FRANSE BALLETMUZIEK en RUSSISCHE
CHARME
DE ZEVEN DUIVELS
Intelligentie en armoede
Carel van Leeuwen Boomkamp
vijftig jaar
Cultureel
venster
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1956
zag schoonheid in smerigheid
Geschiedenis van een knappe rijzige pastoor
„Ik vertelde iets uit mijn eigen jeugd,
zoals ik het heb waargenomen, zonder
het te verfraaien of te verdoezelen."
flIT is de geschiedenis van een knappe, rijzige pastoor, Don
Gastone, in de tijd van Mussolini's opkomst, als centrale
figuur van een kleine, Italiaanse mensengemeenschap in een
kleine stad niet ver van Venetië. Er staat daar een groot, ver
vallen barokpaleis, bewoond door de gierige signorina Immacolata,
de eigenaresse, verscheidene ongehuwde vrouwen en armoedige
gezinnen. De binnenplaats van het grote huis is het voornaamste
toneel van de handeling. Zon komt er nooit, maar het bonte
leven gaat er van de ochtend tot de avond zijn gang. En niets
van wat gebeurt in de fietsenstalling in de inrijpoort, het werk
plaatsje van de oude schoenmaker Bombana, op de trappen en
de donkere, smerige overloopjes van het tot vele woningen ver
timmerde labyrintachtige gebouw, ontgaat aan de beide vrindjes
Cena en Sergio, de omstreeks elf jaar oude straatschooiertjes, die
daar altijd in de buurt te vinden (of juist niet te vinden!) zijn.
vertaald. Men twijfelt wel eens aan
de letterkundige waarde van zg.
„best sellers". Voor de schrijvers-
capaciteiten van Parise kan men
slechts eerbied hebben.
Natuurlijk kan men van iemand
uit zijn milieu, als hij dat gaat
beschrijven, niet veel stichtelijks
verwachten. Maar, zegt de au
teur, ,,ik vertelde., iets uit mijn
eigen jeugd, zoals ik het heb
waargenomen, zonder het te ver
fraaien of te verdoezelen." Sergio
is op zijn manier niet minder
vroom dan zijn buurtgenoten en
in de grootste smerigheid ziet hij
het fonkelen van de schoonheid.
Nu en dan overvallen deze men
sen treurigheid en melancholie om
hun nooit eindigende honger en
misère.
Nergens is een spoor van cy
nisme of onbarmhartigheid te vin
den. Hoe geheel anders is dit re
alisme dan waar het een program
ma vormt, zoals bv. bij Zola.
Met dat al is het geen boek voor
onrijpe jonge mensen.
C. RIJNSDORP
De dans van
Opmerkelijk boek van jong Oostenrijks schrijver
Een zeer opmerkelijk debuut volkomen onbekwame leiders. Het
voor Nederland, is het werk land wordt eenvoudig gebrand-
van de „oordien'joB onbekende
jonge Oostenrijkse schrij
Frits Habeck. Van zijn hand
verscheen hier in vertaling van
Hans de Vries bij de Zuid Hol-
landse Uitgevers Mij te Den in tel.
Haag een boeiende historische Conflict
roman „De dans van de zeven
duivels". Frits Habeck beschikt
over een bijzonder talent, daar- gend'
van legt zijn boek een indruk
wekkend bewijs af en het lijkt
ons belangrijk de ontwikkelings
gang van dit jonge talent te
volgen. Helaas beschikken we
hier in Nederland nog niet over
enig vergelijkend materiaal.
worden platgereden onder de hoe
ven der paarden van strijdende
ridders, de boerenbevolking wordt
gekneveld, de burgerbevolking uit
gezogen en mensenlevens zijn niet
Zijn werk verplaatst or
de vroege middeleeuwen,
Frankrijk dat verdeeld e
scheurd zucht onder vreemde heer
sers (Engeland)
In deze wereld plaatst Habeck
gevoelig, naar vroomheid nei-
ïs, Robin de Morteby,
adel en bovendien be
hoort hij door zijn studie in de
medicijnen tot een heel kleine
groep van denkers ert mensen van
wetenschap, die een open oog
hebben voor wat er in Frankrijk
gebeurt het wordt eenvoudig
vermoord! Morteby bindt de strijd
aan tegen het onrecht en vecht
voor het recht van de mens en
het grote conflict is geboren. Zijn
weg brengt hem in aanraking met
uitgeplunderde bevolking,
Cena komt uit een misdadigers
milieu. Sergio, de „ik" van het
verhaal, nauw verwant aan de
schrijver Goffredo Parise (geb.
1929) zelf, leeft bij zijn ongehuw
de moeder en grootouders. De
joqgens groeien daar op in een
sfeer van honger, ontucht en
smerigheid. Het zijn vroegrijpe
mannetjes voor wie er geen
selijke geheimen bestaan, die priester.
ge vragen. Verderop in het boek
verschijnt de figuur van de jonge,
mooie Fedora, een meisje dat 's-
middags veel bezoeken ontvangt
van officieren en andere militai
ren, en bij wie de beide jonge
boefjes als het ware kind in huis
Hier begint het drama en de
de al te zelfverzekerde
Naar aanleiding
,Ze doen niets liever
mooie priesterluister et
uitg. D. van SIJn
alles horen, alles afloeren en voor
alles te vinden zijn, als het maar
wat geld oplevert om hun maag
te vullen of anderen te trakteren.
Iedereen is daar een type, zo
niet een karikatuur, zoals bv.
Esposito, weduwnaar en gepen
sioneerd cipier, die maar van
twee dingen vervuld is:
de Duce en. Esposi-
to's sanitair met stro
mend water, alleen be
stemd voor hemzelf en
wie hem zo eens bezoe
ken. terwijl hij deze in
richting zelfs voor zijn
eigen dochters angstval
lig achter slot en grendel
houdt.
Maar de auteur verliest
genegenheid noch voor de
noch voor de vrouw. Het i:
er niet om te doen om ovei
menselijke zwakheden te triumfe-
ren. Ook ziet hij achter de pas
sie (die des te heviger oplaait,
omdat ze door zoveel
Te Bussum,
in de Willems
laan 19, zit
een kartonnen
cellistje met
dikke ronde bril onbeweeglijk maar gespannen te wachten,
„DE CELLO HEEFT MIJ GEKOZEN"
weet het ik werk
ook mei handen en
voeten om mijn hart
te boven te blijven.
De beide geschoolde
boefjes speculeren op de
gevoelens van de oude
vrijsters voor hun pas
toor, want ze zijn alle
hem verliefd, het meest wel de, althans
de huiseigenares zelf. De gees- meisje, dat
telijke is veldaalmoezenier ge- roep voor
weest tijdens de Spaanse bur- weet niet. dat hij teringachtig
geroorlog en heeft er een paar Hij ontziet zich in niets
Vóór mij liggen drie gedicnten-
dezë bundeltjes van gelijk formaat,
verschenen bij Bert Bakker/Daa-
men N.V., Den Haag. In deze keu
rig uitgegeven, langwerpige boek
jes zijn jonge mensen van 25 a 30
jaar aan het woord, twee
zijn alle drie vertegen
woordigers van de zoge
naamde
richting
gelijken naar het uiter- ë'gaï
lijk veel op elkaar. Voor-
S£S£J!tZSBi z" dc,dag 01
tine Meyling vertonen soms een servet som«
veel overeenkomst. Ellen eten met
Warmond met name munt roerloos i
uit door een typisch
(lang verbeid)
zijn cello en
altijd streng
i het voorhoofd.
de kant van het haar illusies en desillusie;
slotte ten prooi
0„u.g.w».,w----- kwaal. Maar de eche tragedie
Overigens maakt hij de indruK de dood van Cena. Bij een
van een man, krachtig naar geest „kraakje" doodt hij een nachtwa-
en lichaam, onbesproken van ge- ker. Ontsnapt uit de tuchtschool
drag, al is hij zich de indruk, die in Venetië, valt hij onder
hij op het vrouwelijk geslacht vrachtauto en sterft
maakt, wel bewust. Hij weet zijn koorts, nadat hem e
invloed vooral op signorina lm- de_heup is afgezet,
macolata te nutte te maken door
haar van alles te laten betalen.
schermelingetje Sergio af
kleine rode auto voor zichzelf toe
Hoe de vrome vrouwtjes hun ge
voelens voor Don Gastone met
hun veelvuldig kerkbezoek kun
nen verenigen Maar ze doen
niets liever dan naar zijn preken
luisteren en zich door hem de
biecht laten afnemen.
Religie en erotiek liggen soms
gevaarlijk dicht bij elkaar, ook
onder Protestanten! Intussen is
veel in dit boek een onbedoelde
bijdrage tot het verstaan
rooms-katholieke geestesgesteld
heid in zuidelijke landen, waai
de correctie van en de wrijving
met het Protestantisme ontbreekt.
Maar hoe loopt dit alles af, zult
haar oneerbaar be- baas te blijven door die
opgeeft Don Gastone notities van geconcentreerde
beeldspraak van zich af te schrij-
vait ven. De armoede is, al even mo-
zijn dern. er een van geestelijke aard,
omdat er nergens een ideaal ook
maar in schijn kan stand houden
en omdat er aan niets meer i
geloofd, aan geen God en aan
mens. Het oog van de jonge,
wond- derne generatie is gescherpt om
een been tot door elke illusie heen te zien: men
laat zich niets meer wijsmaken.
schuchter of wanhopig tegen-
stribbelen van hst hart wordt dan
de stuwkracht
de strijkstok gereed op de snaren. Dan, op
teken buigt hij het hoofd met de puntkin ot
zaagt en zaagt of z'n leven ervan afhangt. Maar
gedisciplineerd en met gepassioneerde rimpels i
In ditzelfde huis, ja in dezelfde kamer, bespeelt ook de
zeei^ver^erwijderd6 van een6 vers1 eigena-ar van dit cellistje zijn instrument. Niet zonder succes,
dat men zou kunnen zingen! Het want wie kent Carel van Leeuwen Boomkamp niet
gedicht is hier weinig meer dan als een der vooraanstaande cellisten van Nederland,
een inscriptie. Ellen Warmond be-
experimentele schrijft het doelloze doen van de .„-it to<„>ncteUino t„t
n in het vers „Grammati- Maar weUc een te8enstellmg tot
als volgt: deze fanatieke mascotte. Mis
schien juist daarom heeft Boom
de hals kamp hem van Johan Wagenaar
•n strop ais aandenken gekregen. Want
of hangen Boomkamp zelf is de man van
een optimistisch „carpe diem" en
maakt de indruk dat hij in blij-
afzien keid de meeste dagen van de vijf
de ontmoedigende wijs u"
TOEN TOT DE
KAMERMUZIEK
korte de voltooid toekomstige tijd.
Alleen Hans Andreus komt tot
een zeker vitalistisch geloof; „het
komt als vuur en zorgeloos."
tig jaar, welke hij vandaag. 11 Het Zigeunerkind, zegt
augustus vol maakt, heeft ge- verhaal, vindt
plukt.
Na een jaar of vijf echter, het
was inmiddels 1931, had Boom
kamp wel alles beleefd v/at een
orkest de musicus kan bieden.
Meer en meer begon hij te voe
len voor het intiemere ensemble,
waarin een instrument als de cel
lo al zijn nuance kan openbaren.
Het is merkwaardig: opnieuw zien
we het instrument de richting van
de kunstenaar bepalen.
„Ik heb nooit echt gestreefd
naar een „carrière", zegt Boom
kamp, „want ik behoor tot de te- lcgecu
Leeuwen Boomkamp Yre£ea musici Waarmee hij be- belangrijke beschouwingen
weerspreekt door zijn loopbaan doelt dat zijn cello het heeft ge- hin r-
de mythe, dat de kunstenaar wonnen van persoonlijke eer-
spontaan zijn instrument kiest, zucht. In het laatste geval
EN DREEF MIJ
TOT DE KUNST
Carel
onder eigen hertogen en koningen, laat hem le
ven in burchten en gevangenissen.
2ijn strijd voert hem tot aan de
rand van de dood totdat hij zich
noodgedwongen in kleine kring te
rugtrekt om daar in beginsel zijn
ideaal, dat hij nimmer heeft ver
loochend te verwezenlijken. Dit al
les trekt aan de lezer voorbij
tegen een achtergrond van bran
dende burchten, hongerende ste
den, verwaarloosde boerderijen,
bemodderde wegen, zwermen ont
heemden en vele doden.
Dit is dan bloot de geschiede
nis in dit boek, misschien niet zui
ver naar de kroniek der geschie
denis, maar ontstellend waar in
haar ontleding van de mens en
daarin urgent voor de mens van
vandaag want nog telt onze we
reld de duizenden rechtlozen en
ontheemden. Wat zeggen namen
en grenzen, en jaarcijfers?
En toch stuiten we hier op een
moeilijkheid, want het is niet een
voudig de innerlijke waarheid van
de schrijver te ontdekken in diens
uiterlijke realiteit, ondanks zijn
diepgaande beschouwende bladzij
den en dit is toch een onmisbaar
element in de zgn. „ontdekking"
van het boek. Zo beschouwd weet
men als criticus niet direct waar-
n accent zal leggen: op de
i Ro-
dermeer
„Dat cellistje", zegt hij, „staat roemd muzikant.
i be-
„Want nu kan men toch
'ordt grijpen, menselijkerwijze
geen
Genialiteit
milieu of opvoeding gebonden. De
schrijver, die in dit werk autobio
grafische waarheid
dooreen heeft gemengd, heeft zich
in korte tijd ontwikkeld tot een ro
manschrijver van internationaal
formaat. „De mooie priester"
(zijn derde roman) beleefde in
Italië in één jaar tijds een ze
vende druk en is in .zeven talen
k°«e ?dem: dat zichzelf niet lang
op de been kan houden. Zo schrijft
Christine Meyling:
Liefhebben is lelijk
en ouderwets men doet
het niet meer ik
altijd hier bij me in de muziek
kamer. Let eens op die concen-
r be- tratie! Tegen elke leerling zeg ik:
ziet Zó moet je kunnen spelen, zó in-
andere val van licht, en plot- tens als hij het doet".
iïïffi £\BrtS5.?rH.¥'ÏÏi SfiLS!" En terecht, went Boomkamp
vallen kan, licht dat zal blijven de Haeeliikse omean™ zo-
Leven betekent voortaan iets ii «3 vi^
wel bonhommie als savoir vivre
wii wisten en weer witen le- ten toon sPreiden- vóór het con"
ven verandert in leven." En hij ^ef'Sn
va"1ottde'"«eM.h!,WParnfiètdv"r; bordkartonnen kunstbroeder aan-
is geluk." Heeft Andreus minder
nuchtere, critische zin dan zijn „Musici moeten voor hun optre-
kunstzusters? Wint hij dit uiterst den zenuwachtig zijn, in spanning
vage en wankelbare levensgeloof verkeren. Anders wordt het met
ten koste van aijn intelligent!.
Of het nu daaraan lag dat Ca
rel Boomkamp geen zigeuner was,
naar de viool gegrepen heeft
bin de Morteby (alias Frits Ha
beck?) of de boeiende geschiede
nis. Uiteraard bepaalt elke lezer
dit voor zichzelf. Ik kan me voor
stellen, dat hij in dit boek vele
bladzijden omslaat om eenvoudig
het verhaal te volgen, anderzijds
zijn, die de ontleding
C.R.
de uitvoering niets. Die spanning
is feitelijk een mobilisatie
hun gehele persoonljkheid".
VIA NAAtb
EN PLAAT
U* M KORT
Leo Delibes ia een van de
componisten die niet door
grote werken of revolutionaire
ideeën naam hebben gemaakt,
maar door de grote bekoorlijk-
hcid van hun work. Zijn muziek heef. een melodische charme <S£"£'"ZSS
ongecompliceerde prettig aandoende harmoniek. Heus, verscheurd werd. Een van de ba-
Delibei
bekende Nederlandse
i Joh. D. Scherft, die
tijd
grafi
Koi
Mar
nkooi
Haghe Sanghers'
tei een Neerlandica
huwd is met de concertpi
Paul Kurpershock, hoopt
augustus a.s. in Den Haag
65ste verjaardag te vieren.
i Koningin Elizabeth vi
land en de hertog van Edinburgh carrière begon eigen-
zullen op 19 en 20 augustus a.s. lyk tweeiedig, nl. als
de openingsplechtigheden bijwo- begeleider van het
nen van het 10e internationale Théatre Lyrique ei
kunstfeest „Edinburgh Festival ajs kerkorganist. Hij
moet een heel goed
kerkorganist zijn ge-
schijnt zijn interesse
voor dit instrument
niet zo erg groot te
zijn geweest. Voor
zover ik weet schreef
hij niet één orgel
werk, wel talrijke
theaterwerken. Dat
Ter gelegenheid v.n dr 60,1. begon «met operct;
verjaardag van de Nederlandse
dichter, essayist, criticus, schilder
en tekenaar Hendrik de Vries
te Haren (Gr.) op 17 augustus
a.s. is een landelijk huldigings
comité opgericht met als secre
taris Willem Brandt, Mr. Troel
geen hoogvlieger, maar een man die zich
voor een iedereen verstaanbare taal wist te uiten. Licht en
bevallig is zijn kunst meestal en wie de muziek van zijn
van balletten „Coppelia" en „Sylvia" hoort zal een zeer aangename
-Die ontspanningskunst horen.
ze- Op 21 februari 1836
mist werd Delibes in St
18 German-du-Val gebo-
Zgn ren. Aan het Parijse
Conservato-ium kreeg
hij les van Bazin,
Adam en Benoist. Zijn
Alice N.hon, wier eer
dichtbundels vele malen
herdrukt en in het Frans
Engels en Hongaars werf
taald, te Antwerpen w
tes als „Deux s
charbon". „Maitre
Griffard" en „Le jar-
dinier et son seigneur".
Daarna kwamen zijn
balletten „La Source",
„Coppélia" en „Sylvia"
en zijn opera's
,Lak- I
siraiaan X ie mé- Jn 18g2 werd
In Blaricum worden morgen de opera ..Lakmé'' wel
twee 80-jarigen gehuldigd, nl. de
Nederland«e portret-, figuur-,
stilleven-, landschap- en interieur-
schilder Jaap Dooyewaard en de
Nederlandse bloemen-, portret
en landschapschilderes A. M. van
WarmcloRussell.
ge
fluit ontvangen, maar elke colo
ratuursopraan is heden ten dage
nog dol op de rol v^n Lakmé. de
knappe dochter van de Brahmaan-
se priester Nilakantha.
Maria Tallchief en Andre Eglets-
ley (van het Neu< York City-
Balletin de Pas-de-deux uit het
ballet Jsylvia" van Léo Delibes.
Tot 16 septemb
Belgische schilders een tentoo
stelling houden in het Palei
Raadhuis te Tilburg,
expositie vandaag is geopend.
Van 15 augustus tot 6 septemb'
In 1881 werd Delibes leraar aan
het Conservatoire de Paris, waar
zijn compositielessen werden ge-
iulleti volgd door een 20-jarige jonge-
In die romantische tijd zocht De-
voor zijn balletten natuur-
i de sprookjeswereld
den: Claude Achille Debussy. Op vendien zorgde hij
dende nymfen, Sylvia, treft
een pijl de jonge herder Aminte.
Zij wordt door de zwarte jager
Orioon meegesleurd, ontmoet
weer de inmiddels genezen Amin
te en trouwt met hem. Twee door
en door romantische balletten dus
maar die historisch daarom zo
veel betekenis hebben, omdat De
libes hiermee de muziek gelijk
waardig maakte aan de choreo
grafie in het ballet. En hij
bracht die kunst op zo'n hoog
peil, dat zijn muziek zich ook bui
ten het toneel .kon handhaven.
Van beide balletten werden or
kestsuites gemaakt en die zijn
door NIXA in een sublieme uit
voering op de plaat gebracht
(30 cm langspeelplaat NCL
16009). Het Philharmonic Prome
nade Orchestra wordt gedirigeerd
door Sir Adrian Boult en zowel
het spel als de opname zijn van
superieure kwaliteit. Alle char
me, alle lichtheid, alle klank
kleur in het orkest zijn door
Boult geheel behouden in deze
weergave. Bovendien heeft Nixa
heel fraaie
;t de dansend
op. Een waardevolle plaat.
EEN MAN die ook* sprookjes
balletten schreef was Tschai-
kowsky. U kent ze toch wel:
„Zwanenmeer", Doornroosje" of
„Notenkraker?" Met Delibes had
Tschaikowsky de bekoring zijner
melodieën gemeen. En de mees
terlijke instrumentatie. Dit keei
echter niets over Tschaikowsky's
balletten, maar over een werk
dat mij steeds als een ballet in
de oren klinkt, zijn Serenade
voor strijkorkest, gecomponeerd
in 1880. Deze „Serenade in C-dui
Op. 48" is een der schoonste wer
ken van de Russische meester er
zo men ooit dacht, dat alleen Jo
hann Strauss walsen kon schrij
ven, dan moet men toch beslis
even luisteren naar de wals ui
deze Serenade, een juweel. Wel)
een krachtige impuls heeft Tschai
bo- kowsky bij het componerei
stralende Finale, waarin Russi
sche thema's zijn verwerkt.
Tschaikowsky heeft in zijn mu
ziek wel eens wat ernstiger din
gen gezegd, maar niet schoner.
Een meer modern werk, dat
me ook steeds aan een ballet doet
denken is de zgn. Klassieke Sym
fonie van Prokofieff, geschre
ven in 1917. Het is een volslagen
neo-klassiek werk, een stuk dat
terugroept tot Haydn. Het is het
eerste symfonische werk dat Pro
kofieff zonder vleugel componeer
de. Hij was toen namelijk met
vakantie in de omgeving van Pe
tersburg en werd als het
hij solist, geworden zijn. Nu
ter werd hij kwartetspeler en le
raar. Maar toch zeker niet faute-
de-mieux. Zijn successen in Neder-
lands-Indië, waar hij vóór de oor
log 27 solo-avonden heeft gege
ven, bevestigen dat wel En aan
de zweetdruppels die daarbij van
zijn voorhoofd op zijn snaren ei}
vingers vielen was slechts het he
te tropische klimaat debet.
„Want er blijft altijd een han
dicap. Of je stoel kraakt, óf een
snaar zakt, óf je lessenaar wie
belt op een losse vloerplank. Maar
mijn leraar Hekking heeft mij al- o
tijd voorgehouden: Wanneer je al- melijk verstaan, wat Thomas
leen kunt spelen als niets je hin- Aquino het indispensabele recht
dert, kun je nooit spelen!". noemt, dat wortelt in de lex aeter-
Het kwartet-werk bleef echter na. Ik- heb geloofd, dat ons gel-
het voornaamste. Voorheen met dende recht, het ius positivum, niet.
in tegenspraak mócht zijn met het
natuurrecht. Dat is te verontschul
digen; ik heb het niet alleen zo
geleerd, maar heb het als christen
gevoeld en in die mening stond
weet wat
de gebeurtenissen niet zullen wil
len missen. Zij worden in dit boek
tot een gehoon geheel. Welnu, het
zijn geen eenvoudige zaken die de
schrijver aan de orde stelt, want
het gaat hier nl. om de norm van
het recht en de gerechtigheid.
Goddelijk recht
„Onder gerechtigheid heb ik na-
het trio. Go.ène-Bosmans.
Budapester Strijkkwartet, thans
met het Hollands Strijkkwartet
en het ensemble Alma Mater gaf
en geeft Boomkamp in binnen- en
buitenland een onafzienbare reeks ik niet alleen. Maar v
uitvoeringen.
De cellist Carel tan Leeuwen
Boomkamp bij zijn collectie oude
muziekinstrumenten.
deze lex aeterna, dit goddelijke
„ui i.wCC jaar tijds", aldus recht eigenlijk is? Wie zal zeggen
Boomkamp, „had ik met het Bu- of het menselijke recht in over-
dapester Kwartet uitvoeringen in eenstemming is met het goddelij-
elf landen. En wat je allemaal ke? En of recht ook rechtvaardig-
zietheid is?" Hier een fragment uit
een gesprek dat de Morteby voert
met de Dauphin van Frankrijk.
Het is een samentrekking van ge
dachten, die een indruk kunnen
geven van Habeck's werk. Op de
vraag, wat de rechten van de
mens moeten zijn, antwoordt hij:
„De rechten, die ons eerbied voor
de mens geven; de rechten die ons
onderwerpen aan wetten en niet
aan willekeur. Het recht om te
spreken zoals we denken; het
te leren waartoe wij ta-
ten slotte het
IN AL ZIJN
VORMEN
Wat speelt hij? Klassiek of mo
dern?
Alles. Boomkamp is immers het
prototype van de echte muzikant,
die overal zijn muziek vindt. Er
ligt een grote stapel werken in
zijn kast: een ware
van muziek. Dit is dan alleen het terïnge'n aai. u
het komend seizoen te be- te moeten worden'
recht
lenten bezitten w mi sione nei
,5■Sï!ïLcÏS .r"ïLïie_(l°?r "«ned«i"s M-
ÊellJkgesteld
studeren repertoire: Lex
door" de na'tuur"g"est1mulëVrd"iëtó neesgezin uit Borculo reeds viool me" 4hotv«> "1A nauweI'iks
maken in Haydn-stijl. Proko- speelden. Ook de piano
fieff sprak na beëindiging van het "^"d zodat alleen in de cello-
werk de hoop uit, dat deze Sym- afdaling nog een plaatsje voor de
fonie in de loop der jaren ook kleine Carel openbleef. (Aan
inderdaad als klassfek "*g |fi
- Hemel, Schumann, Pij
per, Dvorak, Ravelals een
Godsvrede van klassieke en mo
derne kunst in deze tijd van mu
zikaal tweespalt. Niet te verge
ten de heden ten dage zo ver
guisde „stukjes".
Daarbij vat de muzikant in - - ^al
zijn gegaan. Zelfs nu nog wordt Boomkamp vlam: „Want wat is worden door de machthebbers die
men getroffen door zijn uiterst ten slotte een muzikant zonder bmten hun partij en de tegenpar-
melodieuse spreekstem. Uiteraard stukje"!? Waar is de tijd van niets dulden; maar ik geloof
CAPITOL heeft beide werken had hier de cello ir> r«i00'- Pacoic tdat msnton *t*. n,
(Tschaikowsky en Prokofieff) op een opzicht „het
worden. Die hoop is werke
lijkheid geworden, want dit vier
delige werk is inderdaad een
prachtig klassieke compositie,
meesterlijk geschreven.
bas viel natuurlijk niet te den
ken!) Hadden daarentegen de
broers en zusters gezongen, stel-
Carel succesvol in de zang
citeren
weten dat deze schrijver zich uit
leeft in zijn werk, waarom het
aan ook bijzonder belangrijk is
hem hierin te herkennen, te ont
dekken. „Ik wil de gebeurtenissen
met de ogen
macht, ik weet "wel," dat deze
Ya_,n£ altijd weer bestreden zal
het zeg-
plaat vastgelegd in een bij- gen". En het staat wel vast dat
zonder gloedvoUe en technisch ,di£ P?"» 'Poed'S Carels lof ih
perfecte vertolking door The "egoh te
Pittsburgh Symphony Orchestra
onder leiding van William Stein
berg. Deze dirigent, die
kele maal wel eens eei
De cello had dus Carel gekozen
»n bracht hem spoedig bij een
c*t'ë uitmuntende leraar, nl. Edouard
tevens heeft hij een bijzondere
klankdoorzichtigheid in het orkest
bereikt. Twee zeer aangename „Dat was nog t
werken op zeer muzikale wijze ouderwets studeren'
vertolkt. (30 cm langspeelplaat P Boomkamp: „Zes a z
dag. Elke week
dat mensen als ik nodig zijn o,..
...cu, „A het kopje-koffie-in-de-pau- 5fe mensheid aan haar mens-zijn te
ze, er echt gezellig bij ging zit- herinneren", aldus Robin in zijn
ten: want dan kwamen de gesprek met de geschiedschrijver,
„stukjes". Een sprankelend luna- Daarin ligt wonderlijk klaar uit-
park van klank. In één woord: gedrukt waar de schrijver het ac-
muzikantenmuziek!". cent van zijn boek wil leggen, niet
Gelukkig biedt de Redio-omroep Whhuiuf'Sml'elijk™'",
- A* Jgg^!!!?-"!*!!! "ei" ta deS historie, dii „TetYs de"
geschiedenis van roem en glorie
maardf/var" ~e1?Y?rwinningen.'
Meestertrio" (met Gerard Hen- boek waardje
'm te bezitten, en c
CORN. BASOSK1.
ziekfeest plaats.
het Zwitserse Fesispielorkest en
Philh. Orkest uil Engeland zeven
symfonieën zullen uitvoeren, te
dirigeren door Herbert von
Karajan, Ernest Ansermet, Ferenc
Fricsay, Wolfgang Sawallisch,
Frits Reiner en Georg Szell.
I Op het slot Heidelberg (Dui
land) wordt van 17 tot
augustus een Mozart-feestwe
gehouden.
16 januari 1891 stierf Léo Deli
bes in Parijs en zijn nog onvol
tooide opera „Kassya" werd la
ter voltooid door Jules Massenet
zijn medeleraar compositie aar
het conservatorium. De naam vai
Delibes is blijven voortleven doo
een paar werken. Naast enkel
sopraan-aria's uit „Lakmé" zij:
dat eigenlijk alleen de ballettei
.Coppelia" en „Sylvia". Wat De
libes' leermeester Adam (compo
nist van het ballet ..Giselle")
was begonnen, voltooide Delibes
hij bracht de symfonische muzie.1
in het ballet en zorgde er daar
-4 door voor dat bij een ballet de
ek muziek een gelijke plaats ging in
nemen als de dans.
enige
dit
ivereenkomst met de romanti
sche opera uit de 19de eeuw. Con
centreerde zich in die opera alle:
>m de coloratuursopraan, Delibe;
:oncipieerde ook een vrouwelijk'
loofdfiguur, daarbij tegemoet ko
nend aan de wensen van de pri-
na-ballerina's, die altijd graag
villen schitteren. In „Coppelia".
iet werk dat het Ballet der Lage
Landen in zijn geheel op reper
toire heeft, is het 't verhaal van
de pop (Het meisje met de gla
ogen) die
werk gehad
prachtig verwerkte hij er dc
Russische folklore. Zelf was hi
ïeel erg op het werk gesteld. Ir
:en brief van 27 oktober 188'
;chreef hij: „Ik heb per vergi:
;ing een Serenade voor strijko;
kest in vier delen gecomponeer
en zend je overmorgen de part
tuur en het vierhandig piano-ai
rangement. Is het stuk werkelijk
zo mooi of bevalt het mij zo goed
omdat het mijn jongste loot is
Kortom ik ben heel erg op
leven wórdt het werk gesteld"
?ewekt en natuurlijk een verlief- Na een klassiek-romantisch Al
le jongeman bij zich krijgt, in legro moderato in sonatinevorm.
.Sylvia" liet Delibes zich uispi- volgen een verrukkelijk-bloeiei.de
reren door de oude Griekse my- wals en een innige Elegie. Het
the van Aktaioon, de jager die geheel wordt besloten met een
geveld en Paul Godwin). met onriprcV.hèT.4"
ns od z'n Natuurlijk houdt Boomkamps den gelezen te
verklaart ceUo op zi*n trjd wel eens een
„en uur ner volstrekte monoloog. En dar.
rist etudes komt- geheel solo. het bovenste
het hoofd voorspeler! plus één .va°..de_J?a°^,.?oal!. enl*e A1?"
of ander concert".
terug
radio-cyclus met Ne-
HERM. STEGGERD.'..
Hekking vergde wel niet het bo- Anton van der Horst, Hendrik An
venmenselijke, maar Boomkamps driessen, Henk Badings.
limiet lag nog al hoog. Hij straalt
als het ware nog bij de herin
nering aan dit felle gevecht
met de stof! „Dat was een
tijd!" Het resultaat: Op de leef
tijd van 18 jaar, waarop een Con
servatoriumleerling praktisch nog
zijn repertoire
EN TOT DE GAMBA
Deze gave,
- gaan be- optreden stelt zijn aparte voor-
ginnen had Boomkamp de gehele waarden! komt Carel van Leeu-
- ~J~ J- Boomkamp ook uitnemend
De Amerikaans
Steinberg, die voor
Tschaikowsky s ,Jserenadt
Prokofieffs ,Symphonit
dirigeerde.
Class
Na een korte gezellige periode
bij De Haarlemse Orkest Vereni
ging (hij was nauwelijks 19 jaar!)
moest hij proefspelen voor een
jury uit het Concertgebouw-orkest
met Pierre Monteux. Hij ging
blijkbaar zó goed van stal, da
hij dezelfde avond nog moes
voorspelen bij de grote Menge!
berg-himself. Oktober 1925 wer'
hij, nauwelijks de korte broek on
vassen, aangesteld als eerste cel
ist van het Concertgebouw-orkest
„Ik leerde er" vertelt hij, „df
grootsten onder de groten kennen
Ik speelde onder Richard Strauss.
Strawinsky, Rachmaninoff. Pro
kofieff. Ravel en vooral Monteux
die door zijn rustige duidelijki
manier van aangeven de moei
lijkste muziek (denk eens aan
„Le Sacre du Printemps") vlek
keloos eruit kon halen".
ma,?r- uit«elezen collectie
oude speeltuigen. Zelfs een lang-
snange zgn. Clementi-vleugel
j overtuigend demon-
waarom men geen klassie-
tpn kjL PP moderne instrumen
ten behoort te spelen. Wie daar
meer van wil weten leze eens zijn
.want solistisch mu2itk"/ klank!'e« d« uude
Vandaag, 11 augustus is Carel
van Leeuwen Boomkamp dus 50
jaar. Meer dan 30 jaren vedelen
hebben hem niet veranderd in een
sleurmusicus. Hij is vol in- en
uitwendige „beweging", vindt dit
ondermaanse een plezierig oord
cj neen oi sna- 'ifmonie met de
sterk afwijkend tim- Toch heeft hli n°g
'oeger tijden bestonden
pas als propagandist c
ba, een strijkinstrument dat
het begin dezer eeuw af zijn
tree maakt. De gamba zou
een neef van de cello kunnen
men. Doch zij heeft 6 of 7
de gam-
ire. In
elfs gehele strijk-orkesten
jpraan-, tenor- en basgamba's,
oals wij nu strijkorkesten van vi-
'en, celli en bassen kennen.
Carel van Leeuwen Boomkamp.
de eerste maal (hij
- wel eens rustig een
tijdschrift in de leeszaal willen
doorkijken. Maar, wanneer ik ein
delijk eens daartoe kom, is de
leeszaal.... gesloten!"
Aan de resterende kleine of
grote wensen kunnen wij iemands
al of niet slagen in het leven af
meten. Dus mogen we, in gedach-
- .-w uc »x«vu.aus- h/„m de_,ze S°-st,e verjaar-
sedertdien nimmer r**,de»han£ drukkend zeggen:
•neer van de zachte betovering fra l Boomkamp, Gij zijt voor
/an dit instrument losgekomen i doctoraal levensexamen ge-
ntegendeel, het werd zijn uit- slaa8d- zalfs cum laude. Thans
gangspunt voor een naarstig gra- pP,.P_aar het,.-Professoraat". Een
de oude muzjelt
-0 jaar) van de bekende Scheur-
eer een gamba leende tot ver-
danking van een altijd gecou
peerd gedeelte van de Matthaus-
Passion,
de bijpassende instrumenten. In
ligt nog
CARL LANS.
