c
CHRISTELIJK
Huisvesting en organisatie:
de twee problemen der V.U.
Taken overheid en diaconie
zijn andersoortig
"1
Weinig kans op herkerstening van
van de openbare school
Over antithese en
solidariteit
2
KANTTEKENING
Gezegend jaar spoorslag tot meer activiteit
Rectoraatsoverdracht in Woestduinkerk
Het ln veel opzichten schone Jaar, dat wy achter ons hebben, mag geen
aanleiding zyn voor een rusten op lauweren. Een tweetal problemen vormen de
spoorslag tot bewaren en vermeerderen van onze activiteit: de normale groei en
daarby de byna onwezenlyke uitbreiding van het werk der Vrye Universiteit
vragen om meer ruimte; daarnaast bestaat de noodzaak van een betere organisatie
van het werk, opdat dit ons niet boven het hoofd gaat groeien.
t bezig
en zullen voorlopig wel niet van het pro
gramma verdwijnen, zo zeide de rector
magnificus der Vrye Universiteit gisteren
in de vrywel geheel bezette Woestduin
kerk te Amsterdam in zyn rede, waarin
hy de lotgevallen der universiteit in het
afgelopen jaar vermeldde, voordat hy
het rectoraat overdroeg aan zyn opvolger,
prof. dr. W. H. Gispen
Dr. Nauta zag zyn talrijk gehoor om
zoomd door een meer passieve haag
van kale hoofden op de frontgalery en
in een zijbeuk door een schare schuch
tere meisjes, representanten van de 413
voor het eerst dil jaar ingeschrevenen.
Huisvesting
Het probleem der gebouwen nadert
langzaam een oplossing voor de medische
faculteit: alle stukken en bescheiden voor
de bouw van het academische ziekenhuis
aan de zuidelijke rand van de stad (waar
in de loop van de tijd de gehele universi
teit geconcentreerd zal worden) zyn nu
gereed en men koestert de verwachting,
nog dit jaar met de bouw te kunnen be
ginnen. Intussen moeten tijdelijke voor
zieningen de voortgang van de snel
groeiende faculteit (dit jaar vond de eer
ste promotie plaats) waarborgen. .Naast
de plaats van net grote ziekenhuis wordt
een tydelijke kliniek ingericht.
Ook de oude faculteiten hebben rulmte-
moeiiykheden. Zelfs na de opheffing van
het hospitium, waardoor collegeruimten
vrykwanien, moet gebruik gemaakt wor
den van lokalen der aan de Keizersgracht
gelegen Remonstrantse kerk. Het hospi
tium moest opgeofferd worden op een
tijdstip, dat in Amsterdam kamernood
heerst. Aan het studentenhulsvestings-
peobleem mogen de universitaire instan
ties zich niet onttrekken. Er moet een
nieuw hospitium komen, groter dan het
oude. Daarbij zal tevens bezien moeten
worden, of niet een andere organisatie
van het hospitium nodig is.
(Wy hebben reden, aan te nemen, dat
er vage plannen te dezen bestaan, die
gaan in t.e richting van een huis voor
ongeveer tachtig studenten, een aantal
dus, dat veel groter is dan door deskun
digen als ideaal voor een goede huisves
ting wordt beschouwd. De wijziging in de
cpzet van het hospitium zou betrekking
hebben op de directie. Doordat alom
mensae en eettafels bestaan, zyn keuken
en eetzaal overbodig geworden en niet
rendabel. Het toezicht alleen, dat moei
lijk te realiseren is wanneer men daar
niet ouderejaars in betrekt, is voor één
directrice een te moeilyke en ook te
weinig dankbare taak.»
Een kanselier
Reeds prof. Waterink beklemtoonde
vorig jaar de noodzaak van een perma
nente kracht in het dagelijks bestuur der
Universiteit. Hij wees in dit verband
op de mogelijkheid een kanselier te be
noemen. Prof. Nauta sloot zich by dit
betoog aan. maar liet de naam van de
functie in het duister. Voorlopig zal mr.
Swigchem deze taak op zich
Beroepingswerk
Vroegindewey te Veenendaal.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Ruinerwold-Koekange:
J. H. Binnema te Oude Pekela; te Roo
sendaal: Z. C. Versluys te Rijswijk
(N.B.).
Aangenomen naar Castrolanda: D. C.
van Lonkhuyzen te Bolnes.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Ulrum: D. van Wilsum
te Dedemsvaart.
Per Jacobsson,
cleel gebied, is gisteren benoemd tot c
teur van het Internationale Monetaire F
Hij zal zijn nieuwe functie ln nove
aanvangen. Hf) zal tevens voorzitter
den van de raad van commissarisse
hierin Ivar Rooth, eveneens een Z
opvolgen, die op 3 oktober aftreedt.
C. A.
dat althans aan de Vrye Universiteit de
voordelen van een continu beleid op
andere wijze te realiseren zijn. Niet
alleen zullen de rectoren maar één jaar
aan hun wetenschappelijke arbeid ont
trokken zijn. maar bovendien zullen
meer leden van de senaat in staat zijn.
ervaring in de leiding der zaken op te
doen.
Er waren in de afgelopen cursus 2139
studenten ingeschreven (onder wie 280
vrouwelijke). De nieuw ingeschrevenen
(413, van wie 70 vrouwen) toonden de
meeste belangstelling voor de wis- en
natuurkunde en voor de litterarische
faculteit, niet veel minder was de animo
voor theologie en economie.
aan de Vrije Universiteit de enige i
eniging behoort te zyn voor de mar
lyke studenten.
Er aan herinnerend, dat met prof.
Gispen de generatie hoogleraren, die na
de oorlog aan de Universiteit verbonden
werden, aan de hoge waardigheid van
het rectoraat ,,toe is", droeg prof. Nauta
het rectoraat over aan zijn opvolger,
hem met de gebruikelijke zegenwens de
ambtsketen omhangend. Prof. Gispen
sloot de zitting van de senaat met het
daarvoor gestelde votum. Bij het vertrek
van de senaat zong de galerij novieten
zwaar en gedragen het traditionele
„Vivat Academia". In de catacomben
van de Woestduinkerk volgde een gea
nimeerde receptie.
„Wy zyn zelf ook veranderd, misschien
meer dan wy ons bewust zyn en geneigd
zyn toe te geven: Zo bestaat er drin
gende noodzaak steeds weer persooniyk
ons te toetsen aan het ideaal. Laten wy
ons niet schamen echte calvinisten te
zyn. eenvoudige gelovigen, die gehoor
zaam luisteren naar de Bybel, in onze
beoefening van de wetenschap en in ons
leven als hoogleraren en studenten."
Melodie
en
woord
der Ethereolven
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 19S6
17.00 Boekbesc
i I. 402 m.: VARA: 7.00 Nws; sette-c
7.20 Gram; 8 00 Nws; 8 18 Gram; Vragei
/rouw; 9.35 Waterst; 9.40 School- Regeringsuitz: Rubi
10: 10.00 Thuis, caus: 10.05 Mor- ting. Serie: Jeugdvo
.40 ling I Problemen rond "de jeugdvor'mïng
ste; 18.05 Lichte mu
8.45 Gram; 19.00 Nw.
erklarlng en
.1.05 Gl
muz: 12.30 Land- en tuinb meded; 12
en prognose; 12.50 Gram; 13 00 N'
Meded ol gram; 13.20 Pr<
Blik in de hemel
In Jesaja 6 en Openbaring 1
wordt ons een blik gegund in de
hemel. We kunnen daarvan niet
lezen zonder heilig ontzag. De al
machtige God mogen wij onze
Vader noemen en in kinderlijk
vertrouwen tot Hem gaan. Maar
;teeds zullen we de grens hebben
in acht te nemen, die eerbied
•oorschrijft en op onze hoede zijn
voor te grote gemeenzaamheid.
Als Jesaja de hemelse heerlijk-
Weid aanschouwt, roept hij uit:
Wee mij. ik ga ten onder, want
k ben een man.
onrein van lip
pen". De ont
roering en
schrik van Jo
hannes zijn zo
mogelijk nog
groter. Hij ziet
Jezus met eer
en heerlijkheid
gekroond. „En
toen ik Hem zag, viel ik als dood
voor Zijn voeten."
Zondige mensen kunnen 't in
Gods troonzaal niet uithouden.
EEK
WOORD
VOOR
VAK-
DAAG
Centrale Diaconie Conferentie Geref. diaconieën j
DE 65ste Centrale Diaconale Conferentie van Geref. diaconieën,
die gisteren te Amersfoor' in de Grachtkerk werd gehouden,
ïeeft vanzelfsprekend zeei veel aandacht besteed aan de diaco
nale uitspraken die de jongste Geref. synode van Leeuwarden deed.
In zeer wijde kring, zelts buiten het eigen kerkverband hebben
deze uitspraken vele reacties uitgelokt en het was daarom ook niet
te verwonderen, dat de eerste Centrale Diaconale Conferentie van
Geref. diaconieën, gehouden na de synodale uitspraken, zich uit
voerig bezig hield met de betekenis van de uitspraken.
De Conferentie mocht zich verheugen in de aanwezigheid van
prof. K. Dijk, die uit hoofde van zijn deputaatschap voor het diaco
nale werk, op bijzonder deskundige wijze voor de honderden dia
kenen, die naar Amersfoort waren gekomen, de inhoud var. de be
sluiten toelichtte.
Dan eerst beseffen zij ten volle,
tat zij door een onoverbrugbare
kloof van Hem gescheiden zijn.
Wij kunnen God nfet zien en le
ven.
14 00 Mezzo-sopr
>ordr; 14 50 Gram; 15.15
L 18 00 Gram; 18.30
mondorgel spel
14 30 21 00 Lichti
'ikkellrtg, dooi
Directeur-afdelingschef bij het Mil
van O.. K en W.; 19.30 Gram; 20.20
20.35 De gewone man; 20 40 Instr trio;
nuz; 21.55
V d Iclnd; 17.CX
21.30 Gevar
■t om en soliste; 22.45 Avondgel
kal; 23.00 Nws; 23.15—24 00 Nieuwe
ptember van 18-19.30
18.30 Lichte Vrijdag 21
s; 10.00 V d
'k. VPRO: 19.30 Ons I. Manuel Fernandez Caballero „Gigantes v
20 00 Nws; 20.051 Cabezudos". Operette van Miguel Echegarey;
23.15—24 00 Gram
8 00 Nws en weerber. 8.15 Gram; 9.00 V d
huisvr; 9.40 Schoolradio; 10.05 Gram; 11.00
Vd zieken; 11.40 Instr octet; 12.00 Angelus;
12.03 Lichte muz; 12.30 Land- en tuinb me-
I sd; 12.33 V d -----
Zonnewijzer, 13.00 Nws
Puzzel mee
del
:alde, Roman
iJercs Mand
e Gigantes y Ci
patriados, Jot:
suela Rubio. sopraan; Tino Pardi.
Het Coro Lirico van Madrid; Het Symphonie
Orkest „La Zarzuela". Dirigent; Federico
Moreno Torroba.
II. Charles Lecocq Delen uit: .Xa Fille de
"idame Angot" Personen: Clairette. Llna
lie Lange. Solange Mi-
guerite Legouhy; P<
Dachary; Mac
chel. Amarante, y.
ponnet. Joseph
Michel Dens; Larl>
Cadet, un Officier.
Peyron; Ange Pitou
ludière. Pierre Germain;
III. Carl Zeiler: Delen
handler". Gr
Strauss im Pas-
der Post. Mar:
kal. Schau mir nur recht lna Gesicbt, Als
geblüht der Kirscnenbaum. Nun Wohlcn.
jetzt 'bin ich Braut. Frohlich. Pfalz, Gott
erhalt's, Man kann slch lelcht blamieren. Wie
mein Ahnerl zwanzlg Jahr. Ich bin der Pro-
decan. Schenkt man sich Rosen ln Tirol. Annie
Schlemm; Anneliese Rothenberger; Peter
Anders; Willy Hofmann; Friedrich Hlmmel-
geheel olv. Fi
..Das Schw
IV. Leon Jessel: Deli
I waldir.adel" Einleitun,
Wir slnd auf der Walz, Walzer. Wenn die
O Sar
KRUISWOORDRAADSEL
Schwarzenwald. Erklmgen zum Tai
gen. Jed- Spi'.zi-. find' ihr Spa
lieber Schatten. Malwine. ach M
kann ein Dub' sein. Erklingen
Geigen. Rita Streich. Rupert Glas
i Trojan Regar; Koor
D R. Har Ata
Het subsidiestelsel won het van de „deugden"
RONDER enige tegen
spraak kan worden
vastgesteld, dat na een
Franse tijd, tengevolge
van een omwenteling
van gedachten over de deze strijd
verhouding Kerk
Christendom, een nieu-
Groen en Van der
Brugghen
(en is) blijkt Groen
invloed
uit de debatten rondom christen-politicut
1857 en de ontwikkeling dogma-idealisme.
we periode in onze ge- daarna.
schiedenis haar aan
vang nam. Een van de
bewijzen hiervoor is
zonder enige twijfel de
In zijn politiek is het uit- debatten zich zouden
gangspunt niet de norm,
maar de feitelijke, actuele,
situatie. De christen als opleiden
wetgever zal in zijn wetten deugden,
volk niet christelijker tel niet op die school
onder de gegeven omstan
digheden praktisch de enig
mogelijke blijkt: de ge
mengde school. Die oplos
sing moge verre van ideaal
zijn, Van der Brugghen
J kan haar ten slotte nood
gedwongen aanvaarden: de
toenmalige neutraliteit der
Prinsterer, school als ledige vorm was
van het z.i. nog wel degelijk voor
vulling met een christelij-
duidelijk, dat de ke inhoud vatbaar. Die vul
ling kan
van het actualisme
Van der
centreren om de vraag: Brugghens gevoelen ook
Kan de gemengde school zonder leerstellig element
Strijd, die men in de houden Ot maken, dan het legd, doch elders? Tegen-
politieke arena moest
voeren voor christelijk het licht
onderwijs.
Dat meteen de leuze:
school aan de ouders
inzet van deze strijd was,
is historisch niet te hand
haven. Veeleer ging het om
evenals
zodat hij alleen die
ten zal ontwerpen, die
der concrete
igelijk zijn.
wet kan alleen maar
staande feiten,
christelijke door de werkzaamheid der
christelijke persoonlijkheid
van de onderwijzer op de
;ntie der leerlingen
si- bevestiging: „Bij de heer het levensbeginsel' legt hij
«j... De Groen en bij zijn gehele de nadruk,
maar be- school is het christendom
zoals die te veel en te eenzijdig ge-
het leerbe-
volgens de VUTOCU
^en. te vrede heeft, kieze
dit opzicht verschilt hij
i Groen en ande-
zich aanhangers
weten van de idee van de cipaal
rw S" christelijke staat van Stahl.
In de christelijke staat
school,
voor 1795. het onderwijs
de opvoeding bestraald
den door en gevoed wc
uit het Evangelie. Of dit
geschiedde in een
school was niet direct
de orde.
Men kan wel de stelling
verdedigen dat het in die hè'i'd zaT'daarom
dagen in de eerste plaats rijksuniversiteiten.
niet principaal de zaak
het bevattende ver
stand, maar de zaak prin-
het geweten,
beweren wij, dat er bij
christelijk gevormde
vrije zal hij het christendom als natie, gelijk de
het
publiek recht der Kerk heb- lijke schat ligt
gemeenschappe-
Wie, als Van der Brug
ghen zelf, met het aldus
door de openbare school
geboden minimum geen
vrede heeft, kieze voor zijn
kinderen de bijzondere
school, die ln de lijn der
scheiding van Kerk en
staat, zoals Van der Brug
ghen deze voorstaat, trou
wens ook principieel voor
confessioneel onderwijs het
aangewezen instituut is!
erkennen. De
christelijk karakter
overheidsschool. Steeds
weer heeft men de over- iCll aail
held gewezen op haar taak he, „„derwijs zal
het christelijk karakter der niaats zijn
natie te bewaren, ook als rhriit
th.'ologie, die
wezen strijdt met de chris
telijke. Ten aanzien
of minder intellectueel ont-
i de wikkelde christelijke con-
nooit scientie, van christelijk ge-
het weten, waarvan het be
wustzijn in alle harten
leeft, ook bij groot verschil
intellectuele opvatting of
van in leerbegrip, van een
wel christelijk geweten, dat ge-
scholen, die kwetst wordt in zijn teder-
00JC niet christelijk zijn; deze ste gevoel.
ces gevoerd, heeft
eindelijk de financiële ge
lijkstelling van openbaar
bijzonder onderwijs be-
zijn beide school-
wettelijk gelijkge
rechtigd, voor zover het al
thans het lager onderwijs
i haar instellin- zullen echter nooit
het gaat
gen. Door een verandering,
die zich voltrok
staatkundig denken re
ook feitelijk openbaar werd za\ geen dictatuur'zijn
de praktijk van staat en j,et individu of groepen
line rondom arUkel 42 der
K-sas:,«USrdi.d£tcd^t».
dat der oplei-
de gemengde
school tot christelijke deug-
maatschappij als gevolg
van de doorwerking der be
ginselen der Franse Revolu
tie, is, met bewaring van
het wezen der opvoeding
naar christelijke maatsta
ven, het accent verlegd van
de overheidsschool naar de
vrije, bijzondere school.
Omdat bleek, dat de over
heid niet bij machte was
en niet bereid op de over
heidsschool Se Bijbel, zoals
deze zichzelf aandient als
Openbaring Gods, te ma
ken tot grondslag en
Hoe iemand zalig wil yan der Brugghen ziet Van der Brugghen inzake
hiervoor actieve belang
stelling toont, uagt zich
af of het standpunt van
de christelijke deugden op
hierin geen loochening van de gemengde
het kruis en geen heilig- houdbaar
uitgaan, dat haar schennis. Uitdrukkelijk ver-
klaart hij. dat de Bijbel op
echter
instellingen lienstbaar ,UJ,
den gemaakt aan de chris- de gemengde
school nog
De periode
gunstiger
gebruikt mag worden.
Inzicht
telijke religie. Er zal al
tijd een zekere band tus
kerk en staat hebben
bestaan, zondei dat wtmët t
staat zijn onderdanen mag ouders
wijzen naar de Kerk.
Het wezen van de chris
telijke staat is: „hij is de baar werd,
ordening van het publiek ideaal:
der "oVv'öëdtoe.'Ts ëïl bMttl .zoals een christelijk „In het stelsel
rondom 1857
voor een uitdragen"
school niet dedigen van deze deugden,
:n periode
positief protestantse christendom, het geval i
'wikkeling via het
:tief gaan rijpen
volk die als eis erkent
dat de ouders zelf de eer- zoals die uit de
ste verantwoordelijkheid dat volk opkomt Christe- derwij:
voor de opvoeding hebben hjke motieven m de consti- lijke z
te dragen en heeft men, tutie, christelijke beginse- verstaan
waar de overheid in gebre- len, ja zelfs christelijk^ ge te geven; niet
ke bleef, onder de leus „de openbanngsgeboden als bijzondere,
•ich normen voor wetgeving en
'ito- bestuur, het belyden van
het christendom in publie-
ke akten, bescherming en
welke uït- bevordering van de chris-
de overheid, ook lelijke kerk. dat zijn de
trekken, die de christelijke
staat kenmerken."
ontwikkeling
rondom art. 21, later 42
de (de „deugden") zal hem
christelijke staat past al- zeker t»leurgesteld hebben.
school aan de ouders'
politiek ingezet
men tot een gelijkberech
tigde plaats van de vrije
school mt
gaat /an
financieel.
leen dogmatisch gericht
derwijs in positief christe-
de consti- lijke zin, onderwijs wel te school gewerkt,
overheidswe- vanuit de Kerk, vanuit de
de kring der ouders de huidi-
de ge situatie kritisch moeten
openbare school komt in dit beschouwen en zich bezin
systeem voorrang
Van der Brugghens
tualiteitsbeginsel brengt
te volgen ge-
drugslijn. Herkerstening
van het volk betekent ook
dat hij. als staats- juist herkerstening der
oor het onderwijs- school. Erg optimistisch
uk geplaatst met zijn we niet. Het zal goed
eigen zijn de realiteit bi<
1 staats- In 1857 staan tegenover idealen. zich vergenoegt niet uit het oog te verlle-
ook in elkaar de christen-politi-
die oplossing, welke
Prof. Dijk noemde het jaar 1955 voor
het diaconale werk een belangrijk keer
punt in de geschiedenis van de kerk.
Byzondere aandacht besteedde hij in
zijn toelichting aan wat de synode heeft
uitgesproken over de verhouding van
overheid en diaconie. De synode defi
nieerde de taak van de diaconie als
dienst der barmhartigheid in ruime zin.
Hiervoor werden geen grenzen getrok
ken: evenmin werd een grens aangege-
voor de verhouding diaconie en hel
werk van de Raad voor Gereformeerde
Sociale Arbeid De praktyk zal hier de
afbakening bepalen.
De taak van de overheid is erkend
als een geheel andersoortigeotndat
de overheid uit een geheel ander
principe werkt en volgens een geheel
andere methode. Van overhevelen
van taken naar de overheid kan hiei
geen sprake zijn, omdat de taken niet
vergelijkbaar zijn, delegatie is niet
mogelijk.
Prof. Dijk toonde zich erkentelijk
voor de vele wettelijke sociale voor
zieningen. Hiermee wordt de diaconie
geen taak uit de hand genomen, maar
zij mag God danken die taak niet
meer te hebben, danken voor minder J
gebrek.
diaconaal bureau, uitgaande
de kerk en wel op verzoek van de diaco
nieën. De bedoeling is dat dan 't huidige
Centraal Bureau gaat verdwynen. De
deputaten, die de oprichting voorberei
den zyn reeds benoemd. Deze gang .van
:aken moet men' niet zien als het ont-
lemen van de zelfstandigheid aan de
diaconie en haar onderbrenging by de
synode. Deze nieuwe besluiten betekenei
juist de volledige erkenning van de dia
conie door de kerk, het opnemen in het
kerkeiyk leven; daarom zullen de ker
ken het algemene bureau ook bekostigen.
In zyn openingswoord had de
zitter, dr. J. W. Noteboom, burgemees
ter van Voorburg, reeds het werk van
de Geref. synode geroemd. Hy prees
het, dat de synode door benoeming van
deputaten een poging ondern'omen heeft
organisatorisch verband te leggen tussen
de kerk enerzyds en het Centraal Bureau
en de samenwerkende diaconieën ander
zijds. Dr. Noteboom achtte het ook juist,
dat de synode zich niet gewaagd had
aan een omschryving van de taak
de diaken. Zy heeft slechts gewezen i
wat er aan de hand van de Heilige Schrift
het meest nodig is. Zodoende is bij
de verantwoordelijkheid van de diaken,
ook rekening gehouden met de plaatsely-
ke verschillen in karakter van de kerken,
en iedere kerk is zo volkomen vryheid
gelaten.
In de middagvergadering refereerde
ds. H. U. Buitink, Evangelisatie-predi
kant te Amsterdam over het onderwerp
Diaconie en Evangelisatie. Hy schetste
de enorme taak van de Evangelisatie
onder de buitenkerkelijken en zag daarby
dé kerkelijke gemeente als middel tot
redding van de humaniteit zoals deze
in Jezus Christus geborgen is. Ernstig
vroeg spreker zich evenwel af, of de
leiding van de gemeente, de kerkeraad
wel toereikend en doelmatig is georgani
seerd om deze grootse taak aan te pak
ken. Veelal zijn er in de gemeenten
goede krachten genoeg, die kunnen
wilten helpen, maar het ontbreekt
leiding. Op Christelyk terrein is r
dikwijls ten onrechte niet-zakelijk, aldus
ds. Buitink.
De kerkeraad heeft de verantwoorde
lijkheid ten opzichte van de Evangelisa
tie. De Evangelisatie-commissie heeft
slechts uit te voeren wat de kerkeraad
bepaalt. „De kerkeraad zal woestijnstuk
ken in de stad moeten irrigeren door
jeugdwerk, gezinszorg etc". En in hel
khder van de kerkeraad moet de diaco
nie de verantwoordelijkheid volledig
meedragen.
Het diaconale werk op zichzelf heeft
reeds een evangeliserend karakter. Het
is immers de bereidheid van het dienen
der gemeente, die door de diaconie ge
hanteerd wordt. Dit dienen straalt licht
buiten uit en werkt evangeliserend.
4 dvctentie
VenhcJk
chocolade
PASTILLES
Dirigent
Ingeland. BBC Home S«
•0 Vragenbeantw; 12.30
10 Pianospel. 14 00 V d
intig vragen; 15J0 Ork cc
1; 17.00 V d kind; 17 55
s. 18 15 Sport. 18 30 Lichte
Horizontaal: 1 Tydperk, 4 Onecht.
Dierenroep, 7 Slede, 8 Octrooi, 10 247
Persbureau. 12 Zangnoot 13 Muziek-
teken. 15 AkeUg, 18 Slede, 20 Euro
peaan, 21 Boeket. 24 Eg. godheid. 25
pers voornaamwoord. 26 Ind. gewoon
terecht. 27 Zwak.
Vertikaal: 1 Boom. 2 kennen geven.
3 Knaagdier. 4 Mil rang. 5 Rivier in
Italië. 6 Binnen. 9 Slede. 11 Rivier :n
Italië 14 Deel van een hiisinstallatie. 16
tandeloos zoogdier. 17 Tijdperk. 19 zang-
noot. 22 Klein persoon. 23 Rad.
OPLOSSING PUZZEL No.20.
Horizontaal: 1 Platina; ik. 2 Ris; Ada;
Ako 3 Iets; e a.; Lol. 4 Krekel; End. 5
Kar; Rad; Are. 6 Eskader; Ur. 7 Lei;
Tü; Uit, 8 Ei; Neef; Ina. 9 N.S.; Grutter.
Vertikaal: 1 Prikkelen. 2 Lier: as:
Eis. 3 Aster; King. 4 Tas: Krater. 5
Idee; Adieu. 6 Naald: Elft 7 Aa: Lea.
Ruit, 8 Dton; Ruïne. 9 Kolder; Tar.
9.00 Nw
900 Gr<
2 00 Nw;
luchtmacht oi
15 Mrs Dale's
18.15 Idem;
19.24 Sport. 19 30 Gev
20.15 Discussie; 21.00 Hoorsp:
22 15 Act caus: 22.20 Gevar progr:
23 00 Voordr: 23 15 Jazzmuz. 23.50 Progt -
355-24.00
Brussel 324 m
Weerber; 12 34 Gl
14.00 Schoolradio
12.00 Araus
1545 Gram; 16.00 Kc
■Ml 17.00 Nws; 17.10 Ui
muz; 17.45 Gram; 18.00 Japanse muz; 1
Voordr: 18.20 Japi
19.00 Nw:
Die Zauberf
coop: 21.45
V d
Gram; 19 45 Caus: 20.00
opera; 21.30 Kunstkaleidos-
22 00 Nws; 22.15 Symf-ork
Brussel 484 m.: 12.00 Gevar
Nws: 13.15 Omr ork: 14 00
Strijkkwartet; 18 05 Gram; 17 0
127.
Toen raakte iets hem. Hij voelde de stoot,
maar zijn hersenen werden zonderling verdoofd
en hij begreep niet wat er gebeurde. Hij hoorde
geen lawaai, maar het was alsof zijn toestel bij
de staart werd vastgehouden en in het rond ge
slingerd. Het zwaaide opzij en opeens wees de
neus recht omlaag en dwarrelde stof van de bo
dem van zijn cockpit omhoog. Hij rukte aan de
stuurknuppel, maar dat had niet de minste uit
werking; het ding leek wel gebroken te zijn De
Spitfire dook in een steile spiraal omlaag en
verward keek hij om of er misschien iets achter
hem aan kwam. Eerst was hij stomverbaasd en
toen ging er een schok door hem heen, want
achter de cockpit was de Spitfire verdwenen
romp, staart, vin alles was weg. Afgesneden,
drong het vaag tot hem door. Een der 109's
moest tegen hem zijn opgetornd en met de pro-
pellor zijn toestel hebben doorgesneden.
Hij zag wat er gebeurd was en toch hoopte
hij desperaat en dwaas dat hij niet goed zag
Alleen de korte radio-antenne stak nog vlak ach
ter zijn hoofd omhoog- En ook was hij zich er
van bewust dat de hoogtemeter snel van 8000
meter terugliep.
Wonderlijke gedachten speelden hem door het
hoofd. Wat een ellende om, nu hij zo behaaglijk
in de gesloten cockpit zat, er uit te moeten
klimmen Zijn hersenen trachtten een houvast
te vinden en opeens werd bij door een paniek
aangegrepen.
Er uit' Er uit!
Dadelijk zou het niet meer kunnen! Hij
moest nu al met meer dan 600 kilometer snel
heid vallen.
Hij rukte kap er z,uirstofm-<;k - - z'jn
hoofd en trok aan de kleine rubberbal boven
DAN
PAUL BRICKH1LL
MAAR ZO!
zijn hoofd. De kap van de cockpit werd afge
scheurd en de wind gierde langs hem heen Hij
trok de veiligheidspen van zijn riemen los en
greep de kanten van de cockpit om zich eruit
te werken, zich afvragend of hij het zonder hulp
van zijn benen klaar kon spelen. Verbeten wor
stelde hij om zijn hoofd boven het windscherm
uit te krijgen en opeens voelde hij hoe de wind
hem greep en wegzoog.
Zijn borst was boven de rand Hij was eruit!
Neen, hij werd aan een been vastgehouden.
De stijve rechtervoet zat ergens in de cockpit
vastgeklemd. Toen volgde een nachtmerrie,
want de wind geeselde zijn lichaam, gilde in
zijn oren, striemde zijn vlees en klauwde naar
zijn ogen, die niets meer zagen In een waan
zinnige verwarring ging dat zo door, werd zijn
hulpeloze lichaam gierend omlaag gesleurd en
slechts een nietige kern van bewustzijn vocht
voor levensbehoud in deze razende chaos Vol
gens voorschrift hield hij zijn ene hand om de
D-ring van zijn parachute geklemd Hij mocht
die niet loslaten, want de wind zou hem beletten
de ring opnieuw vast te grijpen en hij mocht
niet trekken want dan zou zijn parachute aan
flardtn v -der. gescheurd omdat het wrak van
de Spit een snelheid van zeker 800 kilometer per
uur had- Hij gierde omlaagtot opeens staal
en leder braken.
Hij zweefde nu heel vredig. Het lawaai en de
marteling waren voorbij. Dreef hij omhoog?
't Is hier zo rustig, dacht hij. ik kan best evei
uitrusten Waarom zou ik niet -gaan slapen?
Opeens werden zijn hersens weer helder er
wist hij wat hem te doen stond. Hij trok aan
de D-ring en hoorde de klap waarmee de para
chute openging. Toen zweefde hij werkelijk
Hoog boven hem was de hemel nog altijd blauw,
en vlak onder hem dreef een wolkenlaag Hij
was dus op 1300 meter Hij had niet veel later
moeten trekken! In een paar seconden was hij
door de wolken heen en zag hij de groene
de, met hier en daar lichte vlekken, waa
zon door de wolken scheen. Er wapperde hem
iets in het gezicht en hij zag dat het zijn rech
ter broekspijp was, langs de hele naad open
gescheurd. Hoog in de scheur glom onfatsoen
lijk de blanke huid van zijn stomp.
Het rechterbeen was weg.
Wat een bot. dacht hij, om je benen te mis
sen en er afneembare voor in de plaats te heb
ben. Anders was hij een paar seconden ge
leden al dood geweest. Hij zocht de aarde af.
maar zag geen brandend wrak van zijn Spit
vermoedelijk was er niet genoeg van over ge
bleven om te kunnen branden!
En wat een bof dat hij nu niet op dat stugge,
metalen been terecht kon komen als op een paal
die zijn lendenen zou hebben gespleten Wat gek
dat het zo moest gebeuren! En hoe geriefelijk
Hij dacht er niet aan dat hij maar een half
been had om op neer te komen-
CWUKJJI VERVOLGD
ANTITHESE en solidariteit: twee
woorden, die in het gesprek onder;
de christenen vandaag veelvuldig wor
den gehoord, zonder dat steeds blijk
gegeven wordt van helder Inzicht in
de begrippen zelf. De ervaring leert,
ook hier te gemakkelijk ko
men kan tot een bepaald oordeel
daarmee te vlug tot een veroordeling;
anderer mening. Zo schept men
antithese, ook waar en voor zover
deze er in werkelijkheid niet is. Zo
gaat men. omgekeerd, een wel dege
lijk bestaande solidariteit over het
hoofd zien-
Met te meer klem willen wij daar-
n in dit artikel en in een volgend
aandacht vragen voor een even op
merkelijk als belangrijk artikel ovei
deze stof, een artikel van dr. H. Berk-
gepubliceerd in het jongste
van „Wending",
zeer wel mogelijk, dat het
artikel van dr. Berkhof niet ieder be
vredigt en dat het ook weer bepaalde
vragen opwerpt. Toch zal men tegelijk]
moeten erkennen, dat het op verschei
dene punten verhelderend werkt en
mede daardoor misverstanden uit de
weg kan ruimen.
TN zijn artikel begint dr. Berkhof
met een theologische peiling van
de beide begrippen antithese en
dariteit. De Bijbel leert ons, dat de'
gemeente, de kerk, wezenlijk ei
diepste met de wereld verbonden is,|
dat zij echter tegelijk wezenlijk en
ten diepste vreemd in de wereld staat
en dat zij haar gekruisigde en opge
stane Heer representeert.
Hierin onderkent dr. Berkhof zowelj
een vijfvoudige solidariteit als een
vijfvoudige antithese, en wel ten op
zichte van de schepping, de zonde, de
genade, de liefde en de verwachting.
Ook de antithese is, schrijft hij, een:
onmiskenbaar feit- Antithese en soli
dariteit zijn eigenlijk een en hetzelfde.
„Wie de eerste niet aandurft, kan de
tweede niet hebben; en omgekeerd".
„De wijze waarop wij in Christus'
naam onze verbondenheid met
wereld openbaren, doet ons vanzelf
in die wereld als vreemden staan".
Dit houdt in, dat men van de anti
these geeif beginsel mag maken enl
ook geen wet. „Ons beginsel is alleen
de liefde van Christus. De antithese
is het kruis, dat wij om Zijnentwil
dragen".
QP deze theologische beschouwing,
hier al te summier weergegeven,
laat dr. Berkhof een historisch over
zicht volgen, dat in het bijzonder op
ons land betrekking heeft. Hij ziet in|
het geschiedkundig verloop ten on
zent. vooral in de vorige eeuw, de
ware contouren weer zichtbaar wor
den van de verhouding van gemeente
en wereld. Vier fasen onderscheidt hij.
De eerste fase is die van het Réveil:
„een machtige poging om vanuit de
liefde van Christus de wereld op
nieuw, getuigend en reddend, te be
naderen". Hierin krijgt ook Groens
„isolementsgedachte" een plaats, waar
deze met isolement alleen bedoelde;
de wens, zichzelf te kunnen zijn.
De tweede fase is die van Kuyper.
Deze beschouwt de antithese als een
feit. Hij wist van de verbondenheid
van de gemeente met de wereld, maar
sag deze verbondenheid alleen onder,
het aspect van de schepping. „De:
indere aspecten (zonde, genade, lief-
ie, verwachting) spelen in zijn denken
ïn actie geen rol". Wel wordt hij in
sijn antithetisch denken geremd, maan
„het is niet de genade zelf, die zijn
antithetische programma remt, alleen
de gemene gratie".
De derde fase begint omstreeks 1920.
Het is de periode van het bewaren en
uitbouwen. De antithese, reeds onder
Kuyper tot een beginsel gemaakt,
wordt dan doorgevoerd, ook op ter
reinen waar Kuyper niet aan gedacht
had. Zij wordt tot programma en zelfs
tot „ideologie". Maar ze verliest tege
lijk in hoge mate haar geloofskracht.
Zij ziet over het hoofd, dat het vreemd
zijn van de gemeente in de wereld
alleen bestaat krachtens de vijfvou
dige verbondenheid van de gemeente
met de wereld. Men vindt er weinig
in terug van het apostolaire lijden.
£)E vierde fase is die van een tegen
beweging tegen het antithese-
denken- Zij loopt eigenlijk evenwij
dig met de drie andere fasen en houdt
een protest in tegen de wijze, waarop
in de vorige en in deze eeuw het
christen zijn bij ons gestalte kreeg.
Hier vallen dan de namen van Van
der Brugghen en van Hoedemaker en
zij wordt ook genoemd de herontwaking
der Hervormde Kerk. Het is een
tegenbeweging en deze beweging
grijpt ter kenmerking van haar be
doelingen naar het woord „solidari-
De diepste beweegreden is: „de
verbondenheid van de gemeente met
de wereld weer zichtbaar te maken".
Intussen is hier naar het oordeel
van dr. Berkhof een waarschuwing op
haar plaats. De solidariteit mag maar
niet zijn „een antithese tegen de an
tithese". Een „tegenbeweging der
solidariteit" is niet voldoende.
Wat dr. Berkhof dan wél als juist
voor ogen staat? Dat zullen we ln ons
volgend artikel zien.
