tam,
REIS DOOR
door tv
Nog erger dan
koppensnellen
5
VRIJDAG 6 JULI 1956
Het Imo-ritueel
nenlands bestuur van Ne
derlands Nieuw Guinea, in
nauwe samenwerking met
de rooms-katholieke mis
sie, bijzonder effectief werk
wordt verricht ter beteuge
ling van barbaarse gebrui
ken, speciaal m Zuid-Nieuw
Guinea (het gebied dat onze
medewerker An'hony van
Kampen thans bereist), be
staan die gebruiken nog in
verscheidene onbestuurde
delen van het reusachtig
grote eiland. Het betreft
hier overigens niet alleen
gebruiken als koppensnellen
en kannibalisme. Het betreft
ook enkele rituelen, die
naar westerse maatstaf gru
welijk en sinister zijn. Een
dier rituelen draagt de naam
van Imo-cultus. Het is ons
bekend dat Van Kampen
een compleet beeld van deze
uitermate geheimzinnige
Imo-cultus heeft verkre
gen, dank zij zijn contact
met een missionaris, die
reeds 25 jaar in Zuid-Nieuw
Guinea werkt.
De bijzonderheden van
het ritueel zijn nog nooit
gepubliceerd. Omdat ze
onbekend waren. Door een
wonderlijke gebeurtenis was
de missionaris in staat de
complete Imo-cultu's, die
dagen lang duurt, mee te
maken. Een levensgevaarlijk
experiment. Wie het geheim
leert kennen en niet tot de
ingewijden behoort, sterft.
Het is nauwelijks en jaar
geleden, dat de priester dit
avontuur beleefde. Op een
dag in juni, voriffe maand
dus, vertelde hij Van Kam
pen het verhaal Of Van
Kampen het de lezers in
een aanvaardbare vorm kan
voorzetten weten we thans
nog niet. Want de details
zijn dermate barbaars, dat
het al een probleem is, in
grote lijnen iets van het
ceremonieel te beschrijven.
Interessant is te weten, dat
men verondersteldedat de
Imo-cultus reeds lang tot
het verleden behoorde. Dat
behoorde hij niet. Hij is nog
springlevend en dut was het
meest verbijsterend, zowel
voor het bestuur als de mis
sie van Zuid-Nieuw Guinea
Redactie.
1 vertrek naar Merauke, in loodrech-
lijn tegenover Hollandia gelegen. Ik
i de volgende dag, vroeg in de mor
gen, per speciale Catalina-vliegboot van
marine vertrekken.
Die volgende dag was de vijfde rr;i.
ZO IS HEI BEGONNEN: op een der eerste dagen in mei bevond ik
me op de noordkust van Nederlands Nieuw-Guinea. Om precies te
zijn: in Hollandia, ten huize van de gouverneur, dr. J. van Baal. Het
was de bedoeling, dat ik daar ongeveer een week zou blijven, ter voor
bereiding van een tocht door het zuidelijk deel van het eiland. Ik zou
allerlei mensen spreken en had nog van alles te regelen. Daarna zou
een vliegtuig me naar Merauke brengen, startplaats van de expeditie.
HET IS ANDERS verlopen! Tijdens
het diner, die dag, juist op het
ogenblik dat ik de eerste lepel soep
sou nuttigen, werd er geklopt en een
secretaresse trad binnen. Ze over
handigde een zojuist ontvangen tele
gram aan de gouverneur en wierp
mij een blik toe, waaruit verwonde
ring sprak. Daar was alle reden voor.
Ze kende namelijk de motieven voor
m'n verblijf op Nieuw-Guinea.
Dr. Van Baal las het telegram on
middellijk en overhandigde het mij
daarna met de woorden: „Ik denk
dat u zo snel mogelijk zult willen
vertrekken naar het zuiden. Lees zelf
maar."
En ik las.
Wat ik las was nogal sensationeel en
leek bijna ongelooflijk. Temeer, d-ar
ik rustig bezig was aan een maaltijd.
Dat telegram was afkomstig van de
resident van Zuid-Nieuw Guinea, te Me
rauke. en hield in, dat een aantal As-
matters een der wildste en slechts
voor een zeer klein deel onder bestuur
gebrachte stammen in het dorp
Ajam een groep van 26 bezoekers uit
het dorp Jipajer had overvallen
niet, dat het verblijf er plezierig
zijn. Dit is goeddeels onbekend ter
Een stuk aarde, dat nog niet onder be
stuur is gebracht. Een land van
poea's, waarvan duizenden en duizenden
nog nimmer een blanke zagen. Een
land, woest en wild en rauw. Erg s
in dat land vond de moordpartij piaats.
En het zal de laatste niet zijn geveest.
Witte wolkenvelden schuiven over
dit land. Ze vormen vreemde, oizarre
schaduwen. Eén kleine schaduw is er
steeds, onafgebroken: de schaduv van
onze Catalina. Ze volgt ons voortdu
rend. in die pappot van water en land
uren rijgen zich aaneen en men
krijgt eerst nu een goed idee van de
enorme uitgestrektheid van Nieuw-Gui
nea, dat men een eiland noemt, maar
in wezen een continent is. Een land.
dat waarschijnlijk, nee dat stellig het
wildste ter aarde is. Een 'apd, ».aar-
aan feitelijk niets gebeurde sinds de
dag van de schepping. Het ligt daar,
het rijstproject bij Koembe. Wat daar
ligt. is een der bewijzen van overwin
ning van de mens op de wildernis.
Hier rijpt de rijst. En véél rijst.
De Catalina mindert snel hoogte en
gaat boven Merauke ronddraaien. Een
kwartier later landt ze. Ze taxiel uit
en komt tot stilstand. Een beetje stijf
kruip ik uit de blister vandaan. Ook
hier fel, wit licht. En een vochtige
warmte slaat me tegemoet. Het is in
deze omgeving warmer en vochtiger dan
in het noorden van Nieuw Guinea. Aan
zienlijk zelfs.
Resident Boendermaker komt al aan
lopen en wc drukken elkaar de hand.
Het is prettig een oude vriend m dit
deel van de wereld te ontmoeten. Daar
het me opvalt, dat z'n gezicht bedrukt
staat, begin ik direct over de drama
tische gebeurtenissen en krijg te lioren,
dat de zaak nog ernstiger is dan aan
vankelijk werd verondersteld. Het aan
tal moorden is al tot 29 gestegen. Er
schijnt doorlopend gemoord te worden.
Inderdaad: leeg. Hoe meer Senator-rokers,
hoe meer lege dozen. Elke dag komen er nog bij,
want er Zit „trek" in dit merk. Senator is immers een
lekkere, lichte sigaar, die U Altijd kunt roken... de hele dag door.
Pit geldt voor èlk model in elke prijs.
Wie zich als roker graag hijzonder verwent, koopt vandaag
doos Senator Regent, een kloek model voor 22 ct.
Men moet deze mensen ge
zien hebben in de jungle, om
iets te beseffen van de onge
hoorde offers die daar worden
gebracht
Ogen als glas
Er wordt gefluisterd in het vertrek,
grenzend aan dat waarin wij zitten te
spreken. Ik kük op, als ik een paar
Een groepje dappere krij
ger s(?) uit de AsmatVal
niet in hun handenals
rasgenoot!
ik al
moord. De resident, de heer A. -Boen
dermaker, deelde mede. ..elke maatre
gelen hij inmiddels genomen had °n
liet er geen twijfel over bestaan, dat
hij zich zelf naar de plaats -an het
misdrijf zou begeven. Want de gehele
streek kenmerkte zich door een aanzien
lijke onrust.
Vermoedelijk heb ik dr. Van F al
aangekeken op een manier, die een
flinke dosis ongeloof inhield. De mede
deling. in dat telegram vervat, leek
immers nauwelijks reeel. Ten clotte
leefden we in 1956 en dit telegram ver
meldde. dat de slachtoffers volj:nï -II
regelen der kunst waren gesneld. En
niet alléén gesneld
Er volgde een kort gesprek net de
gouverneur. Daarna stond hij on en be-
De Catalina wachtte op Biak en een
„kroonduif" een Dakota van de lucht
vaartmaatschappij die een aantal bin
nenlandse verbindingen op Nieuw Gui
nea onderhoudt zou mij erheen bren
gen. Behalve mij ook de commandant
zeemacht in Nieuw Guinea, comman
deur A. C. M. de Neeve. Voor zijn
aanwezigheid was reden genoeg. Het
lag nl. in het voornemen de marine in
te schakelen bij deze affaire.
In het KLM-hotel op. Biak bracht ik
die dag verder door. Het w;
ge dag, want in gedachten
in Zuid-Nieuw Guinea.
Dan komt de ochtend van een nieu
we dag. Een brandend heet vliegveld,
alwaar ik de bootcommandant van de
Catalina P. 224 ontmoet: lt. ter zee
vlieger le klas P. M. van der Wel.
Benevens de bemanning. De Catali. a
staat solide en hel-blinkend in de zon.
Ze maakt even een proefvluchtje. De
laatste dagen scheen er iets aan de hand
te zijn met het landingsgestel. Doch dit
blijkt nu verholpen. Het isJ~
overjarige kist. Toch maken
of andere wonderlijke reden Catai
altijd een bijzonder veilige indruk op
Een half uur later kli._ -
blister naar binnen. Het is kokend
heet in het toestel. En het licht wer'-t
verblindend. Ik heb nog maar één hojp:
zo snel mogelijk te kunnen vertrekken
Het zweet stroomt me langs het li
chaam
Er wordt gestart. Een korte aanloop
en we hangen in de lucht. .Ik heo het
gevoel dat eerst nu de reis begonnen
Man opgepikt
Het wordt een kalme tocht. Er is
toevallig weinig bewolking en de r r.i-
fibie koerst rustig in de richting van
haar eerste doel: Manokwari. Daar «.al
een korte tussenlanding worden ge
maakt, om een bestuursambtenaar, die
ook is ingeschakeld bij de moordzaak
op te pikken. Dit gebeurt na een uur
of vier vliegen. De man heeft smper
gelegenheid afscheid te nemen van zijn
vrouw en vrienden. Er is haast. Het
weer is te goed om ook maar een
minuut verloren te laten gaan. Nieuw
Guinea is immers niet zó'n ideaal land
om te vliegen.
We steken de Vogelkop over. Onder
ons eindeloze stukken wildernis en ri
vieren. Alles is grijs van warmte en
lichte damp In de verte verheffen zich,
als vage molshopen, de bergen. Niet 7o
heel ver liggen de Wisselmeren, maar
we zien ze niet. Geen tijd. Jammer.
We hadden die drie meren, Panir I,
Tage en Tigi, wel even willen bekijken.
Want we hebben heel wat herinner' 'gen
aan die streek herinneringen uit
het jaar 1949. Wat lijkt dat ang gi
Iden!
Na ccn paar uur daagt Koke a.i
de zuidkust, op. Het blijft heiig .n
grijs. Onder de Catalina -chuift het
land voorbij. Land én water Enor
veel water. Een eindeloos aantal rivie
ren, die geel en bruin, èn bruin-
voortspoelen. Bij de monding e
grote delta's, die nog kilometers vt
zee grote donkere vlekken vormen
het afgevoerde slik.
O, ivat mooi!
Tussen het zilverwit van het water
der Arafoera-zee en de modderig!
ta's liggen schitterend-groen getinte la
gunes (strandmeren). Zó mooi, dat n
de wens in zich voelt opkomen daar
mogen landen. In dat gebied te ir.o;
toeven voor enige tijd! Maar ik den»
In Ajam wordt resident
Boendermaker sago aange
boden. Een bewijs van
vredeswil. Rechts contro
leur Scheele.
zoals het werd onttrokken aan damp
vater. Een jong land. En tegelijk
oud land.
ene rivier volgt op de andere. Er
zijn erbij, die kilometers breed zijn!
Geweldige stromen, die als gigantische
reptielen voortkronkelen! Men moet per
-se over zo'n land heenvliegen, om een
denkbeeld te krijgen van zijn omvang.
Hoe éindeloos lang moet het toch du
ren deze kali's te bevaren. Want ze
bestaan uit combinaties van S-bochten,
die elkaar vaak overlappen. Mijlen ver
noordelijk gaan sommige, waarna ze
weer evenveel mijlen zuidelijk stromen.
Een mens moet geduld kunnen opbren
gen om zo'n land te bereizen!
Muskieten-hel
We schieten het Frederik Hen
drik-eiland over. Nergens een
mens te zien, hoewel de Catalina
niet zo hoog vliegt. Een heel
enkele maal een kleine, nauwe
lijks zichtbare kampong van wat
bruine huisjes. Wat leeft daar?
Het moet er een hel zijn van
muskieten. En men vertelde ons
dat, er stammen wonen die klei
eten Omdat er geen ander voed
sel te verkrijgen is. Ook dit is
nog een zo goed als onbestuurd
gebied.
Dan komt Merauke in zicht.
startbaan voor vliegtuig!
:r er vanaf een opvallend gre .n
i cultuur gebrachte aarde. Het
A vonturier.-.
Hij vindt het echter wenselijk, dat
ik eerst contact krijg met de man, die
hier in het zuiden een zeer belangrijke
rol spe 't, de apostolisch vicaris,
seigneur H. Tillemans. Nog geen
later sta ik voor hem. Een bijzonder
sympathiek mens, in witte toga en met
ernstige ogen. Dit is de bisschop
Nieuw Guinea. De eerste bisschop En
dit is dus die vreemde, wonderlijke
avonturier, die al tientallen jaren dit
pastoor dan. Pastoor én avonturier!
pastoor dan. Pastoor én avon' ei!
Hij is de leider van de congregatie
Ier missionarissen van het Heilig Hart
MSC), die haar werkzaamheden" in «lit
niemandsland al aanving in 1905 Dat
dus reeds meer ian een nalvc
iw geleden. En ondanks een ha've
iw missiewerk vinden er dus no? zul-
gruwelijke moordpartijen plaats.
Daar spreken
De avond daalt
klamme Merauke.
gaat voort rr
de wijze,
het
lang.
Monseigneur Tille-
e in te lichten over
poogt de wilden
dit land te benaderen. En
vens te winnen voor een beter beslaan.
Niet alleen geestelijk, maar ook mate
rieel.
Ik overwoog in welk een
wereld ik eigenlijk terecht
ben gekomen; aan de rand
van het oei woud, bevolkt
door stammen, die elkaar be
strijden op leven en dood.
En welk een dood!
En hier zit de man, die al
jaren bezig is met zijn kruis
tocht. Een missionaris van
groot formaat. Groter nog
waarschijnlijk dan ik deze
eerste avond vermoeden kon.
bazing: drie gitzwarte meisjes komen
binnen, gehuld in gekleurde japonnetjes.
Ik zie haar ogen. Het lijken stukken
pikdonker glas. Als drie kleine furies
staan ze daar. naast de eerbiedwaardi
ge bisschop. Hij ziet mijn verbazing
cn begint te lachen. Een dan /ertclt
hij. dat het een paar Asmat-meisjes
zijn, afkomstig van de stam, die het
doel is van onze actie.
Niet lang geleden heeft hij ze mee
genomen naar Merauke. Ze werken in
de pastorie en men is zeer tevreden
Ik let op de manier, waarop ze mon
seigneur Tillemans aankijken. Daar is
verlegenheid en sympathie in die blik
ken. Het zijn de eerste Asmatters die
ik in m'n leven zie. Vitaal, sterk en
wild. Zó zijn ze dus. Ze lijken niet veel
op de papoea's, die ik al eerder leer
de kennen.
Die avond hoor ik bijzonderheden
over de Asmat en de Asmatters En
ik weet dan. dat de mensen die ik
waarschijnlijk zal ontmoeten, tot de
hardste, wreedste en wildste behoren
van dit eiland. Mensen, wier hele be
staan, hele^leven gebaseerd is op het
Moord als levcnsvulling. Ik hoor het
die avond keer op keer.
Wat zal de volgende dag brengen?
En wat de dag daarna?
Het duurt lang die avond, eer ik de
slaap kan vatten. Het is dc warmte.
Het is de met vocht overzadigde
atmosfeer. Het is de vreemde omge
ving. Maar bovenal zijn het de gedach
ten aan die stam. Het is moeilijk zo
iets te verwerken, als men zich herin
nert dat we in de tweede helft der
twintigste eeuw leven.
De regen komt in de nanacht.
Hij komt plotseling aan met zwaar
geruis. Hij spoelt over het huis
van resident Boendermaker. Het
spoelen van deze zondvloed wordt
alleen nog overstemd door het
gekraai van vele hanen, die al
bezig zijn de ochtend aan te kon
digen.
Ik slaap nog een paar -uur.
Maar niet bijzonder vast
Vlaggen bij verjaardag
van eega verboden
1°,
een hotelhouder in Epe,
C. M-, de Nederlandse vlag uitge
stoken omdat zijn vrouw jarig was en
de Zwitserse vlag ter gelegenheid van
het feit, dat hij een aantal Zwitserse
gasten had.
Daar het echter, krachtens een in Epe
geldende verordening, verboden is vlaggen
anders dan op nartnonafle feestdagen,
herdemkinesdaigen of bij „bijzondere ge
beurtenissen" uit te steken, kreeg hij
een prooes-verbaal
De ambtenaar van bet O. M. in Ape!,
doorn zeide gisteren, dat in Epe een
vlag niet mag dienen aie blikvanger of
reolame-object en dat de hotelier had
gevlagd om een zekere mate van good
will te kweken. Dies eiste hij tweemaal
elf gulden boete.
De hotelier zeide, dat de voorschrif
ten in de eerste plaats waren opgesteld
om een waardig gebruik van de vlag te
handhaven en dat hij hiermede zeker
niet in strijd had gehandeld. Zouden de
bepalingen consequent worden gehand
haafd. dan zou een minister die met
zijn auto met vlag door Epe rijdt deze
binnen de gemeentegrenzen moeten
binnenhalen, zo voerde hij aan. Voorts
vestigde hij de aandacht op de bepa
ling „bij bijzondere gebeurtenissen".
West-Berlijn kreeg van
Sowjets radiostation
Het dn het westelijk stadsdeel van Ber
lijn gelegen gebouw van de Oostberlijnse
radio is gisteren door de Sowjets aan de
Westberlijnse autoriteiten overgedragen
In 1952 hebben de Britten een versperring
rondom het gebouw aangebracht, zodat
het niet meer door de Oostberlijnse radio
kon worden gebruikt. Jarenlang zijn en
kele Russische wachtposten de enige be-
Toch is het zo
SLIJTAGE AAN DE PAARDENHOEF
679) Toen de wegen nog niet verhard
waren, was er geen hoefbeslag nodig.
Tijdens het werk op de velden en
tijdens het draven over de vastgestainpte
wegen was de slijtage van de hoeven
der paarden juist gelijk aan de nieuwe
aangroei van hoorn en niemand dacht
er aan dat dh evenwicht wel eens
verstoord zon kunnen worden.
Die tijd kwam echter spoedig toen
de wegen werden verhard en bovendien
ook meer arbeid van de paarden werd
%eëist. De Angaren,
Perzisch»- koningsboden konden
ruim 2500 km lange postweg, die Si
van Akbatana scheidde, in een -
uit de tijd van de Grieken en
Romeinen, is van werkelijk hoefbeslag
in die periode toch niets te vinden.
Wel gebruikten de Grieken voor
omstreeks 2000 v. Cbr. Vanaf bet begin
van de z.g.n. Bronstijd heeft men in
West-Europa bitten van been of van
brons gevonden, alsmede allerlei andere
voorwerpen die op gebruik van het
paard als huisdier wijzen. Ook hier
werden paarden aanvankelijk uitsluitend
als trekdieren gebruikt en de oudste
afbeeldingen van ruiters in deze
streken stammen uit de 6de eeuw v.
Chr. Veel volken hebben de rijkunst
echter aanzienlijk later beoefend,
getuige het feit dat de Germanen nog
'el dat
elke 25 km
teld.
en op dit trajert durhtig
te lijden hadden en aanzienlijke
slijtage ondergingen.
En cat was niet alleen bü de Perzen
het geval, maar bi) alle volken van de
oudheid die een hoge kuituur hadden
toch
met stroken leer als heacher-
ijn omwonden, een methode die
rinig doeltreffend moet voor
indien we de toestand van onze
gevlochtenplanteiwezels
>n pasten de Romeinen sandalen van
il toe, maar een afdoende oplos
ing kan dit toch bezwaarlijk worden
enoemd
En nu moge het waHr zgn. dat Jt
Vest Europese volken bij het gebruik
van paarden een zekere achterlijkheid
hebben betoond, de oplossing voor de
stammen. De verschillende vindplaatsen
wyzen er op, dat de Kelten het hoef
beslag met de gebogen hoefijzers lie
loor nagels ran de hoef worden
bevestigd, hier voor het eerst hebben
•oegepast
Laten we nog even met het paard
doorgaan. Het ia algemeen bekend, dat
paarden in Amerika onbekend waren
toen dit werelddeel door Colombus
werd ontdekt. Desondanks gjjn'er vóór
de komst der blanken wel degelijk
