CttRISTFlIJK
Dr. W. G. Harrestein vandaag
zeventig jaar
Waren de zendingsarbeiders wel in
het overleg betrokken?
Is het gesprek met de Russische Kerk
eigenlijk niet gevaarlijk?
Thans Romme
2
KANTTEKENING
Gij rijken, weent!
„Het zijn sterke benen die de
weelde kunnen dragen", is een
oud gezegde. Men zou het een
bijbelse wijsheid kunnen noemen,
want in de Bijbel ontbreekt het
evenmin aan
waarschuwingen
Vandaag is dr. W. G. Harrenstein.
emeritus predikant van de Gereformeer
de Kerk van Weesp, zeventig jaar ge
worden.
Hij werd in Amsterdam geboren en
studeerde aan de Vrije Universiteit,
waar hij in 1910 kandidaatsexamen in
de theologie deed. In 1913 aanvaardde
hij het predikambt in Noord-Scharwou-
de enkele maanden na zijn promotie
bij dr. H. H. Kuyper over ..Het ar
beidsterrein der kerk in de grote ste
den." Zijn interesse voor de evangelisa
tie, die uit de keuze van het onderwerp
Van her-
.en
der j
De Centraal Bond voor Inwendige
ding en christelijk maatschappelijk
werk zal op vrijdag 19 October zijn
Jaarvergadering in Esplanade te
Utrecht houden. In de algemene mid
dagvergadering spreekt dr. J. J. Mie-
dema, directeur van het revalidatie
centrum De Hoogstraat te Leersum
over De invalide en de maatschappij.
Des morgens is de huishoudelijke ver
gadering.
De Centraal Bond houdt van 2 tot 5
november op De Pietersberg te Oos
terbeek zijn conferentie, welker thema
is Vorming in werk en vrije tijd. Spre
kers zijn dr. J. Haveman te Groningen
(Wat denken wij bij vorming? en:
Vorming als facet der samenleving),
ds. G. van Leeuwen, studentenpredi
kant te Amsterdam (Vorming en vrije
tijd) en dr. A. L. Janse de Jonge
lector aan de V.U. (Vorming en me
beeld)een spreker over Vorming
werk is gevraagd.
i tien
vijf
Woensdag 8 augustus
tot vijf voor half acht zullen de klok
ken van alle evangelische kerken in
geheel Duitsland geluid worden. Om
half acht begint namelijk de Kerkdag
In Frankfort aan de Main met eer
grote kerkdienst op de RÖmerplatz.
Als u op die dag In Duitsland bent,
dan weet u dus wat er aan de hand
Boek VAN DE DAG
De Boeken der Koningen II, door
prof. dr. C. van Gelderen. Serie „Kor
te Verklaring der H.S." Uitg. J. H.
Kok N.V. te Kampen.
Kort na het verschijnen van het vier
de deel van de commentaar op de Boe
ken der Koningen in de bekende Korte
Verklaring is nu het tweede deel her
drukt. Dit deel is geheel van de hand
van wijlen prof. Van Gelderen en de
wijzigingen in deze herdruk hebben al
leen betrekking op de overgang naar
de nieuwe spelling. Zoals bekend, kon
deze hoogleraar zijn arbeid aan dit Bij
belboek niet geheel voltooien, zodat
prof. dr. W. H. Gispen in een vierde
deeltje de nog ontbrekende acht hoofd
stukken voor zijn rekening nam. Dit
tweede deel omvat de periode van het
naast elkaar bestaan der rijken Juda
en Israël van Salomo's dood tot en met
de wonderen van de profeet Elisa. In
het derde deel wordt de behandeling
van deze tijd der twee rijken voortge
zet.
Het gehele commentaar op dit Bij
belboek in deze serie omvat thans vier
delen met in totaal bijna 1000 pagina's
tekst. Het is een imponerend stuk werk,
dat bij het Bijbelonderzoek in gezin en
vereniging, maar ook op de studeerka
mer, onschatbare diensten bewijzen kan.
rijner dissertatie blijkt, had hem in 1912
reeds een beroep als evangelisatie-pre
dikant. te 's-Gravenhage bezorgd, voor
welk beroep hij echter bedankte. Als
predikant van Medan (1918) heeft hij
grondleggende arbeid verricht onder de
verstrooiden in Indië. Teruggekeerd
Nederland, werd dr. Harrenstein in 1923
predikant te Amsterdam, waar hij
al op de „eilanden" werkte. Een
mindering van het gezichtsvermogen
noopte hem in de kleine gemeente van
Santpoort te arbeiden (1935). In 1940
werd hij leger- en vlootpredikant in al
gemene dienst. In 1941 werd hij weer
gewoon predikant, nu in Weesp. In 1949
ging hij wegens blindheid met emeri-
Zijn werkzaamheden in het belang
de „kerken in het gemeen" zette
dr. Harrenstein echter voort. Vier maal
komt zijn naam in de lijst van depu-
taten der generale synode voor. waar
van drie maal als samenroeper: dr. Har
renstein is deputaat voor de geestelijke
verzorging van de strijdkrachten en van
de verstrooiden in het buitenland voor
steun aan de zusterkerken (Nederlands
sprekend) in Indonesië en aan de ar
beid op Nieuw-Guinea en voor de Zen
ding. Ook op vele andere terreinen be
weegt de jarige zich. Hij is ridder in
de orde van de Nederlandse Leeuw.
In de R.K. Kerk wordt ernstig de
gelijkheid onder ogen gezien of tegen
mensen, die opzettelijk het verkeer in
gevaar brengen (door dronken of
der rijbewijs achter het stuur te
ten bijv.) of die geen hulp verlenen
en doorrijden of weigeren hun perso
nalia bekend te maken, geen kerke
lijke maatregelen getroffen kunnen
Luidruchtig nagewuifd door talrijke
geestverwanten, vertrokken gister
avond de gezusters Gnirrip uit Bus-
sum naar Amerika, waarheen reeds
veertig leden van hun secte haar zijn
voorgegaan, In Nederland mogen zij
namelijk slechts in huissamenkomsten
vergaderen en „nu gaan we naar Ame
rika. Daar kan men zich hoi
noem je dat ook weerbeter gees
telijk ontplooien". Ze hebben al hun
hebben en houden verkocht en gaan
de laatste jaren van hun leven (de
dames zijn resp. 82 en 80 jaar)
het ook geestelijk gunstige klimaat
van Illinois doorbrengen. De plaats
van bestemming: Eldorado
Melodie en woord
der Ethergolven
jeugd; 17.45 Regeringsultz.: Ned<
e Wereld: Internationale technisch*
DONDERDAG 26 JULI 1956 I
Hilversum I. 402 m. AVRO: 7.00 Nws; li
7.10 Gym: 7.20 Gram: VPRO: 7.50 Dag-: 18.00 Nw
opening. AVRO: 8.00
Beroepingsiverk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Zijpe: vik. Th. J. Rent
iers te Hoogeveen.
Aangenomen naar Goes (vak. H. M.
Strating): J. W. Coenraad te Hall.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Opperdoes en te UI rum:
kand. F. Bakker te Goes.
Bedankt voor Bussum: M. Vlietstra
te Eemdijk.
Jaarvergadering leiders
Chr. .Geref. Knapenbond
De leiders van de Christelijke Gere
formeerde Knapenverenigingen kwamen
zaterdag in Utrecht onder voorzitter
schap van W. Bijleveld uit Franeker
bijeen. Na afhandeling van de huishou
delijke zaken (de heren Z. Zwiep uit
Numansdorp, A. M. van der Kruik te
Den Haag en W. Tempelaar uit Dor
drecht werden herkozen) hield de heer
-an den Akker uit Bussum, vice-
voorzitter en redacteur van het Bonds
orgaan een referaat over De jongen en
zijn lectuur, waarop een brede discussie
volgde.
Men besloot voorts voor één jaa
proef een fusie te doen aangaan door
de bladen Jong Leven van de Bond van
Jongemeisjesverenigingen en Groeiende
Kracht van de Knapenbond. Aanvrage
rijkssubsidie voor het kampwerk
zal nader onder ogen gezien worden.
EEN
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
aan het adres
van de rijken.
Jezus spreekt
daarover. Paulus
schrijft daarover
en ook Jacobus
spreekt in zijn
brief de rijken
toe in een fel-
vermanende toon: „Gij rijken,
weent en maakt misbaar over de
rampen die u zullen overkomen".
Waarom die rampen zullen ko
men? „Zie, het loon dat door u is
ingehouden van de arbeiders die
uw landen hebben gemaaid,
schreeuwt en het geroep van hen
die uw oogst hebben binnenge
haald is doorgedrongen tot de
Here Zebaoth!"
„Daar kunnen de rijken het mee
doen!" zult u zeggen. Maar kijk
even door die woorden heen
en ge zult zien dat die spiegel
ook u wordt voorgehouden! In
derdaad, omdat geld macht is zijn
de bezitters van geld sneller ir
de verleiding die macht te mis
bruiken. Maar op hetzelfde ogen
blik, dat de „uitgebuite" op wraak
zint, zich afvraagt hoe hij het de
rijken betaald kan zetten, valt hij
dezelfde zonde van machts
misbruik. Want niet het hebben
van geld is zondig, maar het mis-
De synodale Oproep
Ongewenste en verwarrende situatie
jeiden, lid van het landelijk Comité van bezwaarden,
Blijkens uw blad van 21 jl. heeft ds. P. J. Mackaay in De Hervor
Kerk" de bewering bestreden, volgens welke „de zendingsarbeiders niet op de
hoogte waren van hetgeen zou geschieden" (nl. dat er een synodale Oproep inzake
Nieuw-Guinea op komst was).
Wy zyn uw blad erkentelijk voor het feit. dat de redactie het stuk vrywel
geheel heeft overgenomen, evenzeer ds. Mackaay voor zyn onthullingen.
De schrijver heeft daartoe een brief
in mr. S. C. graaf van Randwijck. ge
dateerd 16 april, uitvoerig aangehaald.
Deze brief is aan alle zendingspredikan
ten in Indonesië en Nieuw-Guinea ge
zonden.
Een ieder zal dan volgaarne willen
vaststellen, dat deze zendingsarbeiders
waren ingelicht. Althans in zoverre dat
zij weten konden dat er één of andere
verklaring van synodale zijde kón' komen.
Laat ons derhalve aannemen, dat zij
allen die brief hebben gelezen. Het
eigenaardige schijnt te zijn, dat dit stuk
aan hen individueel, hoofd voor hoofd
werd gestuurd. Niet aan enig kerkelijk
lichaam, of aan de „Contactgroep var
zendingsarbeiders der Nederlandse Her
vormde Kerk". Hoe men daar verder
over denken wil, men kan zich voorstel
len, dat zendingsarbeiders, die zulk een
opmerkelijk politiek geschrift ontvan
gen, wel eens overleg zouden willen ple
gen, voor zij antwoorden. Nederlands
Nieuw-Guinea is zo groot als Italië: een
land zonder autowegen. Er is alleen wat
luchtvervoer en zeeverkeer langs de
kust.
Men behoeft zich gesteld, dat de
heren tot een gezamenlijke reactie heb-
bruiken daarvan. De begeerte is
de wortel van het kwaad. En be
geerte leeft die niet in uw en
mijn hart?
Vraaggesprek met dr. Visser 't Hooft
rrUNNEN de Christe.
uen vau nei vves-
zien geiuKwensen
mtu ue Hernieuwing
van hei gespte* met
ue Kussiseiie Kerk ot
moeien zij wanirou- tactiek,
Samenwerking
ivaarschijnlijk
olijven totdat op StaSdSillï T"
:n 01 anaere dag tact te zoeken met alle ker-
Ge moet niet te hard
van stapel lopen. De
eerste etappe was het
herstellen van het con
tact. Wij hebben aan
de Patriarch van Mos-
zelf gebeurt. Deze eontacten kcm kunnen zeggen
hebben alleen maar beteke- dat Zijn brief van 21
Lalsdt„aiïHl!Ü£f zÜn februari 1955 aan de
kerken die lid zijn van
openhartige ge-
de sprekken. Het bezoek
ware Dedoeuxig van -ie ogenblik de "zaak gemakke- Staten is hiervan
Kremlin zal Oil in uilen l Jjjker maakt, is een andere stekend voorbeeld: elk heeft
Deze vraag is ae eerste kwestie.
van een serie, die het Kan men de RUSsi- laten stellen.
Franse weekblad Réfor- Sche kerken van een zelf-
aan de secretaris- de voornemen spreken?
we_ 20 werd aan Visser t
generaal van d.e
Hooft gevraagd.
- Lang voordat
reldraad van Kerken,
dr.W.A. Visser't Hooft sprek<m
heeft gesteld. hand,
Dr Visser 't Hooft ant- njsch contact. De
woordde. dat het eerste wat de brieven is zelfs niet
w ,„n<. fi». gewijzigd. Als er een i
hij te zeggen had, - ^jng jSi dan moet men
de contacten tussen de Rus- zoeken rondom Evanston.
de Ver. gehele wereld is bekend
uit- gemaakt. Wij hebben
:esteld. maar helft uitdrukking gegeven
vragen moeten aan onze hoop, dat er
tussen deze kerken en
Op welke punten is in he Christelijke kerken
het algemeen het accent van Rusland zo vol-
gevallen? ledig mogelijke betrek-
De Russische Orthodoxe kin8™ zouden tot stand
de uitgestoken Kerk had de nadruk gelegd komen. Wij zijn thans
verlangen r
gekomen aan de tweede
reid°Vredes Beweging, wij etappe, namelijk aan
:eer hebben haar de redenen be- een persoonlijke ont-
en- kend gemaakt die ons belet ,.c J
die hebben met deze organisatie moeting tussen ver
ken. Wij hebben tegenwoordigers van dé
nt toen bisschop Dibelius ook gezegd dat de gods- R h HrtVinrlnvP
ik kort daarna te Berlijn dienstvrijheid, die wij over- HUSSlSCne Urtnoaoxe
de vertegenwoordiger al zouden willen zien, aar. kerk en de Wereldraad.
J^.r„de™vred.S°S De praktische maat-
sische Kerk of die
satellietlanden en de
die deel uitmaken
r::TLt de politiek. Zij betrekking hadden op 'de persoonlijk te belijden of te- regelen hiervoor wor-
heooen mei h Assemblee hadden overhan- zamen met anderen. Maar ^en Qp ^et 0genblik be
de andere kant, hebben 5
niet alleen
neve en de kort ge- een goede ontvangst ten de kerken
ingetreden ontspan- deel.
zij
r positief.
het' Westen sproken
zich af te vragen of zij niet waarschijnlijk deze
winter plaats vinden.
De problemen, die dan
grondslag opgegeven hebben, of zij. besproken z
reeds'uitgenodigd in Honga- 'dezeijde is gebleven en door de democratie te ver- den zullen volstrekt
het feit, dat de politieke dedigen, ook niet een be- met alleen van polltie-
look" wel eens niet paald regime verdedigen dat ke aard zijn, maar van
naar christelyke maatstaven kerkelijke aard. Het
gemeten geen waarde heeft., gesprek zal moeten
toe hebben er gaan over de vraag wat
ontmoetingen plaats een organisatie als de
waar- geV0nden tussen predikan- Wereldraad van Ker-
verlangen borgen, wel eens slechts ten of afgevaardigden jcen. kerkelijk betekent,
uitwisseling vxnOTze een middel zijn om het van kerken. Dankte De andere vragen
wantrouwen te laten va- der zal gaan namelijk dat len dan volgen en het
er een regelmatige sa- is zeer waarschijnlijk
roenu>erkmff_ zal komen dat dan nieuwe ont_
gonnen
te Genève
n£n T^nVïr Assemblee
Son^Tn ïsièchenJ»: W"Mj" -» wa„1(Jk het kolonialiame
wezig waren, is het Centrale merking neemt dat de v.„hh„n „f besproken zullen
Comité van do Wereldraad mnvAtirieinn opgegeven hebben, oi zy,
reeds uitgenodigd in Hon
rije bijeen te komen, wat
binnenkort zal gebeuren.
Da?osdeheeft"dzKegSUCe™ rneer dan een manoeuvre
trale Comité unaniem de zou kunnen zijn, »s het dan
tekst van een brief goed- niet gevaarlijk om zich ge-
gekeurd aan de Russische y,eel hierin te begeven? fOT
Orthodoxe Kerk, een brief Qok het gesprkon, on- M
tl,eVreL"'eu.tdmkltmg dank, de verkregen
gaf
overtuigingen
gen. Er zullen deze zomer
ook Chinezen in ons midden ren.
zyn, wat nog niet
gekomen, hoewel zij reeds
Evanston wai
digd. Het gaat
soluut niet om
Wij zeggen helemaal niet, n d Russische Or-
uitgeno- Jf* wü «11e. ^edkeuren wat en dg Wg_ m0etingen mogelijk
,i Rusland
I het land reldraad?
zijn.
ben willen komen niet te verwonde
ren, indien ruim 8 weken na 16 april
op „Oegstgeest" geen antwoord binnen
was.... Intussen, dr. Mackaay vertelt,
dat „de secretarissen van de raad
de Zending pijnlijk verrast waren door
het telegram, dat de beschuldiging uitt
dat overleg terzake met de zendingsai
beiders niet was gepleegd".
Op gezag van ds. Mackaay neme
wy gaarne aan dat dit de inhoud va
het telegram was. Dan zouden wy
toch willen opmerken, dat vooi
die pyn verrassend is. Want vooreerst
blykt uit het door ds. Mackaay
gehaalde deel van mr. Van Rand-
wyck's brief in het geheel niel
de opinie of het advies van die
dingsarbeiders is gevraagd. Veeleer
krygt men daaruit de indruk, dat iets
eenvoudig als vaststaand, geboren uit
Oegstgeestse inzichten, werd aange
kondigd.
Zekere overwegingen noodzaken de
kerk te spreken en zekere comi
bereidt een oproep-van de Generale Sy
node voor! Maar zo men tóch om
leg heeft gevraagd, heeft men, zoals ds.
Mackaay zonneklaar aantoont, voo:
Nieuw-Guinea aangaat, het antwoord
zelfs niet afgewacht. Waaruit volgt, dat
het telegram de waarheid en niets dan
waarheid bevatte. Bestaat .hieruit het
pijnlijke van de verrassing?
Het is mogelyk, dat onder het vele,
dat naar aanleiding van de Synodale
oproep ten beste gegeven wordt, be
weerd is, dat de zendingsarbeiders niet
waren ingelicht. Ds. M. heeft aange
toond, dat dit onwaar is. Hoeveel ge
zonder zou het echter voor „Oegst
geest" zyn, indien hy bewezen had,
dat er ook overleg, althans met de
zendingspredikanten, heeft plaatsge
had. Het is bedenkeiyk, dat nu juist
het tegendeel is aangetoond.
Het is daarom begrypelijk, dat op
5 juli jl. in Hollandia die radiotoespraak
gehouden is, waaraan de predikanten
Kijne en Kamma hun naim verbonden
hebben. Die rede toont duidelijk,
welk een verlegenheid tegenover de
beroering op Nieuw-Guinea deze woord
voerders waren gebracht. Aan de ene
kant was zij een toelichting op de Op
roep in de zin van „het is heus goed
bedoeld". Maar aan de andere kant is
aanval. Wat men ten gunste
de Oproep pleegt aan te voeren is
belangstellende lezers al vry goed be
kend. Maar wat behelsde de aanval?
De sprekers zeiden in de eerste plaats,
dat zij „in de Oproep niet vermochten
een appèl op Gods Woord",
slechts „een afweging van politieke
mogelykheden". Zy verklaarden, dat de
Contactgroep van zendingsarbeiders
..teleurgesteld en verbaasd" is, omdat
zy inhoudt „een politieke suggestie, die
ergernis kan wekken by degenen, die
bezorgd zijn over de interna
tionale ontwikkeling, maar die noentans
;n, dat de staatkundige stabiliteit
Nieuw-Guinea in de wereld m
gewaarborgd is door het handhaven
de Nederlandse souverèiniteit".
Hun ontgaat hoe door „de geopperde
oplossing der Synode" de „verhou
ding tot Indonesië verbeterd zou kunnen
worden". Zelden vindt men de bezwaren
kort en raak gezegd als hier. Uit
drukkelijk voegen zij er aan toe: „T
vendien menen wij, dat een oproep
deze vorm en met deze strekking niet
gedaan had mogen- worden, .zonder het
gevoelen te horen van de werkers op
Nieuw-Guinea, die ook op de hoogte
wat er leeft onder de bevol
king".
Anti-kolonialistisch
kolonialisme
Natuurlijk. Wij haalden het boven
staande aan uit een gedrukte tekst
wij zouden er aan willlen toevoegen, i
het gevoelen van de nieuwe Evangeli
sche Christelyke Kerk op N.-G. zelfs
had moeten worden gevraagd De
„antikolonialistisch sprekende .Oegst-
geester heren handelen wel zeer „kolo
nialistisch" door alleen aan enkele
(Europese) zendingsarbeiders een brief
chryven Ds. Mackaay citeert
enige anonieme zendingsarbeiders, die
op eigen houtje achter „Oegstgeest"
zouden zijn gaan staan, en wel na het
gebeurde. Dit voor- en tegenspreken,
deze verbazing tegenover verbazing doen
zien welk een ongewenste, onverant
woordelijke en verwarrende situatie
thans op en rondom dit belangrijke
dingsveld is ontstaan.
Nogmaals, wij zijn ds. Mackaay
erkentelijk. Vooral omdat hij ons stijl
inhoud van mr. Van Randwijcks
brief heeft overgebracht. Natuurlijk
zouden wij gaarne op de bewoordin-
ii van deze brief ingaan. Misschien
het beter, dit bij een andere gele
genheid te doen. Wij zijn overtuigd,
dat uit dezelfde overwegingen juistere
gevolgtrekkingen kunnen worden ge
maakt dan hij doet. Wij zijn overtuigd,
dat het voor Hervormden, die de
ding steunen ik reken mij zelf daar
ook toe de hoogste tijd wordt zich
nader te bezinnen over de leiding
„hun" zending.
10. afstandsmaat, 12. afwezig, 14.
godin, 16. meisjesnaam, 17. kolfglas. 19
maal. 20. kindergroet, 21. verlaagde
toon, 23. overblyven, 24. dringend.
VERTIKAAL: 1. draadnagel. 2.meer
in Brazilië. 3. in het geheim. 4. spil, 5.
bedekte spot. 7. voorzetsel, 9. klap. 11.
gezinslid. 13. natuurlyke aanleg. 15. be
vel. 18. vuurpotje, 22. heilige, 23. zang-
1 2 2 82 4 0
Dagb:
i.45 Ork c
16.30 Pianospel: 16.43 Spori
17.30 Sport; 18.35 Gram; 18.'
19.00 Nws en journ: 193£> Spor
.30 Hoorsp; 20.30 Gevar prog: 21.00 Iden
25 Caus; 2130 Gevar pro; 22 00 Nws
22.15 Sport; 22.20 Klankb; 23.00
23.15 Lie)
24.00 Nw
23.50 Progr.'
i; 16.00 Koersen-, 16.02 Kamer
m; 17.00 Nws; 17.10 V d kin
m; 18.30 V.d. sold; 19.00 Nw:
m; 19 50 Caus; 20.00 Ork con
76.
„Wat hebben we voor materiaal?" vroeg hij.
„Achttien Hurricanes, majoor," zei West „al-
i lemaal nieuw."
„Mooi. Ik verlang, dat ze prima onderhouden
zullen worden."
„Ik zal zorgen, dat ze vliegen, zolang dat
mogelijk is, majoor," zei West, „maar lang zal
dat niet zijn, want we hebben geen reserve-onder-
delen en geen gereedschappen. Ik probeer van
alles bij mekaar te scharrelen, maar als u ope
rationele vluchten gaat maken, zullen ze in de
tijd van een ogenblik allemaal op de grond blij
ven staan."
„Geen reserve-onderdelen en gereedschappen''
Hoe bedoel je dat?" vroeg Bader.
West legde hem uit, dat alles in Frankrijk was
achtergebleven. Slechts één mecano had zijn pri
vé gereedschap in een plunjezak mee terugge
bracht; de overigen schenen alleen maar siga
retten te hebben meegesjouwd. De stem van Wes
klonk bitter. Hem grimmig aankijkend, vroeg Ba
der: „Heb je nieuwe uitrustingen aangevraagd?'
„Dat wel," antwoordde West; de voorgeschre
ven formulieren en bonnen, met al de bijbeho
rende duplicaten hadden tezamen een stapel van
meer dan twintig centimeter hoogte gevormd
maar de officier voor materiaal op de vliegbasis
had gezegd, dat ze op hun beurt door de gebrui
kelijke kanalen moesten gaan. En nu dacht West
dat die kanalen wel flink verstopt zouden zijn
want er gebeurde niets.
„O, ja?" zei de nieuwe commandant nijdig
„dan zullen we die 's even heel gauw schoonma
ken."
DAN
MAAR ZO!
zijn bureau wat te draaien, terwijl hij hen nu op
zijn beurt zwijgend en onderzoekend gadesloeg.
Hij zag slordige uniformen, een voorkeur
truien en rolkragen inplaats
dassen, ongeknipte haren heel dat beeld van
verwaarlozing. Toen nam hij eindelijk het woord:
„Luister eens 't Staat helemaal niet flink
om er bij te lopen als mecano's, die de olie niet
van hun handen hebben gewassen. Ik wens, dat
lit squadron een goed squadron is, en jullie zien
;r als een armzalige troep uit. Als een squadron
goed is, dan ziet het er ook behoorlijk verzorgd den
uit. Om te beginnen wens ik geen van jullie in de
mess te zien met vlieglaarzen of in een trui. Is
dat jullie volkomen duidelijk?"
Het was helemaal fout.
Onbewogen zei Turner met z'n diep, traag Ca
nadees geluid: „De meesten van ons hebben geen
andere schoenen of hemden dan die we aan ons
lichaam dragen."
„Wat bedoel je daarmee?" vroeg hij uitda
gend.
„Alles wat we hadden zijn we in Frankrijk jullie
kwijtgeraakt Op vlakke toon, maar toch met
een vleugje sarcasme, vertelde Turner van de
chaos van een strijd, waarbij ze steeds in de
minderheid waren geweest, hoe de opperste lei
ding hen blijkbaar in de steek had gelaten, hoe
ze van hun grondpersoneel gescheiden waren
geraakt en van de ene basis naar de andere
ren gestuurd zonder ook maar ergens welkom
te zijn, tot ze tenslotte ieder voor zich hadden
moeten zorgen en vechten, zelf hun eten hadden
opgescharreld en onder de vleugels van hun
toestellen hadden geslapen; ze hadden maar
ten zien hoe ze brandstof kregen om te kunnen
opstijgen en vechten, en dat terwijl de vijand
het ene vliegveld na het andere bezette. Zeven
van hun makkers waren gesneuveld, twee ge-
wond en een ander had een zenuwinstorting,
hemden met dat bijna de helft van het squadron was uitge
schakeld. Hun commandant was het merendeel
van de tijd zoek geweest, maar had tenslotte
kans gezien zijn Hurricane naar het Zuiden van
Engeland over te vliegen. Toen in Frankrijk het
einde kwam, waren ze op eigen gelegenheid het
Kanaal overgestoken en toen naar Coltishall
gestuurd. Nadien was het niet veel beter gewor-
wisten niet waar ze aan toe waren,
omdat geen sterveling hun kon zeggen wat e;
nu ging gebeuren. Het was geen opwekkend
verhaal, maar de stem van de verteller verried
niet het geringste zelfbeklag, alleen maar inge
houden woede.
Toen hij was uitgesproken, zei Bader: „Hel
spijt me. Ik bied m'n excuses aan voor wat ik
heb gezegd." Er was even een stilte. „Hebben
'ergoeding voor vermiste eigendommen
aangevraagd?"
(WORDT VERVOLGD)
QVEREENKOMSTIG de verwachtin
gen is, na de mislukte poging van
dr. Drees, thans prof. Romme met de
formatie van een kabinet belast. In
onze beschouwing van gisteren heb
ben wij reeds gemeend, hem weinig
kans te moeten geven, en dit is wel
het algemene gevoelen in de pers.
Het zegt wel iets, dat reeds vóórdat
de opdracht aan prof. Romme afkwam
de naam ging circuleren van de man,
die op zijn beurt hem zou moeten op
volgen, en wel prof. Zijlstra.
Toch zal een mislukken van prof.
Romme meer een gevolg zijn van psy
chologische, dan van logische factoren.
Na de mislukking van dr. Drees is
al duidelijk geworden, dat de verschil
punten tussen beide rivalen ten slotte
minder groot waren dan men had
mogen vermoeden. Het was veelmeer
de methode, die een onderwerp van
geschil was.
pjET ging in het geschil tussen de
heren Drees en Romme kennelijk
om het karakter van het program,
meer dan om het program zelf. Moet
een program vaag zijn of scherp om
lijnd? Het behoeft geen betoog, dat
dit weer afhangt van allerlei omstan
digheden van vaak persoonlijke aard.
In een sfeer van vertrouwen kan men
desnoods met een vaag program vol
staan. Een scherp omlijnd program
kan duiden op moeilijke interne ver
houdingen.
Het program van dr. Drees is onmis
kenbaar aan de vage kant gebleven,
naar de mening van prof. Romme en
blijkbaar toch ook wel van anderen
vager dan nodig en nuttig was. En op
het moment waarop prof. Romme hier
en daar heeft willen accentueren en
aanvullen (niet onwaarschijnlijk, dat
hij zelf van „aankleden" heeft gespro
ken in navolging van „het aangeklede
Linggadjatti"), is de breuk gekomen.
In socialistische kring is men nu een
maal, juist na Linggadjatti, wat huive
rig voor de aankleedpogingen van de
heer Romme.
J^E verschilpunten waren intussen
niet Jjijstei' groot en het is al even
min gebleken, dat de heer Drees op
voorhand afwijzend tegenover de wij
zigingen stond. Maar ze in het pro
gram opnemen wenste hij toch niet.
En daarop is dan de breuk gevolgd.
Een merkwaardige breuk toch wel.
Ook daarom, omdat dr. Drees haar
zolang van te voren aankondigde, als
of hij wilde uitroepen: Houd me vast,
of iklaat je los. Een merkwaardige
breuk ook daarom, omdat dr. Drees
eerst niet ook heeft getracht een kabi
net te formeren zonder de K.V.P.
In de gedachtengang van de socia
listische commentaren immers had dit
laatste voor de band gelegen. Zij doen
het voorkomen, alsof de K.V.P. zich-
elf in het isolement had gemanoeu-
reerd en alsof de wensen van de
K.V.P. niet door andere partijen wer
den gedeeld.
Het is intussen wel duidelijk gewor
den, dat men dit laatste zó zeker niet
zeggen kan. Ook elders bestonden te
gen de methode-Drees van het vage
program wel degelijk bedenkingen.
Heeft dr. Drees daarom zijn poging
maar opgegeven? Of voelde hij zich
werkelijk alleen door de K.V.P. in de
steek gelaten? Maar waarom heeft hij
het dan niet alsnog geprobeerd, en nu
zonder de K.V.P.? Hoe star de verhou
dingen ook zijn, een kabinet zonder
de K.V.P. was ook voor dr. Drees toch
kennelijk een onmogelijkheid.
een kabinet factoren van psycho
logie zeker evenzeer meespelen als
factoren van logica.
Men staat scherp tegenover elkaar
j op dit ogenblik zelfs bijzonder
scherp. Te scherp dan dat men rede
lijkerwijze prof. Romme een kans
schijnt te kunnen geven. Maar in het
nationaal bestel van onze partijen kan
men toch ook weer niet zónder elkaar.
Men ziet, elk voor zich en tegelijk
gezamenlijk, al langzaamaan de derde
dinsdag in september naderen, waar
op er een Troonrede zal moeten wor
den uitgesproken en waarop er toch
regeringsprograra zal moeten zijn,
vaag of minder vaag. Want zonder
kabinet zal zelfs dit goede land niet
kunnen blijven.
Men mag naar de verdere ontwik
keling, ook in de fase-Romme, met
grote belangstelling uitzien. Het wordt
toch wel een beetje ons aller zaak, die
p het spel staat.
Onderwijsbcnoemingen
Benoemd tot hoofd van de chr. nat.
school te IJzerlo (gem. Aalten): J. S.
Heutink te Rotterdam; van de te ope
nen geref. school (wijk Nieuwland) te
Schiedam: J. van den Bosch te Schie
dam;
tot ondcrwyzeres aan de Ohr. oplei
dingsschool te Katwijk aan Zee: me
juffrouw A. Soede te Baambrugge; aan
de Koningin Wilhelminaschool te Baarn:
rouw D. Koning-Brouwers, aldaar;
de Prinsesseschool te Arnhem: me
juffrouw C. H. de Goede te Ruinerwold;
aan de chr. nat. school te Rilland-Bath:
mejuffrouw L. Kraneke te Arnemuiden;
tot onderwijzer aan de school der Ge
ref. Gemeente te Lissc: B. W. de Jongh
te Herkingen en M. J. Roeleveld te Wad-
dinxveen; aan de geref. school te Zuid-
wolde: H. D. van .der Kouwe te Hat-
tem; aan dc Mr. J. Terpstraschool te
Vlaardingen: J. Bies te Vianen; aan de
chr. school te De Steeg: A. Berkenpas
Zelhem; aan de OosterparkschoTen
r l.o. en u.l.o. te Amsterdam: W.
Nugeren jr. aldaar.
