Studie over de invloed van
Descartes en Spinoza
Mevrouw dr. Thijssen-Schoute verrichtte
researchwerk in Engeland
Hortulanus H. Veendorp 25
jaar bij Leidse Hortus
verhulst I
Twee gouden jubilarissen
bij de Touwfabrieken
Heel wat blokken voor je goed
ambachtsman bent
Tweede lustrum van Hervormde
vrouwengroep Stille Kracht
Engelse gasten komen morgen
naar Leiden
NIEUWE LETDSCHE COURANT
3
WOENSDAG 4 APRIL 1956
Z.W.O. verstrekt subsidie
T~JE NEDERLANDSE ORGANISATIE voor zuiver wetenschappelijk
onderzoek heeft enige tijd geleden mevrouw dr. C. L. Thijssen-
Schoute te Utrecht een subsidie verleend voor een archief- en bibliotheek
onderzoek in Engeland als vervolg op een studie over de invloed van de
wijsgeren Descartes en Spinoza.
woond. totdat hij in september 1649 op
uitnodiging van Christina van Zweden
naar Stockholm reisde, waar hij reeds het
volgend jaar aan een pneunomie overleed.
Buiten Frankrijk heeft Descartes in
geen land zo'n grote invloed uitge
oefend als in Nederland. Iedere stu
dent in Nederland in de tweede helft
van de 17de eeuw moest party kiezen,
of hü Cartesiaan wilde zy'n of niet,
wat vrywel synoniem was met voor
uitstrevend of conservatief.
In Engeland vond het Cairtesiainnsme
eerder aan de universiteit van Cambridge
dan aan die van Oxford ingang. De Neo-
Platonicus Henry More stond in briefwis
seling met Descartes, die hij aanvanke
lijk zeer bewonderde, hoewel bij nader
inzien vele bezwaren bij hem opkwamen.
In Engeland stelde men gaarne tegenover
het rationalisme van Descartes het expe-
rimentalisme, waarop Francis Bacon aan
gedrongen had. Het verschijnen van de
„Principia" van Isaac Newton (1687) heeft
de Cartesiaanse fysica de genadestoot ge-
naar de Cartesiaanse methode is
Engeland aan de geleerden tot
Mevrouw Thijssen, die in 1939 te Gro
ningen promoveerde op een proefschrift
over de 17de eeuwse vertaler Nicolaas
Jarichides Wieringa, heeft van 19461952
het oud-archief der gemeente Enkhuizen
beheerd. Sinds 1954 is zij secretaresse van
de vereniging Het Spinozahuis.
In 1954 verschenen van haar hand een
klein geschriftje „Lodewijk Meyer en
diens verhouding tot Descartes en Spino
za" (mededelingen vanwege het Spinoza
huis 11) en een groot werk „Nederlands
Cartesianisme" in de verhandeling der
Koninklijke Nederlandse akademie van
wetenschappen, afdeling letterkunde.
Prof. dr. F. L. R. Sassen, hoogleraar in
de wijsbegeerte aan de rijksuniversiteit
te Leiden, schreef een inleiding tot dit
werk, dat op veel bronnenonderzoek be
rust en waaraan de schrijfster niet min
der dan 15 jaar arbeidde. Het is nu haar
bedoeling als pendant hiervan de ge
schiedenis van het Nederlands Spinozisme
te boek te stellen. Bovendien heeft het
Cartesianisme en Spinozisme in andere
landen, en dan wel in de eerste plaats
Engeland, haar belangstelling.
Descartes in Engeland
In een onderhoud met het A.N.P. ver
telde mevrouw Thijssen, dat zij bij het
schrijven van haar „Nederlands Cartesia
nisme" herhaaldelijk op Descartes' rela
ties met Engelse geleerden en op de in
vloed, die het Cartesianisme in Engeland
gehad heeft, was gestuit. Evenwel, in
ieder land heeft de waardering voor Des
cartes en de wijze waarop zijn denkbeel
den ontwikkeld en gebruikt werden, een
geheel eigen karakter gedragen. Descartes
kwam in 1618 als jonge man in ons land
en met enkele onderbrekingen heeft hij
daar op verscheidene plaatsen (o.a. Fra-
neker, Deventer, Utrecht, Amsterdam,
Egmond en Endegeest bij Leiden) ge-
voorbeeld gesteld. Men heeft Descartes'
scherpzinnigheid bewonderd en zijn hulp
aanvaard in de strijd tegen het Aristote-
lisme.
Evenals in Nederland heeft men in
Engeland in de 17de eeuw Spinoza
vooral bestreden. Op enkele deïsten
heeft hy invloed uitgeoefend. De
Spinoza-opleving, die in Duitsland in
de tijd van Goethe en Schelling begon,
heeft haar weerslag gehad zowel in
Engeland als in- ons land.
Het onderzoek zeli
Wat nu het researchwerk betreft, dat
mevrouw Thijssen in Engeland verrichtte,
zij bezocht archieven en bibliotheken te
Londen, Oxford en Cambridge. Het Brits
museum en de Bodleian te Oxford waren
onuitputtelijk rijke vindplaatsen. Te Cam
bridge werkte zij in de modern geoutil
leerde University Library en in enkele
oude college-bibliotheken, waaronder die
van Christ College, waaraan Henry More
verbonden is geweest.
Ongetwijfeld zullen nog meer bezoekgn
aan Engeland nodig zijn ter completering
en uitbreiding van de gegevens, die
mevrouw Thijssen mee naar Nederland
bracht. De 17de-eeuwse Engelse boeken
zijn in een bedroevend laag percentage
terecht gekomen in onze Nederlandse
grote bibliotheken. Zij stelt zich nu voor,
een studie te schrijven over „Descartes
en Engeland", die inleidende hoofdstuk
ken zal bevatten over de voornaamste
punten van de Cartesiaanse filosofie en
over Engelands culturele relaties met het
continent in het Cartesiaanse tijdperk.
Overal ter wereld voelt men zich
op z'n gemak in zo'n heerlijk
zittende sport-combinatie
van Verhuist Niet voor niets
geven de mensen die de wereld
doorkruisen dc voorkeur aan
Verhulst. Want Verhuist ver
dient de Voorkeur.
In de geheel verbouwde
parterre-afdeling vindt U de
nieuwe uitgebreide collectie
herenmode-artikelen.
Burgerlijke stand van Leiden
GEBOREN: Irmina Maria Hendrika He
lena dr van P. S. J. Steenvoorde en H.
H. Hoogervorst; Jacob zn van A. van den
Thoorn en J. E. Schreuder; Jacobus Jo
hannes Maria zn van J. P. v. d. Hulst en
M. M. Molenkamp; Jan Pieter zn van P
v. d. Endt en M. S. van den Berg; Rober-
tus Wilhelmus zn van W. Zeegers en A.
Vermond; Robert zn van I. Ouwerkerk en
P. Smit; Johanna Maria Sofia dr van G
Schoor en J. M. Bruin; Wilhelmina Adria-
na Maria dr van A. J. Bouman en C. A
de Bruin; Jacques Johannes zn van M. de
Graaf en M. W. Saarloos; Leonardus Ma
ria zn van J. J. M. Sneijers en M. J. Ran
ters; Björn Sven Waldo zn van J. Broerse
en W. Walke; Adriana dr van A. Kühn
en S. van den Berg; Johanna dr van H.
J. Webbers en J. F. Dubbelaar; Roald zn
van J. A. N. den Tonkelaar en M. J. Rips;
Willem Hubert zn van W. Moerer en N.
de Heiden; Engelina dr van A. Roelemij
en A. M. Lamboo; Arjan Mathijs zn van
M. A. Oldenhof en H. A. Haasnoot; Pa
tricia Ann dr van N. C. v. d. Voort en
R. A. van Rooijen; Cornelis zn van J.
Reijer en A. J. Otten; Jozef Adalbertus
Johannes Maria zn van A. H. J. Paarde-
kooper en A. H. T. Fles; Henk zn van
L. J. L. Ouwerkerk en P. Ruivenhoven;
Franciscus Bernardus Petrus Clemens zn
van A. P. J. M. Geijer en C. C. v. d.
Zande; Willem Melndert zn van G. C.
Buskermolen en J. v. d. Zwaard; Amerik
zn van A. van Duijvenvoorde en P. van
Dijk; Jan zn van C. Rinkel en R. den
Heijer; Adriana Cornelia dr van A. den
Hertog en C. J. Tamerus; Jacob zn van
H. Ouwehand en J. Haasnoot; Marinus zn
van M. Westmaas en H. Houtman; Cla-
sina dr van D. Bakker en W. Rerpers-
hoek; Jolanda Marcella dr van T Zaal
en T. M. Roning; Marjan Jeannette Louise
dr van M. J. R. G. Lcijerzapf en J
Schalks; Wilhelmina Catharina Maria dr
van G. G. Juffermans en A. M. Dissel-
dorp; Ronaldus Jacobus zn van M. A.
Everaers en M. J. Westerdijk.
GEHUWD: J. H. Visser en H. E. Roster.
OVERLEDEN: G. B. F. Oltvo, man, 52
jr; P. J. Marks, man, 77 Jr; G. M. Wendt,
wed. van Rorswagen, 63 jr; A. C. Weijer-
se. wed. van De Haan, 93 jr; J. Fontein,
wednr, 68 jr; P. Blansjaar, huisvr. van
Onvlee. 76 jr; J. Pannekoek. man, 75 jr:
C. M. Spierenburg, huisvr. van De Boer.
70 jr; E. J. van Angelbeek, man, 62 jr:
N. Neef. man. 36 jr; J. Hogewoning.
vrouw, 71 jr; G. Vlaardingerbroek, man.
62 jr.
dankwoord toonde de heer Veen-
erkentelijk voor de hulde,
ïen deze dag voor hem had bereid.
Hij legde mede de grondslag voor de
Clusius-tuin
De hortulanus van de hortus botanicus van de Leidse universiteit, de
heer H. Veendorp, heeft vandaag onder grote belangstelling zijn zilveren
jubileum gevierd. Vanmorgen werd hij in het gebouw van het rijksher
barium aan de Nonnensteeg hartelijk gehuldigd, waarbij de nadruk werd
gelegd zowe lop de collegialiteit van de heer Veendorp als op zijn des
kundigheid.
Dr. Rarstens, waarnemend directeur. Tenslotte sprak de heer Verver namens
ging na, wat in de afgelopen 25 jaar in de plantsoendienst van de rijksgebouwen-
de Hortus is gebeurd. Hij verdeelde deze] dienst in Leiden,
tijd in drie perioden, te weten 1931 tot
1939 (de tijd dat prof. Baas Becking actief j
directeur was), 1939 tot 1946 (waarin de j p zlcn
bezettingstijd viel) en 1946 tot heden (met]
prof. Van den Honert als directeur). De
eerste periode kan de beslissende periode
voor de Hortus worden genoemd.'In di
tüd woei er een frisse stormwind, -die
geen twee korrels zand bij elkaar liet
en geen twee stenen op elkaar. In de
oorlog hebben wij, aldus dr. Rarstens
moeten vechten om de zaak min of mee
op niveau te houden. Er zijn toen ver
liezen geleden, niet alleen aan planten-
materiaal. Na de oorlog moest een grote
achterstand worden ingehaald.
Het is nauwelijks te beseffen, wat de
heer Veendorp in de eerste tijd voor de
Hortus heeft gedaan. Hij heeft mede de
basis gelegd voor de Clusius-tuin. Dr.
Rarstens merkte ook op, dat jaarlijks
17.000 „gewone" mensen de Hortus be
zoeken, buiten de velen, die de Hortus
aandoen als de Victoria Regia in bloei
staat. Spr. memoreerde de inspanning van
de heer Veendorp in verband met de
bloei van de reuzen-Aronskelk. Namens
de medewerkers van voorheen en thans
bood hij een tas aan en namens hem
en zijn vrouw een persoonlijk ge
schenk.
i een van de medewerkers van de
heer Veendorp voerde de heer Van Hat-
tem het woord. Hü bood een enveloppe
met inhoud aan. Ook sprak de heer
Zwart. Toen de heer Veendorp in de
Hortus kwam, was de Hortus een oer
degelijke tuin. Bij alle verandering na die
tijd is de goede naam van de tuin In
binnen- en buitenland gebleven. Daarin
heeft de heer Veendorp belangrijk bij
gedragen. De heer Zwart prees de jubi
laris ook als meevoelend chef. Tenslotte
bood hg gelukwensen aan namens de
Leddse aquariumvereniging De Natuur
vriend. Zijn wensen gingen vergezeld
een geschenk.
Collecte nieuwbouw
diaconessenhuis
Van 9 tot 14 april .wordt in Leiden ei
collecte gehouden voor het nieuwe diaco
nessenhuis, met een straatcollecte als
sluitstuk op 14 april. Er zyn nog heel wat
dames en heren nodig om het geld bij de
mensen in ontvangst te nemen. Belang
stellenden kunnen zich vervoegen bij de
heer J. Verduyn, Breestraat 65 of bü di
heer L. Questroo. Nieuwe Rijn 51.
Het is nog niet mogciyk mee te delen,
wanneer met de nieuwbouw van het dia
conessenhuis kan worden begonnen. Dl
toestemming om te bouwen is nog niet
gegeven. Maar het actiecomité Lcide:
deelde ons mee. dat dc vooruitzichtei
niet al te ongunstig zun. In ieder geval
moet tie financiële basis zyn gelegd, als
men tot bouwen kan overgaan. Daarc
maakt allen deze Inzameling tot
succes!
Cefa vertoont iilm
met sociale inslag
Morgenavond vertoont <je CEFA in het
Casino-theater onder de titel „De
open deur" een rolprent met een sterk
sociale inslag. Het verhaal toont
functionaris ln een opvoedingsgesticht,
die inziet dat de door hun ouders verla
ten kinderen 6lechts kunnen worden ge
red door „het gezin". Heimelijk verlaat
hij de inrichting en trekt met acht kindo
ren dn een boerderij, waar i
sfeer gaat heersen. Er zijn
heel wat moeilijkheden te
maar toch komen 6teed6 meer men)
naar het nieuwe tehuis om kinderen
adopteren.
Tegen het einde van de film wordt de
hoofdpersoon beschuldigd i
kinderroof. Op het proces volgt echter
vrijspraak. De warme liefde en de grote
belangstelling voor het sociaal achter
gebleven kind winnen het van de koude
en liefdeloze ambtelyke bepalingen.
Ledenvergadering van
De Professorenwijk
De buurt- en speeltuinvereniging „D>
Professorenwijk" heeft gisteravond in He
Prof je aan de Burggravenlaan haar jaar
lijkse algemene ledenvergadering gehou
den. De voorzitter, de heer J. P. A. de
Vrind, gaf een overzicht van het
gingsleven en constateerde dat de
ging zich in een goede gezondheid mag
verheugen. Onder grote belangstelling is
het tienjarig bestaan herdacht.
Uit het jaarverslag van de secretaris,
de heer W. A. Gouthier, bleek, dat de
vereniging in het afgelopen jaar werd
versterkt met 125 nieuwe leden. De
derafdelingen marcheren goed. Ook de
financiën zyn gezond, zo bleek uit het
verslag van penningmeester H. M. Mat-
theüs.
Bü de bestuursverkiezing werden de
heren P. A. Rnaap en De Vrind herkozen.
In de vacature van de heer Gouthier werd
de heer A. van den Heuvel gekozen.
Bij de rondvraag kwamen de toekom-
Concert van Piet Kee
Het programma, dat de Alkmaarse or
ganist Piet Ree morgenavond om 8 uur
|ter gelegenheid van de heropening van
het orgel van de doopsgezinde kerk aan
de Pieterskerkstraat op dit orgel zal uit
voeren, bevat de volgende werken1
1. Toccata en fuga in d van J. S. Bach;
„Nun freut euch lieben Christen-
ein" van J. S. Bach; 3. Pastorale van
D. Zipoli; 4. Variaties over „Est ce Mars"
J. P. Sweelinck; 5. twee psalmen: 1.
psalm 19, 2. psalm 91 van Cor Ree; 6. Lita-
Jeh. Alain; 7. Pastorale (pasto-
rale-musette-aria-gigue) van J. S. Bach:
8. Pièce héroique van C Franck; 9. Im
provisatie van Piet Ree. Tussen 6. en 7. ls
Jhr. Beelaerts herdacht
in ministerraad
In de vergadering van de ministerraad
van gisteren heeft de voorzitter bij
ontstentenis van dr. Drees was dit vice-
ministerpresident prof. Beel de over
leden vice-president van de Raad van
State. jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland,
herdacht.
Driehoek
Prof. Lam sprak als directeur van het
herbarium. Hy wees op de driehoeksver
houding tussen herbarium, botanisch la
boratorium en Hortus. Deze ketting heeft
nooit veel zwakke plekken vertoond, al
dus de hoogleraar. Aan de buitenkant is
hy mooi geschilderd, maar van binnen
bleek hy ook sterk te zyn. „Wy hebben
altyd de meest prettige samenwerking on
dervonden".
Namens het hoofdbestuur van de Ron.
Ned. My. voor Tuinbouw en Plantkunde
en de afdeling Leiden voerde de heer Smit
het woord. Hy memoreerde het belang-
ryke werk, dat de heer Veendorp vooi
de vereniging heeft gedaan. In keurings
commissies, In de nomenclatuurcommis
sie, als adviseur van het hoofdbestuur
als „lesgever" in Leiden en Den Haag.
LEIDERDORP
T^OOR DE N.V. Vereenigde Touwf abrieken te Leiderdorp was het giste-
ren een bijzondere dag. Toen herdachten namelijk twee personeels
leden het feit van hun vijftig-jarig dienstverband. Het waren de heren
K. Karregat en B. Kok. Beide jubilarissen zijn geboren en getogen te
Volendam. Op vrij jeugdige leeftijd trokken zij naar de spinnerij te Edam.
De heer Karregat promoveerde na enige jaren tot baas in de afdeling
hekelarij.
1954 brandde die fabriek af. Dit
betekende een ramp voor velen. Een zes
tigtal werknemers aanvaardde het aan-
>m hun werkzaamheden voort te zet
ten in de fabriek te Leiderdorp. Dit was
voor die mensen en hun gezinnen een
hele aanpassing. Van het oorspronkelyke
aantal Volendammers bleven er dan ook
Laar enkele te Leiderdorp o%'er.
Tot die enkelen behoren de jubilaris
sen. die omringd door hun kinderen
dinsdagmorgen door de directie wer
den ontvangen.
De directeur, de heer J. van Deven
ter, die zelf bedrijfsleider te Edam is ge
weest, deed het verleden voor zyn trouwe
medewerkers herleven. Hij prees hen om
hun trouw, voorbeeldige plichtsbetrach
ting en groot verantwoordelykheidsgc-
voel. Met de beste wensen, in het by-
zonder voor mevrouw Kok, die wegens
iekte niet aanwezig kon zyn, overhan
digde spr. de jubilarissen het gouden
"T.-eremetaal, een gouden horloge als-
ede een gratificatie.
De burgemeester van Leiderdorp, de
heer K. van Dlepeningen, had grote be
wondering voor de trouw van de jublla-
?en. Hij prees hun plichtsbetrachting
stelde deze ten voorbeeld aan de jon
gere generatie. Het deed de burgemester
veel genoegen, dat het H.M. de Koningin
heeft behaagd beide jubilarissen een on
derscheiding te verlenen. Spr was ervan
overtuigd, dat deze onderscheidingen ten
volle zijn verdiend.
Onder applaus speldde de burgemeester
de heer Karregat de zilveren en de heer
Kok de bronzen medaille, verbonden aan
de Orde van Oranje Nassau, op de re-
Namens het hoofdbestuur van „St.
Lambertus" sprak de heer H. J. C Smits
de jubilarissen toe. Hy richtte zich in
het bijzonder tot de heer Kok, die niet
minder dan veertig jaren lid is van deze
vakbond. Daarvoor bood spr. de jubila
ris de gouden draagmedaille van de
K.A.B. aan, alsmede een kistje sigaren.
De heren J. Th. Hensing en A. de
Kruiff .boden namens de arbeiders en de
bazen de gelukwensen aan van de onder
nemingsraad. Als voorzitter van de af
deling Leiden van „St Lambertus" bood
de heer Hensing jubilaris Kok een doos
fruitkoekjes voor diens zieke vrouw en
:n doos sigaren aan
De heer Jac. Stouten, sprekend namens
da jubileumcommissie van chefs, bazen
werknemers in de spinnerij/hekelarij,
deed zijn woorden vergezeld gaan van
een elektrisch kloksfcel en twee kleedjes
voor de heer Karregat en een vloerkleed
voor de heer Kok
Beide jubilarissen, getroffen door zo
vele blijken van waardering, dankten
allen, die deze dag voor hen tot een on
vergetelijke hebben gemaakt.
Vervolgens werden nog vele handen
geschud en felicitaties aangeboden door
de heren P. Kuiper, bedrijfsleider, H. B.
Haenappel, H O. van Os, de chefs de
heren J. Nievaart en J. H. Witkamp, de
sociale werkster en de personeelschef.
Tot slot kwamen de andere oud-Vo-
lendammers en oud-Edammers, die in het
bedrijf werkzaam zyn de jubilarissen
complimenteren.
Spreekbeurt
Vrydagavond om half acht zal de heer
L. Gebraad uit Capelle aan den IJssel
voorgaan in gebouw Lindelaan.
Advertentie
LEIDERDORP
D.V. hoopt op vrydag 6 april om half 8 in
gebouw Lindelaan voor te gaan de Heer
L. CEBRAAD
uit Capelle a. d. IJssel.
GEMEENTE LEIDEN
Officiële publikaae
UITBREIDINGSPLAN
De burgemeester van Leiden brengt ter
openbare kennis, dat met ingang van 5
april 1956 tot en met 2 mei 1956 ter ge
meentesecretarie, afdeling Openbare Wer
ken (Stadhuis, kamer 111) voor een ieder,
in ontwerp, ter inzage zal liggen:
a. een plan tot herziening \an het uit
breidingsplan der gemeente, vastgesteld
bij raadsbesluit van 6 november 1933, in
dier voege, dat een gedeelte, gelegen tus
sen de Poelwetering, de Endegeesterwete-
ring en de trambaan Leiden's-Graven-
hage, wordt ingetrokken;
b. een partieel-uitbreidingsplan „Lei
denEndegeesterwetering", met betrek
king tot de in het onder a. genoemde ge
deelte gelegen gronden, met daarbij be
horende bebouwingsvoorschriften.
Leiden, 4 april 1956.
De burgemeester voornoemd,
J. C. VAN SCHAIK,
weth. loco-burgemeester.
AGENDA VAN LEIDEN
Woensdag
Stadsgehoorzaal, 8
Leidse mannenkoren.
Rehoboth, .8 uur: C.B.P.B., kookdemon
stratie.
Wijkgebouw Levendaal, 8 uur: Her
vormd Kerkkoor, viering tienjarig be-
Leiderdorp, Dorpshuis. 8 uur:
C.B.B.. K. de Boer over Nieuw Guinea.
Donderdag
Stadsgehoorzaal, 8 uur; abonnements
concert Residentie-Orkest o.l.v. Willem
van O'.terloo, solist Theo van der Pas.
piano (afscheid)
Doopsgezinde kerk. 8 uur: Concert op
gerestaureerd orgel door Piet Ree (Alk-
Casmo, 7 en 9.15 uur: Cefa met „De
open deur"
Doelenkazerne, 8 uur: Amste',toneel met
„Het onstuimige hart".
Leiderdorp. Dorpshuis. 8 uur: A.R.
kiesvereniging, spreker burgemeester M.
W. Schakel van Noordeloos. Hoornaar en
Hoog Blokland.
Vrijdag
Prediker, 8 uur: afdeling Leiden C.M.B,.
filmavond (half 5: filmmiddag voor kin-
Vaartkade 13 (Maredyk), 8 uur: inge
bruikneming nieuw groepshuis Ewout
Joppensz-groep.
Nachtdienst apotheken
Apotheek Van Driesum. Mare 110, tel.
20406 en de Zuider-apotheek. Lammen-
schansweg 4, fel. 23553.
TK BEN STEMPELMAKER. Wat dat is, zal ik straks vertellen. In ieder
geval is 't een ambacht, waar je wel 't een en ander voor moet doen,
vóór je het onder de knie hebt. Verscheidene jaren heb ik theoretisch
en praktisch moeten „blokken", voor ik een stempel kon maken. Ben
je eenmaal zover, dat je een werkstuk kan leveren, dat wordt gebruikt
in de produktie van een grote fabriek, dan krijg je een gevoel van
voldoening.
In de eerste plaats heb j y dat stuk
metaal zo gemaakt, dat het waardig
gekeurd is ingeschakeld te worden in
het produktieproces. Maar bovendien
weet je, dat je om het nu eens
plechtig te zeggen de mensheid een
dienst bewyst.
Zoals zoveel jongens heb ik indertyd
achter myn oren moeten krabbelen,
toen ik voor de keuze stond: ambachts
school of een school voor uitgebreid
lager onderwijs. Ik heb toen ambachts
school gekozen, omdat
er voor mij een bekoring
van uitging een vak te
verstaan, waardoor je iets
kunt vormen, iets kunt
vervaardigen, dat tast
baar is. Dit in tegenstel
ling tot de beroepen, die
dit naar mijn gevoel niet
zo kennen als het hand
werk. Ik heb alle respect
Is de leerovereenkomst afgelopen,
dan moet je examen doen en kryg je
als je slaagt een door de staat
erkend diploma met cyfers.
Direct na de ambachtsschool ben ik
op een 3-maandeiykse „overgangscur
sus" geweest van een grote fabriek in
Den Haag, waar „nieuwelingen" ver
trouwd worden gemaakt met bepaalde
werkwyzen in de fabriek. Hier werden
de puntjes op de 1 gezet wat betreft
het ambachtsschoolwerk, zodat een
de r
die t
gaan met cijfers
tertjes, zoals ik met een
vijl. maar die cyfers en
letters spreken mij niet
aan. Tenminstezo
lang ze niet op een werk
tekening staan!
Als je in je „jonge ja
ren" je keus hebt laten
vallen op een ambacht,
moet je zoals gezegd
er nog heel wat voor
doen, voor je het tech
nisch onder de knie hebt.
De ambachtsschool is na-
tuurlyk de basis van je
kennis. De opleiding op
de ambachtsschool wil Ik
helemaal niet slecht noe
men, maar eentonig was-
ie wèl. Er moest volgens
mij meer afwisseling in
het leerplan zitten.
Als ik nu in myn werk een „vijl-
klusje heb op te knappen, denk ik
nog steeds met „verdriet" terug aan
de lange uren, die ik op de ambachts
school achtereen heb staan vijlen.
Aan alles komt een eind, óók aan
do ambachtsschool en als je dan goed
je best hebt gedaan, kryg je een di
ploma. Dan voel je je een hele Piet,
maarPiet wordt weer Pietje als
hij in de praktyk bij een baas moet
werken.
Niet genoeg kan ik de jongens, die
van de ambachtsschool komen aanra
den een baas te zoeken met wie ze een
leerovereenkomst kunnen sluiten. Doe
je dit niet, dan loop je de kans een vak
niet zo gedegen te leren als het wel
wenselijk is.
Bij zo'n baas leer Je volgens een
vast leerplan je vak en van tijd tot tyd
komt een controleur kyken of de baas
zich aan zyn leerovereenkomst houdt
en of je vorderingen goed zyn.
WARMOND
Niet zo heel vaak treedt de Hervormde vrouwengroep Stille Kracht in het
licht van de openbaarheid. Maar gisteravond gebeurde dat dan eens wél,
ter gelegenheid van het tweede lustrum. De zaal van de land- en tuin
bouwschool, De Roselaer, was 'goed gevuld toen de voorzitster, mevrouw
Zandee, het openingswoord sprak. De aanwezigen hebben kunnen genieten
van de opvoering van het lekenspel Esther. En ook na de pauze stond nog
iets bijzonders op het programma.
Het mag een moedige daad heten in een
betrekkelyk kleine gemeenschap ais Her
vormd Warmond óodh is, een lekenspel
willen opvoeren. Deze moderne wijze
evangelisaitieverkondigirog. die zo uit
nemend past in deze visueel ingestelde
i, wint meer en meer véld, al staan
nog maar aan een begin. Dat laatste
er ook de oorzaak van, dat de keuze
moderne en goede lekenspelen niet
r groot is. Stt'Me Kracht had een werk
mevrouw M. J. D. HaLberisma—
Blanson Heiïkemans gekozen, „Esther",
zoals de naam al zegt geïnspireerd op
het gelijknamige Bijbelboek. Deze felbe-
n hi6?orie hiprit inderdaad mogelijk
heden te over voor dramatisering. Het
ging hier namelyk zowel om het leven
enkelingen, als om dat van een heel
volk, de Joden in de Perzische balling-
De schrijfster heef*, de dichtvorm ge
kozen om haar verhaal gestalte te geven
Er zyn gelukkige voorbeelden aan te wy.
van lekenspelen, waarin de dichter-
lyke taal de drager by uitnemendheid is
an Bijbelse gedachten. Dat het in
Esther" minder goed i6 gelukt is uit
sluitend toe te schrijven aan het feit, dat
de schrijfster meermalen niet de juists
woorden heeft weten te vinden, die
een vloeiend rijm als de Juiste sfeer
zouden waarborgen. Dit bezwaar werd
minder voelbaar in die scènes, w«
duidelijk sprake was van een bewogen
heid van de vertolkers. Wy denken by-
voorbeeld aan de episode voor de poort
des konings, wanneer openbaar is
worden dat Haman de uitroeiing van
Joden beoogt. Wy misten ln de opvoering
gisteravond de felheid en sterke bi
wogenheid, die toch deze mensen moet
hebben bezield toen zij zich voor een
dodelijke bedreiging zagen gesteld. Het
te vaak declameren waar het in
feite spel had moeten zyn. EeD leken-
is wel degelijk een spel, waarin
:en zich in heel hun warmbloedig
heid uiten. Alleen een zeer straffe regie
kan hier de oplossing brengen.
t zou niet juist zyn ail dadelyk een
eindoordeel te vellen na deze eerste po
ging met 'n Bijbels spel het toneel te be
treden En ook moet men zo'n groep te
veel al6 een eenheid zien dan dat we
hier een beeld zouden kunnen geven van
de individuele prestaties. Want daarom
gaat het tenslotte niet.
Over de aankleding en de eenvoudige,
doch zeer goed verzorgde decors niets
dam lof. Jammer slechts, dat de zaal zich
minder goed voor een toneelwerk leent.
Wie achteraan zat miste te veel
Tien jaar
In wel zeer originele vorm werd een
overzicht gegeven van de tien jaar dat
vrouwengroep bestaat. De dames Snip
Snap zegden haar zegje in een pop
penkast! En er is nog veel
gespro-
Zo bijvoorbeeld aan de gezamen-
maaltyd, die het slot vormde van
deze wel voorbereide avond. Toen werd
openbaar dat een vrouwengroep heel veel
kan betekenen in het kerkelük en per
soonlek leven.
Aan het begin van de avond verwel
komde mevrouw Zandee afgevaardigden
de provinciale commissie, van de
ring, de kerkeraad en de meisjesverenl-
ging. In deze tien jaar ds, zo zeide zy,
de beilangstellingsfeer vami de leden op
allerlei terrein' sterk verruimd en dat is
mede te danken aan de 6teun van het
hoofdbestuur. De pauzes tussen de tafe
relen van het lekenspel werden door de
heer Van der Voet gevuld met grammo-
foonmuziek.
instructeur na een klein examen wel
kon zien, wat voor vlees hy in de
kuip had en je de raad gaf je toe te
leggen op de specialisering in een be
paald vak, zoals gereedschapmaker,
slyper, fraiser, draaier of stempel-
STEMPELMAKER
TK KREEG toen de raad stempelma-
ker te worden, omdat ik gevoel had
voor nauwkeurigheid. Een verschil van
één duizendste millimeter doet me
evenveel als een paar te nauwe schoe
nen en dat heeft een stempelmaker
nu juist nodig. Als je slordig bent of
gejaagd, kan je nooit precisiewerk
leveren.
Na een jaar of twee, drie bedrijfs-
school ls de leerling vertrouwd ge
raakt met de stempelgereedschappen
en dan kan hij zeggen, dat hy een
mooi vak verstaat. Voor de man, die
ook daarna nog van aanpakken weet,
ligt nóg mooier werk in het verschiet.
Nu moet ik nog even vertellen, wat
een stempel ls. Denk nu niet aan een
rubber geval met cyfers en lettertjes,
waarmee men met inkt iels kan af
drukken. Neen, neem uw perfora-
tor, zo'n ding, waarmee men gaatjes
in papier prikt. Vervang dan het pa
pier door een staalplaat; het pennetje,
waarmee de gaatjes worden geprikt,
is dan het stempel.
Kyk vervolgens eens om u heen en
zoek een of ander gebruiksvoorwerp,
liefst een serie-fabrikaat (bijv. een
stofzuiger of radio). Dit bestaat voor
een groot gedeelte uit onderdelen,
welke met behulp van stempels zyn
gemaakt. Een stempel is dus een ge
vormd stuk staal, waarmee bepaalde
onderdelen uit metaal worden ge
stampt of geperst.
GENOEGEN
^O'N STEMPEL te maken kost door-
gaans een week of meer werktyd.
Als ik er mee bezig ben, heb ik altijd
het gevoel, dat ik werk aan iets, waar
van veel mensen plezier zullen heb
ben. Zie ik in een winkel een radio,
een stofzuiger of een wasmachine, dan
kan ik zeggen: „Daar heb ik vorm aan
helpen geven." Dat is een waar ge
noegen voor my.
Ziezo, dat is dus myn vak. Het Is
dus niet allemaal massafabricage wat
de klok slaat in zo'n grote fabriek.
Goede vakmensen zijn onmisbaar voor
een groot bedrijf. Voor vele Jongens
jjti t' ÉgM prima kans.
F. M. Tammerijn.
ligt hier dus
Sportuitwisseling LeidenOxford
Op 't program staan: hockey, tafeltennis, tennis,
zwemmen en bridge
Morgenochtend om zeven minuten over half negen arriveren in Leiden
sportlieden uit Oxford. Zij zullen in het kader van de sport uitwisseling
tussen Leiden en Oxford, die het tweede lustrum beleeft, tot 11 april him
krachten meten met Leidse sportbeoefenaren en wel op het gebied van
hockey, zwemmen, tennis, bridge en tafeltennis.
Morgenavond worden de gasten door
B. en W. ln de burgerzaal van het stad
huis ontvangen. Vrydagmorgen wordt
bezoek gebracht aan het Kamerllngh On-
neslaboratorium en 's avonds om 8
worden in het sportfondsenbad te Wasse
naar zwemwedstrijden gehouden tussen
Leiden. Oxford en het Oxford University
Swimming-team.
Zaterdagmiddag om half twee maken de
gasten de opening mee van de nieuwe
tennisbaan en het clubhuls Roomburg,
waarna direct begonnen wordt met de
tenniswedstrijd tussen Leidèn en Oxford.
In de gymnastiekzaal van de Chr. u.l.o.
aan het Noordeinde beginnen om twee
uur tafeltennlswedstrijden. waarna om
drie uur op de velden ln de Roomburger
polder de dames, heren en veteranen van
beide steden elkaar ontmoeten in hockey-
wedstryden. De dag wordt besloten met
zwemwedstrijden ln de Overdekte.
Helaas wordt er ook op zondag ge
speeld.
Op maandag 9 april staat een uit
stapje naar Rotterdam op het programma.
Avonds acht uur zyn er tafeltennis-
wedstryden in het gymnastieklokaal Pot
gieterlaan.
Een bezoek aan de universiteit wordt
gebracht op dinsdag 10 april om 9 uur.
De grote afscheidsavond In de stadsge
hoorzaal begint om 8 uur. Het programma
zal worden verzorgd door het Leids Toon
kunst Orkest o.l.v. H. Geirnaert, het Ned.
Madrigaal koor o.l.v. Willem Mlzee, de
Leidse balletschool, de Leidse dames-
gymnastiekvereniging Brunhilde, de
Leidse heren gymnastiekvereniging Ex
celsior en Nicholls. De bedoeling is, de
Engelse gasten een indruk te geven van
het peil der culturele prestaties \ran onze
stadgenoten.
Dr. Prinsen opent
Linnaeushof
De Commissaris der Koningin in Noord-
holland, dr. M. J. Prinsen, zal woensdag
11 april de Linnaeuöhof te Bennebroek
openen.
Ruilbeurs verzamelaars
Donderdagavond houdt de Nederlandse
vereniging De Verzamelaar een ruilbeurs
ln „De Valk" op de hoek van de Stations
weg en de Moresingel. Ieder, dde iets ver
zamelt, is daar welkom.
