LIJDEN AMBONESE
KINDEREN HONGER?
Motel Hoornwijck
- De pleisterplaats van thans
ZONDAGS
BLAD
BRIEVEN AAN DE
flieuiu? Cciterljc (ffoitranl
ZATERDAG 14 JULI 1056
Ondanks de rustige vakan-
tietijd waren er weer heel
wat reacties uit de lezers
kring op ons vorige Zondags
blad. Veel waardering was
er voor het artikel over
„Protestants Gulpen, dat de
pastorie behield". Zo schreef
de heer J. P. V. ons:
KAN HET NOG
Zou ik met mijn vrouw de vakan-
li.» nog kunnen doorbrengen in de
Hervormde pastorie van, Gulpen?
Ik ral eens schrijven, wellicht
kunnen wy nog worden onderge
bracht.
J. P. V.
GOED VERHAAL
INTERESSANT MAN
Dat was nu eens geen int
of het
Isle
of Man. Onze com-
pümenten.
P. den O.
CULTUREEL VENSTER
Uw Cultureel Venster heeft de
laatste lyd wel wat fris bloed
gekregen. Gelukkig maar, want
nu zal zeker iedereen het op hoge
piys stellen.
Aho
FEUILLETON
Enige tijd geleder
Geestelijk Lr
Chii
ing ge\
Dit
voorbereiding is.
ONWEERSBUIEN
Deze week hebben we wel heel
zware onweersbuien gehad. Uw
weerkundige medewerker was dc
onderwerp aangesneden op pag.2.
GROTE PLAAT
li de Jeugdrubri
i grote foto- Gt
m poosje door
issseling? Het o
En dit moet het dan weer
zijn lezers, een handvol brie
ven uit een grote voorraad.
Was de uwe er ditmaal niet
bij? Volgende maal beter.
REDACTIE
I „Als het nodig is, gaan we bedelen en stel
en
derland te komen. ..Maar ni
het er rustig. Waarom dan
Een koude, felle regen striemt de ha-
rakken van het woonoord Westkapelle. De
vlaggemast in het midden van de niet wat
schraal gras begroeide binnenplaats, is ge
broken en ligt geknakt en verwaarloosd
tegen de doorweekte grond. In de open
deuren van een portaal staan wat opge
groeide jongemannen, Ambonezen, de
schouders huiverig opgetrokken, de han
den in de broekzakken. Door de gore gang,
die de barakken doormidden snijdt, loopt
een vrouw en aan het einde van die gang
krakelen wat verveelde en baldadige kin
deren. Een triest beeld, dit Ambonezen-
Witte. wollige wol
ken zeilen langs een
opaalblauwe hemel,
en het land geurt
fris en pasgeboren.
Een helderwit grind
pad knarst onder
onze voeten, als we
het bord zien staan
met: „Bezoekers,
melden bij de be
heerder". En de be
heerder staat voor
zijn huisje op ons te
wachten, hij steekt
de hand uit en stelt
zich voor. En achter
hem, als het vrienT
delijk decor van
pittoreske zomerfan-
tasie, liggen de
bloemperkjes in het
gladgeschoren gazon,
kronkelt het grind-
paadje zich' naar
romantisch getinte
hoekjes: een oude
houten wagen
Zeventienduizend Ambo-
11111111 1 uu nezen wonen in ons land.
In woonoorden, waaraan Ne-
woonoord op een regenachtige, kille Ne- derland in 1955 voor zeven
derlandse dag. Triester nog, al, we in het miljoen g"Uen verbouwd
i heeft en drie miljoen besteed
achterste appartement rechts tegenover de heeft de bouw yan keu_
leider van de partij BNMS zitten, de kens. In woonoorden, die
kleine, sluikbarige S. Siwalette, die met successievelijk vernieuwd en
een kofferschrijfmachine, een plank met verbeterd zu^e" worden
I waarvoor een bedrag van 24
boeken en een met paperassen overladen miljoen gulden is uitgetrok-
tafel een werkhoek heeft gemaakt teniid- ken, en met welke vernieu-
den van de drogende was, de kinderen en wing men einde 1957 „een
de etenslucht. Want politiek leider Siwa- heel ,.eind °P 1str.eeku hoopt
te zijn. 17.000 Ambonezen,
lette zegt: „Wij werken niet, nu niet en waarv0Qr eerst de 60-procent-
nooit. En als er honger komt, gaan we be- bijdrage-regeling werd ont-
delen en stelen."
worpen en waarvoor nu de
Zelfzorgregeling van toepas
sing is: van wie geen formu
lier wordt ontvangen, wordt
Zijn partij heeft de regeling on- aangenomen, dat hij werkt
der voorbehoud geaccepteerd, en en in zijn onderhoud kan
dat voorbehoud betrof de aanmel- voorzien,
ding bij een Arbeidsbureau voor
de mannen, die nog geen werk En die zelfzorgregeling heeft
hadden. Die zelfzorg-regeling gaat nog wel wat deining gegeven, j-r
i a ao m,nnon „.„r waren stakingen, sommige partij-
er van uu, aai ae mannen wer- en der Ambonezen weigerden te
ken. Werken ze niet overmacht accepteren, anderen maakten be-
of onwil dan moeten ze een zwaren en toen. toen ai t
formulier ,o, „euu-aauvrag. .u- V.Te
vullen en dan gaat hun ..geval meeste Ambonezen zouden gaan
(als bij Nederlandse werklozen) werken of al weer werkten, en
naar het Arbeidsbureau. Het dat de anderen berustten in een
CRAMS-hootdbestuur heet. dit JSJZsZ
standpunt niet volgehouden, en het óók geen pretje is toon
voorbehoud is nu ingetrokken, zo- stuurde de Haagse afdeling van
dat de CRAMS-mannen binnenkort ,-Door de^ Eeuwen Trouw"
..as- met kamp-oudsten, bewoners en
paviljoen, een zware boom die bewoonsters, beheerders en in-
ramen met frisse eordiinties sPecteurs twee Amboneso kin-
beschaduwt, en een doorkijkje, «f "beo™ 'sSTde
dat Molukse vrouwen toont, wallekanl van de Singel in \Voer-
schoffelend en snaterend op den. de stoere kampoudste jJatti-
hun stukje grond, waar groente masarany met het worstelaarsfi-
en aardappelen groeien. Het guur. die vertelt, dat hij Invali-
woonoord Echt, in het. rijk de is, de nerveuze moeite van
gestoffeerde Limburgse land, kamp1°u.dsÏW%?,?ï'il'LÏT ,icm0"cl
waai maar één mannengezicht tp kHi^pn v™rhiiG m
voor de ramen kijkt, de enige met „JGisselen wllJe. d(.
man, die met werkt, omdat nij lijdelijke maar querulantige le-
ziek is. Andere mannen? Be- d'igheid van Siwalette's mannen,
heerder Vink haalt de schouders net paradijsje in n;cht, waar ra-
niet begrijpend op: het is toch dio's en kinderwagens, kleding en
overdag, dan wérken mannen huisraad van eerlijk verdiend
toch
maal aan het werk zullen gaan. constateerd. Er
Tr'ijf machine"—^same'n Dat is de kern van kampoudste kampen bij die brief,
olshorloge nogal dure Tatromans betoog, dat wat aar-
rs-teider Siualettc, die zeiend wordt gevoerd: het telefo-
genoten onderwijst in nische overleg, dat hij met zijn
publiek Zuid-Mol ukken hoofdbestuur wilde voeren over
worden. dit moeilijke onderhoud, kwam
lijst i
kruisjes was de toestand
kampen als ..zorgelijk" en
zorgelijk", aangeduid.
Hebben de kinderen werkelijk
honger?, vroegen wij ons ->f. En
dat was eigenlijk het startschot
vooi» een reis van ettelijke dagen,
Acht en dertig gezinnen zitten kriskras door ons land. van voon-
ef in dit woonoord aan de oord naar woonoord, van de com-
Utrechtse Straatweg te Woerden, missaris voor de Ambonezenzorg
en met de zelfzorgregeling kwa- van het ministerie van Maat-
men er 32 keukens, waarvan de schappelijk werk, de heer Van
heer Tatroman de uitrusting Ringen, naar het hoofdkantoor
goed. maar de afmetingen te van de „Stichting Door de Eeu-
klein vindt. En als wij bétogen, wen Trouw" in Eindhoven,
dat die keukens groter zijn dan,
de voorgeschreven maten voor de - En we vroegen de kampoudste
Nederlandse woningwet-keukens. Tatroman
schudt hij afwerend het hoofd: de straatweg,
keukens zijn te klein.
weekloon zijn gekocht
Twee uitersten, die uw verslag- En achter dit alles: de i
gever op een tocht lang.-- ver- v-an j7 qoo Ambonezen, die
schillende Amtoneceu-woonooc. w h hart „nde|
den nog in gtotere verwarr ng
brachten dan die. waarmee hij Hollandse wolkenlucht leven
na een bespreking bij de Eindho- werken of niet werken, die
Stichting
Kampoudste Tatroman wil
Indonesië terug, zelfs naar
Indonesië van vandaag. Want:
..het duurt hier alles te lang
zijn kansen genoeg
,Door de Eeu*
Trouw" die tocht was begonnen.
Een lawine van ihdrukken <*inde-
loze, soms wat onbegrijpelijke ge
sprekken en gedachtenwiss'-iii:
beste van maken, die brieven
en.requesten rondsturen, die pro
testeren tegen een zelfzorgrege
ling of die die regeling 'accepte
ren uit een gevoel van plicht te
genover de regering, die hun
hand ophouden en die hun hand
niet willen ophouden 17 000 Am
bonezen, onderling verdeeld, ver
scheurd, maar allen met één ide
aal: terug naar de Molukken, te
rug naar de vrije Republiek der
Zuid-Molukken, en bereid, daar
jaren op te wachten.
„DIE REGELING IS
NIET IN ORDE..."
„Ik was chauffeur bij het
KNIL, en ik zat voor de KNIL
drie jaar bij de Jappen krijgsge
vangen. Tot 1951 was ik weer
chauffeur in het KNIL. toen wer
den we naar Holland gebracht ik
kwam in Woerden en van de 45
mannen hier, werken er tien In
het portiershokje van beheerder
Chr. W. J. ter Horst zitten we
genover hem, de kleine en don
kere kampoudste S. F. Tatu-
kin-
geweest, maar de regering werk- deren honger'
aie tc niet mee". Hij vertelt, d
het bij zijn demobilisatie in 19
Indonesië niet rustig was e
het daarom beter was, naa
Woerdensc
Lijden de kinderen
honger?" en we vroegen aan
kampoudste Pattymasarany aan
aar de Woerdense Singel: „Lijder, de
k®* kinderen honger?", en we vroe
gen aan leider Siwalette van de
extreme PNMS: „Lijden de n-
we vroegen
die vriende-
n* dat glimlachend Echt tot een pa-
r Ne- radijsje maakt: „Lijden de kin
deren honger?" en
gen het aan beheerder Ter Horst,
aan beheerder Heetebrij, aan be
heerder De Jager en aan beheer
der Vink, allen mannen, die ver
trouwelijk met „hun" Ambonezen
omgaan. En alle antwoorden
op één na, waren: „Nee
Die uitzondering was de querulant
Siwalette, die al vijf jaar lang
weigert een slag werk te doen,
die zelfs de corveediensten in het
kamp verbiedt, en die voorgeeft
te leven van een navordering op
het zakgeld, die men heeft uitbe
taald gekregen. Hij zegt: „Pas
geboren kinderen krijgen hier
niet, wat ze eigenlijk moeten
hebben. Honger hebben de kinde
ren nóg niet. Als het zover komt,
gaan we bedelen en stelen. Zelfs
nu al zoeken we spinazie in de
buurt En als we 'n v.a-
gen of de spinazie in Westkapelle
langs de dijk groeit, zegt hij heel
naief: „Jawel".
En we vragen er de moe
ders naar, die met boodschap
pentassen uit „het dorp" in
het kamp terugkeren, we vra
gen het ze in de keukens,
waar de etenslucht zwaar en
kruidig om je heen walmt, we
vragen het de kinderen zelf. En
aldoor: Nee, nee.
Is er dan geen honger onder
de Ambooese kinderen? We we
ten het niet. We hebben
enkele kampen bezocht, die
door de stichtingsbrief als
„zeer zorgelijk" waren aange
duid we hebben geen hon
ger gezien.
Zie verder volgende pag.
een Hollands akkertje, temidden tan
m de beelden, die onze verslaggever, op
jonoorden, tegenkwam en voor u op de
akkertjes van de in Echt L.) wonende
•n een volle hectare, belangeloos ter
beschikking gesteld.
if, het kamp van de Kei-eilanders in Limburg, poseren de kinderen
end en vriendelijk voor de fotograaf, met als achtergrond de park-
schtige tuinaanleg tan het binnenplein: een lust voor het oog.
Foto boven
De kamertjes in het woonoord West
kapelle zyn klein en rommelig: de
bedden staan er direct naast de huis
kamertafel, de niet-werkende man
verkeert er dc gehele dag met vrouw
en kinderen in practisch gesproken
één kamertje. Geen ondersteuning,
geen zelfzorg, en: „als het moet gaan
wij bedelen en stelen".
Foto reebts
Op de binnenplaats een voetbal
veldje, en bij dat voetbalveldje op
de tegels geschilderd: RMS, Moeria'
Ambonoftewel Ambon Startklaar.
Vroeger: Paarden wisselen
Een postkoets ratelde langs de stoffige weg in het
interieur ervan schommelden de reizigers, hele avonturiers in
die dagen, op de cadans van de over de hobbelige weg da
verende wielen. Na een bocht duikt een herberg op, roman
tisch gelegen onder het rieten dak, temidden van het koel
wuivend geboomte. De paarden houden in, de koets komt
tot stilstand de vaste pleisterplaats is bereikt, waar de
reizigers kunnen overnachten, en waar van paarden gewisseld
wordt.
NuUw auto parkeren
Een auto zoeft over de
rijksweg in de zachte
banken zitten de passa
giers, vakantiegangers in
luchtige kledij. Er staat een
bord langs de berm: Motel.
En de bestuurder drukt op
de rem, de wagen verlaat
de hoofdweg en komt zacht
verend tot stilstand voor de
ingang van dit laag-uit-
gebouwde motel een
pleisterplaats is bereikt,
waar de vakantiegangers
kunnen overnachten en
waar de auto rust vindt in
de garage.
De herberg waar de paarden
gewisseld werden,, het motel,
waar de auto in de garage gaat
het is een natuurlijke ontwik
keling. die hand in hand gaat
met die van het verkeer. En er
tussen liggen niet alleen vele.
vele jaren, maar ook nog een
fase. die nu wel afgesloten is.
Dat was namelijk in de tijd.
toen de postkoets werd verdron
gen door de ijzeren spoorweg.
En bij de stations bouwde men
toen hotels kijk maar in onze
grote en middelgrote steden
waar tegenover elk station een
hotel staat.
Maar de spoorwegen werden
sneller, er gingen meer en bete
re treinen rijden, cn bijna iede
re zakelijke reiziger kon dager
lijks weer naar huis terugkeren.
De stations-hotels werden gewo
ne hotels, en op het ogenblik is
het in Nederland zo. dat 72 pro
cent van de overnachters in alle
hotels met de auto komen.
PARKEREN
centra heus niet zo'n pretje. Ten
tweede komen zij in hun luchtige
vacantiekledij midden in de sfeer
van het stadse hotelleven, waar
een colbertje aan tafel toch wel
het minste is.
Een en ander heeft ertoe ge
leid, dat het automobilisme een
nieuw soort pleisterplaats heeft
geschapen, juist zoals de post
koets de herberg maakte tot een
pleisterplaats, waar de paarden
werden gewisseld, en juist zoal?
dc spoorwegen de stoot gaven
tot al die hotel§ tegenover de
stations. Het Amerikaanse auto
mobilisme ging hierin voor:
langs de grote wegen, meestal
buiten de steden, verrezen de
zgn. Motoring Hotels, een naam,
die al spoedig werd samenge
trokken tot Motel, en die nu een
begrip is geworden. Een motel
is een verzameling van kleine
huisjes, bungalows of losse kam-
peerhuisjes, al of niet luxueus
ingericht, maar alle met één
kenmerk: bij elk appartement
eeh garage of een overdekte par
keerplaats. De automobilist rijdt
binnen, meldt zich bij de recep
tie, betaalt voor zijn logies, krijgt
de sleutel, parkeert zijn auto
en installeert zich in zijn ka-
mer(s>, waar hij in de meeste
gevallen op een kooktoestel zelf
zijn potje klaarmaakt.
OOK HIER
Dit stuk logische ontwikkeling
doet zich niet alleen in Amerika
voor ook in ons land bestond
behoefte aan een Motel. En ons
eerste motel is gebouwd en trekt
een stroom van tevreden bezoe
kers. Het ligt bezijden de weg
Den Haag Rotterdam, vlak
naast de Hoornbrug te Rijswijk
en draagt de naam Motel Hoorn
wijck. Zeven en veertig appar
tementjes zijn in twee woonla
gen als moderne flatjes aan el
kaar gebouwd, en ieder appar
tement bestaat uit een zit-slaap-
kamer, een keukentje, een dou
che-cel en een toilet. Er zijn ka-
met maximaal drie slaap
plaatsen (en de prijs daarvoor
bedraagt tien gulden voor de ka
mer en een rijksdaalder voor elk
beslapen bed) en kamers met
maximaal zeven slaapplaatsen
12,50 plus 2,50 per bed) en
de outillage is uiterst compleet
en luxueus: eettafel en stoelen,
fauteuils, theetafel, theeservies,
bestek, pannen, electrische kook
plaat, ijskast, radio, telefoon,
glaswerk en vele andere nutti
ge zaken. Bovendien vindt iede
re bezoeker in zijn kamer een
mandje met levensmiddelen op
zijn kamer en bij1
hij de gebruikte
winkelprijzen af.
Wie niet voor zichzelf wil zor-
gen, eet in het bijgelegen res
taurant en provianderen kan
men in de winkels, die tussen
restaurant en motel gelegen zijn.
Het Motel Hoornwijck is vol,
al sinds de eerste dagen na de
opening op 1 mei. Was in de
eerste maanden 90 procent van
de bezoekers van Amerikaanse
origine, nu weten ook andere na
tionaliteiten de weg naar dit mo
derne en mooie motel te vinden.
Vlak na de opening van het
Rijswijkse motel is een Europe
se Federatie van Motelbezittcr?
opgericht en het streven van de
ze federatie is. langs de wegen
bij de motels verkeersborden te
krijgen (in de geest dus van die,
die de telefoon- en eerste hulp
posten aanduiden) met het woord
„Motel", geflankeerd door een
mes en een vork en een bed.
Het motel is c
te denken van het moderne
keer. Het motel is net zo nodig
als de herberg en het stations
hotel van vroeger en het Rijs
wijkse zal zeker niet h»t enige
in ons land blijven!
