■EB2E02EÜHF
OPSTAND VAN JONGE DICHTER
fegen regelmaat en schoonheid
GAUDEAMUS"
Cultureel
venster
STRAWINSKY geboeid door
psalmenUedipus en een soldaat
NARCISSUS
ZATERDAG 28 JULI 1956
1^ Recht op wartaal
OOK wie geen gelegenheid of lust heeft zich
te bemoeien met gedichten, hoort of leest
van tijd tot tijd over een nieuw soort poëzie,
die experimenteel wordt genoemd. Ook het
Cultureel Venster heeft bij meer dan een
gelegenheid aan dit verschijnsel aandacht ge
schonken. Krijgt men zulk een vers onder de
ogen dan 'eggen negen van de tien lezers het
geërgerd ter zijde Het is onbegrijpelijk, er zit
kop noch staart aan, er is van maat en rijm
geen sprake, leestekens ontbreken en hoofd
letters komen bijna niet voor. Toch zien nuch
tere zakelijke uitgevers er wat in, het publiek
koopt de bundels, de dichters krijgen prijzen
en reisbeurzen. Ze worden door oudere en
jongere cri4ici ernstig genomen en allerwegen
nagebootst Hoe komt het dat ineens een aan
tal jongelui, onafhankelijk van elkaar, op
overeenkomstige wijze zulke gekke dingen
gaan. schrijven?
£N wie wat meer ter zake kundig is, vertelt erbij
dat ook ditmaal Nederland weer eens achteraan
komt, want in Frankrijk is dit soort dichtkunst al
lang ingeburgerd en ook in Engeland en Amerika
is het al jaren een bekend verschijnsel. Mensen die
het nóg verder uitzoeken wijzen op overeenkomstige
trekken met de beeldende kunst, de muziek, ja met
de gehele geest van de t'jd. Zelf geven de nieuwe
dichters weinig of geen uitleg. Bovendien zijn ze door
verraadt, evenals Valleide, ver
wantschap met het schoonheids
element in de oudere poëzie. Ook
haar toon is lichtei zoals ook
bij de jongste Vlaamse experi
mentelen Haar programma lijkt
wel te zijn „laten we muziek ma
ken ronde muziek". Ee" gezond
principe voor poëzie. Overigens
hanteert zij het nieuwe jargon als
een echte experimenteel: het is
bij haar niet het nabootsen van
een afgekeken kunstje. Men blijft
belangstellend toezien, wat zien
uit al dit zoeken en proberen als
blijvende winst voor onze dicht
kunst zal consolideren.
C. RIJNSDORP
enkele karakteristieke
citaten geven of ialen
meegenieten
bijzonder
vergadering van kluizenaars
Voor de luisteraars
wille
Een groep jonge Nederlandse
componisten in Huize Gau-
dramus te Bilthoven. V.l.n.r.
Jaap Geraedts. Elbert Ver
maak. Henk Stam. Hans Kox.
Ton de Leeuw, Ludivig Otlen
nel
leve
ard. dat ze
Vandaar dat ze heel weinig tot
hun verdediging hebben geschre
ven Een hunner. Paul Rodenko
wijkt van deze regel af. Hij kan
de woordvoerder en theoreticus
van de groep worden genoemd
Voor wie de achtergronden van
deze nieuwe dichtkunst wil ver
staan. zijn Rodenko's beschouwin
gen. met name de inleiding op de
bundel ..Nieuwe Griffels. Schone
Leien", alsook het onlangs ver
schenen boekje met verzamelde
opstellen ..Tussen de Regels"
(Ooievaars-serie, uitg Daamen.
Den Hang' zeer verhelderend, al
is Rodenko voor de gemiddelde
lezer wel eens moeilijk te volgen.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Verzen
als een
opz enbarende kop
in de krant
lllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllillllllllllillllllllllllllllllllllllllll.'
geslaagd Thans, nu N.C.R.V. en
mogelijk" Guus' Val- AVRO uitzendingen gaan
schijnt alweer cen'fon' verzorgen in verband met de
gere generatie van de Internationale Muziekweek
experimentelen te ver-
tegenwoordigen. die 1956 van de Stichting Gau-
anders is dan de /ri= i
authentieke vertegen- deamus (25 aug.—1 3ept.),
woordigers zoals Vin- waarin u ondermeer
kenoog en Campert en
die minder in probic- kennis maken met het Viool-
De heer Walter Maas zal, toer
hij na de oorlog als tweede eige
naar de fraaie villa
dr. Julius Röntgen ti
betrok, hebben opgemerkt, dat de
vorm van het bouwwerk aan een
concertvleugel herinnert. Hij kwam
op het denkbeeld de muziektradi-
wclke eerlang van de villa
openbaarheid toetsen
le gedachten. Maar
wijlen 'inge uitwisseling
Bilthov,
i muzika-
de enke-
muziekbeoefening volgt
tiek
gevanger
schiint. In ieder ge'
proeft men bij Vallei-
de achter de nieuwe
wetse" dichterlijkhe
den. schoonheid en
muzikaliteit.
kunt centri
had gemaakt,
voort te zetten. Gaandeweg
11 mnrprt van Tnn Hp Leeuw zamelde hij daar een groep jonge
al conceit van ion de L«eeu\v componisten aan wie gelegenheid
en Muziek voor Kamerorkest
tieke bedreiging
ling? vraagt de pessimist. Dreigt
niet het gevaar dat alles op den
duur met eenzelfde sop wordt
overgoten?
Voorlopig schijnt er nog varia
tie genoeg te zijn: Ton de Leeuw
M
are Chagai
en
Paul Klee
Autobiografie
van Lewis
Moderne
nekeringsgeschiedenis
,,IDe verloren Zoon ging ten
minste nog op zijn eigen voeten
terug naar het huis van zijn
Vader, maar ik werd schoppend
en trappend over de drempel
gesleurd." Zo kenmerkt de
schrijver C. S. Lewis zijn be
kering in een enkel woord.
Het is niet de eerste de beste,
die dit van zichzelf zegt. Lewis is
professor in de Engelse literatuur
in Oxford en bekend om zijn ra
diovoordrachten en geschriften op
godsdienstig gebied. Zoals een van
zijn critici heeft opgemerkt, ver
staat hij de kunst om godsdienst
tot een opwekkende en opwinden
de zaak te maken voor de gemid
delde mens. Als U zijn boeken
„Brieven uit de Hel" en „De gro
te Scheiding" gelezen hebt zult U
het daarmee eens zijn.
De bekering van ieder mens is
een wonder en komt hierop neer
dat iemand van zijn eigen ik af
stand doet en zich aan God over
geeft. Bij een geleerde als Lewis
speelde dit proces zich op een on
gewoon hoog intellectueel peil af,
maar ook hij ging, al was het
schoorvoetend, de weg van iedere
bekeerling.
Verlangen
„Surprised by Joy" (Verrast
door Vreugde) heet deze autobio
grafie. Lewis verstaat onder
Zoeker
Vinkenoog.
zoiets als inzicht te grijpen, nie
maar met zijn geest, maar me
al zijn vermogens, lichaam ei
zinnen inbegrepen.
Deze nieuwe houding bepaalt d'
nieuwe manier van dichten, naa
Maar ook wil de contact met "dé medemens.
van Jan Koetsier, is
wellicht dienstig de
zichtspunten van voor:
tegenstanders van een
ik de titel eniging al-s deze. in vt
ook naar vlucht te beschouwen.
Bedreigd
De gedachten van deze jongeren
komen in het kort hierop neer.
De hedendaagse mens. en sne-
ciaal de dichter, voelt zich be
dreigd door de mechanisatie. Ver
stand en gevoel zijn niet bij
machte gebleken de mens veilig
heid en geluk te verschaffen. De
gedichten van de vorige genera
tie zeggen hem weinig of niets
meer. Het komt hem voor. dat
daarin niet de gehele mens
spreekt, maar slechts diens geest
en gevoel. De jonge dichter kom:
in opstand tegen regelmaat en
schoonheid, soms uit nihilisme
maar vaker nog uit de behoefte
aan een poëzie, waarin hij zich
met zijn gehele wezen kan terug
vinden. Hij zoekt waarheid en ze
kerheid. maar omdat hij door
gaans aan geen geopenbaarde
waarheid gelooft, zegt hem de
kunst van de voorgaande genera
ties. die trouwens van twijfel en
onzekerheid is doortrokken, niets
meer. Hij gaat nu op zoek naar
echtheid en waarachtigheid vla
het gedicht. Hij streeft niet naar
een bepaald inzicht, om dat ver
volgens in wWirden weer te ge
ven, maar probeert al dichtende
dichter tot de mensen spreken
Omdat ze niet kunnen luisteren,
doet hij „gek", om hun aandacht
te trekken, om ze tot nadenken
te brengen. Hij maakt als het
ware verzen van opzienbarende
krantenkoppen. Ei. hij verlangt
niet, dat we het vers begrijpen
of mooi vinden, maar wel dat wij
het mee ondergaan, beleven.
Vóór mij liggen vier bundeltjes'
„Lessen uit de nieuwe school van
taboes, en andere gedichten", van
Simon Vinkenoog (uitg. De Eezi- op de dood
ge Bij, Amsterdam). „Het huis
waarin ik woonde" van Remco
(zelfde uitgeverijl. .Orion" van
Mea Strand en „Zon,ma-.n cn '.un
verwend publiek" van Guus Val
leide. De laatste twee zijn deel
tjes van de Windroos-serie. uitg.
U. M Holland, Amsterdam. Hei
is met dit soort gedichten zo ge
legen, dat men óf moet volstaan
met ze aan te kondigen, óf er uit
voerig over moet «chrijven Bij
de traditionele poëzie kon men
Wij Nederlanders maken graag
van alles een probleem en zagen composities
ons vervolgens gezellig bót op
zo'n knoest. Vele typisch-indivi-
duaüsten is het thans een doorn
in het arends-oog dat de kunste
naar (eens: „een God in het
diepst van zijn gedachten"!) een
schuilplaats schijnt te zoeken in
de kudde, een gezelschap waar,
iegt men. de middelmatigheid
troef is. Zij zien daarom in oen
componisten-vereniging als GAU-
Elk woord dat wordt geschreven DEAMUS louter een bedreiging
is een aanslag op de ouderdom, met nivellering van de kunste-
Tenslotte wint de dood. jazeker, naar. Een ware componisten-cóu-
maar de dood is slechts de veuse. gedwongen-om-knield door
stilte in de zaal muziek-lievend Nederland.
nadat hét laatste woord Wel. alle stokpaarden hebben
geklonken heeft een stal. en waar vuur is, is ook
De dood is een ontroering. rook. Maar zelfs met deze twee
daverende wijsheden is de zaak
Mea Strand, die ook illustratri Gaudeamus niet geheel uit de doe-
ce en reclame-ontwerpster is. ken gedaan,
Twijfel
En Campert geeft in zijn ge
dicht „Poëzie is een daad" een
volkomen duidelijke gedachten
gang, waarin hij poëzie wel on
geveer gelijkstelt met leven en
haar een soort overwinning
■■■■■■acht:
ponisten,
werd geboden eigen
horenen zodoende
het ken. De promotor (Walter Maas,
later bijgestaan door diver:
sidie-gevers), organiseerde in urn
en het eerste concert, dat. te begin
nen in 1947. werd gevolgd door eigen weg.
fer- een jaarlijkse Muziekweek
Tijdens deze muziekweek
'gel- nieuw werk van de leden
uitgevoerd, omlijst door
lezingen en discussie. Dat
men dit eigen werk
afwisselt met
riant van de richting
Ludwig Otten kan aan
geen enkele classificatie worden
vastgelegd. De 21-jarige benja
min van de groep. Peter Schat, is
een verstokt ,,12-toniker" Mét
hem experimenteren weer Hans
Kox en Elbert Vermaak met elek-
sub- tronische muziek. Jaap Geraedts
anderzijds respecteert al deze
richtingen
Evenmin isoleert de
groep zich blijkbaar in
het horizontale vlak; van
lieverlede nemen steeds
meer buitenlandse jonge
ren aan de uit'*oeringen
van Gaudeamus deel.
Maar ook de groep onderneemt
zelf uitvallen uit haar burcht: Op
basis van het muziekweek-pro-
gramma worden zgn. Reisconcer-
ten gegeven. Niet alleen in de ver
schillende provincie-hoofdsteden
iok uit plaatsen in hét buitenland
(b.v. Keulen) kwam de groep
'auwcromkranst naar huis
We zagen hier ejus een onder
ling, een historisch en een aan de
innert zich dat hij voor de eerste
maal dat gevoel had, toen zijn
ouder broertje hem een bakje met
mos en bloemen liet zien. Wij
kennen dat gevoel ook wel. Het
kan opgewekt worden door aller-
j lei dingen. Bv. door muziek, poë-
Marc Chagall werd op 7 zie de natuur. Dit verlangen
juli 1889 in het Russische
Vitesb geboren als zoon uit dat hij dlt geVoel om zichzelf na-
een arm gezin van tien kin- streefde en tot aan zijn verande-
ring niet begreep dat het slechts
deren. Zijn vader werkte ontstaat, wanneer de geest zich
hard op een vismarkt en richt ^op iets Rogers buitên zich-
gaat dzUn zijn moeder hield een krui
denierswinkeltje. In een
mystieke Joodse sekte deed
hij zijn eerste inspira
tie op voor pen en
penseel en in 1910
kwam hij in Parijs
terecht.
_lf. Zo slaagde hij er vaak
gevoel te doden, want er is geen
krachtiger middel om een gevoel
te doden dan door zich af te vra
gen of het wel aanwezig is.
Zijn ontluikend godsdienstig le
ven had hij als schooljongen op die
manier ook al vermoord. Hij meen
de nl. dat het gebed, als het echt
was. bepaalde stemmingen moest
oproepen. Bleven die uit, dan be
gon hij opnieuw, met hetzelfde ne
gatieve resultaat, zodat heel zijn
Christendom een kwelling voor
hem werd. Bovendien ondergroef
een onderwijzeres zijn geloof door
allerlei theorieën van theosophie
en spiritisme. Het ergste van al
raai en uaaru,., was dat hij als geboren pessimist
Bijenkort" genoemd, heeft niet kon aannemen dat de wereld
hij veel vriendschap '-"hanen was en zo
Later werd hij de aan
kondiger van het surrea
lisme. In zijn houten ate
lier in Parijs, gebouwd in
de vorm van een honing
raat en daarom „De
tonen, dat er in wezen geen ge
meenschappelijke werkdefinitie
voor scheppende kunstenaars is te
geven en dus een vereniging van
kunstenaars artistiek even Zinle
dig is als een vergadering van
kluizenaars.
Ordening
liefde gevonden
zich geheel
i kon hij
door God geschapen
werd hij als kostschooljongen al
materialist. Een gepension-
ijden. Tien jaar vóór ChagalL
1879, werd in de omgeving van
Bern de Zwitser Paul Kleë ge
boren. Hij had het niet arm. Zijn
vader was een Beiers musicus en
zijn moeder een Zwitserse. Hij
Maar de optimist, thans aan het doorliep het gymnasium in Bern
woord komend, ziet wèl een be- en de Academie in München. In
1-hU—d. Jd gthg h,j zich
„,j. een material
zijn droom we eld negrd rector een typische rationa-
listische atheïst, overigens een
voortreffelijk leraar, die hem
klaar maakte voor de Universiteit
deed niet anders dan de reeds
ingenomen positie nog verstevigen.
De tegenstrijdigheid waarin hij
overigens leefde, was deze. dat hij
met zijn fantasie verkeerde in de
wereld van de mythologie. Ook
kwam hij in aanraking met schrij
vers die. zonder Christen te zijn,
toch het materialisme verachtten.
En dan v
r nog de „vreugde".
VIA NAALD
ÉN PLAAT
JEUGD
VAN niet één nog
levende comno- i, lil
nist z\jn e
werken op de gram
mofoonplaat opge-
leert Beethoven en Mozart nomen als van Stra-
winsky. Een heel groot
Er wordt tegenwoordig toch deel van zijn oeuvre is vastgelegd in uitzonderlijke vertolkingen.
wel heel veel gedaan aan de zelfs onder leiding van de componist zelf. Zo kwain PHILIPS «p 'waa
culturele ontwikkeling van onJangg uj[ niet een langspeelplaat uiel de Symphonic des zichzelf
de jeugd. Zelfs voor nog klei- psaumes» en L'Histoire du Soldat'' onder leiding van Stra-
ne kinderen bestaat er lec- -
tuur. d e bedoeld is als eerste winsky en DECCA bracht „Oedipus Rex uit onder leiding van
aanraking met de kunst. Het de Strawinsky-interpreet Ernest Ansermet. Het is verheugend
verheugend, dat de de grammofoonplaten-maatschappijen ook de waarde van
1 zijn verleden zoekt los le krijgen
Uitgeverij Van Breda'te Huls
horst hieraan zeer actief mee
werkt. Zo zijn er twee nieuwe
boekjes over de componisten
Besthoven en Mozart versche-
i de Serie Jeugd
de hedendaagse muziek erkennen c
dan een commercieel belang dienen.
r een artistiek
Oedipus. Waar ook is het contrast
tussen de diepe levensernst van
Oedipus en de luchthartigheid en
twijfelzucht van Iocaste?
Wie de plaat hoort en dus
niet de handeling ziet, zelfs niet
de Latijnse woorden verstaai
zal echter ongetwijfeld gegrepen
worden door Strawinsky s meester
schap, door deze super-geniale i
ngt
geboortegrond. Bij de grens
CChtei
Men zou heel diepzinnig
zwaarwichtig over dit geg<
kunnen doen. maar Stra'
laat het voor wat
Is nu niet contact tussen com
ponisten onderling met uitwisse
ling van hun ideeën de enige mo
gelijkheid wat lijn in de wirwar
van muziek-stijlen en -richtingen
te krijgen? Om op den duur tot
een algemeen verstaanbare heden
daagse muziektaal te geraken?
Ter illustratie van dit contra-
individualistische standpunt mo
gen we wijzen naar de Neder
landse dichtkunst. Het publiek be
hoeft maar één taal te leren (Ne
derlands) om in staat te zijn alle Atre un état d'ame".
dichters te begrijpen, zonder wel
ke waardering noch kritiek moge
lijk is. Experimentelen als b.v.
Van Ostaayen. die ten slotte een
eigen taal schièpen. werden onver
staanbaar Deze uitzonderingstoe
stand werd echter leefregel voor
i,; hanrfon wan Hp de componisten, thans als pilaar-
triomfmuziek doet heiligen de ouderwetse lantaarns
in een verduisterende muziek-
allee vervangend.
vestigen en leefde in een kring
van dichters en geleerden. In 19a3 Maar hij bleef met zijn verstand
kachelhout gehakt. Er is, juist erd 7ijn kunst in Duitsland als het materialisme trouw, omdat dat
db0o^m--emelÏateelSbekeïnem -ontaari" betiteld en opnieuw
ging hij naar Zwitserland, waar
hij in 1940 te Lugano stierf. Ziin
werk vormt eigenlijk zo'n beetje
het midden tussen abstract en
denrduuVngtot surrealistisch. Hij liet ruim 9000
werken na. Zijn bepalende uit- UV11US
spraak was: „Remonte du mo- iTiater
déle i l'ongtne premiere En die docen, w(jrd Hi) was ldea.
van Chagall? Eigenlijk veel inte- list_ d W Z- nam het bestaan van
ressanter en diepgaander. Zie het verder ondefinieerbare Abso-
semble surtout lute aan. Eenvoudige
doelden hetzelfde als
God buitensloot. God bemoeit zich
nl. met je en Lewis was er meer
dan alles op gesteld om zijn eigen
gang te gaan.
Aan het front
Na het laatste jaar van wereld
oorlog I aan het front te hebben
„L'art
i God
spraken. Maar. Dante en Pas
cal waren niet van die eenvoudige
mensjes geweest en hadden toch
in een persoonlijke God ge.oofd
Hij begon nu te spreken van de
J i. geheel vnjblij-
Toekomstbelofte
In de Serie
Pockets (Uitgeverij
Amsterdam) zijn er
twee toonaangevende schilders ^hrikJ en afschuw gedwongen
van deze tijd weer nieuwe deel- werd om te erkennen dat God God
tjes verschenen, waarbij het werk was. Hij werd nu, ook alweer met
Over de Symphonic des Psaumes
heb ik al eerder in deze rubriek
ziek. Het w
vertaalde boeken met de oor- Symfonie Orkest olv Ferenc Fric-
spronkelyjkczeer levendige Say. Ik heb toen ook gewezen op
tekeningen Opal Wheeler is het feit, dat Strawinsky hier zijn
de Guteur van Ludwig van meesterschap het beste demon-
Becthot-™ and "the chimin» J^V.^'pJ^hS'SS'^ï:
Tower Bells (..Ludwig van den jn de strenge beheersing van
Beethoven en het klokken- haar contrapuntiek en de voorbeel-
spel" is de Holl. titel) en dige synthese der vocale en instru.
Opa' Wheeler en Sybil Deu- mentale elementen behoort dez°
snmp„ ,Vfo- symfonie ongetwijfeld tot een dei
cher schreven samen -Mo meest meeslepende werken der he
zart, the wonder boy („Mo- dendaagse toonkunst. Maar noch
zart, het wonderkind"). de bede uit Psalm 39 („Hoor mijn
Twee verhalen voor kinderen gebed, Here, en neem mijn hulp-
ouer de kinderen Ludwig en geroep ter ore"), noch de verho-
w,ljf,an0. muur ook ,we.
uerhalen toaaru.t de jeu»d Z|ch tol mij en hü0rd, m„„ hulp
het leven leert van de grote geroep"), noch de lofzang uit
componisten. Aan de hand Psalm 150 („Looft God in Zijn
i'an zijn grootvader zien we heiligdom") heeft Strawinsky wer-
Luduiio door Bonn uiundelen kei,ik tot zijn «eelteUjk eigendom
7 nii. oiv-gemaakt. Opnieuw wil ik hier de
en in de Domkerk te Salzburg psaimenSymfonie van onze land-
maken we de doop mee van genoot Henk Badings tegenover
het jongetje dat Johannes stellen De grammofoon-maat-
Chrysostomus Wolfgangus schappijen zullen zeker dit werk
Theophiius Mozart heette doch ®ftd^asu;f„k,s™0eet^'maTISS
door zijn ouders Wolferl ge- djt werk van Badings belangrij
noemd werd. ke,- is dan van Strawinsky.
Al lezend krijgen de kinderen in meerdere gevallen heeft Stra-
een indruk van die twee grote winsky naar dingen gegrepen, dif
d e muziek ff e IC hi e -
dents en aan de hand van die ven jn dj, geval dc Psalmen -
verrukkelijke tekeningen van do0rzag en doorvoelde hij niet al-
Mflry Greenwalt krijgen ze tijd Een voorbeeld hiervan is
ook een bepaalde voorstelling ook het opera-Oratorium „Oedipus
t;an de omgeving waarin
(hij leidde ook de wereldpi
van dit werk op 30 mei 1927-in
iet Sarah-Bernhardt-thealer te Pa
rijs) van „Oedipus Rex" geeft.
Dat is subliem, evenals de ruim
telijke opname. De sprekersrol
wordt zeer goed vervuld door Paul
Pasquier ■*-
De uitwisseling van ideeën on
der de jongeren, aldus hoopt de
uiter- optimist, zou misschien kunnen gen zijn
dichter G. F. Ramuz. In
ste beperking van middelen heeft
Strawinsky hier een rake sugges- moderne stroming
ie gegeven al blijft het m i. toch
nog iets te veel experiment en
interessanl-willcn-zijn. een beetje
JHHPicasso-achtig. De muziek zon
de tenor Ernst Haef- het verhaal
de tenor Hugues Cuenod ky
(herder) en de bas James Loo- ango,
mis (Creon en bode". Het is La
Société Chorale du Brassus en-het
orkest L'Orchestre de la Suisse
Romande. (DECCA. 30 cm. lang
speelplaat LXT 5098).
Beethoven en Mozart leefden
Daarnaast is er dan ruimte
gemaakt om kleine stukjes
muziek op te nemen en aan
het slot van elk deel zijn er
zelfs kleine fragmenten uit gro
tere werken van deze compo
nisten opgenomen, zo uitge
zocht dat ze door de kinderei
Oedipus is volgens de sage de
soon van Laius, Koning van The-
be. en van Iocaste. Volgens een
irakelspreuk zou hij zijn vader
loden en zijn moeder trouwen. Hij
erd te vondeling gelegd. In Co-
inthe opgevoed doodde hij zonder
iet te weten zijn vader en huwde
na het verslaan van de sfinx, zijr
moeder. Toen hij zijn gruweldaa'
mtdekte rukte hij zich de oge'
lit en zwierf, uit Thebe verjaagc
ïver de wereld rond. begeleid doo:
dochter Antigone,
Sophocles' oude
die. ongetwijfeld een der grootste
drama's aller tijden. Strawinsky
zag slechts de contouren van hc
iude Griekenland en zocht in vel
stijlelementen. Soms deed hij zelf
banaal hymnisch in zijn muziek
Zoals Oedipus in de strikken van
mzichtbare krachten geraakte. z<
raakte Strawinsky vast in de strik
'<en van zijn verlangen naar ab
stracte waarden in de muziek. Zijr
gespeeld kunnen worden. Het figuren in dit drama zijn niet an
zijn kostbare en leerzame boek-
jes die U Uw kinderen, al c"
zijn ze nog maar pas een jaar tjET verhaal van Oedipus is wel ziek geen kans zag
of V a 10, beslist niet mag tl bij de meesten bekend. Heel
onthouden. in het kort even het gegeven.
des Psaumes'
t nader genoemd) en de Broad
casting Symphony Orchestre ondei
leiding van Igor Strawinsky. Dit
wordt later natuurlijk een histo
risch waardevolle opname, een
voorbeeld voor alle dirigenten die
leze Psalmensymfonie eens willen
uitvoeren. (PHILIPS. 30 cm lang
speelplaat A 01193 L). De andere
jlaatzijde heeft een geheel ander
verk van Strawinsky. nl. „L'His-
:oire du Soldat", het gespeelde ei
gedanste verhaal van de soldaat
en zijn strijd met de duivel. Hier
s, geloof ik, de echte Strawinsky»
eel meer hoorbaar, de speelse
lie het niet in dramatiek of psy-
bologie moet zoeken maar alleen
fagot, trombone, contrabas, viool,
klarinet, trompet en slagwerk.
Iocaste. Van Ieder van de zeven instrumentalis
ten is een virtuoze rol toebedeeld.
In de muziek verwerkte Strawins-
Spaanse paso-doble. een
en wals en een ragtime.
De uitvoering voor PHILIPS on-
ler leiding van de componist is
weer een modeluitvoering. De in
strumentalisten zijn David Oppen-
neim (klarinet). Loren Glickman
'fagot), Robert Nagel
spiegelzaal
eigen-waan kan bouwen, en
zen dat zij wel degelijk eei
tie, zelfs een vitale, in ons
derlandse muziekleven kan
GAUDEAMUS heeft hoe dan het
ook thans de naam verworven
zo noodzakelijk om haar resulta
ten cachet te verlenen. Er is dus
zowel het instrument als de taak.
Ergo: laten de verstokte indivi
dualisten onder ons het eindoor
deel reserveren, voor het teveel heeft
officieel vertoon een oogje
van Chagall wordt ingeleid, door vlagvertoon. Dit is des te
Emily Genauer en dat van Klee merkwaardiger, omdat de incarna-
dooi Will Grohmann. De inleidin- ue en het leven na dc dood hem
kort doch bijzon- nog niets zeiden. Hoe hij --
kwam om ook daarin te
ïgemene der instructief. Het leerzaamste is weet hij zelf nauwelijks. Toen hij
mUZIC echter de toelichting bij de kleur- God eenmaal kende, hield hij nl.
j «fUrtoiHinoon .n op om zove?l aandacht aan zijn
de afbeeldingen in gigen geestelijke toestand^ te wij-
minder
aarde nu hij wist dat dit slechts
een richtingwijzer was naar „Je
ruzalem"
H t i r aamsip is °°k daari" te JeloV?"?:
de muziek.
Arbeidt GAUDEAMUS hier
an is m.i. weerlegd dat een reproducties
rkvereniging van componisten zwart-\vit. Elk werk wordt onder d'en7 Ook"aa"n" de „vreugde'
de loupe genomen op een manier stemming^ J^clitte
die voor' iedereen leesbaar is en
door de goede kleur der reproduc-
Tweemaal Strawinsky op één
plaat dus en tweemaal een geheel
andere Strawinsky.
CORN. BASOSK1.
1 dit
CARL LANS
ties krijgt men ook enig idee van
k zelf. Het zijn uiterst
kostbare boekjes, die
slechts voor 2,50 te koop zijn.
Wie de gehele serie verzamelt
(dit zijn de deeltjes 13 en 14)
bezit en zal er
ook telkens weer in bladeren.
Deze serie zal steeds maar moe
ten doorgaan.
Wij moesten haast alles over
slaan wat aan een levensbeschrij
ving fleur en kleur geeft en waar-
echter door dit boek in Engeland opgeto
gen critieken heeft gekregen Zou
U het boek zelf eens ter hand
nemen, dan zoudt U spoedig mer
ken met een literair meester
werk te doen te hebben, geschre
ven door een begaafd .nan die
scherpe kritiek, vooral op zich
zelf. weet te paren met 'en aan
stekelijk enthousiasme.
CORN. B.
DR. J. WYTZES
ziek.
gemaakt als libretto voor dit werk
van Strawinsky, een werk da:
eigenlijk het midden houdt tusser
wordt weliswaar op het toneel op
gevoerd, maar Strawinsky laai
illes volkomen statisch verlopen
Dat is op zichzelf nog niet zo erg.
maar wel dat hij in deze ove-
igens geniale en meeslepende
de geschieden!'
van een soldaat, die op weg
laar huis zijn viool verkoop
tan een vreemde heer in ruil vooi
ten boek met oude beurskoersen
De soldaat blijft drie dagen de
gast van deze man en gaat daar
na met een rijtuig, dat door de
lucht vliegt, naar zijn geboorte
dorp. Zijn moeder vlucht voor hen'-
enige De soldaat gaat zwerven, wordt
...-dieping van het drama Waai schatrijk, doch ontdekt dan piot-
blijft in deze muziek de harts :eling dat hij toch niets heeft. Hij
Jan van Lumey is
de schuilnaam van
mr. J. J. Fock, ge
boren te Batavia in
1889. Hij is een Ne
derlands jurist en toneelschrij
ver, maar heeft ook reisimpres
sies .opstellen over Europese
schrijvers, een ror
boek over antieke en moderne
liefde gepubliceerd.
enigszins ontwikkel
de lezer belangrijk
en instructief. De
mythologie is tegen
woordig een weten
schap, die in de betrokken
ook in de wetenschap, schan
delijk wordt misbruikt. De term overleveringen niet
is ingevoerd in 1899 door P. haaltjes en fabeltjes ziet, maar
'een Nacke en verwringt, aldus de de neerslag van oer-menselijke
auteur, de antieke mythe in het ervaringen. In de mythe ligt
beperkte kader van een moder
ne zenuwziekte. In zeven hoofd-
dat de hierboven stukken, t.w. de oorsprong der
mythen, het verhaal, de mens.
nog tot een ondeelbare eenheid
verstrengeld, wat latéif in reli
gie, wijsbegeerte en kunst ge-
boog-reeks, uitgegeven door
Wereldbibliotheek, Amsterdam-
ontwerpen. Het draagt tot on-
iertitel „Het mysterie der zeil
de Wereld- die zich spiegelt, de jager, de scheiden wegen is gegaan. Na-
zich spiegelende god, de Deme- tuurlijk heeft de fantasie hier
ter hymne, en de mysteriën,
behandelt Van Lumey ee
ingrijk mythologisch
imelijk gemakkelijk spel,
al wanneer het er om gaat de
mythe te interpreteren. Met de
oespiegelin-g." In het tamelijk teriaal in verband met de Nar- eindconclusie van de schrij'
..Dc duivel" uit
Soldat t an Stratvir
door Philips opgcr
veelzijdige oeuvre van deze be- cissus-mythen. Hij veronder- d t - kwaad verzoend
gaafde jurist vertegenwoordigt stelt nogal wat kennis op dit h
.Narcissus" des auteurs be jebied bij de lezer, zodat dit j. d3 verbo;deJn z'?n-
verkje niet voor iedereen door
zichtig is. Niettemin is zijn be
schouwing, die de indruk
schouwingen over mytholo
gische onderwerpen. Van
mey is van mening, dat dc
noodzakelijk als ze beide zijn
voor de ontplooiing van het be
staan, kan de christen het uiter-
tegenwoordig, deskundigheid wekt, voor de aard in die vorm niet eens zijn.
