CHRISTFIIJK
1
BWaüs
1
r
KANTTEKENING
Prof. dr M. J. A. de Vrijer morgen
vijf en zeventig jaar
Boek
Snelle toeneming van aantal
Tor ad ja-kerken op Celebes
Een brief aan de kerkeraden en een
open brief van prof. Haitjema
s-sShEHSJ&Z
De regenramp
2
(Van onze kerknieuwsredacteur)
Morgen wordt prof. dr. M J. A. de Vrijer vijfenzeventig jaar.
En in september zal het vijftig jaar geleden zijn, dat hij de kansel
opgeleid werd. Dat was in het landelijk Odijk. Vandaar is zijn weg
gegaan langs Bloemendaal, Amsterdam, Utrecht, Hemmen en Soest;
een wonderlijk zegenrijke weg door Gods wijngaard.
Hoewel dr. De Vrijer aanvankelijk vooi
het kantoor bestemd was, ging hij theo
logie studeren aan de Utrechtse Univer
siteit. In 1906 betrok hij de Odijkse
pastorie. Zijn leraarschap aan het chris
telijke gymnasium te Utrecht deed hem
zich bezinnen op de waarde en het resul
taat van het godsdienstonderwijs op de
middelbare school. Een brochure „De
dominee en zijn jongens", het resultaat
van een enquête over dit onderwerp,
was er de eerste neerslag van. In zijn
eerste pastorie zette hij ook zijn studie
voort, die als eerste van een reeks weten
schappelijke werken zyn dissertatie
„Henricus Ragius, een Cartesiaan aan de
Utrechtse Universiteit" opleverde. Naast
het gewone pastoraat in de gemeente
Odijk beoefende dr. De Vrijer reeds hier
een bijzonder pastoraat: vele Utrechtse
gymnasiasten vonden de weg naar Odijk,
later ook gymnasiasten uit het gehele
land. toen dr. De Vrijer bij het werk van
de Christen-Gymnasiastenbond betrokken
werd en de conferenties begon bij te
Hier vinden we drie lijnen die In dr.
De VrUers ambtelijk werk zijn aan te
wijzen: organisatie van het pastoraat (de
enquête), maar dan ook van
pastoraat (de titel van de enquête); spe
cialisme naast het gewone werk
middelbare scholieren, later studenten
predikanten); grote belangstelling vi
Advertentie
Vrouwen!
Vrouwen hebben vaak moeilijke en
pijnlijke tijden. Zij kunnen deze aan
merkelijk verlichten, ja die pijnen
doen verdwijnen door het gebruik
van Togal, de grote pynverdijver.
Togal is onschadelijk voor hart,
nieren en maag. By apotheek en
drogist 0,95, 2,40 en 8,88.
VAN DE DAG
Algemeene Nederlandse Systema
tisch Ingerichte Encyclopedie. Uit
gave van n.v. Amsterdamse Boek
en Courantmaatschappij.
Van de A.N.S.I.E. verscheen het twee
de deel. Een derde deel zal het alfabe
tische register zijn, zodat over de eerste
twee delen samen nu een oordeel kan
vallen. Daarbij moet ons van het
hart, dat wij iets tegen het systema
tisch ingericht-zijn hebben. Natuurlijk
is het zo. dat de encyclopedie oorspron
kelijk een samenvatting beoogde te ge
ven en dat die samenhang in het al-
phabetisch systeem, zoals dat gangbaar
is. verloren gaat. Aan de andere kSnt
geloven wij. dat er meer behoefte be
staat aan naslagwerken dan aan lees
boeken. Mogen wij ons daarin eventueel
vergissen, een ander bezwaar is van
minder praktische aard: wie samenvat
en verbanden legt, kan niet anders dan
minder objectief zijn dan een feitenver
zamelaar. Zelfs deze laatste kan gedach
ten een kant opdwingen, hoeveel te meer
de syntheticus.
De A.N.S.I.E. is hier en daar een
boeiend leesboek. Maar het is eenzijdig,
niet zo erg ..algemeen", en voor het
echte gebruik weinig geschikt. En er ko
men hinderlijke fouten in voor.
de tjjd rond de „oude schrijvers", uitge
breid tot de mystiek ln het algemeen.
Na een korte periode in Bloemendaal
werd dr. De Vrijer predikant te Amster
dam, de grootste en toen ook de „minst
levende hervormde gemeente ter aarde",
eerst in de wijk rond de Zuiderkerk.
later in de tegenwoordige Oudekerk
gemeente, in het schijnbaar ontvolkte en
kerkelijk gedesorganiseerde „duistere"
deel van de binnenstad.
In 1935 werd hij als opvolger van prof.
dr. A. M. Brouwer benoemd tot kerkelijk
hoogleraar te Utrecht. In 1947 ging prof.
De Vrijer met emeritaat; twee jaar later
verhuisde hij als hulpprediker naa
pastorie te Hemmen, waar hij ruimte had
velen te ontvangen, die bij hem om raad
en rust kwamen. Korte tijd was hij daar
na geestelijk verzorger van het sanato
rium Zonnegloren te Soest.
Als herder van herders en toekomstige
herders is prof. De Vrijer velen tot zegen
geweest; als Amsterdams predikant heeft
bij het diakonaal-maatschappelijk werk
sterk gestimuleerd; als wetenschapsmens
heeft hy de kennis vap de Nederlandse
—i niet onaaniien-
F N als mens, als gelovige is hij
een bescheiden man, ondanks
de soms ietwat luchtige zelf
ironie, waarmee hij soms van
zichzelf spreekt. Vaak hoort men
hem zeggen: wat ik ben heb ik
aan mijn vrouw te danken („Mar
leentje, die naar de hemel ging").
De mystiek is hem niet alleen
een object van onderzoek, maar
hij leeft zelf uit en zeer gezonde
mystiek. Ligt hier misschien het
geheim van de zegenrijke weg,
die hij in de kerk is gegaan?
Vervroegd emeritaat
Wegens voortdurende ongesteldheid
zal ds. H. A. Piersma. predikant van
de Gereformeerde Kerk te Stadskanaal
emeritaat aanvragen.
Ds. Piersma werd in 1899 te Gronin
gen geboren. Hij bezocht het Wülem
Lodewykgymnasium aldaar en stu
deerde aan de Theologische School te
Kampen. Op 29 november 1925 werd
hij te Sleen in het predikambt beves
tigd. Hier Jieeft hij een evangelisatie
gebouw op ..Het Haantje" gesticht. In
1929 werd hij predikant te Anjum en
in 1948 verbond hij zich aan zijn tegen
woordige gemeente. Reeds geruime tijd
heeft ds. Piersma ziekteverlof.
Beroepingsiverk
GEREF. KERKEN
Benoemd tot directeur van het Gere
formeerd maatschappelijk werk in Zuid-
Holland: J. D. Koers, geestelijk verzor
ger van de Stichting Bloemendaal te
Loosduinen, die deze benoeming ook
heeft aanvaard.
Advertentie
HANDEN
DESINFECTEREN
maar dan ook goed doen l
UNICURA
G-ll
DESINFECTERENDE ZEEP
Een ander
geslacht
„En het volk zeide tpt Jozua:
de Here onze God zullen wij
dienen en naar zijn stem zullen
wij horen." Dat staat in het laat
ste hoofdstuk van het boek Jozua.
Het vervolg vindt u in hoofdstuk
twee van Richteren: „Het volk
diende de Here gedurende heel
het leven van
Jozua en van de f
oudsten die Jozua
overleefden en
die heel het gro
te werk gezien
hadden dat de
Here voor Israël
gedaan had. --Na
dat ook dat ge
hele geslacht tot
zijn vaderen vergaderd was, kwam
een ander geslacht op dat de Here
niet kende noch het werk dat Hij
voor Israël gedaan had. Toen
deden de Israëlieten wat kwaad
is in de ogen des Heren en gin
gen de Baals dienen."
Nu zijn er deze vragen:
Begrijpt u waarom het zc
broodnodig is dat u en uw kin
deren regelmatig naar Gods huis
i, naar de kerk waar Zijn
naam gepredikt wordt?
Begrijpt u hoe broodnodig het
is dat u thuis met uw kinderen
de Bijbel leest, met hen bidt, hun
EEN
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
Zendingsdag Geref. Zendingsbond
Zending concentreert zich steeds meer
op onderwijs en medische zorg
flAT de liefde voor de zending in de Ned. Herv Kerk nog sterk leeft, en
hier het roepingsbesef voor dit werkniettegenstaande de naoorlogse ver
wikkelingen, nog ongeschokt bestaat, daarvan was gisteren de 45ste lande
lijke zendingsdag, uitgaande van de Geref. Zendingsbond in de Ned. Herv.
Kerk, weer gehouden in het Driebergse bos, een duidelijk bewijs.
Niet minder dan 5.000 leden van de <erk waren naar Driebergen gekomen
om hier op indrukwekkende wijze hun belangstelling voor het werk van de
de zending te demonstreren. Op indrukwekkende wijze, want het dwingt
respect af als zoveel mensen een grote reis maken om dan in de open lucht
een dag door te brengen, terwijl de weersomstandigheden verre van gunstig
zijn, of duidelijker gezegd, het was een regendag, die De Bilt reeds had aan
gekondigd.
Het gebeurde in de ochtendbijeenkomst, dat een der sprekers zijn rede
zelfs moest uitspreken voor honderden uitgestoken paraplu's, maar onder dit
geïmproviseerde regendak werd door de enorme schare met opvallende in
teresse geluisterd. Nee, de regen was hier geen spelbreker, niemand klaagde
over het weer: er heerste daarentegen een prettige opgewekte stemming,
die ieder goed deed.
De ry van sprekers werd
door ds. A. Meijers uit Utrecht, die
opriep niet te verslappen of te ver-
vertelt van God en Zijn werk en
dat uw leven voor hen een voor
beeld is?
Na ons komt een ander geslacht
laat het niet onze schuld zijn
dat zij de Here niet kennen noch
het werk dat Hij voor ons
heeft!
Advertentie
CAMERAS
FILM
Melodie en woord
der Ethergolven
ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1956
12 00 Gram: 12.30 Land- en tulnb meded
12 33 Gram; 13.00 Nws; 13.15 VABA-Varla
13.45 Sportpraatje; 14.00
1330 Lichte
am; 14.3"
ontspai
volkstui
nnlng, caus; 14.
15.12 Rep, 15.35 HoUand
Puzzel mee
HORIZONTAAL: 1 Orgaan der vissen.
3 Wapen. 7 Spil. 9 Zangnoot, 10 Lepel
kost, 12 Plaaggeest. 14 Geslacht. 15 Pech,
20 Ernstig, 21 Vod, 22 Verlaagde toon.
24 Zangnoot. 25 Verworpeling, 26 Zou-
VERTIKAAL; 1 Onduidelijk. 2 Be
staat. 4 Slede, 5 Bezorgd, afgeleverd, 6
Vreemde munt. 8 Dier. 10 Schrander. 11
Staatsman. 13 Tandeloos zoogdier. 15
Vluchtheuvel, 16 Bijwoord, 17 Deel van
de bijbel, 18 Kledingstuk. 19 Ruw, 23
Zangnoot. 24 Kindergroet.
OPLOSSING PUZZEL NO. 479
HORIZONTAAL; 1 Robijn. 4 Sneu. 6
Is. 8 Si. 9 De. 10 Ha, 12 Marmot. 15
Erp. 17 Ego. 18 Peilen. 21 Eg. 22 Es. 23
E.o. 25 K M 26 Spin. 27 plaat.
VERTIKAAL: 1 Ruim, 2 Bier. 3 IJs,
4 Schepel, 5 Es, 7 Betogen, 9 Doge. 11
Ares. 13 Are. 14 Me. 16 Pi, 19 Lama
20 Nest. 24 Op, 25 KI.
•olist; 16.35 Boekbespr; 16 50
Z.K.H Pri:
kaart; VPRO:
19 40 De Bijbel i
phase Nat. Anjer
VARA: 20.00 Nw
Gram: 9.00 V.d. vrouw; 10.00 V.d. kleuters:
10.15 Gram; 11.00 V.d. zieken; 11.45 Gram;
12.00 Angelus: 12.03 Gram; 12.55 Zonnewij
zer: 13.00 Nws en kath nws; 13 20 Lichte
muz; 13.50 Gram, 14.00 Boekbespr; 14.10
Instr Octet; 14 20 Gram; 14.40 Amateurultz;
15 00 Kron v Letteren en kunsten; 15.40
Amateursultz: 16.00 De schoonheid van he
Gregoriaans; 16.30 Gram; 17.00 V.d. jeugd,
17.40 Gram: 18 00 Lichte muz; 18.15 Journa
listiek weekoverz: 1825 Gram; 18.30 Pari
overz: 18 40 Gram: 18 45 Idem: 19.00 Nwt
19.10 Gram; 20 00 Inleiding laatste fase Na
tionale Anjer-actie door Z.K.H. Prins T
hard. 20 05 Gram. 20 20 Act; 20.35 De
wone man; 20 40 Eureka; 21.30 Gram;
Wij luiden de Zondag in! Aansluitend Av
gebed en liturg kal; 23.00 Nws; 23.15
in Esperanto; 23 22 Dansmuz; 23.45—24.00
Nederland. E
atleUekwedstrd
16.30 Lichte
kind; 17.55 Weerber; 18 00 Nws; 18.15 S
18 30 Lichte muz: 19.15 Pari oven;
Interv: 20.00 Gevar progr; 2100 Nws;
Hoorsp; 22 45 Litanie; 23.00—23.08 Nw:
Sport; 13.35 Lichte
4.00 Ork conc;
muz; 15.25 Sport;
ber: 12.34 Gram
Almanak: '4.30
Gram; 16.00 Acc
18.30 Accordeonre.
17.10 Orgelrecital: 17 45 Koe
gelrecital: 18.18 Koorzang: 18.30
19.00 Nws; 19.40 Gram; 20.00
20 30 Operettemuz; 2100 Lichte i
Nws; 22 15 Grim: 22 30 Joodse vo
23.00 Nws; 23 05—24 00 Gram.
Brussel 484 m: 12 15 Gram; 1
13.15 Verz progr; 14.00 Holland
Falstaff opera; 18 30 Lichte muz;
17.10 Lichte muz: 17 30 17 45, 18 3
Gram; 19.30 Nws; 20 00 Gram:
en 21.30 Gram, 22.00 Nws; 22
muz; 22.55 Nws; 23.00 Lichte muz;
10 30. 21.00
.15 Lie"
23.55 N'
Overwegingen naar aanleiding van de Oproep
/-vNDER DE VELE
V' reacties op de syno
dale Oproep zijn er twee,
die wel bijzondere aan
dacht verdienen. De
mensen, gelijk deze verhou
ding door Jezus Christus
bepaald wordt. Het gaat
hier toch om de verhou
ding van volk en volk, cul
tuur en cultuur, continent
continent. Prof. Haitje-
ziet in deze z.i. foutie-
aanpak hoe het demo
cratisch personalisme nog
een zodanige overeenstem- Gods bevel
ming met de volkerenige- stelt om „de opdracht, die
meenschap, dat zowel de ens in de historie toeviel
ste is eieenliik een reactie beste behartiging der be- voort te zetten en tot vol-
1 r j j volkingsbelangen als de einding te brengen".
°P het vele stol, dat reeds grootst mogelijke staatkun- bij vergeleken steekt de altijd zijn duizenden,
is opgewaaid en komt van dige stabiliteit redelijker- Oproep van thans toch wel tienduizenden verslaat. En
Wet Wed mnrleramen wiJs gewaarborgd is". ongunstig eenzijdig af! Er daarom moet tegenover
het breed moderamen schijnt thans in het geheel iedere monopolistische ten-
van de generale synode geen „licht van het Woord denz van dit personalisme
,,lf Rinnan nan maand huldl" t t.t™.Gods" meer te vallen over de rechtmatlElield van de
sell Binnen een maand, van Nien»-Giunea aanvecht- de lwerfe theocratisch- theocratisch historische
nadat de Oproep aan de baar en onieker wuien historische richtlijn voor visie worden verdedigd,
kerkeraden der Ned. %t* VI** «Üa.» het christelijk denken. Van-
Herv. Kerk ia verzonden, SSS-*!? Jf ïïKï fen derde.-Een fcerltrech-
hehhen zowel de kerke- heeft het recht en de ologlscne kort®luumgen- telyk bezuiaar, dat nl.
O plicht ontleend een Oproep perste- Uit ietwat de Raad v00r de Zending
de classicale tot bezinning te doen uit- "V*. ielwal u.;.—j j—
Den gaan op een stand van za- krampachtige ar*gst
ken, die minder aanvecht-
tadeu
vergaderingen
Haag een schrijv
vangen met als
werp: Overwegingen naar
aanleiding van de Oproep tembervergaderingen
lot bezinning inzake
Nieuw-Guinea I gedateerd
23 juli 1956).
ont- baar Is cn ten goede
ider- komen aan de bevolking
Nieuw-Guinea. Wan-
deze zaak in de sep- ™aar'
n der Gods
n»i, de orde zal
worden gesteld, wordt *®8®nop
voorgesteld de Raad
de Zending toelichting
Na enige opmerkingen
over de reacties (die voor
de synode niet onverwacht
gekomen zijn) op de Op
roep en het gezag en de
wordt de
doen geven bij monde
vraag beantwoord: Waar deramen der generale sy-
liggen de hoofdaccenten in node der Ned. Her
de oproep? in „Woord
Kerk
Dienst" van
28 juli 11. van de hand van
Dit is uiteraard het be- prof.^ dr. Th. L. Hajtjem;
langrijkste onderdeel
dit tweede geschrift
hoogleraar vanwege de Ned.
o-o-Het Hervormde Kerk aan de
wil misverstanden uit de Rijksuniversiteit te Gro-
weg ruimen. De eerste ningen. Niet zonder be-
drie paragrafen van de Op- vreemding en_ diepe
roep willen slechts de ac- ontrustinig
tualiteit en de veelzijdig- genomen
heid
o (orgaan van bijstand der
tweede°wöpenba- Synode) wel zeer sterk
ringsbron is de huidige naar voren treedt. Van
missionaire passie fel afke- hem toch ging het initio- 1
rig van iedere positieve tief uit jk meen" aMus
,T h°°"er?ar'
doch men ziet er blijkbaar -fc* ™den h">T
niet tegenop om „het hui- tegen het gevaar van de
dige tijdsgewricht" in de centraliserende tendens,
wereldpolitiek, en ook ,,de de deskundigheid van de
concrete situatie" in het synodale organen van bij-
ontwaken der volkeren in sjand tegelijk met de lijn
bijna"zeWs naardien»
tot eerste openbaring?- al te dik aangestreept, te
bron te maken in plaats waarschuwen. In het pres-
van tot doorbraakplaats. byteriaal-synodale kerk-
waar Gods openbaring recht blijve de lijn „van
doorheen slaat met haar beneden naar boven" ge-
ïl^'SS'd. ZZ «>al niet
de stem van de concrete essentieier, dan de lijn
situatie de stem van God „van boven naar beneden
en zijn gerechtigheid zon
der meer te horen. Want hoewel prof. Hai-
Ten tweede; begrippen, tjema de „lijn van boven
o die in een persoonsethiek naar beneden" (de leiding
ontrusting heeft hij kennis alleen maar ten volle zin van 5oven-af; de centrale
de synodale fu""en hebben, worden kri- tóndeIijfce leiding) steeds
E TWEEDE REACTIE,
waarop wij doelden.
Open Brief
het vraagstuk- overwegingen. Over Nieuw- tiekloos toegepast op volke- vertuiaina
j. riuinoa oic „niitiet nm, ren als zodame. Zo bnv. mei overtuiging
zegt
gelegd op de vierde para- ma zich geen oordeel i
het Neder- hij pleiten i
op de Kerk. Teleurstellend kan terughouden zijn
voor ieder, die „met gro- zuiver-theologische aard. Schriftwoord, dat ««e e.j.. kejjng van e moderamina
te overtuiging een bepaal- te _194_5_ had deJoenmalige Sfi): der Provinciale Kerkver-
de oplossing voorstaat
wel, dat de synode
moge nog eens nadrukke- °-a- aaT1 "e Hervormde
lijk worden gememoreerd!) Kerk inzake het probleem
in haar Oproep duidelijk Nederland-Indonesië.
naar voren heeft gebracht, adviesschrijven va-,
dat zij het niet de taak aan gemelde minister liet yin« öe-hoorde,
der Kerk acht een oplos- nadrukkelijk twee richtlij- dus niet zo maar. zoals
hun principiële beteke- genover de personen der
tot het wezen van iedere in beneden naar boven" dient
een rechtsorde georgani- in het geding gebracht te
seerde volksgemeen- WOrden, opdat het beeld
1946 schap niet de zelfhandha- van het Gereformeerd
Kerkrecht niet geschonden
n_ worde, en zo nodig de al
•is te eenzijdige voortvarend-
vol- heid op de lijn van boven
strekte levensoffer. naar beneden" tijdig ge-
Reeds in 1945 wees Van remd kunnen worden,
r r- Ruler op de onjuistheid om roorda, door pubukatie
de kwest'e-Nieuw-
zal bereid moeten zijn. zijn .-die van het gepassioneer-
aanspraken om alleen op de. missionair geladen
eigen gezag Nieuw-Guinea
toe
regeling
;eopend tragen by het zendingswerk, wanneer
de oogst niet gezien wordt. Hierbij
moet geduld geoefend worden, want de
wasdom is immers alleen van God. Wij
hebben slechts te doen wat onze hand
vindt om te doen: het zaaien met ver
wachting, in de zekerheid, dat de ar
beid niet ijdel is in den Here.
Met grote aandacht werd er geluis
terd naar wat dr. H. van der Veen te
Oegstgeest, die vele jaren in Celebes
heeft doorgebracht, uit zijn zendings
ervaring vertelde. Naar zijn mening
gaat de Toradjakerk thans één
belangrijke kerken in Indonesië wor
den.
Ds. G. Split te Ermelo sprak over de
noodzakelijkheid van de zending voor
een kerk, die leeft. Een kerk, die
niet aan zending doet heeft iets do-
digs. Wanneer we de woorden Gods
in ons opgesloten laten dan versterven
en verstikken ze. De zending kwam
juist voort uit de stuwing van het
Woord, waaruit de Kerk leefde.
RENDING en kerk hebben elkaar
nog nodig op Celebes, zo meende
ds. P. van Wakeren te Stad aan .het
Haïingvliet, al bestaat er tegen deze
band wel veel verzet, zowel van bin
nen uit als- buiten af. Vooral van bui
tenaf is de tegenstand op Celebes
groot. De zending zien velen als een
woekerplant van koloniale origine. Er
moet dan ook rekening mee gehou
den worden, dat straks naar dit eiland
met zijn reeds 300.000 bekeerde To-
radja's geen zendingsarbeiders
Nederland meer gezonden worden.
De volgende spreker ds. C. Treure
uit Ederveen wilde evenwel niet te
zeer zien op de omstandigheden, die
tot pessimisme zouden kunnen verlei
den. De zending staat er niet slecht
voor, zo verklaarde hy. God zelf zal
de begeerte tot het christelijk geloof
onder de Toradja's werken en Hij zal
ze samen brengen van oost en west,
van zuid en noord.
Ds. J. de Lange te Nunspeet, zen-
dingsdirector, sprak het slotwoord en
riep na al het gehoorde en gesprokene
op tot de daad. Ook al doen de men
selijke overwegingen dikwijls vragen,
heeft het nog wel zin? God geeft het
bevel. En op dit bevel hebben ook
de apostelen gehandeld, zelfs toen de
overheden ze verboden.
In een gesprek deelde ds. J. de
Lange ons nog mede, dat zich op het
ogenblik drie Nederlandse theologische
studenten voorbereiden om op uitno
diging van de Toradja-kerk op Cele
bes (het zendingsterrein van de G.Z.B.)
te gaan werken aan de theologische
opleiding van pandita's, Toradja-pre-
dlkanten.
Binnenkort wordt het afkomen van
het visum verwacht voor mej. dr. A.
van Riessen, die als arts naast dr.
J. J. Goslinga zal gaan werken op het
zendingsterrein.
In de toekomst zal het zendingswerk
zich sterk gaan oriënteren op de
dische en onderwijszijde om zo
pastorale werk steeds meer aan
pandita's over te laten. Hun aantal is
echter nog veel te gering.
Op het ogenblik is alleen ds.
Balke nog als zendeling voor
G.Z.B. in Celebes: er zijn voorts uit
Nederland één medicus, twee onder
wijskrachten en twee verpleegsters.-
Het aantal pandita's, dat thans in
tieve dienst is, schatte ds. De Lange
op vijftien. Tengevolge van de gue
rilla-activiteit zijn de Toradja's na d«
oorlog over het eiland Celebes ultge
zwermd, zodat het aantal kerkleden
moeilyk is vast te stellen. Het gunstige
gevolg hiervan is echter, dat bijv. in
Makassar alleen al van de Toradja';
het aantal kerken van twee tot zeven
is gestegen.
Met de Chr. Geref. Kerken, die ook
onder de Toradja's werken wordt
steeds nauw contact onderhouden: dit
geldt ook voor de zendingsdeputaten
Nederland.
86.
Een enkele keer wilde er wel 6
indringer door de wolken over de kust vliegen
en er werd beweerd dat er massa's vliegtuigen in
Frankrijk bijeen werden gebracht, maar tenzij
Hitier een invasie wilde wagen, zag het er naar
uit dat de oorlog was verlopen. Aan een kant
jammer.
Maar altijd hadden ze Churchill s woorden in
gedachten: „De strijd in Frankrijk is achter de
rug. Ik verwacht dat de strijd om Groot-Brittan-
nië spoedig zal beginnen. Van deze strijd zal
het lot van de Christelijke beschaving afhangen.
Laten we ons daarom schrap zetten, onze plicht
doen en ons zodanig gedragen, dat wanneer het
Britse Gemenebest en het Imperium duizend ja
ren zullen bestaan, de wereld zal zeggen: dit
was hun schoonste uur."
Op 11 juli zakten plotseling zware wolken over
Coltishall neer en hevige regenbuien beletten het
squadron op te stijgen. Bader zat bij de opstel
plaats in een stoel te dommelen, toen plotseling
de telefoon ging en „Operaties" rapporteerde dat
ze een melding hadden van ee
tuig, dat uit het Noorden langs de kust kwam
gevlogen. Of ze er een sectie op af konden stu-
DAN
BRICKHILL
O
MAAR ZO!
„Nou, goed! Dan zal ik zelf wel gaan." Hij
smeet de telefoon neer en baggerde door de mod
der naar z'n Hurricane.
Hij moest welhaast op z'n instrumenten opstij
gen, zo belemmerde een gordijn van regen het
uitzicht en een paar seconden later zat hij mid
den in de kletsnatte wolken. Hij riep Ops. Hoor
z'n radio op om een koers te krijgen, waarop hij
hevige regenbuien beletten het de vijand kon onderscheppen, maar er was re
genwater in zijn apparaat gekomen en hij kreeg
geen antwoord.
Het had weinig zin op z'n instrumenten hoger
een onbekend vlieg- te gaan, tenzij hij spoedig boven de wolken
kwam. De naald stond iets boven de 300 meter
toen hij plotseling boven de wolken kwam en zich
in een andere, heldere wereld bevond. Beneden
zag hij de kust. Boven hem waren nog meer
wolken en zonder informaties van Ops was
maar bitter weinig kans dat hij onder dergelij
ke omstandigheden iets te zien zou krijgen. Toch
draaide hij in de richting van Cromer, veeleer
om zjjn eigen geweten gerust te stellen dan dat nemers Corps heeft
..i j tt'- Want hij had zjen komen, hij ging regelrecht de
Bader greep de telefoon en antwoordde: „Nee
we kunnen geen sectie uitzenden. De wolken han
gen tot op de grond en met zulk weer stuur ik
mijn vliegers er niet op uit. 't Kan niet
,,Is er geen enkele mogelijkheid'' Het vliegt in
de richting van Cromer en we zijn er vrijwel
zeker van dat het een vijandelijk toestel is."
Ops. drong sterk aan.
O, die verleiding!
hij een vijand verwachtte te
evenveel kans hier een vijandelijk vliegtuig te hébt hem
vinden als een dief in z'n kamer.
Ver voor hem uit verscheen een stip aan de
hemel, een stip die snel groter werd doordat de
beide toestellen elkaar naderden. Het kon onmo
gelijk een vijand zijn, tenzij een zeldzaam bruta
le of een half-blinde, want het toestel kwam recht
op hem af. Plotseling zag hij met een schok dat
de slanke romp twee vinnen had- 't Was een
Dornier!
Met bonzend hart draaide hij naar boven
op de Dornier toe, die een paar honderd meter
van hem verwijderd was. De Hurricane stond al
op een vleugeltip toen de Dornier hem zag en
omhoog naar de wolken joeg. Lichtende puntjes
blikkerden uit de geschutskoepel en toen bracht
Bader de vijand in zijn reflector vizier. Hij druk-
te met de duim op de vuurknop. gaf een lange
vuurstoot en schoot nogmaals. De boordschutter
hield met vuren op en de Hurricane joeg achter
de Dornier aan, nog altijd vurend. Hij zag niets
anders dan een witte nevel en joeg nijdig door
de wolken, maar het was alsof er geen eind
de witte massa kwam en al gauw begreep hij dat
verder zoeken geen zin had, daalde onder de wol
ken en vloog op geringe hoogte naar de basis te
rug Nijdig belde hij van de opstelplaats Opera
ties op. vertelde hun wat er gebeurd was
zich weer in z'n gemakkelijke stoel zakken, hoe
wel volstrekt niet in de stemming om een dutje
te doen.
Vijf minuten later rinkelde de telefoon op
nieuw.
„Zeg, die Dornier riep Ops., opgewonden
gevierend. „Nou, een kerel van het Waar
uit de wolken omla
DE
Je
(WUKD'I VERVOLGD)
MENS blijft een afhankelijk
vezen. Hij mag dan trachten,
allerlei conjuncturen te beheersen, en
hij mag daarin zelfs tot op vrij grote
hoogte slagen, machteloos blijft hij,
ook tegenover de korte golvingen van
de weerconjunctuur.
Aangrijpend zijn de mededelingen,
gisteren gedaan door de voorzitter van
het Landbouwschap. Met een aantal
andere deskundigen heeft hij een be
zoek gebracht aan enkele ooste
lijke provincies en wel bijzonder diep
is hij onder de indruk gekomen van
de ontstellende gevolgen, die de over
vloedige regenval van de laatste
weken heeft en zal hebben voor onze
landbouw.
De bodem is oververzadigd van
water. Alleen in Vroomshoop viel in
22 dagen niet minder dan 25 cm. Grote
delen van de hooioogst zijn geheel en
al verloren gegaan. De aardappeloogst
Is, ook weer voor een groot deel, mis
lukt- De boeren zij[n genoodzaakt,
reeds in de augustusmaand het vee
op stal te zetten. Er dreigt een finan
cieel débacle. Kortom, men moet gaan
spreken van een werkelijk nationale
ramp. een regenramp.
pjET IS VERDRIETIG, wanneer
voor velen de vacantietijd niet
datgene verschaft, waarnaar men heeft
verlangd en uitgezien. Het leven vergt
in deze geestelijk en materieel wel
zeer Ingewikkelde eeuw bijzonder
veel van ons allen. En wat rust en wat
zon hebben wij allen nodig om tot
verademing te komen. Straks immers
moeten we er maar weer tegen kun
nen. Dan is het verdrietig, wanneer
de luchten betrokken blijven en de
dampkring vochtig.
Ernstiger is het intussen, wanneer
de landbouw de gevolgen van de
weersomstandigheden ondervindt. Ook
deze tijd, waarin de mens zoveel
vermag, Is de landbouw een bij uit
stek conjunctuurgevoelig bedrijf. Men
heeft er te rekenen met de prijzen-
situatie in de wereld. Men moet af
wachten, hoe het zal gaan met zon
en met regen en met wind.
Niet voor niets houden we onze
dank- en bededagen voor de oogst,
dagen waarin we graag heel onze
arbeid, ook die van de stadsmens, be
trekken, doch waarbij we toch nog
altijd graag in de eerste plaats denken
aan het werk van de landman.
£EN NATIONALE RAMP dus, waar
bij we slechts mogen hopen, dat de
uiteindelijke situatie nog zal blijken
wat mee te vallen- Ook dan immers
zal het ernstig genoeg blijven.
In dit verband willen wij gaarne
ondersteunen de suggestie, eveneens
gisteren door de voorzitter van het
Landbouwschap gedaan, om namelijk
te komen tot een nationaal rampen
fonds. Ook in deze tijd van toenemen
de industrialisatie blijft onze landbouw
een nationale zaak, een nationaal
goed. Ons volk is een gemeenschap.
Wanneer er onder ons volk zijn,
enkelen of groepen, die door rampen
zijn bezocht geworden, welnu dan ligt
het op ons aller weg, ln solidariteit
hun leed zoveel als wij kunnen méé
te dragen-
Dit hebben wij als volk gedaan, toen
andere rampen over ons land kwamen.
Wij hebben het gedaan, toen het water
beukte en ramde tegen
onze dijken en polder na polder ver
zwolg. Wij zullen het ook moeten en
mogen doen, nu het hemelwater de
landen heeft doordrenkt en de bodem
tot oververzadiging toe bevochtigd is.
£)E MENS wij herhalen het
blijft een afhankelijk wezen. Er
1 er, die met dit feit geen vrede
kunnen en willen hebben. Het komt
hun eer van mens te na. Een kort
zichtig standpunt, dunkt ons. Want als
de mens afhankelijk is. dan is hij het
maar niet van redeloze elementen der
natuur. Dan is hij het van Hem, Die
hem heeft geschapen en Die, zijn on
trouw ten spijt, op hem blijft neer-
Wij allen hebben het soms nodig, op
hardhandige wijze aan onze afhan-
elijkheid te worden herinnerd. Men
kan zich immers ook te veel gaan ver
beelden. Van harte hopen wij, dat wij
ook als volk uit deze regenramp deze
les mogen leren. Het zal ons alleen
kunnen opwekken tot ootmoed,
tot solidariteit en daarom ook tot ge
hoorzame activiteit.
Blindedarmontsteking
Willem Ruys en Oranje
enterden elkaar
De Oranje en de Willem Ruys hebben
elkaar op 22 juli de Oranje was op de
thuisreis ter hoogte van Jabal Attair
aan de Rode Zee op vriendschappelijke
wijze geënterd Een acute blindedarm
ontsteking van één der vrouwelijke pas
sagiers aan boord van de Willem Ruys
was de oorzaak van deze ontmoeting. De
Willem Ruys had telegrafisch de Oranje
om chirurgische assistentie gevraagd.
Toevallig was er aan boord van de Oranje
een chirurg-met-verlof van de K P.M., dr.
Weinmann. die zich onmiddellijk bereid
verklaarde de operatie te verrichten.
Aan boord van de beide zeereuzen werd
rendez-vous gearrangeerd, een sloep
werd uitgezet en dr. Weinmann begaf
zich aan boord van de Willem Ruys. Hij
keerde echter na korte tijd terug met de
mededeling dat de toestand van de pa
tiënte het toeliet haar naar Aden of
Colombo te brengen, waar zij dan in een
ziekenhuis kon worden opgenomen.
