Getallen in de Nederlandse taal
Televisie: machtig middel
en cultuur
voor
geloof
IJzeren paaltjes worden door
betonnen vervangen
ANTON v. LEEUWEN
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
7
WOENSDAG 21 MAART 1956
POSITIEVE PREADVIEZEN
Over de televisie zijn vijf preadviezen
uitgebracht ter voorbereiding var
corgres over dit onderwerp, dat vrijdag
en zaterdag op Woudschoten te Zeist
wordt gehouden onder auspiciën v;
Vereniging Nederlands Cultureel Contact
In deze preadviezen worden de mogelijk
heden vin de televisie, zowel als de maat
schappelijke en culturele aspecten gron-
De heer Erik de Vries noemt de
dekkingsmogelijkheden van de tele'
„ontelbaar". Hij meent, dat in ons land
aan 30 uur uitzending per week behoefti
bestaat.
Over het geheel genomen vindt profes
sor dr. T. T. ten Have. dat het zeke
véststaat dat de nadelige invloed op ge
zinsleven en jeugd zou overheersen Soms
is de winst aan huiselijkheid of aan
spanning op goed niveau belangrijke
een enkele strubbeling. Buttenlandsi
derzoekingen hebben geleerd, dat de bin
dende kracht, die van de televisie
gaat groter kan worden geacht dan de
ontbindende.
In Amerika Is gebleken, dat de tele
visie geen duidelijk aantoonbare nadelig)
invloed heeft op de schoolprestaties var
de jeugd. Cultureel gezien betekent di
televisie voor de meerderheid van d«
Competitie L. S. B.
L. S. G. III kampioen van
tweede klasse A
Na L.S.G. II en IV. slaagde gisteravond
ook L.S.G. III erin kampioen te wqrden
en wel van de tweede klasse A. De Lel
denaars namen het op tegen Leiderdorp
I, dat zowel in match- ale in bordpunten
gelijk met hen stona. Zou deze wedstrijd
dus in een gelijk spefl zijn geëindigd, dan
had de competitie een verlengstukje ge
kregen L.S.G. III heeft het echter niet
zover laten komen en won voorlopig met
Vz. Het tientad promoveert automa
tisch naar de eerste klasse. evenals
L.S.G. IV. L.S.G. II ie nu dus aan zijn
„stand" verplióht, de stap naar de KN
S.B te doen.
L.S.G. III—Leiderdorp I: J. Tack—ree.
tor J. C. de Groot 10; C. Elzenga—.loh
de Jong xx; B E de GrootD Braam
1—0; R, Zeven—P C. v. d. Leek 1—0; M
BloemP. van Wijnen x—x; P. S. Anes
Oh. Sterk 10; N J ZimmermanE. M
v. d. Valk VzVz\ dr S. A. Nieuwzwaag—
W. Goedhart xx; T BlaneéR Marbus
I—0; F. J. v. d. LaanM. Splinter 1—0.
WATERPOLO
De uitslagen van de wlntercompetitii
kring Den Haag KNZB luidt;
Dames: Raket TI-Vi»esse II 4-4: Vitesse
III-RPC III 9-0
Heren: LZC II-RPC II 5-2; Swift III-
DVZ 1-4; Vitesse IV-SNA III 2-0; NHTM
II-LWV II 1-7; HWV II-Raket II
Zlan III-Vitesse I 5-1; RPC II-Zwlp II
3-1; Zlos II-Zwip III 6-2; Swift V-HWV
III 1-0; DVZ V-DES II 6-0; Vitesse IV-
NHTM II 6-1; die Haghe-RPC (adsp) 5-1
(regl.); BZV tr Werve II-CWP II 3-0
Kringkamplocnschap
Dames: DZV I-DVZ I 1-4; Zlan I-HZPC
I 2-5.
Heren: Zwip I-HWV I 14-2; HZPC I-
Vltesse I 12-0; DZV I-Zian 4-3; I.D.Z. I-
DVZ I 1-8.
Uitslagen KNZB (Beker)
Dames: Zlan I-PSV I 2-1.
Heren: Robben II-HZPC I 2-10; Zlan
I-DVZ I 5-1; Dolfijn I-HZPC 1-5 (CWC)
GZC I-Zlan I 7-1.
Het rooster van de kring luidt:
Woensdag 21 maart: overdekte Leiden
9.30 u. LZC II Zian IV
Donderdag 22 maart: Overdekte Lel
den 830 u. LGB Il-DVZ V; Mauritskade
6.40 u. HWV II-DES II (a); Mauritskade
9.20 u. Sv/ift II-DZV II.
Vrijdag 23 maart: Mauritskade 9.30
HZPC II-RPC I.
Zaterdag 24 maart: Mauritskade 8.10
DVZ IT-Vitesse I; Sportf bad Delft 7 00
DZC II-GZV II.
Dinsdag 27 maart: Regentes 9.30 u. Zi
IV-Swift II.
Woensdag 28 maart: Sportf.bad Delft
9:00 u. RPC-Zian (adsp.). Sportf.bad Delft
9.20 u. RPC II-Zlan III (a); Mauritskade
9.15 u. Vitesse I-Sleutelst. II
donderdag 29 maart: Mauritskade 6.40 i;
HWV-Zian (adsp); Mauritskade 9.20 u
Swift III-LZC II.
Zaterdag 31 maart: Regentes 9 40 u
Zian II- DVZ IV.
Wereldkampioenschap
lange afstand zwemmen
Het wereldkamploe. c lange af
stand zwemmen zal in augustus a.s. te La
Baule in Frankrijk worden gehouden.
Korte tijd later volgt dan een grote
race over het Ka.iaal. De juiste data voor
beide wedstrijden zullen nader vastge
steld worden.
Het lange afstandseizoen zal op 5 en 6
april ln Egvpte geopend worden met de
derde mijlmarathon. Deze bestaat uit
twee etappes, een van 32 km en een van
25 kilometer. To tde deelnemers aan deze
marathon behoren de Nederlanders Van
Hemsbergen en Meum.
Schaaktoernooi V.T.L.
Op vrijdag 6 en zaterdag 7 april houdt
de schaakclub V.TL. een toernooi. Men
kan hiervoor tot 27 maart inschrijven bij
A. C. Teileng, v. d. Duynatraat 8 in Led-
Ouders lieten kinderen
niet naar school
Éénentwintig ouders uit Echteld ston
den voor het kantongerecht van Tlel te
recht, omdat zij hun kinderen niet naar
school hadden laten gaan. Dit geschiedde
uit protest tegen het niet meer rijden van
een autobus, die de kinderen voordien
naar school voerde
Intussen heeft de gemeente Echteld het
vervoer geregeld; de kinderen komen
thans weer per bus naar school.
De kantonrechter verklaarde de ouders
schuldig zonder een straf op te leggen.
Zege van Kefauver. Tijdens de voor
verkiezingen voor de kiesmannen (die d
democratische kandidaat zullen aanwljze
voor het presidentschap) heeft Kefauv»
gisteren ln Minnesota een klinkende ovei
winning behaald op Stevenson, de ovei
winning kwam als een verrassing.
kjjkers verruiminf
programma's tenm
goed gehalte zijn
Geen reclame
In zijn preadvies over het medium tele
visie meent J. W. Rengelink. dat de teie
visie zich moet richter op de sfeer ei
de Intimiteit van het gezin, niet op d>
grote groep in café. verenigingsgebouw
Hij w{jat de reclnme in de teJeuisie vol
strekt af omdat hij overtuigd ts. dat deze
rechtstreeks of indirect zal leiden tot be
ïnvloeding van de programma's door de
adverteerders, die andere doel stellino en
hebben dan de verantwoordelijke pro
grammaleiders. De heer Rengelink meent.
dof de televisie slechts op tjang kan ko
men als de volksgemeenschap er finan
ciële offers voor over heeft.
Dr. K. van Dijk ziet een mogelijkheid
tot zeer snelle groei van het a
kijkers in de komende tien of vijftien
jaar H 1 meent, dat de greep van radio
en televisie op het leven van alle dag.
op de levensstijl te sterk is om di
van rentabiliteit hier te sterk te laten
wegen. Zo zullen cultureel leidinggevende
groepen zoals kerken, universiteiten en
verenigingen van volksontwikkeling hun
stem moeten kunnen doen horen naast
die van de dikwijls half technisch Inge
stelde pioniers.
Belangstelling voor geloof
Professor dr N. R. A. Vroom wil het
speculeren op de zogenaamde smaak van
het publiek, die bovendien nog wel een?
te laag wordt aangeslagen, voor alles
ermljden.
Talrjjk ~Un volgens hem de mogelijk-
cdm. door middel van de televisie, voor
het geloof een hernieuwde en verdiepte
belangstelling te wekken. Hiervoor zullen
:hter nieuwe vormen gevonden dienen
worden, wat ook geldt in de sfeer van
et onderwijs.
Wat de cultuurspreiding in de meest be
perkte zin van het woorc} betreft: de gêne
opzichte van musea en grote con-
en toneelvoorstellingen zal door de
televisie kunnen worden veranderd in on
geremde belangstelling en herkennend be
de toppunten der kunst- en
cultuurgeschiedenis.
Professor Vroom vindt het nodig,
dat er een goed, gezamenlijk uitge
geven programmablad komt met
veel ruimte voor fundamentele voor
lichting. Dit lijkt hem even wense
lijk als een zeer uitvoerig overleg
de programma-
ACADEMISCHE EXAMENS
GRONINGEN. 20 maart - Geslaagc
loet. sociale wetenschappen: mejuffroi
M. Prinsloo. Bloemfontein (Z.-Afi
te Leiden en de
Leiden. J Reddini
Leiden en C Grt
Geslaagd kand.
Amsterdam.
de heer A L. L. H Dar
C E Koch te Defl Haag en J. A
den te Voorschoten.
Geslaagd doet. ex. geologie de
Geslaagd do<
;unde de heer N. A.
ma te Leiden,
-istgeschiedenis
:t rechten; B J P. M.
elsgestel en P G. M van
land. rechten: H. Jansen
i de Geiin. MUI: Jhr. P
op het gebied
samenstelling.
n; J J J. Tulkens
Breda
ffrouw L. J D Th
mejuffrouw F. S.
Dr. J. J. Slam te Rotterdam
met emeritaat
Dr. J J. Stam. Hervormd predikant ti
Rotterdam heeft het voornemen op 1 me
net emeritaat te gaan Dr Stam. die oj
6 januari 65 Jaar werd. is in Zwolle ge-
oren Hij werd in 1916 in zijn eerste ge-
neente WpIsuiti (O) tot predikant beves-
igd. Van 1921 tot 1925 was hij werkzaam
ls predikant-evangelist te Amsterdam
n sedert 30 september 1925 staat hij
Rotterdam. In 1938 promoveerde ds. Stam
op proefschrift: George Tyrell. Van tal
commissies en instellingen bekleedt
dr. Stam een bestuursfunctie Zijn af-
seheidspredikatie ts bepaald op zondag 6
mei in de Koninginnekerk te Rotterdam.
Vallende muur. D^ 47-jarige ongehuw
de arbeider R. uit Eek en Wiel is giste
ren om het leven gekomen, toen een muur
Ineenstortte op een bouwput in IJssel-
Raad van Warmond
ONDER leiding van burgemeester Von Fisenne heeft de gemeenteraad
zich gisteravond verdiept in een aantal zaken. Naar aanleiding van een
rapport van de postcommandant der rijkspolitie werd uitvoerig gesproken
over de paaltjes langs de wegen. Het ging erom of ze van ijzer of beton
moesten zijn. Het voorstel van de heer Willemsen om de ijzeren paaltjes te
vervangen door betonnen, werd tenslotte met acht tegen drie stemmen
aanvaard.
voorzitter van de- gemeentelijke
sport commissie werd benoemd de heer H
Boer (vacature mr. G. H. Bosch) Gezien
er hoge kosten stelden B. en W. voor.
over te gaan tot plaatsing van een
straatlantaarn aan het begin van het
fietspad ln het Oostelnde. De heer Weijers
gaf B. en W. ln overweging, eerst nog
eens contact op te nemen met de daar ge
vestigde D.KW.-fabrieken.
B. en W. zullen in de volgende verga
dering met een voorstel komen over de
nschaf van een roltxommelauto. Dan is
Isschien ook het garageprobleem opge
lost. Met Noordwijkerhóut. dat een rol-
trommelauto rijk is en die niet de gehele
week nodig heeft, zal op voorstel van de
heer Willemsen contact worden opgervo-
Advertentie)
PRINCESTRAAT 37
KATWIJK a. ZEE
Wij blijven steeds paraat, met een luchpakket dat smaakt
Deze week onze reclame:
100 gram Ham
100 gram Boterhamworst
100 gram Tongworst
99 ct
Jarenlange ervaring
waarborgt onze kwaliteit
200 gr. rookvlees 99 ct
PRIMA RUNDVLEES
per 500 gram
Doorr. runderlappen 1.60
Gehakt 1.60
Haché-vlees 160
Magere runderlappen 2.—
2.—
Riblaj
Rosbief 2.20
VARKENSVLEES
per 500 gram
Halscarbonade 1.59
Ribcarbonade1.80
Halscarbonade 2,
Varkenslap 1.99
1.50
KALFSVLEES
per 500 gram
Kalfsfricandeau
Kalfslappen
Kalfsgehakt
Kalfspoulet
>rgen ook Uw vlees
Onze heerlijke Rookworst per 500 gr. 1.25 250 gram lunchworst
250 gram leverworst 0.55 Biefstuk tartaar
250 gram bloedworst 0.50 Saucljzenschljven
Uw adres: ANTON v. LEEUWEN
Rode nederlaag
in Indonesië
pogingen om een communistische
minister In het nieuwe kabinet vat
All Sastroamidjojo opgenomen te krtjgen
zijn mislukt, dank zij het verzet
Masjuml en Nahdatul l'lama.
Na twee dagen overleg heeft president
Sukarno zijn goedkeuring gehecht ai
oorspronkelijk door AH Ingediende
van ministers. De communisten z(jn dui
delijk teleurgesteld en president Sukarm
zeide: „Niets is volmaakt behalve Allah.
De samenstelling van dit kabinet is i
min volmaakt, maar ik hoop. dat het zal
kunnen bijdragen tot de welvaart va:
volk".
Het kabinet wordt zaterdag geïnstal
leerd en zal 26 maart tegelijk met
optreden van het nieuwe parlement
het werk gaan.
Het programma omvat de verdere ont
binding van de unie mat Nederland,
voortzetting van de strijd om Nederland:
Nieuw-Gulnea, herstel van de binnen
landse veiligheid, grotere autonomie vooi
jitengewesten en actieve onafhanke
lijk buitenlandse politiek
De centrale economische raad stelt in-
ïddels plannen op voor vervanging var
de financieel-economische overeenkom-
met Nederland, hetzij door een nleu-
vereenkomst. hetzij door een binnen
landse regeling.
Welingelichte Indonesische kringen ver
wachten een sterk verzet van de commu-
isten, die in vele arbeidersorganisatie:
sleutelposities bekleden, doch de voorzit-
van de Nahdatul Ulama J. Dahlar
de, dat de regering wel zou weten hot
srtegen op te treden.
Het voorstel van B. en W. om bouwter.
sin aan de Sweilandstraat (plan-Leevliet)
te verkopen aan de firma M. Kool tegen
15 per m2. werd aanvaard. Vastgesteld
werd een verordening op de keuring van
L1SSE
Dr. Melchior sprak
voor kraamcentra
Onder auspiciën van het Kraamcen-
um HillegomLlsse werd gisteravond
in de Oudhollandse zaal van De Witts
:n een bijeenkomst gehouden, waar
de kraamcentra met besturen, ver
plegend personeel en helpsters uit het
gehele gewest Zuid-Holland-noord waren
tgenodigd. De contactavond stond on
der leiding van de heer C. Smits uit Hil
legom. Als spreker was dr Melchior uit
Haarlem aanwezig
Dr. Melchdor nam zijn gehoor ln ge
dachten mee naar Oo6tafrika. Het ging
s door de wildernis heen met als
wandelwegen de door buffels en kudden
olifanten platgetreden bospaden. Dr. Mei.
chlor vertelde treffende staaltjes over ds
negers, die in de binnenlanden nog ge
heel ongeciviliseerd leven. Ondanks hun
vrijheid en natuurlijke levenswijze zijn
terk gebonden mensen door hun
diepe vrees voor de geesten van hun ge.
storven ouders en grootouders.
Vervolgens ging de heer Melchior in
op de verzorging van de pasgeboren kin
deren. die vee-1 'e wensen overlaat Ook
de Jacht verleide hij op de hem
eigen boelende wijze
Na de pauze werden enkele films ver-
Vrouwenavond Prot. Coöperatie
Gisteravond werd 'n gebouw Rehoboth
een „Vrouwenavond" gehouden voor de
damesleden van de Prot. coöperatie „Ons
Belang". De bijeenkomst stond onder lei
ding van de heer B. van der Linden
Utt de aard der zaak werd over ver
schillende gebruiksvoorwerpen gesproken
en de dame6 mochten vele malen proe
ven. Tevens werden aardige films ver-
•oond, waarbij de Warejoca's voor mu-
riek zorgden Met een spraakwaterval en
•en verloting werd besloten.
Evangelisatie-avond
Vanavond wordt door de Chr Geref
Kerk In de zaal te Haarlemmermeer een
•vangelisatie-avond gehouden De Bij
eenkomst staat to het teken van het na
derende Pasen.
Welsprekend
Heel wat tongen kwamen ln beweging
bij het voorstel van B. en W. om de sub-
idie aan de plaatselijke muziekverenigin-
:en te verhogen van 400 tot f 600. De
'oorzitter zei toe, dat er een soepele
regeling zal worden toegepast.
De woning Dorpsstraat 77 werd onbe
woonbaar verklaard. Naar aanleiding van
ln de vorige vergadering genomen
lit tot het verlenen van subsidie aan
jeugdverenigingen, stelde de heer Van
Vliet voor een jeugdraad in het leven te
roepen. De heer Willemsen zei, dat dit een
:aak is van de jeugdleiders. B en W.
konden zich hiermee verenigen. De heer
Van Vliet bracht de uitbreiding van de
waskaarsenfabriek ter sprake. Hij was het
eens met de brief, die tot de heer
Papot is gericht. De voorzitter onder
streepte, dat de brief was gevolgd op eën
bespreking. Hij zei toe, nog een brief te
zullen zenden.
Een openbare telefooncel was de
m de heer Van Vliet. Hij kreeg de ver
zekering. dat aan deze zaak gewerk'
wordt. Ten slotte informeerde de heer
Willemsen. of er in de toekomst nieuwe
bouwgrond te verwachten is. B. en W.
zijn wat dit betreft vol aandacht.
VUftig leden
In een vergadering van de Hervormd*
rouwengroep „Stille Kracht" werd
laandagavond het vijftigste lid inge
schreven. De presidente, mevrouw E. A
Zandee-Zwaan. sprak het nieuwe lid. me-
bloemen. Als herinneringsgeschenk werd
e—- en theelepel
et bondslnsigne aangeboden.
Vrijdagovond 23 maart vergadert de
annem-ereniging „In dienst der Kerk".
De heer KI. van Leeuwen spreekt over
het onderwerp van de toogdag: „Is de
'"rk op de goede weg?"
Wrijving .e Bandoeng
Een aantal vakbonden protesteert tegen
de overplaatsing van de regent van Ban
doeng, R. Male Wiranata Koesoema. er
diens vervanging door de regent van Tan
gerang. De betrokkene behoort tot eer
oud en met Bandoeng vergroeid regen
tengeslacht Zijn vader, het gewezen
staatshoofd van West-Java, was onder het
Nederlands gezag eveneens regent var
Bandoeng en genoot bijzondere popula
riteit. De regentswoning wordt dagelijks
door honderden mensen bezocht, die
len intrekking eisen van het besluit
het ministerie van binnenlandse zal
Ook het gehele bestuurscollege en
regentschapsraad hebben geprntpste
Delegaties kwamen uit Soreang, TJilililin
en Tjlgolendang.
Diepvries-communisten
WEST-BERLIJN. 20 maart.
Een Oostduit-e slager her ft hier
vandaag trots verteld, dat hij u.it
Oost-Duitstand is gevlucht na drie
communisten in het ijs pecon-ser-
veerd te hebben
De drie mannen een agent
van de staatsveiligheidsdienst, een
gemeentera-'islid en bestuurslid
van de plaatselijke communistische
partij kwamen hem in zijn sla-
gerswinkel in Leipzig opzoeken om
hem te arresteren en om bewijzen
te vergaren ter staving van tegen
de slager ingebrachte beschuldi
gingen. dat hij zich aan zwarte
handel zou hebben schuldig ge
maakt
„Gaat u maar voor", zei de sla
ger tegen de drie communisten,
liet hen zijn grote koelcel binnen
wandelen en smeet terstond de
deur achter hen dicht. Daarop
nam hi; de vlucht naar het 140
kilometer verder gelegen West-
Berlijn en zond vandaar een brief-
ka-rt naar de politie te Leiprifl
met de mededeling, dat enkele
diep"ries communisten in zijn
(jskasr op hun bavrüdirvo en ont-
dooiing wachtten.
Volksbond tegen drankmisbruik. De
Volksbond tegen drankmisbruik heeft
thans 114 kantines ln exploitatie, waar het
afgelopen jaar o.a. elf miljoen kopjes
koffie werden verstrekt tegen een mini
male prijs, zonder winstdoel
Sportvissers verdringen
beroepsvissers
In de laatste vijftig jaar heeft de sporj-
visserij zich sterk ontwikkeld terwijl het
aantal beroepsvissers tot op de helft
teruggelopen. Tegenover circa 300.000
sportvissers, van wie 80.000 snoekhenge-
laars, bedraagt het aantal binnenvlssers
excluscief die van het IJsselmeer. thans
2.300. Terwijl paling, snoek, bears en
snoekbaars thans duurder zijn dan in
1914, zijn de prijzen van wltvis lager dan
toen. Dit betekent, dat per man-eenheid
een hogere produktie moet worden ge
haald. Deze gegevens werden op de vis-
serijdagen van de Bond van binnenvis-
sers op het coöperatiecentrum te Oranje
woud verstrekt door de heer D. J. van
Drimmelen, hoofdinspecteur van de bin-
Gezien de mogelijkheid, dat bij een
eventuele werkweek van vijf dagen het
aantal sportvissers nog sterk zal toene
men, komt de vraag aan de orde. of de
beroepsvisserij nog toekomst heeff. Het
antwoord hierop moet bevestigend lui
den, ook al zal er niet voor alle 2300 be
roepsvissers plaats z.Un.
Gevechien in West-Java
is weer hard gevochten, geroofd en
gebrand in West-Java, hoewel het leger
tegen de benden optreedt. In het Koe-
nlnganse hebben opstandelingen een
ichtauto van het leger overvallen en
?e militairen gewond. De kampong
Tandjoeng in Garoet werd gebrandschat,
enals Klasa, Djatikaloehoer In het Che-
ribonse. Hier werden ook twee huizen in
s gelegd en werd een Inwoner gru
welijk vermoord. Terroristen werden
gelegd in gevechten ln het Bulten-
zorgse, Taslkse en Garoetse. Wapens zijn
door het leger buit gemaakt.
VERDEDIGER WEIGERT
PLEIDOOI TE HOUDEN
Mr. G. Cammribeeck, de raadsman van
de 40-jarige Eindhovenaar J. K., ervan
verdacht vijf in Duitsland gestolen auto's
te hebben geheeld; heeft gisteren de ver
dediging neergelegd, nadat een verzoek, de
zaak ter iu tructie t;rug te verwijzen,
van de hand was gewezen en hem geen
uitstel werd verleend bij het houden van
het pleidooi.
De behandelnig van de zaak is daarop
vcor onbepaalde tijd aangehouden.
Van maart tot september vorig jaar
werden in Keu'en 53 auto's gestolen. De
dader, een zekere S-, die toegaf negeutien
diefstallen te he'e., gepleegd, zeide de
auto's voor achthonderd gulden te heb
ben verkocht aan K.. die zeer goed op
de hoogte was van de alkomst van deze
wagens.
Ter zitting -erklaarde K., niet te weten
d - de auto's gestolen waren en vijftien
honderd gulden per stuk te hebben be
taald. een prijs die hem alleszins redelijk
Mr. Cammelbeeck achtte de kwestie
van de prijzen een belangrijk punt in de
verdediging. Toen deze zaak zi. niet vol
doende tot zijn recht kwam, vroeg hij te
rugverwijzing.
Zeven jaar NAVO wordt
in Den Haag herdacht
De Atlantische commissie ingesteld door
de Nederlandse Raad der Europese Be
weging en de Verenigfrig voor interr
nale rechtsorde houdt woensdag 4 april
in De Witte in Den Haag een herdenkings
bijeenkomst ter gelegenheid van het feit,
dat zeven jaar geleden de NAVO werd
gericht. O.a. zullen radiogesprekken
gehore worden gebracht, die de VPRO
onder de titel „Om een Atlantische ge-
■enschap" heeft uitgezonden. Er bestaat
gelegenheid met de radiosprekers in
S.reekplan IJmond-noord
goedgekeurd
De provinciale staten van Noordholland
hebben gisteren met algemene stemmen
(behalve die van de communisten) het
treekplan IJmond-noord goedgekeurd.
Inzake het omleggingsplan bij de halte
Hoogovens is nog geen beslissing geno
men. Nadat een Delftse hoogleraar gede
puteerde staten hieromtrent van advies
heeft gediend, zal een nieuw voorstel bij
de provinciale staten worden ingediend.
Een motie, waarin minister Manshoit
werd ve.-zocht gedupeerde landbouwer?
bij voorrrang te helpen aan vervangende
grond in de IJsselmeerpolders. werd over
genomen.
Dodelijk bedrUfsongeluk. De 53-jarige
aannemer J. Dijkstra uit Jutrijp werd
gisteren tijdens werkzaamheden met een
hei-installatie door een terugslaande
krukas geraakt en zo ernstig aan het hoofd
gewond, dat hij enkele uren later is over-
(AdverteMie).
Als een roos in dromenland.
MET een heerlijke
blos op haar
zangen sluimert Els
als
menland. Gezondheid
is haar grote schat en
moeder haar schat-
bewaarster- Zij zorgt
niet alleen, dat Els
een goede en verstan
dig bereide maaltijd
krijgt, maar ze geeft
haar ook de zo ge
wenste dagelijkse
aanvulling „Actifral
Philips-Roxane. Want
hoe zorgvuldig moe
der de maaltijden
klaar maakt, door
koken, bakken en
braden gaan veel
vitaminen verloren-
Met één drageé ..Ac
tifral 10" per dag
krijgt Els precies wat
groei nodig heeft om
fit te blijven.
..ACTIFRAL 10"
ls extra voordelig:
150 drageé's 3.75.
Luchtvaartsnippers
General Motors bestudeert in opdracht
van de Amerikaanse marine de eventu
ele bouw van een atoommotor voor wa
tervliegtuigen. Een Super-Mystere
heeft tijdens een duikvlucht een snelheid
heid van 1450 km per uur bereikt., aldus
heeft het Franse ministerie van lucht
vaart bekend gemaakt. De British
Overseas Airways Corporation zal in Juli
de Bristol Brittania op de lijn naar Jo
hannesburg inzvtten. De British Euro
pean Airways brengt thans alles in ge
reedheid. om in verband met de uitbrei
ding van het passasiersverkeer per week
750 vluchten met Viscounts te gaan uit
voeren. tegen 560 vluchten in de afgelo
pen zomer, Tijdens reeenle vluchten
van prins Bemhard met de Dakota PH
PBA. heeft de 37-Jarlge Jste lt.-vl -wn.
W. J. nolswltder de plaats van w|Jlen
lt.-kol.-vl. Gerben Sonderman ingeno
men. ir De Sowjet Unie heeft bekend
gemaakt, dat „vliegende goederenwagen"-
helicopters op het vliegveld Tushino bij
Moskou twee Russische records voor het
vra.htvervoer gebroken hadden. Volgens
de Prawda bereikte een helikopter een
hoogte van 2000 meter met vier ton
vracht aan boord, terwijl een andere met
twee ton vracht tot 5082 meter steeg. De
tweemotorige „vliegende goedereenwa-
gen" moet één van de grootste helikop
ters ter wereld zijn. jr In de Engelse
vliegtuigenfabriek Avro heeft men plan
nen voor de bouw van een vliegtuig, dat
de zg. „hitte-barriére" (ca 2400 km per
uur) zal benaderen, zo heeft Sic Roy
Dobsen medegedeeld.
Irak en Algerië. De Iraakse kamer heeft
geprotesteerd tegen de „Franse moorden
en de imperialistische politiek in Al
gerië; minister van buitenlandse zaken
ijajan sprak van een economische
boycot van Frankrijk. Irak zal bij de
Verenigde Naties, de NAVO en de deel-
•rs van de Bandoeng-conferentle
protesteren.
MARKT- EN V1SSERIJBERICHTEN
BARNEVELD. 21 maart. Paaselerveiling
5.B E Hoewel er een behoorlek aantal koop-
ui was, werd er nagenoeg geen handel ge-
taan. doordat de eieren ongehouden werden
eren een prijs, welke blijkbaar niet aan-
trekkeliik was. In veiling kwamen 1 368 000
n oftewel 3800 dozen/kisten. Slechts
t. Er werd ge\
van klasse f
?enliepcn van
de prU-
—10. kroten 7-0. alles per 100
e
WOERDEN. 21 maart Kaasmarkt. Aan-
oer 9 partijen le kwaliteit 2.17—2.31. 2e
wak telt 2 05— 2.16. Handel matig.
ROTTERDAM, 20 maart - Veemarkt.
473. 375, 275.
htere kalveren 50. 46. 40. biggen 55,
schapen 155. 125. 100. li
>eien 880. 750. 625. v.
nken 500. 425, 350 Ov<
nvoer groter, handel
steren konden zich f
140. 115.
960. 730 vare-
800 680. 580.
willig, prijzen
landcl vlot, prllshou-
el prijshoudend.
•ulm. handel I
i prijshoudend. Slac
roer op de Paasvee-ten
lie van het vorige Jaa
tok van buitenlandse z
^SCHEVEN ING EN, 20 r
SCHEVENINGEN. 21 i
:cn; loggers verse vis
17680, 23—7620. 72—9030.
SCHEVENINGEN. 20 maart
Notering 0
AM 18-4990. IJM 3—1180. E 64—665<
7070 328—6580
IJMUIDEN, 21 maart. Prijzen i
heilbot 340—265. gr. tong 350—275. gin
haring: SCH 35—
380—248. kl. I I
24—20,
36-22. gr gul 34. midd. 34—33. kl. 37. ham
Van „eentje pakken" tot „ben je zestig"
Als we het woord getallen boren, denken we natuur
lijk In de eerste plaats aan de rekenkunde. Maar
menigeen zal nooit opgemerkt hebben dat men die
zelfde getallen vaak in het Nederlands gebruikt zonder
dat men ook maar enigszins denkt aan de waarde, die
er In de rekenkunde aan wordt toegekend. Ik zal dit
hieronder met voorbeelden duidelijk maken.
Iemand zegt bijv.: „Laten we er eentje pakken". In
vele gevallen zal het dan niet bij één blijven, zodat
men heus niet aan het getal heeft gedacht. Of men
schrijft: „Ik ztt hier op mijn eentje". Men bedoelt dus
moederziel alleen. Hoe weinig hier Je getalswaarde
nog leeft, blijkt uit de brief van iemand, die al lang in
Indonesië woonde, daardoor wellicht de kluts was
kwijtgeraakt door de vele spellingveranderingen, die
we in de laatste Jaren hebben beleefd en schreef: „Ik
zit hier op mijn e e n d J e". wat tot misverstand aan
leiding zou kunnen geven.
Van een gladde vogel zegt men: „Hij is niet voor één
ga» te vangen", zonder dat men hierbij denkt aan de
oorspronkelijke betekenis van een vos. die een hol met
verschillende uitgangen heeft. En als ik zeg: „Nou. Je
bent me er ook eentje", dan denk Ik meer aan een soort
bilzondere eigenschap of grappigheid zonder een getal
waarde ln mijn hoofd te hebben.
Met twee is het vaak al evenzo gesteld: Als iemand
op twee gedachten hinkt, is de gedachte aan het getal
daarin nog vrij levendig, maar de beeldspraak wordt
verkeerd, wanneer men zegt zoals eenmaal een Kamer
lid presteerde: „Meneer de voorzitter, dit voorstel
hinkt aan alle kanten".
Indien men duidelijk wil mak«_n dat twee personen
het met elkaar buitengewoon eens ziln. vaak ook op
een gebied dat niet zo .eel eerliik is. zegt men: ..He»
zijn twee handen op één hulk". Een aan de Bijbel ont
leende uitdrukking is: „Niemand kan twee heren die
nen" Met twee woorden spreken heeft oorspronkelijk
wel betekend dat men steeds: Ja. meneer: ja, oom: Ja,
vader. zet. maar heeft thans die betekenis verloren en
beduidt meer beleefd zijn. „In „twee weten meer dan
één" zit stellig nog wel de getalbet*kenis. hoewel ook
hier de mogelijkheid, bestaat dtt er meer personen mee
bedoeld worden.
LTelemaal verdwenen Is de betekenis ln: Zijn hoed
staat op drie haartjes, waarmee men aangeeft dat
Iemand een min of meer los. luchtig uiterlijk heeft
Daarentegen is in de zin: Alle goeie dingen bestaan in
drieën, nog wel werkelijk aan drie zaken gedacht. Maar
ln een driedekker, een woord dat oorsnronkelitk een
groot oorlogsschip beduidde. Is de hetekenls verdwe
nen, wanneer we er een forsgebouwd. dik of bazig
vrouwspersoon mee aanduiden. In Zuid-Nederland
zegt men ook: „Hij ziet er uit (hij kijkt) of hij geen drie
kan tellen, terwijl wij in dit geval liever tien bezigen.
De Grote Drie heeft thans de vaste betekenis gekregen
van drie grote mogendheden, dat soms veranderd in
de grote vier of vijf. al naar gelang men bij Engeland,
de V.S. en Rusland ook nog Frankrijk en China insluit.
De Schotse drie is een bekende dans, waarin even
wel de gedachte aan drie bepaalde passen op de ach
tergrond is geraakt. Indien men tot iemand zegt: „Ik
zet het je In drieën te doen", meent men daarmee: Het
is heel lastig of moeilijk.
En een meisje van drie zesjes komt bijna overeen
met een kind van twintig lentes.
Het woord derdehalf is tegenwoordig weinig meer In
gebruik. Men placht er twee en een half mee aan te
duiden Evenzo sprak men van vierdehalf, vijfdehalf,
enz. Feitelijk ls van deze wijze van tellen alleen maar
anderhalf nog over. waarin ander de betekenis van
tweede had. een betekenis die het woord heden ten
dage nog in de Scandinavische talen heeft.
Een zesthalf was in oude dagen een zilveren muntje
ter waarde van vijf en een halve stuiver. In die bete
kenis vindt men het nog in een gedicht van Beets, ter
wijl zijn Camera Obscura nog het woord dertiendhalf
bezig». Dit was een munt van twaalf en een halve stui
ver oi een k
en vijven (sc
maakt Men
belspel Is ontleend. Ie
(de hoogste ogen), heeft veel te zeggen. Is de baas.
Later zou dan misschien dit In
wijzigd zijn. Wat betekent: er is er één van de vijfkop
de loop, is duidelijk genoeg, wanneer we bedenken, dat
men hier aan de vijf zintuigen denkt. Ook het gezegde:
„geef me de vijf" voor „geef me de hand" spreekt voor
zichzelf. In Zuid-Nederland, waar men wat uitbundi
ger is dan bij ons en de Franse wijze van begroeten
kent. zegt men ook wel: „geef me de tien".
Van een flinke kerel. Iemand die van aanpakken
weet. stelt men vast dat hij van zessen klaar is. Oor
spronkelijk heeft men bij deze uitdrukking aan een
paard gedacht met twee goede ogen en vier gezonde
benen (Paardenliefhebbers beweren namelijk dat men
kun)et van pqten mag spreken)
betreft, hier hebben we met een zoge-
aamd heilig getal te doen. Geen wonder dus dat
het in het Oude Testament herhaaldelijk in deze bete
kenis voorkomt. Maar ook in onze moderne taal spre
ken we nog van iemand die In de revende hemel Is.
waarmee we bedoelen dat hij zich zeer gelukkie ge-
voplt. Rome Is de stad der zeven heuvelen en in Rr-icïë
zegt men in plaats van het Noordnederlandse „op zijn
gemakken
iemand die steeds
i dat deze uitdrukking a
met veel vljvc
seggen.
wt
dooie gemak" dat iemand Iets op zijn z
doet.
De mijl op zeven gaan betekent een omweg maken.
De verklaring dat dit zou afgeleid zijn van *e dorpen
Meyel en Sevenum. waartussen een slingerende weg
liep. is zeker niet Juist. Het is veel eenvoudiger: Men
bedoelt er me"r*-
vierde delen t
De uitdrukking: „acht ls meer dan duizend" berust
op een woordspeling tussen het getallenbegrip acht en
de betekenis oplettendheid, zoals die voorkomt in acht
geven op. Met duizend wordt dan duizend gulden be
doeld.
Met negen hebben we niet veel uitdrukkingen. Eén
samenstelling: negenoog Is maar al te bekend aan de
genen. die er wel eens een hebben gehad. Het is een
kwaadaardige bloedzweer. Behalve dit kan het ook een
vis, de lamprei, betekenen.
„Met zijn tien geboden eten" beduidt eten op de al-
lerprimitlefste manier, namelijk met de vingers, zonder
gebruik te maken van lepel of vork.
Men kent in het Engels ook nog: „Iemand de tien
geboden in het gezicht zetten", d.w.z. hem krabben. In
deze betekenis bezigt men de uitdrukking ook wel in
onze taal.
Dat elf het gekkennummer Is. weet iedereen. Maar
waarom? Omdat men hier met een verwarring te doen
heeft van elf (getal) en elf (bos- of watergeest). Deze
elfen waren niet altijd van een goede soort en zo kan
men aan hun naam onplezierige gedachten verbinden.
De zegswijze op zijn elfenderttgst heeft zijn oor
sprong niet te danken aan de elf Friese steden en der
tig grietenijen, zoals men wel eens hoort beweren.
mBar Is aan de weefkunst ontleend. Een elfendertig
was een stuk van 4100 draden of 41 gangen, een zeer
fijn weefsel. Vroeger betekende de uitdrukking dan
ook niet langzaam, maar netjes, naar behoren. Dit kon
later „langzaam" worden, omdat zulk een fijn weefsel
natuurlijk zeer veel tijd vereist.
Op een paar gezegden moet !k nog de aandacht ves
tigen. Het Is geen eer voor iets of Iemand, wanneer
van hem zegt: Zo zijn er dertien in een
venmin, indien men van iemand mede
met hem twaalf ambachten en dertien on-
dozljn en
deelt: .,'t I
gelukken".
Dat de gemiddelde leeftijd der mensen is toegeno-
n. blijkt ten slotte uit de zegswijze: „Ben Je zestig?"
IgHHgH dat vroeger een leeftijd, waarop
zijn. Tegenwoordig Is
de keurig
Klaarblijkelijk
men min of meer kinds
het betrekkelijk jong. vraag dat i
opgemaakte, sigaretten-rokende
Dr. P. C. Dom
