DE WANDELENDE JOOD,
Haar stem zei
„Wees mild in
je oordeel
m iconvetïHMi
JAN DE RUIVERE HAD HAAR VERMOORD, MAAR
ZATERDAG 21 JULI 1956
NU IK ZIJN BRIEF
HEB GELEZEN weel ik
dan met zekerheid, dat
wat ik sinds jaren wel
altijd heb vermoed, maar
nooit heb durven uitspre
ken, omdat ik diep in
mijn hart steeds de hoop
heb meegedragen, dat het niet waar zou zijn, toch de waarheid is.
Jan de Ruivere heeft Mand de Kempenaere vermoord. En nu de
onzekerheid, die zo martelend was, door zijn bekentenis is weg
genomen, heb ik eindelijk de vrede hervonden. Ik kijk naar de
foto van Maud op mijn bureau en het is alsof zij naar mij lacht
en ik haar hoor zeggen: Toe, lieverd, wees mild in je oordeel,
want vergeet niet, dat hij meer heeft geleden dan ik. Totdat hij
zijn ogen sloot, heeft hij op aarde rust noch duur gekend, en
zal hem die nog ooit worden toebedeeld?"
De avond is al uren geleden ge-
vallen maar ik zit nog steeds in melde ik. Willem
mijn kamer in het donker
mijn gedachten
tenissen uit de laatste vijftien ja
ren dringen zich aan mij op. kris- vreemde
kras door elkaar. Het valt me S|ia|naj'r
moeilijk de juiste volgorde, waarin
zij zich afspeelden te vinden. De
ontknoping kwam ook
komplot behoorde,
dat ik voor geld
goede diensten be
wees. Ik sprak daar
om met Maud af,
dat zij 's avonds op
mijn kamer zou komen en dat
ik zou proberen haar te helpen.
Gretig ging zij op dat voorstel
in. En die dag rijpte bij mij het
plan haar, onder het mom dat
reld instortte. ..Maud? Maud?" sta- het voor de goede zaak
Een der oudste en meest verbreide legenden is zeker die
van de wandelende jood. In 't kort komt ze hierop neer:
Toen Christus op weg was naar Golgotha, kwam hij voorbij
het huis van de jood Ahasverus en wilde daar even rusten.
Maar woedend riep deze tot hem: „Ga weg van hier, ge
moogt hier niet rusten, vervloekte!" Jezus zag hem aan
en zeide: „Ook gij zult niet meer rusten, maar altijd moeten
voortgaan en zelfs niet meer kunnen sterven."
een der oudste en meest
verbreide legende
hoff en A. Roland Holst tegenover inhoud zijn groot
Geerten Gossaert stelt en zegt: ken.
„Maar de martelende zwerfjacht Wat nu de Nederlandse bewer-
van de wandelende jood naar on- kingen van de legende betreft.
Van dat ogenblik af wordt Ahasverus door een onrust aange- zekere verschieten, geteisterd door het zou enige honderden regels
van land tot koortsachtige moderniteit is ge- eisen die alle op te noemen.
liefder dan de klare omlijning van Ik noem dan ook maar enkele:
de Verloren Zoon, wiens knieval J. J. L. ten Kate wijdt een paar
■fr -H-
grepen, die hem voortdrijft van stad tot stad
land. Allen om hem heen sterven, maar wat hij ook doet
welke gevaren hij ook komt, de dood wil hem niet uit zijn
lijden verlossen.
Hoe oud is dit verhaal? Is het werkelijk ontstaan in de tijd
van Christus, of is het nog ouder? Hierover zijn de meningen
verdeeld. Sommigen zien erin de eeuwige onrust van de mens
die volgens het woord van Auguslinus voortgedreven wordt „tot
hij rust vindt in Hem". Anderen menen er het zinnebeeld in te
vinden van de nooit eindigende omzwervingen van het joodse
ras over de aardbodem. Nog weer anderen geloven, dat er wer
kelijk iets van deze aard bij de kruisgang van Christus
acht. Voor mij op tafel ligt de ogenblik aarzelde ik.
brief van de notaris. Ik behoef hem knikte me toe en da
niet meer te lezen, ik ken de in- duw.tje. „Er
houd uit mijn hoofd. Geachte Heer,
zo schrijft hij, op verzoek van mijn
cliënt, de heer J. de Ruivere zend
ik U bijgaande brief. Het was zijn
uitdrukkelijke wens. dat deze brief
U een week na zijn teraardebestel
ling bereikte. Gaarne blijf ik be
reid. althans voor zover mij dat
mogelijk is. U nadere inlichtingen
over zijn verscheiden te verstrek
ken. Hoogachtend
De brief van Jan was verzegeld
met vijf lakstempels. Ik durfde de
onttrekken en te vluchten. Ze
voor "ons wat werkjes te laten lette niet op het verkeer en
opknappen. Zij ging er direct werd door een auto gegrepen en
mee accoord, blij als ze was op slag gedood. Omdat ze geen
voor het vaderland iets te kun- identiteitsbewijs bij zich had,
nen doen. Om het geheel een is nooit ontdekt wie zij was en
betrouwbaarder indruk te ge- daarom kon de zaak tot nu ge
ven. liet ik haar brieven naar heim blijven en werd ook het
wendde hijzich tot mij*Een jou schrijven met het verbod spionnage-complot niet ont-
- Willem geen namen te noemen, omdat dekt. Weet je nog wat Willem
dat te gevaarlijk was. Ik vertel- -**■--
de haar voorts, dat mijn organi
satie zou zorgen, dat
de brief in Holland
Doorn redde
tracht de situatie. ..Maud is tijdens de oor-
ordenen. Gebeur- log omgekomen." zei hij ..In Lon
den. en op een voor ons nog al
Niemand weet er
feitelijk het fijne van. De zaak is
nooit opgehelderd. Vind je het erg
vertellen, wat
gevallen. Een bezwaar daartegen vinden sommigen, dat de straf den
zo ontzettend zwaar is, terwijl Christus de moordenaar aan het mpr
kruis vergaf en voorschreef dat, als men u op de ene wang slaat,
ge de andere moet bieden.
de bekentenis: „Vader, ik heb gedichten aan hem, waarin hij
gezondigd" zo vreemd en weinig zijn eigen twijfelingen belichaamt,
aanlokkelijk is. blijkende uit de regels:
Daar staat tegenover dat een Zeer belangrijk is dit werk niet.
geheel andere opvatting de wan- Een zeer mooie Vlaamse roman,
delende jood voorstelt als een le- die deze geschiedenis behandelt,
vende getuige van het lijden van is: ..De Wandelende Jood" door
Christus tot groter overtuiging der August Vermeylen (1906). Ook
goddelozen en ongelovigen. Als hij schreef Kees Meekel een trilogie
iemand hoort vloeken bij Gods lij- over Ahasverus. die door Dr. Jos.
den en wonden (een veel voorko-- J- Gielen wordt genoemd: „de
mende vloek in zestiende en ze- machtigste Ahasverusbewerking,
ventiende eeuw) maant hij de die we in de Westeuropese litera-
godslasteraar tot boete. Toch bren- tuur kennen Felix Rutten schreef
dat gaf i
niet veel te vertel-
ik. „We weten zo weinig.
i Doorn opmerkte?
Hoe dit zei. geen verhaal is zo populair geworden. Honderden
variaties zijn er over de gehele wereld van bekend, zowel in proza
als in poëzie. Voor allerlei doeleinden, ook bij voorbeeld politieke,
is de geschiedenis gebezigd. Ja, sterker nog. Er zijn talrijke verhalen
van mensen, die de wandelende jood gezien hebben en d?» n'°*
in de grijze oudheid, toen er zoveel werd gezien, dat allleen
verbeelding hestond, maar ook nog
Een bekende afbeelding
gen 'anderen hem ook wel
Judasfiguur in verband.
Zeer bekend is „Le juif errant"
toneelspel dat aan de wande
lende jood is gewijd. En Heyer-
mans in 1893 een éénakter „Ahas-
Wie iets
dit
„Heet i
i Jan de Ruivere geen ant-
afbeeldsel van den
Wandelenden Jood gelijk hij door
Brussel trekkende.
AHASVERUS
In het Nederlands draagt hij
„d,en onderwerp wil we.en. kan e„gc
veer alles wat erover te zeggen
valt, vinden in:,.De Wandelende
Jood in volkskunde en letterkun
de" door Dr. Jos. J. Gielen die
aan dit onderwerp in 1931 een boek
van ongeveer 250 bladzijden wijd
de. Hieraan zijn ook verschillen-
echter werd opgemerkt
dat niet dat hij het boek beter: „De Je-
de zuïten" had kunnen noemen, we
gens de heftige taal tegen hen.
Daar in de tijd van de verschij
ning van dit boek (1844) er een
sterke anti-Jezuïten steming
DO IX HE|N WAALWIJK
In 1940. kort na de inval
enveloppe eerst met te openen. Wist Duitsers in Nederland wist Maud
ik onbewust, wat ik zou lezen? Ik naar Engeland te ontkomen
weet het niet. Maar vreemd, wat de ooriog heb ik tw
i enigszins de smart te kunnen
peilen, waarmee het schrijven van
de brief gepaard moet zijn gegaan.
brieven va:
t Londen. Maai
gedateerd
en eerst na de oor
log, toen ik ze toe
vallig terugvond,
heb ik ze jou ge-
stuurd. Waarom? Ik ton,
weet het zelf niet.
de Op 20 augustus schreef Maud
brief. Ze zou
voor ons een tas met documen
moest
doen? Tracht jij nou eens een
contact te leggen met de Lcndense tragedie
onderwereld. Want ik voor mij drukt dit
i Doorn weest op den 22 April 1774.'
de
Aha:
Een Frans letterkundige ziet i
schijnlijk ontleend i
die
de gehele geschiedenis de eeuwige Esther. Maar
de zwerveling en draagt^ hu
uit: „Kaïn
geloof, dat Maud het slachtoffer eerste zwervende jood",
geworden van een stelletje rat-
ten wegbrengen en we had- gn e ratten hebben Maud
den haar meegedeeld, dut.
vermoord. Ik heb Maud
mei 1940 en de tweede
1940. Nadien heb ik noo;
gehoord. Naspeuringen
derzoek door de Engelsen ingesteld werd haar laatste opdracht. Op Maar
hebben geen resultaat gehad. Ik
zijn voor moord. Ik kan je hiervoor geen Het is donker in mijn
20 zei 'k vergeving vragen, trant ik voel, kamer Ik kijk
het boek
andere talen
,D. verschillende na-
Zo bijv. in België en Frank
rijk Isaac Laquedem. De vóór
naam is mogelijk uit zucht tot
tegenstelling gekozen. Want al
betekent deze J"
deze laatste betekenis wel
licht is opgesloten de gedachte,
dat hij van alle tijden is.
Ook heet hij wel: Boudedeo. r~
.t»^tfV»A7W;/7..\DE:.-V S-'i 1.-. lij; JDj mitjOfiF ERfiANT
Londen wemelde. Het dat dat niet te vergeven
ik sta voor het aangeig oj
zicht van de dood, de dokter sp'rak
heeft me verteld, dat er voor dje z,j had uit te
,.RI het bewuste adres uuri ,„ai
,?at ^1J ^°,°1 werd zij, heel toevallig, indelln- 2ls op
g?vaaerWke optocht itrgrvmi gecontroleerd De rest n„ost
het ogenblik dat ik
dood hoorde, heb _i/c
n vulk'
ik
de rich- het Italiaans Buttadio, wat bete-
miin kent: die God verstoten neeft.
- - Daarentegen komt hij in Spanje
i Portugal onder de r
mij geen hoop meer is. Ik moet zaak wordt nog vreemder, omdat gebracht naar een politiebureau, worden. Zij is nooit meer van
-- -|i-c.nh« Ann,n'ct ze mijn zijde geweken. Dit is tnijn
te aardse straf geworden. Het is
nooit meer goed te maken. Nog
enkele dagen dan zal ik van
ze mijn 'ijden zijn verlost. Het is
le soms allemaal zwart
sterven Maar voor ik voor goed geen van de officiële instanties.
de ogen sluil moet ik een be- naar mij is meegedeeld. ooit van
ken,cis doen. Ik achr.jl alleen
heeft zij
vraag laat
mand kan
i jou, omdat ik weet, dat jij
van Maud hield en zij van jou.
Jij hebt er daarom recht op al
les te weten. Ik heb me wel eens
afgevraagd of het leven van ons
drieën niet een andere loop zou
hebben genomen als jij met woord
haar was getrouwd. Maar goed,
hei heeft geen zin hierover na
te denken. Ik zal het niet meer
te weien komen of het juist is,
maar ik heb nooit de gedachte
van m'( kunnen afzetten, dat
jij een sterk vermoeden kreeg
die avond, dat wij weer voor
het eerst na jaren bij elkander egespeeld, Wii-
waren. Je weet we. op de bou- zweeg, om-
levard in Scheveningen, wij met
ons vijven, Willem, en Toon, en
Gerard, jij en ik
ting, waarin
bureau het portret van Maud
geleefd. De weet. Maud, die werd ver- Ëspera-en-Dios dwz. Johan, hoop
moord, door iemand wiens *uit deze namen blijkt voldoen-
hand ik later nog heb ge- de. hoezeer de opvattingen om-
cnhnd De wnpdp kruÏDt mii trent zi^n betekenis uiteenlopen,
scnua. ue woeae Kruipt mij Dg gedachte dat hij nooit zou
naar de keel. Maar daar hoor kunnen sterven, brengen
ik haar stem: „Toe, lieverd
wees mild in je oordeel,
want vergeet niet, dat hij
dat zwart zie ik meer heeft geleden dan ik".
immigen
verband met Joh. 21 22. waar
staat: Jezus zeide tot hem; „In-
dien ik wil dat hij blijve totdat .7
ik kom, wat gaat het u aan?"^
..Maar dat ant-
1vist ik
Willem
van Doorn wist
het ook, want
wij waren beiden
in Londen. Maar
ik moest zwijgen
om de rol, die ik
m
QickZ,
dat hij niets kon
bewijzen, al pro
beerde hij wel
bewijzen in han-
den te krijgen.
Ja, die avond in Scheveningen. Ik ^.n ,2<?"
•beleef hem weer en mijn hart gelukt als
krimpt ineen.
Na afloop van het congres
in de Dierentuin hadden we beslo
ten naar de boulevard te gaan en
Willem van Doorn was het die
voorsfelde daar te eten in het
zelfde restaurant, waarin we in
april 1940, aan de vooravond van
zijn vertrek naar Zuid-Amerika,
eveneens met een etentje afscheid
van hem hadden genomen. Ik
herinner me, dat we zijn voorstel zijn bereid geble-
uitbundig prezen, zoals we op dat ken voor geld
ogenblik, uitgelaten van vreugde voor mij bezwa-
als we waren over het onverwachte rende verklarin-
elk voorstel met gejuich af te leggen.
de dood niet tus
senbeide was ge
komen. Het net is
zich de laatste
maanden vooral
dichter om mij
gaan sluiten.
Mensen, met wie
ik in Londen heb
samengewerkt,
Én ik kan
ontkennen. Het is
alles waar. Ik
krijg mijn trekken
thuis. Voor geld
en applaus zouden hebben begroet.
Maar vandaag zijn mij de ogen ge
opend. Nu begrijp ik, waarom Wil
lem dit restaurant uitkoos. Hij wist
dat het herinneringen zou oproepen,
herinneringen aan vroegere, geluk-
kiger jaren en hij wilde ook, dat heb ik verraad ge-
r die jaren werd gesproken. Hij pleegd en voor
geld ben ik weer
verraden. Zo zie
mm \jt kwaad
lilool |H lctJ uaai_ straft zichzelf Maar voor de ge-
1 bedoeling gehad. Wist hij rechtigheid haar zwaard op mij
over die geschiedenis in Lon- kan doen neerdalen, zal een an
ti had hij een vermoeden? Wil- dere Rechter mij voor Zijn
de hij Jan de Ruivere een valstrik rechtbank hebben gedaagd. En
1 onzer zal dat betreuren: Wil-
wilde, dat uit die jaren
werd genoemd, een naam, die c
allen na aan het hart lag, die i
Maud. Natuurlijk, zo moet het zijn
gegaan, maar dan heeft hij daar-
Hieruit blijkt ook al
ke zo goed als geheel aan de le
gende vreemde gebeurtenissen er
toch mee verbonden zijn. Dit is
trouwens een gewoon verschijn
sel bij legenden. Ze zijn als rol
lende sneeuwballen. Hoe langer
dit rollen duurt, hoe groter ze wor
den. Iemand heeft, wat de legen
de in het algemeen betreft en wat
de plaats ervan aangaat, ze dan
ook zeer terecht vergeleken met
de herfstdraden die heen en weer
waaien en plotseling aan een tak
of ander voorwerp blijven haken.
Maar het schijnt wel vast te
staan, dat de geschiedenis van de
Egeïsche Zee naar het westen is
getrokken. In Zwitserland komt
het verhaal in zeer verschillende
vormen voor. waaruit de sneeuw
bal-theorie duidelijk blijkt. Dit is
trouwens in Duitsland en Scandi
navië ook het geval. Zelfs wijkt
hier en daar het verhaal zo ver
van het oorspronkelijke af, dat
Ahasverus niet meer de wreed
aard is, die een ongelukkige lij
der verjaagt, maar de begerige,
die tot Christus zegt: „Als ge me
eeuwig laat leven, moogt ge hier
rusten." Daaruit zou dan het ge
loof aan de wonderkracht van
Christus blijken, geheel anders dan
in het oorspronkelijke of althans
meest voorkomende verhaal. Eerst
is Ahasverus dolgelukkig met zijn
gave, maar eindelijk is hij het
leven moe en zoekt de dood. die
heeft verloren en zelfs doodarm i
geworden, wat het leven ondraag
lijk voor hem maakt.
TELKENS WEER
Als symbolische figuur komt de
wandelende jood telkens en tel
kens weer voor. zo b.v. bij Ber
nard Verhoeven, die Bloem, Ny-
STIJLLOOS
Tegen de. radiovcrslaggevi
Cotlaar heb ik niets en tegen het
titanenspel, dat hij dagen en weken
achtereen verslaat alleen, dat men
voor de rustdagen van de fictsgladia-
toren uitgerekend niet de zondagen
heeft gekozen. Dat is een groot be
zwaar. En als radioluisteraar wil ik
ernstig protesteren tegen het feit, dat
de heksenketel van de soms, maar
meestal niet boeiende aankomst van
opgegeven: Plaats 24, Den Haag. Dat
Jan geef ik door. Niet alleen om te
te pas
gebeurde, I
K.R.O., gelukkig no?
gespeeld door het Fil
kest onder leiding vf
Karajan, onderbrak voor de „aan
komst". Dat is ergerlijk, als je rustig
aarzelend, de
in Beethoven,
armonisch Or-
Herhert von
luis
1 enkele
tziek, 1
2.175.581
Aan het begin van deze maand
stonden in Nederland 2.175.581
aangegeven radio-ontvang-toestellen.
Had u dat gedacht? Ik wel. Verder
waren er op dat ogenblik 533.266
aangeslotenen op het draadomroep-
net. Het aantal geregistreerde tele-
visicontvangcrs bedroeg per 1 juli
63.222.
WILD NIEUW-GUINEA
Wie de verhalen, die Anthony van
Kampen over de kannibalen en kop
pensnellers in onze krant schreef, uit
zyn eigen mond wil horen, kan
dinsdagavond om ne;*en uur afstem
men op Hilversum I. In 1
iiiii mm: mini min nun min min mm uil iiiiii iiiiiii iiiiii iiiiii iiiiiiii mm milium mm iiiiii iiiiii mm mm mini imm uiiiü iiiiii mini mini min mil mm imiii
taf reel
inig spannend „Allemansgading" vertelt dc
of andere Frans
spannen om zijn vermoeden beves
tigd te krijgen? Achteraf meende
ik een gespannen
erhouding
1 jan de Ruivere en Willem van
Doorn te hebben bespeurd, maar
ik schreef dat toe aan de geestes
gesteldheid, waarin ik zelf verkeer-
1 die mij de dingen
heen niet zuiver deed zie
Maar laat ik niet op de zaken
vooruitlopen. We zaten voordat we
aan tafel gingen op het terras, vijf
inpvnieurs uit Delft, allen jaarge-
noten, die elkander in geen vijftien
jaren hadden gezien, omdat hun
werk hen over de gehele wereld,
ver van ekaar had verspreid. We
spraken over ons werk, over
onze tijd in Delft, enkelen over
hun gezin en over de toekomst.
Ik was de enige, die
Doorn, want hij haatte n
en hij heeft nooit nagelaten dat
openlijk te demonstreren. Denk
slechts aan wat hij opmerkte,
toen jij het verhaal' aan Toon
Gezin achter matglas (4)
ziek zei de „Ik heb de tering Net als r
een fatsoendelijk zo rustig,
Ja, dat staat daar nou vader, e
mii had verteld
tweeg en de anderen zwe-
Toon tenslotte mompelde
zachtjes: Sorry, old boy, ik wou,
dat ik niets had gevraagd. Ik
haalde mijn schouders op. .Never
mind, rnaar zo staan de zaken.
Kom, laten we nog een kop kof
fie nemen, dan gaan we naar
Nederland huis. Ik heb slaap." Ik geeuwde
de anderen zouden een paar maal om mijn woorden
kort daarna weer uitvliegen, naar kracht bij te zetten. Toen nam
Indonesië, naar Australië en naar Willem van Doorn het gesprek
over. Hij zei tegen Jan de Ruivere:
..Ik heb zo'n idee. dat jij wel van
»n nog trvcn _rnnf
-I ander Maar F™,
de vaart was uit het gesprek.
Het scheen wel of alles
zegd kon worden ook gezegd
het' "terwlllê ven oud. vriend-
vissersschepen op zee. Ik voelde, schap te veel
dat het ogenblik aanstaande
flIET veel zaaks
deelde Jaapje Peen's
vader over zichzelf. Het was
een lastige opmerking zijner
zijds. Iets ails een valstrik.
Stemde ik er mee in dan
kcm ik meteen maken dat ik gfspreK\
weg kwam. Ontkende ik zijn
uitspraak dan kon hij me
desgewenst pressen om te be
wijzen dat ik hem wel veel
zaaks vond. Zoiete ie me óók ïff
overkomen. Zweeg ik de vgfug geworden bent.
had de dacht: laat
stoel blijven zitten; het g
slechts moeizamer.
Niemand zal beweren dat
vandaag
baantjes
lit'Tem "wei' veel "men Werk genoeg
Canada.
Australië t„
Na het eten dronken
het terras, nog een kop
koffie en we praatten nog
helpen zoeken na^r de oplossing
van Mauds verdwijning. Jij hebt,
eezeea was door je maatschappij, contacten
:n. We keken met b-.paalde Engelse kringen. Is
waarop we afscheid van elkaar zou
den nemen en zouden zeggen: nou.
het beste, tot over vijftien jaar'.
Toen hoorde ik Gerard de Vries
vragen:
„Hó, Toon, aan wie zit jij te
denken?" Ik hoorde duidelijk, dat
hij zei: aan wie, en niet: waaraan.
Toon van Dalen schrok wat over
eind in zijn stoel en antwoordde:
„Wel. ik dacht aan 't afscheid van
Willem, we hebben toen nog een
dronk uitgebracht op Maud de Kern-
_r i je gevraagd
behulpzaam te zijn? Wees er
van overtuigd, dat je de dank van
ons allen hebt. als ie mocht sla
gen. Ga je er me: accoord.
intonatie moeten horen. Mis
schien kunt u zich die voor- lijkt wel of hij bij me op
net alsof hy dat een hele stellen als ik er aan toevoeg schoot wil kruipen! En ik
prestatie van zichzelf vond. dat zij nd deze mededeling voelde me dankbaar dat ik 'm
Juist daardoor maakte hij het uitbrak in een daverende lach niet alleen thuis getroffen had.
f. .1zonder één grein vreugde
zelfs zonder één gram vrolijk-
de dag geen heid. Het was niet haar be-
oprapen doeling mij nader
zijn gezondheidstoestand;
was veel meer haar opzet
hem onverhoeds aan d
onder- kaak te stel-
drukte de lust len en hem
om hem
vragen of de
Mij restte als enige mogelijk- kinderen dan
M f: Hoe soms geen in-
meteen komsten had
zei huilerig den: ik vroeg spottelijk dag-
zelfs niet waarom de man zelf licht stelde, zou ik 'm kunnen
vermoorden. De man evenwel
hoestte opnieuw. Een soort
hebben, maar je moet geen demonstratie-hoest, donderend Terwijl hij doorging me
vragen stellen Vragen stellen als onweer in de hondsdagen, ziektebeeld te schilderen,
Een hoest, waarin de vreugde-
ontijdige dood
afwachten moet of stierf. En toen waren we
weer even ver als bij het
begin, behalve dat de echte-
de hele kreet dood, dan gaf ik
een indruk van „wie zwijgt
stemt toe!"
ttWk
heid een vragend gezicht: „Hoe
zo?" De vrouw
het woord over
dat het niet hun schuld
dat ze zo in de ellende zaten.
„Een mens kan d'r niet meer
tegen op besloot ze. Of
schoon ze niet meedeelde
waartegen nietjjpo««wen "altijd" ergens
Alle
een rommel was het daa 1
smerige tafel, die verzakte
Uit de
VOLKSWIJK
„Houw je fatsoenbeet j?
le vrouw hem toe. En tegen ij-
*aaJ u°te~ m'.'; "H[j is zo 9ez°nd als een
te lichten VjSje fjij is lui. Hij deugt
niet. Hij heb nooit gedeugd J
ookNet zo min as zijn r}-
ouders
Het zou een tafereeltje voor g
een toneelstuk kunnen zijn:
krenken, te twee mensen die pal het
verpletteren. tegenovergestelde beweren. Die
Als iemand mij daarbij zelfs nalaten elkaar te
bestrijden. Die doodeenvoudig
doen alsof ze het met elkaar g
eens zijn, en onderwijl dingen J
zeggen, die op elkaar slaan r£
als een tang op een varken.
plaats. En als dan na afloop
spektakel de tyd voor de „tweede"
blykt te zyn verstreken, dan is de
kous helemaal af. Ik heb niet gecon
troleerd of deze stijlloosheid van
tourdictatuur zich vaker heeft voor
gedaan in onze radioprogramma's.
VLIEGEN VANGEN
Verleden weck zaterdagavond heb
ik Simon Carmiggelt vliegen horen
vangen in de tuin zyn gedrukte en
ongedrukte schryveryen. Hy vertelde
plukken
schone bloemen in
bescheiden uitkor
dat he
eigen ondervinding, niets
- daar geloofde ik, J,c'
tijdens
zyn zwerftocht door Zuid-Nieuw-
Guinea onder de titel „Aan de zelf
kant van het Koninkrijk".
DE KOMENDE WEEK
Het is maandagavond voor de radio
met onze scheepvaart wel hardlopen.
Wat een belangstelling ineens. Om
vijf over acht beginnen dc A.V.R.O.-
verslaggevers te vertellen, wat er
zoal met een schip gebeurt wanneer
het Hoek van Holland is gepasseerd
op weg naar Rotterdam en Goos
Kamphuis verhaalt om twintig voor
negen voor dc N.C.R.V. hoe hy met
kapitein Oosting op een roaster van
Appingedam over dc Shannonrivier
naar Limcrirk in Ierland is gevaren.
En nu maar z
VOOR DE
EMIGRANTEN
rslagge\
lakt.
het 1
iet de radio
wie van di
heeft mee
De Nederlandse emigi
Australië in de omgeving
en Sydney, die hard plm
toch ergens nog naar hun
Particulieren hebben nu het
je de juiste antwoorden
Eén woord van mij des
tijds en het geheim was ont
raadseld. Kort nadat Maud in
Londen was aangekomen zag ilc
haar toevallig op het Victoria-
station in Londen. Zij stapte uil
penaerö."herinner je je nog?" En dezelfde trein, waarmee ik
hij voegde er aan toe: „Ik vraag iemand verwachtte. De ontmoe-
me af wat er van haar geworden kwam mjj erg ongelegen.
l»!"jmdr»"'detóhn«rmUto dem0„ met u.ie
Wtl^doet M.üd «eewLSg V'
Bij deze vraag was hei of de we- uias, die tot een spionnage-
stoelen, dat vervaalde behang zal geven. Zo trok ik opnieuw
grauw en arme- mijn onnozelste gezicht: af
wachtend en vragend. Met
m'n wenkbrauwen een ietsje
V0!P f omhoog getrokken en m'n
- ,k he' ^"edel- hgofd m Uk.e schêef Thuli
volgde zij met de reportage
van zijn welvaren. En ik her
innerde me dat oordeel uit
het kaartsysteem: „Knotsgek
Ik voelde ook: wie hier een
dag in dit milieu moet leven,
land-
lijke oneensgezindheid nu on- WOrdt zelf krankzinnig. Het
weerlegbaar was gebleken
De
blik
tje opnam k» uu» uci-
klarend. ..Als eer, mens niet ze0Qen myn broers dat xk dan mankeer
meer werken kan, laten ze °P een levensmoede parkiet voorover naar me toe e
lijk, maar thuis uitgezonderd bedwong met inspanning
werkt deze pose probaat. alle krachten een grieze
„Ik ben ziekzei de
an. „Dat gelooft zij niet,
zij weet niet wat ik
boog zich
niet mogelijk zó één etmaal
lang zwart wit te horen noe
men, rood blauw, paars lila.
Om te horen dat regen zonne
schijn is, en dag nacht. Met
een reuzin achter je rug en
een reus als aan je voeten
sclic steden gebruik te makt
verhuizers op aantrekkclykt
vertéllen over Nederland en hun
achtergebleven familieleden. Zo zul
len onze landgenoten in dc vreemde,
het besef krygen, dat zy niet worden
vergeten. Maar het huren van zend-
tyd kost geld, veel geld zelfs. Dc
kosten, die aan de uitvoering van dit
bijdragen verwacht? In
plaats natuurlijk van dc
en de achtergebleven ff
Als voorlopig adri
Donderdag is het 100 jaar geleden,
dat de Engelse „enfant terrible" G.
B. Shaw werd geboren. De A.V.R.O.
mien in herdenkt dc grote satyricus door
•an Perth om tien voor negen zyn blijspel
leren om „Oorlogshelden" voor de microfoon
zcrlangen te brengen. De V.A.R.A. zendt
adcrland. woensdagavond (8.55 u.) ter herden
king van Shaw het spel „De vergeten
Methusalcin" van A. Pleysier uit en
prof. dr. W. van Mannen spreekt
maandagmiddag om vier uur voor de
A.V.R.O .-microfoon over Shaw.
Ten slotte nog een greep uit de mu
ziekprogramma's: Zondag N.C.R.V.
8.15 u. v.m. Vyf koraalvoorspclen
van Helmut Walchazondag 3 uur
A.V.R.O. mis no. 3 Bruckner; 9.25
uur A.V.R.O., Le Déluge, oratorium
ing van dit van Camille Saint-Saens; maandag
ijn, meent N.C.R.V. Holland Festival 10.15 uur
door vry- Kwintet in cs W. A. Mozart; woens-
geveer vyf dag N.C.R.V. Holland Festival, Föls-
men deze zallot a pava, Zoltan Kod.ly, varia-
de eerste tics op een Hongaars volkslied
emigranten vrijdag V.P.R.O. 8.15 uur Het protes-
imiliclcden. lantse kerklied,
het 6ecreta- R. A. DIO.
