utm,
Stamp er óók een steen in
Collecte Evangelisatie Noodgeliieden
REIS DOOR
«j-JK -
door itk
Onze consumptie staat in
het brandpunt
Schone belofte
ZENUWRUST
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1956
Medisch een voorbeeld
ie r^rlE IN ZES, zeven jaar Nieuw-Guinea niet zag en
s daar terugkeert, weet, dat de legende, die in
Nederland wordt rondverteld en erop neerkomt,
,dat daar niets gebeurt", niet alleen een legende
s, maar een leugen Het ergste is, dat die leugen
EIj)ijna systeem dreigt te worden een systeem, waar-
Ir an velen zich graag bedienen.
Ik was in de gelegenheid gedurende de maanden,
ingt|dat ik langs en door Nieuw-Guinea reisde, te zien wat
heffjer in die zes, zeven jaren tot stand is gebracht. Hoe
wel ik niet van plan ben op deze plaats een opsom
ming van die vooruitgang te geven moet ik erop
wijzen, wat er allemaal door bestuur, zending en
missie wordt gedaan op medisch gebied. Ik zag een
ziekenhuis in Merauke, waarop de complete Papoea-
bevolking trots is. En geen wonder, want hel mag
een voorbeeld genoemd worden van wat blanken
kunnen verrichten ten bate van een autochtone be
volking. In medisch opzicht gebeurt er op Nieuw-
Guinea enorm veel.
4
T^én voorbeeld: is het bekend in Nederland, dat de gehele onder bestuur
gebrachte bevolking van, dit land (dat zijn dus een kleine driehonderd
duizend mensen) wordt ingespoten tegen framboesiah en zulks op volledig
afdoende wijze? Dit betekent, dat een aantal medische teams maanden- en
maandenlang de bossen in- en de rivieren optrekt om barmhartigheidswerk
n zte verrichten. Weet men voorts dat getracht wordt in tal van gebieden de
vö! Papoea's in te schakelen in de landbouw? Weet men, dat de Papoea-jeugd
l_ 1 in vele plaatsen in scholen wordt opgeleid, hetzij theoretisch, hetzij prak
tisch? Weet men, dat er systematisch wordt gewerkt aan de hygiëne in de
(woningen der bevolking. En weet men, dat er op het ogenblik teams de
rimboe worden ingestuurd, die uitsluitend tot" taak hebben de kindersterfte
tegen te gaan?
Dat is het andere
ag Nieuw-Guinea
Het andere Nieuw-Guinea zou ik
lit willen noemen. Het andere, dat
'er, eindeloos ver ligt van de sombere
'loedbossen van bijvoorbeeld een Asmat-
>et£ebied. Het andere, waar men even
leeft van koppensnellen en kanniba-
le als hier in Holland. Het andere
ini Nieuw-Guineadat snel bezig is een
normaal-bestuurd, normaal-levend land
y te worden.
Ik zag dat andere
z-Guin
ik moet er iets
over zeggen,opdat
men geen verte
kend beeld van dit
land krijge.
Op een ochtend,
(opgegaan, vloog ik terug van het zuiden
*maar het noorden. De Dakota voerde me
trover het Centraal Gebergte, dat ontzag
lijk oud, woest en nors is en dit land in
n* tweeën deelt. De Julianatop stond als een
t jgrimmige wachter in dat niemandsland.
De sneeuw op de punt was lila gekleurd
door de in aantocht zijnde zon.
Op 5000 meter hoogte vlogen we erover.
'SfOndcr ons een wereld in wording. De
een klein miljoen Papoea's,
deel nog levend in het stenen
jjltijdperk. En een ander deel staande op de
grens van dat tijdperk en de twintigste
eeuw. Bovendien nog een deel, reeds jaren
levend in onze tijd.
Alleen met jobsgeduld
iets te bereiken
Wie wel eens de opmerking
maakte, waarom het toch zo lang
moet duren, eer die eerste twee
groepen dit stadium bereiken
moet eens een keer via het Cen
traal Gebergte van Zuid- naar
Noord-Nieuw-Guinea vliegen.
Dan zal men mèt ons beseffen,
dat het geen kwestie van mensen
alleen is. Ook niet alleen van
geld. Maar tevens van tijd. En
vooral: van geduld. Nieuw-
Guinea is geen land, dat het
westen uitnodigt tot een cultu
rele wandeling. Het is een
bastion, een bruggehoofd, dat
zich verzet. Met alle krachten en
uit alle macht. Jadit land
heeft nodig: mensen, die bereid
zijn tot een offer óók in de
sector van de t ij d!
Het andere Nieuw-Guinea: dat zag
ik in Manokwari. Men is daar bezig aan
de laatste fase van een scheepshelling. Als
zij gereed is zullen alle schepen, die
Nieuw-Guinea aandoen, daar kunnen dok
ken. Ook de schepen van de Koninklijke
Marine, met inbegrip van de kruisers.
Alleen niet Hr. Ms. Karei Doorman!
Die werf wordt gebouwd door Neder
landse en Papoease handen. En er is reden
te over om trots op dat werk te zijn. De
sfeer eromheen zou ik willen beschrijven
als de sfeer van Rotterdam, Vlaardingen
en Schiedam samen.
Er is méér op Manokwari. Ik zag daar
een reeds in bedrijf zijnd houtbedrijf, dat
zeer binnenkort de behoefte aan hout
heel Nieuw-Guinea kan dekken. Ook dit
bedrijf is mogelijk geworden door samen
werking tussen Nederlanders en Papoea's.
Manoktvari wordt een
normale stad
Een zelfde
der mocht zi
Door Nederlandse polderjongens is daar
nl. een proefpolder gemaakt, waar enkele
maanden geleden de eerste rijst is ge
oogst. Een geheel mechanisch bedrijf,
waarop geoogst werd met de modernste
combines. En het resultaat was in ieder
opzicht verheugend. De kansen voor dit
bedrijf, dat een gemengd bedrijf wordt
(deels landbouw, deels veeteelt) staan bij
zonder gunstig.
In Manokwari is zich een nor
male stad aan het ontwikkelen.
Er zijn al een tachtig midden-
standsbedrijven en dat aantal
breidt zich nog steeds uit. Een
deel er van gaat het uitstekend,
een ander deel niet. De oorzaak?
Niet iedere kolonist in Manok
wari is een zakenman. Ten slotte
is het leiden van een bedrijf, ook
al is het een klein bedrijf, een
vak.
Er wordt gewerkt op Nieuw-
Guinea. En op menige plaats
zelfs hard gewerkt. Daarom is
het ten aanzien van elk dezer
Nederlanders, of Indische Neder
landers, een schromelijke onbil
lijkheid te spreken over Nieuw-
Guinea als over „een land waar
niets gebeurt".
Ds. Keyne gaf zijn leven
aan Nieuw-Guinea
Ik vloog naar Seroei, het zendingscen-
J^R IS OOK EEN ANDER Nieuw-
Guinea dan het Nieuw-Guinea
van koppensnellers en kannibalen,
zowel aan de zuid- als aan de noord,
kust. Er is ook een Nieuw-Guinea
waar een sfeer heerst als op de
werven en dokken aan de Maas
en aan de Nieuwe Waterweg. Of
een sfeer zoals in de Noordoostpol
der. In de buurt van Merauke, aan
de Noordkust, ontstond uit hechte
samenwerking tussen Nederlanders
en Papoea's deze enorme proefpol
der, waar gewerkt wordt met de
modernste combines. Hier zijn Pa
poea's bezig met de verdelging van
kokerrupsen door bespuiting.
spreken met iemand als ds. Keyne. Het
zijn dus niet alléén modder, bloed en
tranen, die Nieuw-Guinea karakteriseren.
Er zijn daar in dat land ook nog mensen
met een ideaal, met een plan, met een
geloof. Ik vond ze bij de missie. En ik
vond ze bij de zending.
Veel méér zendelingen
zijn nodig
Die avond sprak ds. Keyne me over de
101 jaren zending, die thans op Nieuw-
Guinea gedreven zijn. Een heroïsche
strijd. Het is jammer, dat missionarissen
en zendelingen doorgaans geen tijd heb
ben hun ervaringen op papier te zetten.
En dat zestelselmatig weigeren in hun
geschriften óls die een enkele maal
worden geschreven zichzelf te laten
optreden. Want zodoende ontgaat het Ne
derlandse volk een epos. Het epos van de
zending en de missie.
Indien Nieuw-Guinea één soort mensen
hard van node heeft, juist nu, dan zijn
dat zendelingen. Mannen, die bereid zijn
de rimboe in te gaan. Voorlopers dus.
Pioniers! Er zijn in het huidige stadium
wellicht motieven, waarom er niet vol
doende zendelingen naar dat land gaan.
Doch anderzijds mag men toch niet aan
nemen, dat protestants Nederland niet
voldoende geloof zou kunnen opbrengen,
om die gezegende arbeid van 101 jaar
voort te' zetten. Ik zou daarom graag op
deze plaats een beroep doen op hen, die
in hun hart de bereidheid weten tot het
aanvaarden van een dergelijke taak.
Nieuw-Guinea heeft hen nodig. Nieuw-
Guinea wacht op hen.
Vrouwen voor wie men
het hoofd buigt
Wat geloof en een ideaal ver
mogen, zag ik enkele dagen la
ter, niet ver van Sorong. Een
klein vaartuig bracht me naar de
leprozerie van Jausekor, waar
twee zusters van de zending
onder een aantal melaatse Pa
poea's werkzaam zijn. Wie dat
werk gade slaat, zo maar aan
een strand, in een ultra-klein po-
likliniekje, vervaardigd uit
zinkplaten, die buigt vol respect
het hoofd vanwege het feit, dat
onze zo door en door materialis
tische tijd ook dat soort men
sen nog kan opbrengen. Deze
vrouwen waren bezig, bij vol-
K*UW
...kauw Wrigley Doublemint. Even kauwen
een door en door frisse adem krijgen -
Doublemint geeft rust -
kunnen we best gebruiken in 1956, vóór,
tijdens en nó kantoortijd. Prettig,
_JCAUW heerlijk verfrissend en dubbel lang lekker.
Bezorgdheid
Maar hoe staat het met
de
overheidsuitgaven
(Door onze economische medewerker.)
DE CONSUMPTIE van de Nederlandse bevolking staat momenteel wel in
het brandpunt van de belangstelling. Van economen, van vakvereni-
gingsleiders maar ook van de overheid. Zowel uit het verzoek aan de
Sociaal Economische Raad om haar overheid te adviseren over de
noodzaak en mogelijkheid van een beperking der bestedingen als uit de be
woordingen van minister Van de Kieft in zijn begroting blijkt de bezorgd
heid van de regering over de ontwikkeling der bestedingen.
Bewust heeft de overheid het begrip
ruim mogelijk gesteld: onder bestedingen
toch valt niet alleen de consumptie
Nederlandse gezinnen maar ook de be
stedingen van de overheid en d
teringen van het bedrijfsleven
raden, fabrieken en machines.
Nemen wij het totale nationale inkomen
in 1955, vastgesteld op f 26.730 miljoen, dan
is 63*/» hiervan het gezlnsverbruik, 18'/« de
bestedingen van de overheid en het res
tant ad. 19'/« de nationale besparingen,
waaruit geput wordt voor de investeringen
i voorraden en vaste activa.
Het is voor een land een kwestie
zelfbehoud, dat het inkomen per hoofd
der bevolking groter is dan het verbruik,
;odat er voldoende voor besparingen over
blijft, waaruit het bedrijfsleven weer de
middelen voor verbetering en vergroting
an het productieapparaat kan halen.
Wij hebben, sociaal economisch gezien,
t 1955 gelukkig geen klagen gehad, aan-
3zien het inkomen per hoofd der bevol
king toen f2500 bedroeg. Het verbruik ln
de gezinnen was f1575, de overheidsbe
stedingen f 450, zodat er f 475 bespaard kon
worden. De overheidsbestedingen hebben
er nauwelijks de kans voor. Om
dat ze geen tijd hadden!
Melaatsen moeten de
dood afwachten
Wie in dit land melaats wordt, wordt
uitgestoten. Kort geleden haalden een
paar zendelingen twee kleine kinderen
een rots af. Ze waren daar neergezet
door de stam, omdat de stam de melaats
heid vreest als de pest. Die kinderen
iren daar volmaakt geïsoleerd en zouden
zeker gestorven zijn, als de zending
niet ontdekt had.
Wie melaats wordt in dit land gaat de
trum op het eiland Japen aan de noord
kust. Het was daar, dat ik ds. Keyne
ontmoette. De eerste man van de zending
Nieuw-Guinea. Een figuur, die
dingshistorie schreef. Letterlijk er
overdrachtelijke zin. Ik zag hem z
jaar geleden voor het laatst Toen als lei
van het beroemde Papoea-jongens
koor van Joka aan het Sentanimeer. Hij
oud geworden en er was flink wat
zorg in de ogen van deze zendingsapostel,
die zijn leven gaf aan Nieuw-Guinea. Ik
roeg hem, of hij het niet jammer vond
zijn koor niet meer te kunnen leiden.
ze," zei hij, „want ik leid er hier óók
i. En het zingt even mooi als dat andere
op Joka."
Ds. Keyne is sinds enkele jaren rector
in de theologische school der Evange
lisch Christelijke Kerk op Nieuw-Guinea-
Zijn werk bestaat thans uit het opleiden
pandita's. Papoea-predikanten. Zo
juist zijn er meer dan veertig afgestu
deerd. Zij zullen het evangelie verder uit-
n over dat harde weerbarstige, vij
andige land. Want ik kreeg de indruk, dat
wie de school van ds. Keyne verlaat, dat
goedgewapend doet.
Het is een verademing een avond te
1?N DIT IS een deel van het an
dere Nieuw-Guinea, gelegen aan
de zuidkust. Hier wordt onder lei
ding van de zending, o.a. in Mano-
kwarie, leiding gegeven in land
bouwvoorlichting. Men ziet op deze
foto een pisang-laantje, met links
op de achtergrond een maïsveld.
wasscnen zowel als bij kinderen
lichaamsdelen te reinigen, die
door de vreselijke ziekte waren
aangetast. Soms hielpen de kin
deren ook elkaar. Het was een
hartbrekend schouwspel. Ik
wilde van alles weten en vragen
aan die twee zusters, maar kreeg
„hel" in. Ik zag een paar honderd me
die de „hel" hadden verlaten en naai
gevoel'de hemel op aarde verworven
den. Wie zoiets ziet en beleeft, die beseft
de zegen van de zending. En die
niet anders dan vragen: stuur zendelin-
naar dat land! Ze zijn bitter-hard
nodig!
Een leprozerie bezoeken is
geen plezierige bezigheid. Men
moet van gewapend beton zijn
om niet diep-ontroerd te gera
ken bij het zien van kinderen,
die op stompjes voet rondhobbe-
len. En die desondanks lachen.
Die desondanks verheugd zijn.
Die desondanks het leven levens
waardig vinden.
Dat is het praktische werk van
de zending. Van mannen en
van vrouwen. Ik heb er de diep
ste eerbied voor. En ik hoop, dat
Nederland de kracht zal bezitten
bij voortduring de rijen van dat
soort mensen aan te vullen!
zich de laatste jaren wel sterk uitgebreid
waren zij in 1955 circa f 450 per hoofd der
bevolking, in 1948 was dit nog maar f 240.
Verleidelijk is het nog iets van de
samenstelling van ons totale consumptie
pakket in 1955 te zeggen: 32"/o ging weg
voor voedingsmiddelen, 9°/# voor genot
middelen, 16°/o voor textiel, kleding en
schoeisel, 4%> voor woninginrichting er
huishoudelijke artikelen, 6^2% voor huur,
4Vz'l» voor brandstoffen, elektriciteit en
gas, 5*/o voor duurzame consumptiegoede-
1, 4V4'/o voor recreatie en 18voor de
overige goederen en diensten. Of om een
enkel absoluut cijfer te noemen: Wij gaven
gezamenlijk het vorig jaar f590 miljoen
brood uit maar f 610 miljoen
banket, chocolade en ijs en f720 miljoen
tabakswaren.
Ons verbruik steeg
t zijn echter niet de cijfers over 1955,
welke onrust hebben verwekt doch de
cijfers van 1956. Op het ogenblik
schrijven zijn nog maar de consumptie-
cijfers tot en met juni 1956 bekend. Hier
uit blijkt echter, dat ons verbruik in die
maand circa 10°/o hoger lag dan eer
geleden. Spoedig zullen de cijfers
juli verschijnen, die daarom zo belangrijk
zijn. omdat dan ook kan blijken bij de
T van de duurzame gebruiksgoederen
of-de beperking van de afbetaling zoden
De overheid heeft zich echter bij het
uitdrukken van haar bezorgdheid niet in
de eerste plaats door de consumptie-
door de invoercijfers laten leiden
In juli waren die weer extra hoog, waar
door het gat tussen in- en uitvoer dit jaar
ngegroeid tot f 1880 miljoen. Dit werkt
door op onze betalingsbalans met
het gevolg dat de minister van Econo
mische Zaken thans in zjjn begroting
schrift, dat deze balai
helft van dit jaar een niet onaanzienlijk
»dclig saldo heeft opgeleverd.
De stand van deze betalingsbalans
het teruglopen van onze deviezenreser
(begin van deze week was het totaal f 4213
liljoen) dwingt dus tot ingrijpen,
der ingrijpen dan de fiscale maatregelen
okt. 1955 (waardoor de liquiditeit
het bedrijfsleven nadien werd verkleind)
de afbctalingsbeperking die in juni van
dit jaar in werking trad.
is overigens helemaal niet gezegd
dat, als er besloten zou worden tot beper
king der bestedingen, in de eerste plaats
of alleen de consumptie van de gezinnen
zou worden afgetapt. Veel hangt dit name
lijk af van de aard van de invoer. Bestaat
dit grotendeels uit goéderen voor de con
sumptie. dan is een beperking eerder te
verwachten dan dat hij grotendeels be
staat uit grondstoffen, halffabrikaten en
kapitaalgoederen voor de modernisering
en de uitbreiding van het produktie-ap-
paraat. In de praktijk
republiek in elk geval zal voldoen aan
haar verplichtingen ten opzichte van de
NAVO hebben toch niet de ongerustheid
over dit punt kunnen wegnemen.
Het regeringsbesluit het parlement een
wetsontwerp voor te leggen, waarbij dc
diensttijd op één jaar inplaats van op
anderhalf jaar wordt gesteld, heeft zelfs
een speciale zitting van de NAVO-raad
ten gevolge gehad.
Daarna is medegedeeld, dat West-Duits-
land het aantal b<--
'f Verklaarde roepsmUitairen van de
Bundeswehr zal ver-
uitzicht hogen van 230.000 tot
300.000 man. Hierdoor
zou de kortere diensttijd van de dienst
plichtige worden gecompenseerd.
In theorie kan dit waar zijn, maar nog
zeer onlangs heeft de scheidende opper
bevelhebber van de NAVO-troepen. gene
raal Gruenther, in Denemarken verklaard,
dat een diensttijd van twee jaar eigenlijk-
het minimum is om de militairen paraat
te doen zijn. De steeds sneller zich ont
wikkelende wapens zouden een dergelijke
lange oefentijd eisen.
Luxemburg is tot dusver het enige
NAVO-land geweest, dat het op een
diensttijd van één jaar hield. Nu volgt
West-Duitsland en ook in Groot-Brittan-
nië en de Verenigde Staten gaan steeds
meer stemmen op om de eerste opkomst-
tijd te bekorten.
Hier is een typisch voorbeeld van bot
sende belangen. De doorsnee burger be
schouwt de dienstplicht als een weinig
gewaardeerde onderbreking van zijn werk
of studie en hoe korter die is des te liever
zal het hem zijn.
De regeringen echter hebben rekening
te houden met hun verplichtingen, niet
alleen tegenover het eigen volk, maar ook
ten opzichte van de bondgenoten.
President Eisenhower heeft dit in zijn
eerste verkiezingsrede nog eens duidelijk
gesteld en om die reden ook de verkie
zingsbelofte van Stevenson, dat de dienst
plicht zo spoedig mogelijk zou moeten
verdwijnen als irreëel bestempeld.
De Westduitse regering echter heeft
niet op kunnen tornen tegen de oppositie,
temeer daar ook in coalitiekringen steeds
meer stemmen opgingen voor de kortere
opkomstplicht.
Het alternatief, een groter beroepsleger,
dat de regering thans belooft, heeft echter
politiek en praktisch gezien evenzeer be
zwaren. Zo groot is de animo in de Bonds
republiek niet om de wapenrok aan te
trekken. In het na-oorlogse Duitsland is
een typische afkeer van organisatie en
uniform te constateren.
Te goed herinnert men zich de muizen
val, welke de organisatie in het nationaal-
socialisme bleek te worden. Te meer voelt
men nog de lijfeigenschap waartoe het
dragen van de uniform geleid heeft.
Dat dit alles nu anders is zal een ieder
duidelijk kunnen zijn, maar het wantrou
wen van een geheel volk reageert moei
lijk. Bovendien is er in West-Duitsland
werk in overvloed, de beroepsdienst is
geen welkome mogelijkheid meer om on
derdak te raken.
De openstelling van de beroepsdienst
voor oud SS-ers is een duidelijk teken,
dat de Westduitse regering dit alles inziet.
Het is een noodsprong geweest, die waar
schijnlijk weinig zal bijdragen om de on
wil bij het Duitse volk weg te nemen en
bovendien de oppositie koren op de molen
geeft.
De Westduitse regering heeft de NAVO-
raad de verzekering gegeven „kwantita-
en kwalitatief" de NAVO-verplich-
tmgen na te komen. Een belofte, die
schoon is, maar waarvan de vervulling de
Bondsrepubliek nog zware zorgen zal
geven.
Advertentie).
Zwaarmoedige gedachten, tobberijen
en angstgevoel worden verdreven door
MIJNHARDT'S ZENUWTABLETTEN
Versterken het zelfvertrouwen en
stemmen U weer moedig en rustig.
voor, hetgeen natuurlijk de analyse ééns
zo moeilijk maakt maar ook de beslissing
tot ingrijpen.
Strijd te verwachten
De eenvoudigste manier om tot een
consumptiebeperking te komen is het la
ten stijgen van enkele prijzen minister
Van de Kieft suggereert de vermindering
of afschaffing van de consumentensub
sidies op enkele agrarische artikelen --
zonder echter toestemming te geven tot
een loonsverhoging. Op hetzelfde vlak
liggen de huurverhoging en de premiebe
taling voor de algemene ouderdomsvoor
ziening zonder volledige compensatie door
loonsverhogingen. De eenvoudigste ma
nier is evenwel verre van de gemakke
lijkste, zodat er bij eventuele verwezen
lijking heel wat strijd voor de boeg
zou liggen.
Het is overigens een eis van doel
matigheid dat de overheid niet alleen
aan een beperking van de consumptie
der bevolking en aan een beperking
van de investeringen van het be
drijfsleven maar ook en vooral
aan een beperking van haar eigen
bestedingen denkt, die na de oorlog
steeds groter zijn geworden.
In overleg met de Gelderse rijwielpad
verenigingen en de gemeentebesturen is
het provinciebestuur van Gelderland be-
indeling te ontwerpen van de pa
den, die bij hun huidige afmetingen al
dergelijke I dan niet met een bromfiets mogen wor-
witverhouding echter nauwelijks I den bereden.
30 SEPTEMBER
GEREF. KERKEN
