„KAÏN en ABEL"
BIJ MOZART EN
TE GAST
MARTIN
balletmuziek met elektronische apparatuur
Cultureel
venster
GUILLAUME LANDRE
M
HALL en
HEFFERLEY
TN HET NATUURKUNDIG f
1 LABORATORIUM van Phi- j
lip» in Eindhoven heeft onze
medewerker, de componist yru-.-_-_-.r-
Henk Badings, de laatste hand
gelegd aan de verklanking van
een nieuwe compositie. Het is de muziek voor het ballet ..Kaïn
en Abel", dat in het kader van het Holland Festival door het
Nederlands Ballet onder leiding van Sonia Gaskell zal worden
uitgevoerd. De première van dit werk, waarbij Jan Zielstra de
choreografie I de beschrijving van de dansbewegingen I ontwierp,
heeft vrijdag 22 juni plaats in de Kon. Schouwburg tc Den Haag.
In de Rotterdamse Schouwburg komt het ballet op maandag
25 juni.
INGENIEUR EN COMPONIST HENK BADINGS
GAF NIEUWE MOGELIJKHEDEN
het gold de toepassing in het
klassieke repertoire van de
thans zo populaire saxofoon,
die in 1844 door de Belg Adolph
Sax werd ontworpen. Van zeer
recente datum is het Hammond
orgel, dat min of meer op
gezet als een goedkopere en
minder plaatsruimte vervan
ger van kerk- of concertorgel
in de amusementsmuziek he
iig erfgoed aantast, dat hij als slist reeds een geheel eigen
een klankbruut het Odeon te stem heeft gekregen. In dit in-
lijken voor de verwezenlijking lijf gaat, dat hij de klassieke strument werd voor het verkrij-
tradities met voeten treedt
Wie zich echter bezint op de geheel
historische gang van zaken zal
de balletmu- moeten erkennen, dat er weinig
ziek „Kaïn en Abel" recht kon relatie bestaat tussen de oud- ei^troniVche""sektör
doen wedervaren. Deze parti- testamentische harp, waarop daaraan voorafgaande
de intenties
ponist, voor Henk Badings
het de enige plaats
de partituur
de toon reeds
we weg. de elektro-
gnetische, ingeslagen.
De snelle ontwikkeling in de
tuur is namelijk geen rang
schikking in de traditionele instrument
volgorde van de in een
het
toonbalken naast het notenbeeld kwame bouw
een groot aantal veelal
technische dan muzikale
zeer uitzonderlijk instru- I
De geluidsbronnen, wel- I
ke de componist bij het I
tot klank brengen van
dit werk ter beschikking I
stonden, behoren voor I
een groot deel tot de I
elektronische apparatuur j
die in het Philips Natuur- j
kundig Laboratorium voor I
wetenschappelijke experi- I
mentele doeleinden werd
ontwikkeld.
grootmees-
Magisch geluidsdecor
T I ae weienscnappeiijKe speurar-
in het moderne orkest ^eid. deed ook de belangstel
ling richten op de toepassings
mogelijkheden van elektroni
sche apparatuur als directe ge
luidsbron. Dus niet al
leen de elektronen-
techniek als ontvang-,
uitzend- of verster
kingsmogelijkheid van
geluid, maar als zelf
standige geluidsbron.
Dal Henk Badings
zich aan een zeer radi
caal elektronisch ex
periment in deze bal
letmuziek waagde is
niet alleen te danken
aan een toevallig open
mogelijkheden bij deze
componist. Worden elders
bijv. in Keulen en Parijs
de experimenten met „concre-
ofwel ..abstracte" muziek
ZATERDAG 16 JUNI 1956
Hoe tast ik naar de zin van 't kleine leven,
dat Gij slechts korte tijd ons toevertrouwde
en dat te snel, alsof het U berouwde,
teruggeroepen werd, terwijl wij bleven.
Het baarde mij geen zorg, dat je moest derven
de doop. die je tot deel van Hem zou wijden:
alleen wie leeft, behoeft een steun in 't strijden.
Jij werd volledig één met Hem in 't sterven.
Je komst, kind. gaf mij vreugd' en nieuwe krachten,
maar 't was niet van je zijn de dienste zin.
Het was je heengaan dat mij gaf gewin:
een nieuwe doop een wassing van de voeten,
een door de diepte der verneed'ring moeten
tot waar, jou ginds, mij hier Hij stond te wachten.
J. M. van WmlsumQuispel,
uit: Bloeiend Puin,
uitg. J. N. Voorhoeve. Den Haag.
Bloeiend puin
Rotterdams beschouwen. Een keuze uit haar
J. M. vau» werk is onder de titel ..Bloeiend
Puin" bij J. N. Voorhoeve. Den
De echtgenote
burgemeester, m
Walsum—Quispel.
noemt een niet onverdienstelijk ge- Haag. verschenen. Men wordt ge
legenheidsdichteres. Ze schrijft nl confronteerd met een niet sterk.
tijd
tijd
ters als Stradivarius en Guar-
klanking bracht. Henk Badine.
t links) en ir. K. VermeuLer
(rechts) bij de kathodestraal
oscillograaf. die als praktiscl
hulpmiddel bij het stemmen rai
suit ere lonen dienst deed.
WAARSCHUWT
de nodige zelfcritiek
trouw nooit
met een
componist
eker niet onzuiver talent. I
De gebunöelue verzen zijn alles
zins geschikt om bij bepaalde ge
legenheden te worden voorgelezen
of gedeclameerd. Voor menigeen
kunnen deze positief-christelijke
gedichtjes, die nu en dan herinne-1
ren aan het werk van Jacqueline I
van der Waals, tot verkwikking I
C. R.
evolueerde tot een viool
geheel andere eigenschap-
Reeds in zijn radiofonische pen. En zo kan men voortgaan,
opera Orestes", welke in op- Bach was een van de eersten
dracht voor de Ned. Radio Unie die in zijn dagen welbewust
werd geschreven en indertijd ging profiteren van de eigen- vrijwel uitsluitend door tech-
met de Prix Italia bekroond, schappen van het „wohltempe- Hi
heeft Badings gebruik gemaakt rierte Klavier". De Mozart- ondernomen, de man du
Daar ligt Jeruzalem
De bron waaruit Jo van Dorp
Ypma put is blijkbaar nog niet
verdroogd. En al lijken de Poe's
en de Pa's uit haar streekromans
nog al eens op elkaar (vooral in
de gemakkelijk geschreven dia
logen). toch speelt zij het klaar En egocentrisch? Daarvoor
telkens weer een lezenswaardig komt Landré te veel onder men-
verhaal op papier te zetten. sen! Hij is nl. behalve componist
Wat nu een roman als ..Daar nog jurist, hij heeft zitting in tal
ligt Jeruzalem" geiea neeft. is van commissies, is secretaris van
m.i. de knappe constructie, waar- de Raad van Kunstzaken, heeft een
door zij de aandacht van de lezer functie bij het Buma. idem bij
eet-vast Donemus (die muziek van heden
daagse Nederlanders propageert*.
„Een toondichter kan soms wreder, ja slechter zijn dan de TIJGER IN WOESTIJN
gemiddelde mens. Want hij is gevoeliger en daardoor kwetsbaar
der; meestal is hij ook sterk egocentrisch." De praktijk valt o.i.
wel mee: Guillaume Landré en'zijn echtgenote zijn reeds zeer
lang gehuwd en maken niet de indruk dat bovenstaand oordeel
in hun huisje te Amstelveen onder de magnolia's en in hun moes
tuintje proefondervindelijk tot stand gekomen is.
kunst
kort
•fPf
i stap in de ont- hier
geheel eigen
van geheel nieuwe geluidsmid- piano' -
delen Zo stelde de bandopne- wikkelingsgang van de heden- verenigt in zich de inge-
mer hem in staat eerder opge- daagse piano uit het clavecym-
nomen koorfragmenten door bel. Zowel blaas- als strijkin-
versnelling of vertraging op een strumenten ondergingen
Resultaat:
opstellen
brengen. In de „heksenkoren"
verkreeg hij aldus zeer typi
sche effecten en zo kon de
hoofdfiguur Orestes via een bij
kans magisch geluidsdécor
met herinneringsbeelden gecon
fronteerd worden. Die nieuwig
heden in Orestes" waren geen
ondergeschoven toevallighe
den, doch bewust gewilde effec
ten. die door Badings (hij zelf
schreef hierover in ons blad)
nauwkeurig in partituur waren
gebracht.
Hadden menselijke en instru
mentale stemmen in dit werk
nog een zeer belangrijke func
tie, deze gebruikelijke geluids
media heeft Badings in de bal
letmuziek „Kaïn en Abel"
praktisch geheel achterwege ge
laten. Clavichord en piano le
verden hun klanken slechts als
ruw uitgangsmateriaal, dat
voorts elektronisch werd „be
werkt". Voor hei overige heeft
de componist zich geheel inge
steld op de eigen mogelijkheden
van een aantal elektroniscne
geluidsbronnen, welke hem :n
staat stelden zowel buiten het
traditionele klankspectrum te
treden als daarin soms geheel
nieuwe klankkleur te scheppen.
Geen robot-muziek
nieur juist 25 jaar geleden
haalde Badings in Delft het in
de com-
tot de laatste bladzijde
te houden.
In het eerste hoofdstuk worden
er twee kinderen geboren; bij de
boer een zoon en bij z;jn arbei
der een dochter. O. denkt u, die
moeten elkaar natuurlijk krij
gen. Maar neen dat loopt hier
wel een beetje -
rin heeft een droom, waarin dui
delijk uitkomt dat de dochter van
de arbeider eens het ongeluk van
haar zoon zal worden.
Het is nog niet zo eenvoudig
om, zonder in geforceerde ro
mantrucjes te vervallen, een ui uci UU11C11UU1U> s
dergelijk gegeven psychologisch dj0uitvoenngen hij zijn 50e
lelijk te maken. Toch is de jaaidag in Zweden, Frankrijk en
8e" Belgie laatstgenoemde omroep
wijdde zelfs een heel programma
werk komt de aan-
de Nederlandse omroep
i per dag plus het
an verslagen en rap-
- die vergaderingen.
de geneigdheid tot
anders af. De boe- boosdoen moet hij toch wel eens
zich voelen opkomen, gelukkig
afnemende mate.
VADER EN ZOON
schrijfstei
slaagd.
De uitzonderlijke goedaar- -(iij
digheid van boer Lekkerkerker
-n dan gerecht- Rfr
thans r
wekt echter
vaardigde twijfel, terwijl de be
kering van de N S B.-er wel wat
simpel is behandeld. Daar tegen
over staat veel te waarderen hu
mor. vooral tussen de regels
door. P. J. R.
»rp-Y|
deze symfonische kunstenaar
te vallen. Naar onze smaak ge
tuigt het van bijzondere tact dat
ae reeeis Zijn Wel "plicht de
j Re AVRO het initiatief heeft geno
men een uitvoering te verzorgen
„naar ligt van het „Requiem" van zijn vader,
k. Kampen, waarvan de partituur door Guil
laume Landré tijdens zijn langdu
rige ziekte in 1954 geheel werd her-
Een van zijn eerste grote en
onverwachte successen bleek
Landré's Concertstuk (1938
De componist verwachtte er n ets
van en installeerde zich zo er
mogelijk van het podium. „Ik
vroeg aan Eduard van Beinum mij
alsjeblieft niet van mijn stoel te
halen. Er komt hier in Den Haag
stellig geen hand op elkaar." De
dirigent antwoordde hierop met
een mopje: een töurist, die in
de woestijn tijgers gaat ja
gen en natuurlijk platzak terug
keert Doch geen nood: Voor tij
gers kan het ermee door
Maar o wonder, het publiek
klapte niet alleen, het blééf
klappen en Landré moest ten
slotte door de lange gangen ach
terom naar het podium. .En het
publiek klapte nog steeds Toen
ik op het podium voor het publiek
boog fluisterde Van Beinum mij
meesmuilend toe; Nouja!,
voor tijgersDe concertbe
zoekers zullen de onbedaailijke
lachbui, waarin de jonge compo
nist toen op het podium is losge
barsten. mogelijk aan spanning
hebben toegeschreven
Guillaume Landré is ten slotte
belangwekkend als mens. Vooral
omdat zijn kunstenaarschap en
successen hem de waarden tan
het gewone burgerbestaan niet
hebben ontnomen. Hij heeft,
evenals zijn vader, de hafmo-
nie weten te vinden tussen zijn
kunstenaarschap en de maat-
tvloeide uit grote persoon- schappij, waarin alleen op onge-
—i ,j o oor. prestaties, doch niet op cn-
e mensen wordt prijsgesteld.
I De Engelse tenor Peter Pears I
zal op zyn licderenrccital tijdens I
het Holland Festival (6 juli,!
Concertgebouw, Amsterdam) ook
drie Nederlandse liederen zin
gen en wel „Petrus wenende",
„Christus bespot" en „Christus
stervende", van onze landgenoot
Henk Badings.
Stat
het
intal
celschappen geste-
t 83.
De
schilder
Limburg
Portrettist Edmond Wingen, die
thans in Den Haag woont, hoopt
begin september a.s. zijn 50ste
verjaardag te vieren, ter gelegen-
heid waarvan dit jaar in Maas
tricht, Rotterdam en Den Haaj
jubileum ten toon steil in gen worden
gehouden.
De M.C.M.-filmmaatschapplj in
Amerika heeft hijna een nieuwe
film voltooid, die een tegenhan-1
ger zal zijn van de film
with the wind". De nieuwe film,
„Raintree County", gebaseerd op
Franklin
GUILLAUME LANDRé
Henk Badings bespeelt I
tionische clavichord,
de snarenktank door
die -
lijke genegenheid. Behalve
Willem Pijper dankt Guillaume
Landré muzikaal zeer veel aan
zijn vader, bij wiens dood hij zijn
bekende „Symphonia Sacra n Me-
Patris" schreef.
-S-*#*#*#*#*# -8- -8-
OZART heeft heslist een
ak gehad voor sopraan-
llllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De muziek di® op deze wijze
kon ontstaan, is echter geen
„muziek voor robots" gewor- zangeressen. Niet zozeer
den. Badings, die een 70-tal or- het vrouwelijk sehoon al
kestpartituren op zijn naam |nj daar dan wel gevoelig
5? mt voor - maar meer om h« „om.vpe Nog.f gerien van he,
schien minder geweld aan dan dat Mozart in zijn omgeving waarschijnlijk meer sopraan
sommige moderne componisten, altzangeressen kende (zijn vocale partijen schreef hij altijd i
i dus meer voor het hoj
prijs op 1
Ee;
a-groep
Guillaume Landré werd 24 fe-
bruari 1905 te 's-Gravenhage ge-
Willem Landré) ondanks boren, doch reeds zeer spoedig
van uitdrukking?,midde- verhuisde hij naar Rotterdam,
innerlijke verwantschap, waar zijn vader muziekcriticus
werd bij een der dagbladen. Om
streeks zijn veertiende jaar tuj
was toen op het gymnasium De-
gon de jonge Landré, bij wie
thuis vanzelfsprekend alles inu-
•X ziek was wat de klok sloeg, te
G: componeien. Hij wilde ook pianist
y worden Dus schreef hij wat pia
nostukjes die hij op leerlingen-
Zj avonden voorspeelde. zo goed
en kwaad als het ging. want hij
had eigenlijk tc korte vingers!
Vondel, de kousenwinkelier en
Spinoza, de brillenslijper. waren
ook maargewone mensen".
CARL LANS.
laat nl. de
en tjjdens de Amerikaanse
Zei oorlog, zoals „Gone with
vind" dit deed voor het Zu
Het wordt een zeer kostbar
lange film met Elisabeth T
en Montgomery Clift in
hoofdrollen.
Het Kon. Heerlens Mannenkoor
„Fancratius" zal in de Royal
Festival Hall te Londen de we
reldpremière geven van epn nieuw
werk van Benjamin Britten, nl.
„The Ballad of the little Mue
grave and Lady Barnard".
Via naald
en plaat
I ragische strijd
van een rechtvaardige'
die toch uitsluitend voor de ge- bepaalde zanders of zanper,
ijkte orkestinstrumenten schre-
ven. Choreografie en muziek «temtype componeerde, is er v
steunen uiteraard op het reeële andere factor in geding,
feitenmateriaal rond de eerste
broedermoord, dat Genesis 4 in Zou hier ook niet de in de
alle beknoptheid weergeeft. Dit psychologie bekende ..audition co-
dramatisrhó Peeeven eeeft Ba- loree een ro1 hebben gespeeld"
dramatiscne gegeven geen ca wü zeggen dat bij akousti-
d.ngs ruimschoots gelegenheid sche waarnf5,lngen „ptilche voor-
tot een rijke contrastwerking in stellingen komen. Het horen van
zijn klankschildering: de para- een klank kan het denken aan
dijselijke toestand waarin de een kleur teweegbrengen. De kleur
eerste mensen leefden, het of- wordt
fer der broeders Abel en Kaïn, [j^hap
waarbij de eerste zijn beste
runderen aan God opdraagt,
terwijl Kaïn van de vrucht des Zo" wordt ook 'het"r
velds schenkt. wel met bepaalde kleuren ver-
De choreograaf situeert hier bonden, evenzeer als het timbre
nocdelijk toch ook wel
Salzburg,
daarna vierde ze triomfen in
Amerika en ten slotte kreeg ze
een vast contract bij de Staats-
opera te Hamburg. Als gast zingt
ze in Salzburg. Wenen, Edinburgh
en van 1953 af ook in Bayreuth.
Daarnaast wijdt zij zich aan lied
kunst en oratoriumzang. De ver
tolking van deze altaria's is van
een bijzondere schoonheid. Muzi
kaal en technisch wordt hier
werkelijk het allerbeste geboden inspireerd
en de orkestbegeleiding
LANGE VINGERS
internationaal zang- zart. nl. het Vioolconcert
Zwitserse componist Frank Mar
tin (geb. 1890 in Geneve Martin
beschouw ik als een der grote
figuren van deze tijd Jarenlang ..In twee beroepen heb je lan-
woonde hij in Amsterdam en van ge vingers nodig. Het andere is
1950 af is hij leraar compositie pianist!", vond vader Willem
aan de Hoehschule für Musik in Landre. „Van componeren kun je
Keulen. Het twaalftoonsysteem helemaal niet bestaan." En hij
van Schönberg heeft hij zich ook zond zijn veelbelovende zoon n-ar
eigen gemaakt, maar het slechts Utrecht om rechten te gaan stu-
als een element gebruikt in zijn deren. Maar ook naar de gro-
zuiver muzikale beleving. Martin's te Willem Pijper, van wie tiij sa-
begin tot eind ge- men met Piet Ketting en Bertus
berekend, van Lier zijn compositoriscne op-
1951 ge- leiding heeft ontvangen. Het as
\yALTER BREEDVELD
wikkelt zich van lieverlede rèld hem bejegend!
tot een van onze beste roman
ciers. Deden zijn eerder versche
nen werken „Hexspoor" en
.Jsandra" reeds veel vermoeden,
thans heeft hij met „Hall en
Hefferley" een var
wekkendste roman,
van de laatste tijd.
i weerloze
de indruk-
geschreven de®rd- 0m
muziek i
Mozartstijl. Een kost- schrevi
-bleven.
Vioolconcert.
dat
zelfs als
an de toon beleefd. Was
Liszt die bij een orkest-
runderen aan God opdraagt, JgSjgIte^S,r'%e{iJ*Tuu«?-
componist
de offerdans,
plaats* een harmonisch klank- schilder Kandinsky^had_
patroon tegenover het dishar- za"S r,,rr,pn ppn pl
monische. Abels offer is God ijngSkieur
welgevallig. Kaïns offer mis-
haagt aan God. Dit doet de
De abstracte
xclusief .plaatje. een zeldzame uitdrukkingskracht.
achtige kleurenrijkdom en
hier mystieke stemming is.
rste deel (Allegro tranquil-
heeft Mozart lol heeft dramatische spanning.
Een werk van pure muziek, ge
maal vertolkt door de Weense
vioolgrootmeester Wolfgang functi
Schneiderhan. DECCA legde deze scha]
vertolking vast op de plaat (25 cm
langspeelplaat LX 3146) en het
werk, het spel en de opname zijn
ekinstrument een eigen kleur.
Zo zal ook Mozart zijn lieve-
ngskleuren gehad hebben, net
als ieder mens. En met deze lie-
velingskleuren verbonden had
toorn jegens zijn broeder bij hij ook zijn lievelingstimbre Dat
Kaïn groeien. De disharmonie was de hoge. lichte sopraan, hel- p„ Hongaarse alt Maria ion
neemt demonische proporties de[. fn stralend, van een maag- llasvay zong voor Philips en-
aan en eindigt in de verbijste- JSmm'S^?S™e?aStn'van"™!
rende climax: de moord op alt heeft hem niet zo erg gelegen;
Abel. Zelden zal een comporust hij verkoos - om het in kleuren concertaria voor alt en wel voor
zeggen het geel boven het de zanger Francesco Fortini. In
ipera's komen natuurlijk
Heilig erfgoed
Bij het luisteren naar deze
muziek zoekt men in het begin
als het ware automatisch naar
verwantschap met de vertrouw
de klanken van gekende instru
menten. Men houdt daar echter
al spoedig mee op. Niet omdat J||p
de luisteraar door een cacofo- Francesco Fortini
nie van geluiden wordt omge- burg. Kastraatzang.
ven die geen uitweg biedt, ger veel voorkomende verschi
maar wel omdat hij wordt op- ningen. In de middcleeuwr-
genomen in een nieuwe ge- den knapen in Ital**»
luidsrealilei, en gegrepen door d^eSmS"!';»"
bruin. Moest hij typeren
opera's, dan zocht hij natuurlijk
naar het adequate stemtimbre.
In verhouding tot het aantal so
praanaria's schreef Mozart maar
heel weinig altaria's. Naast de
altpartijen in zijn opera's schreef
Mozart maar één concertaria
voor alt. nl. „Ombra felice"
(K V 255) En dat was dan eigen
lijk nog voor een man, nl een
:gn. altkastraatzanger
alt-ai
de
,Che Scompiglio"
uit de jeugdopera „La finta
semplice", de aria van Sesto uit
„La clemenza di Tito" en de
aria's van Giuditta uit „La Be-
tulia liberata Het is interessant
deze altaria's bij elkaar ie heb
ben op één plaat en daarvoer
Salz- plaat A 00771 Ri.i gezongen door
Maria von Ilosvay en begeleid
door de Wiener Symphoniker o.l.v.
Bernhard Paumgartner.
gekastreerd Maria von Ilosvay is in ons
krijgen. In land geen onbekende meer. Zij
zangspe- werd in 1915 in Magykalló (Hon-
de zeer suggestieve werking. Jen wijde men echt zo hoog mo- g^ije1) geboren en behaalde
die van deze balletmuziek uit- gelijk uitstijgen boven de wer- de Muziekacademie te Boedapest
gaat. kelijkheid, men wilde een irreëel het diploma als solo-alt van de
Niettemin zullen door velen effect bereiken, en dat moesten opera-klasse met de hoogste on
grote weerstanden overwonnen dan die hogere stemmen symboli- derscheiding. Zij voltooidi
moeten worden. Men zal Ba- seren. studies a
dings verwijten d*t hij een hei- Hoe het zij, Mozart schreef een vatorium
het Weense Conscr-
ZOALS bekend was Mozart vrij
metselaar en m zijn opei
„Die Zauberflöte
getracht de vrijmetselaarsidealen
uit te dragen. In 1784 werd Mo
zart als vrijmetselaar ingewijd
in de loge „Zur Wohltatigkeit"
te Wenen en in 1785 kwam hij
als gezel in de loge „Zur gekron-
ten Hoffnung". waartoe ook Haydn
zou hebben behoord. Mozart heeft
meerdere maconnieke werken ge
schreven, waartoe ook behoort
„Eine kleine deutsche Kantate:
Die ihr des unermesslichen Welt-
alls Schöpfer ehi
en pianobegeleiding in opdracht
van de Hamburgse koopman en
vrijmetselaar F H. Ziegenhagen.
Het manuscript bevindt zich in de
Universiteitsbibliotheek van Upp
sala (Zweden), waar het terecht
kwam door de Zweedse diplomaat
Frederik Silverstone, die tijdens
zijn verblijf in Wenen gedurende
1796 tot 1803 kennis maakte met
Haydn en met Mozart's weduwe
Constanze. Van haar moet hij
enkele waardevolle manuscripten
hebben gekregen, w.o deze klei
ne cantate.
HIS MASTERS VOICE heeft
dit prachtige werkje thans, teza
men met 7 Mozartliederen, op de
plaat vastgelegc in een sublieme
vertolkjng door de Zweedse so
praan Maria Ribbing, muzikaal
begeleid door Stig Ribbing aan de
vleugel en door knap mandoline-
spel van Ebbe Gr'ms-Land in do
twee liederen „Komm, liebe Zi
ther" Een verrukkelijke, lichte
en nuancerijke stem, deze Ma
ria Ribbing. die liederen als ,.An
die Einsamkeit" en „Abendemp-
findung" ontroerend zuiver weet
te brengen. Helaas is de opname,
technisch niet _o fraai. (25 cm.
langspeelplaat BLPC 1).
TOT slot een werk uit deze tijd,
maar van een zelfde speel
vreugde als de muziek van Mo-
hard
's Morgens bovendien woonde hij
geregeld de repetities
bijzondere kwaliteit. Ernest ti
U.S.O. bij. Niettemin behaalde hij
in 1929 reeds de meestertitel Een
jaar of vijf was hij jurist bij de
gemeentesecretarie van Arnhem,
doch in 1939 aanvaardde hij de
in Staatsweten-
•lsrecht te .'m-
sterdam. Zestien jaar is hij dit ge
bleven.
Daarnaast werd hij muziekcri-
dirigeert het Orctiestre
de la Suisse Romande in de be
geleiding In een goede discotheek
mag de hedendaagse muziek niet
(K.V.619). ge- ontbreken, dus ook niet dit prach-
hoge zangstem tige werk
„Ik ben als het ware op
krant geboren." zegt Landre.
heb me er steeds voor gehoed
kunstenaar persoonlijk aan
sade
romponist o.m. de grote
„Le Vin Herbé" en „Golgo-
op zijn naam heeft staan.
CORN BASOSKI
anders." Welk
smartelijk bewijs voor de juist
heid van dit standpunt leverde
hem in 1929 een plaatselijk blad
dat over zijn Symphonictta
schreef; „Zou de dirigent ook voor
dit stuk belangstelling hebben ge
had, wanneer de componist b.v
Jansen-junior had geheten?
Landré's eerste wereldsucces
was een ..Albumblad" - een Dit boek paart
vioolstukje dat hij op zijn 18e jaar W™»LYS
schreef en dat Erna Rubinstein
overal ter wereld op haar
nee's heeft gespeeld
Merkwaardigerwijze heeft Lan
WALTER BREEDVELD
gepassioneerde menselijke
problematiek.
Hall. de hoofdfiguu:
—au. ae nooianguur, is „.„-j:..
toch op de piano ucgon, een rechtvaardige; gecompliceerd
?en pianoconcert geschre- door zijn ongecompliceerdheid.
Van zijn symfonische werken Van hem geldt het Evangelische
noemen we hier de vier sym woord, dat hij zijn leven heeft ge-
fonieën, zijn celloconcert, zijn geven voor zijn vrienden. Zijn
Symphonia Sacra, dc Quatre Mou- daad uit de eerste wereldoorlog,
vements Symphoniques en zijn toen hij zijn gewonde vriend Hef-
Orkest. Vooral ferley onder een regen van gra
naten wegsleepte
in Amerika wordt hij veel
succes gespeeld. Een der groot
ste kunstcritici (Howard 'iaubn.an
New York Times 1954
schreef over zijn derde symfonie,
uitgevoerd door Eugene Orman-
dy; „Ik herinner mij deze muziek
van haar première in Nederland
drie jaar geleden, als een ernstig,
dikwijls aangrijpend, van vakman
schap getuigend werk. Hernieuw
de kennismaking heeft deze her
innering niet beschaamd."
Juist daarom is 1
slachtoffer
het leed.
Zijn leven is als het ware de I
confrontering van de idylle met
het boze. In dienst van een indus
triële onderneming wordt hij daar
ondanks zijn zwakke gezondheid
(lijdende als hij is aan zijn her-1
senverwonding) hoog gewaar-1
leerd. Om zijn menselijke ejgen-
ichappen wordt hij bevorderd tot
de personeelsdirecteur. Hij trouwt I
op latere leeftijd en zijn gezin is
een voorbeeld van geluk. Hij schil
dert zeer verdienstelijk; zijn
vriendschap met politie-inspecteur I
Hefferley. die hij eens redde van
de dood. is hecht en sterk. Hij be
leeft zijn rooms geloof oprecht en
is hierin temidden van een met
roomse omgeving een eenling.
Deze mens wordt door de veel
jongere, verbitterde, onevenwich
tige vrouw van de president-direc
teur in een satanisch web gespon
nen. Die Margaret is als het wa
re het tegendeel van Hall: zij is
gecompliceerd, bitter, wreed, vol
ressentiment. Ook zij schildert, I
maar slechts het verwordene, het
ellendige, het verkrampte. Wan
neer zij Hall niet kan krijgen,
waar zij hem hebben wil, beschul-
digt zij hem. Hij wordt ontslagen,
verliest zijn proces om -erherstel,
omdat hij Margaret, die in zijn
ogen een ongelov:ge is, verhinde
ren wil een eed, die voor haar
toch geen waarde heeft, te laten
afleggen.
Zo vangt zijn ontluistering aan.
Een rechtvaardig leven zakt weg
in een poel van diende. Als een
uitgestotene scniet hij in zijn wan
hoop zijn directeur neer. Een op-
gejaagd mens wordt ten slotte in
s*?. mtrl" zijn schuilhoek door de politie be-
fijnzinnige trapt en het is inspecteur Heffer-
ley. die het dodelijke schot op
hem lost.
Walter Broedveld heeft deze
tragische strijd van een recht-
rdige in een boze wereld op
meesterlijke wijze gestalte ge
geven. De duistere machten win
nen het op dez aarde, maar de
rechtvaardige zal nochtans leven
in het geloof. In dit geloof ver
trouwt Hall zich toe aan Gods
rechtvaardigheid.
Een sterk boek. dat na lezing in
het geheugen blijft ingekerfd,
'echtsterrein, waarbij hij zelf
ongeneeslijke hersenverwonding dat het de diepste levensvragen op
opliep, tekent hem als een sym- een indringende, menselijk
bool. Hij is als een geknauwde matische wijze vorrr geeft,
heilige. Zo zal voortaan zijn lev(
zijn: gemarteld zal hij worden,
juist omdat hij een rechtvaardige SmifraS
Breedveld tekent ons deze Hall
als een begaafde: een door dc
Hemel met vele talenten begiftig
de en met vele gaven ovcrladene.
Let op de auteur Walter Breed
veld; van hem mag men
God het wil
nog veel verwachten.
EV. GROLLE.
•eld: „Hall
Hef
ferley". Uiig. De Fontein, L'trecht,
