Zendingswereld herwint
verloren terrein
CHRISTEN EN POLITIEK
FEISSER: de dominee, die niet dopen wilde ILfrkJsBap"
Wat is een sekte?
niA'm ft'HLy iiii
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 9 JUNI 1956
NIEUWE FASE IN GESCHIEDENIS
VAN DRUKPERS EN ZENDING
„Er is een pakje voor U uit Nigeria," zegt iemand tegen me. Een
stijve rol wordt me overhandigd en als ik het papier er af scheur komt
een aantal Afrikaanse bladen tè voorschijn. Op de achterpagina staat een
advertentie van Phnips; binnenin adverteert men Blue Band, alleen dit
keer staat geen knappe Nederlandse huisvrouw te waaien met een pakje
margarine, maar een even knap negerinnctje houdt een blikje met zon-
doorstoofde, vitaminenrijke inhoud in haar hand. „African Challenge"
is het jongste, maar nu reeds het grootste geïllustreerde maandblad van
geheel Afrika; het is de „Spiegel" voor de neger. Dezelfde kalender, ge
knipt uit dit blad, hangt aan de muur van een woning in de buitenwijken
van Lagos, van een schoollokaal in Ogoro en van een melaatsen kolonie in
Bori-Ogoni. In een oplaag van 150.000 brengt de „Challenge" iedere maand
tot in de verst afgelegen gehuchten zijn blijde boodschap.
Het zendingstijdperk begon met Wil-| liefst geen blanke maar een kleurling,
liam Carey, de eerste zendeling naar En verder is er een regelmatige halve
India. Duizenden pioniers volgden zijn pagina Bijbelstudie, een vrouwenpagi-
voorbeeld en trokken de binnenlanden na, en bevat het blad alle mogelijke
in om onder de heidenen te gaan wo- practische aanwijzingen. In het janua-
nen. Ze stichtten scholen en ziekenhui- rinummer van dit jaar werd de aan-
zen. Vaak was het eerste gedrukte bo^k dacht gewijd aan de tanden van de ba-
taalgebied de Bijbel, en I by, in het zojuist verschenen
ikpe~~
ïelii
zendelingen leerden de bevolking
Bijbel lezen en tevens waren zij de dok
ter voor het lichaam. School en zieken
huis zijn jarenlang de twee machtigste
instrumenten geweest om de bevolking
te bereiken. De volkeren ontwaken ech
ter en gaan zelf ziekenhuizen stichten
en scholen openen. De dokter is niet
langer de verpersoonlijking van de
Christus; de onderwijzer niet langer.de
vredesapostel. School en ziekenhuis zijn
niet meer de uiterlijke tekenen van het
Evangelie, maar worden meer en ineer
slechts de kenmerken van een westerse
beschaving. Vijftig jaar geleden was
een dokter een „gave Gods,' nu is hij
een „plicht van het westen." Te lang
heeft de zending alleen stilgestaan bij
de primaire humanitaire aspecten als
gezondheidszorg en de bestrijding van
het analphab°tisme.
Men opende de ogen
van de bevolking voor
een geheel nieuwe we
reld. en wel die van be»
boek. en het communis
me greep zijn kar.s. Ec-n
vloedgolf van rode Ier-
tuur stroomt de onont
wikkelde gebieden bin
nen en wordt gretig ver-
alonden.
En de zending raak
te achterop. Lectuurver-
verspreiding bleef het
werk van de enkeling,
die ergens in een klein
drukkerijtje zijn boekjes
drukte, vol liefde, vol overgave,
vaak met weinig ervaring,
verlangde naar meer, maar
tafelmanieren. Het blad brengt
niet alleen een geestelijke boodschap,
maar heeft ook een opvoedende taak.
PING PONG
Als men het blad doorbladert, heeft
men er geen idee van dat er blanken
achter staan, en heel veel regelmatige
lezers weten dit ook niet. Het is hun
blad geworden, het blad van de kleur
ling. Dit is niet eenvoudig. Toen men
voor één van de komende nummers een
artikel wilde wijden aan ping pong, leek
dat een betrekkelijk gemakkelijke zaak.
Uit een bibliotheek werd een boekje op
gediept waarin men alles kon vinden.
Toch waren er vier mensen voor nodig,
dié samen 14 werkuren er aan besteed
den om het artikel te schrijven. De
spelregels moesten eenvoudiger gesteld
worden en zo beschreven worden, dat
iemand die nimmer een tennisballetje
neger
AFRIKA ONTWAAKT
Afrika ontwaakt en geheel nieuwe we
gen moeten gezocht worden om nieuwe
behoeften te bevredigen. De ogen van
de zendingswereld gaan hiervoor open.
De „African Challenge" is een bewijs
van een „revolutie", die zich in stilte
voltrekt; zij kon wel eens een nieuw
tijdperk in de zendingsgeschiedenis in
luiden.
Veel is er veranderd iij-de, zendings?
.werèldsedert de laatste- wereldoorlog,
maar dé afgelopen vijf jaar zullen in
het bijzonder in de zendingsgesch'ede-
nis van Afrika en Zuid-Amerika te beek
staan als de „overwinning van de druk-
Men ging begrijpen, dat de uitgave
van lectuur niet meer de taak was van
een man ergens in de binnenlanden,
maar dat het centraal moest geschieden
en door vakmensen verzorgd moest wor
den. Hel was Sudan Interior Mission
(de zending in de binnenlanden van
Soedan), die greep naar het hoge doel:
Een christelijke radio en krant voor
geheel Afrika. Zij zocht geen theologen,
geen afgestudeerde Bijbelschoolstuden-
ten. geen mensen met een godsdienstige
opleiding, maar vakmensen uit de we
reld van radio en pers, die als christe
nen hun gaven wilden geven voor de
evangelisatie van Afrika. Na veel ber
sprekingen vonden ze de juiste mensen
en kon men beginnen aan de plannen
van een radiostation en^een maandblad
voor het Afrikaanse volk. Reeds enkele
jaren zendt het radiostation ELWA zijn
veeltalige evangelisatie-programma's uit
en drie jaar geleden verscheen het eer
ste nummer van het nieuwe maandblad
„African Challenge". Het succes was
enorm. Na een ongekend korte tijd
moest de drukker van Lagos zeggen:
„Ik kan het wek nW. aan, mijn per
sen zijn niet snel genoeg".
Men zocht een andere drukker, maar
nergens in Afrika was een pers té vin
den, die de gevraagde hoeveelheid bla
den iedere maand opnieuw kon leveren.
Nu wordt de copie kant en klaar ge
maakt in Lagos en in Engeland via een
fotografisch proces gedrukt en vandaar
uit gedistribueerd over geheel Afrika
van noord tot zuid en oost tot west.
HOOFDEN BIJ ELKAAR
Het experiment werd met aandacht
door de verschillende zendingsgenoot
schappen gevolgd, en na het ongekende
succes begon men een dergelijk blad
voor de Franse gebieden in de Franse
taal. Zuid-Amerika hoorde ervan, en
enkele maanden geleden is men met een
Spaanse uitgave begonnen en een Por
tugees maandblad staat op stapel.
Zendingsgenootschappen die alleen de
enorme kosten nimmer konden dragen
en ook de vakmensen niet bezaten, heb
ben de hoofden bij elkaar gestoken en
in Zuid-Amerika zelfs een vast lectuur
verspreiding-genootschap gesticht. dat
van alle kanten ondersteund wordt.
De „African Challenge" is geen blad
voor de christenen na est son'teel'ike
bladen voor de niet-christenen Het blad
heeft een opdracht en een boodschap.
Het is zendingswerk. Dat wil niet zeg
gen. dat de inhoud geheel bestaat uit
evangelisatiestukjes, in het geheel niet.
- Dit blad is voor de niet-christenen be
doeld en men zou die daardoor niet kun
nen bereiken. Daarom begint ieder blad
met nieuws. Anderhalve tot twee pagi
na's zijn gewijd aan een overzicht van
het belangrijkste gebeuren. De nadruk
ligt natuurlijk op Afrika zelf. Dan is er
het korte verhaal. Meestal gebruikt
men daarvoor de levensgeschiedenis van
een bekend of minder bekend christen.
gezien had zou begrijpen
ging. Bepaalde woorden
meden worden, of worden uitgelegd,
dat de lezers anders in het geheel niet
zouden begrijpen wat er werd bedoeld.
Onder aan ieder kort verhaal staat
dan ook een woordenlijstje met de moei
lijke woorden. De kop van dat lijstje is
op zichzelf al een vondst. Er staat niet:
„moeilijke woorden" want de lezer zou
dan onbewust het verivijt voelen: wat
zijn jullie toch dom. Neen er staat bo
ven: Nieuwe woorden! Nu voelt de lezer
zich trots dat hij steeds meer leert.
Vorig jaar gebruikte men een ver
haal, dat in een zondagsschoolblad van
Amerika gestaan had. Gemakkelijk zegt
U. dat behoefden ze alleen maar over
té nemen. Het was het verhaal van een
Amerikaanse neger, dus het lag in de
lijn van het Afrikaanse volk. Maar het
was niet zo eenvoudig. Na een eerste
doorlezen moesten verschillende woor
den veranderd worden: „Sterke zwarte
vingers" werd „sterke vingers", „vol
gens Webster" werd „volgens het
woordenboek", dollars werden ponden.
Pas echter toen het verhaal voor de
tweede maal door de redactie werd
doorgenomen, ontdekte men een aantal
uitdrukkingen die de gemiddelde neger
in het geheel niet zou snappen. Uit
eindelijk bleek, dat men het artikel
beter opnieuw had kunnen schrijven dan
het i
te i
had i
meer tijd verspeeld aan de veranderin
gen.
Dat het blad invloed begint te krij
gen, is reeds merkbaar. De hoofdredac
teur, Harold Fuller, schreef eens: „Ik
hoorde een nationalistische leider eens
uitroepen: „De zendelingen zijn bedrie
gers en ze zijn de dienstknechten van
het imperialisme". Nu is hij een eerste
minister. Kort geleden vertelde hij mij,
dat hij de Challenge regelmatig, las en
dat zijn dochters zo lang gezeurd had
den om extra Kerstnummers, dat hij
hen zijn eigen nummer maar had gege
ven". Het vertrouwen van de heidenen
wordt gewonnen door de Afrikaanse
sfeer van het blad, en daarom wijst hij
de boodschap niet zo spoedig af als hij
gewezen wordt op zonden in zijn leven.
Hij voelt het niet als een ondermijning
van oude gewoonten. En de brieven, die
iedere dag het redactiekantoor bin
nenstromen, getuigen van een zeer wijd
verbreide zegen. Telkens weer worden
heidenen gewonnen voor de boodschap
van Jezus Christus, die dan aan de
dichtstbij gelegen kerken of zendings-
posten worden doorgegeven.
GROOTSTE PROBLEEM
Het grootste probleem is natuurlijk de
bezorging van het blad. Afrika kent
geen twee postbestellingen per dag. Uren
moeten vaak per vrachtwagen worden
afgelegd langs modderige wegen. En
som* ontmoeten de vertegenwoordigers
en bezorgers ongekende moeilijkheden.
Toen de truck de bladen ergens in Qost-
Nigeria zou afleveren, werd ze plot
seling omringd door zeer vij'andige in
woners van het dorp, die met hun mes
sen klaar stonden voor een aanval.
Iemand had het gerucht verspreid dat
de blanken de kinderen vergiftigen wil
den met melk die in de school werd uit
gedeeld. Toen de vertegenwoordiger aan
kwam rijden meenden ze beslist, dat hij
de vergiftigde melk kwam brengen.
Maanden lang bereikte
de verkoop van de bladen
daar een dieptepunt
dat woedende ouders hun
kinderen meteen de
school uit kwamen sleu
ren als de truck maar
in de verte te zien was.
De uitgave van een
dergelijk blad kent zijn
eigen moeilijkheden, maar
de wetenschap dat het
blad ten zegen is voor
duizenden schenkt een
grote innerlijke blijd
schap. Men wil deze lec
tuur lezen Een man van de Kikuvn-
stam sprak voor een groot aantal lezers
uit Afrika, toen hij schreef: „Ik be
steedde te veel tijd aan het lezen van
andere kranten, speciaal politieke bla
den. Daaruit putte ik geen geestelijke
winst. Maar dat kan ik wel door Gods
boodschap te lezen in de African Chal
lenge. Ik ga er met mijn vrienden over
Gesprek met Engels politicus
Nog enkele .dagen en we zullen het
vereiste hokje weer invullen óp
stembiljet. De meeste lezers zullen hun
keus wel reeds bepaald hebben
dereen weet waarvoor deze krant staat.
Bovendien is .dit geen pagina vooi
tieke toespraken.
Wel hadden we vorige week het
recht om één van de mei
staande christen politici te ontmoeten
Schotland, die als conservatief zijn
plaats inneemt in het Lagerhuis. Mr.
John Henderson's naam heeft
kende klank gekregen onder de Engel
christenen
!ij was een der eersten, die contact
had met Billy Graham, en door zijo
toedoen vooral werd deze evangelist u"
genodigd, om zijn bekende campagnes
Engeland en Schotland te houden.
Juist in verband met de dromende
verkiezingen vroegen we hem hoe zijn
verhouding was als christen tot de po
litiek. Groot. Brittannië kent geen
christelijke partijen zoals wij in Neder-
Mr. John Henderson,
lid van het Britse
Lagerhuis, bespreekt
een theologisch pro
bleem met de evan
gelist Billy Graham
tijdens een televisie
uitzending.
land hebben. Er zijn slechts .drie par
tijen vertegenwoordigd in het
ment: De conservatieven, de art»
partij en dé liberalen.
De meeste christenen, die zich
politiek begeven behoren tot de
partij. De gemiddelde anglo-saksische
christen van orthodoxe belijdenis meent
dat het privé-recht een eis is van Gods
Woord en men wijst het socialisme
daarom af als niet overeenkomstig de
Schrift. Slechts in de vrijzinnige krin
gen ziet men een doorbraak naar het
socialisme.
Mr. Henderson begon te zeggen, dat
men in Groot Brittannië in "het alge
meen politiek en geloof van elkaar
meende te moeten scheiden. Het geloof
heeft te maken met eeuwigheids-waar
de politiek met aardse kwesties.
Maar als men een goed politicus wil
zijn moet men naast geloof in dé prin
cipes van de partij ook een zeer bewust
geloof in Christus en Zijn Woord bezit-
De politiek bekommert zich om aardse
waarden, zoals de welvaartsstaat, defen
sie, buitenlandse politiek, en in de poli
tiek wordt de christen geheel bepaald
bij dingen die de tijd aangaan. Maar
toch ligt hier een heilige roeping
de christenen. Hij mag zich-niet afzij
dig hóuden. Hij Speelt als politicus im
mers nief alleétT eeh belangrijke 'plaats
inde verandering van de. sociale om
standigheden van 'zijn medemensen,
maar heeft een veel diepere boodschap.
Bij voorbeeld als de christen de slop
het hart van een individu kan ne
men zal die man zichzelf uit de slop
pen halen. Bij het hart moét men be-
gihnen. Bovendien moet de Christen
naar zijn roeping een zeer belangrijke
taak vervullen door steeds te getuigen,
een ander leven is. De basis,
waarop dat nieuwe leven wordt gebouwd
is Christus Zelf: Daarom heeft de
christen een tweevoudige taak. Hij
draagt zijn steentje bij in de dingen die
aan de tijd gebonden zijn, en wat be
langrijker is. hij wijst voortdurend op
de eeuwigheid.
Ik vroeg of het soms moeilijkheden
Wat een verschil
Het verschil tussen luisteren naar
een radiopreek en de kerkgang,
heeft iemand eens gezegd, is
bijna het verschil tussen een
telefoongesprek met je meisje
en een avond samen doorge
bracht.
het
Toen Jan Theeuwes met de vraag kwam of zijn
kind gedoopt kon worden voelde ds. Feisser, dat
er een historisch ogenblik aangebroken was. Tot
nu toe had hij niet veel moeite gehad met de
ouders, die hun kinderen wilden laten dopen. Hij
had hun rustig en ernstig uitgelegd dat hij inner
lijke bezwaren tegen de kinderdoop had, maar
dat een beslissing van de hogere kerkbesturen
de zaak wel zou oplossen.
De ouders hadden daar genoegen mee geno
men, maar Jan Theeuwes zou dat niet doen. De
man was er nog steeds over gebelgd, dat de do
mmee hem indertijd de toegang tot het avond
maal had afgeraden, en zelfs geprobeerd had hem
onder censuur te stellen. Hij was toch aan het
avondmaal gegaan en dominee had toen het brood
gebroken, de wijn ingeschonken, maar niets rond
gedeeld. Hij was de kansel weer opgegaan en had
gezegd: „Degenen, die 'vrijmoedigheid hebben het
te gebruiken, kunnen het nemen." Neen. met
Theeuwes zou wel geen rustig gesprek mogelijk
zijn; hij wilde de zaak op de spits drijven.
DE BREUK
„Wat is Uw verlangen" vroeg ds. Feisser hem,
toen hij binnen was.
„Ik wil mijn kind laten dopen."
„Waarom is dit Uw verlangen?" Innerlijk moest
hij zich beheersen.
Het antwoord deed het bloed binnen in hem nog
meer bruisen: „Omdat het overal geschied en de
zaak ook hier gebruikelijk
Pinksteren 1956 ivhs voor de Baptisten
in Nederland meer dan een zêndingsfeest,
meer dan een herdenking van het ont
staan der christelijke kerk. Pinksteren
was een jubileum, een herdenking van
het 75-jarig bestaan van de Baptisten
Unie. Verwar de Nederlandse Baptisten
niet met de wederdopers uit de dagen
der Hervorming. Jantje van Leiden en
Thomas Münzer waren de Vaders niet
van deze groep. Schuif nimmer een
Baptist de extatische verschijnselen van
de dwepers uit die tijd in de schoenen.
U doet hun dan onrecht. Verwar het
Baptisme ook niet met de Veel rustiger
stroming ontstaan uit het werk van
Menno Simons, nóch met de Engelse
Baptisten die naar Amsterdam vluchtten
om daar een tijdelijk heenkomen en rust
te vinden. Het Nederlandse Baptisme is
een plant van eigen bodem, ontstaan uit
Afscheiding en Reveille.
het d«
den?"
„Kunt ge de vragen
naar waarheid beantwoorde»
„Nee. volstrekt niet."
„Acht ge dan de doop van enig belang voor de
ziel van uw kind?"
„Nee, maar het zal toch gedoopt worden."
Hier stonden niet twee gelovigen tegenover el
kaar, die op een bepaald belangrijk punt van me
ning verschilden Hier kwam de oppositie voort
uit gebelgde trots van een natuurlijk hart, die
kostte wat het kostte die dominee er uit zou krij
gen.
Twee dagen later, op 26 september 1843. kwam
de man weer, nu met twee ouderlingen om de
voorganger te dwingen het kind te dopen. De pre
dikant moest zich inhouden om rustig te blijver
toen ze zeiden: „Gij zijt onze knecht en word1'
ervoor beloond om ons werk te doen."
De breuk tussen de begaafde dr. J. E. Feissei
en zijn kerk in Gasselternijveen was volkomen.
Vier maanden later werd hij als predikant afge
zet. Zijn familieleden vonden hem een dwaas er
zijn moeder wilde hem niet eens meer zien.
Hoe heel anders had zijn ieven kunnen zijn, al'
hij niet geprobeerd had de kerk te hervormen
Als hij gedaan had, wat zijn voorgangers deden
Zij zelf hadden hem verteld, dat de gemeente zon
der enig geestelijk leven was, maar hadden haar
volgens zijn gevoel in een valse rust gelaten. Ds
Feisser was geen man uit de mindere klassen
Hij werd in een soldatenfamilie geboren. Beiden,
zijn vader en grootvader," waren officieren. Hij
behoorde tot de gezeten burgerij. Bovendien had
zijn huwelijk met baronesse Van Heeckeren dt
deuren tot de hoogste kringen wijd voor hem open
gegooid. Men hoorde hem gaarne. Hij was eer
voortreffelijk spreker en had als een eerwaardig gemeente,
predikant, geëerd en aanbeden een rustig en kalm Zijn eerste taak
doopsformulier wel leven kunnen leiden. Maar het werd geen rustig, keraad te krijgen. Het is hem
vonk van het goede weer wilde oprakelen in de
harten van de mensen. Steeds had hij onder de
invloed van de Groninger theologie gestaan, daar
immers had hij gestudeerd en zijn doctorstitel
behaald. Maai" zijn studie vond met zijn graad
geen einde, en vaak zag men hem 's avonds gebo
gen over zijn boeken.
CARDIPHON1A
Terwijl buiten de herfstwind de bladeren van
de bomen rukte en legen de ruiten van de pastorie
beukte, zat hij tot diep in de nacht gebogen over
het oude boek van Newton: „Cardiphonla." Hoe
wel het voor het eerst het licht zag in 1783, was
het nog lang niet verouderd en zeker niet voor
dr. Feisser. Hij las het gretig, maar vaak moest hij
het evén terzijde leggen om over het geschrevene
te mediteren. Zou Newton gelijk hebben? Zou het
waar zijn, dat er geen goeds is in de mens? Be
stond er werkelijk een uitverkiezing tot wederge-
Sinds het lezen van Cardiphonia was hij nimmer
meer dezelfde. De deur ging open naar een nieu
we leer, dié de oude leer van de Hepvofrfting was.
Onmiddellijk begon hij de onmacht der mensen
om enige ziel te bekeren te prediken. Hij maakte
het onderscheid tussen naamchristen en- gelovige,
tussen bekeerde en onbekeerde. En omdat hij niet
alleen een man wan het woord was, maar ook
de daad, begon hij te zoeken naar de zuivere
s de „dode leden" uit de ker-
gelukt,
1 het heeft wel zijn eigen hoofd gekost. Steeds
groter werden de tegenstellingen. Vooral toen hij
begon te leren, dat de kinderdoop niet Bijbels
was. en het geloof de doop moest vooraf gaan.
li— Feisser werd de dominee, die niet dopen wilde.
^V,&M?w,JïïL^,5K1 Nieuwjaaremorgen 1844 w*nl het votini, ven
de kansel afgelezen. Dr. J. E. FéisSèr Was üit
zijn ambt ontzet.' Slechts een kleine groep gelo
vigen volgden hem.
Op een mooie zondagavond, toen de wind was
gaan liggen en geen enkel geluid de stilte in het
wijde veenlandschap verstoorde, liepen acht men
sen, zeven mannen en een vrouw naar het veen-
water achter het schuurtje van boer Reiling, een
vriend van ds.Feisser. Dc kinderdoop had geen
vaarde meer voor hen en nu zouden ze echt ge-
loopt worden.
De Duitse -baptist Köbner daalde voor hen in
iet water af, en één voor één werden ze onder
gedompeld -in liet bruinige veenwater. De kikkers
keken zwijgend toe, een reiger vei get zijn avond
maal. De eerste Baptisten doopdienst werd gehou
den. Nog diezelfde avond werd de eerste gemeen
te van gedoopte christenen geinstitueerd. Weinig
leseften ze in de overweldigende blijdschap van
dat ogenblik welk een zware weg voor hen lag.
Zelden is een kerkgenootschap of groep meer ver
guisd, maar uit het eerste zevental is een leven
de kerkgemeenschap ontstaan. Het Baptisme was
ontkiemd en had de aardkorst van haat en nijd,
spot en hoon doorbroken om in het zich steeds
uitbreidende kerkelijke bos een eigen plaats te
GEEN WEG MEER
De dood rukte hem uit zijn gezapige dommel
In nauwelijks een jaar tijds stond hij di
aan een pas gedolven graf. Beide kinderen
vrouw stierven en zelf leed hij aan een hevige
oogontsteking. Prediken kon hij niet meer. Niet
alleen was hij lichamelijk er niet toe in staat,
maar geestelijk vond hij helemaal geen weg meer.
Hij had altijd gepredikt, dat de mens naar het
Evangelie van Christus moest leven, dat de mens
zijn best moest doen,dan zou God hem wel zalig
maken, maar hijzelf was vastgelopen in de nood
In zijn eenzaamheid zocht hij zijn ouderlijke
woning weer op, orri o-pnieuw te luisteren naaT
iijn grootmoeder, die hem als kind reeds de ver
halen uit de Bijbel had verteld. Een half jaai
later nam hij weer een beroep aan. Gasselternij»
veen kreeg een predikant, die door een diepe weg
was gegaan. Zijn prediking was verdiept: hij sprak
uit persoonlijke ervaring. Al gauw was de keVk
'e klein. Van heinde en ver kwam men luisteren
Hij was de lieveling van de gemeente. De zitplaat
sen werden hoog verhuurd, de jaarlijkse inkom
sten van de diakonie verdubbelden, de catechisaties
werden druk bezocht en de jeugd in het bijzondei
begon zich weer voor geestelijke zaken te interes
seren. Geregeld werden er op de pastorie Bijbel
kringen gehouden en al spoedig viel het woord
.Cocksianerij". Het „Hossana" zou weldra in een
Kruisig hem" veranderen.
Nog was hij de ,;Groninger predikant," die de gaan
opleverde dat hij als christen
niet specifiek christelijke partij zitting
had in het Lagerhuis. Wordt men nief
vaak in een bepaalde richting gedwon
gen, die gevaar kan opleveren voor hef
geweten?
Mr. Henderson antwoordde: De par
tij stelt het programma slechts in zijn
hoofdlijnen vast. Als men zich over
Iets zou moeten uitspreken, waarbij het
geweten gemoeid Is, dan is leder lid
volkomen vrij om eigen inzicht t<
gen. Dit geldt natuurlijk speciaal
onderwerpen als de doodstraf, zondags
heiliging, en drankbestrijding.
Zo zjet men dat men zelfs an een land
dat geen christelijke partijen kent, ook
niet schouderophalend aan de politiek
voorbij kan gaan. met de woorden: Po
litiek is toch allemaal bedriegerij. De
Christen heeft als christen de verant
woordelijkheid om in de dingen dezer
dagen de stem van de eeuwigheid te la
ten doorklinken.
Jllllllllllllllllllllllllllllllli
Een woord waar heel veel mee ge
schermd wordt in "kerkelijke' kringen/
maar dat nimmer aan een vaste.defi
nitie gebonden schijnt te zijn, is wel het
woord „sekte". Het wordt steeds weer
in onze kerkelijke literatuur gebruikt
om bepaalde groepen christenen
duiden.
Iemand heeft ter verklai'ing eens spot
tend gezegd: „Een sektariër is iemand
die niet gelooft zoals ik". Dr. Boerwin
kel geeft in „Kerk en secte" de defini
tie: „Een secte is een groep mensen,
die meestal als volgelingen van een lei
der van de oorspronkelijke groep waar
uit hij voorkomt is afgescheiden, omdat
hij in bepaalde onderdelen afwijkt van
die oorspronkelijke groep."
In het blad „De Christen" schenkt de
zojuist gepromoveerde Baptiste predi
kant J. J. Kiwiet aandacht aan dit pro
bleem. Hij schrijft onder meer:
Over 't algemeen gaat men uit van
een "verkeerde definitie van het woord
sekte. Men denkt aan het werkwoord
„afsnijden"; de sekte snijdt dan een
kleine groep mensen af van het grote
geheel, of zij snijdt een bepaalde leer
stelling af van de gehele christelijke
leer en maakt dit Jot het enige centrum
van haar belangstelling. Sektariërs zou
den. zo gezien, dan. „afsnijders" zijn
hetzij van de groep, hetzij van de Jeer.
Philologisch onderzoek heeft echter
aangetoond, dat het woord sekte afge
leid is van het werkwoord navolgen. De
sekten in het N.T. volgen behalve Chris
tus nog iets anders na. We hebben daar
voorbeelden van de Judaïsten, en van
gnostische richtingen, die predikten:
Christus plus de wet, of Christus plus
een zekere wijsheidsleer.
Juist dit plus maakt het wezen van
de sekte uit. De zuivere kerk of gemeen
te predikt Christus alleen. Het krite-
rium tussen kerk en sekte is dus: Chris
tus. Een sekte zijn daarom de Mormo
nen, omdat zij Christus plus de open
baring van Mormon prediken. Evenzo
is de Christian Science een sekte, om
dat hier naast Christus de leer van Ma
ry Baker verkondigd wordt. Zo gezien
vertoont de rooms-katholieke kerk sek
tarische neigingen, omdat zij naast
Christus ook Maria verheerlijkt. Zo kan
elke kerk of gemeente sektarisch wor
den, als zij naast Christus de belijdenis
geschriften, of de doop, of iets anders
als een heilsvoorwaarde naast Christus
plaatst.
Verwachting
De warme loomte, die over de stad
was gezakt, werd door de regenbui
totaal verdreven. De bladeren glom
men weer en de frisse lucht deed
weldadig aan. Juist toen ik de voor
deur achter me dicht trok, gingen de
poorten van Philips open. Honderden
fietsers krioelden door elkaar en tien
tallen bussen deden het water op de
straten hoog opspatten.
Het was druk in de smalle volksstraat,
de stroom van de fabrieken was er
nog wel niet binnengedrongen, maar
toch stonden alle voordeuren open en
vrouwen stonden reeds uit te kijken
naar de komst van hun mannen. De
kinderen kortten hun tijd met spel.
Ik heb er nooit zo op gelet, maar
iedere dag staan deze vrouwen zo
tegen vijf uur in de open deur te
Zo moet de eerste gemeente gewacht
hebben op de wederkomst van de
Bruidegom. Wachten wij nóg wel op
Hem? Of leven we gedachtenloos ver
der. zonder verlangen naar Zijn aan
wezigheid?
Nauwelijks een half uur later liep ik
weer door dezelfde straat. De deu
ren waren dicht en slechts een enkel
kind speelde nog een eenzaam spel.
De huizen leken doods. Neen toch
niet helemaal, uit één kamer klonk
orgelspel. Vader zat achter het har
monium omringd door de kinderen.
Moeder dekte de tafel. Door het ge
opende raam klonk een geestelijk lied.
Zoiets is een zeldzaamheid tegenwoor
dig. Een zeldzaamheid omdat er zo
weinig verwachting is.
Gezin
Een gezin waar men zich nog om een
orgel schaart, samen zingt, samen
plannen maakt en samen met vakantie
gaat is „een gezin van gisteren" ge
worden.
De „Frankfurter Zeitung" vertelde, dat
men in een school de kinderen had
laten opschrijven hoe zij de zondag
hadden doorgebracht. Met uitzondering
van één hadden ze allen op eigen
houtje hun vertier gezocht, omdat de
ouders op stap waren. Enkele weken
geleden richtte de Oostenrijkse Evan
gelische Kerk zich in een herderlijk
schrijven tot haar leden en waar
schuwde tegen de verbreking van het
gezinsverband. Vooral de aanschaf van
auto's en motorfietsen had er aan
meegewerkt. Het Duitse blad sprak
zelfs over „het bankroet van het ge
zin".
Waar moet men beginnen aan de op
lossing? Overheidsmaatregelen? Het
zal weinig baten. Gezinsgemeenschap
ontstaat niet door bepalingen. Ge
meenschap ontstaat slechts daar waar
men iets gemeen heeft. Het
kenmerk van onze tijd is echter het
„Ieder voor zich en God voor ons
allen". Onze tijd zou misschien het
beste vergeleken kunnen worden met
de tijd van de richteren; „Een ieder
deed wat goed was in zijn eigen
ogen."
Wee de wereld, die afhankelijk is van
een leider, maar zelf niet de kracht
opbrengt om te buigen voor de Ko
ning der koningen! Het probleem van
onze tijd is een geestelijk probleem,
een probleem van het zelfzuchtig hart
Geen regering kan dat aanpakken ten
zij het aangepakt wordt via de Bood
schap van het Evangelie.
BABY en BOM
Lutherse Kerkedag op
kasteel Hoekelum
Qok in Nederland. hebben deEvan
gelisch Lutherse Kerken een
kerkedag georganiseerd en wel
op donderdag 14 juni op Hoekelum
in Ede. Buiten de toespraken
zullen er ook verschillende discus
siegroepen georganiseerd worden
die de volgende vragen zullen be
spreken:
1. Gelooft u, dat elk gemeentelid de
plicht en de mogelijkheid heeft
om een verkondiger van het evan
gelie te zijn?
2. Op welke wijze kunnen wij onze
medemensen, die geen Christen
zijn, het evangelie brengen?
t. a. Welke weerstanden hebben
volgens u de mensen, die geen
Christen zijn, tegen de boodschap
van de kerk? (In hoeverre kent
u deze weerstanden zelf ook.)
b. Gelooft u, dat het mogelijk it
deze weerstanden uit de weg te
ruimen?
I. Wat zou er aan ons als gemeente
leden en aan ons kerkelijke leven
moeten veranderen om da werf
kracht van onze kerk groter te
maken?
Bijbeloplage houdt groei
wereldbevolking niet bij
Hoewel de verschillende Bijbelgenoot
schappen ieder jaar een nieuw re
cord bereiken in de verspreiding
van de Schrift, kunnen zij toch de
snelle groei van de wereldbevolking
nauwelijks bijhouden. Jaarlijks
neemt de wereldbevolking met
25.000.000 mensen toe.
Dr. William J. Platt, algemeen secre
taris van het Brits en Buitenlands
Bijbelgenootschap, deed deze mede
deling tijdens de jaarlijkse vergade
ring te Londen. Het genootschap
had 7.830.000 Bijbels en Bijbelge
deelten in 1955 verspreid, tegen
7.130.000 in 1954. Volgens de spre
ker was dat getal ongeveer een derde
van de totale circulatie.
Op kamer 40 is een baby opgenomen
van 1800 grammen, ruim genomen.
Hij ligt meer dood dan levend in de zuurstoftent
en om het te behouden wordt van alles aangewend.
De kinderarts heeft vitamine K-injecties voorgéschreven
't gekookte water wordt hem nog per druppeltje gegeven.
Ook kwam er een professor bij om ernstig te beraden,
want de thermometer wijst al bijna 40 graden.
De röntgenlfamer is er ook al aan te pas gekomen
en 't lab heeft uit 't garnalengingertje een druppel bloed
genomen.
Maar ach, je ziet door 't glas het kleine lichaam schokken.
Is het soms bezig om een pneumonie te fokken?
Hier werkt de hele staf, om een conveusekind in 't leven
te behouden,
dat in een kamp geboren werd,* bij deze felle koude
en ginder
is men bezig de atoombom te perfectioneren.
Als ik het zo bekijk, moet 't mensdom nog veel leren!!
Tijdschrift voor Ziekenverpleging, mei 1956.
JANEMIEKE DE WITT
