CHRISTELIJK
KANTTEKENING
Nationale anjer-actie bracht
ruim f 1 miljoen op
Boek
Eerste Kamer ook accoord met
uitbreiding Staten-Generaal
10 0 0
Beeldroman zou een cultureel zinvol
verschijnsel kunnen worden
oL
Verantwoordelijk
voor (in)formatie
2
Spannende radio-uitzending
De spanning in tienduizenden
Nederlandse huiskamers was gis
teravond voelbaar toen men
luisterde naar een gezamenlijk
programma van de omroepver
enigingen over Hilversum I. Van
uit de radiostad daalde een prij
zenregen neer over de elf pro
vinciën, al bepaalde men zich in
deze uitzending dan tot een
aantal dikke druppels daar
van. Uit de bus van de Nationale
Anjeractie kwamen o.m. woon
huizen, een auto en een studie
beurs.
Om niet te doen vergeten waar het In
deze grote loterij om is gegaan, vertelde
de organisator, de Rotterdammer M. P.
Bergers, dat alle anderhalf miljoen loten
van een gulden per stuk waren uitver
kocht. Dit betekent voor het Prins Bern-
hardfonds een schoon bedrag van me
dan f 1 miljoen. Namens het Fonds aa
vaardde burgemeester J. J. G. Boot vs
Hilversum dit geschenk van het Neder
landse volk.
Daarna vielen de prijzen. Eerst hoor
den de luisteraars de nummers van de
loten, die gistermiddag al waren getrok
ken en die de bezitters er van een auto
van 8000 of een studiebeurs ter w
de van 8500 zullen opleveren. Een
to ris trok vervoleens de vijf numn
waarop als hoofdprijzen woonhuizen
waren gesteld.
Deze nummers bleken te zijn: A
166956, B 195778, B 497135 e
118554. Het huis voor de verkopers
van loten viel op nummer 8218.
In de looo van de uitzending kwar
al telefoontjes binnen van winnaars. Daar
bli bleek o.m. dat een huis was gewon
nen door de heer Tauwen uit de Nun-
speetlaan in Den Haae. de concierse van
een wiikeehnuw Even gelukkiv was
familie T. Tfankers uit Zeelst bii Eind
hoven. die sinds de oorloe in een nood-
wonine huist. Het derde huis werd ee-
wonnen door de heer Cas van Ommerin
te Rotterdam die met ziin verloofd'
mejuffrouw Bep van Buuren in de wol-
VAN DE DAG
Op 15 October was het honderdvijftig
jaar geleden, dat de bekende uitgevers
firma van Brockhaus werd gesticht. Dat
was te Amsterdam. Later is het de be
roemde uitgeverij te Leipzig geworden.
Daar is het bedrijf in 1943 ten gevolge
van oorlogshandelingen verwoest
wat er nog was overgebleven is ir
door de Russen onteigend. Thans is
te Wiesbaden opnieuw met het bedrijf
begonnen.
Brockhaus is een der beroemdste uit
geversfirma's ter wereld. Men kan
daarbij denken aan de vermaarde Kon-
versationslexikon. Maar bovendien zijn
van een lange reeks beroemde figuren
de publicaties bij Brockhaus in het licht
gegeven.
Zulk een bedrijf heeft wel een rijke
historie en die historie is het kan
bij een uitgeversfirma als deze wel
moeilijk anders bij het 150-jarig ju
bileum in een boek verwerkt. Het is
ook dat mocht worden verwacht een
heel mooi boek geworden. Dr. Arthur
Hubscher is er de sohrijver van.
Ds. B. J. C. Rijnders
75 jaar
Ds. B. J. C. Rijnders te Hilver
sum, oud-zendingsdirector van het
zendingsbureau te Oegstgeest,
viert morgen zijn 75ste verjaardag.
Ds. Rijnders werd in 1881 te
Middelburg geboren. Hjj studeerde
te Utrecht theologie. In 1905 werd
hij te Wapenveld in het predikambt
bevestigd Ds. Rijnders was vervol
gens predikant te Harderwijk, Doorn
spijk, Doorn en Rotterdam. In 1924
werd hjj zendingsdirector, welke
functie hij vervulde tot zijn pensioen
op 1 september 1946.
Ds. Rijnders is bestuurslid van
het Zeister Zendingsgenootschap, in
opdracht waarvan hij in 1946 en 1947
in Suriname vertoefde in verband
met de zelfstandigwording van de
Creolenkerk aldaar.
Ds. Rijnders is waarnemend pre
dikant geweest van de hervormde
kapel te Hilversum. Hij is voor
zitter van de zendingscommissie 'in
de classis Hilversum en van de
plaatselijke zendingscommissie te
Hilversum. Ook in de zendings
studieraad heeft hij zitting gehad.
In 1922 trad hij in het bestuur van
de blindeninrichting Sonneheerdt te
Ermelo, waarvan hij 28 jaar voor
zitter is geweest. Ook was hij cura
tor van het Marnix-Gymnasium te
Rotterdam, voorzitter van de Midder
nachtzendingvereniging aldaar en
voorzitter van de Vereniging tot
christelijk hulpbetoon aan blinden.
Te Oegstgeest doceerde hij geeste
lijke stromingen.
Honderden spreekbeurten heeft hij
alom in den lande voor de zending
vervuld.
Het gebruik van
elektriciteit nam
sterk toe
Het bruto-verbruik van elektriciteit ln
ons land is ln de periode van 1946-1955
eestegen van 3.7 miljard Kwh tot 11.4
miljard Kwh. De gemiddelde toeneming
bedroeg derhalve rond 850 miljoen
Kwh per jaar.
Deze en vele andere bijzonderheden
omtrent de elektriciteitsvoorziening in
Nederland blijken uit een dezer dagen
verschenen publikatie van het Centraal
Bureau voor de Statistiek. De storm
achtige toeneming van het verbruik se
dert de tweede wereldoorlog is nog
ontwikkeling van het industriële
bruik en de toenemende toepassing
elektro-technische bewerkingen en
voortschrijdende mechanisatie.
Het bruto-verbruik voor krachtdoel
einden steeg in de periode van 1946-
1955 van 2.6 miljard tot 8.5 miljard
Kwh.
Door het op vergelijkbare basis bren-
?n van de eenheden voor verbruik var
gas en elektriciteit op grond van de ca
lorische waarde kon worden vastge
steld, dat het gemiddelde gezinsverbruik
voor gas ongeveer viermaal zo hoog
ligt als dat voor elektrische energie.
De gezinsuitgaven liggen echter gemid
deld voor beide soorten van energie
(ca.
Beroepingsiverk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Borne: H. J. Pon
steen te Wolfaartsdijk; naar Ermelo
(vac.-G. Spilt): J. P. van Roon te Zie-
rikzee; naar Berlijn (geest. verz. vluch
telingenkampen): J. Th. Haveman te
Muntendam (Gr.).
Beroepen te Berkenwoude: kand. B.
van Blanken te Amsterdam; te Avereest:
E. J. Rietveld te Ophemert.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Knijpe, te Monnikendam
en te Oosternijkerk: kand. K. Sierink te
Hardenberg.
Naar de Gereformeerde kerk van Hen
drik Ido Ambacht is beroepen ds.
Hoekstra uit Roosendaal (N.-B.).
Ontmoeting Kerk en kunst
De prof. dr. G. van der Leeuw-Stich
ting, die werkt op het terrein van de
toenadering tussen kerk en kunst, houdt
op 29 en 30 september in samenwer
king met de stichting Oud Poelgeest
een weekeinde op kasteel ,,Oud Poel
geest" te Oegstgeest. Gesproken zal
worden over de kunstvormen, waarmee
men thuis en in het kerkgebouw gecon
fronteerd wordt.
Ga in uw binnen
kamer
Een belangrijk onderdeel van
de openbare eredienst is wat men
vroeger noemde „het grote gebed".
En ook thuis wordt op gezette
tijden gezamenlijk gebeden. Maar
daarnaast moet er toch ook zijn
het „persoonlijk gebed". De vraag
is gewettigd, wat daarvan terecht
komt in deze jachtige tijd.
Bidden is met
God spreken.
Bidden vereist
concentratie.
Van Jezus le
zen we telkens,
dat Hij zich
's nachts in de
eenzaamheid te
rugtrok. Dan
wilde Hij spre-
ken met Zijn Vader. En door
niets mocht Hij daarbij gestoord
worden.
In Mattheüs 6 geeft de Heiland
enige richtlijnen voor ons bidden,
't Mag nooit een tentoonstelling
van onze vroomheid zijn. We
moeten ons hoeden voor een om
haal van woorden. „Wanneer gij
bidt, ga in uw binnenkamer, sluit
de deur en bidt tot uw Vader in
het verborgene."
Er is op gewezen, dat in de
moderne woningbouw geen plaats
meer is voor de binnenkamer.
Daar is inderdaad veel van waar.
Maar toch altijd is er wel gele
genheid te vinden om ons even
terug te trekken uit 't geroeze-
EEN
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
Tot besluit parlementair jaar:
Voorstel aftreden kamerleden met
18 tegen 16 stemmen verworpen
(Van onze parlementsredactie)
Met 32 tegen een stem heeft de Eerste Kamer gisteravond de
voorstellen tot wijziging van de Grondwet aangenomen, waardoor
thans definitief besloten is, dat de Eerste Kamer over enkele maanden
75 leden en de Tweede Kamer 150 leden zal tellen. Dit besluit van
de Eerste Kamer betekent, dat zowel de Eerste als de Tweede
Kamer op 3 november in hun vergrote vorm kunnen komen. Alleen
prof. mr. A. N. Molenaar (lib.) bleef zich tot het einde tegen een
uitbreiding van het aantal leden der Staten-Generaal verzetten.
De Eerste Kamer, die gisteren haar
werkzaamheden voor dit parlementaire
afsloot, bezorgde ten slotte het de-
ionaire kabinet nog een nederlaag
door het laatste voorstel betreffende de
grondwetswijziging ni. een voorgestelde
regeling over het tijdstip van hel
Slechts achttien leden gaven aai
voorstel hun stem, nl. de A.R. behalve
de heer Algra, de C.H., de V.V.D. en
de K.V.P. behalve de heren Van Lies-
Hout en De Gou. Zestien Kamerleden
akker, in de keuken, zelfs bij 't
gedaver van machines. Even met
Vader spreken. Even „tanken"
om verder te kunnen gaan.
Noemt men 't gebed niet de
ademtocht der ziel? En even rus
tig en voluit ademen is toch eerste
moes van 't leven. Dat kan op de levensvoorwaarde?
Melodie en woord
der Ethergolven
DONDERDAG 23 AUGUSTUS
Hilversum I 402 m. AVRO: 7.00 Nws;
7.10 Gym; 7.20 Gram. VPRO: 7.50 Dagope
ning. AVRO: 8.30 Nws: 8 15 Gram; 9 00
Gym v.d. vrouw; 9.10 V.d. vrouw; 9.15
Gram; 9.35 Waterst; 9.40 Morgenwijding;
10.00 Gram: 10.50 V.d. kleuters; 11.00 Kook-
praatje; 11.15 Kamerork: 12.00 Orgelspel;
12-25 In 't spionnetje; 12.30 Land- en tulnb.
meded; 12.33 Zang en piano; 13.00 Nws; 13.15
Meded of gram; 13.20 Dansmuz; 13.55 Koer
sen; 14.00 Viool en plano; 14 30 Lichte muz;
15.20 V.d. zieken; 16.00 Varianten; 17 00 V.d.
eugd; 17.45 Regeringsultz.Nederland en de
Wereld: Dr. J. M. L. Peters: „Opvoeding
tot de film"; 18.00 Nws; 18.15 Sportproblemen;
18.25 Amus muz; 18.55 Gesproken brief uil
Londen; 19.00 Lichte muz; 19.30 Jazzmu:-.;
2000 Nws. 20.05 Radio Phll ork en solist
(ln de pauze plm. 21.15—21.25 De Ambte
naar in het belang van de Gemeenschap
caus); 22.00 Gram; 22.15 Rltm muz; 22.40
Radiojourn: 22.50 Sportact; 23 00 Nws; 23 15
Koersen en act of gram; 23.25—24.00 Gram
Hilversum II 98 m. KRO: 7.00 Nws; 7.10
Gram; 7.45 Morgengebed en Ut kal; 8.00
Nws en weerber; 8 15 Gram; 9.00 V.d. huis
vrouw. NCRV: 10 00 Gram; 10.30 Morgen
dienst. KRO: 11.00 V.d. zieken; 11.45 Gram;
12.00 Angelus; 12.03 Gram. (12.30—12.33 Land
en tulnb meded. 12.33—12.40 Wij van het
land); 12.55 Zonnewijzer; 13.00 Nws en
kath nws; 13.20 Gram. NRV; 14.00 Gram;
14.45 V.d. vrouw; 15.15 Lichte muz; 15.40
Gram; 16.00 Bijbellezing; 16.30 Viool en pia
no; 17.00 V.d. jeugd; 17.30 Gram; 17.40
Beursber; 17.45 Promenade-ork; 18.30 Fries
progr; 18 45 Gram; 19.00 Nws en weerber;
1910 Gram: 20.00 Radiokrant; 20.20 Amus
r
Puzzel mee
-
muz; 21.00 Tijd om te leven, caus; 21.15
Planorecital; 21.50 Vocaal ens; 22 10 Orgel-
conc; 22.35 Gram; 22.45 Avondoverdenking:
23.00 Nws; 23.15—24.00 Gram.
Televlsieprog. NTS: 20.00 Joum. en weer-
overz. AVRO: 20 15 Huishoudelijke proble
men; 20 45 Film-nws; 21.00 Op bezoek bij
Toon Hermans; 21.30 The Mason-Dixon Line,
[KI 0 0 El
PUZZEL No. 496
WOORDVERANDERING
Door vijfmaal een letter te verv
gen door een andere zodat steeds goed
Ned. woorden ontstaan wordt boven
staande woordverandering verkregen.
0PL08SING PUZZEL No. 495
Horizontaal: 1 Aker. 6 re. 7 demon.
9 dam. 10 si. 11 kanarie, 14 la. 15 L.S..
18 termiet. 22 uk. 24 lam. 25 plaat. 26
da. 27 romp.
Vertikaal: 2 Kraal. 3 Ee. 4
knip. 7 dar. 8 os, 9 da. 12 nat. 13 Eli.
16 r
Engeland, BBC Home Service. 330 ra. 11.45
Cricketrep; 12.25 V d arb; 12.55 Weerber;
13.00 Nws; 13.10 Meded; 13.20 Lichte muz;
13.55 Cricketuitsl; 14.00 Gram; 14.10 Cricket-
15.00 Ork muz; 15.45 Cricketrep: 16.15
ra: 22.30 Voordr; 23 00 Nws; 23.00—23.13
Engeland, BBC Light Programme, 1500 en
247 m. 11.45 Ork.conc; 12.30 Cricketrep; 13.35
Gram; 13.45 V d kind; 14.00 Airikaans mu
ziekfestival; 14.30 Lichte muz; 14.45 Voordr:
15.00 Cricketrep; 15.25 Sportrep; 15.40 Cric
ketuitsl: 15.45 Lichte muz; 16.15 Mrs Dale's
Dagboek: 16.30 Lichte muz: 17.13 Cricket
uitsl; 17.15 Pianospel; 17.30 Cricketrep; 18,35
21.25 Lichte muz; 21.30 Gei
Nws: 22.15 Cricketuitsl; 22.20 Dansmuz; 23.00
Voordr; 23.15 Lichte muz; 23.50 Progi
23.55—24.00 Nw
11.45 Gram; 12.30 Weer
ber; 12.34 Gram; 13.00 Nws: 13.15 Orgelspel;
14 00 Filharm ork en sol; 15.00 Solistenconc;
15 45 Gram; 16 15 Barok-ens: 17 00 Nws; 17.10
12.00 Gram; 12.30 Lichte
muz. 13.00 Nws: 13.20, 14.00 en 14.30 Gram;
15 00 Kamermuz; 15.50 Gram; 16 05 Licht»
muz. 17.00 Nws; 18.00 V d sold; 18.30 er
Ondanks huidige perverse verschijningsvorm:
ANKB AAR mogen
we constateren dat
de verkoop van de
beeldromans, de zg.
comics, in Nederland
sterk is teruggelopen.
Zou dit misschien een
symptoom zijn dat de
invloed van de onder
wijzer op het kind toch
noch groter is dan men
tegenwoordig wel eens
meent? zo vraagt een
schrijver in het Chris
telijk Schoolblad Onze
Vacatures.
Opgevallen is het echter
dat in de ons omringende
landen dit soort beeldver
halen bij duizenden in om
loop zijn.
Nu moet men dit ver
schijnsel ook weer niet al te
ernstig nemen, want er zijn
zeker ook leuke beeldver
haaltjes waarvan de jeugd
geniet bij het waarnemen
van het beeld en het woord.
En de kinderen houden er
van, omdat ze typische
beelddenkers zijn.
Maar de uitwassen op dit
terrein zijn vele. Zelfs is
men in Amerika reeds zo
ver gekomen dat er ver
band gelegd wordt tussen
het wangedrag van de
jeugd en de toenemende
belangstelling van de jeugd
Nieuw artistiek genre?\
de i
In i
ge kringen
ning dat de jeugdcriminali
teit er door bevorderd
Ook in ons land is er een
enkele keer verband gelegd
tussen het lezen van beeld
romans en jeugdmisdrijf.
Natuurlijk kan het lezen
van dit soort comics (zoals
de Amerikanen deze beeld
verhalen noemen) een ver
derfelijke invloed op som
mige kinderen uitoefenen.
Immers hierin wordt de
misdaad als een heldhaftig
heid gezien, de eerbied en
gezag voor politie en over
heid ondermijnd en het
kind leert hier dat bedrog
en geweld aanvaardbare op
lossingen zijn in gecompli
ceerde en gevaarlijke si-
De wereld wordt dikwijls
voorgesteld als een gooi- en
smijttent, waarin alles
mag. Zelfs komt het voor.
dat sommige kinderen door
angst tot een zeker sadisme
worden opgezweept.
Kortom deze moderne
beeldromannetjes kunnen
voor de jeugd psychisch
schadelijk en misdrijfbe-
vorderend genoemd wor
den. Natuurlijk niet voor
iedereen. Gelukkig is er
een groot deel van de
jeugd dat er te kritisch te
genover staat om onder In
vloed er van te geraken.
Dank zij hun opvoeding.
TOT nu toe is de beeld
roman meestal van de
sociale kant bekeken. Voor
al met het oog op de peda
gogische en criminologi
sche gevolgen er van.
Er is ongetwijfeld nog
een andere kant. waaraan
weinig aandacht is besteed.
Paul Rodenko geeft in
„Maatstaf" zijn visie op
de „beeldroman als ver
schijnsel". Wat zeker de
moeite waard is gelezen te
worden, omdat men hier
door de beeldroman in bre
der verband leert zien.
De laatste jaren is de uit
gave van beeldromannetjes
uitgegroeid tot een van de
machtigste industrieën van
Amerika. Van de totale
boekenproduktie in 1948 van
800 miljoen exemplaren per
jaar waren er 700 miljoen
comic-books. Om metéén
nog enkele getallen te noe
men: men heeft geschat
dat in de Verenigde Staten
98 pet. van alle jongens en
meisjes tussen 8 en 12 jaar
beeldromans leest; bij de
rijpere jeugd zijn die ge
tallen 87 pet. voor de jon
gens en 81 pet. voor de
meisjes, terwijl het aantal
volwassenen comlc-book-
lezers op 41 pet. geschat
wordt. Men durft zelfs te
schrijven, dat in één op de
vier Amerikaanse huizen
de beeldroman de enige
lectuur is. Het gevolg van
dit alles kan niet anders
zijn dan dat men volgens
Rodenko moet spreken van
een literaire revolutie.
Dit kan niet uitblijven,
want door de geweldige toe
name van de belangstelling
voor deze literatuur, zal zij
meer en meer de leesge
woonten gaan bepalen en
daarmee vorm en inhoud
van de literatuur zelf.
Of de letterkundige er
zich behaaglijk bij voelt of
niet, de beeldroman is In
laatste Instantie een lite
rair probleem. En zeker
niet van tijdelijke aard.
Een groot-lndustrle die een
economische macht is ge
worden, verdwijnt niet zo
maar vanzelf.
Men kan natuurlijk ook
zeggen, dat er in de toe
komst door steeds minder
mensen literaire boeken ge
lezen worden, maar litera
tuur blijft literatuur en
beeldroman blijft beeldro
man. En met enige min
achting spreekt men
over de laatste groep met
hun „geconfectioneerde
massacultuur" die steeds
toeneemt.
Een angstig gevoel voor
deze ware cultuurdragers.
Maar, vraagt Rodenko zich
af, is dit werkelijk zo sim-
Wanneer in Amerika bij
na 100 pet. van de kinde
ren onder de twaalf en bij
na 90 pet van de kinderen
boven de twaalf min of
meer geregeld beeldro
mans leest, dan zou het er
voor de .toekomst wel treur-
rig uitzien als dit allemaal
debielen" waren. Zeker,
eenmaal volwassen leest
ongeveer de helft geen
beeldromans meer. maar
wat is daarvan de oorzaak?
Overschakelen op het lite
raire genre is uitgesloten.
Zou het ook zo kunnen zijn
dat de bepaalde verworven
opname gewoonte blijft,
maar dat er geen bevredi
gende materie meer aanwe
zig is? Dit zou dan beteke
nen dat er bij deze catego
rie een behoefte zou blijven
bestaan aan beeldromans,
alleen beeldromans van een
artistiek en menselijk beter
gehalte. En zou deze be
hoefte op den duur niet
haar eigen betere beeldro
man scheppen?
Met andere woorden, is
de beeldroman zoals wij
die thans kennen misschien
niet de primitieve, rudi
mentaire vorm van een
nieuw artistiek genre? Ook
de film begon immers als
kermisvermaak!
grip van de roman. Inte
gendeel, het romanelement
zou bijvoorbeeld experimen
teel kunnen zijn, in de
trant dus zoals Bert Schier-
beek zijn romans schrijft
Verder denkt de schrijver
aan de oude chanson de
geste, ook een verhalend
genre zonder de logische
roman-continuïteit.
Interessante voorbeel
den volgen hierop, waarna
de uitvoerige beschouwing
dan eindigt met het volgen
de:
„Ik geloof dat de beeld
roman een verschijnsel is
waarvan de betekenis ver
der strekt
het is een bepaalde crea
tieve impuls waarvan de
draagwijdte nog niet te
voorlopig vagelijk zou kun
nen aanduiden als de ver
vanging van een meer dis-
cussief door een mee
bolisch denken, dat i
allerlei terreinen van leven
en kunst kan waarnemen.
Literairhistorisch gezien is
het prototype van de beeld
roman te vinden bij de oud-
Egyptische hiëroglyfen, bij
het ideogrammatische
schrift, waarin woord en
beeld onafscheidbaar één
Zou het zo ondenkbaar
zijn dat we, althans in de
literatuur, in de kunst op
den duur terug zullen keren
op een ander niveau met
een andere functie tot een
ideogrammatische uit
drukkingswijze?"
Het lijkt ons verre
toekomstmuziek. Hoe
die ontwikkeling tot
stand zou kunnen ko
men, wordt niet ver
meld. Toch geeft deze
literaire visie op de
beeldroman een facet,
dat bij velen tot nu
toe onbekend was. Een
kunstige en kundige be
schouwing van één der
experimentelen, die een
poging gewaagd heeft
om, niettegenstaande de
perversie van de mani
feste verschijningsvorm,
de beeldroman te laten
zien als cultureel zin
vol verschijnsel.
stemden tegen, nl. de gehele fractie
de P.v.d.A.. de heer Algra (A.R.), als
mede de K.V.P.-leden Van Lieshout
De Gou. Omdat het de vereiste twee
derde meerderheid niet kreeg, werd dit
onderdeel van de grondwetswijziging
dus verworpen.
Orde-voorstel
Voordat dit laatste wetsontwerp
behandeling kwam, meende de heer
Algra (A.R.) een orde-voorstel te moe
ten indienen, om dit ontwerp voorlopig
van de agenda af te voeren, teneinde
het rijkskabinet in de gelegenheid
stellen zich grondig te beraden over
vraag of deze materie in een rijkswet
geregeld moet worden of niet. De meer
derheid van de Kamer voelde echter
niets voor dit uitstel. De heren Pollema
(c.h.), Molenaar (lib.) en mr. dr. De
Beaufort (kath.v.p.) verzetten zich di
rect hiertegen, terwijl mr. dr. In
Veld eerst het antwoord van de mil
ter-president wilde afwachten, alvorens
zijn standpunt te bepalen.
Daartoe uitgenodigd door zijn partij
genoot verklaarde dr. Drees, dat vol
gens hem een uitstel van behandeling
geen resultaat zal opleveren, omdat er
geen nieuwe gezichtspunten zouden ko
men. Omdat de meerderheid van de
Kamer hem niet kon volgen, trok de
heer Algra (a.r.) zijn orde-voorstel
Bij de algemene beschouwingen
dit laatste wetsontwerp gaf de heer Pol
lema (c.h.) toe, dat hij nog wel bezwa
ren had, maar dat deze toch niet
overwegend waren, dat hij zijn steun
aan het wetsontwerp wilde onthouden.
Een geheel ander geluid liet de r.eei
De Gcu (kath.v.p.) horen, die aller
minst overtuigd was door de argumen-
welke de minister in de memorie
antwoord had ontvouwd. Hoewei
hij het wetsontwerp geen verrijking
van ons staatsrecht noemde en er nog
bezwaren voor hem overbleven, ging de
heer Cammelbeeck niet zover als zijn
fractiegenoot De Gou door ook zijn af
wijzend standpunt te handhaven.
Kort
van
stof
Minister Van Oven, die als minister
in binnenlandse- zaken a.i. het wets
ontwerp moest verdedigen, was
heel kort van stof. Hij meende niets
te moeten toevoegen aan de uiteenzet
ting van de minister-president ove
standpunt van het kabinet. Het wets
ontwerp werd ten slotte, zoals i
aanhef vermeld, verworpen.
In de middagvergadering had de Eer
ste Kamer vier Rijkswetten in verband
met de grondwetswijziging aangenomen,
waarbij alleen de communistische afge
vaardigde, de heer Brandenburg, tegen
stemde.
Surrogaat voor de doop
„Feestelijke naamgeving" Is het
wereldlijke feest, dat in de plaats v
de kerkelijke doop het begin van
leven der Oostduitsers zal markeren.
Zoals men weet heeft men in Oost-
Duitsland gepoogd de kerkelijke „aan
neming" te vervangen door een Jeugd-
wijding bij het meerderjarig worden. Nu
is men bezig de doop te vervangen. On
langs heeft in Rostock voor het eerst
zo'n naamgeving plaats gevonden. In
speciaal hiervoor versierde zaal van
stadhuis is aan de ouders van negen kin
deren in een feestelijk samenzijn het ge
boortebewijs van hun kinderen .ov
handigd. Daarmee hebben de nieu
wereldburgers de eerste stap gezet
het leven der menselijke samenleving,
zo heette het in een toespraak.
MOORDRECHT
Mutaties bij kerkbestuur. In het be
stuur van de Geref. Kerk wordt de heer
H. Rietveld als ouderling opgevolgd
door de heer A. Jongepier Sr." In
plaats van de heer J. van Erkel i
diaken gekozen de heer A. van Houwe-
lingen.
Advertentie
Chefarine „4"
doetwonderen!
102.
En daarna was er weer dat mysterie van de to
taal verlaten hemel. Toen ze op Duxford waren
geland, bleek dat Eric Ball werd vermist.
Ze tankten, laadden munitie en waren om 11.45
ir weer gereed om op te stijgen-
Eric Ball belde op. Zijn Hurricane was in
brand geschoten, maar hij was er uit gesprongen
zou meteen naar Duxford komen.
Twee uur later werd de wing er weer op uit
gestuurd om boven North Weald te patrouilleren
en Bader leidde zijn squadrons door een gat in
het wolkendek. Op 5000 meter zag hij de explo
sies van luchtdoelgranaten voor zich en even la
ter de Duitse bommenwerpers, een stuk of veer
tig wel dertienhonderd meter boven de Hurrica
nes. De hele zaak bedorven omdat ze weer te
laat er op uit waren gestuurd. Met vol gas klom
de Hurricane naar boven, als het ware aan zijn
schroef hangend, met een snelheid van goed 150
Een stem schreeuwde: ,,109's achter je!"
kilometer per uur.
Hij keek over zijn schouder, zag hoe de gele
wespen op hen neer doken en schreeuwde ter
wijl hij een scherpe bocht draaide: „Uit el
kaar!" Rondom hem was de lucht vol tollende
Hurricanes en 109's. Een gele jager zat achter
hem aan en toen hij de stuurknuppel nog ver
der naar zich toe trok, schoot een ander toestel
met misschien een paar meter tussenruimte
langs hem heen. Bader kwam in de slipstroom
ervan en zijn Hurricane schokte, gleed af en
raakte in een vrille. Hij liet het toestel een paar
maal tollen om zich van de 109 te ontdoen en
trok het op 2000 meter hoogte weer op. Er kwam
niets achter hem aan.
DAN
MAAR ZO!
Hoog boven hem stevende een eenzame Dor
nier in de richting van Frankrijk en al klimmend
joeg hij er achteraan, zo steil dat hij bijna af
gleed. Vlak bij de kust had hij de vijand binnen
zijn bereik en hij gaf een vuurstoot van drie se
conden, maar het stoten der machinegeweren ver
traagde de snelheid van de Hurricane zodanig dal
deze plotseling afgleed en andermaal in een vril
le raakte. Hij trok het toestel weer op en zoch'
de lucht af, maar de vijand was verdwenen.
Op Duxford teruggekeerd, hoorde hij dat Po
vell-Sheddon werd vermist.
Dit was de grootste dag uit de strijd om Enge-
and. Vreemd genoeg was het naar hun gevoel
?en dag als elke andere geweest en geen der
/liegers schonk er bijzondere aandacht aan; het
.vas voor hen enkel maar een andere episode ge
weest in die tijd van ver warn ng er van een af
mattende spanning, die zich zo men van her
had meester gemaakt Ze kregen geen tijd on:
na te denken, alleen maar om zich 's morgens
te kleden en dan maar te vachten ogenschijn
lijk onverschillig, maar in veritP"?--i "1 voortdu
rend in spanning, wachtend op het gerinkel van
de telefoon, die hen dadelijk in de strijd kon zen
den Toen ze de resultaten van die dag beschouw
den, zagen ze dat 12 Groep Wing zijn bestaan
meer dan gerechtvaardigd had. ofschoon in het
tweede gevecht de rollen waren omgekeerd
want toen hadden de Spitfires zich op de bom
menwerpers geworpen, terwijl de Hurricanes het
mei de 109's uitvochten. Maar dat was een gril
van de oorlog; hoofdzaak was dat de vliegers
van de vijf squadrons van de Wing in die twee
massale gevechten 52 vijanden hadder vernietigd
en verder nog een achttal als „vermoedelijk
vernietigd" konden opgeven.
Het aandeel van 242 squadron daarbij was
twaalf In elk geval waren hun ove*winninger
constant wat het aantal betrof, want gewoon
lijk was het elf of twaalf. Cork, viens gezicht
weer was genezen, had twee Dorniers voo
kening genomen, op elke vlucat een De jonge
Crowley-MHling, wiens gezicht ook al weer bij
na in orde was, had voor het eerst nadat hij w&s
neergeschoten weer meegevlogen en wraak geno
men door een 109 over heel Kent te jagen er
hem rokend in een akker te zenden. Mcknight
Turner, Bader, Stansfeld en Tamfclyn hadden al
le vijf „gescoord", evenals Po.veil Sheddon, die
ergens uit de buurt van Epping opbelde 't Was
aanvankelijk zo prima gegaan, klaagde hij
Hij had een Dornier omlaag gehaald en sloeg
juist achter een tweede aan, toen een 109 uit een
wolk te voorschijn was gekomen Hij had hals
overkop uit zijn in brand geschoten toestel moe
ten springen, zó snel dat hij het staartvlak ge
raakt en zijn schouders ontwricht had. De dok
ter zei dat hij een paar weken nie» zou mogen
vliegen.
IWUKD'l VERVOLGD.'
J7R zijn de laatste dagen in verschei
dene bladen beschouwingen ver
schenen over de eigen verantwoorde
lijkheid van een kabinetsformateur of
-informateur. Prof. Lieftinek, zo is
gesteld, had de opdracht tot formatie
of informatie niet behoren te aanvaar
den, omdat deze opdracht duidelijk
afweek van de adviezen, welke aan de
Koningin waren verstrekt. Anderen
hebben dit standpunt bestreden.
Men begrijpt, dat dit een belangrijk
punt is. Het betreft de kern van ons
constitutionele stelsel: het ontmoe-
tingsvlak van koninklijke onschend
baarheid en ministeriële verantwoor
delijkheid. De Grondwet zegt: de Ko
ning is onschendbaar, de ministers zijn
verantwoordelijk. Hoe ligt het met de
verantwoordelijkheid voor een kabi
netsformatie?
|_JET spreekt vanzelf, dat de Konin
gin nimmer verantwoordelijk kan
worden gesteld voor de verstrekking
van een opdracht, evenmin als voor
de formulering van de opdracht. Dit
zou rechtstreeks strijden met haar on
schendbaarheid. De verantwoordelijk
heid ligt niet bij Haar, die de opdracht
verstrekt, maar bij hem, die haar aan
vaardt.
Vandaar ook, dat aan dit aanvaar
den een periode pleegt vooraf te gaan,
waarin de opdracht niet wordt aan
vaard, doch in beraad wordt genomen.
Dit in beraad nemen is in de practijk
overigens reeds een periode van hoge
activiteit, waarin als regel ijverig aan
de formatie wordt gewerkt.
De aanvaarding van een opdracht
tot kabinetsformatie, aan het slot,
houdt dan in feite in, dat de formatie
eigenlijk reeds heeft plaats gehad en
nu ook formeel wordt afgesloten. De
aanvaarding luidt de verantwoorde
lijkheid in, èn voor het feit zelf van
de aanvaarding èn voor de formatie
zelve èn voor de wijze waarop ze
plaats had.
J-JET is merkwaardig, doch niet onbe
grijpelijk, dat de Grondwet ner
gens spreekt over de formatie van ka
binetten als zodanig. De Grondwet
kent alleen ministeriële departemen
ten, waarvan de hoofden, dus de mi
nisters, door de Koningin worden be
noemd en ontslagen.
Van dit ontslaan schrijft de Grond
wet zelfs, dat de Koningin dit kan
doen „naar welgevallen". Kan dit ook
met het benoemen? In de constitutio-
neei-parlementaire monarchie, waarin
wij leven, stellig niet. De harmonie
met de volksvertegenwoordiging dient
te worden bewaard- Vandaar de grond
wettelijke regel, dat, naast de on
schendbaarheid van de Koningin, de
verantwoordelijkheid van de ministers
dient te worden bewaard, verantwoor
delijkheid namelijk behalve tegenover
de Kroon, welker dienaars zij zijn, even
zeer ten overstaan van de Staten-
Generaal.
Over een kabinetsformateur spreekt
de Grondwet dus niet, wèl over be
noemen en ontslaan van ministers.
Daarom moeten wij de aanwijzing van
een kabinetsformateur ook zien in het
licht van dit laatste.
Zoals de Koning in het benoemen
van zijn ministers moet bedacht zijn
op het bewaren van de harmonie met
de Staten-Generaal in hun samenstel
ling op dat moment, zo behoort de
Koning met de aanwijzing van een
kabinetsformateur ook te blijven hin
de kringen, waarin conflict met de
Staten-Generaal niet waarschijnlijk is.
Mede tengevolge van het aantal po
litieke partijen, dat wij ten onzent
kennen, behoeft dit niet dadelijk tot
enig automatisme te leiden en is er
voor Koning of Koningin als regel nog
wel speelruimte genoeg.
^/ELKE zijn nu de moeilijkheden met
betrekking tot prof. Lieftinek?
Wij hebben er terstond na zijn benoe
ming tot kabinetsinformateur al op
gedoeld.
Een moeilijkheid schuilt al dadelijk
in het nog nimmer duidelijk omschre
ven, integendeel nog altijd vage on
derscheid tussen wat onder een in
formateur moet worden verstaan in
tegenstelling tot een formateur. In het
bijzonder enkele liberale bladen mo
gen wij in deze dagen wel herinneren
een advies van prof. Oud uit 1951,
het in wezen uitheemse instituut van
informateur in ons land niet meer te
ebruiken.
Een andere moeilijkheid is, dat prof.
Lieftinek, zoals uit de officiële mede
deling van zijn benoeming blijken kan,
deze benoeming niet maar in beraad
heeft genomen, doch aanvaard. Mis
schien is het met een benoeming tot
informateur ook wel niet anders mo
gelijk. Maar dan is ook zijn volle ver
antwoordelijkheid ingegaan.
De derde moeilijkheid is, dat prof.
Lieftinek het toch reeds evenzeer
akke onderscheid tussen een parle
mentair en een extraparlementair ka
binet niet in acht neemt. Ook daarmee
toont hij, dat hij voor de samenstelling
een extra parlementair kabinet,
gesteld dat men dit wensen zou, niet
de juiste man is.
Veel van de critiek op zijn pogingen
laat zich zo maar al te zeer verklaren.
