ïlieumc £dïtsrl)c (ütmraitl
EDEN vreest aanval van
Egypte op Israël
Amerika verkiest vaart
om Kaap boven geweld
Inf ormatiepoging-F ortman
kritiek stadium
m
ZONDAGSBLAD
VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1956
BUREAUS: Steenstraat 37.
ABONNEMENTEN: 7.— per kwartaal;
2.35 per maand; 0.55 per week.
Postrekening 58930
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting).
Familieberichten t 0.18 per millimetet
Directie. Redactie. Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel 31441
Zevenendertigste jaargang Pio 10755
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-red.: H. W. J. ENSERINK
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
w5tantcasUcf) ts ghebleoen
"mynhert ia tcghcnspoct"
Gouddorst verwoestte
een oude cultuur
ZIE PAGINA 7
Engeland behoudt zich alle rechten voor
f»
i
'c
m
ENGELAND ZAL GEEN GEWELD GEBRUIKEN alvorens de kwestie
rond het Suezkanaal te hebben voorgelegd aan de Veiligheidsraad
der Verenigde Naties, mits Egypte geen daad van agressie pleegt. Deze ver
klaring heeft premier Eden gisteren in het Britse Lagerhuis afgelegd, na
dat de leider van de oppositie, Hugh Gaitskell, hem herhaaldelijk gevraagd
had te beloven, dat Engeland zich niet met geweld een weg door het Suez
kanaal zal banen. Eden zeide letterlijk: „Als zulk eei\ belofte of garantie
absoluut moet zijn, dan kan ik noch enige Britse minister die geven. Nie
mand kan zeggen hoe kolonel Nasser zal optreden in het kanaal of in
gypte. Desalniettemin zal ik dit antwoord geven, dat naar ik geloof zover
aat als enige regering kan doen". Na deze verklaring werd de Labour-
inotie van afkeuring van het regeringsbeleid verworpen met 321 tegen 251
stemmen en de regeringsmotie aanvaard met 319 tegen 248 stemmen.
In de stormachtige zitting waarin
alles gebeurde heeft Eden de
ans op een daad van agressie door
pte naar voren gebracht door te
erklaren te geloven, dat een aanval
Israël de volgende stap van
pte zal zijn, indien president
asser de inbeslagneming van het
Suezkanaal doorzet. Eden zinspeelde
erop, dat Engeland reeds bezig is
frijn politiek over de leverantie van
Wapens aan Israël te herzien.
In het Hogerhuis werd een socialistische
tootie van afkeuring van het regerings
beleid verworpen met 145 tegen 18 stem-
jnen Een fel debat, waarin oud-premier
fcttlee de regering verweet een hoogst ge-
baarlijke politiek te Voeren, waardoor de
Britse positie in de wereld en
pet gehele Gemenebst in gevaar wordt
jebracht, ging aan de stemming vooraf.
Ondanks kosten
„De Verenigde Staten zullen, indien
kgypte het Suezkanaal blokkeert, niet
fvergaan tot het gebruik van geweld, doch
liever de scheepvaart om Kaap de Goede
Boop leiden", heeft Foster Dulles giste-
|en op een persconferentie waarvoo
lauwkcurig contact had onderhouden met
jresident Eisenhower, verklaard.
I Amerika staat achter het Frans-Britse
jlan tot een vereniging van kanaalver-
Iruikers als een oprechte poging om of
iraktische wijze een oplossing te vinden
[oor het vraagstuk hoe de scheepvaart
het kanaal gehandhaafd moet wor-
in, aldus Dulles, die de vader van het
wordt genoemd. Een boycot van het
lezkanaal wilde Dulles niet propageren,
ider land achtte hij vrij hierover zelf te
eslissen. Wel zijn de Verenigde Staten
ereid, die landen voor wie de langere
aart om de Kaap economische problemen
eelt, financieel te helpen door een dol-
Vlak voor de persconferentie wa
itische ambassadeur in Washington
Dulles geweest om hem de afkeuring
in president Nasser van het nieuwe plan
lede te delen, daaraan toevoegend, dat
in dit plan een rechtstreeks
op oorlog zag.
Reacties
De reacties op de verklaringen
{den over het Frans-Britse plan zijn
terschillend.
In Denemarken schijnen alle politieke
lartijen bezwaar tegen het stichten
en verbruiksorganisatie te hebben. De
>eense premier Hansen heeft gezegd, te
gillen streven naar een gemeenschappe-
Ijk Scandinavisch standpunt. De Noor-
p minister van buitenlandse zaken, Lange,
I uit Parijs teruggeroepen voor overleg,
tweden heeft nog geen standpunt be
tend gemaakt, maar men meent te wete:
lat het afkerig is van het nieuwe plan.
Nieuw Zeeland heeft zich evenmin
jnthousiast getoond en wacht verdere toe-
Ichting af. India heeft het gevaarlijk ge-
loemd. Australië heeft zich achter het
Jlan geschaard.
Naar verluidt zou reeds een uitnodiging
n gericht lot vijftien landen voor een
ve conferentie te Londen, doch in
enkele hoofdstad is van de ontvangst
licieel mededeling gedaan.
Reders uit Noorwegen, Frankrijk, Ne-
lerland, Spanje, Denemarken, de Ver-
Inigde Staten, West-Duitsland en Enge-
Bnd hebben te Londen gisteren vergaderd
Van de jaarbeurs
„Alsjeblieft, Mien, ik weet niet, waar
voor het is. maar het moet geweldig
praktisch zijn".
over de maatregelen welke genomen
ten worden, indien de vaart om de Kaap
geleid wordt. De bunkervoorraden in de
havens zouden moeten worden vergroot
opdat er geen extra oponthoud in de ha
vens ontstaat.
Premier Boelganin heeft behalve aan
premier Mollet van Frankrijk ook een
brief naar Downingstreet 10 gezonden en
aan president Eisenhower. De inhoud is
niet bekend, doch het zou over Suez
paan. Van de brief aan Mollet wordt ge
zegd, dat deze in „een vaderlijke" toon
was gesteld.
Slechts één schip
De opzet, zoals deze door premier Eden
is wereldkundig gemaakt om een konvooi
samengesteld door schepen van landen,, die
het Suezkanaal geregeld bevaren door het
Suezkanaal met eigen loodsen te laten
varen, schijnt gewijzigd te zijn.
In Washington is vannacht de volgende
gedragslijn uitgestippeld.
Aan beide zijden van het Suezka
naal zou een schip van de vereniging
van gebruikers met een eigen loods
worden gestationeerd met de op
dracht aan de bevelen van de Egyp
tische kanaalautoriteiten te gehoor
zamen met uitzondering van het aan
boord nemen van een loods in Egyp
tische dienst.
Indien Egypte het proefschip zou dwin-
?n te stoppen moet het de steven wen-
»n en om de Kaap varen. In westelijke
diplomatieke kringen in Washington wordt
gezegd, dat daarmede het bewijs geleverd
zijn, dat Egypte het kanaal niet open
houdt voor vrije doorvaart en dus de con-
entie van 1838 zou schenden.
In Kaïro is verklaard, dat ook met het
kleine aantal loodsen dat achterblijft de
doorvaart van het Suezkanaal gehand
haafd kan worden. Er zou dan dagelijks
konvooi van noord naar zuid en om
gekeerd geleid worden. Daardoor is het
oponthoud bij het passeren vervallen
kan de vaart met enkele uren bekort w
den, waardoor de doorvoercapaciteit niet
aanzienlijk vermindert.
De olievoorziening
Amerikaanse autoriteiten menen, dal
indien het Suezkanaal gesloten zou wor
den en via deze waterweg de olietoevoer
voor het westen ophoudt, de Ver. Staten
in betrekkelijk korte tijd in de oliebehoef
ten van de Europese bondgenoten kunnen
gaan voorzien. Na twee maanden,
wordt geschat, zal de Amerikaanse pro-
duktie van ruwe olie zijn opgevoerd, zul
len de routes van de tankers zijn omgelegd
en de thans in Amerika opgelegde tankers
in de vaart zijn gebracht.
De Amerikaanse olieproduktie kan met
800.000 vaten per dag worden opgevoerd.
Hiervan zullen 300.000 naar de Amerikaan
se raffinaderijen aan de oostkust gaan
vervanging van de ruwe olie. die zij m
maal uit het Midden-Oosten ontvangen
het overblijvende halve miljoen zou 1
schikbaar komen voor West-Europa. In
dien de Europese landen hun tankers rond
de Kaap laten varen kunnen zij op eer
half miljoen barrels na in hun eigen be
hoeften voorzien. De Amerikanen kunnen
dit halve miljoen zorgen.
Stevenson vindt
Eisenhower, president
voor halve dagen
De verkiezingsstrijd voor de presidents
zetel is in de Verenigde Staten begonnen.
Woensdag begon president Eisenhower
zijn campagne en gisteren is de demo
cratische kandidaat, Adlai Stevenson, ge
start. Dit gebeurde met een groot diner,
waaraan 8000 personen deelnamen. Ste
venson hield een rede, waarin hij ver
klaarde de goede bedoelingen van presi
dent Eisenhower te eerbiedigen. Maar hij
noemde hem een „president voor halve
dagen" en vice-president Nixon, de ti
opvolger van de republikeinse partij,
man, die „met alle winden schijnt
Grenscorrecties tussen
België en Duitsland
De grenscorrectie tussen Vèst-Duitsland
:n België, waartoe tijdens hé*frbezoek van
Adenauer aan Brussel een overeenkoms'
zal worden ondertekend, houdt in, dat de
dorpen Losheim en Bildchen, die onder
Belgisch militair bestuur staan, weer
Duits zullen worden. Het Duitse gehucht
Losheimer-Graben zal Belgisch worden.
Langs de spoorlijn Raeren-Kaltherberj
zullen enige stroken grond uitgewisseld
worden ter vereenvoudiging van
douaneproblemen.
Ook de heren C. J. van Mastrigt en
prof. Horring bedankten
i parlementsredactie)
C. J. van Mastrigt, heelt dc informateur,
prof. mr. W. F. de Gaay Fortman, laten
weten, dat hjj in het komende kabinet
n zitting wenst te nemen als minis-
an sociale zaken. De heer Van Mas
trigt, die hedenmorgen een onderhoud
drie kwartier had met de informateur,
heeft om persoonlijke redenen bedankt.
Ook de directeur van het Landbouw-Eco-
nomisch Instituut, de neutrale prof. dr. J.
Horring, die aangezocht, was voor Land
bouw, heeft laten weten geen portefeuille
ibiëren. Na het gesprek met de heer
Van Mastrigt heeft de informateur een
onderhoud gehad met de vice-president
de Raad van State, dr. A. A. L. Rut
gers.
Na 91 dagen formeren is de infor
matiepoging van de heer De Gaay
Fortman, die nu drie weken aan de
gang is, in een kritiek stadium geko
men. Het is na het bedanken van de
heer Van Mastrigt niet duidelijk,
welke mogelijkheden hij nog ziet om
een extra-parlementair kabinet van
confessionele signatuur te vormen.
Ondanks het feit, dat de ondervoor
zitter van het C.N.V. persoonlijke re
denen aanvoerde voor zijn weigering
(hij is vorig jaar bijna vier maanden
ziek geweest), moet het prof. De Gaay
Fortman duidelijk zijn geworden, dat
een meerderheid in de C.H.U niet
voelt voor een kabinet, dat steunt op
een meerderheid van slechts 51 zetels
in de Tweede Kamer.
Deze meerderheid staat onder leiding
an de christelijk-historische demissio-
aire minister van oorlog, ir. Staf, die als
eerste christelijk-historische kandidaat
minister bedankte voor de hem aangebo
den portefeuille van oorlog en marine. De
heer Staf voelt niets voor een daadwer
kelijk loslaten van de brede-basisgedachte
hij heeft deze mening de laatste dagen
bepaald niet onder stoelen of banken ge
stoken.
De voorzitter van de christelijk-histo
rische Kamerfractie, de heer H. W. Ti-
lanus, heeft zijn voor het ministerschap
gepolste partijgenoten volkomen vrijge-
dan ook hun antwoord niet in de eerste
plaats afhankelijk gesteld van het oordeel
van hun partijgenoten, maar Wel is hel
duidelijk, dat zij niet ongevoelig zijn ge
bleven voor de opvattingen van de heer
Staf, met wie zij beiden een onderhoud
hebben gehad. De heer Tilanus jr. heeft
bovendien te kennen gegeven er weinig
voor te voelen „bij ruw weer in een
kei scheepje te gaan zitten".
Wat
nu
De loodsen van het Suezkanaal
hebben in Port Said haast ge
maakt met het indienen van hun
papieren om ontslag te vragen.
Op de foto toont een beambte
van de Suezkanaalautoriteit de
loodsen waar zij moeten tekenen
om hun ontslagaanvrage te be
krachtigen. Een Spaanse, twee
Franse en een Zuidslavische
loods staan gereed om hun
handtekening te zetten.
Weer een dode op
Cyprus
Zeven leden van de Eoka, die in een
kamp bij Nicosia gevangen zaten, zijn ont
snapt. Bij een aanval op Britse troepen
werden twintig Cyprioten gearresteerd.
Op vele plaatsen op Cyprus treedt de
Eoka weer op. In Dhekelia ontploften twee
bommen op het terrein van een in aan
bouw zijnd Brits militair ziekenhuis. Bij
een onder-oek werden nog verscheidene
bommen gevonden. Ten noorden van
Famagusta viel in de strijd van'de Eoka
de 153ste dode, een Grieks Cyprioot. Bo
vendien werden vier mannen gewond, van
twee ernstig.
Andrea Doria op bodem oceaan
rpWEE MAANDEN ligt
de Andrea Doria op de
bodem vaji de Atlantische
Oceaan en nogzo vertelt
Kenneth Macleish, re
dacteur van het Ameri
kaanse weekblad Life. is
de buitenzijde van het
grote schip, behoudens
het gat in de romp door
de aanvaringmerkwaar
dig gaaf.
Macleish is met een
groep duikers tot 80 m.
beneden de zeespiegel ge
daald °.n heeft het wrak
nauwkeurig bekeken. Hij
vertelt:
,,'t Schip lijkt kolossaal
en doet eerder denken aan
een verzonken stad dan
aan een vaartuig. Het is
afschrikwekkenlmaar
ook ontroerend en van
een eenzaamheid, die het
hart van de duiker verkilt.
De patrijspoorten zijn
schoon en heel, hun ko-
van de lantaarn van de
duiker gordijnenmatras
sen en elegante meubelen
in een vreemde, zweven
de toestand. Op het pro
menadedek zijn de gor
dijnen nog keurig opgeno
men ter weerszijden van
de grote ramen. Tegen een
hoog gekomen en drijft
in grdeloze verwarring
tegen de plafonds
tal
zakei
waterdicht schot staat ba
gage opgetast, overal lig
gen schoenen, in een slot
steekt een sleutel aan een
ring, waaraan nog andere
sleutels hangen.
Binnen de romp heerst
grote wanorde de aan
kleding van conversatie
zalen, salons en luxe-hut
ten voor-over niet aan
geen andere tekenen van
de onderdompeling dan
dat ze nat zijn. Er z\jn
documenten en kaarten
waarop de inkt nog dui
delijk isfijne stoffen,
die geen vlekje en geen
scheurtje vertonen.
Schoenen hebben vorm en
kleur en zelfs hun glans
behouden metalen sie
raden glinsteren als tevo-
Maar dieper in de in-
gewanden van de scheeps.
romp, ziet het er anders
uit. Levensmiddelen be
ginnen te bederven, klei
ne zeedieren zijn naar
binnen gedrongen in
de kombuis zijn blikken
en potten onder de druk
van het water bezweken
en de kurken van wijn-
flessen naar binnen ge-
Het is dus niet bekend wat de heer De
Gaay Fortman nu gaat doen. Het ljjkt niet
waarschijnlijk, dat hij andere c.h.-kandi-
daten gaat polsen.
De stemming in het c.h.-kamp schijnt
nu wel voldoende gepeild. De mogelijk
heid, dat prof. De Gaay Fortman het gaat
zoeken in een extra-parlementair kabinet
op zeer smalle basis (alleen AR en KVP,
samen 43 zetels) is niet helemaal uitge
sloten (de informateur kan hierover tij
dens zijn gesprek met de heer Rutgers ad
vies hebben gevraagd), maar moet toch
ook niet waarschijnlijk worden geacht. De
kans is dus inderdaad groot, dat de infor
mateur zijn pogingen staakt en
Soestdijk rijdt om bij H M. de Koningin
eindrapport uit te brengen. Wie dan
bod komt om de stukken te lijmen,
nog niet te zeggen. De Volkskrant
hedenmorgen merkt hierover op: „Volgens
de spelregels „wie breakt, moet lijmen"
welke bij de formatie wordt gehanteerd
zou ir. Staf het meest in aanmerking
komen voor de formatie-opdracht als prof.
De Gaay Fortman het opgeeft.
„Formateur Staf", zo vervolgt het blad,
„zou moeten proberen een kabinet te ma
ken zonder KVP-ers of antirevolutionai
ren. Dat wil zeggen: een kabinet van soci
alisten en liberalen met misschien wat
christeljjk-histrische aanhang. Zo'n kabi
net zou ook cenuiterst smalle basis heb
ben. die door de verdeeldheid in de CHI1-
kring gemakkelijk tot een minderheids
positie kan afbrokkelen".
Oliebron van Alborze
werd bedwongen
De oliespuitende bron van Alborze in
Iran is na dertien dagen zwoegen door de
Amerikaanse deskundige Kenley bedwon
gen.
Een installatie van zeven ton is bover
de bron aangebracht, waardoor de olie
stroom, die met een kracht van 700 atmos
feer in de woestijn vloeide, opgevangen
is het tweede succes, dat Kenley ii
Iran oogst."Het eerste was in 1950 toen hij
brand in de oliebron van Masjed So-
lan na een week wist te bedwingen.
Wim Vink voor operatie
naar Stockholm
In de harten van de 43-jarige chauffeur
van Van Gend en Loos Vink en diens
vrouw is nog enige hoop gekomen op red
ding van hun tienjarige zoon Wim, bij wie
zich verleden jaar plotseling de verschijn
selen van een hersentumor openbaarden.
Gisteren om half drie is kleine Wim,
die in een rolwagentje moest worden ver
voerd en het gezichtsvermogen reeds heeft
verloren, met zijn vader in een vliegtuig
de Sabena van Schiphol naar Stock
holm vertrokken, waar prof. Olivecrona
laatste poging zal doen om de reeds
opgegeven Wim nog te redden.
Toen Wim enkele maanden geleden de
lessen op de Palmgrachtschool in de Jor-
daan niet meer kon volgen besloot het
hoofd van deze lagere school, Ph. Ambags
nen met het oudercomité gelden bijeen
brengen voor de kostbare reis en be
handeling in Stockholm. Zij slaagden bin-
en een week volkomen.
Tevoren heeft dr. W. Noordenbos in het
Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam al het
mogelijke gedaan om Wim nog te genezen.
De jongen werd tweemaal vergeefs ge
opereerd.
De nieuivste tip
voor Uiv long drink:
jk TIP-T0NIC
Russische hulp aan
Indonesië
Morgen zal te Djakarta een Russisch
Indonesische overeenkomst worden gete
kend. waarbij Rusland een krediet toe-
•gt van 380 miljoen voor 12 jaar met
5" rente terwijl het krediet gebruikt
zal worden over een tijdvak van acht jaar
HET GROTE MOMENT
De laatste ogenblikken
van de dijksluiting: de
schepen, die de toekom
stige polder niet meer via de schutsluis kunnen verlaten, zijn reeds
lang „buiten", terwijl enkele salonboten (op de Van Hasselt, geheel
op de achtergrond bevond zich koningin Juliana) zo dicht als maar
kon worden toegestaan, zijn genaderd om dit gebeuren van nabij
mee te maken. Sleepbootjes van diverse grootte leggen voor korte
tijd de gebruikelijke bedrijvigheid af en de kapiteins wachten met
een hand op de knop van de stoomfluit, tot zij twee figuurtjes over
het nog zo lichte dijklichaam op elkaar toe zien stappen. Dan loeien
de fluiten, de dijk is dicht.
Morgen in het
J~JP DE Oude Maas voor Zwijn-
drecht ligt het winkelschip „De
Zwaan". Over dit unieke waren
huis (waar alles te koop is) ver
schijnt morgen in het Zondags
blad een reportage die weer
verlucht is met tal van foto's.
Op de voorpagina wordt tevens
het licht geworpen op de figuur
van A. F. W. Idenburg, een der
vroegere gouverneurs-generaal
van Nederlands-Indië.
Pagina 2 bevat een kort verhaal,
de Volkswijk, de radiorubriek
dense correspondent over de
promenadeconcerten in Lónden,
die morgen worden beëindigd.
In 1865 was men zeven jaar
bezig met de aanleg van het
Suezkanaal. Dat jaar wijdde ..De
aarde en haar Volkereneen
aflevering aan Suez. Uit dat
oude geschrift hebben wij een
artikel gedestilleerd.
Blad Zij begint met een be
schouwing over de laatste Jaar
beurssnufjes. speciaal op het
gebied van plateel en glaswerk.
De mode wordt nogmaals on
der de loep genomen.
Op de pagina Geestelijk Leven
twee artikelen: het eerste over
de kerk in Finland en het
tweede over een godsdienstige
uitgave in de Verenigde Staten.
Het Cultureel Venster brengt
o.m. een vraaggesprek met de
Protestantse dichteres Lidy van
Eysselsteijn en de ontspannings
pagina biedt weer de gebruike
lijke bijdragen.
Haarlemmerstraat
172-174-179
Herenstraat 9
Bouclé tapijt
00 cm breed, zeer sterk f 1 3 ca
er meter J 13.PU
BULTHUIS
BOTERMARKT 23
Utrechtsche Hyp. Bank. Verkrijgbaar
4Vz'1% pandbrieven a lOOVo.
Ngoepit. 25*/» liquidatie-uitkering ver
wacht.
Oranje Nassaumjjnen. Div. voorstel 12
HET WEF.R CV EUROPA
I!
WEERBERICHT
Vrij zonnig
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Droog weer met zonnige pe
rioden. Zwakke tot matige
wind ruimend naar noordelijke
richtingen. Dezelfde tempera
turen als vandaag of iets lage
re. (Opgemaakt te 11.115 uur).
Zon 6.16—18.59, maan 16.42—1.18 uur. Op
20 september volle maan.