CHRISTELIJK
c
Ook gecombineerde bondsdag
van Chr. Geref. M.V.'s en J.V.'s
Synode besloot tot handhaving
van vervangingsformule
1
ÏS©<Mk
i
Liefdeloosheid maakt gezonde
samenleving onmogelijk
Knap óp die kale schutting met
De Antillen
vrijdag 20 april 1956
Op 5 mei in de Ronde Lutherse Kerk
te Amsterdam
VENALS de Geref. bonden
van M.V.'s en J.V.'s zullen
dit jaar ook de Chr. Geref. M.V.-
en J.V.-bonden voor het eerst
een gecombineerde bondsdag
houden en wel op 5 mei in de
Ronde Lutherse Kerk te Amster
dam.
Reeds in 1953 gingen er stem
men op de Chr. Geref- bondsda
gen gecombineerd te houden,
maar dit was tot nog toe niet
mogelijk in verband met de ju
bileumviering van de jongelings-
bond in 1954 en het jubileum
van de meisjesbond in 1955.
Wanneer dit jaar de ervaringen met
een gecombineerde bondsdag gunstig
zijn, zullen de besturen op dezelfde weg
voortgaan. Het gaat hierbij in wezen om
een logische ontwikkeling, daar 20 pet.
van de bij de Jongelingsbond aangeslo
ten verenigingen, ook meisjes tot het
lidmaatschap toelaten, zodat de J.V.'s
het karakter van jeugdvereniging heb
ben gekregen.
Voor de bondsdag te Amsterdam is
wat betreft de leiding ook rekening ge
houden met het gecombineerde karak
ter van de dag. Zo heeft in de morgen
vergadering de voorzitter van de bond
van J V.'s, ds. M. W. Nieuwenhuijze.
de leiding en in de middagvergadering
mejuffrouw T. Boersema, vice presiden
te van de meisjesbond
De bondsdag wordt geopend met een
rede van de voorzitter over Bevrijde
jeugd-planten en hoekstenen". Drie pre
dikanten zullen vervolgens het thema:
..De eigen weg van onze jeugd" behan
delen.
Ds. A. Hilbers te Enschede zal spre
ken over: ..Wat is veranderd?" Het
bondsbestuurslid ds. P. op den Velde
te Hilversum behandelt de vraag: ..Wat
blijft?" en de toespraak van ds. D. Bies-
ma jr. te Utrecht zal getiteld zijn:
„Wat is nu Je taak?".
De meisjesbond zal deze dag afscheid
nemen van haar presidente mejuffrouw
Advertentie
Boek
VAN DE DAG
Suikerziekte, Leefregels voor
diabetici, door dr. L. Schaap,
met medewerking van A. G.
Post. L'ltg. v. Hoikema Wa-
rendorf N.V. Amsterdam.
suikerzieken gegeven, terwijl hij ver
schillende wetenswaardigheden over sui
kerziekte, het gebruik van Insuline, de
verschillende soorten insulines en de
omgang met de insullnespuit meedeelt.
Achter in het boek vindt men de sa
menstelling van dagelijkse voedingsmid
delen, verschillende recepten en equiva-
lentenlijsten voor brood, fruit en groen
ten.
T Dijkstra te Sneek. De sluiting
de bondsdag wordt verzorgd door de
emeritus-hoogleraar prof. L. H. van der
Meiden te 's-Gravenhage, lid van dt
commissie van advies van de meisjes
bond en erevoorzitter van de Jonge
lingsbond.
De dag wordt voorts opgeluisterd door
solozang van Kees Deenik en samen
zang met begeleiding van de organist
P. Meeboer.
Onderwijsbenoemingen
Benoemd tot onderwijzer(es) aan
Chr. Nat. school voor V.G.L.O. te Olde-
broek H D. de Wit te 's-Gravenhage en
mej. A. Hiemstra te Nunspeet; aan de
Prins Bernhardschool te Zutphen mej.
E. Teule te Njjkerkeveen; aan de Chr.
U.L.O -scnool te Dordrecht. Vrieseweg
48, mej. E. M. Baars te 's-Gravendeel;
aan de Geref. school te Heemse (Harden-
berg) mej. W. Gravestein te Ritsuma-
geest; aan de School met de Bijbel te
Lichtenvoorde mej. G. Hoitink te Win
terswijk.
Van her-
.en
der I
Hei landelijk ministerie van Hervormde
studentenpredikanten heeft de Tweede
Kamer verzocht met betrekking tot het
ontwerp van wet tot wijziging van de
hoger onderwijswet betreffende hel
tecnniach hoger onderwijs, het daar
heen te leiden, dat de studentenwereld
zelf in etaat blijft, in overleg met ui
verzit aire en andere direct beirokk»
instanties, de wegen te vinden waa
door het juiste evenwicht tussen per-
soonlijkheidsontplooiing, studie-eisen en
vrij studentenleven gewaarborgd blijft.
De brief was ondertekend door d». M. A.
Krop en dr. P. L, Schram, resp. praeses
en scriba van het ministerie.
Vrijdag 4 mei 's morgens elf uur zal de
heer A. F. Harms in de Woestdulnkerk
te Amsterdam ter verkrijging van de
graad van doctor in de wis- en natuur
kunde zijn proefschrift getiteld „Syn
thesis and pharmacological properties
of a series of substituted dlmethylaml-
neoethyl benzhydryl ethers" verdedigen.
Promotor is dr. W. Th. Nauta.
De heer M. J. Maurice zal des middags
half een, eveneens ter verkrijging van
de graad van doctor in de wis- en
natuurkunde aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam, zijn proefschrift „The
determinations of sulphur and its
compounds In rayon" verdedigen. Dr.
E. van Dalen zal promotor zijn.
De heer A. C. Lit zal des middags half
vier, eveneens in de Woestduinkcrk,
in het openbaar zijn proefschrift „Extra-
pyramldaal syndroom of situatief ge
drag (een neuro-psychiatrisoh. klinisch
psychologisch en phaenomenologisch
onderzoek van Parklnson-patiënten)"
verdedigen ter verkrijging van de graad
van doctor in de geneeskunde. Promotor
is prof. dr. L. van der Horst.
Advertentie
MELODIE en WOORD
der Ethergolven
ZATERDAG 21 APRIL 1958 i
Hilversum L «02 m. KRO: 7.00 Nws; 7.10
Grsm; 7.15 Koorzsng; 7.45 Morgengebed en
liturg kal; 8.00 Nws en weerber; 8.15 Grsm;
9.00 V d vrouw; 10.00 V d kleuter»; 10.15
Grsm: 10.30 Ben Je ze«Ug7; 11.00 V d zie
ken; 11.45 Gram: 12.00 Angelus; 12.03
--- meded)
th nws;
iz; 13.40 Gram; 14.00 Boekbe-
Puzzel mee
J»
A
5
4
5
ió
7
jpreklne 14.10 Olim: 14» Enf.te
14.40 Gemengd S
De schoonheid
V d kind; 16.45 Rep Int hockeywedstr Ne
derland— Wale»; 17.00 V d Jeugd; 17.40 Jazz-
muz; 18.00 Lachte muz; 18.15 Journalistic!
weekoverzicht; 18.25 gram; 18.30 parlement
overz; 16.40 Lichte muz; 19.00 Nws; 19.10
Gram; 20.00 Lichtbaken, caus; 20.20 Act:
22-2? g® man; 20 40 Gevar progr;
22.05 Cabaret; 22.35 WIJ lulden de zondag
Aans'ultend- Avondgebed en liturg kal;
23.00 Nws; 23.00 Nws; 23.15 Nws in Esperan
to; 23.22—24.00 Gram
JïJdeUjk
10.05 Morgenwijding. VARA: 10M V
j J '35 Planore
Lichta muz; 13.45 Sportpraatje; 14.00 PoUtie-
kapel; i4.30 V d Jeugd; 1505 Dai
16 45 Lichte muz; 17.10 WeekJourn. l.,„
Orgelspel: 17.55 Flde-candldatentomool; 18.00
Nws en comm; 18.20 Dansmuz: 18.45 Rege-
ringsuitz: Atlantisch allerlei: Een en ander
over de 15 landen, aangesloten bij
lantisch Pact; 19.00 Artistieke st
VPRO; 19.30 Passepartout; 19.40 De Bijbel
ln het Kerkelijk Jaar. caus; 19.55 Deze week,
caus VARA 20.00 Nws: 20 05 Nells voilé
Vaart; 20.10 Gevar progr; 22.00 Soc comrr
22.15 Lichte muz: 22.30 Communlty-singlns
"".40 Binnen zonder kloppen, hoorsp: 23.Ï
PUZZLE NO. 394
Doorlopend kruiswoordraadsel
Horizontaal: 1. Weefsel; 2. steel van
een pijp. dier. vader; 3. Arab, titel,
krulhond; 4. hijsinstallatie, eenmaal; 5.
gezinslid, afk. maanstand, godin van de
vrede; 6. verzoekschrift, wenk; 7. berg
plaats. voorzetsel, vreemde munt; 8.
afk titel, kooplust, maat; 9. zangnoot.
luiaard.
Vertikaal: 1. Iem. die van plezier
houdt; 2. familielid, rivier, beschaafde
vrouw; 3. vrucht, afk. in het jaar onzes
Heren; 4. kanselrede, vuurspuwende
berg; 5. bloeiwijze, geslepen slim; 6
bedrijver, kledingstuk; 7. familielid, kip-
penprodukt. dier; 8. kort ogenblik, afk.
de naam onbekend, dier; 9 soort, sport-
term, telwoord.
OPLOSSING PUZZLE NO. 898
Horlsontaal: 1. Vals, 5. lens, 8. mop
pig, 10. si. 11. pu, 12. is, 14. toeleg,
17. sta, 19. leg. 20. balsem. 23. re. 24
af. 25. ut. 27. Marter. 29. raar, 30.
slijk.
Vertikaal: 2. A.M 3. los. 4. spit, 5.
lire, 8. eg. 7. snugger, 9. misbaar,
11. peer, 13. staf. 15. ode. 18. 1.1., 18.
al. 21. snar, 22. muts. 28. tel. 27. ma.
28. rij-
23.15-24.00 Gram
Televtsieprogr»
AVRO: 17.00-17.30
V d Jeugd. VARA: 20.00 Journ
20.15 Filmbeschouwing; 20 25 TV-muslcal
comedy. NTS. 22.30-23.15 Eurovisie: Rep v
cowboyfeest te Parijs
Engeland, BBC Home Service. 330 m. 12.C
_._J Voordr: 12.15 Ork*s
overz: 13.15 Dansmuz; 13.55 Sportparade;
14.15 Orgelspel; 14.45 V d kleuters; 1500
Lichte muz; 15 55 Sport; 16.15 Orkestconc;
16 40 Sport; 16 45 en 17.45 Idem; 18.00 Sport-
ber; 19 00 Amus muz; 19.30 Jazzmuz: 19.45
Caus; 20.00 Nws: 20.24 sport; 20.30 Hoorsp;
2100 Svmf ork; 22 00 Gévar progr; 23.00
Nws 23 15 Dansmuz; 24.00 Gram; 0.45 Progr
overz; 0 50 Weerber; 0.55—1.00 Nws
Brussel, 324 m. 12.00 gram 12.30 Weert
12.34 Gram; 13.00 Nw»; 14.30 Radlojoi
15.00 Pianospel. 15.10 Gram; 15.45 Accord»
spel; 16.00 Gram; 16.15 Accorde<ïn»pel (verv);
16.30 Gram; 16.45 Engelse les: 17.00 Nws;
17 10 Gram; 17 20 Liturgische zangen; 17.30
8.30
•old:
23.25—24 00 Gram
Brussel. 44 m. 12.00 Lichte muz:
Nws: 13.15 Verz progr; 16.00 Opera
17.00 Nws; 17.15 Ritm muz; 18 38 G
19 30 Nws: 20 00 Gevar orogr: 22 00 Nws:
22.15 Lichte muz; 22.55 Nws; 23.00 Lli
Beroepingswerk
BEROEPINGSWERK
GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Drachten, J. Wolven te
Grootegast.
REM. BROEDERSCHAP
Bedankt: voor Haarlem. W. Aalders.
Ned. Herv. pred. te 's-Gravenhage.
Mensen en -feiten
Dinsdag 1 mei viert dr. Jos P. Chr.
de Boer te Den Haag zUn 40-ia rit;
onderwijs jubileum.
Dr. De Boer, die sinds 1947 inspecteur
la van het gymnasiaal en middelbaar
onderwijs In de tweede inspectie, be
gon sijn loopbaan ln 1916 als onder
wijzer te Amsterdam. Zijn belangstel
ling ging van meetaf aan uit naar
de relatie, die bestaat tussen school
en gezin.
In 1921 werd hU leraar aan het St.
Thomaa-College te Venlo. Acht Jaar
later volgde zijn benoeming tot rectoi
van het R.K. Lyceum voor Meisje;
te Den Haag, en in 1947 tot inspec
teur. Dr. De Boer vervult vele func
ties en is ln onderwijskringen een
zeer geziene figuur.
Advertentie
Vehkcu&t
chocolade
PASTILLES
EEN
WOOliD
VOOR
VAN-
DAAG
Toch is er een
God
Soms welt bitterheid op in het
hart als men ziet wat aan mensen
door medemensen wordt aange
daan. Als men het onrecht ziet
dat in de wereld zijn triomfen
viert en waarvan
onschuldigen het
slachtoffer zijn.
Het kan ons aan
vliegen en soms
wordt die bitter
heid zo groot dat
wij God voor al
dat onrecht ver
antwoordelijk
gaan stellen.
David ziet het anders. Aan het
slot van psalm 58, waarin hij
klaagt over de rechtsverkrach
ting op aarde, komt hij tot de
slotsom: „Toch is er een God die
recht doet op aarde!"
Want twijfel er niet aan: God
geeft loon naar werken. En het
bloed dat onrechtvaardig ver
goten is, eist hij van de hand der
misdadigers. God is geen God die
met Zijn heilig recht laat spotten.
Maar bidt gij voor hen die dat
onrecht bedrijven!
Op de 4e jaarvergadering van het Lan
delijk Verband van commissies
beheer der Geref. Kerken in Neder
land zal woensdag 2 mei te Hilversum
de directeur van het Algemeen Ker
kelijk Bureau te Utrechi, de heer G.
M. A. Laernoes, spreken
Generale synode Geref. Kerken
Voor gesprek met bezwaarden echter
veel ruimte gelaten
De synode der Geref. Kerken, die in Leeuwarden bijeen is, heeft
gisteravond besloten de vervangingsformule niet te herroepen, omdat
zij in strijd zou zijn met het woord van God en de drie formulieren
van enigheid. Ook om enige andere reden wenste men de formule
niet ter zijde te stellen. Er zullen deputaten benoemd worden om
met de bezwaarden in eigen kring de kwesties rondom de vervan
gingsformule door te spreken.
Zonodig zullen deze deputaten met de bezwaarden tot een
zodanige overeenstemming trachten te komen, die naar het oordeel
van de deputaten een eind aan de bestaande controverse zou kunnen
maken.
Alvorens echter deze besluiten in de synode vielen, had nog
zeer uitvoerige discussie plaats, waarvan wij de belangrijkste
gedeelten hieronder laten volgen.
Deze hele zaak, aldus dr. L. Praams-
ma, moeten wij behandelen uit een oog
punt vap pacificatie in eigen kring. De
adressanten zijn meelevende kerkleden,
die ondanks hun bezwaren niet met de
kerk gebroken hebben en nu moet de
Advertentie
CAMERAS
FILM
Geestelijke volksgezondheid onder de loupe
T\OOR DE REDACTIE
D werd mij gevraagd
een artikel te schrijven
in een serie over volks
gezondheid. In dat arti
kel zou het moeten
gaan om het theolo
gisch aspect, of liever
om de bijbelse gedach
ten, die de grondslag
vormen voor een waar
lijk christelijke zorg
voor de volksgezond
heid. Als ik het goed
zie. dan zijn er drie
IDe mens is een eenheid.
Wat de psycho-soma-
tische geneeskunde met
moe wordt in onze tijd te
herhalen, is een door en
door bijbelse gedachte. De
bijbel richt zich nooit tot de
ziel van de mens, maar tot
zijn totale persoonlijkheid.
De kerk heeft dit niet al
tijd gezien, getuige het feit.
dat een dominee volgens
zijn jaarboekje de zorg
heeft over zoveel zielen.
De Heer van de kerk hal
zorg over even zoveel men
sen. Niet alleen de ziel,
maar ook het lichaam van
de mens kwam uit de han
den van zijn Schepper en...
hetgeen God heeft samen
gevoegd, scheide de mens
niet.
Daarom zal het in de
zorg voor de volksgezond
heid gaan om die totale
mens. Dat geldt predikan
ten. artsen, verpleegsters,
maatschappelijke werksters,
onderwijzers en allen, die bij
dit werk betrokken zijn.
Ieder van hen zal die mens
op zijn eigen wijze benade
ren. maar altijd gaat het om
de mens in zijn geestelijk-
lichamelijke eenheid.
Dat de dokter voor het
menselijk lichaam en de
oor de menselij-
hebben te zor-
gedachte, die ze-
an de bijbel is
ontleend. En die "edachte
is ook in strijd met de pri
mitieve waarneming. Als
Theologisch aspect door
ds. G.N. Lammens
wij ons schamen (dat is iets
van onze ziell. dan worden
we rood (dat is een- reac
tie van ons lichaamh Er is
een tijd geweest, dat David
erg bleek zag. De mensen
vroegen zich af. wat hem
zou schelen. David leek een
patiënt voor de dolrter.
Vandaag zou hij zijn -toe
vlucht nemen tot pillen,
poeders, hoogtezon of wek-
kemines. Maar David ge
nas eerst, toen hij in han
den van de profeet viel.
Achter zijn moeheid en
slapheid verschool zich zijn
levensconflict, zijn schuld.
Hij heeft het later zelf ge
zegd: „Want zolang ik
zweeg, kwijnde mijn ge
beente weg!" Onopgeloste
levensconflicten kunnen een
bron zijn van ziekte. Daar
om is zorg voor volksge
zondheid zorg voor de tota
ding tussen Adam en Eva
Is verstoord: ze verwijten
elkaar. Ook de verhouding
tot het werk is geschonden:
doornen en distels brengt
de aarde voort. Het is Jé-
zus geweest, die deze ver
houding in beginsel heeft
hersteld. In Christus gaat
de relatie tussen de-mensen
zich herstellen. Christus
zweet in Gcthsemané en
draagt de doornen van de
akkers en verlost daarmee
in beginsel de arbeid van
de vloek. Zorg voor volks
gezondheid is daarom zorg
voor goede gezinsverhou
dingen en gunstige arbeids
voorwaarden. Het staat aan
anderen deze dingen nader
uit te werken; wij beper
ken ons tot de bijbelse
grondlijnen.
de i
t zijn
dominee
ke ziel z<
gen is eei
ker niet i
strijd. 2ijn problematiek,
zijn zorgen, zijn vreugden
en zijn levensconflicten.
2 De mens is 'tweezaam.
De tweede bijbelse lijn
is deze, dat de mens geen
waarachtige mens is. als hij
eenzaam is. Hij hoort sa
men met de anderen te
zijn. De mens is immers
geschapen naar het beeld
van God En de levende
God van de bijbel is nooit
eenzaam. God is driezaam.
God troont niet in azuren
eenzaamheid, maar Hij is
altijd de Vader en de Zoon
en de Heilige Geest. Daar
om is de naar Hem gescha
pen mens „de mens met
de ander". Zorg voor de
volksgezondheid zal daar
om altijd moeten zijn; zorg
voor goede samenlevings
verbanden.
Wij lezen in de bijbel, dat
na de zondeval de verhou-
de eerste plaats is
„zijn in de liefde", een
„liefhebbend met elkaar
zijn". Nu zal het wel niet
juist zijn bij de liefde, die
Binswanger bedoelt, onmid
dellijk aan de bijbelse lief
de te denken. Maar in de
bijbel is de liefde toch de
vervulling van de wet: de
liefde tot God en de naas
te.
Zorg voor de volksge
zondheid zal hebben te zijn
zorg voor herstel van de
liefde. Er zijn ln onze mo
derne tijd maar al te veel
mensen, die niet ln ataat
zijn liefde te geven. Zij
maken een gezonde samen
leving onmogelijk. De oor
zaak? Affectieve verwaar
lozing! Zelf zijn deze men
sen in hun leven liefde te
kort gekomen. Want alleen
Het is toch ieder wel be
kend, dat babies, die door
de beste verpleegsters wor
den geholpen en alles op
tijd krijgen, maar de moe
derliefde missen, minder
tierig zijn, dan zuigelingen,
die niet zo „orthodox" wor
den verzorgd, maar door
de moeder worden gekoes
terd. Dat zoveel mensen in
onze tijd niet „tierig" zijn
is alleen te verklaren uit
het feit, dat zij liefde tekort
komen.
De liefde is de meeste.
Dat geldt in de eerste
plaats voor de werkers in
dienst van de volksgezond
heid. Wie hier niet in lief
de dient, kan beter niet be
ginnen. Wie alleen handen
heeft en geen hart voor de
medemens, hij kan zijn
handen beter thuis houden.
Helpen kunnen alleen han
den, die verwarmd worden
door de gloed van het hart.
De liefde is de meeste.
Dat geldt ook voor de
methode. Ouders, kin
deren werkgevers en
werknemers moeten
weten en het moet hen
ingepompt worden, dat
alleen de liefde iets be
reikt. „Liefde is de be
langrijkste en eerste
levensvitamine" (Dr.
Neuteboom). En zou
den we het dan kun
nen laten te wijzen op
Hem, die de bron en
fontein van alle liefde
is? God in Jezus Chris
tus. „Want dit is niet
de liefde, dat wij God
liefhebben, maar dat
God ons heeft liefge
had!"
synode met alle ernst die bezwaren we
gen en trachten weg te nemen. Dé con
clusies van het rapport bevredigen hem
niet. Oorspronkelijk, in 1942, zijn be
paalde eenzijdigheden bestreden. In
1949 werden die niet meer geleerd.
Toen warén er échter nog enkele ande-
„kettêriien", hoewel van subtieler
aard. Maar ook die nemen de bezw
den niet voor hun rekening dit zijn
Daarom stelde hij voor een onder
zoek in te stellen naar de v'aag, of de
form, nu nog nodig is. of dat de
kerken kunnen volstaan met de uit-
sluitende hantering en handhaving var
de drie formulieren van eenheid. Hij
wil daarvoor deputaten benoemen, die
tevens tol taak krijgen het gesprek met
de bezwaarde broeders voort te zetten.
Dit amendement was mede ondertekend
door ds. J. v. Herksen, ds. M. Kamper,
ds. H. v. d. Veen en ds. IJ. v. d. Zee.
Ds. H. v. d; Veen bestreed dat
sprake zou zijn van onwaarachtigheid
als de verv. form, wordt ingetrokken.
Zijn gedachten gaan in dezelfde richting
als het bezwaarschrift van Dokkum.
Men kan niet zonder meer overgaan tot
intrekking, maar het verschil van ge
voelen is minimaal, zoals duidelijk blijkt.
heeft haar betekenis nog niet verloren
en intrekking zou verwarring stichting
in de kerken, inzonderheid die welke ge
troffen zijn door scheuring. Op de ker
ken onderh. art. 31 zal dit ook weinig
indruk maken, meent hij. Als aan de nu
naar voren gebrachte bezwaren tege
moet wordt gekomen, kan het best z0n,
dat men nog weer verder wil gaan.
Standpunt rapporteurs
De rapporteur, dr. E. D. Kraan stelde
voorop, dat het de taak van de commissie
was om te oordelen over Ingekomen
bezwaren. Het blijkt nu. dat er op de
synode grote eensgezindheid heerst. Alle
laden betreuren de gescheurdheid en
noemen die.zonde;, niemand is het met
de zakelijke inhoud der very. form,
"onéens; en niemand wil die formule
voor altjjd en ónder' alle omstandigheden
handhaven.
Komende tot de bezwaren, zegt hij dat
de broeders van „Waarheid en Eenl
in feite terug willen naar de toestand
van vóór 1905 en voorts willen zij hun
particuliere en onvruchtbare standpunt
normatief stellen. Maar dan brengt in
trekking geen stap dichter bij de ge
wenste eenheid.
Wat de andere kerken betreft, citeert
spr. een artikel van de chr. geref. ds
Velema, die zegt dat de geref. verbonds-
beschouwing onschriftuurlijk is er
levensgevaarlijk voor het leven der kerk.
Soortgelijke geluiden verneemt rrn
de kring der geref. onderh. art. 31. Ook
in eigen kring vindt men de verv. form,
eigenlijk anticonfessioneel en de broeder
lijke liefde gebiedt dat dit geconstateerd
wordt. Nu vraagt de kerkeraad van Dok
kum met het oog op de oecumeniciteit
in eigen kring de verv. form, terzijde
te stellen om ruimte te scheppen. Maar
waarvoor? Toch zeker niet voor nivel
lering.
De amendementen van dr. Praamsma
halen twee zaken door elkaar. De synode
moet oordelen over de ingediende be
zwaren. Maar een studieopdracht om t<
onderzoeken of de verv. form, nog ge
handhaafd moét worden is een geheel
andere zaak Als men het met de for
mulering van de commissie niet eens is,
vraagt s-pr. wat er dan geantwoord moei
worden aan de bezwaarde broeders. Ten
slotte wil ®pr. de ambtsdragers opwek
ken om legenden te bestrijden en kritiek
te weerspreken.
Daarna besloot de synode de vervan
gingsformule noch te herroepen, omdat
sU niet Is conform het Woord Gods
de drie formulieren van enigheid, noch
andere redenen ter stfde te stellen.
Er tullen deputaten benoemd worden die
ilch ln verbinding moeten stellen met de
beswaarden om met hen de kwesties
rondom de vervangingsformule door te
snreken.
114.
HOOFDSTUK XVIII
O'Leary herziet zijn verhaal
Het paste volkomen, dat de zaak zou eindigen
zoals zij begonnen was, in kamer 18.
Ik herinner mij alleen maar wazig en verward,
hoe zij dokter Balman meenamen. Hoe Corole
en Fred Hajek onder bewaking weggingen. Hoe
ik zelf versuft in kamer 18 zat met Maida naast
mij, die mijn hand vasthield, totdat O'Leary
terugkeerde. Jim vergezelde hem.
Ik geloof dat het de aanblik was van Jim, die
daar op het witte bed zat met zijn jas, nog altijd
nat van de regen, en van sporen van modderige
schoenen en natte jassen op de eens zo blanke
sprei, wat in mij een besef voor de werkelijkheid
wekte.
Tegen die tijd was de dageraad aangebroken.
Het electrisch licht werd bleker en kreeg een zie
kelijk aanzien onder de grijze lichtstreken van
de dageraad door de ramen en ik herinner mij
even een vaag gevoel van verwondering, toen de
dunne stralen van het bleke zonlicht hun weg
begonnen te vinden, de kamer in. Zonlicht na
een week van regen!
O'Leary had, toen hij de kamer binnen kwam,
de deur gesloten, ging naar de radiator en zonk
daar moe op neer. Hij scheen bekaf en enorm
vermoeid en vertoonde geen ziertje blijdschap,
zoals ik zou hebben verwacht.
„Welnu," mijn stem weifelde even terwijl ik
sprak. „Welnu u is geslaagd."
„Ja. Ik heb mijn man te pakken gekregen."
,,U schijnt u er niet over te verheugen."
..Neen," zei Lance O'Leary ronduit ..Dat wv
zeggen, versta mij wel ik ben blij, dat ik
^lOie
Bet
_y
mijn plicht heb gedaan. Maar het spijt mij te
zien hoe een man, een briljant onderzoeker, een
geleerde, een voortreffelijk chirurg de verkeer
de weg opgaat. Dokter Balman heeft inderdaad
zijn leven natuurlijk op verkeerde wijze voor
zijn wetenschap gegeven. Hij wilde het radium
hebben hij had het geld nodig, dat het hem
zou opleveren. Voor het overige was hij, even
zeer als alles en iedereen, een slachtoffer van
de omstandigheden Maar toch het is een droe
ve geschiedenis."
„Dokter Balman was een slecht man," zei ik.
Eigenaardig, hoe wij reeds bezig waren van hem
in de verleden tijd te spreken.
„Ja," beaamde O'Leary „Maar dokter Lethe-
ny had evenveel schuld. Eigenaardig, hoe een
man zijn leven kan opofferen voor een vrouw
of een carrière. Enfin..,." zo eindigde hij
plotseling schouderophalend, „filosoferen helpt
niet Let niet op mijn neerslachtigheid. Ik zou mij
heel wat neerslachtiger voelen, als ik had ge
faald."
„Ik wist niet. wat u bezig was te doen. totdat
dokter 3alman zei „toen zij de deur van kamer
18 opendeed." Toen begon ik argwaan te krijgen,
want ik herinnerde mij het verzoek, dat u mij bij
het eerste onderzoek deed."
„Wat was dat?" vroeg Jim.
„Ik vroeg zuster Keate om het feit niet te
vermelden, dat, toen zij aan het einde van de
gang kwam, na het geluid te hebben gehoord,
waarvan zij dacht, dat het een deur was die
dicht ging en dat metterdaad
„Neen!" onderbrak ik met een huivering.
Iets anders was, dat zij toen bij de deur
van achttien kwam en die opende en daar eer
paar seconden bleef staan luisteren."
„Waarom? Hoorde zij iets? Zag zij iets?"
„Neen. Maar ik redeneerde zo, dat de schuldi
ge man nog m kamer 18 moest zijn geweest. Er
was nog geen ogenblik verlopen sinds het geluid
kwam van de slag, die de slag die dokter
Letheny doodde, en ik wist dat de man, die dat
deed, niet het lichaam van dokter Letheny
naar de kast gesleept en de deur gesloten kon
hebben en ontsnapt zijn, voordat zuster Keate bij
de deur van achttien was gekomen. Daarom wist
ik, dat alleen de schuldige man wist wat zij had
gedaan."
„Maakte u dat plan reeds lang van te voren
op? Wist u dat u er hem toe kon brengen, te
erkennen, dat hij dat wist?" riep Jim in eerlij
ke verbazing.
O'Leary schudde het hoofd en glimlachte
triest.
„Neen, ik. ben maar een menselijk wezen.
Maar ik maak mijn plan zo op, dat ik van elke
mogelijkheid gebruik maak. Ik verzamel
mogelijk bewijs. Dat laatste was klein, maa
doend
„Is dat het enige bewijs, dat u tegen dokter
Balman hebt?" vroeg Jim.
(Wordt vervolgd
KANTTEKENING
J^ET is langzamerhand wel bekend
geworden, dat er in de. West, en
wel nader op de Antillen, een con-j
flict is ontstaan tussen de gouverneur!
de Antillen en het ministerli T(
aldaar. De gouverneur heeft gewet]
gerd, zijn goedkeuring te hechte* fe«
een benoeming van een mlnisteij'00
van justitie. Hij had voor die weig#J|^°
ring zijn reden: de te benoemen mJ-T4n
nister was namelijk niet van zin* fee*
zijn advocatenpraktijk op te geven, D
De aanleiding lijkt eenvoudig, maai"?
zij is, zo Is onze indruk, ook nig
meer dan een aanleiding. Het conflicjjaa
zelf moet dieper liggen en een oplos.
sing schijnt minder gemakkelijk door
moeilijkheden van meer persoonlijk!
aard. Het gaat in wezen om dei»
kwestie: welke zijn de bevoegdheden
van de gouverneur? j
De nieuwe verhouding is nog -pri
en teer. Men mag stellig aannemen)
dat van beide kanten, zowel van Ne,
derland als van de West, de oprecht»
wens aanwezig is, het experiment t<
doen slagen, het experiment namelijk
van de eenheid van één rijk tussti
onderscheidene rijksdelen.
]QAAROM is er ook goede hoop, dz
het nu gerezen conflict tot e«i
oplossing zal komen. Liever dan vu
een conflict spreken we trouwen
van een moeilijkheid, die gerezen b
bij de poging om de eenheid tussei
Nederland en de West naar beidei
wens te realiseren.
Dat hier moeilijkheden zouden rij]
zen, lag voor de hand. Het is li
moeilijk, een bepaalde rijksgedachti,
op papier te zetten en haar de juiste
staatsrechtelijke formulering te gei
ven. Wat belangrijker is, is dat die
rijksgedachte ook werkelijk leve:
gaat en Inhoud en gestalte krijget A
zal.
Staatsrecht is niet maar een zul
van wettelijke regeling, er is in h«
staatsrecht ook een belangrijke porti
ongeschreven recht, gewoontereelf N<
en traditie. Onze eigen staatkundig! ,aj
geschiedenis levert daarvan voorbed
den te over. Bij de verhouding tussa cl
Nederland en de West echter, in d fil
vorm waarin zij thans tot samengaat
hebben besloten, is deze traditie e J'
uiteraard nog niet, is er ook no[
geen ongeschreven recht, is er getij J
gewoonterecht Wat er gelukkig vt w
is, is de wederzijdse goede wil. he
TMT samengaan van Nederland <t m
de West is gedacht als een n- P;
mengaan van verschillende, doch gt 1
lijkwaardige rijksdelen. Het ligt Voet G
de hand, dat dan ai dadelijk bepaal* se
onderwerpen naar voren springes
die in aanmerking komen voor e«
geheel of ten dele gemeenschap- N
pelijke aanpak. Wij denken aan d r
defensie en aan de buitenlandse poli V(
tiek. Maar intern zal ieder rijksdee
eigen boontjes willen doppen. sc
De gelijkwaardigheid van de rijk» er
delen moet ook uitkomen In de bt
voegdheden,welke de gouverneu b.
krijgt of heeft. De huidige betitelin/
van deze hoge persoonlijkheid üjB U:
ons niet bijzonder gelukkig; zij hei] 81
innert nog te duidelijk aan eo
voorbije periode. Overigens heeft mei ,.1
terecht ook voor wat betreft de po-
sitie van de gouverneur nog vet cc
open willen houden. di
Wij voor ons zouden de voorkeo
willen geven aan een betiteling vai
de gouverneur, waaruit blijkt, dat oi
een typische vertegenwoordiger b
van het gemeenschappelijke rijklj
hoofd, van de koningin dus. Hij zoi
dan aangeduid kunnen worden ab f<
de koninklijke commissaris.
DN voor het overige zien wij dt b
ontwikkeling zó, dat de onder
scheidene kabinetten, hier èn in di
West, tegenover elkaar een zo gróoi
mogelijke zelfstandigheid verkrijgen
zij het weer onder het gemeenschap
pelijke vorstenhuis. Of een ministw l
van justitie op de Antillen voor eet
benoeming ln aanmerking mag ke
men, zal een aangelegenheid moetei
worden, waarover niet onze minister!
president zeggenschap heeft en waar-
voor hij dus ook geen verantwoor
delijkheid draagt, maar die uitsla!*!
tend ter beoordeling staat aan bei
regerende hoofd en dan in dit geval; i
in de hoedanigheid van vorstin ovei
de Antillen.
Want van tweeën één: óf er zal
moeten komen een gemeenschappe
lijk kabinet en de rijkseenheid zal
nog een veel intenser vorm moeten j
krijgen dan op dit ogenblik is ge!
dacht, óf de West zal zijn eigen ka-
binetten hebben, zij het ook met d«
integratie op belangrijke gemeen-
schappelijke punten.
Straks zal de koninklijke commii- i
saris op de Antillen dan ook een mm 1
moeten worden uit de bevolking zelve-]
De interne ontwikkeling kan dan nof
meer geschieden naar de eigen in
terne aard. Want ook hier geldt het
°s lands wijs s lands eer. En op deit
wijze zal de eenheid tussen Neder-!
land en de West stellig nog het be<t
zijn gegarandeerd.
De nieuw benoemde bisschop v»n -Gro
ningen mgr. P. A. Nierman zal op 9
mei In de kathedrale kerk te Gronin
gen bezit nemen van de bisschoppe
lijke troon. Mgr. Nierman zal dan de
eed afleggen aan de heilige stoel en
de geloofsbelijdenis zeggen, waarna d»
pauselijke bulla zal worden voorgele-
i getoond.
