CHRISTELIJK
Twee eeuwen geleden werd
Bilderdijk geboren
Christelijk Historische Unie te
Amsterdam bijeen
HELPT „BARTIMÉUS"
Psalmen voorlezen een onding, zij
moeten worden gezongen!
2
ZATERDAG 17 MAART 1956
KANTTEKENING
Herdenking in de hoofdstad op 7 September a.s.
(Var
1 Amsterdamse
■respondent)
Aan de stille zijde van de Wester-
markt, onder de schaduw van de Wes-
terkerk te Amsterdam Is op 7 septem
ber 175G mr, Willem Bilderdijk gebo
ren. In dere zelfde kerk werd hij na
lijn eerste drie levensdagen gedoopt en
zal op 7 september a.s. een grote her
denkingsbijeenkomst worden gehouden.
In dit historische kerkgebouw zal op
die dag het woord worden gevoerd door
prof. dr. W. J. H. Caron. hoogleraar
aan de Vrije Universiteit, voorzitter van
het herdenkingscomité; prof. dr. F
Baur uit Gent met het onderwerp ..Bil
derdijk en het Vlaamse taalgebied"; en
prof. dr. W. A. P. Smit uit Utrecht die
de invloed van Bilderdijk op het Noord-
Nederlandse taalgebied zal behandelen.
Tijdens deze samenkomst zal een bron
zen gedenkplaat aan een der zuilen ont
huld worden.
Het initiatief tot deze dubbele eeuwher
denking is genomen door de Vereniging
..Het Bilderdijkmuseum" te Amster
dam. De Koninklijke Akademie van We
tenschappen in de hoofdstad en de
Maatschappij der Nederlandse Letteren
te Leiden zullen aan de uitvoering der
plannen hun medewerking verlenen.
Evenals 50 jaren geleden zal ook dit
maal Bilderdijk als dichter. proza
schrijver. geleerde en vaderlander wor
den herdacht.
Hij was een man van groot formaat,
wiens verstand vroeg ontwikkeld was.
Advertentie
Wat heelt nu een eierwarmer te maken
met de actie voor 67a. Wel, heel
eenvoudig. Het is één van de handwerkjes,
gemaakt door Liesje van de Meisjesclub,
binnenkort Prinsegracht 67a. Och,
helpt U mee deze zaak warm te houden met j Amsterdam Zuid.
Uw gilt op ons gironummer 156850
Als kind van twee jaar kon hij lezen.
Hij was een wonderkind, aangetrokken
door boeken en las enorm veel. Op zijn
7e jaar werd hij op zijn linkervoet ge
trapt, waardoor spelen voor hem niet
meer mogelijk was. Mede hierdoor is
te verklaren, dat Bilderdijk zich een
schat van kennis op allerlei gebied ver
wierf. vooral in geschiedenis, mytho
logie en talen. Zijn latere werken ge
tuigen van fabelachtige geleerdheid en
vaste taalbeheersing. Hij werd de groot
ste dichter van zijn tijd.
Als jong advokaat nam hij het op voor
Kaat Mossel, de Rotterdamse visvrouw,
tegenover de Patriotten, die haar wil
den beletten voor Oranje uit te komen.
Voor zijn overtuiging heeft Bilderdijk
zó gestreden, dat hij in de Franse tijd
enige jaren in ballingschap moest ver
toeven.
Later schaarde Bilderdijk zich aan de
kant van ds. Nic. Schotsman, schrijver
van ..Erezuil der Dordtse synode". Ge
weerd van de vaderlandse universitei
ten. begon hij te zijnen huize in Leiden
van 1817 af een tienjarig privatissimum
(huiscollege) waar hij 40 hoorders een
inzicht in de beginselen der reformatie
gaf. Op 18 december 1831, dit jaar 1
eeuw geleden, is Bilderdijk te Haarlem
ontslapen en daarna in de Bavokerk be
graven.
Op 7 september zal 4® eerste van een
reeks tentoonstellingen worden geopend
in steden, waar hij heeft gewoond. Am
sterdam, 's-Gravenhage, Haarlem en
Leiden, alsmede in enige andere steden
in ons land en in België. Deze exposi
ties zullen een inzicht geven in Bilder-
dijks veelbewogen leven met behulp van
documenten, tekeningen van zijn hand,,
geschilderde portretten, miniaturen en
curiosa.
In de loop van dit jaar zal verschijnen
en herdruk van zijn niet voltooid epos
De ondergang der eerste waerelt."
Ook zal een bloemlezing van Bilder-
dijks gedichten het licht zien, terwijl het
de bedoeling ligt een rijmprent ter
beschikking van scholieren te stellen.
!-comité van regeringsautori
teiten zal worden gevormd, alsook een
comité van aanbeveling.
Het „Nationaal Comité Bilderdijkher-
denking", dat de gedachtenisviering or
ganiseert, verwacht zijn plannen te kun
nen verwezenlijken door overheidssub
sidies en door particuliere bijdragen.
Ook de financiële steun van scholen,
zaken en verenigingen zal dankbaar
worden aanvaard.
Het adres van het comité is bij mej.
H. J. van Gelderen, van Breestraat 173,
Amsterdam Zuid. Giften worden gaarne
cht op giro 206800 van de Twent-
Bank, bijkantoor van Baerlestraat te
Beroepingsiverk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Ede J. Wieman te Oude
water; te Tietjerk (toez.) T. D.
Soest te Rijnsaterwoude.
GEREF. KERKEN
Tweetal: te Hazerswoude Joh. Heule
te Edam en R. van Reenen te Capelle
aan den IJssel.
Bedankt: voor Utrecht-West Js. v. d.
Linden te Rotterdam-Delfshaven.
CHR. GEREF. KERKEN
Ds. B. Nederlof, voorheen Chr. Geref.
predikant te Dokkum, die overging naar
de Chr. Reformed Church te Houston
nam een beroep aan naar Edmonton,
Alberta, Canada, (sub. ber.)
Een aantal leden van het Noorse Par
lement heeft voorgesteld de Nobel
prijs voor 1956 toe te kennen aan de
Japanner Toyohiko Kagawa. Mocht
dit gebeuren dan zal dr. Kagawa de
eerste Aziaat zijn, wie deze grote eer
te beurt valt.
EEN
WOORD
VOOR
VAN-
DAAG
"A
Kinderen Gods
Soms, heel onverwacht dik
wijls, kan iemand dat gevoel van
onbehagen bekruipen, van angst
haast over alles wat er in deze
wereld gebeurt. Over alle narig
heid, alle ruzie alle egoïsme
deze jammerlijke eigenschap
pen die zo duidelijk te zien zijn
in het leven van
volken en in het
leven van men
sen. En dan kan
men het heim
wee in zich voe
len opkomen
naar iets anders,
iets beters, iets
reiners.
Neemt u dan
als christen uw Bijbel en zoekt u
dan kracht en vertroosting bij Je
zus' woorden? Zie de vraag van
de Saduceeën uit Lucas 20. Over
de vrouw die zevenmaal huwde
en wier huwelijk zeven maal
kinderloos bleef. Het is een ge
zocht geval, gekozen om de leer
der opstanding belachelijk te ma
ken. Maar zelfs in dat geval
schuilt alle verdriet van een men
senleven.
Jezus' antwoord: „Die waardig
gekeurd zijn deel tè verkrijgen
aan de opstanding uit de doden,
kunnen niet meer sterven; im
mers, zij zijn aan de engelen ge
lijk en zij zijn kinderen Gods om
dat zij kinderen der opstanding
zijn".
Er is een leven na dit leven.
Voor kinderen Gods is dat een
leven als de engelen. Is het won
der dat de christen soms het
heimwee bekruipt?
Te Llmmen Is. 69 Jaar oud, overleden
dg. W. A. Kasteln, emeritus-predikant
van de Ned. Herv. Kerk. De thans
ontslapene was achtereenvolgens pre
dikant te Wervershoof (1914), te Aats-
w-oud (1916). te Hoogcarspel (1919),
te Kampen (1934), voorganger van afd.
Kampen van de Ver. van Vrflz. Her
vormden, Graft-De R(jp (1935), waar
hU werkzaam bleef tot zijn emeritaat
op 1 februari 1954.
Wijze van kandidaatstelling voor
Tweede Kamer ter sprake
De algemene vergadering van de Christelijk Historische Unie zal op
4 april worden gehouden, aanvangende half elf des morgens in gebouw
„Bellevue" te Amsterdam. De voorzitter, de heer H. W. Tilanus zal na de
opening een rede uitspreken. Drie hoofdbestuursleden, de heren H. M. Ger-
brandv, J. Richter en drs. D. Schouten zijn aftredend, doch herkiesbaar.
Voorts zullen verscheidene voorstellen van kiesverenigingen worden be
handeld. Des middags zal prof. D. Th. L. Haitjema spreken over „De
ware bezieling bij de komende verkiezingsstrijd."
Bij de te behandelen voorstellen
kiesverenigingen komt onder
een voorstel van de kiesvereniging
te Groningen ter sprake, inhoudende
een commissie, die op korte termijn
de wijze van kandidaatstelling voor
de Tweede Kamer in studie neemt
en daarover spoedig rapporteert.
Het rapport, dat zou kunnen adviseren
tot statutenwijziging, kan op een vol
gende algemene vergadering wor
den besproken.
In de toelichting merkt de afdeling op
dat bij de bespreking van en d«
stemming voor de groslijst van kan
didaten voor de Tweede Kamer en
kele bezwaren tegen de huidige gang
van zaken zijn gerezen.
Het hoofdbestuur van de C.H.U. stelt
naar aanleiding van dit voorstel voor
deze aangelegenheid aan de Unieraad
voor te leggen, die eventueel voor
de volgende Algemene Vergadering
met voorstellen zal komen.
De kiesvereniging te Zeist stelt met
het oog op de zich uitbreidende
voortgang in de uitvoering van de
P.B.O. voor, speciale aandacht te
schenken aan de bescherming van
de consument. Het hoofdbestuur wil
deze vraag voorleggen aan de so
ciaal economische commissie van de
De kiesvereniging te Heemstede ver
zoekt stappen om het afbetalings
systeem zoveel mogelijk te beper
ken. Het hoofdbestuur, dat van oor
deel is, dat zowel principiële als
Advertentie
ZETHAMETAn.V.
i
VLAARDINGEN
Gistermiddag Is te Putten ter aarde be
steld het stoffelijk overschot van ds.
R. Dijkstra, emeritus-predikant van de
Ned. Herv. Kerk te Amsterdam. In de
rouwdienst tn de nieuwe Hervormde
Kerk ging voor prof. dr. A. A. van
Ruler uit Utrecht. Behalve uit Putten,
waar ds. Dijkstra zich na zijn emeri
taat vestigde, was er ook belangstelling
van de zijde van Chr. onderwijsorgani
saties, waarvoor ds. Dijkstra belangrijk
werk deed.
MELODIE en WOORD
der Ethergolven
ZONDAG 18 MAART
m I 402 m. VARA: 8.00 Nw
12.45 Lichte
13.00 NW»; 13.05 Meded of gram: 13.»
strijdkrachten14.00 Boekbespr; 14.2C
n14.30 Concertge'
reisreportage;
•evue. VPRO
17.15 ..Het
16 10 Accordeonork; 16.30
17.00 Gesprekken met lui
platteland nu". VARA: 17.30 Hoorsp v
Jeugd: 17 50 NWS en sportuitsl; 18.05 Spoi
Journ: 18.30 Amus muz. 19.00 ,.Op de keper
beschouwd"; 19.30 Cabaret. AVRO: 20.00
Nws; 20.03 Gevar muz; 20.50 Zang en plano
21.25 Johnny Perikel" hoorsp: 21 40 Disco
caus; 22.20 Journ; 22.30 Gram; 23.00 Nws
23.15 Sport; 23.25—24.00 ..Met de Fransi
9.45 Grai
Hoogmis. 11.30 Gram: 11.45 Symf ork; 1220
Apologie: 12.40 Lichte muz: 12.53 Zonnewij
zer. 13.00 Nws en Kath nws; 13 10 Gram;
13.40 Boekbespr; 13 55 Gram; 14 00 V d
Jeugd: 14.30 Viool en piano; 14 50 Bariton
en pianc. 13.15 Brabants halfuur. 15 45
Gram: 15 50 Lichte muz; 16.15 Sport: 16.30
VesDers NCRV 17.00 Leger des Hellssa-
18.30 Kerkkoor en solist: 19.00
PUZZEL No. 367
Horizontaal: 3 Voedsel, 6 dekplaat je,
7 vervelend. 8 deur van een spoorrijtuig,
11 wapen. 12 ongevuld. 13 wapen. 14 ge
dienstige.
Vertikaal: 1 Onverwachte ervaring, 2
?rairiepaard, 4 stel, 5 deel van het been,
slang, 9 interest, 10 vochtig. 11 mil.
hoofddeksel.
OPLOSSING No. 366
Horizontaal: 1 Mispel'vijg, 2 iets lee
de. 3 smaak/stek. 4 E K. alt/helm. 5
Germaan e 6 arts,maand. 7 al sepia
ge. 8 cello al, er. 9 ha'aan 'Aden
Vertikaal: 1 Mis ega ach. 2 iemker
Lea. 3 staart sla. 4 psalm/sela. 5 elk
tampon. 6 les, haai Aa. 7 vete, naald, 8
ijdel/eng/Ee, 9 gek, modern.
Boekbespr. 1910 Kerkelijk nws; 19.20 Ka-
merork; 19.30 „Het Evangelie in een draai
kolk". caus. KRO: 19.45 Nws: 20.00 De ge
wone man: 20.05 De springplank: 20.25 Act,
20.35 „U bent toch ook van de partij?",
caus; 20.45 Lichte muz: 21.10 De verloof
den. hoorsp; 22.00 Gram; 22.45 Avondgebed
en liturg kal; 23.00 Nws; 23.15—24.00 Stu-
dentenork en solist.
MAANDAG 19 MAART
Hilversum I 402 m. AVRO: 7.00 Nws; 7.10
Gym; 7.20 Gram; 8 00 Nws; 8.15 Gram; 9.10
V d vrouw; 9.15 Gram; 9.35 Waters'.; 9.40
Morgenwijding; 10.00 Gram 11.15 Schoolra-
muz; 15.20 Hersengym; 15.40 Gram: 16.4
Het spectrum; 17.10 Twee plano's; 17.30 t
d padvinders: 17 50 Mil caus; 18.00 Nws
18.15 Orgelspel: 18.30 Orkesiconc; 19.00 Mu
caus: 19 15 Gram; 19.45 Regenngsuitz: Land
bouwrubr: „Aardstralen en afschermkastje
in de landbouw": 20.00 Nws; 20 05 De ra
dioscoop: 22 45 Klaveclmbelvoordr: 23.0
Nws; 23.15 Sport; 23.25—24.00 FronUoge.
erber; 8 15 Sportuitsl: 8.25 Gram; 9.00 V
10.0
Gram; 11.20 G<
en tuinder; 12.30 Land-
Lichte muz; 12.53 Gi
9.25 V d vrouw: 9.35 Mas
10.30 Morgendienst;
progr;
12.25
iinb meded; 12.33
J act; 13.00 Nws;
13.15 Amus muz; 13.40 Gram; 14.05 School
radio; 14J0 Gram: 14.45 V d vrouw; 15.15
Lichte muz; 15.35 Gram; 16.00 Bijbellezing;
16.30 Strljkkwart; 16.50 Gram; 17.00 V d
kleuters. 17.15 V d jeugd; 17.30 Gram; 17.40
"45 Regerlngsuitz: Jan Goderie:
binnen en van bulten: 18.00 Ge-
18.20 Sport; 18.30 Gram; 18.40
19.00 Nw
muz: 1030
irdspel: 20 00 Radiokran
5 De laatste wagon, hoor
srk: 22.15 Orgelconc; 22.41
overdenking; 23.00 Nws; 23 15—24.0
Engeland. BBC Home Ser\
-hoolradio; 13.00 Gram; 13.
155 Weerber: 14.00 Nws; 1
Schoolradio; 16.10 The Travellers; 16.40 V<
17 00 Ork conc; 18 00 V d kind; 18.55
15 Buitenl overz; 19.25
progr 30.30
ic; 21.30 Gevar
Hoorsp; 23 45 Pari
20.00 Gevai
5gr: 22.00 f
24.00 Nws
13.16 Gra
>24 m. 11.4' Gram; 12.30 Wee
d landb; 12.42 Gram: 13.00 Nw
14.00 Schoolradio; 15.20 Kame
15.50 Grai
zieken; 17.00 Nws
Gram; 18.00 Fran
18.25 Kron v bes
V d sold: 19.00 Ni
merork en soliat; 21.00 K
21.15 Lichte muz; 22.00 Nw
solist: 22 35 Voca
Gram; 20 00 Ka-
23 00 Nwi
484 i
12 00 Gevat
progr; 22.55 Nw.
CHR BLINDENINSTITUUT ZEIST
STORT LW BIJDRAGE OP GIRO 31451
Ds. W. Barnard over het psalter (II)
OVERAL in de
■ii-or'H en van de
vroegste tijden tot nu toe
is het psalter gezongen.
Het is gezongen, laat dat
ook nog enige nadruk krij
gen. Want psalmen vóór-
lezen ln de kerk is eigen
lijk een onding! Psalmen
onberijmd, onbewerkt, in
moeten gezongen worden,
de oorspronkelijke versie,
of in enigerlei bewer
king en „beschaving".
Daarbij is het een on
waardeerbaar voordeel,
wanneer die bewerking of
toonzetting bet mogelijk
maakt, dat de geinéénte als
de psalmen tot klinken, dat
is: tot leven brengen kan.
Dit schrijft ds. W. Bar
nard (Guillaume v. d.
Graft), de bekende dichter
in het blad ,,De Hervorm
de Kerk" verder over het
psalter.
Wanneer het „specialis
tenwerk" is, om Israëls
lofgebeden aan te heffen,
komt de bedoeling toch
maar gedeeltelijk tot zijn
recht. Natuurlijk, in het
koorgebed der Benedictij
nen om maar iets te
noemen gebeurt iets
wezenlijks, iets onvervang
baars. iets dat zélf „plaats
vervangend" is. Maar
daarenbóven blijft het eis.
dat de stem van de gemeen
te, van het „lichaam Chris-
ti"zich zingend één maakt
met dat ..Ik" waarvan wij
de adem en de levenstaal
vinden in het psalter;
dat Ik waarmee Jezus de
Messias zich vereenzelvigd
heeft.
Dat nu gebeurt, wanneer
de psalm door enigerlei
Talloze Bijbelpassages
moeten tvorden
herdicht
kunstbewerking volkslied
wordt. Ik zet dat met op
zet zo naast elkaar: kunst
bewerking met als resul
taat volkslied. Want wel is
de algemene zingbaarheid
doel en hoofdzaak, anders
kan een gemeente niet
..meedoen", maar om dat
te bereiken moet er heel
wat kunstvaardigheid aan de
dag worden gelegd. Het is
daarbij nog niet gezegd, dat
het zal moeten gebeuren op
de manier die wij hebben
toegepast. Dat was niet
meer d2n één van de vele
mogelijkheden, een vorm,
die werd bepaald door een
sinds eeuwen in Nederland,
Schotland en Hongarije ge
vestigde traditie die uit he<t
Franse taalgebied overge-
OP ZICHZELF GENOMEN
had het vraagstuk der
psalmberijming, of lie
ver gezegd: der psalmbe
werking ook anders aan
gevat kunnen worden. Bij
voorbeeld (wanneer we dm
afzien van het onberijmd
zingen der oorspronkelijke,
zo nauwkeurig mogelijk
vertaalde woorden; de ge
zongen kanselbijbel dus) op
de manier van Gelineau de
Franse Jezuiet die ook in
Nederland, bij rooms en
onrooms veel sympathie ge
niet en navolging vindt.
Hij vat de hoofdmotieven
van een psalm, die vaak al
met zoveel woorden en re
freinteksten staan te lezen,
samen in enkele goed-zing-
bare regels die telkens na
dat een koor of enkele
stem een aantal verzen
recitativisch heeft voorge-
- ge-
WIJ HADDEN, als we niet
gebonden waren geweest
aan de melodieën van het
Geneefse psalter, ook de
methode kunnen volgen
waaruit „het" Lutherlied is
ontstaan, (ein fester Burg.
herdichting van psalm 46)
en bijv. gezang 182) een pa
rafrase van psalm 23 door
Vondel). Langs deze weg
kan nog een schat vam lie
deren aan de Kerk worden
geschonken.
Ik ken een Amsterdamse
kapelaan die deze typisch-
Franse chanson-achtige
psalmwijsjes heeft leren
zingen aan zijn schoolkin
deren. De schelle stemme
tjes in de Spaarndammer-
buurt jubelden de psalmen,
maar sommige moeders
kwamen klagen aan de
pastorie. Was het soms de
bedoeling, er een protes
tantse school van te ma
ken? Maar ook ken ik can-
tores in onze eigen kerk,
die zoeken naar ontwikke
ling van die methode en die
daarbij weer stuiten op de
echt-Hollandsc handicap,
dat er tussen de straatdeun
en de tophits enerzijds en het
aloude historische volks
lied anderzijds nauwelijks
een levende zangtraditie
met een eigen stijl bestaat!
Wellicht krijgen deze can-
tores wel eens het verwijt
te slikken, dat ze katholi-
serend werkzaam zijn! Het
kerklied speelt soms een
te worden herdicht, zowel
in de profetische boeken als
in de brieven der aposte
len, niet in het minst in de
Openbaring van Johannes!
Maar wij waren nu een
maal gebonden aan de
overgeleverde melodieën en
de daardoor verplichte
strofevorm.
Dat is een erfgoed waar
van de Hervormde Kerk zich
niet mag ontdoen, dat zij
integendeel zorgvuldig be
heren moet. Daarom wij
den wij onze beste krachten
eraan. Hoe, met welke in
zichten en resultaten, dat
moga blijken uit de vol
gende artikelen. Hier zij
nog slechts verklaard, dat
wij de dichters die hun
tijd. talent en aandacht
graag aan deze opdracht ge-
dan na volbrachte psalmbe
rijming te zijner tijd ook
aan die bredere taak. het
bijbelse kerklied in het al
gemeen, hun verworven er
varing te mogen wijden.
praktische problemen aan dit vraag
stuk zitten, stelt voor hierover ad
vies te vragen aan de sociaal-econo
mische commissie en de midden
standscommissie
;s vereniging
stelt voor zo krachtig mogelijk een
spreiding van de schoolvakanties te
bevorderen, opdat hierdoor ee
gemene vakantiespreiding kan
den bereikt. Het pre-advies van het
hoofdbestuur luidt, dat indien de
vakantiespreiding bereikbaar zou
zijn, het hoofdbestuur het voorstel
gaarne zou steunen. In de praktijk
echter stuit het volgens hem op grote
moeilijkheden, weshalve aanneming
er van wordt ontraden.
De kiesvereniging te Dordrecht stelt
voor, lettende op het feit dat dit
jaar vele hier nog nimmer gewoond
hebbende Nederlanders uit Indonesië
zullen overkomen met het doel zich
hier te lande te vestigen, dat ge
noemde personen, indien zij zich
daarover uitspreken, op Nieuw-Gui-
nea kunnen worden gevestigd en
wel overeenkomstig hun huidige
huisvesting en ongeacht de beant
woording van de vraag of zij daar in
het produktieproces worden inge
schakeld.
Het hoofdbestuur van de Unie zegt
in zijn pre-advies sympathiek tegen
over dit voorstel te staan, doch aan
neming er van te moeten ontraden
als zijnde onuitvoerbaar.
Boek
VAN DE DAG
de markt gekomen, die hoe verschil
lend ook naar onderwerp beide van
bijzondere waarde zijn. Het zijn twee
vertalingen uit het Duits en opgenomen
'e serie „In de branding van de
Allereerst is er „De terugkeer
de Mondo-Mogo" van dr. Giselher
Wirsing (oorspronkelijke titel „Die
Rücckehr des mondo-mogo"), een boek
jver het Afrika van morgen. De schrij
ver vraagt zich in dit boek af of de
mondo-mogo, de priester-tovenaar
Afrikaanse stammen, thans terugkeert
de persoon van de intellectuele neger.
De opzet van het boek is echter nie
dit in een zeer wetenschappelijk en vol
kenkundig betoog uiteen te zetten, doch
de hand van enkele reportages na
„aan. Die reportages groepeert de
schrijver rond vier persoonlijkheden:
Mahdi, Boeth Dioe, Jomo Kenyatta en
Gamal Abdel Nasser, elk een afzonder
lijke groep bëtekenend. Door dit repor
tage-karakter heeft het boek een bijzon
dere aantrekkelijkheid gekregen, die
het ook bij de niet-ingewijden in de
Afrikaanse problemen populair zal
maken. De lezer krijgt een duidelijk in
zicht in het leven van de negers en
zal met de schrijver ten slotte tot de
conclusie komen, dat blank en bruin
voortaan naast elkaar zullen moeten
staan, teneinde te voorkomen dat de in
dit boek geschetste verschillende typen
van Afrikaanse revolutionairen de kans
krijgen hun opruiend gezak te doen
gelden. Het is een leerzaam boek, waar
in echter een meer positieve werkring
tran de zending had moeten worden ge-
:ignaleerd. De zeer goede vertaling is
van Maarten van Nierop. Het andere
boek is „Macht en onmacht van de
geneeskunde" van Paul Hünnerfeia
(oorspronkelijke titel „Macht und Ohn-
macht der Medizin" en ook vertaald
door Maarten van Nierop). Het motto
Freud op de eerste pagina „De bar
baren kunnen gemakkelijk gezond zijn;
voor de cultuurmens is het een lastige
taak" is als een soort Leitmotiv voor
dit boek te beschouwen. Dr. Hünnerfeld
wijst er ook aan hoeveel gevaren juist
de cultuurmens bloot staat. „Achter de
bedrieglijke feestverlichting van onze
b.schaving liggen in het halfduister de
oude grote ziekten op de loer", aldus
dr, Hünnerfeld. En in een tiental hoofd
stukken liaht deze zeer deskundige
schrijver zijn lezer in v,ver bepaalde
ziekten en ziekteverschijnselen. Hij
chrijft speciaal over kinderverlam
ming, griep, tuberculose, allergie, reu
matiek. hernia, kanker, euilepsie en
neurose. Dr. Hünnerfeld doet dat niet
als geleerde, maar als gewoon huisarts,
die vertrouwelijk met zijn patiënten
omgaat, die zijn patiënten binnen hun
eigen begripsvermogen inlicht. r
maakt dit boek zo prettig leesbaar
ook zo leerzaam. Een goed boek, dat
niet wijs en zeker niet eigenwijs
Indonesisch
kabinet
Dat president Soekarno een P.N.L-
man zou belasten met de formatie
van een kabinet lag voor de hand.
De partij van de president is als
sterkste uit de bus gekomen, ook al
heeft zij dan in het parlement even
veel zetels als de Masjoemi.
President Soekarno heeft een won
derlijke opvatting over zijn taak. Uit
alles blijkt dat hij zich in de eerste
plaats partijman, P.N.I.-man, voelt.
Het presidentschap wordt daaraan
ondergeschikt gemaakt. Soekarno
heeft zelf deelgenomen aan de ver
kiezingsstrijd. En hij heeft het Indo
nesische volk voorgehouden, dat het
niet mogelijk zou zijn de communis
ten in Indonesië buiten spel te zet
ten. Daarvoor zouden de Indonesische
aanhangers van Moskou te sterk
zijn.
Uit deze opvatting is ook de aan
wijzing van de kabinetsformateur,
de heer Ali Sastroamidjojo, te ver
klaren. Hij is de man van het links
extreme kabinet. Hij is de man die
bewezen heeft de steun der commu
nisten niet te smaden. In de ogen
van president Soekarno moet Ali
Sastroamidjojo wel bij uitstek ge
schikt zijn de leiding van een Indo
nesisch kabinet op zich te nemen.
De P.N.I. is een partij met ver
schillende vleugels. Er is een groep
die dicht staat bij de constructieve
Mohammedaanse Masjoemi-partij.
Maar deze groep werd niet uitver
koren!
Tragiek
87.
„Dat veronderstel ik," zei Maida zonder veel
overtuiging. Zij zag er bleek en een beetje ziek
„Was dat niet mijnheer O'Leary, die een
ogenblik geleden wegreed?"
„Ja."
„Ik wist niet, dat hij hier was in het zieken
huis. Hij heeft het nog niet geschikt geacht om
mij te ondervragen" zij glimlachte nogal
triest „over de arme Higgins. Behalve na
tuurlijk voor zover hij dit deed bij het onder
zoek voor de lijkschouwer en dat was heel wei
nig. Ik voelde, dat hij zijn onderzoek uitstelde,
jij ook, niet? Maar ik dacht, dat mijnheer O'Lea
ry lang geleden naar de stad was teruggegaan."
„Neen. Hij vertrok zo juist." Ik zweeg en
geeuwde „Ik zal proberen wat te slapen. Als ik
jou was, zou ik het eveneens doen." Maar zij
schudde haar hoofd, mompelde iets over werk
en ik ging naar mijn kamer.
Gelukkig speelde ik het klaar om in een on
rustige slaap te vallen. Toen ik wakker werd.
bemerkte ik, dat ik maar één schoon verpleeg
sterspakje over had en dat was er een. dat om
de knopen vroeg, die ik naar de wasserij had
gestuurd Daar ik mij herinnerde, dat Maida een
extra stel had, ging ik naar haar kamer om
dat te nemen. Zij was er niet. maar ik ging
brutaal de kamer binnen.
En ik vond het radium! Het was in het spel
denkussen, een aardig dingetje van plooien van
mauve taf, dat ik zo terloops opnam om het
wat aandachtiger te bekijken. Toen ik de vorm
onder het taf voelde, toen mijn vingers over de
omtrekken heengleden kon ik mij niet weerhou
den het taf vaneen te scheuren Het vulsel van
katoen was verwijderd en in plaats daarvan was
er het doosje dat hei radium bevatte.
Ik weet niet hoe lang ik aan die plek als vast
gevroren stond. Ik herinner mij, dat ik opmerk-
HDu
het
te dat het keurige naaiwërk als in allerijl los
gescheurd was en dat ruime, haastige steken
het gescheurde bijeen hielden. En ik herinner
mij dat ik de stemmen van verscheidene meis
jes hoorde die in de gang buiten voorbij kwa
men en dat ik dacht, dat Maida haar kamer zou
binnenkomen.
O'Leary had gezegd: „Degeen die het radium
heeft, is degeen, die Higgins heeft gedood." Ik
kon met dit ding in mijn hand Maida niet onder
de ogen komen. En ik kon het radium niet laten
waar het was.
Het volgende ogenblik was ik weer terug in
mijn kamer; radium, speldenkussen en al het
andere was weggesloten, de sleutel veilig opge
borgen, en ik had mijn besluit genomen. Hoe pijn
lijk het ook was, ik moest O'Leary onmiddel
lijk hiervan op de hoogte stellen. Ik denk niet
lichtvaardig over vriendschap en de schok die
ik kreeg toen ik het gestolen radium in het bezit
van Maida vond, verlamde mij bijna
Ik, dacht helemaal niet meer om de knopen en
het werkte als een anticlimax, toen ik opeens
merkte dat ik bezig was naar beneden te gaan
om te eten in een zwartzijden kimono Ik moest
op de bodem van mijn koffer naar een oud
pakje zoeken, dat ik opzij had gegooid daar het
te nauw was. Het was nog te nauw en zat heel
ongemakkelijk, daar er een hoge, stijve kraag
aan zat, die tegen mijn oorlellen schuurde.
Het was niet nodig om O'Leary te telefoneren,
want toen ik bij de wachtkamer kwam ving ik een
glimp op van zijn hoofd met het bruin gladge
streken haar, dat gebogen was ov«r enkele pa-
pieren aan de lange tafel. Ik trad binnen.
„Ik heb het radium gevonden," zei ik kalm.
Hij keek op en sprong overeind. Ik behoefte mijn
woorden niet te herhalen.
„Waar is het?"
„Op mijn kamer. Zal ik het halen?'
Hij aarzelde, en zijn ogen doorliepen de ka
mer met al haar deuren en ramen.
„Het is hier niet veilig. Zonder twijfel z
iemand het zien. Waar hebt u het gevonden
Ik slikte. „In de kamer van zuster Day."
Hij kneep de ogen nadenkend toe.
,,U moet mij er later van vertellen. Allereerst
moet ik het radium hebben."
Onze stemmen waren tot fluisteren gedaald
mijn hart bonsde.
„Zullen wij het in de safe leggen?" Ik wi
naar het kantoortje, waarin een grote stalen safe
is met een aparte afdeling, waar het radium .ge
woonlijk wordt bewaard.
„Neen." O'Leary schudde nadrukkelijk het
hoofd. „Neen. Ik moet het onmiddellijk in han
den van de commissaris stellen. Luister eens, zus
ter Keate^ over drie minuten zal ik langzaam
de hoofdgang doorwandelen met dit pakje kran
ten onder mijn arm. Onder aan de trap zal ik
u voorbijgaan, terwijl u juist naar beneden komt.
Het is daar bij de trap nogal donker. Geef mij
de doos over en loop recht door. Blijf niet staan.
Later zal ik u ontmoeten en horen, hoe u het
hebt gevonden."
(Wordt vervolgd.)
De gehele gang van zaken is één
grote tragiek voor die partijen in
Indonesië, die het goede met het
Westen en dus ook met Neder
land voor hebben. De Masjoemi,
de Prot. Chr. partij en de rooms-
katholieke partij zullen ongetwijfeld
tot de ontdekking zijn gekomen, dat
zij hun eigen kracht hebben over
schat.
Wij denken aan Genève. Toen de
onderhandelingen tussen Nederland
en Indonesië begonnen was de
Masjoemi de grootste regeringspartij.
Zij hoopte op zulk een resultaat, dat
zij de P.N.L en de Nadathul Ulama,
de orthodox Mohammedaanse partij,
bij de komende kabinetsformatie
voorwaarden zou kunnen stellen. Het
voorstel tot onderhandelen was ech
ter nauwelijks aanvaard of de
Masjoemi leed een grote verkiezings
nederlaag. Het werd onrustig in
Djakarta. Premier Harahap zat plot
seling minder vast in het zadel, maar
de onderhandelingen gingen voort.
Want het resultaat daarvan moest
dienen voor binnenlands politiek ge
bruik.
De Masjoemi had tot taak de
volksgunst te herwinnen. Zij had
daarvoor de keus tussen het slagen
van Genève en de opheffing van de
Unie. Zij koos het laatste. In de hoop
te kunnen rekenen op de steun van
de P.N.I. en de N.U. De oppositie
nu regeringspartijen gunde de
Masjoemi de opheffing van de Unie
niet. En zo kwam de Masjoemi toch
alleen te staan, ondanks haar con
structieve instelling ten opzichte van
Nederland. Dat is haar tragiek.
Meedoen
De Masjoemi had dus gehoopt door
de opzegging van de Unie bij deze
formatie een sterke partij te kunnen
zijn. Dat zou ook een Nederlands
belang geweest zijn. Maar het is
duidelijk dat de heer Ali Sastroa
midjojo tot (Je Masjoemi heeft ge
zegd: „Wilt u mee doen best, maar
wacht tot ik u departementen aan
bied".
De Masjoemi en de veel kleinere
christelijke partijen stonden voor de
keus: minder belangrijke porte
feuilles of in de oppositie. Dit laat
ste dan met de kans de volksgunst
geheel te verliezen. Zij kozen de
eerste oplossing. Daar kunnen we in
Nederland blij mee zijn, want anders
waren waarschijnlijk de communis
ten het kabinet binnengestapt.
Ondanks de tegendruk van de
Masjoemi kunnen wij overigens
moeilijk verrukt zijn over het nieu
we kabinet Ali Sastroamidjojo. Nu
hij zelf buitenlandse zaken bezet, ge
loven wij niet. dat ten aanzien van
het Westen een sterk constructief
beleid gevoerd zal worden Niet voor
niets is hü een der mannen van de
Afrikaans-Aziatische conferenties.
Geheel onbegrijpelijk is het dat de
socialistische partij buitenspel is ge
zet. Niet om de partij, maar wel om
de oud-minister van financiën, prof.
Sumitro, die met harde hand de no
dige maatregelen heeft getroffen. Die
de roepia in waarde deed toenemen.
Sumitro is de woestijn ingestuurd.
Het was bekend dat hij bepaald geen
vriend was van president Soekarno.
En dan waarschijnlijk ook niet van
Ali Sastroamidjojo.
