STRANDGENOEGENS FANTASIE en HANDIGHEID LATEN WE NUCHTER ZUN Er ligt een wereld tussen van vroeger en nu Italiaanse rijst onze zomerschoentjes ZONDAGSBLAD ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1956 Badgasten van 1900 en 195(3 zouden elkaar misprijzend aanzien Ge zult het niet geloven, maar heus: badgasten uit 1900 zouden liet moderne strand- genoegen éven misprijzend aan zien als wij dat van rond de eeuwwisseling. Die van vroeger zouden hun ogen niet geloven, wanneer ze een kijkje hadden kunnen nemen op het Neder landse strand van nu: mannen en vrouwen en kinderen ge noeglijk door elkaar in bad kleding welke zoveel mogelijk van het lichaam vrijlaat.... wel foei! En dan het gevaar van zo maar in de zon te zitten de dames haar blanke teint verliezende en met ontvelde peuzen en schouders rond lopende kindertjes zomaar in het water dartelende, bruin als nikkers. Misschien hebt ge wel eens van ouder wetse strandgenoegens gehoord en er om geglimlachtmaar hebt ge ooit bedacht, dat wij op onze beurt het hoofd zouden schudden over het gebrek aan „welvoeglijkheid", wanneer wij eens even op het strand van 1900 hadden kun nen kijken? Heus. de tijden veranderen wel, maar de inzichten veranderen mee. Natuurlijk was er van wat wij noemen „moderne strand- en badkleding" in 1900 geen sprake. Van een zonnebad zo als wij dat kennen had nog nooit iemand gehoord, zwemmen en baden kwam voor, maar voornamelijk onder de durfallen en de kinderen vermaakten zich met het nu vrijwel verdwenen „pootje ba- ZO GING DAT Laten we eens even een kijkje nemen op zo'n strand-van-vroeger. Daar komt een gezin aanwandelen: vader, moeder, drie kinderen. Moeder heeft haar handen vol: in de ene houdt zij haar rokken vracht wat bij elkaar opdat deze niet bergen zand achter haar aan zal slepen, Gehoord dat sommige huisvrouwen klagen, dat bij het gebruik van moderne spuitbusjes met insektendodende middelen, de verstoven vloeistof op de keel slaat en de ogen prikkelt. Dit is een gevolg van verkeerd ge bruik. Men spuit dan teveel vloei stof. Volg precies de aanwijzingen op het busje en het euvel is ver holpen. Gezien dat op vakantiewandelingen gepluk te veldbloemen fris werden thuisge bracht doordat men ze had meege dragen in een plastic regenkap, waarin een beetje slootwater was gedaan. De kap was in een wip weer schoongemaakt. Gelezen dat men de vliesvorming op pud ding of vla kan voorkomen, door wat suiker te strooien op de plaats, waar men het vel verwacht. Kinderen uit 1956 behoeven niet meer altijd aan moeders hand te lopen: zij weten zelf de weg naar het strand en stappen daar op stevige bruine pootjes de andere haar parasol, opdat de haar huid niet zal bederven. Vader, in colbert, strohoed op, draagt schopjes en emmertjes voor zijn sprui ten, die op hun hoge knooplaarsjes door het mulle zand baggeren, in gestreepte linnen jurken met grote strohoeden, het jongetje met een brede matrozenkraag op zijn pakje en een donker petje op. Hun verschijning baart geen opzien: zij zijn gekeed en gedragen zich als alle andere strandbezoekers. Er worden badstoelen gehuurd en dan komt voor de kinderen hèt grote mo ment: schoenen en kousen mogen uit! Maar de hoeden en het petje blijven op, terwijl de kinderen in het zand spelen. Veel te gevaarlijk zonder hoofddeksel i de volle zon! Vader is een sportieve man, hij zwemt graag. Daarom zoekt hij een badkoetsje, waarin hij zich in badpak hult. Een zwart, ruim badcostuum, met pijpen tot aan .de knie en halve mouwen, van voren met flinke knopen sluitend. Het badkoetsje wordt een eindje zee ingereden en vader daalt langs het trapje in de koele gol- >n, ontmoet daar nog enkele heren, die ■n frisse duik nemen. Heel in de verte ziet hij de strand stoel, waarin zijn vrouw zit te handwer ken, in het zand graven de kinderen. Heel vol is het niet in 't water, maar toch wordt er goed toezicht gehouden wel doorde badvrouw, die, de blote voeten kuis in de golfjes verbor- ;en, met de rok van haar omvangrijke .badkleding" door het water sleept. Ze draagt een frisse witkatoenen kraag en ;n dito muts, zo is ze overal goed te Een al wat bejaarde matrone, die haar taak ernstig opvat en dadelijk roept, wanneer een zwemmer 'zich wat te ver POOTJE BADEN Dit alles was niet iets om misprijzend naar te kijken, maar naar onze smaak werd het dat wel, toen het pootje-baden voor kinderen en voor vele volwassenen ook, meer in zwang kwam. Daarbij gin gen alleen de kousen en schoenen uit, maar het werd een toer, om dan de kle ding toch droog te houden. spelenook al houdt moeder haar Heren der schepping stroopten de broekspijpen tot aan de knieën op, jon gedames sjorden met twee handen de rokken tot boven de kuiten op, kinderen waagden zich, eveneens met opgesjorde kleertjes, zo ver mogelijk in het nat. Niet zelden trok moeder haar spruiten de bovenkleding maar uit om die tegen het zeewater te vrijwaren en dan liep het jonge volkje rustig in onderbroekje of opgetrokken onderjurkje te plassen Zouden we nü nog eens zulk een on schuldige vertoning te zien krijgen aan het strand, dan zou die werkelijk een onbehoorlijke indruk maken, die opge sjorde kleding en die onderkleertjes van de jeugd zouden wij, op onze beurt, weer „onwelvoeglijk" noemen. Neen, dan zien wij liever de kleintjes onbezorgd spelen en spartelen in kleu rige badpakjes en voelen we onszelf even vrij in onze gemakkelijke bad kleding. Excessen in badkleding zullen we bui ten beschouwing laten. Die zijn er ook nu enzullen er wel altijd blijven. De eerste vrouw, die zich zonder rok over haar badpak aan het strand ver toonde, had het „in die goeie ouwe tijd" ook slecht te verduren onder de kritiek van haar omgeving. OOK TÓÉN TRANEN Ook vroeger hebben huilende en dwingende meisjes tegenover strenge en onverzettelijke ouders gestaan, als het ging om een „modern" badpak zonder mouwen, zonder pelerine of zonder rok, later om badpakken met smalle schou dertjes, nog later om rugloze badpakken Er zijn tranen gestort door meisjes, die niet mochten pootjebaden, niet moch ten zwemmen, niet mochten zonnebaden, niet met vrienden en vriendinnen tege lijk zwemmenen er worden nóg altijd tranen gestort om bad- en strand- vreugde, die „niet mag". Dat alles ontwikkelt zich met de tijd en de jeugd zal de ouderen altijd een stapje vóór blijven. Daarom is het wel eens interessant te bedenken, dat iedere tijd zijn speciale eigenaardigheden heeft en dat het dus moeilijk is, normen op het juiste moment te wijzigen. Rond de eeuwwisseling uhis het :rouw, die „in badkostuum" hield op het baden aan het {fïrüttftïrüüir-üttöüü&Aüü-tr&tr'irirüiirirö'er-ti'ieiririrtrir-tr-ir-er-ü-ertr-trirïr-trGütrirCrïr-üii-üïiïi-irir-üirïiirïi'trii-ertr-erir-ertrtrit'ir-tr'ertrir-üö-ir-trtr v Benodigdheden Behalve het materiaal dat nu eenmaal onont beerlijk is bij het zelf in elkaar knutselen van be paalde dingen en aingetjes, heeft men toch ook een behoorlijke dosis fantasie en handigheid nodig. Gewapend daarmee zult u ongetwijfeld heel wat inspiratie opdoen uit de bijgaande tekeningen. een traktatie Een regenachtige Vakantiedag heeft -3 juist de echte sfeer om eens een -s bijzondere schotel op tafel te brengen. Wanneer de kinderen thuis haar iets uit de hand nemen of graag in de keuken helpen, heeft moeder wel tijd, eens wat meer zorg aan de maaltijd j* te besteden en de teleurstelling van <z een hele dag in huis blijven wordt dan wel goedgemaakt door een fees- telijke maaltijd. Voor zo'n dag zouden we eens Ita- liaanse rijst op tafel kunnen brengen. -3 Daarvoor is nodig: zoveel rijst als uw gezin per maaltijd opeet. Aangezien dat nogal verschillend is, geven we dus -3 geen speciale maat aan. Men rekent op een pond rijst een gro- te ui, anderhalf ons geraspte kaas. een half pond gesneden koud vlees of ge- hakt (in kleine balletjes gedraaid en it even rondgebraden), een half bosje pe- terselie, een stukje boter, een klein bus- je tomatenpuree of zes flinke tomaten, wat bloem, melk. kruiden naar smaak en ongeveer een liter bouillon. it De bouillon kimt u trekken van vlees J of benen, maken van een bouillontablet ofwel van verdunde overgehouden jus. Snipper de ui fijn en laat die in een braadpan met ruim boter of margarine blonderen. Niet bruin bakken! Was de -3 rijst goed, schud ze op een zeef droog en roer ze door de sudderende boter it met ui. Laat de rijst al roerende even- ft ft ft ft ft ft ft 66060666666: eens blonderen. Voeg zonodig wat zout bij (denk aan de hartigheid van de TT Het onderhoud van De zijkant van dit grappige pothoedje maken we van enige lagen stevig hoedengaas, dat kruislings genomen wordt. Ook tekenpapier, behandeld met schellak of spanlak om het vochtbestendig te maken, is geschikt. De bovenkant wordt gemaakt van een cirkel van dezelfde materialen. Dit „geraamte" wordt bekleed met een stofje, waarvan u bijvoorbeeld ook een sjaaltje of een tasje kunt fa brieken. Ook een blouse of handschoenen van hetzelfde materiaal zijn heel aardig. Om u enige ideetjes aan de hand te doen: een wit blauw streepje kan bijvoorbeeld schuin genomen worden. Een geplooide kokarde steekt u er dan tussen Een hori zontaal streepje met een gedrapeerd bandje is ook heel aardig en een genopte stof (waarvan ook het sjaaltje ge maakt is) geeft een leuk effect als er een brede effen band onder gezet wordt. Een verticaal genomen streep met een koddig strikje, en afgewerkt met een witte rand is ook al een leuk idee. Zelf kunt u natuurlijk ook zo het een en ander verzinnen. bouillon!) en roer er dan de bouillon door, zodat er een flinke rand boven de rijst blijft staan. Doe de deksel op de pan wanneer alles kookt en laat de rijst op een zeer kleine vlam gaar den. Doordat er vet in de rijst is. brandt deze na het roeren niet aan. Maak intussen de geraspte kaas en he^t vlees klaar, was en hak de peter- Kook dan een tomatensaus: smelt wat boter of margarine, roer er vuur bloem door en verdun de weinig met melk. Roer er van (oppassen voor schiften!) de tomaten puree ofwel de gezeefde tomaten door en zorg, dat u van het geheel een dikke saus maakt. Is ze te dun, bind dan met bloem bij. Maak de saus op smaak af met zout en kruiden en roer er ten slotte de helft van de peterselie door. Is de rijst gaar, vermeng deze dan vlug met de peterselie, de geraspte kaas en het vlees. Hebt u een oven, doe dan de rijst in een vuurvaste schaal bedek de rijst met de dikke saus en laat de gesloten schaal een kwartier tje in een matig warme oven staan. Hebt u geen oven, roer dan de rijst in de braadpan goed los van de bodem en bedek de rijst eveneens met de saus. Laat op een zeer laag vuur het geheel nog een kwartiertje staan. De moeilijkheid is dan. dat u het ge recht niet in een schaal kunt overdoen zonder het te schaden: de saus wordt bij het opscheppen met de rijst mengd. U zult óf dit euvel moeten men, óf voor deze keer de pan op fel moeten brengen. We leven in een tijd, waarin den. zet het aardige zomerschoentje hoog tij voert. De produktie van deze schoentjes is er op gebaseerd, dat deze voordelig in prijs zijn, maar ook niet een al te lang leven heb ben, zodat ze versleten zijn te gen dat ze uit de mode raken. Dit wil niet zeggen, dat het voorde lige zomerschoentje dus van minder waardige kwaliteit zou zijn, o zijn behoorlijk sterk, maar ni woestbaar. De fabrikant gaat uit van de gedach te, dat een vrouw hoogstens twee zo mers met een paar witte of vrolijk ge kleurde open schoentjes wil doen: daar- heeft ze liever weer eens andere. Schoentjes, die men dus voor één of twee zomers koopt, mogen dus niet al te duur zijn. En er is keus genoeg! We willen het nu echter niet hebben 'er de mode en de prijzen va schoentjes, maar over het onderhoud daarvan. Laten we beginnen met de wit- schoenen. De „linnen" schoen wordt :er en meer verdrongen door de le- hetgeen ons een heleboel geknoei met witsel bespaart en evenveel narig heid met afgeven van gedroogd witsel. Maar hebt u linnen schoenen en moet witsel gebruiken, dan nog behoeft u ni die oude misère te vervallen, wa: is witsel in de handel, dat niet mei afgeeft. Het gewone wit-leren schoentje kan len heel goed onderhouden door vlekken gewoon met water en zeep af te halen. Ook mag men gerust zacht schuurpoeder gebruiken. Het verdient aanbeveling, de gedroogde schoenen dan met witte schoenwas na te poetsen. U lit zien, hoe lang ze dan mooi blijven. Ook lichtgekleurd schoeisel kunt u ge woonlijk op deze wijze behandelen. Het is dus niet bepaald nodig om bij elke kleur schoenen ook dezelfde kleur schoencrème te kopen. Met witte komt u een heel eind. Dit geldt echter niet voor schoentjes in peau de suède. Die kunt u beslist niet met water en zeep behandelen, nin als met was. Voor het onder houd daarvan zijn speciale preparaten de handel; vraagt u daarnaar, wan- ;r u de schoenen koopt. Ook fijn licht- gekleurd schoeisel moet u uitsluitend met schoencrème behandelen. Voor alle schoenen geldt echter: draag ze niet te vuil en geef ze regel matig was of crème, zodat het leer niet hard kan worden en barsten. Zijn dan nooit in de zon te dro-, gen. maar vul ze op met kranten, druk' ze goed in hun model en laat ze drogen. Even een lenk blousje maken „Een leuk blousje" is een be grip, waarvoor elke vrouw kan voelen Zo'n kleine uitbreiding van de zomergarderobe behoeft maar weinig te kosten: een aardig lapje wat zorg en handigheid. Maar het betekent een fijne aanwinst. Van een lapje linnen of ander wasbaar materiaal van ongeveer 1.75 m van 90 cm breed is het gauw gemaakt. Het revert je met iets grotere aangeknipte kraag staat vlot, net als het korte ingezette mouwtje dat een kleine opslag heeft. Patroon nr. 223 is verkrijg baar in de maten 42, 44 en 46. Aan onze bureaus zijn patronen verkrijgbaar a. f 0,40 U kunt ook per post bestellen, door aan de voorzijde van de b estelkaart, waarop u de bestelling doet, naast de gewone frankeerzegel f 0,50 aan postzegels te plakken. Na 11 augustus kunnen geen bestellingen meer worden aan genomen. Wees voorzichtig als IJ couperose hebt! Misschien hebt u de benaming „couperose" nog nooit gehoord, maar weet toch wel, wat het is: dat net werk van fijne rode adertjes, dat door de gezichtshuid schemert en waarvan vrouwen soms veel last heb ben. Die last bestaat overigens alleen in het feit, dat ze niet flatteren, die rode kringeltjes op de wangen en op de neus. bij de veertig ja- Vrouwen 1 krijgen e niet zelden een hele teleurstelling. Vie een heel fijne en droge huid heeft, kan ook op jongere leeftijd al couperose krijgen. Waar komt dat verschijnsel nu van daan? Daarbij spelen erfelijkheid, aan leg en het wisselvallig klimaat een rol. Ook inwendige stoornissen kunnen er debet aan zijn. De moeilijkheid is, dat er maar heel zomerschoentjes nat gewor- weinig tegen valt te doen. Men kan eigenlijk alleen trachten te voorkomen, dat het erger wordt. En. men dient te weten wat men bepaald niet mag doen. Dat is: grote verhitting of sterke afkoeling toepassen. Geen stoombaden dus, geen hete com- pressen en geen massage. Ook dient men bij vrieswind of hevige koude de plekken zoveel mogelijk voor scherpe koudc-invlocden tc behoeden. Het waarom van dit alles is duidelijk: prikkelt men de toch al zeer dunne huid teveel, dan kan deze stukgaan en men kan dan beschadigingen aan de Op de weg, die naar de slotpoort voerde, hing een bord „Welkom". Het kasteel, dat te bezichtigen bleek, lokte me binnen zijn mu ien. En daar sta je dan: gejaagde, eeuwse mens in een omge- iiiaai iti ving waar uit alle hoeken. opschrijve„. h., v— Eerst -■ h, mensen en kinderen, mogen wij blij zijn, dat nu leven en vooral wij, wen en meisjes. Daar ve len dikwijls geneigd zijn, het volgorde van leeftijd, hun zonen en dochters, de groten ook al geknield, de kleinsten staan- oud en de aan tafel: kinderen beho- en een tegenwoordigheid jonge, gezonde man. Maar borduursel, linten, tressen verleden te idealiseren wil ik hun ouders niet te "zitten bij de bruidegom dik, afgeleefd, een bruut dronkenlap, of ver- half idioot, zij moet ding nestels, wimpels t voorraad genoeg om er vrouwenleven lang kle- schijnen op te komen. Je dwaalt en verdwaalt door gangen, zalen en torens, waar je verbeelding overal voedsel vindt. Hier, achter dit hoge. smalle glas-in-lood raam wuifde de slotvrouwe haar geharnaste ridder na, die op zijn lievelingspaard gezeten, het binnenplein over naar de slotpoort reed En hier in deze diepe venster bank achter de zware gordij nen fluisterde een verliefd paartje elkaar zoete woord jes toe Een jonkvrouwe vluchtte met haar minneleed de trappen op van de mid deleeuwse donjon-toren, om daarboven bij uilen en spin raggen haar tranen loop te laten. Tenslotte belandt de twin tigste eeuwer in de biblio theek, waar boeken in per kament en in leer met goud-opdruk hem (haar) fas- het eten. Horen jullie dat, blagen en pubers, die aan tafel 't hoogste woord voe ren? Jullie hebben het dik wijls zo slecht hé? Maar verwend hebben we jullie tot ste'die' wijfd o zich schikken. Voor het Op°dit laatst, in dit stille_ morgen- ansicht afkomstig te laten maken. de daginde ling: Zodra met het opkomen der zon de torenwachter op de gekanteelde ommegang van het kasteel met zijn ccuwc hoorn de slotbewoners gewekt beschrijven.' "Hoewef "de heeft, staan ook de slotvrou- leiding groot we en haar grote kinderen op, knielen op de plavuizen en zeggen hun morgengebed. De gordijnen, van het beste bed blijven gesloten, de heer slaapt nog. Het jongste kind wijst moeder haar nog veertienjarige haar toekomstige plichten, mijn tasje. zal voortaan de eerste een jurl zijn. die opstaat en de laat- verkoop bed gaat. Haar mét. O Het wordt te lang als ik die hele dag-indeling van zo'n gezin uit vroeger eeuwen ga uitstrekken* tót "dë* zieken jurk moeder, in de uit- 3.95 maar en badpak heb ik toezicht op het dienstvolk jammer genoeg nog r Overpeinzingen van Margaritha ij broers en zusters zichzelf i elkaar aankleden. Even la ter, nadat zij toezicht heeft gehouden op het tafeldekken ben je voorlopig niet weg. Hier zit ik dan nu ook, terwijl ik dit schrijf. Wel enigszins ontnuchterd. In ou de kronieken, waarin veel be schreven staat over de fami- lie's, die hier eeuwen gele den woonden, ontmoette ik namelijk die voorgeslachten, wier m.i. heerlijk - rustige levens ik blijkbaar ten zeer ste geïdealiseerd heb. te doen, da; Öri7 paat 'de vrouwe haa? kunnen, hoeveel werk ook die vijftienjarig* 5" JSC echtgenoot wekke° ly rei" meneen .edere d,E ,e verzet- -"«•«» l hom 7ün hnveniripren die ten hadden. Van een rust- uurtje 's middags bij die edelvrouwen geen sprake! En goeie dan die kleine meisjes! Daar zitten ze, in de diepe sternis var i laat de moeder tienjarige dochter. Met St. Jan. als het meisje vijftien jaar wordt, ga; aan, dan zal zij lakenrood feestkleed. een krans op het loshan gende haar. gegeven wor- gebruiken met die die meisjes Bi En opeens verlang je weer naar al je kinders, die je drie dagen geleden nog zo vermoeiden. Konden zij al dit mooie, oude óók maar eens zien! Maar wat doe ie nu? Nu idealiseer je het heden. Dacht je dat je roerig kroost langer dan vijf minuten in stille, donkere biblio- bij dit alles een nauwelijks theek kon zitten? Ze zouden hem zijn bovenkleren, hij achter de bedgordijnen aantrekt. (Nu niet allemaal mompelen ouwe tijd. 61/uu-upuiuo „c.w v..eow xoo- Dan schuift hij het groen cinerend aanstaren. Nu, hier cl.ai?iaft gordijn weg wordt er gesponnen en gewë- gebakken en gebraden. zich door een knecht laarzen helpen. Als de laat ste nelstels aan hemd en broek zijn gestrikt, knielt hij naast zijn bed op de bidstoel. In deze zelfde ruimte waar de edelman met zijn gezin slaapt, eten zij 's winters den aan de heer ook. burig slot, Heer en vrouw zitte elkaar aan het hoofd tafel. Aan weerskanten, op gunstig gezind ter zelf medicamenten het voorvertrek bereiden kan, balsems en haar veer- zalven, poeders, dranken en pulvers. En nog een lange -- --"eeks van plichten meer. 'ordi. gaat de bruiloft Er wordt o.m. van haar ver- f"1 schar- wacht, dat er binnen het jaar een kind in de wieg ligt. Ze krijgt kisten mee met stukken lijnwaad, ammela kens. dekens, servetten, hem den en doeken opgestapeld. Balen wollen stof in verschil lende kleuren, rollen band en zitten naast haar kindertijd verloofd is de geweest. Als het lot haar krijgt beginnen te klimmen en juist achter die deuren willen kijken, waar „privé" op staat. Al leen als je ze wees op het gat, waardoor ze vroeger de kokende olie op het hoofd des vijands lieten neerdalen zou den de jongens dat een moordidee van die ouwe he ren vinden en de meisjes zouden met opgetrokken neu zen smalen: „wat een sadis tische r-tlui!" Nee, laten we het verleden noch het heden romantise ren. maar nuchter zijn. Toch wordt je. snuffelend in die oude kronieken, zeer dankbaar gestemd, nu te mogen leven. MARGARITHA adertjes oplopen, hetgeen lelijke en ge vaarlijke bloeduitstortingen teweeg zou Ook moet men oppassen, dat de bloed- aandrang naar het hoofd niet wordt be vorderd. Dit kan men doen door hete baden achterwege te laten, alcohol en sterk-gekruide spijzen te vermijden en niet te haastig te eten. Voor verzorging van de huid komen, bij het optreden \an couperose, alleen zuiver plantaardige produkten in aan merking. Bijvoorbeeld komkommer- of verdund citroensap. Lotions die veel al- 1--1 nooit gebrui- cohol bevatten, moet i ken. De rode adertjes camoufleren is ook niet gemakkelijk. Men dept een zachte crème op en poedert de huid licht. Nooit wrijven over de plekken, dan zou men de adertjes kunnen stukwrijven. Het eni ge middel dat soms kan helpen, is elektrocoagulatie. Ieder adertje wordt dan doorgeprikt, waarna bestralingen volgen. Dan kunnen de plekjes geheel verdwijnen Zo'n behandeling is echter bijzonder duur Daarom een goede raad: ontdekt ge in uw spiegel, dat couperose op of bij uw neus optreedt, raak dan vooral niet in paniek, want dat is nergens voor no dig. Houdt u aan hetgeen wij hierboven schreven, dan hebt ge goede kans dat het in een beginstadium blijft en och het heus niet zo heel erg. Een niet door geschaad! lief gezicht wordt e

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1956 | | pagina 11