werd in 1874 te Gro
ningen geboren, in 1899 werd hij kan
didaat in Zeeland en op 5 november
van dat jaar deed hij zijn intrede te
Klooster-Ter Apel. Hij diende verder de
gemeenten van Westeremden (1902),
Schildwolde (1905) en Zwolle sinds 1912
tot aan zijn emeritaat op 1 oktober 1940.
Blijven volharden
Op volharden komt 't in het
leven aan. Jongelui met middel
matige gaven kunnen 't ver bren
gen, als ze maar volhouden wat ze
begonnen zijn als ze maar vol
harden. Er zijn voorbeelden van
mensen, die ,,tien talenten" ont
vingen, maar de kracht niet kon
den opbrengen al hun gaven te
wijden aan de hun 'opgedragen
arbeid. Zij werden een prooi van
hun slapheid en
vadsigheid.
Advertentie
voor
hen
die
meer
eisen
RADIO TELEVISIE
EEN
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
Voortdurend heb
ben wij aanspo
ring nodig en
moeten wij alle
middelen aangrij
pen, die ons kun
nen stimuleren
op de ingeslagen
weg voort te gaan.
Het „resultaat" van het eerste
Pinksterfeest was prachtig. Onge
veer drieduizend zielen werden
toegevoegd.
Zij bleven volharden. Kan dat
ook van ons worden gezegd? Van
onze christelijke zondagsviering
en dus van onze kerkgang? Niet?
Maar is dat dan wellicht de oor
zaak van onze geestelijke achter
uitgang en magerheid, waarover
we klagen? Trouw naar de kerk
gaan zonder meer zal ons niet be
houden. Maar daarmee gaan we
toch wel de weg om God te ont
moeten in woord en sacrament.
We moeten volharden in het ge
bed. Maar ook in het bijwonen van
„onze eigen bijeenkomsten". Ik
ben daar in uw midden, heeft
Jezus beloofd. Opvolging van dit
bevel moet ons een behoefte zijn.
't Zal tevens onze vreugde worden.
Zij staan achter gedetineerde
Wel hechte samenwerking nodig
met de gevangenispredikant
(Van een onzer verslaggeefsters)
In deze weken staat het reclas-
seringswerk weer in het middel
punt van de belangstelling. Op de
jaarlijkse algemene vergadering,
die de Prot Chr. Reclasserings-
vereniging vrijdag in Utrecht
hield, werd vooral aan één aspect
van het werk bijzondere aandacht
besteed en wel aan de verhouding
tussen de gevangenispredikant en
de reclassering. Ds. J. H. H. van
Beem te Amsterdam hield over dit
onderwerp een interessant refe
raat.
Da. Van Baern vroeg zich af, of
niet iedere reclaszeringibezoeker zich
op een bepaald moment genoopt ziet;
het paztorale terrein te betreden en of
hij daarbij niet in conflict komt met de
predikant aan wie de poitorale taak is
toevertrouwd en die daarvoor da ver
antwoordelijkheid diaagt.
Het pastoraat i7i de gevangenis be
staat daaruit, dat de predikant bij de
ontmoeting met de gedetineerde de
overtuiging moet vestigen, dat hii aan
diens kant staat. Hij kiest party voor
hem. niet voor zijn zaak of zyn daad.
maar voor de gedetineerde als mens,
als schepsel Gods, net zoals Jezus het
opnam voor tollenaars en zondaren.
Ook de reclasseringsbezoeker moet
Huidgenezing
Huidzuiverheid - Huidgezondheid
Houdt de winter uit handen en voeten.
Omwenteling in het Gereformeerde Jeugdwerk
PjET gereformeerde
jeugdwerk kent
sinds kort een nieuwe
functie: jeugdwerkcon
sulent. Wij lazen daar
over in Schering en'In
slag, het instructie
maandblad, dat door het
Gereformeerd Jeugd
centrum wordt uitgege
ven het volgende:
In de 45ste bestuursver
gadering van 19 septem
ber 1956 heeft het Gere
formeerd Jeugdcentrum je^'
laatste met hoofdakte, of
ook een andere opleiding
of vorming, die gelijk-
4. De jeugdwerfcconsulent
zal voor een overeengeko
men tijd gedetacheerd
worden naar een bepaalde
plaats of stre-ek.
5. Hij zal daar een in
structie ontvangen, die
niét in strijd mag zijn
met de hier voorliggende.
b. Het geven van advies J
in het gemeensohappe- Hli zai arbeiden
lijke werk, dat ter plaatse
samenwerking met i
rdig aan de vorige dóór clubs",'LV/s'en^M.V/s commissie van bijstand,
kan vorden geacht. De wordt verricht o a in weUte is benoemd door de
-J jeugdcentrales. instantie, die met het Ge-
leeftijd van de gegadigden
wordt gewenst te liggen
tussen 25 en 30 jaar.
heel belangrijk be
sluit genomen. Het be
stuur besloot op zeer kor-
Wij verwachten, dat
n deze tijd en zijn nazorg,
spanningen kennende d. Het
reformeerd Jeugdcentrum
Het mede opbouwen de detachering, geregeld
van de propaganda en het hee(t het reclf, 'ln deM
™.behar,leCI' da heeft het recht, ta dez
Commissie twee leden te
mede-vertegen- benoemen.
7. Aan het einde van elke
t. - r> e-1- u Ulltllganvuai IllCKllOt. lit» JjpCll J RC gClClUI- ----- -
to, vaneen ,tunctia «"tig na te den- meerde jeugdwerk bij in- *5
8.15 Gram; 9.10 V d
9.40 Morgenwijding;
igymn; 11.20 Gra
Noodwacht; 18.00 Orgelspel;
18.40 Engelse les; 19.0*
19.10 Volksliederen; 19 3
Belaardmuz; 20.00 Radio
te nu- 'u 40 Je go-i ei
ip: 21.30 Inleiding school
«ind voor het kind; 21 3
2.00 Boekbespr; 22.10 Con
22 45 Avondoverdenking;
3ram; 23.40-24.00 Evangeli-|
mgaarse taal.
AVRO: 7.00 Ni
8.00 Na
9.15 Gra
11.00 Her-
11.45 Voordr; 12.00
meded;
tot de benoeming
aantal jeugdwerkconsulen
ten. In de onderstaande
basis-instructie wordt de
F en
f-J ,„e
indruk van het
werk van de jeugd-
functie van deze consulen- werkconsulent geeft de
ten omschreven. Zij zal volgende basis-instructie.
stanties, die daarvoor
aanmerking komen.
e. Het opnamen van con
tact met personen en in
stanties. wier advies en
medewerking belangrijk
zijn voor de opbouw
Uit deze instructie
blijkt, dat de functionaris
bijzonder verantwoor
delijke opdracht ontvangt. zal daarbij
die een omvangrijke
opleiding vereist,
„Vereniging Gerefor
meerd Jeugdcentrum",
Biltseweg 8, Post Huis ter
Heide (Utr.).
2. De jeugdwerkconsulent
zal daarbij aanvaarden de
grondslag en het doel van
het gereformeerde j<
de commissie van bijstand
een schriftelijk verslag in
dienen van de arbeid, di«
in de voorbijgegane twee
maanden door hem is ver
richt. Een afschrift van
dit verslag zal gezonden
worden aan het Gerefor-
kennis van ons jeugdwerk wsrk, zoals die gegeven
sterk roepingsbe- «in in de statuten van de
drie gereformeerde jeugd-
L.( J wutucil nan uei vjeie
werk meard •fbuef«ntmm.
Gedacht wordt o.a. aan 8- Tenminste tweemaal
contact met predikanten, Per jaar zullen de jeugd-
kerkeraden, hoofden van werkconsulenten samenko
onderwijsinrichtingen, men °P nde Witte Hei",
directies van bedrijven, om gezamenlijk ervarin-
overheidsinstanties, krin- Sen en plannen te bespre-
gen van verwant jeugd- *en en om colleges te ont-
werk. vangen van daartoe aan-
sef. Zo nodig zal aan d'
aangezochten een spoed
opleiding Worden gegeven
waarvan de duur voor ie
der in het bijzonder zal
worden vastgesteld.
bonden.
3. De arbeid van de jeugd
werkconsulent omvat:
a. Het steun bieden aan
de Ieid(st)ers van de
clubs en aan de besturen
Als vooropleiding wordt van M.V.'s en J.V.'s,
f. Het nauwkeurig ver
gezochte docenten.
gevraagd een h.b.s.-. door gesprekureii en komen.
zorgen en bewaren van de 9. Het Bestuur van het
correspondentie. Gereformeerd Jeugdcen-
g. Het mede opzetten en trum en de verantwoorde-
uitwerken van alle andere lijke instantie in de plaats
plannen, die de ontwikke- van-detachering zullen
ling van het gereformeer- voor de jeugdwerkconsu-
de jeugdwerk ten goede lent een arbeidsovereen
komst vaststellen.
het opnemen voor zijn mensen, tegen
over een werkgever, tegenover de
maatschappij en misschien wel tegen
over het eigen gezin. Maar het uit
gangspunt van de reclasseerder is
de sociale nood waarin zijn cliënt
verkeert, terwijl de predikant zijn
uitgangspunt windt in diens geeste
lijke nood.
Een reclasseringsbezoeker die uit
gaat van de sociale nood, zal ergens
stuiten op de geestelijke nood. Vaak
is de verleiding dan groot, om uit eigen
taak te vluchten en „domineetje te
gaan spelen". Maar als het goed is zal
hii de gevangene naar de predikant
verwyzen om daarmee zijn geestelijke
nood te bespreken. Hetzelfde in
gekeerde richting geldt misschien
nog wel sterkere mate voor de predi
kant. die door de vernieuwing van het
gevangeniswezen mede is betrokken
bij de resocialisatie van de gedetineerde
waardoor zijn eigen werk ook e
ciaal aspect heeft gekregen. H
classeringswerk behoort zonder
tot de ruime taak van de geestelijke
verzorger", aldus ds. Van Beem, „maar
hij verricht dit werk vanuit een ander
uitgangspunt en met een ander doel
dan de reclasseringsbezoeker*'.
Spr. achtte het dringend noodzake
lijk, dat de predikant en reclasserings
bezoeker die samen de zorg voor eer
gedetineerde hebben, elkaar leren ken
nen, zodat zij van gedachten kunnen
wisselen over hun „cliënt" en elkaar
eventueel kunnen corrigeren en aan
vullen. Predikant en reclasseringsbe
zoeker zullen liefst met de sociale
ambtenaar samensprekingen moeter
houden om tot een vruchtbare samen
werking te komen.
Aan het einde van zijn referaat vroeg
ds- Van Beem zioh nog af, of er t.o.v.
het reclasseringswerk niet een speciale
vorming moet komen en een bepaalde
selectie, zowel voor predikanten als
reclasseerders. Ook achtte hij meer
voorlichting en training noodzakelijk.
Ruim 3000 leden
Uit hét jaarverslag van de secretaris
dr. G. J. Lammers. bleek, dat op 1
januari 1955 bij de verschillende af
delingen van de vereniging in totaal
3274 leden waren ingeschreven.
1955 strekte de zorg van de P.C.R.V.
zioh uit "*T°- 1701
aan in
bracht.
In de morgen vergadering werd prof.
dr. I. A. Diepenhorst gekozen tot lid
van het hoofdbestuur.
Conferentie Baptisten
predikantsvrouwen
In Zwolle zijn donderdag de Bap
tisten-predikantsvrouwen voor het eerst
bijeen geweest. Mevrouw T. Weenink-
Dethmers uit Haarlem refereerde over
de vraag: Hoe kunnen wij onze man
nen bystaan in hun arbeid' Zij zag
daartoe verschillende mogelijkheden:
meewerken in de arbeid onder vrouwen
en meisjes, meeleven ln en het bespre
ken van de arbeid van elke dag, het
offeren en zioh verloochenen terwille
van de arbeid, het verrijken van f
kennis en algemene ontwikkeling,
bekritiseren van de echtgenoot, het
bevorderen van de stichting van eer
baptisten-seminarium van eigen "land er
volk, dat ook voor de predikantsvrou
wen betekenis zou hebben.
In de middagvergadering hield mevr.
IJ. de Haan-Engelsman uit Groninger
een inleiding over „Onze zusterhulp-
avonden". Zij vertelde het een en ander
over het ontstaan en de ontwikkeling
van de Nederlandse Baptistenvrouwen-
be weg ing „Zusterhulp". die vooral als
zendingsbewegine is begonnen.
Op beide inleidingen volgde eer
spreking. Een forum, samengesteld uit
deelneemsters, beantwoordde vragen.
De vergadering besloot voortaan ieder
najaar bijeen te komen en koos daartoe
een bestuur, bestaande uit drie leden:
mevrouw J. G. Broertjes-Gijsbers te
Utrecht, mevrouw W. A. M. van Dam-
Deursen te Haarlem en mevrouw W.
Sikkema-Bloemsma 'te Pernis.
Advertentie
.30 Jdei
1.00 Gi
13.00 Nws: 13.15 Meded of gram; 13.20
Promenade ork: 13.55 Koersen; 14.00 V d
vrouw, 14.45 Pianorecital; 15.15 Tulnb praat-
Je; 15 30 Gram; 17.00 Lichte muz; 17.30 V
d jeugd, 17.50 Mil comm; 18.00 Nws; 18.15
Amus muz; 18.50 Muz caus:
kwart; 19.30 Orgelspel; 19.45
Landbouwrubrlek Wat doen wi
overlast?. 20.00 Nws; 20;05__
Engeland, BBC Bon
V d schoten; 13.00 Gri
13.55 Weerber;
16.00 Orkei
Amus muz; 18.00 V
19.00 Nws; 19.15 Stad
•dr: 20.00 Orkestc
22.00 N'
13.20 Gevar
14.10 Gram: 14 40
>nc; 17.00 Vo-
18.00 V d kind; 18.55 Weer-
22.15 Hoorsp; 23 45
24.00 Nws; 0.08—0.13 Koersei
Land, BBC Light P:
Tdr; 12.1!
sork; J
14 45 V d kleuters:
Nws en Lichte muz;
17.15 Mrs Dale's Dagb;
:sp: 22.00 Ge\«ir muz; 23.00 N'
23 20 Gevar muz; 24.00
ir muz: 0.50 Progr-over
ussel. 324 m. 11.45 Gl
12.34 V
0.55—1.00
12.30
12.42 Gram; 13.00
Gram- 16 00 Koerse
Nws 17.10 Lichte
18.00 Franse
sold; 19.00 N'
4.00 Schoolradio;
18 02 V d
ux; 1"
18.15 Gl
40 Gra
Kunstk,
15.45
17 J)0
17.45 Melsjeskooi
19.40 Gra
nstk
•k; 22.00 Nwi
4.15 Symf t
18.05 Liet
17.15 Gram; 17.30 Kan
~evar progr; 22.0
22.55 Nws.
1 15.30 Gra
.7.15 Grai
•0.00 Gevs
147.
Toen hij zijn verklaring had afgelegd en de
Sonderfuehrer hem weer de deur uit leidde,
glimlachte het personeel vriendelijk tegen hem.
Maar van dat ogenblik af weken de bewakers
niet van zijn zijde en hij kreeg geen kans er
tussen uit te knijpen.
Het eerste wat hij na zijn terugkomst in Dulag
vroeg was: „Hoe staat 't met de tunnel?"
Lubbock antwoordde dat ze langzaam maar ze
ker vorderden.
Enkele dagen later leunde Bader met de han
den in de zakken tegen een deurpost, toen een
kapitein van de Luftwaffe, zekere Muller, voor
bij kwam. Bader bleef onverschillig staan, de
pijp in z'n mond. Muller hield stil, kwam terug
en zei: „Wingcommander Bader, u behoort mij
te groeten."
„Waarom?"
„Alle krijgsgevangenen zijn verplicht Duitse
officieren te groeten." Botweg antwoordde Ba
der: „De conventie van Genève zegt dat ik al
leen maar vijandelijke officieren van gelijke of
hogere rang hoef te groeten. U bent maar een
kapitein."
„Ik ben de vertegenwoordiger van de Kom
mandant en daarom moet u mij groeten".
„De Kommandant groet ik ook niet," zei Ba
der hatelijk- „De man is maar majoor"
„Pat zijn de orders van de Kommandant!"
krijste Muller woedend.
„Dat kan me geen zier schelen. Ze deugen
niet en ik denk er niet aan hen te groeten."
Een half uur later kwam een soldaat van de
kampadministratie hem zeggen dat hij zich ge
reed moest houden om over twintig minuten
Dulag Luft te verlaten.
XXIV.
Twee dagen achtereen zat hij nijdig op de har
de houten bank van een derde klas spoorweg-
DAN
PAUL BRICKHILL
MAAR ZO!
wagon en reed door een trieste regen naar Lu-
beck. Daar hesen ze hem in een vrachtauto en
brachten hem over kale, zanderige vlakten naar
het afgelegen, door prikkeldraad omgeven krijgs
gevangenkamp Oflag VIB, waar ze zijn vinger
afdrukken namen, zijn horloge en zegelring (het
enige aandenken aan zijn vader) confiskeerden
en hem toen loslieten tussen zo'n 400 Britse of
ficieren, die daar achter prikkeldraad zaten.
Daar begon de ellende pas. Het kamp in Lu-
beck ontving geen Rode Kruis-pakketten en were
beheerd door een grimmige kommandant met
kort geknipt haar, die zich eerf reputatie had
verworven met zijn opvatting dat de conventie
van Genève ter bescherming van krijgsgevange
nen door een stel oude wijven was opgesteld, wes
halVe hij zich er geen cent van aantrok.
Slechts een paar gevangenen waren van de
R A.F. (de meesten behoorden tot de landmacht)
en hij kende er niet één van. De barakken waren
dezelfde gammele, houten hutten als die in Du
lag Luft en er viel weinig anders te doen dan
wat te praten en zich af te vragen, wanneer het
weer etenstijd werd, hoewel ook dat steevast op
een teleurstelling uitdraaide. Alles wat ze per
dag kregen, waren drie sneden zwart brood met
een veegje margarine er op. en en paar aard
appelen en wat soep. Een enkele kregen ze
Rlutwurst. Er moesten meer rantsoenen zijn,
maar die werden door de bewakers gestolen.
Een der bewakers schoot een .gevangene door
het dijbeen, toen deze een bal achter de „waar
schuwingsdraad" vandaan wilde pakken en een
Feldwebel stoof op de bewaker af en drukte hem
demonstratief de hand. Zo'n fraaie boel was het
in VIB
Toen Bader er twee dagen was, kwamen Lub
bock en Pete Gardner met trieste gezichten bin
nengestapt.
„Wat s er van de tunnel geworden?" wilde
Bader weten.
Ze keken nijdig en vertelden hem dat daags
nadat hij was weggebracht, een troep bewakers
de kooi in was gemarcheerd. Ze waren regelrecht
naar het luik onder het bed gelopen en hadden
honend de tunnel verwoast Ze wisten zelfs
wie het plan tot ontvluchting was uitgegaan
iaarom zaten zij nu hier.
De hele volgende maand had Bader de tijd aan
lijn nieuwe bestaan te wennen Hij verloor niets
/an zijn energie uit ae dagen van Tangmere en
lacht er niet aan te treuren over wat geweest
vas. Zoals hij jaren terug het verlies van zijn
benen had aanvaard, 70 aanvaardde hij nu hel
verlies van zijn vrijheid, wat minder moeilijk
vas omdat hij immers altijd de hoop koesterde
iog eens te kunnen ontvluchten. Hij sprak er uit
voerig over met mannen, die een jaar of langer
\chter het prikkeldraad hadden gezeten; hij ver
zamelde alle gegevens over vroegere ontvluch
tingspogingen en leerde dat het uitbreken uit
het kamp nog maar het halve werk was. De an-
iere helft en de moeilijkste was buiten be
reik van de Duitsers zien te komen-
Begin oktober laadden de Duitsers de hele
'<ampbevolking in veewagons om hen naar een
nieuw kamp te Warburg, in de buurt van Kas
sei, te brengen waar ze alle Britse officieren bij
een hielden. Alle gevangenen waren zo opgewon
den als schooljongens, die met vakantie gingen
(WUHil'l VERVOLGD,
KANTTEKENING
£JE vorming van een kabinet is, zJ
zagen wij, in onze tijd moeilijker
geworden door het zwaardere accent'
is gaan leggen op de zetel
verdeling en de zetelbezetting binnen
het kabinet. Dit zwaardere accent ii
gevolg onder meer hiervan,
dat het partijwezen bezig is in di
;taat in te groeien.
Dit is inderdaad een belangrijk ver-
ichijnsel, dat overigens niet slechts tei
onzent, maar ook elders valt op t(
merken. De politieke partij is op wed
en essentieel bestanddeel van dl
itaat te worden: zij is op weg. in d
itaat te penetreren- Om het te zeggei
n juridische termen: zij is een pn
bliekrechtclijk orgaan in de staat aai
het worden.
Dit is waarlijk een verandering
het beeld. Partijen zijn bij ons than
nog particuliere verenigingen, veren!
gingen van staatsburgers, van kiezel^
met de bedoeling bepaalde figuren ai
vertrouwensmannen in de vertegej
voordigende lichamen te brengen.
Zij zijn daarbij ook draagsters vaj
politieke beginselen of van sociale bri
langen. Zij zijn uitdrukkingsvormei
publieke mening of overtulj
ging en tegelijk bevorderen zij
vorming van die politieke mening
overtuiging. j
^LS zodanig kennen wij bij ons 1)
politieke partijen in haar ondei®
linge verscheidenheid. Zij hebben I
politieke denken gestalte gekrig
en wij kunnen zonder haar i*>
politieke samenleving niet meer dei1!
ken.
Het opmerkelijke is echter, dat
in ons officiële staatsrecht niet vooH
komen. In de Grondwet zal men nie}*
lezen over partijen. Daarin staat
leen, dat de Staten-Generaal het gfe'c
hele Nederlandse volk vertegenwoole
digen. Dat men binnen de Statei
Generaal in de praktijk van het pol
tieke leven allerlei partijen onde
scheidt daarvan bespeurt men in
Grondwet niets, k
Vandaar dat men in de Grondvtp
ook niets leest over Kamerfracties, i
fractieleider mag onder omstandi
heden in het politieke leven een figir 1
van gewicht zijn, de Grondwet kc~
zijn bestaan evenmin als het bestal
van zijn partij.
Dit is een Interessant punt en b
ligt voor de hand, dat, nu in de pra
tijk de partijen zich wel degelijk e»
plaats hebben veroverd, de vraag!
gaan rijzen, of er niet langzamcrhaJ
behoort te komen een „wettelijke 1
kenning", een „legalisering", van del
feitelijke toestand.
JETS daarvan hebben wij al gekregl
Bij de laatste verkiezingen imme
werden op het stembiljet niet sleet j
vermeld de namen van de gegadigd
voor het Kamerlidmaatschap, mi
evengoed de namen van de partij
zelf. Dat was nog maar een begin n
rkenning, maar tegelijk een prinDc
pieel begin. eid
Het zal van belang zijn, dit proiZa
verder met aandacht te volgen. Er |aa'
daarbij stellig een wisselwerking ^_a]
treden. Willen de partijen zich pubb a,
kelijk met de staat gaan bemoeien, dl-
ligt het voor de hand, dat de staat lZo
angstelling gaat tonen voor het par|gej
wezen als zodanig. Er zijn name|na
ïartijen, die in dit opzicht bijzonèot)
vèr gaan. Er zijn partijen, die
kortweg met de staat vereenzelvig!
En het is de staat self, die dit niet(,e
mogen dulden. iar;
last
P)E partij: straks misschien een l
kend bestanddeel van de stJ
Het is duidelijk, dat dit bij de
partij anders zal liggen dan bij
andere- Er zijn nu eenmaal onderscb
dene partijtypen. De ene partij
:traf georganiseerd: de andere pa
zal het karakter blijven dragen 1
een unie; daartussenin liggen dan 1
tal van mogelijkheden. Dit eclf
hebben zij gemeen, dat zij bezig
de een meer, de ander minder, in
staat in te groeien. rau
Het is een verschijnsel, waarin
or het ogenblik zeker nog niet ^r,-Ql
sluitend winst bespeuren. Het malos
nogal enig verschil, of men in fJJe'
partij een particuliere vereniging r"
van mensen, die zich op grond lUit
politieke overtuiging aaneen hebkos
gesloten ter meerdere realisering Pod
die overtuiging, of dat men de pa^on
laat uitgroeien tot een publiekrecht,
lijk orgaan, daarmede als het ware I oj
volk zelf officieel ln partijen
delende.
Het is overigens de vraag, of eflie 1
welke mate men deze ontwikkeKlr'1
kan tegenhouden. De gevolgen |(pon
deze ontwikkeling deden zich intus^g,,,
eeds gevoelen in toenemende m<t u
'ikheden met betrekking tot zete!tfsPe
deling en zetelbezetting in het
gevormde kabinet.
^1 Cp l
Operatie EV 200 Se*
De landelijke collecte in de GereP?1®
meerde Gem voor de Evangelise"0
noodgebieden, heeft nu reeds een bediike
van 114.947,13 opgebracht, waav
4596.65 uit giften binnenkwam en lood
394 van de 789 kerken 110.350,48 vieku
gecollecteerd. lel
[en.
De Olympische eed zal bij de 4om
mgsceremonle van de Olympische i hl
n te Melbourne namens alle deelneiL
vermoedelijk worden afgelegd door
Australische roeier Melvyn Wood.
