HOLLAND FESTIVAL WEED
FEESTELIJK INGEZET
Archeologische vondsten
per... vliegtuig
m
Siesr
°r (N.H.).
Chr. politieambtenaren uiten
vele onvervulde wensen
956
5
ZATERDAG 16 JUNI 1956
op he
worde;
g*
Hsputf
Daarn
tot sb
Op
voering van Beethovens Fidelio
op internationaal peil
HET HOLLAND FESTIN AL is geopend. Heel gewoon met
het Wilhelmus en het loflied op de huwelijkstrouw,
de opera „Fidelio" van Beethoven. Maar het was niet het
gewone concertpubliek dat gisteravond de Stadsschouwburg
z in Amsterdam vulde. Ministers waren er (Luns, Suurhof en
P v. d. Kieft), gezanten en ambassadeurs, leden van Eerste en
Tweede Kamer, leden van de Raad van State, gemeente
raadsleden van Amsterdam en Den Haag, schilders, dich
ters, componisten, dirigenten, zangeressen en zangers en
last nog least burgemeester d'Ailly van Amsterdam. Hij
had de opening georganiseerd en hij was de gastheer op de drukke en
welvoorziene receptie des avonds laat, zo rond het middernachtelijk uur,
in het Rijksmuseum.
Het was een zeer aantrekkelijke ope
ning. Niet alleen door de opvoering van
de „Fidelio", maar ook door die ont
vangst tussen de schilderijen van Rem
brandt, David Bles, Pieter de Hoogh,
Bart v. d. Helst en vele anderen. De klas
sieke zalen in het Rijksmuseum kregen
plotseling leven door al die mensen in
avondkleding en al die wijndrinkende
mensen. Minister Luns bleef maar heel
kort, maar hij miste heel veel. Hij miste
de sfeer die naarmate de klok later wees,
steeds intiemer en gezelliger werd. De
Haagse wethouder Van Zwijndregt be
greep dat beter en bleef tot de Amster
damse burgemeester zelf ook verdween,
compleet met hoge hoed en cape. De zan
geressen Gré Brouwenstijn en Nel Duval,
de zangers Josef Metternich, Wilhelm
Ernest en Walter Jenckel, de opera-diri
gent Alexander Krannhals, de opera-di
recteur Piet Tiggers, de grootste Ned.
componist Henk Badings, de tweede diri
gent van het Concertgebouworkest Henri
Arends, de voorzitter van het Holland
Festival mr. H. J. Reirnnk, de literatoren
J. W. Hofstra, Ed. Hoornik, Anth. Donker,
Mies Bouhuys, mr. Albert v. d. Hoogt
en nog vele andere belangrijke en niet-
beiangrijke bewoners van ons kleine land
woonden dit grote feest bij. Zelfs uit het
buitenland was men gekomen.
Dit alles wat betreft de ontvangst in
het Rijksmuseum te Amsterdam na afloop
%'an de voorstelling van Beethovens „Fi
delio". Die voorstelling gaf namelijk alle
aanleiding die ontvangst zo feestelijk mo
gelijk te beleven. Heel eenvoudig omdat
de Ned. Opera met deze „Fidelio" boven
haar. gemiddeld peil uitkwam. Hoe dat
kwam? Omdat regisseur Georg Hartmann
nieuwe wegen opende en omdat de bezet
ting op een enkele rol na uitnemend was.
Josef Metternich. de grote Duitse zanger
die ook carrière maakte aan de Metropo
litan Opera te New York. was een ideale
Don Pizarro en Wilhelm Ernest, de Duitse
tenor, was „stimmlich" en qua spel uit
stekend als de gevangene Florestan. De
derde Duitse zanger, Walter Jenckel,
heeft van de rol van bewaker Jaquino
een zeer goede creatie gemaakt.
als Leonore. Het is werkelijk geen chai
vinisme als we haar het meest bewonde;
den. Groots van uitdrukking en zang w;
deze weergave van de ongelooflijke moe
lijke Leonore-partij. Doorleefd was haar
spel, soms ontroerend haar zang. Guus
Hoekman zong en speelde bijna over'
gend de rol van cipier Rocco. Bijna, o
dat hij in het spel wel eens vergat e
oude man te zijn en dan met jonge, stoi
passen over het toneel liep. Ondanks 01
gevoel.gheid voor de charme van het spel
van Nel Duval moeten we toch opmerken,
dat de Mazzelline-rol voor haar een mis
greep is. Zij mist daarvoor de diepte, zo
wel in stem als in uitbeelding. Jan
Mantgem en Gé, Genemans waren
goed als resp. Ie en 2e gevangene. Ten
slotte was er dan nog de enige volkomen
misgreep in de bezetting, nl. Bruce Boyce
als minister Don Fernando. Waarom deze
Amerikaanse Brit. die noch de st<
het spel kan opbrengen voor een rol als
Don Fernado? Jammer, want ande;
den we meer lof gehad hebben.
Die lof bet. eft echter voor epn groot
deel regisseur en decormaker. Bij deze
opvoering is kennelijk gezooht
verantwoord spel binnen de beschikbare
ruimte. Het is gelukt omdat
ruimte een suggestie van e
grootte was gegeven. Dit mede dank zij
de decors van Theo Otto. Regisi
Georg Harmann heeft het beweeglijke
spel verzorgd.
Men kan de Ned. Opera dankbaar zijn
voor dit begin van het Holland F<
een begin dat zeker kan wedijveren met
buitenlandse festivals. Dirigent Alexam
der Krannhals mag dan nog eens wat erg
hard laten spelen, er zat van begin tot
eind muziek in. En daarom hebben al die
officiële genodigden in de Amsterdamse
Stadsschouwburg dan ook zo langdurig
geapplaudisseerd, zo luid toejuichingen
geroepen en zo veel bloemen op het toneel
geworpen. Tot die mensen die zo enthou
siast waren, behoorde ook de Chileense
tenor Ramon Vinay, die vorig jaar in ons
land triomfen vierde als Othello in Verdi's
Alles bij elkaar is het Holland Festival
dus wel goed gestart. Als het een maand
lang dit peil houdt, dan kan ons land
trots zijn op de eigen verrichtingen en
behoeven we werkelijk niet meer met
jaloerse blikken te kijken naar de bui
tenlandse steden waar jaarlijks festivals
worden gehouden.
Corn. Basoski.
Personalia
Jhr. B. J. Elias, thans tijdelijk zaak
gelastigde te Quito, wordt als consul-ge
neraal belast met de leiding van het Ne
derlandse consulaat te Montreal
J. G. de Thouars. die eerste handels
secretaris was aan de Nederlandse ambas
sade te Madrid, wordt als zaakgelastigde
der Nederlanden tc Quito (Ecuador) te
werkgesteld.
Vierwe gen plan in
Gelderland kost
43 miljoen
Omtrent het geprojecteerde vlerwcgèn-
plan in Gelderland (kosten globaal 43 mil
joen) kan nog worden opgemerkt, dat d<
vier wegen geen autosnelwegen zullen
worden, die dwarsverbindingen afsnijden
Zoals gemeld zjjn de vier wegen, die ir
het plan zijn geprojecteerd: de weg Vee-
ncndaalOss, de weg van Nijmegen dooi
het land van Maas en Waal en de Bora-
melerwaard. de Twentc-route. de
van het havengebied van Rotterdam door
de Betuwe naar Duitsland en een verbin
ding van Harderwijk en oostelijk Flevo
land met Arnhem.
Bestaande zijwegen, ook landwegen, zul
len op de verbindingen aangesloten wor
den, zodat het oversteken mogelijk blijft.
De wegen van het vierwegenplan zullen
worden aangesloten op de rijkswegen, die
hetzij begin- of eindpunt van de planweg
vormen, hetzij de planweg kruisen. Bij
de uitvoering zullen ter weerszijden
de rijbaan vrijliggende rijwielpaden ter
breedte van twee meter veertig worden
aangelegd, bestemd zowel voor fietsers
als voor bromfietsers. Afzonderlijke brom
fietspaden zullen dus niet worden ge
maakt.
Van buitengewoon belang wordt geacht,
dat de aanleg c.q. reconstructie van de
wegen in het kader van het plan op land
schappelijk verantwoorde wijze geschiedt,
terwijl tevens aan de recreatieve functie
der wegen aandacht zal worden geschon-
t i HWAl TA streelt de tong
van oud en jong
De Amsterdamse burgemeester d'Ailly was de gastheer van de ont
vangst in het Rijksmuseum t.g.v. de opening van het Holland Festival.
V.l.n.r. mevrouw d'Ailly, de sopraan Nel Duval (Marzelline in de
opera „Fidelio") en burgemeester d'Ailly.
De Chileense tenor Ramon Vinay, die hier vorige jaren triomfen vierde
als Othello, begroet tijdens de receptie mevr. Arends en de 2e dirigent
van het Concertgebouworkest Henri Arends.
In het Rijksmuseum wilde de Amsterdamse wethouder mr. A. de Roos
eens precies van Gré Brouwenstijn weten hoe zij nu zo prachtig die
Leonore-partij kan zingen. V.l.n.r. mevr. De Roos, wethouder De Roos,
Gré Brouwenstijn en dr. Van Swol, de echtgenoot van Gré Brouwenstijn
Bedrijfsleven ontvolkt
lioger ambtelijk kader
Op de bondsvergadering van middel
bare en hogere technische ambtenaren te
Amsterdam zch de voorzitter, de lieer H.
L. Engberts, dat de bond die thans 3200
leden telt. een groot verlies heeft gele
den, doordat vele leden naar het bedrijfs
leven zijn overgestapt. „Dit moge gelden
als een waarschuwing aan de overheid",
zo zei hij. „wanneer niet op korte termijn
maatregelen worden genomen, zal de
overheid binnenkort niet meer kunnen
beschikken over een voldoend functio
nerend technisch apparaat"
Pracht 133333
handen
Beperking afbetaling
afgekondigd
Er zal nu meer contant
betaald moeten worden
De atbeta'lingsbeschikking 1956. geba
seerd op de wiet tijdelijke regeling afbe-
taiingsovereenkomsten. is gisteren ii
Staatscourant gepubliceerd. Voordat deze
beschikking is vastgesteld. \s met de be
langhebbenden uit allerlei kring uitvoerig
renleg gepleegd.
Hieronder vermelden we de goederen
ie in de beschikking zijn aangewezen
met daaraohter het percentage dat da
delijk als minimum-kassastorting moet
worden betaald cn de duur van het con
tract. die maximaal mag worden over
eengekomen.
1. Personenauto's (met uitzondering van
autobussen): 35 -pel.. 24 maanden.
Motorrijwielen al dan niet met zij
span (met inbegrip van scooters). 35 pet.,
18 maanden.
Bromfietsen en losse hulpmotoren
rijwielen: 30 pet., 18 maanden.
Radio- en televisieontvangtoeetelllcn
(al dan niet met inbegrip van antenne),
grammofoons en platenspelers, accor
deons, koelkasten met een inhoudsmaat
ten hoogste 200 liter, haarden en
kachels voor huishoudelijk gebruik, elek
trische en gasfornuizen voor huishoude
lijk gebruik, warmteapparaten voor huis
houdelijk gebruik, wasmachines voor
huishoudelijk gebruik al dan niet voor
van wringer of centrifuge, centri
fuges voor huishoudelijk gebruik voor
het drogen van textieigoederen. rijwie
len: 20 pot, 18 maanden.
5. Stofzuigers, naaimachines voor huis
houdelijk gebruik, meubelen, woningtex-
iel, bedden, matrassen, alle soorten
loerbedekking: 15 pet, 18 maanden.
6. Huishoudtext>ie), heren-, dames- of
kinderkleding: 15 pet.. 1(2 maanden.
rt aanzien van a Bbebaling6conbra eten-
waarbij de totale koopprijs der daarin
•ermelde goederen minder bedraagt dan
123, gelden verplichtingen inzake de
kasstorting en de duur van het contract
niet. Deze kunnen in dat geval zelfstan
dig door de winkelier worden vastge
steld. Voor deze transactie zijn echter wel
kracht de administratieve voorschrif
ten
Ook de zgn. postorderbedrijven vallen
onder de werking van de beschikking.
Bij deze vorm van verkoop ie het ge
bruikelijk. dat de aspirantkoper een ter
mijn van vier a vijf dagen heeft, waar
in hij het goed „op zicht" heeft en waar
binnen hij het recht heeft, het goed zon-
er verplichtinen zijnerzijds te retour-
De controle op de naleving van de be
schikking is opgedragen aan de econo
mische controledienst.
Hulpprogramma weer
minder besnoeid
De commissie voor buitenlandse betrek
kingen van de Amerikaanse Senaat heeft
gisteren opnieuw een gedeelte van de be
zuinigingen. die het Huis van Afgevaar
digden op president Eisenhowers hulp
programma heeft aangebracht, ongedaan
gemaakt. Er werd namelijk een aanvul
lend bedrag van honderd miljoen dollar
beschikbaar gesteld voor het fonds voor
economische ontwikkeling van Azië.
Protestants ziekenhuis
in Dokkum geopend
Gisteren heeft de commissaris dei
Koningin in Friesland, mr. H. P. Lint
horst Homan, onder grote belangstelling
het nieuwe protestants-christelijke zie
kenhuis te Dokkum geopend. Dit streek
ziekenhuis is tot stand gekomen door de
samenwerking van alle protestantse
kerken in noordoost Friesland.
A. J. Cohen, geb tc
i h a 1 i ngsst ro omsterk teA. Bouhuys.
geb te Deventer.
Idem op proefschrift: Ontwikkeling, voe
ding en vocdingstoestand van zuigelingen
en kleuters bij Ngadjudapak op Kalimantan-
srwekkend. BAYER prepa.
ACADEMISCHE EXAMENS
AMSTERDAM. VU, 15 juni. Geslaagd
oor semi-arts; mej. S. W. van Duynen.
Amsterdam.
GRONINGEN. 16 juni. Bevorderd tot
Geslaagd
(Old.); W. J.
r Linden,
kand. geneeskunde (3b):
T. van der Veen, Aduard; P.
Haren (Gr.); G. C. van Dorp.
F. R. van der Spek, Groningen;
Stapele, Enschede; Oh. Volmer.
j. J. Biel. Groningen; mej. W. J.
ijswijk; mej A. Nysingh, _Dc Wijk;
iej. L G Smit. Sellinger
Veld. Barendre
?n; W. Bru
Kerkelijk
G. D
Hare
(Gr.).
Doet ex. geneeskunde II me). J C baro-
csse v. d. Fcltz te A'dam (cum laudc). mej.
Mans te Den Haag. mej. S. H Wijbregt
Voorburg en de heren P. Buijs te Slie-
recht, A H. M. v d. Maas te Leiden. R. J.
Icijer te Leiden en R. v. d. Wilde te Den
Semi-artsex. mej J. A. Breuikink te Den
logaarts te Den Haag en F. P van Moeften
e Wassenaar
Artsexamen de heren jhr. J. M de Beijer
A'dam. R. W. M. Buers te Leiden. D. A.
luijs te Den Haag. J. C. J Lodder te Lei-
n, B C. L. Starmans te Breda cn W. Wes-
«eldijk te Santpoort.
GRONINGEN. IS juni Geslaagd voor
kand. geneeskunde (2b): L. Arisz. G van
Heeler
rtsex (le ged.ï
W. Speelman. G
Stekelenbi
•cr'.en. L. Ma'
Heerlen; J.
Delft; H. Smits. Sittard.
•oumancy: H de Leeuw. 's-Hcrtogen-
ÏIT1UH
Friese beschuit.
HELE STEDEN WERDEN ONTDEKT
Hoog uit de lucht ziet men, wat
onder aarde verborgen is
AL GERUIME TIJD wordt ook in Nederland gebruik gemaakt van de
luchtfoto voor oudheidkundig bodemonderzoek. Het is vooral de vroe
gere directeur van 's Rijks Topografische Dienst, C. A. J. von Frijtag
Drabbe, geweest, die er op heeft gewezen, dat ook in ons, tot en met in
cultuur gebrachte, land zich op de van grote hoogte genomen foto's soms
sporen van verdwenen gebouwen, wegen, wateren en archeologische mo
numenten aftekenen.
Natuurlijk kan niemand door de bodem heenkijken, maar de verklaring
van het feit, dat men op deze wijze zaken kan zien, die men op de grond
zelf niet ontdekt, is gelegen in de omstandigheid, dat bepaalde voormalige
activiteiten van de mens in de bodem de vegetatie ofwel gunstig ofwel on
gunstig (maar in ieder geval zichtbaar) beïnvloeden. Op deze wijze zijn ver
schillende opgravingen met succes bekroond.
Het is minder bekend, dat de eerste
oudheidkundige ontdekkingen door mid
del van de luchtfoto in Groot-Brittanniè
zijn gedaan. Een foto van een terrein
zuidwestelijk Engeland, genomen in 19
toonde donkere partijen van een rijkere
plantengroei op de plaatsen, waar de hou
ten pilaren van een rond heiligdom uit
de bronstijd hadden geslaan. In het voch
tige Britse klimaat kan geen enkel stuk
van een houten gebouw het 4000 jaar uit
houden, maér hier had het vergane hout
al die jaren de bodem zoveel vrucht
baarder gemaakt, dat net gewas er weel
deriger door groeide. Op deze wijze werd
iodhenge" ontdekt, de houten
tegenhanger van het vermaarde ronde
stenen monument bij Salisbury, dat als
onehenge bekend staat. Sindsdien
de bodem in Engeland op deze wijze
systematisch onderzocht en „lucht-
h e o 1 o g i e" wordt thans zowel in
Oxford als in Cambridge door een lector,
die daaraan een volledige taak heeft, aan
universiteit gedoceerd.
Deze nieuwe manier om in het verleden
fe kijken hebben de Fransen overgenomen
Algerije, Tunis. Syrië en Indo-China, en
de Amerikanen in Perzië. Een Britse ge
leerde heeft in Italië en Griekenland het
:rvan bewezen. Zij is toegepast in de
Sowjetunie en in vele andere landen zo
el in de oude als in de nieuwe wereld.
Vegetatie verraadt
Bij de foto's, die speciaal voor het oud
heidkundig onderzoek zijn vervaardigd,
miljoenen opnamen gekomen, die in
de oorlog voor militaire doeleinden wer
den vervaardigd. Maar niet altijd geven
deze de gewenste inlichtingen, omdat
gemaakt zijn bij de juiste belichting
of onder de meest wenselijke weersom
standigheden. Deze laatste spelen namelijk
grote rol. Toch hebben in ons land
zowel het Kon. Ned. Aardrijkskundig Ge
nootschap als de Stichting voor bodem-
kartering in Wageningen talrijke geal
lieerde opnamen vooral uit 1944, met
vrucht benut en vele er van in publika-
ties afgedrukt.
De bodem vertoont twee soorten ken
merken, die op de luchtfoto naar voren
komen, namelijk hoogteverschillen (ook
:eer kleine) en vegetatie-eigenaardighe-
len. Om van de tucht uit de lichte on-
egelmatigheden ran de oppervlakte te
ontdekken, welke wijzen op sloten of
walien van eeuwen her. is hel nood2ake
lijk. dat het licht schuin invalt en dat het
plantendek regelmatig en laag of nog
liever geheel ontbreekt. Maar de vegeta
tie-kenmerken zijn natuurlijk het meest
demonstratief, als het jaargetijde gunstig
en de plantengroei weelderig is. Zo kan
jong graan de omtrekken van een boerei
hoeve van 3000 jaar geleden aangeven,
terwijl hetzelfde terrein na de oogst of
beplant met aardappe'
geeft. Weiland in een droge periode kan
de hele piattegrova van een stad
zijn oppervlakte laten zien, want funda
menten van natuursteen of baksteen geven
met een flauwe lijn aan. waar het gras het
gauwst verdord is en lang
houten staketsels tonen waar de bodem
vruchtbaarder en dieper is. Maar als
de regen het hele veld weer groen is
gekleurd, valt er van dit alles
zien. Ook zal een groot terrein
stuk" uiteraard m
JUNKER* RUH
tecknUck, bete/i,
Vele voordelen o a.
dubbele spaarbranders
uittrekbaar morsblad
beveiligde kranen
Vraag Uw handelaar of installateur
Jaarvergadering in Groningen
De materiële positie van de Nederlandse politie-ambtenaar is vrij uit
voerig besproken op de 36e algemene vergadering van de Bond van Chris
telijke Politie-ambtenaren in Nederland in Groningen.
De afdeling Utrecht bracht het vraag-
uk van de salarissen en de bevorderin
gen ter sprake.
was echter niet de enige afdeling,
die dit probleem bij de bespreking van
het bestuursbeleid aansneed en zich af
vroeg of het bestuur hieraan wel de
dige aandacht schonk of. zo dit wel het
geval was, die aandacht wel in het
verslag naar voren had kunnen laten
komen. De afdeling Apeldoorn vond het
bijvoorbeeld teleurstellend, dat er
steeds niets was bereikt voor de agen-
'an gemeentepolitie met het diplo-
oor hoofdagent met een gemiddel
de dat niet hoger is dan 7.
Met betrekking tot onderhandelingen
>er de salariëring meende Dordrecht dat
en een positief geluid moet laten hoi
i eventueel zelfs „nee" zou moeten zeg
gen.
Een andere spreker (Bussum en Leiden
roeg zich af, of het systeem dal men
de Nederlandse politie bij de bevordei
gen gebruikt, nog wel deugt cn of het
n tijd werd bepaalde kwade dingc
systeem te verwijderen of een geheel
iw systeem te creëren.
i een geheel ander vlak trok de af
gevaardigde van Hilversum de vers
opmerkingen, toen hij wees op de
belangrijkheid van de sfeer, waarii
politie-ambtenaren hun werk moeten
errichten. Hij besprak daarbij ook de
verhouding politie-publiek.
De bondssecretaris. de heer D. Rook.
Advertentie
Geen wagenmaar winnen!
Als U MAÏZENA DURYEA ge
bruikt is er van „wapen" geen
sprake. U bent dan altgd zeker van
een goed resultaat. Er bestaat geen
beter bindmiddel voor groenten,
soepen en sausen dan de echte
MAÏZENA DURYEA. B(j gebruik
hiervan zijn mislukkingen b(j voor
baat uitgesloten.
V
de verschillende sprekers beantwoordend,
zei, dat over vele problemen nog onder
handeld wordt en dat vraagstukken als
de bevordering zeer zeker de goede
dacht van het bestuur hebben. Over'het
salarisbeleid merkte de heer Rook op.
dat men met het standpunt dat de rege
ring innam niet eens kon zijn. maar dat
de volgende week nieuwe onderhande
lingen beginnen. Ook hij noemde de sfeer
een uiterst belangrijke zaak.
In dit verband deelde hij mee, dat
er binnenkort in deze materie een onder
zoek zal worden ingesteld door de Rijks-
psychologische dienst.
ig werd gediscussieerd ovei
van het hoofdbestuur, de sta
tuten in die zin te veranderen, dat ook
gepensioneerden lid kunnen zijn. Dit voor
del werd aangenomen.
Namens het C.N.V. attendeerde de hcci
C. J. van Mastrigt op de grote betekenis
het thans aanvaarde voorstel De
Christelijke Vakbeweging heeft te lang
gewacht met het vraagstuk van tie ouden
n. Zijns inziens zullen alle bon
den, die bjj het C.N.V. zjjn aangesloten
eenzelfde besluit moeten nemen teneinde
et met de grote groep ouderen
niet te verliezen.
(Zie ook pag. 2).
panter. In. ruil voor de naar
Moskou gezonden chimpansees heeft Artis
than6 een sneeuwpanter. een wijfje, ont
vangen. Een mannetje zal waarechijnlijk
,n het najaar arriveren.
groep kleine stuknen grond met verschil
lend gewas.
In Engeland heeft de luchtfotografie de
kennis van het verleden uitgebreid tol
een tijd, die tweeduizend jaar ouder Is
dan die, waaruit de geschreven bronnen
dateren. Na de ontdekking van Woodhenge
zijn er foto's genomen, die bouwlanden
lieten verschijnen op kale heuvels: her
inneringen aan de landbouw uit een lijd,
toen de bijl van de mens nog niet opge
wassen was tegen de wouden in de dalen.
De contouren van het oude bouwland (in
de literatuur, ook in Nederland. „Celtic
fields", Keltische akkers, genoemd) schij
nen door het weiland of de heide heen.
Nederzettingen uit de bronstijd en de
vroege ijzertijd zijn door de luchtfoto op
gespoord en daarna met de spade onder
zocht, en bij de vele bekende Romeinse
nederzettingen, zoals forten, kampemen
ten, waarschuwingsposten. hoeven en ste
den, zijn tientallen nieuwe gekomen, kam
pen vooral in delen van Schotland, die
blijkbaar door de Romeinse soldaten maar
voor enkele weken of zelfs dagen waren
opgeslagen en wel bij strafexpedities
buiten het door de Romeinen bezette ge
bied.
Carthago9s grenzen
Aan de zuidelijke grenzen van het
Romeinse rijk, in Zuid-Algerije, Libië en
Syrië kon van de lucht uit het hele
systeem van de Romeinse verdediging de
„Romeinse muur" even duidelijk over
honderden mijlen worden gevolgd als het
bevloeiingssysteem, dat de bezetters van
water voorzag. Ook zijn op deze wijze de
buitenste fortificaties van het oude Car
thago vastgesteld. In Tunis heeft de lucht
fotografie aangetoond, dat de akkers over
grote oppervlakten nog passen in het
regelmatige patroon, dat zich op deze
wijze van een reusachtig dambord mijl
mij! uitstrekt en dat het administra
tieve bestuur in Rome de kolonisatie op
afstand vergemakkelijkte. Hetzelfde
systeem van „honderdschappen" kan men
opmerken in delen van Dalmatië, Italië
Zuid-Frankrijk.
In Ampulia, bij Foggia, waar zich op het
ogenblik grote oppervlakten weiland en
grote korenvelden uitstrekken, is het
mogelijk gebleken van de lucht uit opeen
volgende nederzettingen te onderscheiden,
die dateren uit de vroegste tijd van de
landbouw in Italië. In het weiland en in
het koren kan de luchtreiziger de omtrek
ken herkennen van ronde hutten uit de
jongste steentijd, vanwege de veiligheid
gegroepeerd binnen cirkelvormige sloten
afscheidingen. Maar over deze cirkels
heen liggen de vierkante plattegronden
Romeinse hoeven, die een vaste on
derlinge orde vertonen. Mij kan nog de
rechte toegangsweg zien, die schijnt te
leiden naar een boerderij, welke waar
schijnlijk rond 1500 jaar geleden bestond.
Deze Romeinse hoeven worden doorsne
den door de onregelmatige omtrekken van
andere, die om een dorp en een slot zijn
gelegen, welke in de 13de eeuw aan keizer
Frederik II behoorden.
Meer naar het noorden is het mogelijk
gebleken precies en volkomen enkele
grote Etruskische begraafplaatsen aan te
geven met de voormalige wegen, die er
door liepen en die voor de lijkstoeten
waren aangelegd. Ja, men kan zelfs bepa-
en aan welke kant van de tombes de
ngang ligt een bijzonderheid, die op de
begane grond alleen door tijdrovend
graafwerk aan het licht zou kunnen
worden gebracht.
Op Rhodes heeft een geleerde van d<»
lucht uit de plattegrond van de Griekse
stad uit de oudheid onderscheiden, die
op de begane grond als gevolg van de
bebouwing onzichtbaar was, terwijl bij
Paestum in zuid-Italië de lijnen van de
straten zichtbaar zijn, nu door akkers
overdekt en bijgevolg volkomen verscho-
n voor wie op de grond staat.
20 onbekende steden
Maar enige van de meest sensationele
ontdekkingen zijn toch wel gedurende de
jongste oorlog in Indo-China gedaan. In
het uiterste zuiden van Cochin-China,
tussen de rivier de Mekong en de golf
n, waren een aantal vroegere
nederzettingen in de vorm van een stad
enkele korte grachten al door onder
zoekers vastgelegd. Een nederzetting, de
stad Oc-Eo. werd in 1941 cn 1942 door een
Franse geleerde ontgraven. Z\j bleek te
dateren uit de eerste eeuwen na Christus
en gebouwd te zjjn door Indische kolonis
ten, die hun vorm van beschaving naar
deze streek overbrachten in dezelfde tyd,
dat Rome zijn Middellandse Zcc-bescha-
ving naar Galllë cn Groot-Brlttannië ex
porteerde.
Van bijzondere betekenis was de
ontdekking van een klein aantal
voorwerpen, afkomstig uit het gebied
van de Middellandse Zee, en van en-
SCHAAF- EN SNIJWONDEN
kele, die uit China stamden. Hier,
onder het bewind van koningen, die
het Sanskrit gebruikten voor hun in
scripties, ontmoetten elkaar de be
schavingen van oost en west. Aan de
twintig bekende steden kon door de
luchtfotografie opnieuw een twin*'g-
tal worden toe?pvoecrd «m-vn
sommige veel groter d^tn Oc-E" Fri
uit de ongeveer dertig grachten nf
kanalen groeide op deze wijze een
gesloten netwerk van 150! Indien de
omstandigheden nog eens een onder
zoek toelaten, zal de oudheidkundige
in staai zijn een van -de laatste on
bekende hoofdstukken uit de ge
schiedenis van de beschaafde mens
te ontcijferen. Dankzij de luchtfoto.
