ÜUM
Om een foto hield men
mij een uur vast
REIS DOOR
1 door iv
Negenentwintig mensenlioofden
rollen voor mijn voeten
Parlementsleden treden af bij
optreden nieuwe Kamers
mi
DONDERDAG 12 JULI 1956
RESIDENT BOENDERMAKER wiel precies wal liem te doen elond na
het vernemen van de gebeurtenissen in kampong Ajam uit de mond
controleur Seheele. Hij had een plan gereed. De enige zwakke scha-
;el in dat plan was, dat de schuldige Asmatters de henen zouden kunnen
eniaeinen. Voorgoed. Het is uitgesloten Asmatters te vangen i
enbestaande uit honderden kreken en sluipwegen.
J. De enige kans hen te bereiken zou zijn rustig naar Ajan
lerJaar door middel van een list gedaan zien te krijgen, dat
fepilderais onderduiken. De prauwen brachten ons terug i
aTilina vlicgbool en een kwartier later hingen w
-''"(laar Ajam zou voor ons geen zes uur dure
enüsmatters, die voor de navigatie zorgden
gebied,
te gaan
e niet in
ar de Cata-
weer in de lucht. De reis
i evenmin
En het i
";Tien minuten iater daalt het vliegtuig.
jnder ons zien we Ajam. Het is een
inggerekte kampong, gelegen langs de
ivier. Opvallend zijn de grote, langwer-
ige mannenhuizen. Daarin was dus het
lan beraamd. En daarin was dus de
[oord begonnen.
Het is opvallend stil als wè voor Ajam
het water neerstrijken. Er zit iets in
lucht, dat haast onheilspellend aan-
>et. We ontwaren maar weinig mensen,
me niet bedwingen steeds een
slaan op de talloze kreekji
iniatuur-baaitje
die de jungle binnen
dringen. Een ideaal
oord om je schuil
te houden. Geen
macht ter wereld
en land
opsporen
die daar geen prijs
op stelt. En geen
er prijs op stellen.
tr schuldigen
it was bekend.
Een paar prauwen brengen ons' na de
landing" op de rivier naar de oever,
gewone beeld: dikke, zuigende mod-
Ik zak bijna tot de heupen in de
maar let daar nauwelijks op. Ik
té zeer vervuld van de gedachte,
it ik de plaats van het drama heb be-
jikt. Hier brak dus een paar dagen ge
iden de hel los. Hier- baanden zich dus
ieest primitieve hartstochten een
eg. Zo ooit. dan zouden we hier der-
•e kennis kunnen maken met de ho-
primitivus de primitieve mens!
Om te rillen
Een groep Asmatters staat op de wal
|n kiikt bedrukt verlegen haast —ons
lan. Ze weten, dat er iets zal gaan ge-
leuren. Alleen ze weten niet wat. En
lat wordt dan ook angstvallig voor hen
jerborgen gehouden.
men de situatie van de kampong
ns op en dan vraagt resident
indermaker. waar eigenlijk die 29 in-
1 koppen zijn gebleven. Deze
in ieder geval worden meegeno-
nnt het bezitten van die koppen
de Asmatters van groot belang.
Controleur Seheele zwijgt aanvankelijk.
Dan zegt hij iets tegen een der Papoea-
tolitie-agenten. De man loopt een paar
heter weg en ik houd hem in het vizier.
!k heb namelijk zo het gevoel, dat ik
ian m'n stokje zal gaan
De man komt terug met een jute
jak. Die zak is dichtgebonden met
ten stuk touw. De Papoea maakt het
|ouw los en grijpt de zak van on
deren vast. Hij tilt hem op en draait
hem om.
Wat er dan volgt, is opnieuw
Schokkend en verbijsterend. Op het
zelfde ogenblik, dat de man die zak
bmdraait, verliest deze z'n inhoud
Er rollen 29 koppen voor m'n voe
ten
Ik hoop dit soort dingen niet nóg
eens mee te maken. Het is drukkend
heet en de atmosfeer in Ajam is vol
vocht- Ik sta te transpireren als een
paard. Maar bij het zien van die 29
koppen, die daar op de korstige mod-
fler uit elkaar rollen, voel ik me ijs
koud worden. Dit is werkelijk een
Ondraaglijk schouwspel. Ik kan me
jniet voorstellen ooit iets ellendigers,
pnmenselijkers en afzichtelijkers te
jhebben aanschouwd.
Allen zwijgen. Iedereen tracht
oelens voor de ander te verbergi
mijn gezelschap minder moeilijk
:ijn gevallen dan mij- Omdat dit soort
lingen In Zuid-Nieuw Guinea niet zeld-
:aam is. Omdat er nog dagelijks gesneld
gemoord wordt in dit gebied. Omdat,
ik herhaal het. snellen en moord alles
maken hebben met de adat
'olk. Voor hen is het nauwelijks
jdaad.
j De koppen zijn bruin. Controleur
IScheele heeft ze n.l. met petroleum 1.
ten overgieten en vervolgens laten af
branden. Maar toch daalt er een wolk
vliegen op neer. Daarom worden de
trieste overblijfselen van de Jipajcrs
weer gauw in de zak gedaan. Het is
een opluchting als ze niet mee:
zijn en ik denk dat ik de enige niet
ben. die nu weer vrijer kan ademen.
Dan begint er een gesprek tussen re
sident Boendermaker en de op de oever
staande mannen. Een gesprek dat slechts
mogelijk is met behulp van een tolk. De
taal der Asmatters is iets wanhopigs. Men
moet jaren onder hen geleefd hebben om
zich verstaanbaar te kunnen maken.
Loerende ogen
De man van de „kompenie" spreekt
langzaam en duidelijk. Hij wqst er de
Asmatters op, dat degenen, die de
vlucht namen, er verstandig aan zullen
doen. spoedig terug te keren. Reeds mor
gen! „Want morgen zullen wij hier weer
zijn! Morgen moet er gesproken worden!
Zo gaat het niet langer! Het is tc gek dat
men aldus gasten ontvangt!!
De Asmattters luisteren toe. Schichtig.
Ernstig. Ze loeren ons aan en het is nu
maar de vraag, of zc ons vertrouwen.
Het is ook de vraag, of ze dc list dóór
hebben. Ten slotte zijn het sluwe duivels,
die men niet zo veel kan wjjs maken.
Heel hun leven is immers ingesteld op
list.
De resident spreekt
door. Met klem be
looft hij, dat ze niets
ergs hebben te vre-
Niemand zal
worden gedood. Geen
enkele man van
Ajam zal er het leven
bij inschieten. Maar
het is wèl nodig dat
er wordt gepraat. En
dat moet morgen ge
beuren. Morgen!
Zullen de anderen
x werkelijk ver
schijnen?
wordt onder
drukt gegromd. Er
wordt onderling ge
fluisterd. Dan horen
we dat die anderen
inderdaad wel zullen
komen opdagen. Als
ze tenminste bereik
baar zijn.
Na het gesprek
blijven we nog even
staan en lopen dan
door de verlaten
kampong, wat maar een sinistere
wandeling is. Je hebt het gevoel door
dodenhuis te gaan. Ik heb dan
ook werkelijk geen behoefte, langer
dan strikt noodzakelijk is, in Ajam
te blijven-
Een half uur later worden we met de
prauwen teruggebracht naar het vlieg.-
tuig. De Asmatters zijn onder de indruk.
Commandant Van der Wel taxiet over de
!i en zoekt een plaats om de lucht in
gaan. Het is maar een gevaarlijke si
tuatie. met al da» drijfhout. Maar ook dit
maal lukt het. En zijn we los van de
op weg naar Agats, waar we de
nacht zullen doorbrengen.
Noch dc sagobosscn onder me, noch de
opfladdercndc kakatoe's uit dc groene wil
dernis zijn in staat dc ellendige viziocnen,
die ik van Ajam meeneem, te verdrijven.
Dp een gegeven ogenblik merkt de bis-
ichop daar blijkbaar ook iets van. Hij zit
icn beetje ironisch tegen me te glim-
achcn, buigt zich dan naar mc toe en
zegt: „Wel, u wilde het toch zien niet-
In de verte gaat een haan kraaien.
Waarom kraait die haan op dit uur?
Het gesprek verstomt nogal eens een
keer. Ieder van ons heeft z'n eigen ge
dachten. Ik ben nog steeds bezig dit soort
dingen „Gewoon" te vinden. Of onaf
wendbaar. Ze zijn hier onafwendbaar. Ze
zijn onverbrekelijk verbonden met de
beslui
dat
iking met de
vereld van buiten vormde. En dit had
log maar een enkel jaar geleden plaats.
Vroeg zoek ik m'n slaapplaats op. Het
een primitieve bedoening: een klein
eldbed op een van die wiebelende vloer-
ies. Ik vraag me eerst nog af hoe groot
de kans is tussen de stammetjes van zo'n
door te zakken Een kans. die me
rijkelijk groot lijkt. Dan trek ik de klam-
aeen Zo snel mogelijk, om
de escadrilles muskieten geen gelegenheid
inder het groene net te komen.
Ofschoon de lantaarn maar een mager
bundeltje licht produceert gaat een aan
tal muskieten mee onder de klamboe. Als
straaljagers storten ze zich op me -Het
duurt geruime tijd eer ik ze heb gedood.
uitputtende bezigheid
Agats.
Ik slaap in
in slaap, doch het duurt niet
lang. Door ons huis klinken vreemde
geluiden. Ik krijg de indruk, dat zich
nacht. Om 5 uur beginnen er overal hanen
te kraaien. Ze kraaien de stilte
nacht aan stukken. Nu is er geen kans
meer opnieuw in slaap te vallen.
Het is niet zo erg. Ik zit onder de
muskietenbeten en het lijkt me wen
selijk de opengekrabde beten eens te
gaan behandelen. Daarom sluip ik
naar buiten. Het eerste wat ik zie
zijn drie Asmatters. Ze zitten naast
elkaar. Met z'n drieën
worden weer gauw in de jutezak
gedaan.... Dan begint er een ge
sprek tussen resident Boenderma
ker en hel dorpshoofd van Asmat
en de ondere Asmatters op de
oever. Hij wijst er de Asmatters
op. dat degenen, die de vlucht
namen, er verstandig aan zullen
doen terug te keren. En reeds
morgen! „Want morgen zullen wij
hier wéér zijn'. Morgen moet er
gesproken worden.' Zó gaat het
niet langer! Het is te gek, dat men
aldus gasten ontvangt
De Asmatters luisteren toe.
Schichtig. En ernstigZullen ze
de list dóór hebben
en onder ons bivak bevinden. Zijn
iu die gevluchte Asmatters? Ik houd
de adem in. Naast me. twee meter ver
der. ligt resident Boendermaker. Hij
snurkt zwaar. Dus moet ik wel aannemen,
dat hij reeds in diepe slaap verzonken is.
Ik probeer ook in slaap te komen. Ein
delijk lukt het. Maar het is een korte
ia! toi
rgen tc strijden is mede onze
landen in Agats is het donker
geworden. Slechts enkele petromax-toe-
stellen werpen wat schijnsel in het huis
ontroleur Seheele. Er komt koffie en
rijst. En zo zitten we dan bij elkaar op
wiebelende deinende stammetjes, die sa-
de vloer vormen. Al gauw melden
nu de muskieten, bij honderden te
gelijk. Ten slotte worden het er duizen
den. En muskietenolie helpt er nauwelijks
tegen.
Het wordt niet koeler. Klam en vochtig
is de atmosfeer. Je ruikt het bos. dat
rondom ons oprijst. Een bos vol primitieve
mensen. Onzichtbaar, en toch haast voel
baar aanwezig.
De haan kraait
Een stuk of tien Asmatters zitten ons
aan te staren Het is of ze ons biologeren.
Ze zwijgen als het graf. Het enige wat ze
doen is spuwen. En soms komt er een
naar voren kruipen om wat tabak te
vragen. De sigaretenpeukjes, die we over
de wand van het huis wegwerpen, wor
den steeds door hen nagesprongen. Ze
zijn eenvoudig wild op tabak.
Ik word slaperig. Bulten tiert het bos
en vlak voor me kijk ik tegen fonkelen
de, glanzende ogen op. Het zijn felle kop
pen. die uit het duister opdoemen.
QtEJ.&ad*
DAG-CREME
Zelf* voor de
gevoeligste boid
Ti*/#-
im
XfNE-
lANOlfNECREME
zwarte beeldengroep. Ze slapen ken
nelijk nog. De hele nacht hebben zc
daar gezeten. Zij zijn het, die ik heb
gehoord
Grondwetswijziging aan vaard
(Van onze pa riem entsr edacti e)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
met algemene stemmen he! initiatief
voorstel van prof. Oud (lib.) c.s. tot ver
andering van de Grondwet aangenomen.
Zoals bekend beoogt dit voorstel, dat door
de Kamers in eerste lezing was aanvaard,
d'e parlementsleden te doen aftreden op
het tijdstip, dat de nieuwe Kamera voor
lerst bijeen komen. De heer Oud en
de zijnen achten dtt noodzakelijk, omdat
hierdoor een parlementair vacuum, zoals
dat tijdens de bezetting gehad heb
ben, wordt voorkomen, In de Grondwet
leen het aftreden als zodanig voor
geschreven, maar er staat niets over het
tijdstip, waarop dit moet geschieden. De
bedoeling is: duidelijk te bepalen, dat het
aftreden van gaande parlementsleden
achterwege blijf!, indien het optreden van
komende niet mogelijk is. gelijk in 1943
het geval was.
De demissionaire minister-president dr
Drees heeft tijdens de discussie (die een
„mer a boire" was voor liefhebber*
staatsrecht) he'. standpunt van de
regering ten opzichte van dit wetsontwerp
uiteengezet. De regering voel! geen be
hoefte aan deze regeling, maar wenst de
beslissing geheel aan de Kamers over te
laten. Ze wenst uitsluitend od te '.reden
Is intermediair.
Toen het op stemmen aankwam verliet
Ir. Drees, die op het ogenblik als lid
■an de P.v.d.A.-fracte stemrecht heeft,
de vergaderzaalDe andere ministers-
Kamerleden stemden, voor zover aan-
Aan het einde van de middag werd
(zonder hoofdelijke stemming) een wets
voorstel aangenomen om een bijdrage van
f 200.000 te verlenen aan de F.A.O ten
behoeve van een internationale ac'.ie ter
vergroting van de afzet van magere melk-
produkten in India en Pakistan. Voorzit
ter Kortenhorst sloot de vergadering mei
de mededeling, dat
standigheden voorbehouden hij niet
voornemens is de Kamer nog in deze bui
tengewone zitting bijeen te roepen.
De Johan van OldenbarnevcH van de
Mij. Nederland zal morgen met 1440 emi
granten van Amsterdam naar Australië
vertrekken. Een speciale boottrein ver-
riekt om 9.43 uur uit Den Haag en om
9.56 uur uit Leiden.
Als journalist in Algerije
Leve de persvrijheid (en allen
die haar om willen brengen
O
(Van onze reiscorrespondent Link van Bruggen)
ALGIERS, 11 juli
M DEZE FOTO WERD MIJN TOESTEL twee uur in beslag genomen,
ederom betreurenswaardige incident ik ben wel eens meer voor het
nemen van volkomen onschuldige plaatjes op het plaveisel van deze stad
in m'n kraag gepakt speelde zich op het middaguur voor een gebouw
van de politie af, een prefectuur, waar dagelijks tientallen Arabieren wor
den opgebracht.
Toen ik de foto aan de overzijde van de straat nam, sprong er ijlings
een politie-agent op me af, die een vervaarlijke mitraillette onder de arm
droeg.
„Hebt u toestemming om militairen of gemilitariseerde formaties te fo
tograferen?" vroeg de man op bepaald onaangename toon.
„Natuurlijk", zei ik, zo aangenaam mogelijk, „anders had ik 't zeker niet
gedaan Ik toonde hemmijn werkelijk onvervalste papieren, drie stuks
in totaal, waaruit hij echter onmiddellijk constateerde, dat ik zwaar in
overtreding was.
bouw rondzwierven, werd ik ten slotte
naar boven gedirigeerd, waar ik door
twee rechercheurs in burger en met een
groot pistool aan de riem aan een streng
verhoor werd onderworpen. Voor de zo
veelste keer werd me verteld hoe zwaar
ik wel in overtreding was geweest en of
ik nu al aanvoerde dat ik bij de „Service
psychoflogique de l'Armée" als een be
trouwbaar persoon te boek stond en dat
,Mee naar het bureau!" luidde het toen
gewillig volgde ik het onvriendelijke
zen naar de hal van de prefectuur,
welke gevuld was met op de grond zit
tende Arabieren, die ter identiteitscon-
van de straat waren opgepikt. Ik
nog net in de gelegenheid onder hen
het leuke schoenpoetsertje te ontdekken.
kind nog, dat elke morgen voor het
hotel om m'n klandizie bedelt, hoewel ik
goed als onpoetsbare sandalen draag.
Opdringerig
T/OOR IK HEM evcntoel zo iets als
„Ook gij, Brutus?" kon toevoegen,
zag ik me omringd door een tiental
gehelmde en vrij zenuwachtig doende
politie-beambten. Het duurde niet lang,
of de ene had m'n paspoort, de andere
m'n perskaart en de derde m'n vergun
ning om Algerije te betreden in handen.
Een vierde en een vijfde begonnen me
meteen zorgvuldig te fouilleren de
aanblik van de groezelige kleren der
Arabieren en m'n eigen schone hem-
metje ontlokte me bijna een: ,,'k Fouil
leer goed, meneer" en een zesde en
zevende schreeuwden luid door elkaar
welke misdrijven ik zo al niet begaan
had.
Een achtste man nam vervolgens m'n
toestel in beslag, een negende ging er
met m'n perskaart vandoor en een tien
de de laagste in rang, maar de groot
ste dictator probeerde met alle ge
weld de twee privé brieven, welke ik bij
me droeg, in handen te krijgen. Ik pro
testeerde met alle Franse scheldwoor
den die tot mijn beschikking staan, maar
ik was ze waarschijnlijk kwijt geraakt,
als de wachtcommandant niet beslist
had. dat ik mijn particuliere corres
pondentie op zak kon houden.
Merkwaardige conclusie
Dit is de bewuste plaat die zo
veel geharrewar veroorzaakte.
Het grimmige
Frankrijk
J-JET VALT als buitenlander niet
mee om in Algerije het beroep
van journalist uit te oefenen. Men
verdenkt je, waar je ook vandaan
komt, van sympathie met de Ara
bische bevolking, of boordevol kri
tiek te zijn jegens het voor velen
onaantastbare Frankrijk. Zowel het
ene als het andere schijnt bijna als
een misdaad te worden aangere
kend. Voor de inheemsen kan je
geen sympathie opbrengen, omdat
ze. niet beseffend hoe goed ze 't
onder de Fransen hebben, eigen
lijk maar ondankbare schepselen
zijn. En kritiek op Frankrijk is he
lemaal uit den boze, wan* de trico
lore is al ticel te lang in het buiten
land naar beneden gehaald.
ten waardig wordt bevonden, als
journalist een kijkje in Algerije te
nemen. Ten eerste moet de gouver
neur-generaal in de moeilijke
situatie van vandaag de minister
resident geen bezwaren tegen
je binnenkomst hebben. Ten twee
de moet je uit het tentakelachtige,
officiële'Parijs een door de minister
van oorlog uitgereikte vargunning
op zak hebben om iets van de pa
cificatie te kunnen zien. Ten derde
moet de zogenaamde Service psy-
chologique de l'armee een voor-
lichtings- annex inlichtingendienst
alle mogelijke bijzonderheden
van je weten, zoals de kranten,
waarvoor je werkt, hun politieke
kleur, je personalia en nog een
heleboel meer.
ALS JE DAN eindelijk als „ac-
cepté" bent gekwalificeerd, sta
je nog voor de moeilijkheid, dat je
de feiten en hun verbanden uit de
bekende, onuitputbare propaganda-
pot krijgt opgelepeld. Bovendien
zijn de lagere politie-beambten en
militairen met een zo'n groot
wantrouwen tegenover de buiten
landse pers vervuld, dat je bijna de
identiteitspapieren van premier
Mollct op zak moet hebben, om on
gestoord je gang te kunnen gaan.
Dagelijks worden talrijke re
bellen in Algerije gevangen ge
nomen. De arrestanten worden
door leden van de Algerijnse
hulptroepen naar de wagens
gebracht.
clusie op zichzelf reeds een zeer merk
waardige luidde, dat ik dit. door voor
de pers te fotograferen, toch had gedaan
en dat ik uit dien hoofde in overtreding
O IJ DIT SOORT muggenzifterij, of. beter
gezegd: stommiteiten, is het afltijd
plezierig iemand uit de brand te helpen.
Het was me dan ook een waar genoegen
deze hoogst intelligente rechercheur de
mededeling te kunnen doen, dat de zin.
die hij zo bezwarend voor me vond, geen
onderdeel van mijn visum voor Algerije
vormde, maar tot dat van de Libanon be
hoorde
Ik weet niet precies wat de man zei
en eerlijk gezegd interesseerde het me al
niet meer. Mijn camera werd namelijk
binnen gebracht, evenals mijn perskaart,
die 'zich in handen van een inspecteur be
vond. Deze gaf toen aan een van m'n
treiteraars gelukkig de snuggerste
opdracht mij naar het hoofdbureau van
politie te vergezellen en me daar bl] een
commissaris te brengen. Ik had het ge
voel het hele Franse leger te moeten zien.
alvorens m'n toestel weer in handen te
kunnen krijgen, en begon de hele situatie
vrij donker in te zien.
/~\NDERWEG praatte mijn begeleider tot
vervelens toe, over het onschuldige
'plaatje dat ik genomen had. Hij haalde
Rusland er bij en de Arabische staten
ik mocht het ding daar eens willen ver
kopen en gaf een weinig interessante
beschouwing over al datgene wat je zoal
onder een foto kan zetten.
Tegenover een overigens volkomen cor
recte commissaris heb ik toen voor de
laatste keer mijn geval uiteengezet. Hij
tekende alles nauwkeurig op. zou die zelf
de middag nog even de „Service psycho-
logique de l'Armée bellen en als alles in
orde was, zou ik m'n toestel over een uur
kunnen halen.
Alles was natuurlijk in orde, be
halve m'n humeurIk kon weer roe
pen: Leve de persvrijheid en allen,
die haar om willen brengen. Zal ik
morgen nog eens een plaatje voor u
maken? Of zal ik het negatief nu
eens naar Rusland of een van de
Arabische landen sturen, waar met
anti-Franse propaganda blijkbaar
een hoop geld te verdienen is.
ik voor de uitoefening van mijn beroep en
niet voor toeristisch genoegen in Algerije
vertoefde, niets vermocht de beide man
nen van mijn onschuld te overutigen.
Een van hen. die mijn paspoort in han
den had, en die het zich daarin bevinden
de visum voor Egypte met lede ogen had
bekeken, meende het toen plotseling ge
vonden te hebben.
„Kijk eens. meneer," zei hij triomfan
telijk. „lees nou zelf eens wat hier staat!"
Hij wees op een bladzijde in mijn pas
poort, die de in het Frans gestelde zin te
zien geeft, dat ik geen betaald of onbe
taald emplooi mag aannemen. Zijn con-,
spuitbus van ORGANON beval
7 insectendoders
Eén drukop de:knop, en-de
Omyl-spuitbus Verspreidt
een fijne onbrandbare nevel,
die insecten, larven, eieren
en poppen totaal verdelgt/
Verfrist de atmosfeer.
OTG*oo«Te SPvrmre!«oo*
