CHRISTELIJK
c
Nieuwe traditie van
aanvaarden van kunst
der Ether golven
Oplossing voor kwestie van
handelsreizigers in C.N.V.
Tachtig uur werken per week en toch nog
tijd voor organisatie
DAN
MAAR ZO!
Boeiende figuur
2
Het wonderlijke is, dat het nu kan
Dirk Verèl: De geestelijke leiders
kenden alleen „het geleende denken"
(Van onze sociale redacteur)
W/" AAROM hebben de geestelijke leidslieden deze traditie laten
voortwoekeren, de traditie van kunstloosheid, van kunstverwer
ping? Uit gebrek aan eigen inzicht? Omdat ze zelf slechts het „ge
leende denken" kennen? Uit vrees? Want vrees is een machtige factor.
Het zijn immers altijd de „contra's", die met geschal van hevige
bazuinen hun „neen" verkondigen, die in traditionele zelfverzekerd
heid elke aanval op hun heilig huisje trachten af te slaan, misschien
wel, omdat ze onbewust beseffen, dat het maar kaartenhuisjes zijn.
Maar wee degene, die door inschikkelijkheid, of door vrees, of om
welke reden dan ook, hier wijkt voor de wind van leer uit de koperen
trechter der bazuinen. Hij geraakt in het doodlopende slop der on
wrikbare tradities.
Beroepingsiverk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naa
1. M. de Mey,
t Zandt.
GEREF. KERKEN
GEREF. KERKEN (OND. ART 31)
Drietal te Neede-Ri.be rgen: H,
Meyerink te Aduard; H. Scholte te
Nieuw-Leusen en J. J. Verleur te Lisse.
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te Rotterdam-West (vac.-W.
F. Laman: N. de Jong te Katwijk aan
sn J. Keunig te Barendrecht.
Deze felle woorden sprak de voor
zitter van de Christelijke Kunstenaars
Bond, Dirk Verèl (Hilversum), toen
hij in het openbaar gedeelte van de
algemene vergadering van deze bond,
zaterdag te Utrecht, sprak over
„Kunst en Kunstenaar in de Protes
tantse samenleving".
Dat de verhouding van het Protes
tantisme afwerend is geworden, was
aanvankelijk te verklaren uit de afwe
ring van wat de Roomse traditie had
gebracht. Maar die afwerende houding
is ook weer traditie geworden.
Verloren voor de kunst. Is dat erg?
Ja, het is erg, omdat we ervan ver
zekerd zijn, dat alle talent, alle
„gave", ook en misschien vooral het
talent tot uitbeelden van het diepste
innerlijk, van God gegeven is. En ook
de gave tot waarnemen en van het
welbehagen in wat wij „schoon" noe
men. Wij zijn gehouden, met onze ta
lenten te woekeren: hetzij dat gij eet,
hetzij gij drinkthetzij dat gij
schildert of verzen schrijft of beelden
houwtEr zullen er zijn, die zich-
zelven een oordeel eten of drinken,
ook in het leven van elke dag of
zichzelven een oordeel schilderen,
of Maar het talent blijft een gave
Gods, het talent van het vermogen tot
doen en het vermogen tot zien.
Boek
VAN DE DAG
Egon Larsen „Bouwers van een toe
komst". Verhalen van ontdekkingen
en uitvindingen. H. P. Leopolds
Uitgeversmij. Den Haag.
DIT IS een voortreffelijk boek, dat men
niet naast zich kan neerleggen voor
dat de laatste bladzijde is gelezen en
de laatste held ons is voorgesteld.
Een boek vooral voor de jeugd ge
schikt. vooral de jongens kunnen hier
hun hart ophalen. We krijgen korte
beschrijvingen var. de uitvinding van
o.a. de naaimachine, de schrijfmachine,
de rubberband voor auto en fiets, de
zetmachine voor de drukkerijen. Over
dynamiet, en penicilline, over hefllcop-
ters en tractoren, over saxofoons en
stofzuigers, over de ruirrtefilm en mor
seseinen. Ik ben overtuigd dat u geen
beter boek kunt kopen in de komende
boekenweek voor uw opgroeiende jon
gens dan dit boek dei uitvindingen. Ik
zie op de achterklap, dat er nog zo'n
boek door de schrijver is gepubliceerd.
Van harte aanbevolen.
Wat ons allen duidelijk moet wor
den, is, dat er een nieuwe traditie ge
vormd moet worden: de traditie van
dankbaar aanvaarden. Dan zal er een
andere basis zijn. Maar om dat te
bereiken, zal al wat tot de mensen
spreekt, in krant en weekblad,
kerk en school, door radio en televi
sie, de taak moeten verstaan.
Een traditie, die in drie eeuwe
geworden tot geloofsmening, wordt niet
van de ene op de andere dag omge
zet. Hiermee zullen jaren gemoeid zijn.
Maar het zal moeten gebeuren, willen
eindelijk deze wijde ruimten worden
opengesteld.
Het wonderlijke is, dat het nu
Wellicht, dat de machtige communi
catiemiddelen van onze tijd er
hebben bijgedragen, veel streken
mensen uit het isolement te bevrij
den. Overal, tot in de kleinste dor
pen, ontstaan Christelijke culturele
centra. Daarin zag de heer Verèl
voor een verdere ontwikkeling een
aanknoopmogelijkheid.
In het bewustzijn van grote verant
woordelijkheid zal aan vele tradities
nieuwe inhoud gegeven moeten worden.
De nieuwe traditie zal gericht moeten
zijn op het wonder der kunstzinnige
levensopenbaring, op de kunst, die een
wonderlijk contact kan scheppen tussen
mens en mens èn met de verborgen
diepten van eigen geest; de kunst, die
In wezen altijd blijft een gave Gods.
lenden.
In de huishoudelijke vergadering wer
den in de plaats van de heren J. van
Hulzen (Zeist) en K. Norel (Amster
dam), die zich niet-herkiesbaar hadden
gesteld, tot bestuursleden gekozen de
heren Joh. C. Nobel (Amersfoort) er
J. P. Kaasschieter (Groot-Ammers)
Eerstgenoemde zal vrij zeker als secre
taris gaan optreden.
Besloten werd, contact te leggen mei
andere organisaties op het gebied der
cultuur, als die van koordirigenten
organisten, om zo in federatieve weg
tot breder samenwerking te komen.
De Chrlstcn-Gymnasiastenbond in Neder
land zal op maandag 16 juli a.s. zijn
veertigjarig bestaan vieren in het be-
kende conferentieoord IVoudschoten,
tijdens het zomerkamp, dat van 12 tot
20 juli nabij Woudscbotén op het Ruige-
veld gehouden zal worden.
MELODIE en WOORD
DINSDAG 15 MEI 1956
Hilversum I. 402 m. KRO: 7-00 Nws; 7.10
Gram; 7.45 Morgengebed en Ut kal; 8.00
Nws en weerber; 8.15 Gram; 9.00 V d huis-
vrouw; 9.35 Waterst, 9.40 Lichtbaken; 10.00
V d kleuters; 10.15 Gram; 10.55 Idem; 11.00
V d vrouw; 11.30 Schoolradio; 12.00 Angelus;
12.03 Gram; 12.30 Land- en tuinb meded;
12 33 Amus muz; 12.55 Zonnewijzer; 13.00
Nws en kath nws; 13.20 Lichte muz; 13.40
Gram; 13.50 Gevar progr; 15.00 Schoolradio;
15.30 Franse muz; 16.00 V d zieken; 16.30
Puzzel mee
PUZZEL No. 411
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: I. Hooggeplaatst, 7 ge
zinslid, 3. tenen mandje. 10. binnen. 11.
gewaad, 12. spil. 14. nieuw, 15. voeg
woord, 16. zangnoot, 18. voorzetsel. 19.
klein persoon, 20. tolletgereedscnap.
22. lidwoord, 25. verschuldigd.
Vertikaal: 2. Rivier in Rusland, 3
staaf, 4. gereed, 5. staatsman, 6. ver
blijf, 8 lnsekt, 9. achter, 11. visje. 13
vruchtennat. 17. pers. voornaamwoord.
18. voorzetsel. 21. vissoort, 23. kenletters
van Ned. vliegtuigen, 24. onmeetbaar
getal.
OPLOSSING NO. 410
Horizontaal: 1 Goedgeefs, 2 roer, ais,
al, 3 artistiek. 4 alk. fee, net. 5 fan
toom, r.o.. 6 amor, smalt. 7 dop, ala, kan,
8 arena. gene. 9 mand, tango.
Vertikaal; 1 Graaf. Adam, 2 oorlam,
ora, 3 eet, knop. en, 4 drift, rand. 5 gas,
Eos. lat. 6 ei. te. oma, ga, 7 es, in
maken. 8 fa, eerlang, 9 sik, tot, n*0-
ZIekenlof; 17.00 V d Jeugd; 17.40 Beursbei
17.45 RegerlngsuitzRijksdelen overzee:
ensen in Zuid Nieuw-Gulnea. door Pater G
igwaard. M S C: 18.00 V d jeugd; 18.20
Sportpraatjc; 18.30 Cello en piano; 19.00 Nws;
?.ralT!: 1915 Ult het Boek der Boeken;
19.30 Muzikale parade; 20.20 Act; 20.35 De
gewone man; 20.50 Gram; 21.20 Mens en hu
welijk. caus; 21.40 Sopr en piano; 22.00 De
geestelijke hygiëne van de moderne wonlng-
w~stadsontwikkeling, vraaggesp; 22.10
nu. 22,4$ Avondgebed
ning AVRO: 8.00 Nws; 8.15 Toerwagenrally;
8.30 Gram; 9.00 Gym v d vrouw; 9.10 V d,
9.15 Gram; 9.40 Morgenwijding; 10.00
10.30—10.35 Toerwagenrally); 10.50 V
d kleuters; 11.00 Mandol
"1.30 Volksliederen; 11.50 Gram; 12.00 Mi,
rk; 12.30 Land- en tuinb meded; 12.35 Toer-
/agenrally; 12.40 Gram; 13.00 Nws; 13.15
Meded of gram; 13.20 Promenade-ork: 13.55
Koersen; 14.00 Liederen _ovcr de romantiek
.40 Scheolradlo; 15.
16.00 Gram (16.20
Jeugd:
15.30 Kamermi..
igenrally); 16.30 V
Pianospel'; 18.30
■16-25 T<
17.30 Gram; 18b0 Nu..
V d Jeugd; 18.45 Gram; 18.55 Parijs spi
Engeland, BBC
.ram. 12.26 V d
(ws. 1310 Discussie. 13.55 Sport. 14.00 V d
scholen. 15.00 Crltieken. 15 45 Barok-ens. 16.4f
Caus 1700 V d kind. 17.55 Weerber. 13.W
Nws. 18.15 Caus. 18.25 Sport. 18.30 Lichtt
1915 jjoorspi 20.00
progr. 21.00 Nws. 21.15
Klankb. 20.30 Geva
Caus. 21.45 Koorconc. 22.15 Ca__.
22.45 Pari overz, 23.00 Nws. 23.08—23.13 Koe
iz. 13.45 V d kien
00 Amus muz. 15.4
s Dagb, 16.30 Orgelspel. 17,00 Dar
i Mil ork. 16.15
ilspel.
Hoorsp, 19.00 Ni
20.00 Gevar progr.
23.00 Voordr.
20.30 Klankb. 21.00 Lichte m
22.15 Act. 22.20 Amus muz,
23.15 Orgelspel, 23.50 Progr-ov<
12.34 GbUHMMU-
Schoolradio. 15 45 Gram. 16.00 Koeri
Orgelspel. 18.30 Vlaamse muz. 17.00 Nu
17.45 Boekbespr. 18.00
'9.00 Nws; 19.40
20.00 Gevar progr. 22.00 Nwi
Advertentie
EEN
WOORD
VOOR
VAN-
DAAG
Zonder te weten...
„Door het geloei is Abraham,
toen hij geroepen werd, in ge
hoorzaamheid getrokken naar een
plaats die hij ter erfenis zou
ontvangen en hij vertrok zonder
te weten waar hij komen zou...-".
Zo wordt ons in Hebreeën 11 de
eerste geloofsdaad van Abraham
beschreven.
„Zonder te wetendat is
iets fascinerends. Abraham liet
op Gods woord
alles in de steek:
zijn land, zijn
familie, het huis
van zijn vader
hij ruilde het
alles in voor een
vage toekomst.
Een toekomst
zonder één ander
houvast dan
Gods belofte!
Zonder te weten voor de
moderne mens is dat een obsessie.
Die mens heeft in de afgelopen
paar jaren krachten ontketend
door zijn technisch vernuft
maar op hetzelfde ogenblik be
kruipt hem de vrees: waarheen
zullen die krachten hem voeren
en waar zal het einde liggen?
Zie toch naar Abraham. Hij
legde zijn toekomst in Gods han
den. Vol vertrouwen. Omdat God
hem een nieuw land had beloofd,
voor hem en zijn kinderen. Heb
ben wij niet diezelfde belofte van
God? Wacht ons na dit leven niet
een beter, dat is een hemels
leven? Vertrouwen op God dat
is de boodschap waaraan ons ge
slacht zo dringend behoefte heeft.
En u en ik moeten het voorbeeld
geven.
De schooldag van de Theologische Hoge
school der Gereformeerde Kerken (ond.
art. 31) te Kampen zal dit jaar op
26 september worden gehouden. Aan
de vooravond van die dag komt m<
bidstond bijeen.
Hoofdbesturen aanvaardden conclusies
Federatief verband tussen N.C.B.B.
en N.C.H.V.
(Van onze sociale redacteur)
ER blijkt alsnog een weg gevonden te zullen worden, waardoor
de Ned. Christelijke Handelsreizigersvereniging haar plaats in
het CNV kan behouden. Na een zeer ernstige overweging, de heer
H. R. Plomp, secretaris van het CNV sprak zelfs van „een worste
ling" van bestuur en verbondrraad van het CNV is de oplossing
gevonden in de vorming van een federatie tussen NCBB en NCHV,
speciaal ten behoeve van de handelsreizigersaangelegenheden. Een
drietal conclusies daaromtrent is door de hoofdbesturen van beide
organisaties aanvaard. Reeds zijn commissieleden (elke organisatie
2, plus 2 van het CNV) benoemd, om een reglement voor dit fede
ratief verband te ontwerpen.
bespreking van het beleid
hoofdbestuur in de zaterdag te Utrecht
gehouden algemene vergadering van
de NCHV een punt met een zeer bij
zonder accent.
De heer Plomp, sprekende namens
het CNV, had sterk op het nxstreven
van de federatiegedachte aangedron
gen. Verschillende afgevaardigden
van afdelingen en ook hoofdbestuurs
leden betreurden het echter, dat in
„De Gids" zonder overleg dc voor
lopige overeenstemming was gepubli
ceerd. Liever had men het in de eigen
organen der beide organisaties gele-
De heer Plomp wees er daartegen
over op, dat de blijdschap over het
bereiken van overeenstemming bij het
CNV-bestuur zo groot was. dat daar
uit de publikatie is te verklaren.
De vergadering bleek overigens geen
bezwaar te hebben tegen deze ontwik
keling, mits de eindbeslissing maar in
de algemene vergadering wordt geno-
vachten, dat de kwestie rondom de
'tZijn toch heus geen koekebakkers!
(Van onze sociale redacteur)
TV7AAROM de koekebak-
VV kers in onze taal. zo'n
geringe.roem hebben, dat
hun naam gebruikt wordt
als aanduiding van gestun
tel, is één van de duistere
geheimen van de Neder
landse spraakmakende ge
meente. In werkelijkheid
hebben de koekebakkers
niet alleen een eerzaam
vak, maar dragen zij bij
tot de faam van verschil
lende gemeenten in ons
land. En ook organisato
risch hebben zij menige
goede prestatie geleverd.
Wij moesten daaraan den
ken, toen. wij de geschiede
nis overzagen van de Ned.
Centrale Bond van Christe
lijke arbeiders(sters) in de
bedrijven van Voedings- en
Genotmiddelen, die op 1
april 40 jaar bestond#en dit
feit in mei zal herdenken.
Het zijn wel niet alleen
koekebakkers, die in de
NCVGB georganiseerd zijn,
maar ze behoren er toch bij
en vormden er mee de oor
sprong van. In 1894 be
stond reeds in Amsterdam
de broodbakkersvereniging
„Ons Beginsel", die ln 1902
werd omgebouwd tot de
Bond van Christelijke Bak
kersgezellen en in 1906 ge
reorganlseerd tot de Chris
telijke Bond van Bakkers
gezellen, Chocolade- en Sui
kerbewerkers.
Deze laatste groep was er
bij gekomen, nadat tever
geefs een poging tot afzon
derlijke organisatie was on
dernomen. In 1903 waren
in Amsterdam de Christe
lijke bierbrouwersgezellen
tot organisatie gekomen.
Ook zij hadden de naam
„Ons Beginsel" gekozen,
een naam die in 1908 ver
lengd werd met het woord
Een compliment bij het
veertig-jarig bestaan
„getrouw", toen een natio
nale bond werd gevormd.
In 1912 kwamen de slagers
tot organisatie. Deze drie
groepen waren het, die op
1 april 1916 door een grote
fusie de NCVGB vormden.
Het waren dus niet alle
maal koekebakkers, maar
het waren ook geen koeke
bakkers in die denigrerende
zin, waarin dat woord wel
wordt gebruikt.
Eerder moet men ver
wonderd staan over de
geestkracht, die deze men
sen opbrachten, om een or
ganisatie te bouwen.
HOE was de toestand van
de bakkersgezel in het
eind der vorige eeuw en het
begin van deze tot zo om
streeks 1920 toe? Men kan
slechts zeggen: abominabel
slecht. De bakkers behoor
den tot de meest besproken
groepen arbeiders in die
tijd. Nog in 1916 en het
was aan het begin van de
eeuw slechter werd in
een cao vastgelegd, dat de
werktijden in het middenbe
drijf waren 11 uur per dag
en 15 uur op zaterdag, dus
70 uur in totaal, waarbij
dan nog 4 overuren konden
komen. Nu. die werden in
de koekebakkerstijd, zo be
gin december, dan ook ze
ker gemaakt en waarschijn
lijk nog wel meer dan ver
dubbeld. De nachtarbeid
was de grote kwelling,
waardoor de bakkers be
kend stonden als de groep
arbeiders, die er altijd bleek
en mager uitzagen. De strijd
tegen de bakkersnachtar-
beid is bijna een afzonder
lijk hoofdstuk in de sociale
geschiedenis. En hij is
nog niet helemaal ten ein
de.
Met de chocolade- en sui
kerbewerkers was het al
niet veel beter: 11 uur per
dag en van juli tot septem
ber overwerk, waardoor de
werkweek opliep tot 80
90 uur, terwijl dat overwerk
niet betaald werd! Het hoor
de bij het vak!
Wie onder die omstandig
heden nog tijd en lust voelt,
een organisatie te bouwen,
die dan ook nog vasthoudt
aan „ons beginsel", bewijst
daarmee, over bijzondere
geestkracht te beschikken
en is dus zeker geen köeke-
bakker.
Dat bewijst trouwens heel
de geschiedenis van de
NCVGB. Want die heeft, al
thans voor het externe, he
lemaal geen buitengewone
momenten. Er is rustig
voortgebouwd in al die
40 jaar aan de vestiging en
bevestiging van een behoor
lijke sociale positie voor de
werkers in de bedrijven van
voedings- en genotmiddelen.
Daaraan hebben mannen
gewerkt als F. W. Hüter en
J. Hermans Jr. (Amster
dam), H. Diemer, D. den
Braber, A. de Haan (Rot
terdam), A. Hanemaayer
(Delft), J. Z. Kannegieter,
(Amsterdam), M. Steussy
(Utrecht). Er zouden veel
meer namen te
Maar die van hen. die nu
in functie zijn, komen in de
dagen van de jubileumvie
ring nog wel ter sprake. Eén
'naam echter mogen we niet
vergeten, die van J. Otten
(Rotterdam), die de voort
zetting van zijn werk voor
de bond in de bezettingstijd
met de dood moest beko
pen.
HET werk trok, zoals ge
zegd, naar buiten slechts
weinig de aandacht. Maar
wie nu in het slagers-, bak
kers-, suikerwerkbedrijf
rondkijkt, zal van de oude
toestanden niets meer aan
treffen, hoewel er om het
bedrijf nog altijd wel enig
gerucht over deze histori
sche dingen vaart, dat zelfs
de toeloop van jonge vakge
noten schijnt te belemme-
Merkwaardig is echter,
dat deze bedrijven niet ach
teraan komen, als het gaat
om de zaak van de bedrijfs
organisatie.
In 1916 kwamen drie bon
den. die tezamen 693 leden
telden (bakkers 543, slagers
39, drankbereiders 79) en
3.432.39 'in kas hadden,
met elkaar tot vorming van
een centrale bond. Nu zijn
er 4976 leden.
Toen de Duitsers op 25
juli 1941 het bondsvermogen
in beslag namen, gold dit
een bedrag van ongeveer
drie en een kwart ton!. Het
batig saldo van de bond
heeft op het ogenblik een
zelfde niveau bereikt, een
duidelijk bewijs, dat de
bond niettegenstaande de
uiterst moeilijke oorlogsja
ren in elk opzicht een ge
zonde bond genoemd kan
worden, die een compliment
verdient bij de viering van
dit veertigjarig bestaan.
ganisatle van handelsreizigers, die nn
reeds vele jaren in de Christelijke vak
beweging tot moeilijkheden aanleiding
heeft gegeven, wordt opgelost.
Meer dan loonslaven
Was het mee onder de invloed hier
van. dat de algemene vergadering van
de NCHV zulk een prettig en mild ka
rakter droeg?
Voorzitter A. Graafland, die zijn 28e
algemene vergadering leidde en zich
herkozen zag (voor de laatste maal, zo
als hij aankondigde, want hij wil heen
gaan voor zijn leeftijd een bezwaar
wordt) riep in zijn openingswoord allen
op ten strijde tegen de onverschilligheid,
die velen tonen t.a.v. de organisatie.
„Veel erger dood dan door het lood is
die door onverschilligheid", citeerde hij.
De taak der organisatie, zeker niet
die der Christelijke vakbeweging, is niet
af. nu er zoveel bereikt is. Wij zijn
meer dan loonslaven, die alleen zien op
wat ze verdienen. Belangrijker dan 2 of
3 procent, dan een behoorlijk garantie
loon, is een goede rechtspositiei egeling
ter voorkoming van evenveel onzeker
heden als er dagen ln het jaar zijn. Die
ontbreekt nog veelal bij de handelsrei
zigers.
Het hoofdbestuur ontvangt nog al
tijd heel veel „zenuwenbrieven",
waarin allerlei scheve dingen aan de
dag komen: ontslagen door reorgani
satie, rayonveranderingen, wijziging
der voorwaarden e.d., dingen, die col
lega's slapeloze nachten bezorgen.
Juridisch is er soms wel wat aan te
doen, maar soms ook niet, want er is
altijd wel een stok te vinden, een
„dringende reden" voor ontslag.
zigers.
De heer Graafland noemde als een
slecht voorbeeld de model-arbeidsover
eenkomst voor handelsreizigers in de
schoenindustrie, die alle slechte bepalin
gen bevat, welke de wet toelaat. Daar
tegenover staan echter successen van
het georganiseerd overleg, bijv. in dr
textielgroothandel. Gaandeweg wordt
terrein gewonnen. Ook is het garantie
loon over de hele linie belangrijk op
getrokken. De samenwerkingsgedachte
vindt meer en meer ingang.
Indien de voortekenen niet bedriegen,
zal de motie, om ook de handelsreizi
gers te doen delen in de 3 pet.
1955 succes hebben. Enkele branches
gaven reeds een aanbeveling in deze
richting. Het* punt, waarom het nog
gaat, is dat deze 3 pet., als het goed
is, gegeven moet worden over vast sa
laris plus provisie, want dat Is het in
komen van de handelsreiziger.
Voor het eerst in de geschiedenis
de heer H. J. Vermeulen, voorzitter
de NCBB en oud-voorzitter van dc
tionale vakgroep handelsreizigers daar
van, in de NCHV-vergadering aanwezig.
Hij hield een hartelijke toespraak, waar
in hij er de nadruk op legde, dat alleen
door georganiseerde actie iets te berei
ken is voor arbeidsvoorwaarden en
rechtspositie. Van belang acht hij ook,
dat de reizigers erop toezien, dat zij bij
de vorming van ondernemingsraden
daarin niet ontbreken.
Verkiesing
Daar het bestuur in zijn geheel zijn
m?Maat ter beschikking had gesteld,
mo ten acht bestuursplaatsen bezet
worden. Bij de uitslag bleek, dat vijf
der aftredenden herkozen waren, nl. de
heren H. Bontkes (Zwolle), A. de Klerk
(Vlissingen), W. van Rees (Gouda), Joh.
J. Schuman (Den Haag) en W. van
Wijngaarden (Rotterdam; de beide laat-
sten zijn reeds jaren resp. penning
meester-redacteur en secretaris). Als
nieuwe bestuursleden deden hun intre
de de heren W. Kamp (Den Haag), K.
Visser (Groningen) en T. Walhout (Ber
gen op Zoom)
De voorzitter richtte hartelijke woor
den van afscheid tot de vertrekkende
bestuursleden, de heren T. Boiten (Gro
ningen) en P. Klootwijk (Vlaardingen).
Verslagen en voorstellen werden in
vlot tempo afgehandeld.
Grote aandacht bestond er voor
levendige referaat van mr. H. A.
Schuit, de directeur van de Jaarbeurs
over „de vertegenwoordiger en de jaar-
15.
Maar het was een feit dat Day's opmerking
over „opscheppen" Bader even sterk had ge
schokt als toen Halahan hem in Cranwell op
z'n nummer had gezet; hij begon wat meer op
zijn woorden te letten en onthield zich van al
te opvallend stunten. Bovendien waren de Spring-
bokken uit Zuid-Afrika overgekomen om een se
rie wedstrijden tegen het Engelse rugby team
te spelen en met dat doel voor ogen trainde hij
harder dan ooit. Hij was er zo fel op z'n „cap"
te behalen, dat hij zelfs niet over de mogelijk
heid van deze onderscheiding kon spreken.
Elke Zaterdag speelde hij voor de Harlequins,
wetend dat de keuzecommissie hem gadesloeg
en hij was wanhopig toen hij bemerkte dat
hij overtraind en niet in vorm was. De andere
vliegers bleven hem geruststellen en zeiden dat
alle narigheid voorbij zou zijn zodra de keuze
commissie het team van de Gecombineerde
Strijdkrachten had samengesteld voor de eerste
ontmoeting met de Springbokken-
Eind november werd het team der Gecombi
neerde Strijdkrachten gepubliceerd en daar stond
het: „Fly-half D. R. S. Bader." Het was precies
als die keer toen hij voor de eerste maal zijn
naam op het publicatiebord had gezien bij de
bekendmaking van het eerste team van zijn
school. Dagenlang genoot hij van het vooruit
zicht en die Zaterdag speelde hij met een onge
kende energie en felheid. Vlak na de rust wierp
hij zich tegen een reusachtige Springbok aan.
die op zijn doellijn afstoof, bracht hem neer,
maar brak daarbij zijn neus. Over een week
of drie zou het nationale vijftiental worden ge
kozen; er stond té veel op het spel en dus
speelde hij door.
De volgende Zaterdag speelde hij weer voor de
Harlequins, zonder zelfs de moeite te nemen
d* piloot zonder benen
i Douglai Bader,
zijn neus eerst te laten verzorgen en ofschoon
hij zich tot het uiterste inspande, verknoeide hij
passes en liep de rest van het week-end te pie
keren over zijn onbetrouwbare vorm.
Op de ochtend van 14 december 1931 was het
helder weer met goed zicht en hier en daar wat
verspreide cumulus wolken op ruim duizend me
ter hoogte. Om een uur of tien was Bader, niet
ver van het vliegveld vandaan, zijn slechte stem
ming aan het verdrijven met wat aerobatiek,
toen hij twee Bulldogs zag starten en zich her
innerde dat de vliegers Phillips en Richardson
naar het Woodley vliegveld zouden gaan om
Phillips' broer op te zoeken, die daar de lei
ding van de luohtvaartclub had. Bader voegde
zich bij hen en ze landden model op het gras
veld van Woodley.
In het clubhuis stelden enige jonge vliegers,
die daar koffie zaten te drinken, Bader aller
lei vragen over aerobatiek en toen deed iemand
het voorstel dat hij een demonstratie laag stun
ten zou geven. Bader zei dat hij er geen zin
in had. In Hendon hadden ze met Gamecocks ge
demonstreerd en de Bulldog was een heel ander
toestel (waarbij hij zich met een gevoel van on
behagen Harry Day's opmerking over „opschep
pen" herinnerde) Er werd niet meer over ge
sproken tot het ogenblik dat ze opstapten en
een jongeman er weer over begon. Weer wei
gerde Bader en toen grinnikte iemand en maak
te een onbenullige grap over „bang zijn". Hij
zei het zo, dat het als een uitdaging klonk.
Richardson startte eerst en een nijdige Ba
der volgde hem. Toen Phillips de lucht in ging,
maakte Bader een scherpe bocht, keerde terug
en dook in een lage run over het vliegveld.
In het 'clubhuis sloeg een groep jonge vliegers
hem gade. Een beetje wiegelend in de ther
miek schoot de Bulldog met brullende motor
vlak over het gras, wipte over de omheining van
het vliegveld en schoot op een punt af, vlak
naast het clubhuis. De neus ging iets omhoog
en het toestel begon een roll naar rechts-
Hij had de knuppel in de juiste standmet
een beetje roer om de neus op te houdende
knuppel naar voren om dat zo te houden en—
toen het toestel wentelde, trok hij de gashandle
over om de motor op toeren te houden. Toen
voelde hij het toestel wegzakken. Hij haalde de
knuppel stevig over; de vleugels waren nu ver
tikaal, ze glommen in het zonlicht en het toestel
viel nu snel. Verbeten wrong hij het om en het
kwam reeds snel uit de rolltoen op het
laatste ogenblik de vleugeltip het gras raakte
en de neus omlaag werd gerukt. Met een ont
zettende klap sloegen de propeller en de neus
in de grond. De motor werd afgerukt, sprong
in een wolk van aarde weg en het was of de
over de kop slaande Bulldog in elkaar werd ge
frommeld. Vastgehouden door zijn riemen voel
de Bader niets, doch hoorde hij slechts een af
schuwelijk lawaai.
Het was plotseling rustig op het vliegveld,
alleen hing een dichte stolwolk rondom het
armzalige wrak, dat er uitzag als een prop
bruin papier. Toen de stof zich op het gras
legde, renden de mannen uit het clubhuis het
veld op.
(WORDT VERVOLGD)
JN mr. H. P. Marchant, wiens over-f
lijden op 87-jarige leeftijd wij van
daag moeten berichten, is een man
heengegaan, die gedurende enkele
-ientallen jaren in de politiek van
>ns land een wel bij uitstek boeien
de figuur is geweest. Zó boeiend, dat
hij vandaag stellig nog spreekt totj
de verbeelding van velen, ook all
het reeds in 1935, na zijn over
gang tot de R.K. kerk, dat hij zich
uit de actieve politiek had terugge
trokken.
Zijn naam was verbonden aan meer-
dan één opmerkelijke gebeurtenis uitj
>nze politieke geschiedenis van dezen
•erste helft der twintigste eeuw. Zijnt
ïaam was ook verbonden aan die^
merkwaardige, we zouden willen zeg-fo
gen: echt Nederlandse politieke par-&;
tij, welker invloed op ons politieke);
leven steeds van betekenis is ge-[
weest: de Vrijzinnig-Democratische^
Bond. ge
Deze Vrijzinnig-Democratische Bond^.
werd in het jaar 1901 door de jongen
Marchant samen met prof. Jo-pi
sephus Jitta opgericht en daarmeetF
trad in de politieke arena een partijs
staande tussen de socialistische partijH
de liberale partij, een partij die}}}
i groter betekenis werd dan haarif
ledental of haar zeteltal wel eens0*
deed verwachten-
DIT laatste hing stellig hiermede^
samen, dat zij in haar rijen ver
houdingsgewijze zovele markante per-
nen telde. p*
Wij voor ons, toch zeker geen aan-pj
nangers van de vrijzinnig-democrati-«p
sche opvattingen, hebben het steeds"
gezien als een verarming en heU
daarom ook steeds betreurd datló
deze partij na de oorlog niet opnieuw!80
is verschenen. Zeker, er zijn in
naoorlogse jaren nog wel enige po-&
gingen in deze richting gedaan, maar?1
resultaat hebben zij niet opgeleverd,L
Na de oorlog, toen zovele geesten^
gistende waren, kwam er duidelijk^
verwarring in de gelederen der vrij
zinnig-democraten. Een deel gingw
naar de liberalen, een ander deel)1'
richtte met de vóóroorlogse socialist
ten de Partij van de Arbeid op. Een
man als Oud, die steeds een grote?1
figuur in de Vrijzinnig-Democratische^,,
Bond was geweest, was wel een be-jdi
wijs van dfe verwarring. Eerst riepdl
hij méé de P.v.d.A. in het leven,
maar werd toen liberaal, om zelfsb
voorzitter en fractieleider van de^J
V.V.D. te worden. Nog zeer onlangsy
meende hij zelfs te mogen zeggen,'l"
dat hij nimmer aan het liberalisme'?1
had getwijfeld n
^AN dit alles heeft mr. Marchant
geen aandeel meer gehad. Hij
had zich reeds in 1935 uit de politiek'di
teruggetrokken. Maar vóór dien had>~
hij genoeg van zich doen spreken.
Want een strijdbare figuur was hij.;
In het parlement waren zijn inter
rupties, er uit geworpen met schorre
stem en ietwat kefferig.
Om één gebeurtenis uit de jaren!}'
twintig in de herinnering terug tem
roepen: dan denken we uiteraard»!
aan de kabinetscrisis van '25'26,
Rondom het gezantschap bij de Paul
deden zich in die tijd allerlei drei-ci
gende perikelen voor en mr- Mar^
chant, de snelle denker in politieke^
mogelijkheden, zag zijn kans schoon
de rechtse coalitie te breken. Dit ge
lukte nem oeter dan om vervolgen*
ook een kabinet in elkaar te zetten,
dat zou moeten bestaan uit vrijzinnig
democraten, socialisten en rooms-ka-
tholieken. Het was de grote Nolens,
die hem toen een „niet thuis" gaf.
Toen enkele jaren nadien tijden!
het tweede kabinet-Colijn mr. Mar
chant minister werd, en wel
onderwijs, heeft hij weer heel wat
van - zich doen spreken, vooral door
zijn activiteiten op het gebied vat
de spelling. De uitdrukking „Niet
zoo, maar zo" Is er een sprekende
herinnering aan.
yOOR Marchant heeft zijn minis
terschap nog een bijzonder
ongedacht gevolg gehad. Hij schreel
er zelf later dit van: „Voor mij is de
bijzondere ervaring deze geweest, dal
ik ambtelijk in nauwe aanrakinf
kwam met katholieke instellingen,
inzonderheid van onderwijs, met hel
personeel daarvan, en dientengevol
ge met vele priesters. Ik vond een
intelligentie, een levenskracht, een
levensblijheid, een organiserend
vermogen, een liefdevolle samenwer
king, die mij sterk hebben getroffen-
Jk wilde weten, waaruit deze krach
ten waren voortgekomen. Ik deed
wat ik te lang had verzuimd:
maakte studie van de katholieke ge
loofsleer
Dit heeft, zoals men weet, geleld
tot zijn overgang naar de R.K. kerk,
Velen zullen zich herinneren, hoe
veel gerucht dit veroorzaakte. De man
die steeds voor het uiterlijk zulk een
cynicus was geweest, was ontvanke
lijk gebleken voor de mystiek van
ae R.K. kerk.
En daarmee trad hij terug uit het
politeke leven. Dat was het offer
dat hU bracht Maar hij liet in hel
politieke leven een plaats leeg, die
niet gemakkelijk te vervullen was.
