Delphi zien en verlicht dan herademen Taptoe DELFT 1956 heeft historie als leidend thema s Overdaad van beeldhouwwerk in 'n museum bijeengebracht Dikbuikige soldaatjes zullen met musketten exerceren Nieuwe actie voor blindenhonden Waarborgfonds voor midden stand van grote betekenis BRIEVEN UIT AUGUSTDORF WOENSDAG 25 JULI 195' Waar eens Pythia orakelde (Van onz.e speciale verslaggever) TEERST DELPHI ZIEN EN DAN VERLICHT ADEMHALEN. Zulks in -®-i tegenstelling tot Napels, lieve lezer, dat men eerst moet ruiken om er dan langs natuurlijke weg aan te sterven. In Delphi niets van dat al, daar is het ten hoogste geurige thijm die de adem beneemt. Werkelijk adembenemend is de natuur, die .hier in de uitlopers van de Parnassus hoogtij viert. Öpzsnomen in een brede kom van bergen, prijkt het oude heiligdom, waar in Hellas' beste dagen de „kermis der ijdelheid" werd ge houden. Daarvan is meer dan wat marmer steenslag overgebleven. Nog is het een indrukwekkend oord, rijk aan monumenten uit een groots verleden. De natuur ds er meer dian decor alleen. Drie uren sporens van Athene tekenit het heiligdom ziioh machtig aif tegen de gilan- zende rotsen van de Fhaidipiaden. Met al zijn terraseen de het eigeniüjlk één groot kolossaal amfitheater, waar het aan de Pythia, door het priesterdom op haar driepoot gezet, licht moet zijn gevallen de goedgelovigen op haar hand te krijgen, zodra deze dame maar de dampen in kreeg. Voor wie er gevoelig voor ds, ia de hele atmosfeer nog zwanger orakeltaal. Hier was het centrum voor al len düe iets te vragen hadden en prompt aan een antwoord werden geholpen. Oor logen werden onder de driepoot aange sticht, maar ook huwelijken gesloten, want klein en groot ging op naar Delphi met vraagjes en vragen. Daar waar ik nu mij voeten zet, op het terras van de hoge Apollotempel met zijn paar weer overeind gezette zuilen, stonden eertijds een Agamem- non, een Herakles, een Oidipous en welke koningen en groten der aarde er toentertijd maar met vragen rondliepen. Er wil me op deze plaats zo ineens geen vraag invallen, maar wellicht komt dat ook omdat ik een houten driepootje onder de arm heb, juist gekocht bij een handig koop man. De wijding was hierdoor na tuurlijk weg. Mijn driepoot paste wonderwel in de steen met de drie gaten, die de gids aanwees als de steen waarboven Pythia in trance ging. De kloof waaruit destijds be dwelmende dampen hebben moeten opstijgen, zoekt ge echter tevergeefs. Toch, het is bewezen, kwam de hele wereld naar het afgelegen heiligdom om er te pelgrimeren en er wijzer te worden. Wat Delphi in het verleden was is door hooggeleerden meermalen uitvoerig be schreven, doch wat het orakeloord van- da a g-de-dag is mag ik wek dn eenvoudige taal, aan u kwijt. Kastri XJET IS, nu Kastri geheten, een wat in de knel geraakt dorpje, levende bij de gratie van het toerdstendom. Iedere bewoner kan er uw gids zijn en u aan het begin van uw bezoek laten drinken van de Kastaldabron, meer bergafwaarts gelegen in de kloof van de Phaidriaden. Dan doet ge, wat de pelgrims in vroeger dagen ook deden, immers van dlte kant klommen zij op naar het hooggele gen heiligdom. Hebt ge hetzelfde geluk als wij dan vangt uw oog er ook de ade laars in hun brede vlucht, maar de reu- zenplatanen, diie de eeuwen en, naar men zegt, zelfs de goden trotseerden, kunt ge in geen geval mislopen. Evenmin als het overweldigende uitzicht op het Plelstos- dal en het van oudsher bekende verza melpunt rond de Marmanla, met de merk waardige rond© tempel, de Tboflos. Ge laafd door het Inspirerende bronwater trekt g-e in slepende pas, naar boven om andermaal te genieten van het gezicht op het Pleistosdal met zijn rijke vegetatie, een uitloper van de Parnaasos, de Pin- dosketen Onder de bedrijven door tracht ge, naar de geest, het bedwelmende drankje van het orakel tot u te nemen: een won derlijke cocktail gemixed met 'n bestand deel Jiohaam (let op het station aan het topje van het hoogste terras) en een be standdeel geest (tempel van Apollo, de baar. Dit hele complex in overtreffende trap aangelegd en op een zodanig hellend vlak, dat slechts weinige bezoekers het u-vorrmige stadion met zijn nog intact zijnde startbanen kunnen bereiken. Stenen archief TT AN LIGT HET TERRAS van de Apol- lo-tempel heöl wat gerieflijker. Het wordt van onderen geschraagd door een haar meter hoge natuurstenen muur, wei- >r ai_ nig minder beroemd dan de klaagi De ene stadstaat wilde andere onder doen, de ene voor de andere. Was er et te vieren, dan moest dit zonder dralen in Delphi worden uitgebeeld. Zo konden vriend en vijand elkaar de loef af steken Die van Sparta overwonnen die van Athene eerst gauw een tempel op de heilige grond gebouwd; een ander maal wonnen die van Athene weer van die van Sparta. Gauw ermee naar Delphi, weer een monument er bij. Iedereen be haalt op zijn tijd weieens een overwin ning, dus zag het er zwart van de over- winningswerken, welke zich konden koes teren in de roep die uitging van de zon nige Apollo-tempel. Delphi was steenrijk. er zat goud in de grond, in de schat- A kamers. Er was geen twijfel mogelijk, de wereld draaide om deze plaatsen. De k. Omphalos, de „navel" der wereld legt daarvan in het museum op de huidige dag nog getuigenis af. De beelden en monu menten zijn binnengehaald, waardoor Delphi zelf voor de moderne mens weer te MAGGI' De dansende gratiën, thans he laas deerlijk verminkt, rond de acanthuskolom in het museum te Delphi. Wagenmenner JK WIL HET MUSEUM niet hele maal binnenste buiten keren, maar de befaamde bronsgroene wagen menner licht ik er uit, als een hoog tepunt van de hier verzamelde col lectie. De jonge knaap, die bij de Spelen zijn vierspan ter overwinning voerde, is ook in het museum ge scheiden van zijn stenen collega's. Er is een apart zaaltje voor deze voor name bronzen gestalte, de triomfator die in beheerste houding, recht-op staande in de nu geheel verdwe nen karos zijn ere-ronde rijdt. „Ziet u iets vreemds aan dit beeld' vraagt de begeleider. We zien het, het is de bovenmatige lengte van de jonkman. De recht vallende vouwen van zijn hoogopgebonden tuniek zijn haast eindeloos. Ge moet er echter de vierspan ook nog voordenken, dan vallen de proporties best mee. Andere zo geheten hoogtepunten in deze schatkamer van beeldhouwwerk zijn de gevleugelde sphinx van Naxos ei Acanfihuskolom met de dansende, thans verminkte meisjes. Interessant is ook de reconstructie van de schatkamer Slphniërs met de 6ohone reliëfs. Zo kan men met de opsomming doorgaan. Driesprong "Y^ERLANGEND zijn we de driesprong onder ogen te krijgen waar de zijn koninklijke vader doodde. Het is een eindje rijden naar deze Delphlsche dreven en Oidipous kwam ook van Delphi, waar hem zijn vreselijk lot in orakeltaal reeds was aangezegd. De driesprong is er nog en het gevecht tussen vader en zoon, Oidipoes en Lalos, de een niet wetend van de ander, is ge makkelijk te reconstrueren. De zoon zegt men. strategisch bezien, in het deel omdat hij van de hogergelegen kwam. De twist en de vuist die de vader NieuwVerrukkelijk MET STUKJES RUNDVLEES! Proef ze 1 ZILVERZAKJES 68 CT VOOR A DIEPE BORDEN Muziek uit 1745 èn St. Louis Blues (Van een onzer verslaggevers.) E DELFT zullen eind augustus, be dikbuikige kereltjes traag excerceren met enorme, ouderwetse ge weren. Als men in ons leger tenminste militairen kan vinden, die aan een dergelijke persoonsbeschrijving beantwoorden, de persoonsbeschrijving van de „gemiddelde" militair van een goede tweehonderd jaar geleden. Het zal een van de onderdelen zijn van de „Taptoe Delft 1956", die weer, net als vorig jaar. zal uitgaan van een bepaalde achtergrond, die men als leidend thema van de gehele manifestatie kan beschou wen. Was dit het vorig jaar de herden king van de bevrijding, die we toen tien Jaar achter de rug hadden, nu zal het een historische terugblik zjjn naar het be gin van de militaire muziek en het begin van de excercitie. die beide nog niet zo oud blijken te zijn. Bovendien blijken beide in ons land te zijn ontstaan. Omstreeks 1745 moet voor het eerst mu ziek zijn uitgevoerd, die louter en alleen voor de militairen was bedoeld. Daarom zal het muzikale deel van de Taptoe dan ook worden geopend met de muziek door een militaire kapel a la 1745. met unifor men. fakkeldragers en verlichting als in die tijd en instrumenten, die werkelijk enkele honderden jaren oud zijn. Men heeft ze kunnen lenen. Langzamer derne militaire orkesten zullen niet alleen „gewone" marsmuziek spelen, maar ook de Saint Louis Blues, die trouwens bui ten ons land veel vaker in militair ver band wordt gespeeld. Met het verbindingspersoneel meegere kend (de mensen in de toren krijgen te lefonisch hun „wachtwoorden" door), zijn er een goede zeshonderd medewerkenden. Tussen 25 augustus en 4 september zullen iedere avond (behalve op zondag) van 9 tot 10.30 uur 5600 mensen van dit in korte tijd internationaal vermaard ge worden evenement kunnen genieten. De eerste avond wordt door de televisie uit gezonden. Er wordt ook een middagvoor stelling gegeven, die in het bijzonder voor kinderen is bedoeld; zeven duizend zullen er dan tegelijk terecht kunnen. Huisvesting De leden van de K.M.K. (Den Haag) en die van de Marinierskapel (Rotterdam) zullen 's avonds naar huls kunnen terug keren. De overige militairen zullen op Ypenburg en te Den Haag worden on dergebracht. Voor hun ontspanning Is eveneens zorg gedragen. En of de militairen zelf hun mede werking aan deze grandioze taptoe op prijs stellen? Wel, er was er een, die in juni zou afzwaaien. Maar hij Het bandje zal ongeveer vijftien man tellen en worden samengesteld uit be roepsmusici. die hoofdzakelijk tot de Jo- han Willem Frisokapel beheren. De mu ziek zal langzamer zijn (tempo 80) dan men tegenwoordig gewend is (tempo 120). Hierna komen de moderne korpsen aan de beurt, met voorop de kapel van de Koninklijke Luchtmacht, die samen met het tamboerkorps een tachtig man zal tellen. Verder wordt er gespeeld door de vroeg toestemming om twee en een halve Hiaand langer onder de wape- terkorps der Cavalerie en het fanfare- ton «lotte velde, ge ziet het allemaal voor v?" de Ge"lf' de Marine-|nen te mogen blijven, want dan zou u. Thebe, met de moeder die daar wa.-htkapel hler irst in de nieuwe De hond in de pol Het Koninklijk Nederlands geleidehon denfonds te Amsterdam zal onder he motto „De hond nit de pot" een nieuwe actie beginnen om geld in te zamelen. De zeventigjarige Plet Zwart heeft op advies van het instituut voor lndustriël» vormgeving een nieuw busje ontworpen dat door het fonds bij duizenden over het gehele land zal worden verspreid. Het afgelopen jaar werden 114 ainvra- gen voor een geleidehond ingediend. ...xrc^e! u„z unai uniformen zal verschijnen I kunnen meedoen aan de mam- Tachtig blinden werden aan een hond ge- de dan nog niet al6 zodanig herkendej I festatie. Het is toegestaan. En deze holpen. In 1955 deden 96 nieuwe aspirant- zoon te trouwen, denkt ge er wel bij. \wo^t hferna ten aanzie"van°de militaire j gebeurtenis, ZO werd ons met nadruk geleidehonden hun intrede Jn jie^ ken- Het is voor vandaag weer welletjes ge-'excercitie ln het leven geroepen door verzekerd, is symptomatisch voor de'"gtS to^datingsr"*0 weest. Ge kunt u in het huidige Grieken-Willem Lodewjjk en Prins Maurits, die geest onder de soldaten. I school" slaagden- land ook nog met andere dingen verkwik- j«!c voordelen van g1 - smullig geu- Uitziende op het prachtige Pleis tosdal ligt in Delphi de merk waardige ronde tempel, de Tholos. Het ie de polygonal© muur, uniek door zijn grillige vorm waarin de stenen gezet In brede, het oog kalmerende golvingen passen de kelen als een legkaart in el kaar. Dat ziet ge op het eerste gezicht, op het tweede ga er maar eens heel dicht bü staan stuit'ge op een zee van inscripties, die meegolven .op de brede deining van de polygonale wal. In het er voor lopende portiek der Atheners, met de drie opgezette zuiltjes, hebt ge de beste k(Jk op dit stenen archief uit 550 v. Chr. De stenen spreken er taal der boeken, waar de geduldlgsten Van het Schothuis der Siphniërs is in het museum te Delphi o.a. nog dit reliëf van strijdende krygers behouden. het licht) en gekruid door het Ider oude Grieken hun wetten en decretei boekstaafden. mysterieus-religieuze sausje «.c epiaafczame Pythia. Tussen tempel en stadion ligt nog het amfitheater, wat minder gaaf dan dat JN MIJN NIET geringe verbeelding Op de wip nog goed bruik-1 De bronzen wagenmenner, die in het museum van Delphi een eigen kamer heeft gekregen. ik de oude Grieken altijd op de zitten. Met aan de ene kant de evenwich tige Apollo, de god van de zon, het licht en aan de andere einde Dionysos, de wildbewogene. Een wat gedurfde stelling, die ik graag voor mijn eigen rekening In Delphi zag ik ook weer zo'n proeve van evenwichtskunst. Want afgezien van het eigenlijke doel van de komst, de P.V.D ofwel de Priesterlijke Voorlich tingsdienst bij monde van de Pythia, kwam er de kunstenaar, de atleet en de filosoof aan bod. terwijl de kriigsman vaak bij de Pythia zijn raad inwon. De archeologen, die hier in de grond gewroet hebben, werden rijk beloond: het museum staat vol van hun grootse vondsten. Zo leeg aan beelden en antieke snuisterijen als het nu in het orakeloord zelf is, zo vol is het thans in de zaaltjes van het witte museum. Eigenlijk maar goed, dat de rollen zijn omgedraaid, want het antieke- woord „Niets te veel" sloeg destijds als een tang op Delphi, dat ongetwijfeld van het goe de aan beeldhouwwerk te veel ge had moet hebben. De in de aanhef reeds genoemde „kermis der ijdel heid" speelde zich op het toch maar betrekkelijk kleine in het vertikale vlak liggende heiligdom af. Door de bomen moet men toentertijd het beeldenbos niet meer gezien kunnen hebben, want Plinius telde er al zo'n goede drieduizend, beelden en monu menten, in alle afmetingen. Musketiers en piekeniers Detachementen piekeniers (met vier meter lange pieken) en musketiers zullen laten zien hoe het in die lijd toeging. Iedere afdeling telt een twaalf tot veer tien man. De uniformen zijn in stijl ver vaardigd door een Amsterdamse costu mier; ook de zware musketten bestonden niet meer. Deze werden door de Konink lijke Landmacht, in eigen beheer dus. vervaardigd. Men heeft het oog op korte, gedrongen en liefst wat buikige soldaat jes, omdat volgens de afbeeldingen zulke figuren met de zware schietijzers rond sjouwden Grotere detachementen zullen dan on der leiding van de eerste luitenant Schild- meyer laten zien. hoe er tegenwoordig wordt geëxcerceerd. Alle uitvoerenden tezamen nemen deel aan de finale, waarbij een klein ensemble (samengesteld uit leden van Johan Willem Frlso) van de toren „weerwerk" zal leveren. Voor deze finale werd opdracht verstrekt aan de Nederlandse componist Rudolf Karsemeyer, die zijn compositie „Del- festa" noemde. Resultaat van samenwerking (Van een onzer verslaggevers) Hoewel de stichting Algemeen Waar borgfonds voor de middenstand na haar Installatie in 1955 nog geen negen ir den heeft kunnen werken, blUkt zij de middenstand van grote betekenis te zijn. Tijdens een gistermiddag gchoudi bijeenkomst konden o.m. de directeur, de heer II. Post en de voorzitter van bestuur, de heer J. van Eek bovendien voldo< ■agen i t feit, dat T egenstellingen Niet alleen wat de kostuums en wat de manier van excerceren betreft, zijn er tegenstellingen. Ook in de muziek zelf zullen deze tot uiting komen. Allicht neemt de kapel uit 1745 de muziek die tijd voor zijn rekening; maar dc Toch is het zo DE ,WASBEERTOBBE" VAN ARIZONA tobbe) i 695) Niemand zal willen ontkennen dat het 184 m diepe en 1340 m brede gal, dal in voorhistorische tjjden door een jjzermeteoriet in de bodem van de Amerikaanse staat Arizona werd geslagen en thans als dc ..Coon Buttc" (wasbeer- i Diablo bekend staat. 1c indruk maakt. Maar wc moeten de zaak niet overdrijven. Want de Wasbeertobbe is bjj lange na niet het grootste gat dat ooit door vallende hemellichamen in de aarde werd geslagen, gelijk vele geschriften van Amerikaanse herkomst ons willen doen geloven. Er zjjn aanzienlijk uitgebreidere het aardoppervlak aan- Gwarkoeb in Reloetschistan en die i het Sychote-Alynskigebergte, kunnen wat grootte en omvang betreft de Ameri kaanse Wasbeertobbe oveHreffen. Het nog niet zo lang geleden ontdekte Bosoemtwi-mecr in het oerwoud van de :eft geslaf icht. ralië i worden ven, zoals ook de 150 km van kleine meren in het gebied van de Gran Chaco, in Zuid-Amerika, door meteoorinslagen worden ge- de'Basoemtwikrater gevormd door meteoor-, inslag chtige meteoor, die ater van 11 km en ter diepte van eft zich deel» met water gevuld, zodat het meer zelf een doorsnee van 9 km en een diepte van ten minste 73 m heeft. De oeverranden lopen steil omhoog, maar in tegenstel ling hiermee is de bodem van het meer vlak en vertoont de krater hetzelfde profiel als de Wasbeertobbe in Arizona (en als de kraters op de maan). De meteoor die dit geweldige gat in de bodem van de Goudkust heeft ver oorzaakt, moet zeer lang geleden zjjn ingeslagen. Desondanks zjjn in de om trek nog jjz. -offen. We denket Toch is het t lelijk lirl a op e schuldiger stad i ulks in erband die hier reeds Afrika at tondei bekend. 700 kg woog. Deze butsen ln het aardoppervlak, noch de krater op het eiland Oesel in dc Oostzee, of de gaten aan de kust van Zuid-Carolina, Koefra in Noord-Afrika, gedaald. Dat gebeurde bjjv. Madrid, waarbjj door de kleine afmeting der meteorieten geen schade werd aan gericht. Op 2 februari 1943 zjjn de Peru viaanse stad Carhuamayo door grotere stenen echter verscheidene huizen ver rekend, kuni (Nadruk verboden) ook dc resultaten, welke konden worden bereikt met betrekking tot de oprichting van branche-waarborgfondsen bemoedi gend kunnen worden genoemd. Hoewel vijftig procent van d gen moest worden afgewezen, heeft het Algemeen Waarborgfonds voor de mid denstand tot en met 31 december 1955 gunstige adviezen kunnen verstrekken, waardoor 761.000 aan hypothecaire kre dieten en 1.237.400 aan inrichtingskre dieten konden worden verleend. Vanaf de oprichting op 19 april 1955 werden door het Algemeen Waarborg fonds tot en met 31 december van dat jaar ontvangen 151 aanvragen voor een inrichtingskrediet, 56 aanvragen voor een hypothecair krediet en 76 gecombineerde invragen. In totaal dus 283 aanvragen, waarvan later weer 25 werden ingetrokken, 82 werden afgewezen, 82 een gunstig advies kregen. Per 31 december waren er noe 94 aanvragen in onderzoek, cds 47 onderzocht waren. Zjj. die ten behoeve van overname of istlglng van zaken (ook werkplaatsen i kleine industricbcdrjjven) kredieten tvangen. betalen de normale bank- ntc. Zelf hebben zj) enig kapitaal no dig, doch veel minder, dan een bank nor maal zou eisen. Bjj het verlenen van kre dieten wordt o.m. gelet op persoonlijk heid van de (aanstaande) ondernemer en tucel van diens echtgenote, zjjn vak bekwaamheid en zjjn ervaring. Bij de selectie van aanvragen stuit men eelal op twee vraagstukken, namelijk het tekort aan bekwame jonge mensen st ambitie voor het zelfstandige onder- merschap, die in de middenstand open- llende plaatsen kunnen bezetten, als ook op het ontbreken van een doelmatige opleiding van de jongeren tot goede on- i dernemers, die in staat zijn een bedrijf an enige omvang goed te beheren. Bij haar werkzaamheden is de stichting wel gebleken, dat in brede middenstands- iring het besef, dat financiering uit eigen nlddelen vrjjwel niet meer mogeljjk is. tog onvoldoende haan heeft gebroken. Bovendien heeft men thans al kunnen raststellen, dat de omzetten van zaken 'oor dc eerste levensbehoeften ln nieuwe stadswjjken aanzienlijk hoger bljjken te zijn. dan men uit gehouden wetenschap pelijke enquêtes heeft durven concln- II. Vluchtelingen August-dorf, juli konnst mich", zeggen er nog steeds *-* 40.000 mensen in het jaar, vra gen familiebezoek aan de controle aan, en vertrekken voor goed uit de Oost zone om naar het Westen te gaan en naar de vrijheid, om nimmer daarvan terug te keren. „Du könnst mich". heb ben ook de 180 jongens van het Heide- haus m Augustdorf gezegd, tegen on derwijzers, tegen ouders, tegen de Par tei, met wie ge u een avond vrij uit onderhouden kunt. Hoeveel verhalen ge ook hoort, aan het eind zegt ge binnensmonds „Ich hör" die Botschaft wohl, allevn mir feit den Glauben", want politiek is het door slaggevend hoofdvak op de school, en alle gedragingen, in huis, op het werk en in de vrije tijd, worden, hoe onge loofwaardig ook, door de Partei gecon troleerd, en de leer, die erger: een re ligie van het communisme is, wordt chronisch alt een angstinjectie toege past. En men vertrekt, en wordt in enorme „Lagers" opgevangen, gedistribueerd daarna zoals deze alleenstaande jon gens naar een J ugendheim. Waar men verder leert of werkt, waar men zelf zijn huizen bouwt, waar men gezinnen sticht, waar men verlost is van de „JugemdweHhe" en het antichristelijk, aan elk geschonken boek „Weltall' Er- de, Mensch", waar men de begeerde vrijheid heeft, die echter geen verwer ken kan. Het zijn echter niettemin de religieuze of politieke drijfkrachten niet, die hier achter staan, maar 70 procent gaat slechts „omdat men het daar beter heeft". Honderd procent evenwel kómt, en blijft, en dat is, zegt Herr Cruen- ther dan tot u, „das kleine deutsche Wunder", dat alle 12.M miljoen ge- vluchten na de orolog in het Westen geplaatst konden worden, en dat er nóg werkeloosheid Is. En dit is het angstwekkende maar steeds verzwegen probleem: al die miljoenen gekomen „omdat het hier beter is", maar diep geïnfiltreerd met de com munistische idee: als de inflatie komt, en „het gaat slécht", wat heeft West- Duitsland dan van al deze gevluchten te verwachten? Johan J. Poort. Du könst nlch een platte uitdruk king. ongeveer: „Je kuntme nog meer ver tellen" Red.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1956 | | pagina 5