Volkstuinen in Leiden-Noord
onder water gelopen
Waag je nóóit
te ver in zee!
HUNTER
Leiclse bevolkingsaclministratie
gemechaniseerd
Prof, dr. J. F. van Bemmelen te
Leiden overleden
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
VRIJDAG 10 AUGUSTUS 1956
„De boel verrot"........
,De grond had vóór het gebruik
geëgaliseerd moeten worden
E
(Van een onzer verslaggevers.)'
EN VERDRONKEN LAND ziet er heel wat triester uit, maar
eigenaars van een aantal tuinen in het nieuwe volkstuincompl
het
noorden van Leiden hebben toch wel grote ogen van verbazing en teleur
stelling opgezet, toen zij een dag na de hevige regenval van deze week op
hun landje kwamen. Het water in de greppels was tijdens de buien alsmaar
gestegen. Nóg zo'n bui en het zou mis gaan. Die bui kwam en het ging mis.
Toen stroomde hèt water over de kleine landerijen, waarop de nieuwe
vruchten stonden te rijpen.
De klacht van de betrokken volkstuin
ders is, dat de boel zal verrotten. En dat
ls tragisch.
Men weet, dat dit volkstuinpark nog
niet zo lang geleden in gebruik is geno
men, nadat de „tuinders van de vrije tijd"
van hun oude grond, die voor andere
doeleinden moet worden gebruikt, waren
verdreven. De verdrevenen zijn bepaald
niet bij de pakken gaan neerzitten; ze
hebben de nieuwe grond gretig aanvaard
en zijn er met geestdrift op aan het werk
gegaan.
De resultaten van het eerste begin kun
nen voorwaar niet slecht worden ge
noemd. Geen tuinder geeft er de voorkeur
aan, de zaak maar stop te zetten. De
grond bleek vruchtbaar te zijn en de ge
wassen hielden zich goed.
Totdat in het begin van deze week de
abnormale buien verscheidene delen van
het park letterlijk onder water zetten. De
foto bij dit artikel is woensdagmiddag ge
maakt en dus was de regen al vrij lang
achter cle rug. Gisteravond moeten enkele
delen van de tuin nóg niet droog geweest
zijn. Van werkelijk „droog" kan nog geen
sprake zijn; met „droog" bedoelt men dan,
dat er geen water tussen de gewassen
Schade
„Als het water door bemaling en de
veranderde weersomstandigheden nu
spoedig wordt weggenomen, kan er dan
nóg van schade worden gesproken?"
Een volkstuinder: „Als het water weg
is, gaat de grond dampen. De aardappels
bijvoorbeeld zijn uitgeweekt; ze gaan
broeien en worden ziek. Ik verwacht er
werkelijk niet veel meer van."
„Is de oorzaak van de overstroming al
leen de regenval?"
Tuinder: „Naar mijn mening en
ook naar die van anderen beslist niet.
De grond van het nieuwe volkstuin
park ligt over het algemeen te laag
ten opzichte van het boezemwater.
Daarbij komt nog, dat de grond niet
overal op gelijke hoogte ligt. Er zijn
„dalen" in, waar het water vanzelf-
Symfonie no. 1 van Mahler.
(K.R.O. 21.55 uur)
Gustav Mahler was 28 jaar toen hij de
eerste van zijn tien symfonieën klaar had.
Dat was dus im. 1888. In 1889 ging de we
reldpremière in Boedapest. Heel veel
succes had het werk toen nog niet en ook
bij de Nederlandse première ondier Wil
lem Mengelberg op 31 januari 1904 was er
nog niet zo veel enthousiasme. De waar
dering is later pas gekomen en nu zijn er
al weer (on)muzikale betweters, die het
werk verouderd vinden. Als we dit werk
eens in zijn tijd zien, dan is het opval
lend welk nieuw geluid Mahler toen deed
horen, zonder dat het eigenlijk werd opge
merkt. Het was de tijd dat Bruckner zijn
8e Symfonie voltooide. Brahms zijn Vier
de. Saint Saëns zijn Derde en Tschai-
kowsky zijn Vijfde. En nu kwam daar
Mahler met z'n symfonische eersteling
met zowel in melodie als in contrapunt,
harmonie en ritme heel andere normen,
b.v. beklemtoning van het volkslied en
vocale melodie, of de symfonische con-
trapuntiek als b.v. de canon op ..Bruder
Jakob, schliifst Du noch?" in het Andante.
Het harmonische element staat niet voor
op in deze symfonie en door het contra-
puntische is de klank bijzonder open. Bo
vendien is er dan nog het subjectieve, dat
onderworpen zijn aan menselijke stem
mingen in deze natuur symfonie, die be
gint met stemming en melodie van het
heerlijke natuurlAed van Mahler uit de
„Lieder eines fahrenden Gesellen": „Ging
heut' Morgen iiber's Feld". Mahle i
grootste vriend Bruno Walter zal het werk
uitvoeren met het Philharmonic-Sympho
ny Orchestra of New York.
sprekend, gemakkelijk komt en blijft
staan. De grond had, voordat het
park in gebruik werd gegeven, ge
ëgaliseerd moeten worden. Het is
onze opvatting, dat de uitvoerders op
dit punt in gebreke zijn gebleven. De
mensen die toezicht hebben uitge
oefend, hadden het ook moeten zien.
Eigenlijk hadden de tuinders detui-
in déze toestand niet moeten ac- j
cepteren. Men had beter tegen ons
kunnen zeggen: Blijf nog maar zo
lang mogelijk op je oude tuin."
Over de oorzaak van de ongelijkheid
in het niveau wordt beweerd, dat men
i de vorst van de afgelopen winter door
de weekheid van de gronden geen kans
heeft gezien, egalisatiewerkzaamheden uit
Overmacht
Wij hebben de klacht van de volkstuin
ders ook aan de heer Galjaard, chef van
de gemeentelijke plantsoenendienst, voor
gelegd. Hij zei, dat men natuurlijk niet
moet vergeten, dat er ongewone hoeveel
heden water te verwerken zijn geweest.
De regenval was abnormaal.
„Is de molen aan de Stinksloot dan niet
i staat zoveel water te verwerken?"
De heer Galjaard: „De capaciteit van
de molen is groot genoeg, maar er was
weinig wind. zodat de produktie wel be
neden de maat moest blijven. Inmiddels
is het water in de sloten tien centimeter
.Zullen naar aanleiding van deze erva
ring nog maatregelen worden getroffen?"
Antwoord: „Het is de bedoeling,
it er nog een machinale bemaling
bij komt, maar dit heeft pas zin, als
de sportvelden en de speelweiden,
in déze omgeving zijn geprojec
teerd, zijn aangelegd. Het. zou alleen
voor de volkstuinen niet exploitabel
zijn."
De heer Galjaard zei ook nog: „Men
moet er begrip voor hebben, dat wij niet
tegen overmacht kunnen vechten. Maar
wij zullen ernaar streven, ook tegen dagen
als die wij nu hebben gehad, gewapend
te zijn."
De volkstuinders weten dus, dat hun ge
gronde klacht bij de gemeente weerklank
heeft gevonden. Gehoopt wordt, dat, wan-
Als de volkstuinder zijn landje
i regenval zó aantreft, kan de
moed hem wel in de schoenen
zinken. Dat water zal vroeg of
laat heus wel zakken, maar als
de boel eenmaal aan het ver
rotten geslagen is, is er niets
er aan te doen. Dit „tafereel
tje" is in het noorden v
den te zien, op het
vaste volkstuincomvteT.
Foto N. van der Horst.
neer het bemalingsplan zal zijn uitge
voerd, ophoging van de velden, die uiter
aard hoge kosten met zich zou brengen,
niet de énige mogelijkheid tot verbetering
van deze teleurstellende toestand zal blij'
ken te zijn. Een permanent volkstuincom
plex, voor welks bewerking de eigenaars
van de tuinen geld en zeer veel tijd i
ten over hebben, dient aan alle eise
beantwoorden!
AGENDA VOOR LEIDEN
Vrijdag
Stadhuis. 7.30 uur: excursie vereniging
Oud-Leiden.
Zaterdag
Bij gebouw Kamer van Koophandel.
uur: vertrek voor fietstocht naar Bos
koop van afdeling Leiden van de Ned.
Chr. Reisvereniging.
Leiderdorp, 8 uur: eerste optreden met
serenade bij raadhuis van de harmonie-
kapel (met nieuw instrumentarium).
Apotheek
De avond- en nachtdienst van de apo
theken wordt waargenomen door: apo
theek Van Drlesum, Mare 110, tel. 20406.
de Zuider-apotheek, Lammenschans-
weg 4, tel. 23553.
Tentoonstellingen
Lakenhal, 105 uur (dinsdag- en don
derdagavond ook half 8half 10)„Rcm-
randt als leermeester" (tot 1 september)
Rijksmuseum voor volkenkunde. 105
ur: ..Van klei tot pot" (tot 1 oktober).
Burcht (tot zonsondergang), open
luchttentoonstelling hedendaagse beeld
houwkunst (tot en met 26 augustus).
Prentenkabinet (Kloksteeg 25). 2—5
uur: „Tekeningen door Rembrandt"
(t.m. 15 september).
Pieterskerkgracht 9, 104 uur( maan
dag-, woensdag- en vrijdagavond ook
810 uur): Ars Aemula Naturae (tot en
18 augustus).
Kinderfeest in het
Morskwartier
Gistermiddag was het groot feest op de
tuin van de speeltuinvereniging Mors
kwartier, waar honderden kinderen ge
noten van een programma, dat werd ver
zorgd door een kindertheaterbureau. Het
programma bevatte onder meer gooche
len, het optreden van een sprekende pop,
zang en muziek en clownerie. De kinde
ren waren soms zo geboeid, dat ze ver
gaten te klappen. En dat wil wat zeggen
bij kinderen!
De voorzitter van de commissie voor de
leugd-vakantiebezigheden, de heer De
Vrind, richtte zich aan het eind van de
voorstelling tot allen, die ln deze weken
de jeugd zulke prettige uren hebben be
zorgd. Volgende week dinsdag is er nog
een groot kinderfeest in het Morskwar
tier voor alle Leidse speeltuinkinderen, de
kinderen van het Volkshuis en die van
het r.-k. comité. In het bijzonder werd
dank gebracht aan de heer en mevrouw
Flippo. de heer Majolee en de heer Las-
schuit voor het vele voorbereidende werk
en voor hun bijstand bij de uitvoering
van de centrale activiteiten. Namens de
kinderen bood een jongen hun geschen
ken aan.
Kinderwagens
C.H. LENS Co
NIEUWE RIJN 39.40
De heer A. Baan
ter aarde besteld
Onder buitengewoon grote belang
stelling werd gistermiddag op Rhyn-
hof het stoffeljjk overschot ter aarde
besteld van de heer A. Baan een be
kende figuur op het Gereformeerd
kerkelijk erf en gemeentelijk deur-
Voordat de stoet zich naar het kerkhof
begaf leidde ds. J. Maaskant, Geref zie
kenhuispredikant, een rouwdienst Hij
sprak naar aanleiding van Jesaja 61 De
eerste spreker in de aula was de gemeen
te-ontvanger, de heer F. Verstegen, die
een kenschets gaf van de goede eigen
schappen van de overledene. Als vriend
sprak ook de heer S. Melse, scriba van
de Geref. kerkeraad. Ds. Maaskant las
uit de tweede brief aan Timotheus.
Op de begraafplaats merkten we op de
heren D. van der Kwaak namens het
gemeentebestuur, W. Kulk uit Katwijk,
secretaris-penningmeester van de Kat-
wijkse afdeling van de C.B.C., dr. H. J.
Westerink, M. J. S. B. Adriani namens de
deurwaarderscursus te Utrecht, vele
ambtenaren van het stadhuis, vrienden en
kennissen. Aan het graf sprak ds. Maas
kant de apostolische geloofsbelijdenis uit,
waarna een zoon van de heer Baan
dankte voor het betoonde medeleven.
Nieuwe werkwijze betekent een belangrijke
verbetering
Al enige tyd beschikt de afdeling bevol
king ter gemeentesecretarie van Leiden
over een sclcctic-drukmachine, die het
mogelijk maakt, binnen korte tijd concre
te gegevens te verschaffen, hetzij in af
druk, hetzij in cijfers, met betrekking tot
de bevolkingsadministratie.
Zoals bekend, berust bij de afdeling be
volking van iedere Leidenaar een z.g.
peasoonskaart. Op deze kaart komên o.m.
gegevens voor omtrent geslachtsnaam,
voornaam, geboortedatum en -plaats,
adres, burgerlijke staat, gezinssterkte,,
religie en beroep.
Deze gegevens zijn thans in leesbaar
schrift geponst op lichtmetalen plaatjes,
die zijn voorzien van nokken en ruiters om
selectie mogelijk te maken; ieder plaatje
biedt 27 van deze selectiemogelijkheden.
Voorheen was men aan de afdeling be
volking voor het verstrekken van massale
gegevens, bv. met betrekking tot de
dienstplicht, leerplicht, verkiezingen en
bevolkingsonderzoek op t.b.c., wel ver
plicht de ruim 94000 aanwezige persoons
kaarten door te lopen om de vereiste ge
gevens door visuele selectie en over
schrijving te verkrijgen. Dat dit tijdro
vend werkte, spreekt vanzelf. Nu kunnen
deze gegevens langs mechanische weg
worden verstrekt. Bij de recente verkie
zingen heeft de machine reeds toepassing
gevonden. Vroeger vergde het vervaar
digen van de ruim 54000 oproepen voor
het kiezerskorps en een even groot aan
tal uittreksels uit het kiezersregister ten
behoeve van de stembureaus een tijd van
7 weken. Dit jaar had men voor het ver
vaardigen hiervan slechts ruim 1 week
Het behoeft geen betoog, dat deze werk-
jjze een belangrijke verbetering voor de
bevolkingsadministratie betekent. Telkens
ineer massale gegevens moeten worden
itrekt, verleent de machine haar dien-
I. komt hierbij tegemoet aan de heer
sende pcrsoneclsschaarste en geeft zeker
liet op de laatste plaats ook belangrijke
inanciële voordelen.
Systeem
Het systeem ls stemdistrictsgewijze ge
rangschikt, daarin op straat en vervolgens
op huisnummer, terwijl per perceel een
nauwkeurige gezinsafstelling is gemaakt.
Deze wijze van rangschikken maakt het
mogelijk, gegevens te verstrekken die op
een bepaald stadsdeel betrekking hebben.
Wil het gemeentebestuur bv. graag we
ten, hoeveel toekomstig leerplichtige kin
deren in een bepaalde wijk wonen in ver
band met de bouw van een nieuwe school,
dan wordt een beroep op de mechanische
administratie gedaan, die binnen enkele
uren nadat de vraag is ingekomen reeds
de concrete gegevens kan verstrekken.
Aan de machine zijn 16 tellers verbon
den. waardoor tegelijkertijd met het af
drukken van bepaalde gegevens nog aller
lei tellingen kunnen worden verricht, bv.
omtrent het aantal inwoners in een be
paalde straat of wijk. gegroepeerd naar
godsdienstige gezindte, beroep, burgerlijke
staat, leeftijd en gezinssterkte.
De mutaties die binnen komen, zoals
vestiging, verhuizing, vertrek, huwelijk,
geboorte, overlijden. beroepswijziging,
worden dagelijks in het plaatjesregister
overgenomen, zodat steeds van een re
gister dat tot op de dag „bij" is kan wor
den gesproken.
i Behalve voor het verstrekken van ge
gevens ten aanzien van de bevolkingsad
ministratie kan de machine tevens dienst
baar worden gemaakt voor het voeren
van andere administraties, zoals .de
plaatselijke belastingen, waartoe binnen
kort zal worden overgegaan. De machine
biedt tal van mogelijkheden. In een
kunnen 3500 plaatjes door de machine
worden gevoerd.
Sluiting laatste fase
Oostelijk Flevoland
Waarschijnlijk zal donderdag 13 septeir
ber het laatste gat in de dijk om Oostelijk
Flevoland gedicht kunnen worden. On
middellijk zullen gemalen met een capa
citeit van vier a vijf miljoen liter pei
minuut in werking worden gesteld.
Een goede raad aan alle jeugdige badgasten
Ook a s. zaterdag en zondag vliegt de populaire Hunter-helicopter
weer langs het strand tussen Hoek van Holland en Zandvoort, be
stuurd door de bekende helicopterpiloot de heer Eelco Schuller.
Onlangs redde hij, zoals kranten en radio berichtten, een 1 1-jarige
jongen, die zich te ver in zee had gewaagd en in levensgevaar
verkeerde. Nog altijd blijkt - de heer Schuller ziet het steeds vanuit
zijn cockpit - dat veel
jeugdige badgasten zich
te ver in zee wagen.
Doe dit niet
Waag je nooit
te ver in zee!
HELICOPTERPILOOT
EELCO SCHULLER
.redde 11-jarige jongen.
American
King Size
Internationaal gerechthof De si
taris-generaa! der Verenigde Naties
Hammarskjoeld, heeft aan de veiligheids
raad voorgesteld, reeds tijdens de komen
de zitting van de algemene vergadering
der V.N. over te gaan tot de verkiezing
van een nieuwe rechter in het Internatio
naal Gerechthof te Den Haag in de vaca
ture, ontstaan door het overlijden van dt
Chinese rechter Hsu Mo.
De opvolger van Hsu Mo zal zitting
hebben tot 5 februari 1958.
Hjnwerker aangereden Op de spoor
lijn van Amsterdam naar Halfweg is van
morgen de 54-jarige lijnwerker A. Waals
door een trein aangereden. Hij wa~
slag dood.
Babycommodes
C.H. LENS 8. Co
NIEUWE RIJN 39-40
Vlotte vaart op vlot in Rijn
per vlot
Men kan dit fenomeen
tegenwoordig ook in dt
Leidse grachten waar
nemen. dank zij de vnkan- Vrov
tie. Deze week troffen wij Gera
op de oever van de R\jn derti
dicht bij de. Bostelbrug ling
twee knapen aan. d.e daar tural
astellei
vlot. Ze hadden er al meedrijven c
eerder op gevaren, maar de zware ta
een van de drijfvermogen de stroom o\
leverende oliedrums was aanvaarden,
lek geraakt en dat was inspannend
natuurlijk niet bevot der- de grote u
l\jk voor een vlotte gang sing van de
van zaken. De stop van daarmee een
de drum werd met vet zoet zijn
dichtgesmeerd en het vlot
te water gelaten.
iaar oud en leer-
het St. Bonaven-
im. de Riir. op.
Ze laten zich 'tan een
heel
mening
een vlot-in-de-
et. Een brug-
heeft zelfs de
verkondigd dat
voor een dergelijk vaar
tuig havengeld verschul-
troom digd zou zijn, maar een
i'.gens aanslag hebben de opva
tegen renden nog niet ontvan-
ien te gen. Frans en Gerard
zo'n hebben al overwogen hun
egens vaartuig met een zei', uit
maat- te rusten, maar dit bleek
toch op te veel bezioui
hele morgen te stuiten. Goedi
TYTAAR eerst thans bekend wordt is maandag te Leiden op zesennegentig-
jarige leeftijd overleden prof. dr. J. F. van Bemmelen, die vier jaar ge
leden nog het feit herdacht dat hij zeventig jaar geleden aan de Leidse
universiteit promoveerde. Hij is docent geweest in acht plaatsen, aan elf
inrichtingen en in acht vakken.
Prof. Van Bemmelen werd 26 december
1859 in Groningen geboren. In 1882 pro
moveerde hij aan de Leidse universiteit
tot doctor in de wis- en natuurkunde.
In september van dat jaar werd dr. Van
Bemmelen assistent op het dierkundig
laboratorium te Utrecht en kreeg hij een
zelfde functie aan het zoölogisch labora
torium aldaar. Na in het buitenland enige
onderzoekingen te hebben verricht werd
dr. Van Bemmelen in 1885 benoemd tot
privaat-docent in Utrecht, en twee jaar-
later tot leraar in de plastische anatomie
aan de rijksnormaalschool voor tekenon
derwijs te Amsterdam. In 1890 verrichtte
dr. Van Bemmelen een wetenschappelijk
onderzoek naar de ontwikkeling van
schildpadden in het toenmalige Neder-
lands-Indië. Van 1891 tot 1894 was hij do
cent in de natuurlijke historie aan
gymnasium Willem III te Batavia, en van
1894 tot 1907 onderwees hij deze stof aan
het Haags gymnasium. Van 1906 tot 1907
hoogleraar ;n de paleontologie aan de
Delftse Technische Hogeschool, van 1907
tot 1930 hoogleraar in de zoölogie aan de
Groningse universiteit. In 1915 werd prof.
Rond slachthuis en
keuringsdienst
Aan het verslag omtrent het openbaar
slachthuis en de keuringsdienst van vet
en vlees voor de kring Leiden over hel
jaar 1955 ontlenen wij, dat aan het slacht
huis dit jaar 23.282 dieren ter slachting
werden aangevoerd tegen 25.272 in 1954
De slachtingen voor de slagers vermeer
derden met 1006 stuks en die voor de ex
port met 40 stuks. De slachtingen voor dt
vleeswarenfabrieken liepen evenwel te
rug van 3413 tot 349 stuks, doordat de
firma Tioleman en Dros de fabricagi
van vleeswaren heeft beëindigd. De overi
ge fabrieken verwerken namelijk uit'
sluitend van elders ingevoerd vlees.
Van de gelegenheid om honden en kat
ten pijnloos te doen afmaken werd ook
dit jaar door het publiek ruimschoots
gebruik gemaakt. Hiervoor wordt
schietmasker gebezigd, welke methode
van afmaking door ervaren personeel
bovem andere te verkiezen cchijnt te
zijn. Men mag aannemen, dat met het
vallen van het schot onmiddellijk bewus
teloosheid intreedt, terwijl het toege
brachte letsel dermate ernstig is, dat de
dood zeer snel volgt.
Wedvlucht Het Oosten
Wedvlucht met jonge duiven van Mons
af op zaterdag 4 augustus. In concours
113 duiven, die om 12 uur met westelijke
wind werden gelost. De eerste duif be
reikte zijn hok om 15.34.57 uur en maakte
snelheid van 899.48 m per minuut. De
laatste prijswinnaar om 16.10.24 uur met
:n snelheid van 767,80 m per minuut.
De uitslag: J. Faas 1. 4; B. Singeling
2, 9, 71; J. v. Wezel 3, 5, 15; L. Burgers
6, 14. 18. 19. 21, 23; J. Roest 7; H. v. d.
Vecht 8; D. Zwaan 10; J. G. R. Langhoul
11, 12. 22; Chr. Selier 13; H. Bey 16; S
(Eigen foto) Schoeman 20.
Van Bemmelen benoemd tot lid van de
Kon. Ned. Akademie van Wetenschappen.
Hij was directeur van het Bio- Genealo
gisch instituut te Leiden. Op zijn naam
staan talrijke wetenschappelijke werken
en ook reisbeschrijvingen.
De crematie van de overledene "-^eft in
alle stilte plaats gehad.
Militaire order
J. J. Krantz en Zoon te Leiden heeft
een militaire order gekregen voor de
levering van veldtenuelaken ten bedra
ge van ƒ159.600.
Staatsexamen li.b.s. en
gymnasium
Voor het staatsexamen gymnasium A
is geslaagd mej. A. W. Waivaart, Sas-
senheim; voor gymnasium B de heren
A. Epskamp. Leiden en W. D. M. van
Dongen, Voorschoten. Voor het staats
examen h.b.s. A slaagde L. E. Reichen-
feld te Leiden; voor B de" heer F. H.
Werkhoven, Leiden.
Puzzel prominenten
1. K. Hooijmeijer, Emmastraat
19. Lisse; 2. W. F. Roozendaal,
Herenstraat 131, Leiden; 3. J. J.
Teeuwen, Nassaukade 25, Voor
schoten.
