(€sso)
Plantennamen in het Nederlands
PEST. DE VRESELIJKE GESEL VAN
ONZE GOUDEN EEUW
De rat was de verwekker, maar
dat wist men toen nog niet
Capes en fluweel in een
ongehoorde overdaad
Het gist in Bulgarije
BEVRSBAROMETER=
ZATERDAG 28 JULI 1956
Amsterdam geteisterd in juli 1656
hebben, blijkt wel uit de overgeleverde
feiten, dat de kerken van Amsterdam de
lijken al spoedig niet meer konden bevat-
TNEZE MAAND DRIE HONDERD JAAR GELEDEN, werd het westen
van ons land, en inzonderheid Amsterdam voor de vijfde maal sinds
het begin van de 17e eeuw geteisterd door een pest-epidemie. Volgens de
historici heeft deze ramp die vele maanden aanhield, 16.727 mensenlevens
geëist. Hoewel de vraag is, of dit cijfer juist is speciaal over deze epi
demie is maar bitter weinig bekend mag toch wel worden aangenomen,
dat minstens een tiende deel van de hoofdstedelijke bevolking van destijds
er het slachtoffer van werd.
Hoe weinig begrip onze 17e eeuwse
landgenoten voor hygiëne gehad hebben,
laat zich ook enigermate afleiden uit de
rekeningen vafi bijvoorbeeld het „Pest-
huys" een soort ziekeninrichting te
l die dagen. Terwijl er in
0 oktober 1647 tot 27 sep-
;n hevige pestepidemie
er In de boeken maar één
Tot voor een dertigtal jaren heeft men
zjch de vraag gesteld, wat die pest uit de
17e eeuw precies geweest is en wat de
oorzaak ervan was.
Dr. J. G. Dijkstra heeft er eerst in het
begin van de twintiger jaren een ant
woord op gegeven. Het is rattenpest ge
weest, zo heeft hij verklaard, dezelfde
ziekte, d'ie nu in de tropen nog wel eens
fel om zich heen wil slaan, maar in onze
westerse samenleving, dank zij betere hy.
giënische toestanden, niet meer voorkomt.
Het merkwaardige is. dat niemand die
rampjaren of kort daarna ooit op het
idee is gekomen, dat de rat niet de
rioolrat, maar de toen nog veelvuldig in
de huizen nestelende zwarte rat de
verbreider van de ziekte is geweest. Men
gaf als de oorzaak aan „de toorn Gods" en
naast deze „bovennnaturelyke oorzaeck"
van een „vergiftige en fenynige hoeda-
nigheit, die het hert en de naturelyke
warmte tegenstrijdig is". Die „hoedanig-
heit" was dan „óf van den hemel, óf van
die dingen dewelke onder den Hemel
schuylen". Onder de eersten werden
„kometen en bepaalde planetenconstella-
tties" gerekend. Deze laatste zouden een
bepaalde „luchtbederving" geven, die zich
maar al te graag in kleren vastzette. Van
daar dat elke pest-epidemie in de 17de
eeuw duidelijke sporen achter liet in het
hele maatschappelijke leven. Herhaalde
lijk werden immers de stadskeuren ver
nieuwd. Aan de vrouwen werd zelfs op
zeker ogenblik verboden mee ter begra
fenis te gaan en op de begrafenissen was
het niet toegestaan lange mantels te dra
gen. De kamers mochten niet met laken
of baal behangen worden, en sommige
spijzen werden van de markt geweerd
Zover strekte de waakzaamheid van de
overheid, dat ..het houden van wortelen,
rapen en radijzen" zonder meer verbo
den werd. „omdat aan het loof de be
smetting hechtte".
In hete zomers
Het gaf allemaal ntiets. Met de regel
maat van een klok keerde de pestilentie
in de 17e eeuw terug. De jaren 1601/1602,
1617, 1624, 1635/36. 1655/56 en 1663/64 staan
in de hoofdstedelijke geschiedenis met
zwart kool als rampjaren geboekstaafd.
Altijd weer waren het he'.e zomers,
waarin de ziekte uitbrak, gevolgd door
zachte, vochtige winters. Hoewel ten
slótte rijk noch arm gespaard werd. wer
den' de meeste slachtoffers geboete'. on
der de „arme luyden", in de volkrijke
buurten. „Tal van voorname luyden" ont
vluchtten ln die rampdagen de stad, en
vestigden zich elders „Men kondt des
middags op de Beurs wel gewaar wor
den, dat er veel koopluyden. na hare
Hofsteden en elders geweeken waren"
schreef een kroniekschrijver uit die da
gen. En hij voegde er veelbetekenend aar
toe „Die 't vuer ontlopen kan, is vrij var
branden".
De voorwaarden voor het nestelen var
ratten in de onmiddellijke omgeving vai
de mensen zijn in de 17e eeuw gunstif
geweest. Hoewel we misschien ai de
naam hadden een zindelijk volk te zijn,
liet de hygiëne in de Hollandste steden
nog heel wat te wensen over. De in de
kleinere steden vaak onverharde straten,
soms in de natte tq'd met stro bedekt,
om ze begaanbaar te maken, droegen
misschien wel een landelijk karakter,
maar waren ook een bron van kwaad.
Voor de loslopende varkens werd allerlei
afval van etenswaren op straat gesme
ten. Maar met de varkens waren er
andere viervoeters, die er van profit)
De hulzen, vooral in de armere wijken,
waren overbevolkt, maar gelijk ooi
kleine voorraadschuren van levensmidde
len. De zeer vele hoeken én gaten var
de huizen waren een welkome nestel
plaats voor de ratten. We denken aan de
bedsteden met hun diepe donkere ruim
ten eronder, de schuilhoeken langs de
betimmerde kamertjes, die op de kleine
zolders werden opgetrokken door het af
schieten van pannendaken, enz. enz.
De zwarte rat
Voor de nesteling van de zwarte klim-
ratten in de woningen is verder zeer be
vorderlijk geweest het grote gebruik van
stro. Het gewone volk sliep zonder uit
zondering op stro, en niet zelden is het
gebeurd, dat de langstaarten zich ook in
die matrassen plaats verwierven.
5 i
i de bedde te verschoo-
die stad van 2
tember 1648 e
oedde, komt
keer een post
leghen stroo
verpleging van de mensen, die dooi
„haestlghe siecktc" werden bezocht,
uiteraard even primitief als de ken-
die de heelmeesters van de ziekte
hadden. Men liet de reeds hevig lijdende
slachtoffers een zweetkuur onder
liddels een „hertsterkende sweetdrank".
paste soms aderlating toe cn verstrekte
middelen, waarmee de pestbuylen tot
ettering moesten worden gebracht. Het
enige wat er wellicht mee bereikt is, is
dat de mensen waarschijnlijk nog snellei
uit hun lijden waren dan zonder die
hulpverlening het geval geweest
zijn
Hoeveel zorg deze bezoekingen de
heid iin de 17e eeuw wel gegever i
moesten nieuwe plaatsen voor de
teraardebestelling worden aangewezen.
Gedurende een epidemie zelfs drie, te
weten een terrein bij het voormalige
Karthuizer klooster voor de overledenen
uit de Jordaan, de bleekvelden om het
ronde Begijnhof, en de ledige plaats van
het gasthuis ten westen van de stad.
Pesthuizen
In het begin van de 17e eeuw dacht
men nog met de instelling van Pesthui
zen het euvel bedwongen te zullen heb
ben. Schreef Vondel nie' ergens na de
opening van het Pesthuis op de Overtoom
in de lente van 1602, dat dit voldoende
was om „buiten onze vest, de lucht te
vagen van de doodelijke pest?"
Hoe hebben de feiten dit optimisme
gelogenstraft. Zover moest men ten
slotte in zijn onwetendheid gaan, dat de
vrouwen niet meer mede ter begrafenis
mochten. En dat niet alleen vanwege hun
smetstof aantrekkende kleding, maar ook
omdat ze dikwijls te laat op het kerkhof
arriveerden. Dat hield de mannen te veel
op. „die begraven moesten, en voor wie
het wachten ongeraden en bij hun druk
en somber werk ook onmogelijk was",
zegt de kroniekschrijver.
Maar hoe het zij, geen enkele ziek
te van epidemisch karakter we
denken aan de beruchte influenza-
epidemie van 1918, maar ook aan de
cholera-epidemieën uit de 19e eeuw
heeft ooit zoveel slachtoffers ge
maakt als de 17e eeuwse pest-epide-
mieën. Nog op de huidige dag kun
nen we ons denken, hoeveel schrik
en ontsteltenis dit onder de bevol
king teweeg moet hebben gebracht.
Elegance bij GEN E\ IEVE
PARIJS, vrijdagavond.
HET WAS vanmiddag stikkend warm iri dé spiegelsalons van Géneviève
Fath. De moderedactrices probeerden met waaiertjes zich wut koelte
toe te wuiven, maar veel meer dan een door parfum bezwangerd wolkje
zwoele lucht konden ze als „verkoeling" niet vinden. Zo zaten ze, in de
meest zomerse toiletjes op hun gouden stoeltjes en zagen de mannequins:
Patricia, Jackie en al de andere sterren in de warmste, winterkledij toch
nog zwevend langs zich trekken. Het is hard moderedactrice te zijn in het
zomers Parijs, maar harder nog om mannequin te zijn. Ditmaal wareneer
geen vreugdetranen bij Génevièvegeen wilde opwinding bij de toe
schouwstersde Fath-show bleef wat vlak en de Amerikanen toonden zich
zelfs wat teleurgesteld.
Géneviève heeft de klassieke Fath-lijnzeischap wordt gedaan. Dior heeft dat
van strenggesneden tailleurs losgelaten, dubbel en dwars ondervonden. Verleden
Haar kledij voor de vrouw van winter (jaar al met zijn Flèche-lijn. Flèche
1956 is soepel. De tailb
ilde de vrouw dus snel en slank
pijl hebben. Maar hij kwam als
inge- F-ijjn 0f in Nederland soms als P-lijn op
aangegev
niet. De schouders zijn verbreed.aj3
Vooral de inzet -
nieus. In de kop zijn talloze fijne plooit)'
verwerkt, waardoor de mouw aan de Twee dagen geieder heeft hij zijn Mag-
schouder wat stijf uitstaat. Soms is in de „eeüijn gRjanceerd, la Ligne A
mouwkop een bies verwerkt die door- cen f0eiichtinp oaf h{, de uitleg, dat deze
loopt tot in de kraag. Een soort mgewerk- om
InPdUeeochtend moeten we eenvoudige oog te bekoren. Waarop prompt
wollen japonnen dragen, waarbij de taille
even is aangegeven. Er behoort een leren
ceintuur van ongeveer zes cm breedte bij McnsieSi premier van Australië wordt
De roklengte is ongeveer 36 cm van de 26 augustus te Djakarta verwacht op uit-
grond. Dus iets koTter dan de huidige nodiging van de Indonesische regering,
ode, iets langer dan Diors rok k la Jfol- Diezelfde dag vertrekt Suk;
moderedactri
maakte.'
oftewel
Met Esso
bent U beter uit
landaise (40 cm) cn veel korter dan Diors
cnkellengtc.
Het wordt wel ingewikkeld gemaakt!
Capes
haar collectie gebracht. Schoudercapes,
die tot op de pols over de armen vallen.
Met bont afgezette halve capes, soms al
leen op het rugpand aangebracht en aan
de mouwen vastgehecht, zodat de draag
ster een vleugel schijnt te hebben, wan
neer ze een arm beweegt! Andere capes
reiken tot de heup, de knie of hebben de
volle japonlengte. Verrassend mooi was
een lange cape van zwart fijn laken, ge
voerd met bruine hertz, de meest geliefde
bontsoort in huize Fath. Een vuurrode
cape was met witte poolvos gegarneerd,
terwijl de kleine capes, die bij de cock
tailtoiletjes worden gedragen, hermelijn
als afzetting hebben.
Het bont. in velerlei variatie en kwali
teit zal dus onze wintergarderobe moeten
aanvullen. Iets wat iedere vrouw wel ple
zierig vindt, omdat bont nu eenmaal juist
dat accent van luxe geeft, dat we bij al
onze moderne zakelijkheid toch niet ont
beren willen.
Fluweel
ven luxueus ts het materiaal
japonnen, n.l. fluweel, in warme
kleuren: paars. rood. smaragdgroen, aqua-
mariin en olijfgroen. Het fluweel is gegar
neerd met bont. voor zover het de capes
betreft en geborduurd of gedrapeerd in de
I japonnen. Dat geeft een heel zwaar effect'
De rokken lijken wel stijf te staan. Won-
;eft Géneviève niet het
j soepeler chiffon maar het stugge fluweel
Met de volgende schepen kan zeepost steeds genomen. Ook in haar verdere gar-
worden verzonden. De data. waarop de nering is ze druk. Halve strikken, lussen
correspondentie uiterlijk ter post moet! dus. zijn bezaaid over de japonnen Soms
zijn bezorgd, 6taan tussen haakjes achter a-symetrisch op schouders en heup. soms
d« naam van het ectnp vermeld. "Ze"reek!. °v" keI* v00r-
Argentinië: me. Uberud (30 Juli). 1 "Trli*vSdï In'7e'
Highland Chieftain (4 Aug Ana.ral,»: X™] en i„ k£urtje' moaterdgeel
Verzending van zeepost genoeg i
O l soepeler chiffon
vla Engeland (4 aug.) m a. Llbertad (30 „atuur,uk w„r brul„
juli), s.s. Highland Chieftain (4 aug.);
Brits O.-Afrika: ss. Maréchal Joffre (4 Eelt naam
aug.); Canada: s.6. Zuiderkruis (2 aug.)
s.6. Grote Beer (4 aug.); Chili: via New lyëADAME FATH heeft haar collectie
York (2 aug.). Ned. Antillen: ms. Oranje- geen naam gegeven. Ze spreekt alleen
6tad (31 juli); Nieuw-Zeeland: via Enge- van een ..bevrijdende elegance', waarmee
land (4 aug Unie van Z.-Afrika en ze dan. waarschijnlijk aan de verdwijning
Z.W. Afrika: ms. Edinburg Castle (4 aug.). 'van de strakke taille en de ovrrdaad van
Inlichtingen betreffende de verzendlng6- if ladderende capes en strikken denkt Nu
data van postpakketten geven de post- Is het geven van een naam een hachelijke
kantoren. zaak, wanneer dat in internationaal ge-
i gevolg van 35 per
deze jachtige tijd
)e door Moskou bevolen vriendschap draagt. De Bulgaarse uraniummijnen le-
met Zuid-Slavië heeft in Bulgarije veren per dag 160 kilo. Het bezoek van
;n anti-communistische beweging gesti- de Sowjetleider Sjepilof en Mikojan, die
ulcerd. Stalinisten cn anti-Stalinisten thans de satellietstaten rondreizen, krijgt
bestrijden elkaar en hoewel de regering door deze stand van zaken een bijzondere
de toestand meester is. zqn toch voor het betekenis
eerst panpfletten verspreid waarin wordt By de onlusten zouden 21
opgeroepen tegen de regeringspolitiek. dood en 700 gewond zijn.
dezo pamfletten zjjn over de echter geen bevestiging te
Metalen uitgevoerd
naar Oostzoneeis
tien maanden
•rkrjjget
Grieks-Bulgaarse grens gekomen en daar
door in de vrije wereld bekend.
In het ene wordt gezegd, dat Bulgarije
weinig benijdenswaardige rol van p:on
op het schaakbord van Moskou speelt. De
orders komen niet meer rechtstreeks van
de Sowjetunie maar via de ambassade van
Zuid-Slavië
In het andere wordt gewaarschuwd, dat
Voor het uitvoeren van metalen
degene, die de Sowjetuniie diensten be- Oost-Duitsland in strijd met het devie-
wijst, hetzelfde lot wacht ak Tsjerwenkof. zenbesluit 1945, heeft de officier var
e in ongenade viel. justitie bij de Rotterdamse rechtbank gis-
In Bulgarije wordt geprotesteerd tot de termiddag een gevangenisstraf van tier
verplichte levering aan de Sowjetunie van maanden, waarvan vier maanden voor-
urn tabak en rozenolie. Voor 1 kilo waardelijk met een proeftijd van drie
uranium' ontvangt Bulgartfe zestig lev as. jaar, geëist tegen de twee djrecteuren C
de internationale verkoopprijs is 4000 ie- J- K. en G. J. K.
vas, terwijl de 'kostprijs 1400 Aeva* be- JJ-V. De^kapUein- -
Grote tentoonstelling
in Tsjecho-Slowakije
Te Londen verloren British Petroleum,
Burmah en Shell 60 miljoen pond, daar
de tankvloten der oliemaatschappijen de
grote gebruikers zijn van het kanaal. In
dustriële waarden verloren een shilling,
schccpvaartaandelen, vooral de P. and O.
In Parijs verloren de aandelen
Suezkanaalmij. 21%, Esso 2300 francs. De
beurswaarde daalde daar 11 miljard
Op de Amsterdamse beurs was er be
halve voor oliewaarden van een scherpe
reactie geen sprake. Behalve Kon. Olie
waren ook Unilever, Philips en Aku lager.
Deze gebeurtenissen volgden op een
gunstige week. waarin de hoofdfondsen
gesteund werden door de goede berichten
uit Wallstreet over de staking in de staal
industrie en waarin Aku zich gedeeltelijk
hersteld had onder buitenlandse aan-
TN ENGELAND wordt de strijd tegen
A de inflatie blijkens het onderhoud, dat
de Britse minister van financiën met de
vertegenwoordigers van het bankbedrijf
had, onverminderd voortgezet. De ge
volgen van de kredietbeperking, welke
door de maatregelen der regering, in het
leven geroepen werden, doen zich in het
bedrijfsleven gevoelen, bv. in de auto-
ir.dustrie. MacMilian heeft de banken
duidelijk gemaakt, dat het de regering
bittere ernst is met de verdediging van
het pond sterling en dat er geen sprake
kan zijn van enige verlichting der ge
troffen maatregelen. De staking in de
Britse auto-industrie heeft de taak der
regering onvermijdelijk
Financieel zwaarder gemaakt. On
langs kensohetste mi-
oversicht nister-president Eden
de strijd om het pond
sterling als de „tweede slag om Enge
land". De eerste werd door „zo weini
gen" geleverd en gewonnen, de tweede
moet geleverd worden door het ganss
volk.
Deze strijd om het pond sterling is
nog niet tot een goed einde gebracht.
Ongetwijfeld heeft de regering met haar
beperkende maatregelen goede vorde
ringen gemaakt en zal zij de staatsuit
gaven nog verder-terugbrengen, maar de
beslissing in deze tweede slag om Enge
land wordt in feite bepaald door de hou-
ding der bevolking in de strijd tegen de
inflatie. Het Britse volk zal de tering
naar de nering moeten zetten en zich
offers dienen te getroosten ten aanzien
van het binnenlands verbruik, teneinde
de export te bevorderen.
Deze strqd in Engeland om de reële
welvaart des lands is niet zonder bete
kenis voor de rest van West-Europa. In
dien Engeland immers defensieve maat
regelen neemt, zullen andere landen daar
van de terugslag gevoelen en zullen ook
genoopt worden tot passende maat
regelen.
De gevolgen van een mislukking van de
tweede slag om Engeland voor de lan
den van het Britse Gemenebest en voor
Rotterdamse West-Europa zouden ingrijpend zijn.
het kustvaartuig Een verlaging van de wisselkoers van
Planet H. F. J.-.K. uit Stad an der Elbe het pond sterling zou onvermijdelijk an-
hoorde vijf maanden met aftrek tegendere landen tot soortgelijke maatrege-
zich requireren ien dwingen en hetgeen ln gemeenschap-
De n.v. transporteerde kobalt, nikkel peljjke samenwerking tussen de West
en nikkellegeringen naar Rostock. De eer- europese landen na de oorlog op het ge
ste lading ging met een Deens schip, dat hied van Je handel en het betalingsver-
na uitgeklaard te zijn, aan de Boompjes keer werd opgebouWd, zou op losse
in Rotterdam een partij kobaltafval aan schroeven komen te staan.
S S 7QALS hierboven m* opn.erk.an
Tijdag gunstiger. Het
Berichten uit Egypte ontwrichtten
markten te New York en Londen
DE NAASTING van het Suezkanaal door de Egyptische regering
heeft allerwege een ontwrichtende invloed gehad op de effecten
beurzen, terwijl daarentegen de noteringen van natuurrubber in Ame
rika snel omhoog gingen. Te New York boekten olie-, staal-, spoorweg
en autowaarden verliezen tot 3 dollar per aandeel, terwijl oliewaarden
8 dollar omlaag gingen. Koninklijke Olie daalde 5 dollar, Texas Co.
2 dollar.
Het is nog niet zo lang geleden, dat
het koersverschil tussen Philips en Uni
lever omstreeks 15 punten beliep, de laat
ste maanden is het uitgelopen tot circa
125 procent, waarbij de vraagstukken
rondom afbetalingszaken, financiering
van het bedrijf en de verhouding tussen
winst en dividend van betekenis zijn ge-
Ook de locale fondsen profiteerden deze
week van de betere stemming en sommi
gen wilden ter beurze vertellen, dat dit
een gevolg was van de mislukking van
de kabinetsformatie door dr. Drees. Daar
mede zou het spook der winstbelasting
en verhoging der omzetbelasting zijn ver
jaagd. Hoe dit ook zij, in leder geval
kon enige meerdere belangstelling van de
zijde der kopers worden geconstateerd.
Vele aandelen konden niet onbelangrijke
koerswinsten behalen, hetgeen niet te
verwonderen valt, daar de markt ln deze
soort fondsen zeer dun is.
Op de vergadering van Mulder Boskoop
deed zich het merkwaardige feit voor,
dat een aandeelhouder protesteerde tegen
het dividendvoorstel, omdat het z.i. te
hoog was. Meestal vinden de aandeelhou
ders zich door het bestuur beknibbeld,
maar hier was dan een „witte raaf' in
vennootschapsland.
C CHEEP VAARTAANDELEN lagen wat
k- beter ln de markt, speciaal sommi
ge Incourante soorten als Oostzee, Zee
vaart, maar ook Holland Amerika Lijn.
I.aatsgenoemde fonds heeft lang zeer on
geanimeerd ln de markt gelogen tenge
volge van de ongewoon conservatieve
uitdelingspolitiek van het bestuur dezer
onderneming.
De reactie op de naasting van het
Suezkanaal was onbetekenend.
Indonesische fondsen waren ook een
tikkeltj i beter, maar hier is de rechte be
langstelling nog niet te constateren. Het
bericht van Indonesische zijde inzake een
verzoek om een lening van 50 miljoen
dollars aan het Inter. Monetair Fonds en
de suggestie als zouden diverse landen
financiële hulp hebben aangeboden
maakte niet veel indruk.
Zo niet duideli; is wélke gevolgen de
opzegging der Ronde Tafelovereenkom-
sten voor het Westers bedrijfsleven heeft,
b'.ijft men gereserveerd en o.i. terecht.
De stockdividenden Lindeteves werden
voor omstreeks f 45 per stuk verhandeld,
hetgeen beneden de theoretische waarde
is. Op deze prijs koi- t de koers van een
nieuw aandeel op nog ^een 190 procent
yOALS
Planet gebruikt worden. Toen'de stemmingop d<.Amsterdamse
bet schip aan de Boompjes twee auto'.effectenbeurs tot vrijdag
nikkel zou inladen, verschenen de amb- hooMonds ondervond de gunstige
Dr. Otto John blijft
in arrest
'Het is al zes jaar geleden, dat in de
Tsjechische hoofdstad Praag de laatste
jaarbeurs werd gehouden. Hoewel deze
beurzen belangstelling genoeg hadden en
konden bogen op een rijke traditie, moes
ten zU stopgezet worden, omdat men was
gedwongen de gebouwen voor andere
doeleinden te bestemmen.
Niettemin gevoelden de ondernemingen
oor de buitenlandse handel in toene
mende mate de behoefte hun produkten
uit te stallen op een grote tentoonstel
waar iedere belangstellende uit het
buitenland ze zou kunnen zien.
Dat was het idee, dat ten grondslag lag
aan de eerste machinebouwtentoonstel-
ling, die het vorig jaar september werd
gehouden in Brno (Brünn). de tweede star
van Tsjechoslowakije, met een grootte
van een kleine 300.000 inwoners.
Het bezoek op deze tentoonstelling kingen te hebben onderhouden met de kopen te constateren
(ruim een miljoen technisch geïnteres- Oostduitse communieten. in de gevangenis kend, dat vóór de oorlog Duitsland altijd
seerden uit 59 landen in alle delen der moet blijven. I grote posten aandelen in het kunstzijde
wereld) rechtvaardigde de idee ruim- fonds heeft bezeten. Ook Philips deelde
schoots. Door het succes geïnspireerd zal I De Indonesische constituante. Instal- in de belangstelling, een fonds, dat ook
de Tsjechische Kamer van Koophandel latie geschiedt in oktober na terugkeer zwak in de markt heeft gelegen,
dit jaar op 8 september de tweede Tsje- van president Sukarno van de reis naar belangstelling ziet men de pub
choslowaakse machinebouwtentoonstelling de Sowjetunie. Oostenrijk, Zuid-Slavië en inzake de resultaten over het 2e kw
openen. communistisch China. tegemoet.
tenaren van invoerrechte en accijnzen. I
riim a* ïcH nc ai, «-hin pn auto'* der Amerikaanse dochterondefnem.ng,
die zowel de lading als schip en auto a ,q faet halfjaar Hoe_
wel de baten der Shell Oil slechts cir
ca een zesde van de totale inkomsten van
het gehele concern d?r Koninklijke Shell
'nnemen, heeft men uit de publikatie be
sloten, dat de gang van zaken in de
petroleumindustrie gedurende de afgelo
pen maanden nog gunstiger is geweest
dan ln dezelfde periode van het vorig
De Federale Hoge Raad heeft gisteren jaar
?elast, dat de voormalige chef van de Opvallend vast was AKU, welk fonds
Westduitse geheime dienst, dr Otto John. d€ ]aatste weken met een scheef oog
wordt verdacht, verraderlijke betrek- aangekeken. Men meende, dat Duitse aa
uit.
De jongste jaarvergadering bracht aan
het licht, dat het bestuur niet pessimis
tisch is terzake van de ontwikkeling van
het bedrijf. Maar Indonesië blijft nog het
belangrijkste arbeidsveld der onderne
ming.
De introductie van eert. 8 procent obl.
Robert Bosch kreeg een gunstig onthaal.
De uitgifte der lening in Duitsland werd
een goed succes en reeds spoedig no
teerden daar de stukken boven de uit-
giftekoers. De houders van 6Vz en 7 pet.
Duits Kali leningen zullen volgende
maand de achterstallige coupons kunnen
knippen, daar de opgestelde regeling te
Londen van kracht is geworden. Moge de
toetreding tot de Londense schuldenover
eenkomst door de Ned. regering nu -ook
spoedig mogelijk zijn, opdat ook andere
houders van Duitse obligaties hun vorde
ringen te gelde zullen kunnen maken.
De uitgifte van 4% pet. obl. Mavic
kreeg een bevredigende belangstelling.
planten mee aan (ringelwikke, warkruid en
klokje). Hoe het glidkruid aan de naam blauwe woord betekent veldzwam.
godsgenade komt. is ook niet geheel duidelijk.
(veld) dat we bij ons nog in kamp terugvinden. Het
■yERSCHILLENDE planten geven in hun naam aan
dat men ze terecht of ten onrechte als genees-
.rote cehoor niet eenvoudia is krachtig beschouwt. Zo is er het flerecijnkruid
^fnn^pr men de moeite neemt (zevenblad). Wanneer men nu weet dat flerécijn de hebben gewoond. Het is de zuurzak. In het Tamil
vaak oucle naam is voor jicht, begrijpt men ook de Latijnse (taal
begrijpen plantennamen verklaard. Het is zeer merk
waardig dat er zoveel volksnamen voor planten zijn,
waarvan het op het
die te begrijpen, maa
de bedoelde planten te bekijken, bewondert
TTOE DE VOLKSETYMOLOGIE (afleiding op de
klank af) soms werkt, zien we in de naam van een
vrucht, die wel niet hier groeit, maar toch bekend
bij degenen die aan de andere zijde
de beeldende kracht van de volkstaal. Ik zal u daar
van enige voorbeelden geven. De rolklaver noemt
men ook wel jufferschoentjes of schoentjes en laarsjes.
Er is inderdaad wel wat overeenkomst met de voor
werpen van deze naam.
Zo is het ook met de Aronsstaf of gevlekte
Aronskelk. Dezelfde naam geeft men aan de konings
kaars. In beide gevallen is er wel een soort van staf
te zien. En de volksverbeelding heeft die met de staf
van Aaron in verband gebracht.
Bij de kievietseieren ziet men iets dergelijks.
De bloemen vertonen door hun spikkels grote over
eenkomst met de eieren van de bedoelde vogel.
De sneeuwklokjes heten in de volkstaal
wel naakte mannetjes en naakte wijfjes. Deze naam
lijkt me wat gevaarlijk en dubbelzinnig. Stel u voor
dat iemand u mededeelt dat hij naakte mannetjes en
naakte wijfjes in zijn tuin heeft staan.
Het radijsboompje is een andere naam voor de
sneeuwbes Aangenomen dat u alleen aan witte radijs
denkt, is de naam zeer verklaarbaar.
gopoduim podagréria. Want het podagra is
ar de het voetenvel of de voetjicht. Zo
reken helmkruid ook wel aambeiwortel
iet de namen: kanneboenders, kar tel blad: fistelkruid.
net. De grote lisdodde heet ook: Dat men een plant algoede of g o e
duidelijk als we aan de I8de brave Hendrik noemt, is zeker al e
als het feit dat er één begijntje heet. Toch zal daar-
Een aardbeiboom was tot voor kort iets onbe- achter wel een zekere vergelijking schuilen,
staanbaars. Dezer dagen heeft echter in de bladen Over vergelijking gesproken, u hebt natuurlijk wel
gestaan dat men erin geslaagd is, aardbeiplanten van eens de familienaam Haasnoot gehoord en dan daarbij
manshoogte te kweken. Toch bestaat het woord al gedacht aan een verbastering
lang. maar het is dan een andere naam voor de spe- zal inderdaad ook wel
des lands aanduidt
lampepoetsers, sigarer
bullepees, alweer zee
eeuwse school denken.
zuldoost-India) heet deze: svui-sakkei (kleine
broodvrucht). Deze woorden gaven de min of meer
komische naam aan deze vrucht
Het k r u i d j e-r o e r-m e-n i e t is bekend uit de
Camera Obscura, waar de oude Barend aan de heer
Kegge „zo'n dingsigheidje" wou verkopen. Deze echter
was er niet van gediend, want hij had er al een (na
melijk zijn dochter). De naam van deze plant komt
overeen met de tekst van Joh. 20 17 waar in het Latijn
staat: Noli me tangere (Raak mij niet aan) (zie prof. dr.
A. W. de Groot: Spelenderwijs Latijn).
De bellefleur die in België ook bellefleuring
heet, heeft een Franse naam Het woord betekent
mooie bloem. De bergamotpeer komt uit een
heel andere streek. Haar naam is van Turkse oor
sprong en betekent: herenpeer (beg armódi). Dit beg
komt overeen met bey (de „bey van Tunis").
jn van echt Ger-
woord dat schit
terend of glanzend beduidt. De naam houdt verband
met de blinkende bast. We vinden dit woord terug in
Engelbrecht en Bertha, beide met de betekenis schitte
rend. Boekweit betekent beukentarwe. Men noemt de
mt men het plant zo omdat de korrels enige overeenkomst met
et m o e r a s- beukenootjes vertonen.
Een andere peer Is nog de maatjespeer, die zo
I e n d r i k of heet, omdat de vruchten omtrent Sint-Maarten (11 no-
raadselachtig vember) rijp zijn.
De acacia dankt haar naam aan de puntige deden
•an de plant. Het woord houdt verband met het Franse
igu (accent aigu het scherpe toonteken).
Dat de plantennaam hyacint ook voor een edel-
wordt gebruikt, hangt samen met het feit dat
ot. Dat
hoe komt men tot beide blauw zijn (dit laatste geldt natuurlijk alleen v
:erijstruik.
Minder duidelijk wordt de naam Adam en Eva vc
;en monnikskap (aconiet) of Alpenroos voor e
Rhodondendron, of brekebeen voor een so(
paardestaart of lepels en vorken voor het h e
ierstasje ot boterkarn voor de g e 1 e plomp.
deze verbastering? Hoogstwaarschijnlijk omdat de ha- de wilde plant).
zelnoot dezelfde kleur heeft lis de haas en de verge
lijking dus min of meer voor de hand lag. Dit is de ns
Dat de spinazie iets met het Latijnse spina tevens geb)
(doorn) te maken heeft, is zeker ook wel mogelijk, tuinen als
Wie wel eens een van die scherpe
vermelding van het woord palm.
•n van een oosterse plant, maar hij wordt
gd voor het buksboompje, dat vaak in
ndbeplanting dient. Dit werd op PaJm-
in zijn "mond zondag bij gebrek aan echte palmtakken gebruikt. Zo
kreeg het zijn naam naast de oorspronkelijke.
Dr. F. C. Dominicus
V Twee kerken
BRIEYEN UIT
AUGUSTDORF
yEER BINNENKORT zal de restaura-
tie van een tweetal beroemde Duitse
kerken zijn voltooid. Na elf jaren ar
beid zal nu in oktober de Dom van
Münster klaar zijn, en met grootse
festiviteiten in gebruik worden geno
men. Maar meer komt i
e ge u ook in Miin
stilzwijgen.
Meer zult ge vernemen over de Dom van
Keulen. Die wordt reeds op 29 augustus
in gebruik genomen, en dan, als 'begin
van de 77ste duitse „Katholikentag
(29 aug.2. sept.) door de Romeinse
kardinaal Micara met een plechtige
hoogmis ingewijd. Daarbij zullen niet
minder dan tien aartsbisschoppen en
zevenentwintig bisschoppen, komende
uit de gehele wereld, aanwezig zijn.
De gewelven zijn nu klaar, en deze da
gen is men doende granietplaten als
vloeren in de Dom te leppen. Dit »s
het laatste van het gigantische werk,
en dan begint het feestprogramma van
geestelijke, culturele en sportieve ac
tiviteiten. De posterijen geven een spe
ciale postzegel uit, met speciaal stem
pel.
En hopelijk is „Dicke Pitter" dan ook
klaar: officieel „St. Peter", de zware
hoofdklok van de Dom, die S00 cente
naren weegt, 50.000 kilo'. „Pitter" heeft
namelijk een scheur, die onder 600 gra
den hitte hoog in de lucht moet wor
den bijgesmolten.
Lukt het tijdig, dan kan „Pitter", zoals
de Keulenaren zeggen, het grote feest
inluiden, en de protestanten, naar zij
zich bereid hebben verklaard, de vele
gasten voor dit rooms-katholieke feest,
in hun hulzen gaan herbergen
JOHAN J. POORT
9 van de 10 vrouwen
zeggen „Ja"
als U ze vraagt of se wel
MAÏZENA DURYEA gebruiken.
Maar er zijn er onder, die zich
vergissen. Die vroegen wel - en
welbewust - MAÏZENA DURYEA
maar zij waren te goedgelovig en
letten niet op de naam DURYEA,
die beslist op 't pak moet staan.
Jawel - uit de resultaten bleek 't
gauw genoeg. Wat 'n verschil.'
Niet zó maar is MAÏZENA
DURYEA wereld vermaard ge
worden als het ideale bindmiddel
voor groenten, soepen en sausen.
Vraóg dus niet alleen MAÏZENA
DURYEAmaar let op dat U ook
DURYEA krijgt.
