mea
slaap
REIS DOOR
door iv^jw
SENATOR
ReLwn van klachten over
dierenmishandeling
(IEl'IVE LETOSCHE COURANT
VRIJDAG 28 SEPTEMBER I<>.i6
Kepala Aroes...!
...Kepala Aroes...!"
NE NARCIS LIGT AL KLAAR. Dat bootje onder
0 die steiger lijkt me maar griezelig klein. Er zal
jamvelijks plaats voor m'n koffers zijn. En ik her-
#ner me dan opeens, dat met dit notedopje be-
luursambtenaren weken rond plegen te reizen. Die
lootjes hebben niets van de pleziervaartuigjes, die
«voorbeeld in de Amsterdamse grachten en havens
bndscharrelen. Ze zijn wel sterk, maar uiterst be-
rompen. Men kan er bijvoorbeeld niet eens op
Bpen. Men moet altijd blijven zitten. De enige
rhaainsbeweging die ze toestaan, bestaat uit bet
De Narcis zoekt het midden van de kali en verdwijnt in de deinende-
ichtendnevels.
Een nieuwe reis is begonnen. Einddoel: Tanah Merah.
[Wanneer zal ik er zijn? Over drie, vier of vijf dagen? Ik heb twaalf
wcketsbooks meegenomen. Waarschijnlijk te weinig, had men in Kepi ge-
pgd. En dat was dan wel niet zo'n opwekkende mededeling, maar vermoe-
elijk toch de waarheid. Want het werd een tocht, die eindeloos scheen.
meer omdat men wel eei
i wil dan alleen maar het linkerbeen
het rechter slaan. Ik wist dat al na
enkel uur. De drie Indonesiërs, die de
■anning vormden, sliepen om de beurt,
aulus was de schipper, een geschikte,
•tte vent. Overigens waren het stille
mgens, zwijgzaam geworden doordat ze
leken en maanden met dit scheepje de
Zuid-Nieuw Guinea af- en op-
Broodzak-sur prise
Toen ik hon
ger begon te
krijgen, maakte
ik de broodzak
open. Ik had
een dag tevoren
ook een stuk of
ier rollen biscuit in de toko gekocht.
Vat voelde ik me rijk met die rollen!
zouden smakelijker, verser dan
e et brood zijn. Ik maakte de eerste
ipen. De biscuit was niet licht-geel,
canaar bruin. Van de mieren! Het leek
rel klein-Artis in die rol! Overboord
•mee!
De tweede rol herbergde zo moge-
jk nog méér mieren. Zij volgde het
poor van de eerste. De derde en
ierde waren niet beter.
Het brood" bleek aan de zure kant te
ijn, maar daar kan niemand in een
iaat als dit iets aan doen. Ik besmeerde
et dik met margarine, die ook al eer
sterk was. De leverpastei was
ud. Behoorlijk oud. Natuurlijk geen vijf-
g jaar, maar toch wel zo ongeveer date-
fnd uit de dagen, dat dit produkt uit-
evonden werd. En dat is niet gisteren
eweest.
Toch was ons humeur opperbest, die
erste morgen. Naast me begonnen L
ndonesiërs een visje te bakken en rijst
te maken. Het ging niet opvallend
ygiënisch. Daarom bereidde ik me i
r op een hongertocht. Ik zou het
doen met dat ene zure brood, die thee
twee flessen (warm) bier. Tenzij de
stenz er zou zijn. Doch die kans leek
te mooi om waar te wezen.
Paulus schrikt op
e rivier was volmaakt eenzaam. Nooit
intmoette je een vaartuig. Of het moest
n dan nog maar één enkele maal
kleine prauw zijn. Daarin zag ik Pa-
i- poea-vrouwen, bezig met het vissen op
garnalen of krabben. Ze stonden naakt
n het bootje en keken de langs-
stomende Narcis langdurig na. Af en toe
iep Paulus iets over boeaja's (krokodil-
en), maar die schenen steeds net verdwe-
ïen te zijn als ik kwam kijken.
Er zijn véél vogels in dit gebied. Voor
al reigers zijn e'r legio. Groter, sierlijker
dan je ze in Holland te zien krijgt. Jaar
vogels, met hun allervreemdste hoornen
ivels, komen paarsgewijs over. Zwer-
n vlinders fladderen van oever naar
/er. Voor verzamelaars moet het hier
1 een paradijs zijn. Tal van soorten zijn
Nederland vermoedelijk nog totaal on
bekend.
En dan beleef ik de grote sensatie van
ie dag. Om kwart over elf komt er plot
seling leven in de bewegingloze gestalte
van Paulus, die, het roer bedient. Hij doet
dat, zittend op 'n hoog bankje, mei
tenen die het wiel van tijd tot tijd wat
draaien.
Dat is zo zijn gewoonte op de grote
rechte stukken van de rivier, 't Lijkt
alleen wat gevaarlijk "voor het ^eval hij
pog. eens in slaap zou vallen.
slaan van 't linkerbeen over het rechter
O ja je kunt ook op de railing gaan zitten. Maar
dat is pijnlijk na een uur of twee, drie. Dan is het
bankje achterop nog de meest „zachte" zitplaats.
De politie-inspecteur overhandigt me nog het een
en ander: drie flessen koude thee, een brood en
twee blikjes leverpastei. Als ik het over betalen heb,
glimlacht hij verbaasd. Tóch weet ik, dat die man
z'n laatste twee blikjes aan mij weggeeft. Een vreemd
soort
speuren. Maar dan hoor ik wat! Een
geluid dat doet denken aan een na
derende trein. Een donker, dof geruis
dat aanzwelt, dat sterker en doordrin
gender wordt. Ik kyk nog eens voor
me uit. Wat is datWat kan dat
zijn daar op die volmaakt verlaten
kalidie eindigt als een dikke,
horizontale, zilveren streepEen
strook helglanzcnd zonlicht boven op
de rivier
Dan hoor ik de stem van Paulus:
Kepala Aroes.Kepala
AroesEn dan weet ik wat er
komende is. Het is meer dan ik had
durven dromen nog eens in Nieuw-
Guinea te zullen meemaken. De be
ruchte vloedgolf!! Een golf, die van
de kust het land binnendringt, een
paar honderd kilometer diep. Soms is
die golf anderhalf tot twee meter
hoog. Soms minder. Ik zit hier diep
in het binnenland en zij kan dus niet
meer zo omvangrijk zijn. Dat ik daar
geen ogenblik spijt van heb, is te be
grijpen. De Narcis zou zo'n complete
Afschuwelijk geloei
Ik zie die golf snel naderbij
komen. Aan beide oevers wor
den het riet en de overige vege
tatie platgedrukt. Het lijkt wel
of een ontzaglijke hand alles
wegperst en doet verzinken. En
die zilveren streep nadert voort
durend dichter. Dat is ook dui
delijk hoorbaar. Het grommen
gaat over in een angstaanjagend
loeien. Die zilveren streep is nu
verdwenen. Het is een rivier, die
voortschuift over onze rivier, hoe
ongeloofwaardig dit ook moge
klinken. Een stroom op een
stroom.
Paulus zet de motor van de
Narcis stop. Het kleine scheepje
wordt gereedgemaakt om de
Kepala Aroes op te vangen en te
weerstaan. Het zal wel gelukken,
want de vloedgolf schat ik onge
veer een halve meter hoog. Je
moet er niet aan denken, dat zo'n
scheepje een Kepala Aroes van
twee meter te verwerken zou
krijgen. Maar aan zulke dingen
móet je nooit denken.
De Narcis werd opgenomen
door de eerste, grote, dofglanzen
de golf. We werden opgetild en
gleden over de golfkam heen.
Kepala Aroes
H\j richt zich op cn roept iets legen
me. Doch ik versta het niet. De twee
andere Indonesiërs, die lagen te ron
ken, komen overeind sneller, kwie
ker dan ik ze voorheen had gezien.
Met z'n drieën staren ze voor zich uit.
Ze kjjkcn naar mjj om en wjjzen in de
verte. Ik span m'n ogen in, maar zie
niets. Het betreft waarschijnlijk een
enorme krokodil. Of een zeldzame vo
gel. Doch de lucht is helderblauw en
van speciale vogels valt niets te be-
...oihv*N. ftw. Oord. oL\
Koppensnellers
als witkielen
Opnieuw een afscheid.
Heel deze reis kenmerkte
zich door afscheid nemen van
mensen, die ik enkele dagen
of enkele weken had meege
maakt. Mensen, met wie ik
het brood deelde. Met wie
ik sprak, en die me hun ge
noegens en zorgen toever
trouwden. Missionarissen
bestuursambtenarenpoli-
tie-inspecteursdokters.
Die kleine voorhoede, die
daar in het diepe zuiden van
Nederlands Nieuw-Guinea be
zig is een andere wereld
mogelijk te maken voor mede
mensen, wier leven, geslacht op
geslacht, in panische angst ver
liep.
Men moet niet dehken, dat
deze Papoea's in het paradijs
verkeren. Het tegendeel is
waar. Geen paradijs...., een
hel!
Vaarwel dan Kepi....!
Maar het afscheid had al
de avond tevoren plaatsge
vonden.
Ik moest vroeg vertrekken
eigenlijk in de nanacht.
De bemanning van de Narcis
wenste dat, omdat er gebruik
moest worden gemaakt van
meegaand tij. Het was de
enige kans die avond de be
stuurspost Badé te bereiken,
waar misschien de Carstensz
op me zou liggen te wachten
Vijf uur in de ochtend.
Een grauwe, mistige, treurige
wereld. In de duisternis brengt
de politie-inspecteur me naar
de Narcis M'n bagage wordt
gedragen door vier of vijf Pa
poea's, die even uit de „boei"
zijn gehaald. Het zijn snellers
En zeer waarschijnlijk kanni
balen. Twee van hen zijn kin
dermoordenaars. Ziedaar de
merkwaardige „witkielen" van
Zuid-Nieuw-Guinea.
1 t f
„Margriet" het frisse blad van déze tijd, telt reeds jarenlang het grootste aantal lezeressen.
Géén wonder: ieder jaar voegen de jongeren zich erbtj want... Margrietis véél gezelliger
Ook met deze vrouw maakte ik kennis: een Auwjoe-vrouw uit Badé,
met haarnee, niet met haar kind, maar met haar varken
Daarachter naderde, op een me
ter of tien, twaalf, een tweede
golf. Daarachter een derde. In
totaal een stuk of zeven, acht.
Tezamen vormden ze dje Kepala
Aroes.
Het was alles bij elkaar een uitermate
spannend, om niet te zeggen sensationeel
gebeuren. We klampten ons goed vast en
ik hield één oog op m'n bagage gericht.
Er kwam nogal wat water binnen. Doch
Paulus zag kans ons vaartuigje goed met
de kop op de rivier te houden en voor
kwam zodoende erger.
Alom luchtbellen
Het was binnen een halve minuut voor
bij. Loeiend, dreunend zette de vloedgolf
haar weg voort. Vóór ons begon het riet
zich weer op te richten. Alles stonk naar
omgewoelde modder. Overal luchtbellen,
overal stukken drijvende vegetatie en
van de oevers meegesleurde stronken en
Ik wist, dat de Kepala Aroes zich nogal
eens doet gelden. Maar zelden maakt een
blanke zoiets mee. Want daarvoor moet
men toevallig op de rivier zijn. Daarom
was ik dankbaar het eenmaal beleefd te
hebben. Al moet me nogmaals van het
hart, dat ik evenzeer dankbaar was geen
complete Kepala Aroes te hebben meege
maakt.
Er is geen grein fantasie voor nodig
om te begrijpen, wat er van een prauw
overblijft, die gegrepen wordt door de
vloedgolf van Zuid-Nieuw Guinea. En het
is dus duidelijk welk een grote angst de
bevolking voor zulk een watergeweld
heeft.
Dit natuurverschijnsel treedt op enkele
dagen na volle cn na nieuwe maan.
uitzonderlijk hoge Kepala Aroes moet
vaak in januari, tijdens een bepaald
springtij, optreden. Ik wil dat alles echter
nog eens precies uit zien te vissen.
JSóg een sensatie
Er was nóg een sensatie die
dag. Tegen de schemering berei
ken we Badé. En daér ontdekte
ik de Carstensz! Hij lag al uren
te wachten. De Carstensz was
geen groot schip. Laadvermogen
nauwelijks vijftig ton. Het leek
me echter of de Oranje öp me
wachtte
Kapitein Leguit schreeuwde
me toe of ik wat wilde opschie
ten. Hij moest zo Snel mogelijk
zien weg te komen, want er was
„vuil weer" op komst. De lucht
zag inderdaad loodgrijs en geel
bruin. En door dat geel en bruin
schoten nonstop helwitte en
lichtblauwe bliksemstralen.
Ik nam afscheid van Paulus en
z'n vrienden. Niet met veel hart
zeer, onder ons gezegd en gezwe
gen. Want ik was zo stijf als een
plank. Ditmaal niet van het lo
pen, maar van het zitten. Ik had
zonder onderbreking meer dan
twaalf uur gezeten. Hard geze
ten. En dat. is vrij lang
Een kwartier later zocht de
Carstensz het midden van de ri
vier op. Koers: naar Tanah
Merah.
-ËnnrsmTÉIhiiTma-
MOOIER DAN DE WERKELIJKHEID
ikt. Een lezer
ie dal mogelijk ia.
en volgende keer.
(NADRUK VERBODEN)
Ook van prinses Beatrix
ldfederatie kon
bijeen in Orleans
HET BESTUUR turn de wereld-
federatie tot bescherming van
dieren zal van 13 tot en met 16 okto-
in Orleans bijeenkomen. Op de
agenda staan een aantal punten ter
bespreking, waaruit duidelijk blijkt
welke toestanden er nog bestaan bij
de behandeling en de verzorging van
dieren. De federatie zal niet aarzelen,
indien mogelijk, maatregelen te ne
men.
Het bestuur van de wereldfederatie voor
dierenbescherming zal in deze vier dagen
hele lijst van klachten moeten behan
delen en laten onderzoeken. Vooral de ont
wikkeling van het moderne transport heeft
■eel problemen met zich gebracht. Het
bestuur overweegt nu een algemeen regle
ment voor het transport van dieren op te
dellen, een reglement, dat men aan de
verschillende regeringen wil aanbieden.
vervoer van apen uit India en Ame
rika laat veel te wensen over. Tal van deze
dieren zijn bij het transport per vliegtuig
omgekomen. Het bestuur van de wereld
federatie heeft met genoegen kennis geno-
van de maatregelen, die de K.L.M.
heeft getroffen in het dierenhotel op
Schiphol voor het vervoer van apen.
Een belangrijk punt °P de agenda van
het bestuur is de bescherming van de
paarden in de mijnen. Bij de ramp te Mar-
inelle is veel gesproken en geschreven
ver de slachtoffers, die daar vielen, n
r zijn slechts weinig woorden gewijd
de paarden, die diep onder de grond zijn
omgekomen.
De oplossing is de mijnpaarden te
vangen door een mechanische tractie. Het
de bedoeling van de wereldfederatie
h over dit probleem te laten voorlichten
zich over deze kwestie tot de regerin
gen te wenden.
Ook de slachtmethoden In Barcelona
itaan de dierenbescherming nog maar
lig aan. Het bestuur heeft vorig jaa
Houthuis aangewezen om daar" de leiding
de abattoirs en de overheid te advise-
Maar de reis naar Spanje is nog
tfezontt
Droeve aankomst
Geredden van Gruno
in Rotterdam
Kettinghonden
Dan is er nog het probleem van de
kettinghonden. Het 16 de bedoeling van
de wereldfederatie, te bereiken dat de ket
tinghonden over de gehele wereld worden
afgeschaft.
Een apart comité van de wereldfederatie
zal de klachten onderzoeken over de ver
nietiging van vogels in Italië.
Maar hier blijft het niet bij. Het be
stuur van de federatie zal verder zijn aan
dacht besteden aan de wrede en ruwe be
renjacht aan de Noordpool, aan de jacht
op zeehonden en aan het bombarderen
de bergeenden door de R.A.F. in
Knechtsand. Vermoedelijk wordt een voor
stel ingediend om van Knechtsand een
natuurreservaat te maken.
Het bstuur heeft ook nog een klacht
te behandelen van Prinses Beatrix.
Toen onze Kroonprinses kort geleden
een bezoek bracht aan Rome, werd
haar gewezen op de zwerfkatten in
deze stad.
Tot slot moet nog gesproken worden
/er de stierengevechten in Spanje en
/er de ruwe gebruiken bij de St. Huber-
isjacht in België.
De wereldfederatie telt op het ogenblik
tien miljoen leden, die ondergebracht zijn
in 125 bonden uit *5 landen. Elk van deze
bonden heeft weer duizenden afdelingen.
Als laatste land Is tot de wereldfedera
tie toegetreden Luxemburg, met alle aan
gesloten verenigingen op dierenbescher-
mingsgebied.
Vakopleiding bouwbedrijf
Van fle Wal-prijs voor
Leidse directeur
Tijdens de gisteren gehouden bijeen
komst in Hilversum in verband met het
tienjarig bestaan van de Stichting Vak
opleiding Bouwbedrijf heeft de voorzit
ter van de raad van beheer der stichting,
jhr. mr. W. C. S. Laman Trip, voor de
eerste maal de ir. J. J. van der Wal-prijs
voor bijzondere verdiensten uitgereikt en
wel aan de heer G. Brilman, directeur van
de ambachtsschool te Leiden. Deze heeft
van het begin der vakopleiding af zijn
volle medewerking verleend.
Er werden ook nog een aantal Van der
Wal-penningen uitgereikt en wel aan de
heren J. Hardenberg, secretaris van de
stichting Bemetel, H. M. van Cuijk, hoofd
van de buitendienst van de Stichting Vak
opleiding Bouwbedrijf, A. Muller, nestor
van de vakopleiding en organisator van
de examens, A. H. Panhuijzen en H. van
der Wilthof, resp. hoofd van de buiten
dienst en hoofdcontroleur der stichting.
Het bestuur van de stichting reikte een
zesde Van der Wal-penning uit aan jhr.
m. Laman Trip.
Verzending van zeepost
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet
zijn bezorgd, staan, tussen haakjes, achter
de naam van het schip vermeld.
Argentinië: ms. Libertad (1 okt.). Bra-
Met het Russische stoomschip Kolomna zilië: ms. Libertad (1 okt Brits O.-Afri-
zijn gistermiddag de vjjf geredden van ka: 66. Europa (4 okt.); Canada: ms. Seven
het bij Ameland overvaren kustvaartuigSeas (3 okt.); Chili: via New York (4 okt
Gruno in Rotterdam aangekomen. Het |Ned Antillen: ss Telamon (1 okt.); Nieuw-
was een droeve aankomst. Immers drie Zeeland: via Engeland (6 okt Suriname:
opvarenden van de Gruno zijn vermist, ms. Stentor (3 okt Unie van Z-Afrika
waarschijnlijk verdronken.
De kapitein van de Rus zeide, dat de
aanvaring hem volkomen had verrast. Er
was mist komen opzetten en juist, toen
hij zijn radarapparJat liet instellen, ge
beurde de aanvaring. De Gruno moet
binnen enkele minuten gezonken zijn.
Het enige, dat de Russische kapitein kon
doen was het oppikken van vijf opvaren
den uit de reddingboot, die nu nog achter
op het dek van de Kolomna stond.
De geredden zijn de 26-jarige bestman
D. van den Berg uit Delfzijl, de achttien
jarige kok A van der Veen uit Ferwerde-
radeel, de Duitse matroos D. Bassler. de
43-jarige machinist H van der Meer uit
Straatsburg en de achttienjarige dochter
van de 42-jarige kapitein A. Wieringa
De kapitein zelf en zijn 38-jarige echtge
note alsmede de Duitse matroos C. R.
Beek zijn vermist Het Russische schip
is gisteren nog enige tijd blijven zoeken
naar de vermisten Dit werk ls later over
genomen door de reddingboot Brandari?
Opsporing verzocht De rijkspolitie
te Zevenaar verzoekt bekend te worden
gemaakt met de verblijfplaats van de 40-
jarige Johanna Wegenaar-Lether, gebo
ren te Wassenaar en wonende tc Wester
voort. Zij heeft in de afgelopen nacht de
woning van haar ouders in zwaarmoedige
toestand verlaten. Zij is 1.65 m lang en is
gekleed in grijze rok en zwarte blouse.
en Z.W.-Afrika: ms. Winchester Castle
(6 okt
Inlichtingen betreffende verzendings
data van postpakketten bij de postkanto-
A'damse atoomexpositie
kiijgt kernreactor
Op de internationale atoomtentoonstel
ling, die volgend jaar zomer op Schiphol
zal worden gehouden, zal een werkende
kernreactor worden geëxposeerd. Deze
reactor, die in de Ver. Stater, wordt ver
vaardigd door A. M. F. Atomics, zal de
organisatoren van de tentoonstelling de
mogelijkheid verschaffen de bezoekers
functies en doel van een reactor te tonen.
