HËTBEDWONGEN
VERLANGEN
Heumen 's hervormde kerkje
herbergt stijlvol monument
m kort vmm
ft had vooruit kunnen voorspellen
ft Ik moest haar wel gelijk geven.
ft je onder helpen wenst te ver-
P
BOER GERTJAN HAD BOUWER WILLEN WORDEN,
PAS LATER KWAM EEN EIND AAN
Eenendertig jaar lang
bad Gertjan Langerak
met zijn oude moeder een
boerenbedrijf gaande ge
houden. Ze woonden op
de hofstee met de stenen
leeuwtjes, die ergens langs de stille Graafstroom weggedoken
staat achter een dubbele rij kopstoven. De hardstenen leeuwtjes,
op kapiteeltjes geplaatst op de uiteinden van de voorgevel en
dus de zonderlinge tuitgevel flankerend, hadden de boer een
bijnaam bezorgd. Hij werd Gertjan van de leeuwen genoemd.
Toen de nieuwe dominee hem voor 't eerst een bezoek bracht, drie maal
had hij Gertjan aangesproken met: meneer Van Leeuwen. De
brave jonge herder wist niet beter; hij had op de kerkeraads-
vergadering niet de werkelijke naam van Gertjan horen noemen.
Gertjan had dus eenendertig ja- lende stem zei ze: ..Gertjan. jon-
ren lang vlijtig en zwijgzaam de gen, bouw jij 't Heilie Oooerwezen
boerderij bestuurd. Maar hij be-
zat geen boerenhart. Er viel niets
op zijn landerijen aan te merken
en op zijn vee evenmin. Alles in
en rond de hofsteê zag er goed
en welverzorgd uit. Toch
jan nooit in hart
Gertjan durfde toen niets
Gert- te zeggen, doch het verlangen om
i een kerkbouwer te worden bleef hem
boer geweest. Zijn verlangen ging toch onverminderd beheersen. En
in de hofsteè met de leeuwen.
Zelfs de kaas wrong hij sorr.s
er kwam een mooi stuk werk on
der de pers vandaan, hoewel .-raas-
maken toch echt vrouwenwerk is.
Maar hij had geen boerenhart,
neen. vast niet. Soms. twee of
.aar gewoonlijk,
ging hij een dag naar de stad.
Moeder leefde dan in de veronder
stelling, dat hij boerenzaken te
regelen had in werkelijkheid
liep hij oude boekwinkels af om
tekeningen en boeken over kerk
bouw machtig te worden. En dik-
wijls ging hij naar Den Bosch
tempel door een goed daar kon hij dan urenlang devoot
en ingetogen leven te leiden Dat staan te kijken naar de machti-
is voor jou genoeg, méér zal de ge kathedraal.
Schepper van jou niet vragen". 's Nachts rat hij vaak als een
gierige alchemist over de boeken
gebogen. Dan schetste hij kerken
en maakte hij loze werktekeningen
monumentale kathedralen.
ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1956
Hij knoopte
gespre
„HIER LIGT BEGRAVEN den eersainen Gildis Claes-
sen, rentaar tot Hoemen, Malden en Beeck, die in den
Heeren verstorven ist den 10 April 1616. Godt Almaech-
tich will genaedlich syn!"
Onder 'n eenvoudige Davidsster staan deze woorden
gebeiteld in eeri der wanden van Heumens eeuwenoude
hervormde kerkie.
Waarschijnlijk zegt de plaatsnaam Heumen u niet veel,
want dit wat sombere landbouwersplaatsje, op de grens
van Gelderland en Limburg, dat schuilevinkje schijnt te
spelen achter het woelige Maas-Waalkanaal, heeft in onze
vaderlandse geschiedenis slechts weinig van zich doen
spreken. En de enige keer. dat het „in het nieuws" geweest
is, is al weer eeuwen geleden. Misschien herinnert u zich
nog vaag het jaartal 1574 een van de jaartallen uit de rij
„donkere" van 1570—1580, toen Nederland zich vrij vocht
van de Spaanse bezetting.
Dominee preekt
zondags voor
enkele tientallen
i negentien jaar, tempels voor God. En overdag
y bedwingen, was hij boer. een zwijgende, dul
dende kerel, die op de duur eenzel-
ander stiel, ofschoon
hij dat al die jaren voor anderen
verborgen had weten te houden.
Hoe b -
eenem
Z0,t'ls wa:
wist, dat
sie m haar zoon brandde. Zij i
ook wel, dat hij er zich zeer
melijk aan overgegeven had. Maar Als jij bij mij blijft, bij mij, jouw het boerenbedrijf werd door haar wi§t te vertellen
hij hield zich aan zijn woord moeder, die zich zo bar allenig zoon bestuurd. In een nat najaar gen, steunberen eu udinuuwnsuuk-
en dat was haar voldoende. Dat voelt sedert vader hemelen is, werd zij ziek: zij moest op advies ties-
heeft haar tot haar laatste snik bouw jij de Heere óók een kerk... van de oude dokter Noomen het „Vertel me eens: Wat ben jij
een kerk, die niet van steen opge- bed houden. Het werd een stei foed eigenlijk van je vak?" vroeg de
zwijgzame bouwd is. maar van plicht en har- Een paar uur voor haar dood,
rechtschapenheid en ze fluisterend tot Gertjan:
gen, jij hebt
is. hij
kon hij zich
„Als ik meerderjarig ben, r
Hoe baarlijk lang moeten hem die ik mijn eigen weg." zei hij tot vig genoemd werd, een vrijgezel
eenendertig jaren wel gevallen zijn ontstelde moeder. „Dan ga ik zonder een lood vrouwenvlees aan
werken bij een architect, die mij zijn lichaam,
zijn moeder had het fijne van 't ontwerpen moet
Vrouw Langerak leren. Een mens die kerken bouwt jj.
wonderlijke pas- doet een goed werk".
„Jongen," smeekte vrouw Lange- «-B
„blijf toch bij mij. Gertjan! Vrouw Langerak werd oud. Heel die oudachtige boerenkerel zoveel Belgi
en andere steden om kerkgebou
wen te gaan bezichtigen.
Er werd in de Vijfherenlanden
een oude kerk gerestaureerd. Gert
jan, die nu als rentenier vrij man
was en geen vee meer hoefde te
verzorgen, trok er met de fiets
op uit om die kerkrestauratie in
ogenschouw te nemen. Hij knoop
te een gesprek aan met de aanne
mer van dat werk. Die man keek
vreemd op zodra hij bemerkte, dat
deugd gedaan.
Gertjan I
aard en norse, afwerende trekken telijkheid,
waren op zijn gezicht getekend, deugd".
Maar de oude vrouw Langerak
zou er van getuigd kunnen heb
ben. hoe goed haar jongen
haar geweest
hij bij haar HPI
blééf want toen vader plotseling
wegviel door
Gertjan zweeg andermaal. Hij
was nu eenmaal geen veelprater.
Maar hij nam zich voor. zijn ver-
al die jaren dat langen tot vervulling te brengen
En bij haar zodia hij meerderjarig geworden
W? J.w. OOMS
God
gebouwd. Niet van stee
maar opgetrokken van rechtscha
penheid en zo'n kerk is veel
beter. Ik mag het niet zeggen,
maar ik geloof vast. dat God jou
daarvoor belonen zal".
Een half jaar na het sterven van
zijn moeder gaf Gertjan aan de
notaris de opdracht, de boerderij
met de leeuwen, benevens de ge
hele landbouwinventaris
gehoornde en ongein
gruwelijk on^e
schudder. had
Gertjan zijn moe
der beloofd, haar
niet in de steek te
zullen laten Daar
had hij zich aan
gehouden Trouwen I- -
deed Gertjan niet.
naar vrouwvolk
keek hij niet om. Als een een
zame, zwijgzame duider leefde hij
naast zijn moeder op de hofsteê
met de leeuwen. Hij was van
vroeg tot laat in de weer op en
om de boerderij.
Maar heimelijk droomde Gert
jan zijn dromen. En zijn verlan
gen bleef uitgaan naar andere din-
"i"wt„°^,rllkköeiei,n het moeder'tóch'vreemde fratsen in', les te verzamelen wat op de bouw
non- Maar T
o^hout, ,je leeuwen in de Alblasserwaard"
antwoordde Gertjan nederig.
„Maar waar haal jij dan al die
kennis over kerkbouw vandaan?
Ik wil kwalijk geloven, dat jou die
wetenschap achter in de polder
tussen de koeien aangewaaid is."
Gertjan haalde de schouders op.
„Een mens weet soms niet wat
het hij wil... En mag ik eens op het
kerkedak kijken, meneer?"
Doch toen Gertjan i
t openbaar te verkopen. Zo ge- „Ga je gang.'
beurde het ook; Gertjan, die toen „ir heb het al in de gaten,
de vijftig al gepasseerd was, jjj hebt een liefhebberij, zeg het
kocht een klein huis en trok er in maar eerl.jk Jij had bouwer,
met een huishoudster, die stokdoof architect willen worden! 't Is gek
was en daarenboven nog krom van gesteld in de wereld, want ik heb
de leeu- de reumathiek. Eindelijk kon hij er ai mjjn levensdagen naar ver
hij werd toen reeds alge- zich overgeven aan zijn zo lang jangd om een hofsteê te hebben
meen- zo genoemd zijn eenen- bedwongen verlangen. Hij begreep en een paar bunders best gras-
twintigste levensjaar inging, werd dat hij te oud geworden was om iancj om vee op te weiden. Ik ben
hij 's nachts door zijn moeder ge- de studie voor architect nog ter boer in mijn hart, ik denk dat ik
wekt. Zij kwam hem feliciteren hand te kunnen nemen. Toch wil- ^at van mijn moeder meegekre-
met zijn verjaardag, "t Was wel de hij zijn verdere leven wijden gen heb. want die
bar ongewoon om dit midden in aan kerkbouw. Geld had hij ge- sprong e
de nacht te komen doen. Gertjan noeg; met een aan bezetenheid bias".
buiten op de kerkmuur te lezen
Het monument beheerst de kerk
in Heumen. Zonder dat zou het
een intiem, oud gebouw zonder
meer zijn: nu het er is, in 't
hart van de kerk, rechts van de
kansel, krijgt alles opeens een
heel ander cachet. Het bejaarde
harmonium bijvoorbeeld, dat op
de gaanderij staat, of de „gelui-
felde" kerkferaadsbanken. waar
zondags ouderlingen en diakenen
breed in plaats nemen en dan de
houten deuren dichtslaan, als
stapten ze in een boerenwagen!
En de grote kachel in 't mid
denpad, die zondagsochtends de
uit een wijde omtrek gekomen ge
lovigen weer wat op temperatuur
In 't jaar 1574 immers richtte moet brengen niet te vergeten,
zich aller aandacht op Heumen, Als een trouwe wachter staat,
want pal in de buurt, op de mis- heel de week door, een gitzwarte
troostige Mokerhei, streden in dat kolenkit er naast,
jaar Alva's gardesoldaten tegen Groot js dft kerkje njet De
de in der haast bijeengeraapte vrij- piaatselijke pastor ds R. van Al-
willigers van Willem de Zwijger. ph€n die tevens in wijde omge-
Vandaar, dat in Heumen s her- vjng de geestelijke belangen van
vormde kerkje niet alleen de na- zjjn geiovigen behartigt, preekt
gedachtenis wordt geeerd van de siechts voor enkele tientallen kerk-
rentaar Claessen, die voor deze gangers per dienst. (In Heumen
streek veel goed heeft gedaan zelf zijn nauweiijks tien Prot.
maar dat ook met dankbaarheid christelijke gezinnen te vinden!),
wordt teruggedacht aan de beide En er zijn in totaal slechts zes
de Prins van Oranje, tjg zitplaatsen
die in de strijd op de Mokerhei
-» het leven lieten. Een dankbaar-
r, j r heid, die gesymboliseerd wordt
tldel Rij uitstek is d°°r 'n fraa' monument-
IN DE SCHADUW
STATENBIJBEL
WERKELIJKHEID
Ic Eurovisie het op dit
rder heeft gebracht. Het
■an de buitenlandse ver
wordt door de Neder-
nroep vry veel gedaan.
Maar nog niet genoeg. Zo was het
een hele gebeurtenis, dat A.V.R.O.'s
Radiojournaal gedeelten liet ho
ren uit de rede, die Nasser zondag
hield maar is het niet vanzelf
sprekend, dat men Nasser, over
wie men elke dag in de krant leest,
ook eens hoort? Donderdagmorgen
om elf uur is de Londense confe
rence geopend* de conferentie,
waarvan Eden gezegd heeft, dat
zjj een van 'de belangrijkste is
na de tweede wereldoorlog. Tc
weinig nog heeft de Nederlandse
radio hieraan aandaeh
Het hervormde kerkj-
men ligt als het
duw van de mac
achtige rooms-katholieke kerk. die
het straatbeeld beheerst. Heumen
is een overwegend rooms-katholie- iaiei aj,
ke gemeente en het lijkt wel, of ijgt.
Wie eenmaal in Heumen's her
vormde kerkje is binnengegaan,
zal, na het monument bezichtigd
te hebben, niet onmiddellijk weer
naar buiten terugkeren. Er is
dat de aandacht boeit.
de machtige blokkedoos. Bijv<i,rbe.ld de omvangrijke Stal
kerk die teibi)bel (ypisch postauto,
in het midden van de kerk op een
tafel als het ware „uitgestald"
een geopende Bijbel in
gesloten kerk
We konden de verleiding niet
weerstaan even te bladeren in de
vergeelde Statenvertaling, die „te
Dordrecht, bij Pieter en Jacob
Koen AnnoDomino 1736" het
steenworp licht zag. Het titelblad vermeldt
dat dit i
i tweede druk i
boeredochter uit Al-
dacht een ogenblik Wat heeft grenzende hartstocht begon hij al-
toeh
echt actief bü een 1
opvallend huwelijk
land? Er gebeuren
allecr
5 of e
dit reeds door het majestueuse
kerkgebouw tot uiting komt. Dat
er drie, vier café's rondom de
rooms-katholieke kerk liggen, is
een andere kwestie. Heumen is
bijna-Limburg, en dat is nu een
maal een provincie, waar kerk
kroeg doorgaans
van elkaar verwijderd zijn.
Steekt het hervormde kerkje onjuistheden
aan de buitenkant dus wat schriel
af tegen het rooms-katholieke
kerkgebouw, wie het eenmaal ge
lukt is binnen te komen, vergeet
deze tegenstelling spoedig. Het
heus niet zó makkelijk dit kerl
binnen te treden, want de deuren U maart
zijn hermetisch gesloten.
de eer-
Tussen de tweede sendtbrief
Pauli troffen we de mededeling
aan, dat de rekening der diaco-
nie over het jaar 1897 voor de
akkelijk dit kerkje gemeente ter inzage ligt van 6 tot
i het hooien. Niemand.
die
zit Gertja:
melken en zo te zien
een harkerige kerel, maar pas op,
deze man bouwt duizelingwekken
de dromen op!
Toch was het zo. Gertjan was
bezeten van een mateloos verlan
gen. dat men heel niet achter die
zwijgende kerel in boerenkleer ge
zocht zou hebben: Hij wenste ker
ken te bouwen! Geen simpele hui-
in. geen boerderijen, doch fraaie.
Amsterdam
monumentale kerken. Van vrijwel
alle bekende kerken en kathedra
len in 't land bezat hij plattegron-
den en bouwtekeningen. Een oud senoeg
kabinet, dat hij zelfs voor zijn
moeder hermetisch gesloten gehou
den had, zat volgepropt met be
stekken en dikke boeken, waar
van sommige in perkamenten
banden, over de bouwkunst door
de eeuwen heen.
Hij had architect willen worden,
bouwer v jg jg j
tjesklok geslagen had, meerderja
rig geworden. Zij kwam hem ge
lukwensen met zijn verjaardag.
Gertjan knipperde eerst wat met
zijn ogen, toen keek hij op de
wekker en zag hij, dat het nog
maar juist twaalf uur geweest was.
„Dank je wel voor de felicitatie
moeder", zei hij. „Maar 't had
geen haast, ik hoop de hele dag
nog jarig te zijn....
„Ja. jongen... maar ik kom je
één ding vragen. Jij bent nou
meerderjarig geworden en mans
je eigen weg te gaan.
Beloof me asjeblieft, geen bouwer
te worden, want dan zal ik nooit
nog een minuut rust hebben, jon
gen. Ben je vergeten, dat je van
't dak viel toen je de leeuwen op
't huis zette? En in Hoornaar is
eens een leiendekker van 't kerke
dak getuimeld. Ze hebben hem on
der 't zwarte laken moeten weg
dragen... Zal je 't uit je hoofd
zetten om bouwer te worden, Gert-
Huis jan?" Zij Jiuilde en smeekte
grote kerken. Gertjan
was van mening, dat een mens
dan pas zijn Schepper waarlijk
eerde, als hij voor God
bouwde dat zijn weerga niet had.
En in zijn dromen had hij tallo
ze kerken gebouwd, kathedralen
in gothische stijl. Zo heeft hij eens
in zijn verbeelding nabij de Vui-
lendam een kathedraal gebouwd,
die zó geweldig groots was. dat
het bouwwerk de hele Alblasser- „j..
waard beheerste. En ook die kerk moeilijk meer uit de voeten. Gei
was in de gothische stijl want jan bestierde toen alles rondom
had hij het gebouw
daar kon Gertjan niet tegen. Nau
welijks hoorbaar antwoordde hij:
„Ja... precies op dezelfde onze
kere toon als hij ja gezegd had
bij het doen van belijdenis in de
kerk.
Gertjan bleef boer.
Zijn moeder werd ouder
kerken, al
dan maar in zijn verbeelding er
in zijn dromen, klom nu voor 'i
eerst op een kerkdak. Dat dak var
die kerk in de Vijfherenlanden wa:
ontaard hoog. Toen hij de ladder
opgeklauterd was en zich op de
stelling hees, had hij het gevoel
alsof er stukken lood in zijn knieën
geschoten waren. Maar hij stond
op het dak van een kerk en een
wonderlijke vreugde beving hem.
Het rooster
predikbeurten van oktober 1902
het geluk heeft de koster, die tot mei 1903 lag ergens verdwaald
heel eind verder woont, temidden van de eerste algemey-
sle details de droevige
harde werkelijkheid verz
niet verheten stemmen
verslaggevers hun rela
ding. Het leed van een
sendtbrief des apostels Joan
nes, terwijl enkele bladzijden ver-
vv„ derop de voor de toenmalige ge-
het rneehte zeer verblijdende, tijding
lag, dat de heer P. Smit, can.-
didaat, het beroep naar de ge
meente heeft aangenomen
Het Radio Filht
SAAMHORIGHEID
„Eindelijk, eindelijk!" zei hij
hardop. En hij beeldde zich in,
dat hij het was, die deze hoge
fraaie kerk gebouwd had. Maar
tegelijkertijd flitste een verschrik
kelijke gedachte door hem heen:
Een kerk kon tevens een Ba-
bel zijn, dat de bouwmeester ge
bouwd had... En deze kerk is mijn
Babel!...
Op dat ogenblik en 't is gru
welijk dat het gezegd moet wor
den was het, of Gertjan een
duizeling kreeg en hij wist zelf
beslist niet, of het een duizeling
van vreugde of van angst was.
Hij trachtte zich nog vast te grij
pen aan een steigerpaal, maar hij
Als een aangeschoten eend wiek
te hij van grote hoogte naar bene-
1 Deze reportage en de korte en
treffende flits van de Belgische
nationale rouwdag, die Goos Kamp
huis in de N.C.R.Y.-radiokrant gaf,
was een goede inleiding op de ac
tie van de „Geluksketen", een
merkwaardige naam voor een goe
de zaak. die dinsdagavond start
te. De „Cbaine du Bonheiir" wordt
ingeschakeld als ergens in Europa
hulp noodzakelijk is tengevolge
van een grote ramp. Door de zen
ders van België, Italië, Frankrijk,
Luxemburg, Oostenryk, Monaco,
Duitsland, Zwitserland en Neder
land werd een indrukwekkend be
roep gedaan om werkelijk mee te
helpen aan het lenigen van de
nood van de nabestaanden van de
slachtoffers in België. Een beroep
werd gedaan op het saamhorig
heidsgevoel van ruim honderd mil-
eveneens aangaan Een goede en thuis te treffen, krijgt de sleutel
uiig,breide voorlichliri nok: pa kan dan ongestoord het
rnilin kan <b> snamhnriffhoid t.nurn monument, enhet sobere, doch
- -1 j f, stemmingsvolle interieur
is weTnodi '°r en' kerkje bewonderen.
Dat het kerkje uit de dertien-
de eeuw dateert, dat het in de
DE KOMENDE WEEK zestiende tot parochiekerk werd
- -J-u-.^L.-brLI^ro-u-frWkru-j-u-u-L-frw. verheven, nadat het eerst kapel
was geweest, dat de toren ge- brengen, ontdekken v
meentelijk eigendom in de 14e vaandel, met
eeuw is gebouwd, en dat dit bouw
werk in het jaar 1915 grondig is
opgeknapt, het staat allemaal aan
de buitenkant van de kerk te le
zen, naast een gedenksteen, die wordt geacht i
in de muur is aangebracht op 11 vaandels _i
april 1939
gelegenheid va
grenstroepen.
Maar, wil 1
zien. dan moet men toch echt i
het hart van de kerk zijn, die er £êrkbestuur als gemeenteleden
naasi -
II, 1.55) Barliu
rmonisch Orkest
an Antal Dorati
iddag (Hilversum
tenslol
A.V.R.O. matinee
dagmiddag om 3
Hector Berlioz. 1
speelt het Prom
derdagmiddag 2 t
J. Sibelius, waarn
or de N.C.R.V.
ladeorkest don-
r Finlandia van
fiere leeuw er
op. Het staat langs eeD der wan
den. Aan dit vaandel is, mag men
de Heumenaren geloven, een tij
zonder verhaal verbonden. Het
de oudste
de Nassau's te zijn.
R.I." ter Bij een bezoek, dat prinses Wil
de mobilisatie der helmina indertijd aan het kerkje
gebracht heeft.
het monument 5
dergelijk
zitten. Geen wonder, dat zowel
zij gezegd
haar verzameling een
dergelijk oud vaandel niet I
Rac
inff v
Met band
plaat
7.10
horen van Kathleen Ferrier, die
de altrapsodie van J. Brahms zingt.
De dinsdagavond van de A.V.R.O.
is gewijd aan de Anjeractie. Naar
aanleiding van de uitslag van deze
beelding gezien. Gertjan meende
stellig, dat de gothische stijl de lllll <11111 lllllll 1111» llllll llllll llllll tllll llll' lllllf 111111 llllll llllll HII1III llllll llllllltlll llllll llllll 111111 11111/ llllll lllllll lllllll ÖIIIL llllll lllllll illllll IIIID tllll itllll Hlllli
enige was. waarin waarlijk kerken
gebouwd konden worden: Het op
waartse. ten hemelstrevende punt-
boogmotief als glorie voor de «yirtririr
Schepper aller dingen. ft
Maar Gertjan was boer geble
ven. En slechts één keer in zijn
leven, hij was toen zestien jaar
oud, had hij een stellage gemaakt,
ziin werk op tekening gezet en
troffel gehanteerd. Zijn vader
leefde toen nog. Gertjan had toen bezoeken
Gezin achter matglas
JK PROBEERDE dus de so
cial e werkster te animeren
het gezin Peen te gaan
toestemming gekregen om de
hardstenen leeuwtjes op de gevel
te plaatsen.
Hij had die leeuwtjes ontdekt
bij een scharrelaar in oud goed.
ergens bij het Pinkeveer. Omdat
Gertjan niet ophield met zeuren er
over, had vader goedgevonden,
dat hij ze kopen zou. Tien gulden
moest hij e
r neertellen
■a zijn sfeer
schappelijkheid. Ik probeerde sl*chter' want
het tegen beter weten in: ik
wat haar antwoord zou zijn
•ft en mijn profetie zou onmid-
2 dellijk bewaarheid zijn gewor-
-ft den. Want onze sociale werk-
zuchtte
koopman had hem te verstaan ge
geven dat het spotgoedkoop was,
want de leeuwtjes waren afkom
stig van een kasteel in Frankrijk...
Maar de mensen langs de Giessen
wisten wel beter; hadden bij
bouwvalligheid afgebroken
niet sedert onheugelijke tijden
twee leeuwtjes naast de arduinen
zerk voor de deur gestaan?
Gertjan metselde de leeuwtjes
i oude rot in het vak:
haar kun je niets wijsmaken!
Haar antwoord was duide-
lijk. „Hoor eens!" zei ze
„Ik heb daar geen boodschap.
Ze hebben me niet geroepen.
hofstee, die kortgeleden wegens -ft wei?"
hmiurvaiiiohPiH afpphrokpn was. moesj haar op die vraag
f. gelijk geven, maar sputterde
tegen: „Dat niet. maar ze
snappen nergens iets van. Ze
op de gevel. Toen hij er bijn;
gereed was. kantelde zijn klomp
op de primitieve stelling, die hij
gemaakt had. Hij viel naar bene
den en brak een been; en eer hij
weer kon lopen, was zijn vader
dodelijk verongelukt. Moeder en
hij stonden er toen alleen voor
om de hofsteê te besturen Gert-
i wilde liever geen boer wor-
Bouwer wil ik worden, moe
der' Bouwer van kerken!"
„Nee jongen, nooit!" streefde
zijn moeder verschrikt tegen.
„Pas alf iemand een kerk bouwt
voor God! zal hij op genade mo
gen rekenen", zei Gertjan
daarbij stond zijn gezicht ou'
mannetjesachtig ernstig.
Vrouw Langerak schrok van zijn
woorden. Waar haalde 'naar jongen
deze vreemde, ja buitensporige
gedachte vandaan? Dacht Gertjan
zóveel aan God? Met zachte tril-
-p zitten achter matglas. De hele
wereld is één raadsel voor hen.
Zulke mensen moet je toch
helpen?!!"
„Het is helemaal niet zeker,
ft dat ze geholpen willen wor-
den!" oordeelde mijn collega.
Het hangt er maar van af wat
staan. Natuurlijk is iedereen,
ft inclusief de familie Peen, graag
genegen om hulp te aanvaarden
ft in laten we zeggen
n van honderd gulden. Desnoods
- ft zelfs in kleiner bedragen. Maar
ft hulp zal dat allerminst zijn.
n 2 Immers: men zal dan per week
dat sommetje gaan verlangen.
En men zal hoogstens menen, „Ik heb werk genoeg!" Waar- na negen jaar onafgebroken
dat er nu ergens in de wijde op ik tragisch zuchtte. Ik wist arbeid nog geen band met ons J
wereld een organisatie is, die dat ook wel. We zijn allemaal hebben gekregen, die wensen r>
hun partij gekozen heeft. Maar overkropt met werk en dat te een dergelijke band ook niet. g
men zal zich daardoor niets meer omdat onze financiële Maar je kunt niet weten! En
ieder geval is hun zaak dan
n onze verantwoordelijkheid
stafpersoneel hebben moe- af.
de bedeling gaan ten inkrimpen. Dat gebeurt zo De dominee-in-aanbouw was
eens in de twee jaar. Dan meteen geïnteresseerd. Hij is 2-
dan doen zitten we finaal op zwart zaad in de derde maand van de
en allerlei dienstverhoudingen vier, welke hij bij ons door-
kunnen dan niet verlengd brengt. Dan zijn die vicarissen g
s op zichzelf op hun best. Ze beginnen vaart
:o gek als het te ontwikkelen en ze zijn nog
gezin Peen, niet doodgelopen. Ze blaken 2-
want wat heb van ijver. En dus beloofde hij jé
je er aan om me, dat hij er heen zou gaan. Jj.
werk op te zet- Om de kerkelijke gegevens te
ten, dat op een krijgen. Want die wisten we j
gegeven mo- niet, behoudens dat wat het r>
ment toch niet bureau bevolking ons gemeld
afgemaakt kan had en daarop kun je geen
worden bü gebrek aan con- huizen bouwen. Dat klinkt
bereid is haar betogen over tanten. wat onvriendelijk, maar het is
zich heen te laten gaan. Ik Nog daargelaten het feit, dat helaas waar. En de fout daar-
opstand'g dat de hieruit voortkomende ver- van ligt niet b{j die overheids-
wisselingen van werkers een dienst, maar bij de mensen.
algemene onrust te weeg bren- die maar wat zeggen als
ordt i
het gclijknn
James Bridi
woensdagavc
:rd pre
ieht i
ogel-
rnliard Fonds. „Hel
is het hoorspel naai
nige toneelstuk var
dat de V.A.R.A.
nd uitzendt.
R. A. DIO.
MONUMENT
Bij een monument hoort een on
derschrift, dus dat ontbreekt in
Heumen bij het in driekleurig
marmer uitgevoerde gedenkteken,
dat bijna tot de zoldering reikt,
„Hulde en dankbare herinnering
aan graaf Lodewijk van Nassau
en zijn broeder Graaf Hendrik van
Nassau, gesneuveld 14 april 1574
op de naburige Mookerheide bij
de verdediging van de vrijheid des
vaderlands".
Zo luidt het onderschrift, terwijl
in de top van het monument, waar werd
ranke engelenfiguren zweven, het ripprj omdat
in het Frans heet: „Plutót mort aee -
que vaincu généreux sang de Nas
sau", welke F:
trots zijn op hun kerkje en haar
oude schatten en met genoegen de
toeristen, die zomers in deze
streek rondzwermen, er van ver
tellen. Mocht u dit jaar toevallig
in de buurt komen, wandel de
kerk eens binnen, het is beslist
de gang naar de kosterswoning
orgy en Bess
„Wat kunnen we
om hen te helpen?"
ik mistroostig.
„Niets!" zei
werkster eerlijk, mc
moedigend. „Ze
moeten eerst
maar eens ge
holpen willen
worden!" Daar
verstaat ze on
der, dat zo'n
gezin zich op
haar spreekuur wil melden
Uit de
VOLKSWIJK
voelde
ik zelf min of meer zwak-
sociaal begon te worden en moeten opgetien tot wat
zei nijdig: „Bedonkt voor je gen Moor er ts doodgewoon 2e wel behore„ Neen,
raad. maar daar koop ik niets 9een geld op zon ogenblik.... het jg j,eter een dergelijke
f nog Ten slotte vond ik bij onze informatie bij de betrokkenen
dominee-in-aanbouw gehoor. thuis te )iaien. Al had ik onze
Zijn taak bestaat in het naar- vicaris nooit moeten aandoen
schoot stig bezoeken van alle gezin- wat ik 'm zo vriendelijk op-
nnn nen waarmee nog geen regel- droeg. Of ik had 'm tenminste
mool matig contact is opgebouwd, moeten waarschuwen. Dat be-
mtt to Zo om de drie jaar doen we dacht ik allemaal pas later,
Laten uitkienen welke toen hij al op zijn fiets was
aanvang van gesprongen, omdat-ie toch in
werk nog maar één- of de Aardappelstraat moest zijn
Hij keek tweemaal bezocht zijn gewor- en dus gemakkelijk even en
bijzondere den. En trekken er dan op uit. passant de Penenclan kon be-
lan en zei: Meestal voor niets, want wie zoeken. MIEBEL.
JK WANDELDE weg en
onze vormingsleidei
Ik zei: .Jk weet een
getin poor jon. Om da( LaKn uim
,Sds wateT"""1z"! Dr,e "Tote families sinds de
gens en een is net terug uit
de gevangenis
me vanuit zijn
hoogte wat hautain
De opera „Porgy and Bess" van
Gershwin heeft wel een triomf-
:oeht gemaakt door Europa en ook
door ons land. Deze neger-opera
werd juist daarom zo gewaar
deerd. omdat de actrices en
acteurs zo volkomen zichzelf kon-
- den zijn in dit spel uit het arme
spreuk ook vissersdorp Catfish Row. De
opera is geheel gebaseerd op het
verhaal van de auteur Du Bose
Heyward. Hij was de zoon van
HorrnrmAp een aristocratische, maar zeer ver
armde familie in Zuid-Carolina..
Voor hij auteur werd heeft hij
verscheidene beroepen uitge
oefend, o.a. als opzichter der
negersarbeiders by het zware werk
op de plantages. Bij die gelegen
heid leerde Du Bose Heyward
de negers kennen en waarderen,
hetgeen hem inspireerde de tal
rijke karakters voor Porgy en
Bess te beschrijven. Na zijn
huwelijk met Dorothy Kuhns
begon hij ernstig te werken aan
zijn boek „Porgy en Bess". Het
was zijn eerste grote werk. Zijn
vrouw was vol vertrouwen in
de dramatische talenten van
haar echtgenoot en samen
werkten zij aan het eerste ont
werp van het toneelstuk „Porgy".
Ook werkten zij te zamen aan
een ander boek over het leven
der negers: „Mamba's dochter" en
bewerkten ook dit voor het to
neel. Du Bose Heyward kwam
op weg naar zijn werk dikwijls een
aan zijn karretje gekluisterde be
delaar tegen, die in Charleston
bekend was onder de naam
„Goat Sammy" en die het voor
beeld werd voor zijn Porgy. Op
55-jarige leeftijd is Du Bóse Hey
ward (Du Bose is de familie
naam van zijn moeder) in 1940
overleden. De Wereldbibliotheek
te Amsterdam heeft nu een
nieuwe uitgave verzorgd van zijn
roman ..Porgy en Bess" in een
uitstekende vertaling van Mar
git de Sablonière. Het is een
simpel, maar ontroerend verhaaL
Geen grootse literatuur, maar
eerlijke vertelkunst. En dan vol
liefde voor de arme negers in
Catfish Row. Enkele krachttermen
hadden weliswaar achterwege
kunnen blijven. Dit boekje in de
Wereldboogserie haalt de herin
nering aan Gershwin's opera
