de Oosfzee'anden
L vooruit kon
vermoeidheid en uitput-
AMERIKANA
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1956
De legers van Peter de Grote hadden
de Oostzeelanden voor de Tsaar aller
Russen veroverd. Hun krijgstochten
gingen gepaard met de verschrikke
lijkste wreedheden. Wat streefde deze
Peter de Grote na? Wat bezielde hem
eigenlijk? Vloeide zijn strijd tegen
alles wat aristocratie naar de geest
was voort uit zijn eigen machteloos
heid om zich tot een hoger niveau te
kunnen opwerken? Mevrouw M. J. T.
Nieuwenhuis-von Uexküll schreef spe
ciaal voor ons Zondagsblad het artikel
op deze pagina. Zij maakte daarbij
niet alleen gebruik van de geschiede
nis van Ruslandmaar ook van de
haar ter beschikking staande familie
archieven. In deze boeiende bijdrage
beschreef zij:
„En wat nu het eerst?" peinsde Tsaar Peter toen
hij, beladen met ervaring en verworvenheden uit het
Westen terugkeerde. Hij had er zich belachelijk en
gehaat gemaakt, maar toch ook respect afgedwon
gen en vriendschap gesloten en was nu vol ambitie
om zijn plannen te verwezenlijken: Rusland zou
niet alleen een groot, maar ook een belangrijk land
zijn, vooruitstrevend en ....Westers! Maar waar
haalde hij zijn geschoolde werkkrachten vandaan?
Waar de middelen.
tti-trti-tririr-iririrü-ü-irtrtrü-ii-tiir
Het
leven
van een
TSAAR
En zo viel zijn oog op de lan
den aan de Oostzee. De gedachte
aan de bossen, de weilanden en
de akkers, de duizenden meren
en rivieren maakte hem duizelig.
Hij zag zijn houtvlotten al in ein-
deloze rij door het stroomgebied j?
van de Duna glijden. Hij dacht
aan al die belangrijke havens.. <x
Wat had Petersburg daarbij te be- g
tekenen? Bovendien als hij niet
toesloeg zou een ander hem wel-
dra voor zijn. Neen. dit gebraden d
duifje was voor zijn mond!
Het moest dan maar zijn, en
wel dadelijk. Nog eer deze landen
zich konden herstellen van de zwa-
re klappen, die Iwan hen tevoren
had toegebracht.
„IK VERSTOUT 3
MIJ...."
Op 2 januari 1702 geeft generaal c
Scheremetjew het volgend leger-
bericht uit: „Ik verstout mij U te "2
melden, Tsaar aller Russen, dat
ik zo juist ben teruggekeerd van
een belangrijke tocht, die ik ter d
ere van Uwe Majesteit heb on- g
dernomen. Het gebied rondom
Dorpat is thans geheel verwoest, -g
We zijn pas opgehouden met
ze strategie toen paarden e
schappen niet
verrukkelijk déjeuner gereed vond staan. Maar zijn
enthousiasme steeg ten top toen hem hierbij een glaasje
Danziger Goldwasser werd gereserveerd waar hij
ettelijke flessen van nabestelde.
Hij gevoelde zich steeds meer op zijn gemak bij de
bekoorlijke jonge weduwe en slenterde gemoedelijk door
het huis om in de verschillende kamers de familieportret
ten te bekijken. Plotseling viel zijn blik op een vierkante
donkere plek op het behang. Kennelijk had hier nog pas
een schilderij gehangen, dat in allerijl was weggenomen.
De reden van die haast lag voor de hand. „Aha", mom
pelde de Tsaar voor zich heen, „dat mocht ik dus blijk
baar niet zien. Nu eerst eehs uitvinden wat het geweest
kan zijn." Hij behoefde niet lang te zoeken, war.t daar
zag hij het al achter de grote kachel staan, 't Was het
portret van Karei XII van Zweden, zijn grote tegenstan
der, op wie hij pas een overwinning had behaald, maar
die hij toch nog niet voldoende op de knieën had om
hem „onderworpen" te kunnen noemen. „Zo, Broeder
Karei", sprak de Tsaar grimmig, „nu moet jij achter de
kachel. Nog één veldslag en dan moet ik er misschien zoek
achter." Op dat moment trad zijn niets vermoedende t?r®£.
gastvrouw binnen, die als aan de grond genageld bleef zich bijzonder
staan, toen zij Tsaar Peter met het schilderij zag fij|
denissen e
Maar Peters goede humeur was die dag zijner gasten, Klaas
aar. Hij klom op een stoel en hing het ujt Padis, het verhaal
onverwoestbaar. Hij
schilderij eigenhandig op zijn oude plaats.
Aan tafel had de jonge weduwe wederom
ogenblikje. Een Zweedse bediende was juist op het punt
de Tsaar de erewijn aan te bieden, die hij
eigen sporen had ach
tergelaten. Nicolaas interesseerde
er voor zulke geschie-
trof het thans dat één
Ramm
de stok
uitvoerig wist, omdat het een
benauwd voorvader van hem was overko-
Welnu, Tsaar Peter dan, was
eigen persoon naar het land-
tijd al grote belangstelling voor de
ze stok aan de dag gelegd en ook
Nicolaas bekeek de stok later met
bijzondere interesse.
„VOOGDIJ''
gouden bokaal met het Zweedse goed gegaan c
de initialen van Karei
de aankoop
1 partij l.aver te onderhan-
Peter I Alexejewitsj w
te Moskou. Hy was di
lowitsj. De jongen 01
voeding, had grote he
zaken en voor de techi
op 9 juli 1672 geboren
ion van Alexei Michai-
ïg een Spartaanse op-
istelling voor militaire
van zijn dagen.
klooi
genoeg om (met de
die wat in hem zagen) zyn
regerende halfzuster Sophia
;en. Hy dwong haar in een
Zyn zwakzinnige halfbroer Iw;
mee regeren, maar slechts in
dat zijn land ging meetellen it
rijke naties. Hij zocht en vot
Westen.
1 V bleef in naam
aam. Peter wilde,
I contact met het
1 Hy voerde oorlog
aan de Oostzee en aan 1
tjes naar het Zuiden en
1 Incognito (onder de
werkte hij als arbeider
werf in Zaandam, en lati
in Wenen.
1 Rufland havens te geven
1 de Zwarte Zee: „Venster-
n Westen" noemde hjj die.
•n Peter Michailow)
1 een scheepstimmer-
1 Engeland, en daarna
Peter, die intussen de bijnaam „De Grote'
gekregen, deed veel voor de hervorming vat
land, maar de omstandigheden der boeren wcr-
den steeds slechter, hetgeen niet alleen de wel- 2-
vaart, maar ook het Tsarisme ondermijnde. j
Hjj veroverde land op, en verloor land aan, de
Turken, Zweden, Perzen en regeerde als een S-
despoot. De vreselijkste wreedheden beging
„Vadertje Tsaar" als hjj zich in zijn werk be- 2*
dreigd waande. Hij liet zijn zoon Alexei in de
gevangenis sten-en. x!-
Peter werd de grondlegger van het Moderne g
Tsaristische Rusland, dat tot de Revolutie der 2-
Bolsjewieken, in 1917, steeds meer zou ver-
worden. Wat er uit het Rusland van na 1917
groeide, is weer een andere geschiedenis
In 1721 stond Zweden, na de Noordse Oorlog,
de Oostzeelanden officieel aan Rusland af. En
Het verhaal op deze pagina gaat voornamelijk
over die landen in het Oostzeegebied.
1 trachtte de beker van het dien
blad weg te nemen. Maar de Tsaar
was hem vóór, greep de bokaal,
nam éen fikse teug en riep:
„Lang leve Broeder Karei!!"
Ik weet niet precies hoeveel ge
vangenen we gemaakt hebben,
want dat gedeelte van het werk
hebben de kozakken voor hun re
kening genomen. Ik heb hen de
gevangenen ook maar laten hou
den als waardering voor hun stre-
Ontelbare stuks vee en Estlan-
ders zijn ons in handen gevallen
zodat de prijzen erdoor dalen. De
beste koeien kosten maar drie
Aktinen. schapen twee Dengen.
kleine kinderen één Deng, grote
re één Griwa (de vier voor één
Aktine). De plaatsen Erlaa. Trika-
nen, Jurgensburg. Smilten, Zwa-
neburg, Sesswegen en vele ande
ren zijn gebrandschat, de kastelen
verwoest, de kerken in brand ge
stoken met volk en al. We hebben had geen gebrek. Wat hij no- Ungern-Sternberg
grote hoeveelheden officieren, sol- dig ha^ waren hersens. cultuur en in juli 1715 door Tsaar Peter
ondernemingsgeest. Zijn hoog- hun landgoed gebracht. Peter had de jonge
BENAUWD
OGENBLIKJE
Hiermee waren echter de peni
tenties. die het bezoek van Peter
vo~r het jonge vrouwtje meebracht
nog niet ten einde. Toen hij na af
loop van de maaltijd afscheid
den dat hij er niet over dacht om
de Tsaar zijn haver te verkopen.
Ongeduldig en impulsief als hij
was, misduidde Peter de goede be
doeling van de landheer en voor
dat deze er op bedacht was werd
zijn edelmoedigheid met een he
vige stokslag beloond. Maar thans
was het de beurt aan de Tsaar
om verlegen te worden. Hij sta
melde excuses en trachtte zijn
fout goed te maken, door de land
heer een geschenk of een gunst
aan te bieden. Von Ramm ver
zocht nu de stok, waarmee hij zo
toegetakeld was, te mogen behou
den. hetgeen de beteuterde Peter
De „voogdij" van Rusland over
de Oostzeelanden was voor deze
landen in zoverre gunstig dat de
grote berenklauw hen tegen aan
vallen van andere landen be
schermde. Deze rust heeft onge
veer twee eeuwen geduurd en is
door de Baltische bevolking er
kend en benut geworden. Na die
tweehonderd jaar, toen de Russi
sche verschrikkingen al grijs ver
leden waren geworden, en in
1909 nog niet door nieuwe vij
andelijkheden waren gevolgd, be
sloot men tot de oprichting van
een standbeeld voor Tsaar Peter
in Reval. Voor dit doel werd een
som van 120.0Q0 Roebel spontaan
bijeengebracht. Op verzoek van
Tsaar Nicolaas II zou een Parijse
kunstenaar het beeld vervaardi
gen, hetgeen hij tot ieders tevre
denheid deed. Tsaar Peter werd
uitgebeeld als een krachtige ener
gieke figuur met in de hand de
oorkonde, die de aan de Balten
verleende privileges vermeldde.
oTtc Vwlc
Het standbeeld werd opgericht
achter de hoge toren van „Kiek in
de Keuk" (kijk in de keuken), zo
dat het vanuit de nieuwe Grieks-
orthodoxe kerk niet te zien was.
„Dat is met opzet zo gedaan,"
zeiden de bewoners van Reval on
deugend, „omdat Tsaar Peter niet
zien mag dat zijn achterkleinzoon
Alexander III zijn belofte heeft
broken door de privileges niet te
handhaven.
GELD
In 1902 werd dit standbeeld om
gesmolten tot... geld. Ook het gro
te ruiterstandbeeld van Tsaar Pe
ter in Riga moest het later ont
gelden. Men vond het in 1917 ge-
wenster er kanonnen van te laten
gieten, evenals men dat ook al
met de kerkklokken gedaan had.
Toen men het beeld voor dit doel
naar Rusland wilde overbrengen
gebeurde er iets wat het gehele
plan op afdoende wijze in duigen
deed vallen. Waarschijnlijk door
nonchalance of anders door on
oordeelkundig laden van het gro
te gevaarte in de veel te kleine
boot kapseisde de boot bij het
eerste briesje en verdween met
Tsaar Peter en al in de diepte.
Zijn beeltenis dan wel te verstaan.
Zyn land leefde in voortdurende onderlinge twist
en in oorlog buiten de grenzen. De Zweden, noch
de Turken zagen Rusland als natie voor „vol"
aan. Karei XII van Zweden minachtte zijn Rus
sische tegenstander.
niet wat hij zocht, „Dut: 1
moest het zijn. Neen, dat verstond
de koetsier niet. Wél de lakei die
aan tafel bediend had. maar die -
had weer niet het minste verstand
van paarden en nog nooit van zijn
leven een leidsel in handen gehou
den. Van al deze bezwaren trok
Peter zich niets aan en de lakei
besteeg bleek en bevend de bok
van het rijtuig, terwijl zijn mees
teres minstens even wanhopig
Van dat jaar af noemde Peter zich „Imperator
Wserossyske" (.w.z. Keizer aller Ruslanden) en
vier jaar later, op 8 februari 1725 stierf hy. Hy wfjffk HJjüül
had de kiem gelegd voor byna 200 jaar „Rusland zf aïs hij de gast uitgeleide deed'
onder het Tsarenregiem". In 1917 sloeg de schaal g Peter daarentegen was uitstekend
door naar bet andere uiterste:-de komst van het gemutst en liet de paarden tot
communisme. b- steeds grotere snelheid opjagen,
terwijl hij bovendien door veel te
vragen de lakei telkens dwong
■-j-ü-trb-irtfü-irto-irbirtfüirtrti-ti-Crtririr-Cr-Crb-Crti-ü-irtr-Cr-tr-ti'tftrtrto-k-ü'to'tfto-ü-trfrb-trtrti-tfb-trirb-CrirCrïrtr-k-trtr-b-irtftrtrh-Cr-iriftrCr- zich op zijn griezelig plaatsje om
draaien om hem van antwoord
öRA&ienö A&n öe R&öioknop
FESTIVALS
Robert Casadeus was pianist
zo melodieus en bewogen horen
spelen. Deze Mozartvertolking
stak boven de stroom van
Mozartuitvoeringen van dit jaar
uit.
de vertellingen In woord en
muziek" was getiteld. Het was
een gewaagd, maar geslaagd pro
gramma, gehuld in de mysterieuze
sfeer van byv. „Een nacht op de
kale berg" van Moessorgski en
bet verhaal „Avontuur in Frank
rijk" van Alexander Woolcott. In
deze uitzending leek de grens
uitge-
bezoek zijn beste vriend als echtgenoot
tact
naarc?' VI^mak'prK^slotemakers oiiaerneiiiuusoseeai. w;u «ws- bbu «uusucu gcuioum. x-cici wu ue jt
naars, kleermakers, slotmakers. moedSwaanzin belette hem niet de de jonge Baron Ungern leren heid
burgers, bedienden. weduwen. Bojaren aan vallan „stegen- waarderen
grote en kleine meisjes, boeren- staande zijn moeder een aanzien- de ond
levend jj0jaarse was ujt het Huis tulatie
Narischkin en afstammelinge van imponi
de Zweedse koning Rurik. Zijn sche li
beeldschone echtgenote uit het Bo- had toegekend, zoals zelfbestuur, bedoelingen
1 sympathie die
iet veel hoffelijk-
de hand wees.
diens houding bij
de onderhandelingen over de capi
tulatie en was daar zo door ge-
imponeerd, dat hij aan de Balti
sche landen vér gaande privileges Maar zij waardeerde de goede
ONHANDIGHEID
NIETS MEER TE
VERWOESTEN
Een jaar later ontvangt de
Tsaar het volgende bericht: De
Almachtige God en de Allerheilig
ste Moeder Gods hebben de wen
sen van Uwe Majesteit vervuld:
er valt thans niets meer in het
vijandelijke gebied te verwoesten.
Van Pskow tot Dorpat, T
terwijl hij haar familie onder
dom voorwendsel op wrede wijze
liet terechtstellen.
Wat bezielde Peter eigenlijk?
Vloeide zijn strijd tegen alles wat
aristocratie naar de geest
te overtuigen dat het
negeerde de onhan
digheid van het aanbod. Om van
onderwerp te veranderen stelde
zij hem voor de tuinen
1 woord ook werkelijk gehouden gaan bekijken, waarbij zij zichzelf
ook omdat hij zich daar
persoonlijk graag \an op de hoog
te stelde, reisde Peter naar het
rote landgoed var de familie Von
gids opwierp. De Tsaar
verrukt van het prachtige park en
betuigde onverholen zijn enthousi-
bij het zien van de door
tot Reval en van Riga tot Walk ving.
voort uit zijn eigen machteloosheid Ungern Sternberg Aldaar moest loofbomen gevormde priëlen. Dat
om zich tot een hoger niveau
kunnen opwerken? Wat hij
Laais streefde was cultuur en bescha-
•zijn leedwezen
dat de jonge baron was overleden, aanschouwd, i
tevens dat diens twintigja- bied
ook cultuur rige weduwe het beheer
de drank verslaafd
uitmuntend kweet
grootste moeite lud i
hoe hij zich uitstekend thuis ge- taak op haar jonge schouders. Pe- grote passen in gelijke tred te
uitpuilen. Deze heren voelde met lallende dronkaards
en wel eens gevaarlijk kun- van het laagste allooi. Zo deed triest
worden, omdat zij in hun ook zjjn tweede huwelijk met Ka- haar
luisterde aandachtig naar haar blijven en steeds vermoeider werd.
wanhoop tot alles in staat zijn. thy Skawrowsky
Er zijn al een paar gevallen van men *-•-
typhus geregistreerd. Zij zitten wie
ook veel te dicht op elkaar. Ik jonge meisje? Haar afkomst was
wacht dienaangaande de orders weinig interessant. Vader Skaw-
van Uwe Majesteit. Wanneer zij rowsky, een eenvoudige boer uit
ernstig het leed van het mooie vrouwtje vreden met de
1 haar zwarte kleren was oprecht
in zijn ijver om haar met iets
dienst te zijn bood hij haar
beetje „Dutsch" sprak. Hoe groot
verrassing toen hij in
de bewuste prieeltjes een
te dienen. Wonder boven wonder
gebeurde er niets en kon Peter
zich zonder één schrammetje in
Hapsal (Baltischport) bij één van
zijn eskaders voegen, dat daar
met eskaders uit Nederland en
Engeland aan het feestvieren was.
STEVIGE STOK
In Estland op het landgoed Pa-
dis laat men U in een klooster
sen stevige stok zien, waaraan
een voor Tsaar Peter karakteris
tieke anekdote verbonden is, een
anekdote, die Tsaar Nicolaas II
zich in 1910 tot zijn eigen groot
vermaak liet vertellen. Nicolaas
lag in die tijd met zijn particulier
jacht .Standard" in Baltischport,
waar hij vergezeld door zijn echt
genote en twee dochters enkele
vooraanstaande Estlandse invités
aan boord ontving, om met hen
het feit te herdenken dat het
tweehonderd jaar geleden was dat
Livland en Estland met het Russi
sche rijk verbonden waren. Deze
landen waren in die twee eeuwen
herhaalde malen en op verschillen
de manieren door de regerende
Tsaren bezocht, waarbij ieder be-
stations in Europa. De vele
omroepers, die in de verschil
lende talen de werken aankondi
gen, geven het besef opgenomen
tc zyn in één grote internationale
niuziekfamUie, in één gemeen-
schap, die geconcentreerd is op
hetzelfde meesterstuk, dat uitge
voerd wordt. Op zichzelf is dat
belangrijk, het
gaat
i idee;
dat i
de hui
r het
beste van het beste
wordt geboden van het Europese
muziekleven. En vooral in deze
tijd wordt de luisteraar verwend
met festivals, zoals die, om er
Edinburgh, Met
Aix-
a-Provi
Salzburg,
geten het Holland Festival. Het
beste wordt geboden, zoals zon
dagavond door het Nederlandse
programma van Belgic het piano
concert in c van Mozart, vanuit
het Mozarteum in Salzburg, ge
speeld door het Weens Filhar-
monisch Orkest onder leiding
van Dimitri Mitripoulos. Zelden
heb ik dit pianoconcert, dat
Mozart in kleine terts schreef
voldoende.
De soldaten hebben de
en mannen onder elkaar verdeeld.
Aan vee en paarden hebben we
dubbel zoveel als verleden jaar.
Esten zijn er dit jaar iets min
der, omdat we hen niet allemaal
mee konden slepen. We hebben
iedere soldaat nu één Est gege
ven, de overgeblevenen zijn te-
ninejuld of afgemaakt/; ma
Bij de belegering van Riga wil- pn«ri,jpi,
de Peter zich persoonlijk van de als Seze*a energiek
stand van de krijgsverrichtingen
Litauen was samen met zijn doch
ter tot het Protestantse geloof
overgegaan en beiden hadden bij
de Duitse dominee Glück belijde
nis gedaan. De deminee had zich Crirtriririró-ir
graag over Kathy ontfermd. Haar
intelligentie trok hem en toen hij
haar voorstelde als inwonend
huishoudster bij hem haar intrek
ging zij daar graag op
nut min min! mi» nun min min mil iim min mini min mm mum mui min urn min min iiim hul iiiiii iiiiiii urn iimi iiimi mini inn mil mm mm,
Gezin achter matglas IX als
in en hielp dominee Glück ook bij
zijn pastoraal werk. En passant
verloor zij haar hart aan een
Zweeds officier. Maar Kathy was
I ambitieus.
op een kleinere boot. nadat auen ir,nc,ir„,-,rti«rH «-oini«r
zich als vissers vermomd hadden
Zo ging het de rivier op,
vlammen van het brandende Riga
al op grote afstand te zien waren.
In woede ontstoken spoedde hij
zich naar de binnenstad
met eigen ogen
hoe zijn soldaten
deren mishandelden
Glück i
moeite t—
se mee te nemen toen hij weer
verder trok. De Zweedse officier
was,snel vergeten, evenals.. Sche-
iau SL daar remetsjew zelf, toen Kathy Ment-
aanschouwen f^jkow ontmoette de
flEE, ik had onze vicaris niet
wetens en willens in zijn
verderf moeten storten door
hem op te dragen zelf ook eens
dq familie Peen te gaan inter
viewen. Hij is om zo te zeggen
nog te groen voor dergelijke
akkefietjes. Te groen en te
En al te zeer behept
ti-trtrirb-trü-tr
ten lift bij zen uitverkoopander van plan was. Hij zei „Da's nou de meister van de
can geen kip meer bij en dat hij alleen maar wilde we fillemclup!" Dat was Japie, en b-
en.and kan zich nog roeren, ten of de familie tot een kerk meteen ontspande zich de ka-
„Wat mot je?" had de behoorde- En toen deed hij ieTs mermenigte en dropen gedach- b
gevraagd, toen hij daar stoms, want hij pakte zijn aan ten aan moord en manslag
tekenboekje uit z"n zak en staart-hangend af.
vroeg: „Ze zeggen dat u her-
vormd bent en dat uw vrouw /V algemene ten-
rooms katholiek is is dat dens joviaal werd. Maar er
20?" Het was een driedubbele kwamen
JEUGD-MUZIEK
I Het beste van het beste, n
dan uit de kring van musiceren
de scholieren, heeft de N.C.R.V.
een aantal woensdagmiddagen
laten horen in de uitzendingen
van het Intcrscholair Jeugdtour-
nooi Haarlem 1956. Koren, or
kestjes, pianisten en organisten
brachten hun prestaties voor de
uitvoeringen verbluffend mooi.
De N.C.R.V. heeft de jeugd een
kans gegeven en die kansen zjjn
benut. Dat is belangrijk. Eigen
lijk moet een uitvoering van een
jongere, die wat belooft, ons net
zo dierbaar zyn als het optreden
van welk orkest in welk festival
ook.
JAZZ-COMPETITIE
i Het stimuleren van de muzikale
activiteit kan een mooie taak
zyn voor de radio. De A.V.R.O.
werkt daar, maar op geheel ander
terrein, ook aan mee. Met de
uitgesproken bedoeling het spel
peil van de Nederlandse ama-
orkesten, ongeacht de stijl, te
verhogen, organiseert deze om
roepvereniging het komende
seizoen weer een jazzcompetitie.
De deelnemers worden
groot
het
mble
in die deur stond, en de man
had geïnformeerd of hij van
sociale zaken kwam. Met een
mengeling van dreiging en
kruiperige onderdanigheid.
„Nee,
de kerk!" had fout. Je mag geen politie
gegevens
Vader bleek gedoopt, al
"met goede ëlgémëhippên 'al, Pjcari, daarop geantwoord agent-achtige aantekenboekjes
En dat scheen de beste mop bij je dragen. Je mag nooit nnerae ie zien aai niet,
hij was er zelf bijge-
daar zijn een brendenae ijver,
een apostolaire overredings
kracht, een hartstochtelijke eer
lijkheid en een mogelijk
die de familie Peen
gehoord had, u
gelach op
Ja, c
de pittige Kathy
ciiuim ..naaikjt c. Catharina I van Rusland te
hieuw links' en rechts de hoofden
van zijn eigen manschappen af.
doodden. Zonder zich te bedenken
trok hij zijn enorm zwaard
WOEDEAANVALLEN
VERBAZING
der goede neiging tot heilige a^°f dertig
- -- straaljagers
met zestig
vj bouw toen hij van zijn bezoek stoomwalsen in
-S terugkwam en met één oogop-
slag zag ik dat hij razend was.
■tt Ik wandelde naar de deur
S en zei belangstellend: „En
Hij antwoordde kort: „Als je aandrift gevoeld
zeggen dat „ze iets zeggen'
er daverde En je mag nooit zeker van je weest! Dat laatste moest
zaak zijn. leuk heten- Moeder was even-
„Ze zeggen n-
zo veel eens 9e(ioopt, maar dan rooms, b
zei de man En haar oudste dochter Adria- p-
En dreigend, na bleek zelfs tweemaal ge-
'dal?' Ze^^De ^00PI te wezen: eens rooms
gemeente'.'..!" voor haar moe dersfamilie en j
bekende de vicaris be- nog eens protestant voor de
decld in twee klassen en beoor
deeld naar het spelen van de
„oude" (New Orleans-, Dixiland-
en Chicagostyl) en de „moderne"
styl. De A.VJl.O. zet een 'mooi
initiatief voort. Nu wacht ik nog
op de - organisatie van een
concours op grote schaal van
dilettanten, die klassieke muziek
spelen. Want heus, die zyn er
ook nog. Het is niet alles jazz
wat de klok slaat
OP DE GRENS
i Ype Höweler en Emile Kelle-
naars hebben hun programma
„In een notedop" donderdagmid
dag (Hilversum I) afgewisseld
FEESTELIJK, MAAR
NIET UITBUNDIG
Vrijdag viert prinses Wilhelmina
haar 76ste verjaardag en de
Nederlandse radio heeft getrouw
aan de traditie vanaf 's avonds
acht uur een nationaal program
ma voorbereid, dat wel feestelijk,
maar niet uitbundig van karakter
ii. Guus Weitz.1 houdt in dit
programma vraaggesprekken met
prinses Wilhelmina 31 augustus
1880 geboren zyn. Verder wordt
deze avond nog het klankbeeld
„Onze vriend de vyand", dat
de mensen, de dyken en de zee
tot onderwerp heeft, voor het
eerst uitgezonden. Dit door en
door Nederlands klankbeeld zal
meedingen naar de Prix Italia
1956.
DE KOMENDE WEEK
Het Omroep Kamerorkest speelt
morgenmiddag 2.20 voor Hilver
sum I werken van Hans Henke-
mans. Ton de Leeuw, Jan Koetsier
en Jurriaan Andriessen. Dit con
cert wordt de deelnemers aan de
Nederlandse Muziekweek, die de
Stichting Gaudainus tc Bilthoven
de komende week organiseert, aan
geboden. Maandagavond 10.25 con
certeert de Westfalische Kantorei.
onder leiding van prof. dr. Wilhelm
Ehmann voor de N.C.R.V.-micro-
foon. Woensdagmiddag 1.15 treden
de Campgroundsingers voor deze
microfoon op. De N.C.R.V. zendt
's avonds het zeer ernstige „Ein
dcutsche8 Requiem" van Brahms
uit. Opnamen van het muzikanten
congres 1956 van het Leger des
Heils zijn vrydagavond om kwart
voor acht voor de N.C.R.V. te be
luisteren.
De A.V.R.O. brengt dinsdagmiddag
de humoristische cantate de „Schip
breuk", een episch gedicht van den
Schoolmeester.
„Sophie Craxton" van Dorathy heet
het woensdagavond-hoorspel van de
V.A.R.A.
Vanavond
litzendii
mg,
„Vree
Uit de
VOLKSWIJK
V.A.R.A. iets horen van de Taptoe
Delft 1956.
R. A. Dio.
De bewering van sommige his
torici als zou Peter door deze be
richten één van zijn gevreesde
Niet het minst to* zijn eigen ver
nemen een v... j«. bazing was de verhouding van Pe-
woedeaanvallen gekregen hebben ter lol de onderworpen landen be
berust waarschijnlijk op waarheid, 'er dan verwacht werd. en dan
want het is nog maar de vraag Wj ook eigenlijk verdiend had
of de beruchte generaal Schere
metjew in opdracht
Het moet hem wel vreemd
UFU1..U. de Tsaar gekomen zijn dat dit dappere,
of op eigen initiatief gehandeld energieke volk. in plaats van te
heeft. De troosteloze toestand zinnen op wraak en represailles,
waarin de generaal de Baltische de hand aan de ploeg sloeg en
landen aan zijn gebieder over- ogenblikkelijk op de hun eigen
droeg was niet in overeenstem- brillante wijze met het herstel be-
ming met de verwachtingen die gon. Peter mocht graag de Bal-
Peter van zijn „winstgevende ob- tische landen bezoeken, waar de
jecten" koesterde en de volgende beschaafde houding en het ridder
episode bewijst wel dat Schere- lijk optreden van de besturende
metjew veel te ver was gegaan landheren zijn schuldgevoelens
in zijn blinde ijver om het de wakkerschudden en hem noopten
Tsaar naar de zin te maken. tot een edelmoedigheid die eigen-
Peter was niet nationalistisch lijk vreemd was aan zijn primi-
genoeg om alle onderworpen vol- tieve inslag. Zo verhalen de ar
ken te russificeren. Aan Russen chieven van het oude geslacht Von
nog eens wat weet!" Hij keek
me niet aan: ik voelde dat hij
me op dat moment verafschuw
de en me bovendien verdacht
dat ik 'm daar voor gek had
heengestuurd. Om die misver
standen uit de weg te ruimen
zei ik timide: „Ik hoopte nog
dat jij iets meer aan de weer
zou komen! Ik wist er zelf
geen raad mee!"
Hij ontdooide t
kreeg ik het heli
als ik was hij regelrecht
boven gelopen en had daar
zelfs een hele congregatie te
gelijk aangetroffen. De kamer
scheen 'm althans mudvol toe.
i door te deesd,
terug te
familie van haar vader. Want
zulke dingen kwamen vroeger
J£OM je wat halen of wat
brengen?" zei de vader
uiteindelijk toen de rust in zo
verre hersteld was dat hij zich
weer verstaanbaar kon maken
al roir.mclde de vrolijkheid
nog na als een aftrekkend on
weer boven een bos Hei
typeerde die vader overigens
op de duur dat hij bij een kerk slechts
verslag. Net aan „halen" of „brengen" kon
denken. Een kerk is dus iets
zuiver materieels: heeft mei
geld of goederen te maken
nooit met geestelijke waarden
hulppredikant erkende
komen dat de gemeenschap je V00T- mel meer, want na
nog óver de straat brengt ook! dit eerste dubbele experiment
Nou kan je toch eens zien wat was er niemand meer de kerk
klassejustitie we hier
hebben! Ik mag dan wel arm
wezen, maar ze kennen me
toch fatsoenlijk vragen of ik
het goed vind asdat ze me
ran de kerk verraaienNiet?"
Hij keek keurend naar zijn
garderegiment, dat zich bij de
kans op komende heibel rond- dere Adriana dan als gerefor-
de stamvader groepeerde meerd te boek?", informeerde
binnen gebracht. „De kerk is
niks voor ons soort mensen!"
legde de vrouw vijandig uit.
„Ze vragen je je hemd van je
'ijf en ze kijken je niet an!"
.Maar waarom staat die an-
g toen hij de d*mr opende. Zoiets dat hij noch het een noch he
als weleer andere krijgstroepen
zulks deden om Napoleon. Op
dat moment zag het er slechi
uit voor onze vicaris- Maar toen
zei een jongensstemmetje:
de vicaris. Dat was echter een
•iraag waamp niemand bescheid
wist te geven.
MIEBEL.
f OUDE MEESTERS. Een vreemdeling bezocht het Metropolitan Museum
of Art in New York en keek naar verschillende studenten, die bezig waren
schilderyen na te bootsen. Op zijn tenen stapte de man naar een van de
jonge kunstenaars en vroeg: „Wal doen ze nou met die ouwe dineen qIe
jullie de nieuwe klaar hebben?" g "S
CRITÏCUS. In Los Angeles zocht de politie vergeefs naar de dief, die
by de kassa van een bioscoop kwamu een pistool op de eassière richtte en
zei: „Ik vond de film met mooi. Geef me myn geld terug.... én ook
nmw n °nd€re bp7;oeker<1-" Hij maakte 212.— buit.
PRIJS. Dat de Amerikanen erg hard achter hun dollars aanlopen is
wel bekend, maar de eigenaar van het jacht, dat te Key Biseayne in
Florid, l.g tussen de „Zeemeermin", de „Maneschyn", de „Zwerver",
w.s wel heel materialistisch en ook wel realistisch, wan. zyn bootje droeg
de simpele naam: 18.500". 6
EERLIJK. D, mee.te hengelaar, hier J.i i, „,„„1 p,«ic, eender)
honden erv.n om ree,do.kund.jj over hon liefhebber)] te proten. Ander,
WO. het gesteld met die oude heer in St Peter.hurg (Florid.), Op hel
kutje, waorrn hp ifjn Wollen by eich droeg, w„ met grote witte letter,
geschilderd: „Geen autoriteit op het gebied van vis en vi«s»
71-TFrilTTITTV I„ .li., it
ZETFOUTEN. In elke krant komen
redacteuren van de „Free Press" in Garher (Oklahoma) haddra een niem
kantoor gekregen en ay verontschuldigden zich in bun krant voor de vel
verkeerd gespelde woorden in de jongste nummers met het bericht: J),
meeste van de moeilyke woorden, die wy graag gebruiken en toch ni
goed Kunnen spellen, stonden gesohreven op de
kantoor.
De
