De paardenmarkt
der Zigeuners
DUIT
ZONDAGS
BLAD
BRIEVEN AAN DE
lieuiue Cciterljc Courant
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1956
Enige moeders betuigden
un instemming met het
ukje „Met vader op stap"
ons vorige Zondagsblad.
Ir blijken nog talrijke va-
ers te zijn, die zich aan hun
roost maar weinig gelegen
iten liggen. Dat is moeders
rerk (menen ze), want de
ïannen hebben 't immers
Itijd zo vreselijk druk! Wij
ibben over dit „probleem"
ize mening al gezegd. En
it de vijf gepubliceerde fo-
's bleek, dat gelukkig vele
aders er net zo over denken.
YPISCH NEDERLANDS
Ja zeker, hr. L. W. ie G., er z(jn
gelukkig nog meer typisch Neder-
landse wegen. Door het moderne
UN AAN >11 EB EI.
tevr. L. S.—T. te D. «chryft, dat
|z(j de „stukjes van Miebei" steeds
lering leest. En naar
ng moest dit werk veel
meer gesteund worden. In dit Zon
dagsblad kunt ii lezen, dat er uit
nze lezerskring een flink bedrag
innen kwam. Bravo! Er is veel
eld nodig. Men kan zyn gift aan
HR. FILMACTIE
Het
i de Chr. Filmat
teund i
ent hr. W. J. D. te R., naar
ileiddng van het artikeltje, over
r ;e nieuwe films in het Zondags
blad van 22 september. Wy hehoe-
eker niet te herhalen, dat wjj
:t deze opwekking volkomen
eens ztin. Hoe groter de belang
stelling is, hoe meer de invloed van
de C.F.A. zich kan doen gelden.
Zes eeuwen
in woonwagens,
nu in
villa's-op-wielen
KINDERVREUGD BIJ KRAAMPJES
Als een bewoner van het graafschap Westmorland de
de woorden „echt Brough Hill weertje" op de lippen neemt,
dan kunt U er zeker van zijn, dat hij daarbij denkt aan het
koude, natte, gure weer, dat zolang de herinnering reikt samen
gaat met de zeshonderd jaar oude Zigeunermarkt, die nog thans
in ere wordt gehouden. Trouwens, wie de streek kent, weet,
dat Brough Hill zelf eigenlijk een guur, woest, verwaaid 9tuk
land is. Het ligt terzijde van de hoofdweg, die over de Pennine
Bergen loopt en zijn hoogtepunt bereikt in de Stainmoor Pas.
Daarboven verheffen zich enige van de wildste en hoogste
Pennine-toppen,
De dominee,
en schaap met
zeven poten
oe ondankbaar in dit land
het vak van predikant!
Itoos eist men van zo'n knaap
oen poten van één schaap.
ut .hij veel op huisbezoek,
ominee leest nooit eens
een boek";
\aar studeert hij nog
steeds verder,
e „leraar maar geen
herder".
,Is hij 't leven ernstig neemt
hij „stijf" en „wereldvreemd",
hij vlot, bij spel en sport,
n komt hij „waardigheid"
te kort.
egt hij zich-met-mate-toe
liturgie, 't heet rooms-gedoe
ar zo niet, dan heet het weer:
geen gevoel voor stijl en sfeer".
hij voluit theoloog
rompt zegt men „hij grijpt
te hoog",
'racht hij populair te spreken
zegt „praatjes maar
geen preken".
lat hij laat of wat hij doet,
noit en nimmer is het goed.
allen tijd rust op zijn werk
critisch oog van volk en kerk.
arom: heil den predikant,
e 't klinkt vreemd in
dit verband
I eel dit heksenwerk verricht
net een opgewekt gezicht.
Uit „Woord
Geest".
zoveel ten plattelande worden
gehouden. Brough Hill is een
markt van koninklijken huize.
Kont na 1320 tekende koning
Eduard II een oorkonde, waar
bij hij de zigeuners het recht
gaf om telkenjare in de herfst
een markt te houden op de
Brough Hill, op een der wild
ste en eenzaamste plekken van
Noord-Engeland. Sedertdien is
er geen jaar overgeslagen.
Ieder jaar komen er zigeu
ners, marskramers en anderen,
wier woonplaats en werkplaats
,,de weg" is. samen tegen het
einde van september. Begin ok
tober verspreiden zij zich dan
weer naar alle windstreken.
AANVANKELIJK VEEMARKT
Waarom koos men in die oude
tijden zo'n wilde, onherbergza
me plek uit? Het antwoord op
deze vraag is niet zo moeilijk.
In het begin der veertiende
eeuw was er, waar nu de hoofd
weg loopt, een gras-spoor. Hier
langs brachten de veedrijvers
van weleer hun itroepen half
wilde koeien en „kylo's"
(Schotse runderen), alsmede
hun niet minder wilde kudden
schapen en paarden uit Schot
land en de Engelse-Schotse
grenslanden naar de veemark
ten in het Noorden van Enge
land.
Brough Hill was in die dagen
een van die tamelijk talrijke
veemarkten, die men in Noord-
Engeland „buiten" hield, vaak
op plateaux of tegen de helling
van een berg. De meeste dier
markten verdwenen in de loop
der tijden. Die van Brough
Hill bleef bestaan, ook al kwa
men er geleidelijk aan minder
koeien cn schapen ter markt.
Thans is het vee er geheel
verdwenen, doch de paarden
komert? er nog trouw. Brough
Hill is thans een echte paar
denmarkt. met als „nieuw
produkt" de luxe-woonwagen
of „caravan". Doch hierover
dadelijk. Zwarte paarden uit de
bergen worden er aangevoerd,
koe-paarden uit Schotland en
dan zware dieren uit Ierland.
DE MARKT
Toért. ik op de anders zo een-
zarhe „markt'nelling" aan
kwam, zag ik er dozijnen ten
ten en woonwagens staan. Er
voor hurkten mannen en vrou
wen groepsgewijs bij de roken
de houtvuren en openluchtkeu
kens. Allen deden in dat kou
de, gure weer in de buitten-
lucht alsof ze thuis in een goed
gestookte kamer zaten. Zij volg
den met belangstelling het ge
doe op het marktterrein, dat
zich bevond in de open ruimte
tussen de tenten en woonwa
gens. Daar werden de paarden
verkocht. Een veilingmeester
of afslager kwam er niet aan
(te pas. Zigeuner dreef handel
met zigeuner, rechtstreeks.
Paarden werden voorgedraafd.
Kennersblikken en keurende
ogen vergezelden de dieren.
Dat „marktterrein" is geen
plek om eens op je gemak
naar de paardenhandel te staan
kijken. Ik begon zo wel.
Doch ik stond nog maar nau
welijks rustig toe te zien, of
een „Hé, jij daar, kijk uit!"
deed mij een sprong maken.
Een fractie van een seconde
later draafde een vurig paard
over de plaats, waar ik had
gestaan. Een donkere jonge
man, met het woord „zigeu
ner" dwars over zijn gezicht
geschreven, hield het dier aan
de lijn en draafde mee. Zó
vertonen ze hun paarden in
Brough Hill.
Het viel mij op, dat sommi
ge dieren uitstekend gedres
seerd waren. Toen ik dit zei
tegen een oude, verweerde
paardenkoopman, liet hij mij
enige staaltjes van dressuur
zien, waarop menige circus
directeur jaloers zou zijn!
Doch iedereen zorgt er voor
zichzelf! Wie zich niet tijdig
uit de voeten maakt, loopt ge
vaar, onder de voet te wor
den gelopen! Een andere keu
ze is er niet. Vroeger, toen ook
de halfwilde runderen en stie
ren op de markt van Brough
Hill kwamen, gebeurden er
vaak ernstige ongelukken. De
laatste jaren was daar geen
sprake van gelukkig.
De ganse lieve dag door was
de lucht vervuld van hoefge
trappel, gehinnik en ander la
waai. Menig paard verwisselde
er van eigenaar. De prijzen la
gen tussen de 150 en 300.
Alle betalingen geschiedden in
bankpapier. Chèques worden
als regel niet aanvaard.
KINDEREN EN CARAVANS
Zo'n zigeuner met zijn zak
ken vol bankpapier is een te
vreden en gul man. De kinde
ren profiteren daarvan. Gesto
ken in hun paasbeste kledij
trekken zij langs de- kraamp
jes en stalletjes. De heerlijke
zoetigheden en het grappige
speelgoed nemen hen geheel in
beslagen Pappa of Oom
betaalt graag.
Ook kijkt zo'n zigeuner-met-
veel-geld wel eens ontevreden
naar zijn oude, houten woon
wagenen dan naar de
spiksplinternieuwe, glimmen
de luxe-caravan van zijn vriend
of bloedverwant. Het resul
taat van zo'n keuring is vaak,
dat dan ook voor eigen ge-
gul ma
bruik zo'n moderne „villa-op-
wielen" wordt aangeschaft.
Deze caravans worden de
laatste jaren druk verhandeld
öp de markt van Brough Hill.
Ik zag een prachtige caravan
staan. en was er een ogen
blik later getuige van, dat een
zigeuner hem kocht voor 2.500
pond sterling, dat is voor vijf
entwintigduizend Nederland-
irtrtrirtrirtrirtrtrii
Wanneer ik door de polder ga
en turend bij een slootje sta
of eend of grutto gadesla,
is dat mijn element.
Wat vreugde haalt bij dit plezier:
als je met bloem en boom en dier
ver van het grotestadsvertier
een middag buiten bent
bij wat er vredig rust of groeit,
bij wat er hinnikt, blaat of loeit
bij wat met korte poten roeit
of met z'n lange rent;
waar alles nog oorspronk'lijk is:
van populier tot gele lis.
Al schrijnt zo nu en dun 't gemis:
we zijn dit feest ontwend.
Maar dankbaar word je wederom
als je in riet en dotterblom
of simpel in een spreeuwendrom
het eigenste herkent.
Je wou, dat je daar blijven mocht
bij 't sluisje in de molentocht,
waar 'n ooievaar een kikker zocht
als gindse struise vent,
die wijdbeens op de akker staat,
de zicht door 't rijpe koren slaat
en fluitend straks naar huis toe gaat,
'wijl hij de grond nog kent,
de grond, waaruit zijn rogge sproot,
't kamille-wit, het zuring-rood;
waarop de wolk zijn water goot,
de zon haar warmte zendt.
se guldens. Zo'n luxe-landhuis-
op-wielen zou menig goed-ge-
situeerd middenstander zich
niet kunnen veroorloven, doch
de laatste jaren verschijnen er
steeds meer zigeuners ter
markt in die mooie rijdende
huizen.
Hoe dit zij, zelfs als het
paard geheel zou verdwijnen
uit het marktbeeld van Brough
Hili, dan zou nog de markt
iedere herfst worden gehou
den. Eeuwen lang reeds ont
moeten de „Zwervende Edelen
van de Weg" elkaar in Brough
Hill. En of het weer en de
handel nu goed of slecht zijn,
Brough Hill zit de zigeuners zo
in het bloed, dat de samen
komsten van Brough Hill pas
een einde zullen nemen als
er geen zigeuners meer zijn.
REIS VAN DRS. G. PUCHINGER -
Lezing over Groen van Prinsierer voor
Vaticaan-geleerden
Een grote ervaring: college van en gesprek met Karl Barth
(Van een onzer redacteuren)
IJET was uiteraard een voorrecht, enkele dagen door te brengen
aan de Universiteit te Bazel, die ook om historische redenen
de Nederlandse Calvinist zeer bekend is. In de stad, waarin eens
Erasmus en Nietzsche hun arbeid volbrachten, liep ik colleges
bij de hoogleraren Cullmann, Reicke, Buri, de historicus Kaegi en
de Nederlandse theoloog H. van Oyen. Maar het meest werd het
door mij op prijs gesteld, een college bij te wonen van prof. dr.
Karl Barth en in gesprek met hem te zijn geweest. Ik kende hem
al lang uit zijn geschriften. Aan de discussies daaromheen heb
ik vanuit de studentenwereld deelgenomen. Dat ik zijn standpunt
afwijs, zal sommigen wel bekend zijn, maar juist daarom wil
ik onderstrepen, dat het een voorrecht was, deze grote theoloog
te ontmoeten, zonder wie de Nederlandse theologie van de laatste
vijf en dertig jaar zich geheel anders zou ontwikkeld hebben."
geleerden zelden een zo excellent
maar ook zelden zulk een aan
dachtig gehoor gehad, met aan
de rechterhand van de voorzitter
de Nederlandse ambassadeur in
Italië. Nog steeds hangt .er iets
van het „vreemde" om de Neder
landse staat, voor de typisch Va-
kringen: Nederland, de
gereformeerde studentenkringen
maar ook daarbuiten, die enige
tijd geleden een reis van drie
maanden maakte door Lu
xemburg, Zwitserland, Italië, Yoe-
go-Slavië, Oostenrijk en Duits
land en daarbij, gezien zijn veel
zijdige vorming, veel bijzondere
ervaringen en indrukken kon op
doen. Tot voor een jaar was de
heer Puchinger student en lid van
de afdeling Utrecht der S.S.R, die
thans haar vijftig-jarig jubileum
viert. Doch het ging hem in de
'studie niet om tentamina
al legde hij ook die af. Tie- verdragen, dat
groot aantal jaren
onder het gehoor was van vele
hoogleraren. „Ondanks zijn zeven
tig jaren maakt Karl Barth nog
een vitale indruk, al beeft hij wat.
Hü ziet er uit als een oude leeuw,
en is het type geworden van de
klassieke oude professor. Doordat
hij dialect spreekt, moet men hem
reeds daarom aandachtig volgen,
maar wanneer men nauwgezet toe
hoort is het best te doen.
Er ging bij het gesprek een wij
ze, vriendelijke gastvrijheid van
hem uit, waarbij hij gerust kan
i bezwaar heeft
vangen door een grote begeerte
naar kennis en vetenschap. maar
tevens bezield van een grote ac
tiviteitsdrang, diende hij jaren
lang het studie- en universiteits-
en studentenleven. Bijkans geen
terrein van de geestesweten
schappen liet hem onberoerd:
rechten en letteren, theolo
gie en historie, kunst en
politieke wetenschappen
tegen zijn theologie. Hij is
zeer geïnteresseerd in Nederland.
Dat het boek van prof. Berkou-
wer over hem zoveel gelezen werd
en druk besproken, deed hem veel
genoegen."
Opmerkelijk was het „Seminar"
van prof Van Oyen, waarin de
keer, dat drs. Puchinger aanwe
zig was, prof Van Oyen, de op-
standingsleer van Karl Barth
alleen door hem bestu- scherp bestreed. Het i
ook in lezingen
tikelen van zijn hand aan het
reformeerde beginsel getoetst.
Zijn bibliotheek heeft aan de den'
wanden van drie kamers niet vol-
beurtenis, de discussie op dit
werkcollege mee te maken tussen
de studenten, die Barth verdedig
den, en prof. Van Oyen, die on
vermurwbaar volhield, dat Barth
Karl Barth. (Foto
t 1951)
doende. Wie hem opzoekt, vindt hier inging tegen de Bijbel.
ERVARING IN ROME
De tweede grote ervaring v
nodig Rome, nadat Milaan en het
één der vergetelijke Florence waren
zocht. Vooral Florence mag r
mand ooit overslaan, die in Tta-
hem temidden van die boekenvei
zameling. waarbij zelfs de tafels
bekroond zijn met hoge stapels lec-
weet hij uit kast of
tafels met volle zekerheid de
dige documentatie voor een gepo
neerde stelling te voorschijn te lië reist! „Ik zou genegen zijn,
brengen.
Hij is gegrepen door het gere
formeerde beginsel. Zijn eigen vi
sie daarop weet hij met kracht
naar voren te brengen. In S.S.R.
was hij jarenlang een strijdbare
figuur, waarmee iedereen reke
ning diende te houden, die S.S.R.
benaderde. Maar ook buiten de
studentenkringen werd zijn stem
gehoord. Tien jaar lang redigeer-
Florence bovenaan te plaatsen
van alle Italiaanse bezienswaar
digheden, ware het niet, dat .'.o-
me iets geheel aparts was."
Feitelijk zijn er vele Romes:
het klassieke Rome, het middel
eeuwse Rome, het Rome van van
daag, het Rome met zijn ontel
baar vele kerken van eeuwen t :r,
en last but not least, het Rome
van het Vaticaan.
P. DE VRIES.
dat -
eens was of niet voor de geïn
teresseerden, die niet opzagen te
gen „zware kost", altijd lezens
waardige lectuur bevatte.
Wij schrijven dit slechts om bij
hen. die de heer Puchinger niet
kennen, een indruk van zijn per
soonlijkheid te geven. Misschien
krijgt men die nog het best door
kennis te nemen van zijn onlangs
uitgegeven boekwerk „Persoon
lijkheden". waarin hij opmerkelij
ke analyses gaf van figuren als
de Stadhouder-Koning. Abraham
Kuyper, Schaepman, Fabius, Co-
lijn, Kardinaal de Jong, prof.
Schilder ep nog zoveel anderen.
Genoeg echter, om er van over
tuigd te zijn. dat hij de man as
om op zijn reis met open oog in
de wereld rond te zien.
Zo ging het natuurlijk ook, 'oen
deze Calvinist Karl Barth ont
moette. „Het was technisch een
Bij het laatste hebben we in
ons gesprek met drs. Puchinger
vooral stil gestaan. Niet vele Cal
vinisten is het gegeven geweest,
een maand in Rome te vertoe
ven en daar, gewapend met de no
dige introducties en connecties, in
de kringen van het Vaticaan te
hebben vertoefd, in gesprek r.et
vele hoogleraren en prelaten, ter
wijl ook een persoonlijk onderhoud
met de Paus plaats vond.
Uitgenodigd door het Neder
lands Historisch Instituut te Ro
me, in 1903 gesticht onder minis
ter Kuyper, een lezing te houden
voor een gehoor, dat bijkans e-
heel uit rooms-katholieke geleer
den bestond, onder praesidium
van de bisschop mgr. prof. -Ir.
J. O. Smit, koos hij als onderwerp
„Groen van Prinsterer en de Ne
derlandse Gereformeerde Gezind
te". „Ik heb eerlijk gezegd qua
kleine staat die gesticht werd in
reactie op de pauselijke macht.
Daarom is het in nationaal opzicht
zo goed, dat wij meehelpen in
Italië en met name in het Vati
caan het gesprek als Nederlanders
te stimuleren over Nederland. Ook
hier was Kuypers blik weer breed
en vooruitziend, die het Neder
lands Instituut liet stichten, om
in Italië voorlichting over Neder
land te geven op alle mogelijk
gebied. De invloed van Nederland
in de Vaticaanse kring behoeft
niet onderschat te worden, ve:hou-
dingsgewijs bezien. Aan de diver
se pauselijke universiteiten te Ro
me doceren onderscheidene Ne
derlanders. Van de zestig hoor'e-
raren van de Jezuïeten-Universi
teit, de „Gregoriana" zijn er een
tiental Nederlanders; onder ande
re de hoogst belangrijke leerstoel
over het Protestantisme, wordt
door een Nederlander,
dr. J. L. Witte, die op
Calvijn promoveerde,
bezet. Onderscheidene
hoogleraren bewezen
i mij grote gastvrijheid.
Bij het bezoek aan de
Gregoriana, bezocht ik
ook de promotiezaal,
waar dr. Marlet pro
moveerde op de Wijs
begeerte van Vollen
hoven en Dooye-
Imponerend was na
tuurlijk ook de Vati
caanse bibliotheek.
Reeds de catalogi vor
men kasten vol boe
ken. Rondgeleid door
de directeur, der Va
ticaanse archieven,
prof. Batelli, werden
de schatten hem ge
toond. die de meesten
allëen bij namen of uit
boeken bekend zijn:
handschriften van
Maarten Luther, Gali
lei. Napoleon en zo
veel meer.
„De Paus is voor ons in Ne
derland een theologische, wil men
een religieuze aangelegenheid. In
Rome echter is de Paus een -u-
blieke verschijning! Vooral nu
Italië geen koning meer bezit, is
hij het enige staatshoofd, dat we
kelijks wordt toegejuicht door dui
zenden, die zich zondagmorgen om
12 uur op het reusachtige int
Pieterplein opstellen. Wekelijks
geeft de Paus massa-audiënties,
soms voor 6000 a 7000 personen,
waarbij hij toespraken houdt over
allerlei onderwerpen. De wijze,
waarop de Paus daarbij wordt
toegejuicht, doet hem ons kennen
als de regelrechte erfgenaam '-er
Romeinse keizers, die door hun
legioenen werden gehuldigd. We
weten allen, dat de Paus niet al
leen Kerkhoofd, maar ook Staats
hoofd is, maar het is een bijzon
dere gebeurtenis, dit ook te Home
,1 men een recht
vaardig oordeel over de geest van
het Vaticaan uitspreken, dan moet
men het feit van deze (volgens
ons Protestanten ongeoorloofde)
pretentie nuchter verdisconteren.
Laat men zulks na, dan komt men
niet alleen tot onjuiste, maar ook
tot onrechtvaardige oordelen."
OPENHEID
Dat er in de kringen
van het Vaticaan
openheid kan bestaan
jegens principiële pro
testanten, bleek drs.
Puchinger bü zijn
lezing, die met grote
aandacht ontvangen
werd. Dat er ook
waardering kan be
staan jegens protes
tanten, bleek bü het
vertrek van onze ge
zant bij het Vaticaan,
Jhr. Van Weede, die
nog onder minister
Gerbrandy tot gezant
van Hare Majesteit bü
de Paus werd be
noemd. Drs. Puchinger
woonde diens af
scheidsreceptie bü. en
kreeg van alle kanten
te horen, dat men deze
gezant in het Vaticaan
alle mogelüke ver
trouwen had geschon
ken. Men rekende
hem tot de meest ge
ziene diplomaten van
het Vaticaan. ..Van de
Nederlandse belangen
uit bezien te Rome,
zou de verheffing van
ons gezelschap tot am
bassade nuchter en
wenseiük zün, maar
de Nederlandse ver
houdingen zullen dit niet veroor
loven. Voor het aanzien van Neder
land op deze internationale post
zou zulk een verheffing wellicht
zeer gewenst zün."
Vragen wij de heer Puchinger
wat hem het meest aantrok in zijn
bezoek aan Rome, dan antwoordt
hij: „Om te Rome met Rome te
praten. Want wat ik altijd l.eb
aangevoeld, heb ik nu ondervon
den: over Rome moet men niet
alleen lezen, men moet er rok
geweest zijn, men moet het gezien
hebben!"
Maar niet alleen Rome werd be
zocht, ook andere plaatsen, wel
ker geschiedenis hem toesprak,
bezocht hij. „Napels, Paestum,
Pompei", Assisie, Ravenna, Vene
tië moet men zien, om er daar
na weer over te kunnen lez-n.
Want niets stimuleert meer tot de
studie dan de persoonlijke rnt-
moeting."
Onvergetelijk zullen drs. Pu
chinger blijven de Griekse tem
pels van tientallen eeuwen gele
den te Paestum. „Laat, wie in
Italië komt, daar heen gaan en
hij zal ervaren wat een Griekse
Ook Assisie, de plaats van de
wondere devoties van Franciscus,
werd door drs. Puchinger bezocht.
Alles is hier nog gaaf middel
eeuws. en geen mens zal zich kun
nen onttrekken aan de sfeer, die
hier gebleven is. Maar Francis
cus zelf vond hij alleen terug in
een klooster, hoog in de bergen
waar de grote ordestichter ge
leefd heeft. Daar werd drs.
Puchinger ontvangen door de mon
niken, die er nog woonden. Daar
was absolute rust. Hier sprak
Franciscus met bloemen en ee-
„Zijt gij gelukkig hier?" vroeg
de heer Puchinger aan één ?r
monniken? „Gelukkig?" ant
woordde hij, „Ik ben tevreden!"
Dit simpele antwoord, vol open
heid, van een monnik in
iemand, met wie hij zojuist uit
voerig gesproken had over Fran
ciscus en het Protestantisme, <e-
hoorde tot de onvergetelijke in
drukken, die de heer Puchinger
meebracht.
„Er zou een boekwerk te schrij
ven zijn over deze reis nog *'e-
ter dan voorheen kan ik mij nu
indenken, dat Kuyper zijn reis om
de Middellandse Zee heeft vast
gelegd in een boekwerk. Want
studie noopt tot reizen, en wie
vanuit de studie tot reizen kwrm,
verlangt er naar, zijn overwegin
gen vast te leggen. Want reizen
Is niet anders dan de studie in
beweging en is in feite niet anders
dan een niet eindigend examen,
bij zich zelf afgelegd, een vra: g-
gesprek met zich zelf, aan de
hand van de nieuwe buitenwereld
die men ziet, en die zonder einde
tol"
