Sally en de kegels
Ameide geen dorp maar stad
.WIJ GAAN ZELF BOUWENzei de dominee
6
ZONDAGSBLAD 3 MAART 1956
4 onze j€uqó-p&qin& f
VERTELLING VAN NEL VEERMAN
tegelijk draafden ze alle vijf naar moe-
't Was opeens heel stil in het huis.
Sally zat er op haar stoeltje in de ka
mer. Teddy zat naast haar in het gras
en de kegels stonden keurig op een rij
voor het huis.
Toen fluisterde Sally tegen Teddy:
Eu de kegels lachten zacht: ,,Dat v
niet!
ten
net."
(Vervolg).
IV. IN HET NIEUWE HUIS
Bij het nieuwe huis was een tuin en
in die tuin was een grasveldje. Daar
ging Plonie vaak spelen. Soms nam ze
Sally dan mee.
En op een keer ging ze met Sally op
visite bij de buren. Die woonden in net
zo'n huis met net zo'n tuin.
Bij de buren waren drie jongetjes.
Henk, Daan en kleine Jopie. Dat wcrdeu
de vriendjes van Plonie en Dirk
„Als ik jarig ben. mogen ze alle drie
bij
komen, hè moeder.
„Ja." zei moeder. „dat_
„Nog drie weken'
i Plor
..Fijn!
i het. Krijgen we dan ook
„Nou en of." zei moeder.
En elke avond telde Plonie.
Nog tien nachtjes slapen, nog negen,
nog acht. nog zeven!"
ndelijk was het
kleden. En de kegels keken
blij!
Het was pracblig weer.
„Dat treft," zei moeder. ..dan kun
nen jullie vanmiddag met z'n allen in
de tuin spelen."
En zo zaten ze die middag met z'n
vijven op het grasveld achter het huis.
Plonie. Dirk Henk. Daan eu kleine Jo-
zei Dirk, „daar
toe? Dat is met moeilijk te raden,
als je de rt>okpluim van de locomo
tief eens goed bekijkt. Zie je wel
dat het allemaal lettergrepen zijn?
Probeer nu maar net zo lang te pas
sen en te meten tot je die letter
grepen aaneen kunt voegen tot
plaatsnamen. Succes hoor. en
inzenden vóór Dinsdag as. Ver
geten jullie niet naam. voornaam,
leeftijd en volledig adres in de
brief te zetten? De volgende week
beantwoord ik briefjes van kinde
ren, van wie de achternamen be
ginnen met de letters A tot en met C.
..Goed dan, geef maar hier."
Jopie liep naar de doos en pakte er
wat uit. En toen Sally viel bijna van
haar stoel van schrik. Toen kwam
Jopie met een beertje aandragen. En dat
beertje was.Teddy!
Ze keken elkaar aan Sally en Teddy.
Teddy's ogen glommen. Maar hij zei niets,
nee natuurlijk, hij zei niets.
Teddy werd vlak bij Sally's stoel neer
gezet. Hij moest op Sally passen, zeiden
de kinderen. En ze gingen weer verder
aan het huis.
Ze maakten een keuken en een schuur
en een garage En ze maakten een for
nuis en een aanrecht en hokken voor de
beesten.
Toen werd alles op z'n plaats gezet,
het nieuwe serviesje vau Plonie en de
auto's en de knikkers Dat waren aard
appelen die in een hoek van de schuur
lagen.
..Mijn kegels zijn er ook nog." zei
Dirk. „Wat zullen we daarvan maken?"
„De kegels waren een troep soldaten
De kegels werden keurig in de rij voor
het huis gezet. Daar stonden ze nu met
hun volijke. lachende gezichten. Ted
dy keek z'n ogen uit. Maar hij zei na
tuurlijk weer niets.
Toen riep moeder: „Wie komt er li
monade drinken?"
„Ik, ik, ik," riepen se allemaal. En
„Hoe b?n jij hier gekomen?" vroeg
Sally.
„Ik ben verhuisd." zei Teddy.
„Ik ook." zei Sally.
„Wij ook, wij ook." riepen de kegels.
Sally legde haar vinger tegen haar
mond. „St," zei ze.
En Teddy zat de kegels maar aan te
kijken. Toen stak hij zijn rechterpootje
vooruit. Zijn oogjes begonnen hoe lan
ger. hoe harder te glimmen. En hij zei:
„Wat zijn die daar opgeknapt!"
Toen zei Sally niet eens: ,,st."
Nee hoor. Ze zei: „De kegels zijn net
zo aardig geworden. We hebben altijd
schik met elkaar, hè jongens?"
„Nou!" riepen de kegels. En toen
praatten ze allemaal tegelijk.
„En Dirk is zo'n aardige jongen. Hij
speelt zo leuk met ons. We rollen soms
om van de pret!"
Teddy knipoogde.
„Hou jullie je mond eens," zei hij.
„Nu hoor ik. dat jullie het echt zijn.
Jullie praten nog altijd allemaal door
elkaar net als vroeger
„Nu zijn we weer allemaal bij elkaar,"
zei Sally. „Tenminste.... bijna." j
„Wie dan nog?" vroegen de kegels.
„Hansje immers," zei Sally.
„Och ja. Hansje is er niet bij, dat
is jammer! Dat is jammer! Waar is
Hansje? Die moet er ook nog bij ko-
lief wa
En Teddy vroeg zachtjes aan Sally:
„Zijn ze heus zo aardig tegenwoordig?"
„Ja. echt." zei Sally. „Kom jij ook
nog eens hier?"
„Ik weet het niet," zei Teddy. „St,
daar komen ze aan."
En de kegels stonden weer stokstijf op
een rij. ze waren nu opeens weer sol
daten, die voorbij het huis marcheerden.
De vogeltjes van King Li Ho
King Li Uo die ging eens wandelen
En hij nam twee kooitjes mee.
Met drie vogels in de ene,
En in 't andere kooitje twee.
King Li Ho die liep te fluiten
En te zingen langs de straat
Maar King Li Ho. die liep te sufjen
Hoor eens, hoe hem dat vergaat.
King Li Ho die blijft maar lopen
King Li Ho let heel niet op.
Hij ziet niet die stoute jongen
Merkt niets van diens stoute mop.
King Li Ho begint op eens te huilen
O wat heeft hij een verdriet
Want zijn vogels zitten in de bomen
Zingen „King Li Ho, je krijgt
ons niet".
King Li Ho die heeft geschreven
In een brief naar tante Jos
„Willen de kinderen mij helpen
zoeken?
Al mijn vogeltjes zijn los
Als jullie nu zijn vogels vinden
Dan is King Li Ho weer blij.
Voortaan zal hij goed opletten
Er komt geen stoute jongen
de kinderen weer
En Sally was weer een meisje dat in
het huis woonde. En Teddy een hond,
die ra de kamer lag.
De kinderen speelden nog veel meer,
ze verzonnen van alles en nog wat.
Maar van het allerleukste, dat er die
middag gebeurd was. wisten ze niet.
Dat was het geheim van Sally, Teddy
en de kegels, die vroeger samen op een
donkere zolder woonden en elkaar nu
hadden teruggevonden bij al die vrolij
ke kinderen in die zonnige tuin.
EINDE
Maar Henk vond er juist wel
Hii' wilde een groot huis gaan maken.
Daar konden ze dan allemaal
nen. En al het speelgoed moest
„Ja, dat is leuk jo," zei Daan. „Ik
ga alles van ons vast halen."
„Ik ook, ik ook." zei Jopie.
Toen vond Dirk het toch eigenlijk ook
wel leuk.
En even later kwamen ze allemaal
aandragen met hur. blokkendozen,
auto's, paard- en wagens. En Sally was
er natuurlijk ook. En de kegels. En dan
stonden er nog een paar dozer met
speelgoed van de buurjongetjes. De kin
deren werkten hard.
Ze legden blokken en plankjes neer
om de kamers van het huis te maken.
In de huiskamer zetten ze een tafel en
een stoel. Sally mocht op de stoel zitten,
zij woonde in het huis.
„Wij hebben ook een hond", zei Jopie.
iC
onze BRievenBus
nichten
Wat kon je een
leuke rijmpjes ma
ken op dat plaatje
bij die schoenmaker,
hè? Er waren heel
wat kinderen, die me
vertelden, dat er zo'n
leuk versje was van
Koen, maak je m'n
schoen?
nog
De
hoofdprijs
toegekend aan Fred
die Struik,de troost
prijzen zijn voor
Johnny Scliultink,
Kees Spronk en
Hans Solleveld. Jij
moet je volledig
adres even schrijven. Hans, dat stond
niet in je. brief.
Hebben jullie ook goed voor de vo
geltjes gezorgd toen het zo koud
ivas? Ja toch zeker?
We gaan nu maar gauw aan de brie
venbus beginnen, want er zijn weer
heel wat briefjes. Aan de beurt zijn dus
de kinderen, van wie de achternaam met
de letters O tot en met Z begint. Ik
wil echter eerst even tegen Petro Netten
zeggen, dat zijn brief per ongeluk op
een andere afdeling terecht is gekomen.
Vandaar dat ik je de vorige week niet
kon beantwoorden Ik hoop, dat je gauw
naar Opa mag, Petro! Nee Harry
Pronk, Lodewijk is mijn man niet. ik
heb hem zelfs nog nooit gezien! Fijn,
dat jullie ook oud brood verzameld heb
ben, Joan van Vliet. Het schaapje van
klei is zeker wel mooi geworden? Je
prijs is dus wel in de smaak gevallen,
Wim Roos. Natuurlijk mag Ellie ook
meedoen als ze dat wil. Schrijf jij dan
maar voor haar. Ben je alweer be
ter. René Stolk? Nou. düs jij hebt
van nabij kunnen meemaken, hoe blij
die vogels waren met het brood. Jan
Slappende!. Zo, Piet Segers. wat ben
jij een bolleboos, twee maal overgegaan
in een half jaar tijds! Nogwel ge
feliciteerd met je verjaardag. Willy v.d.
Valk, heb je een gezellige dag gehad?
Wat leuk dat jij nog zo trouw met
Leo correspondeert. Martha Schanscma.
Had jij die zandloper aan moeder ge
geven. Tonny? Jaap Slot vond dat
het plaatje wel een beetje leek op het
sprookje van Klein Duimpje. Willy
van Zooien is ook helemaal enthousiast
over het sohaalscn. Jij vond het dus
ook wel een leuke puzzle. Bouby Over-
duyn. Nou. dan ga jij in het vervolg
maar fijn met je vader schaatsen, Le-
ny Vernée. Marga Verwijs heeft me
het hele versje gestuurd van Koen,
maak je m'n schoen. Bedankt hoor!
Nog hartelijk gefeliciteerd met je ver
jaardag. Flora Vuyk. Natuurlijk. Jos
Wildeman, als je meedoet aan hardrij
den is het wel leuk een prijs te krij
gen. maar het gaat toch meer om de
sport, hè? Teunis en Neeltje den Otter
kunnen ook al zo goed schaatsenrijden,
en ze kunnen zelf hun schaatsen al on
derbinden Ik denk dat de moeders
en de meesters op school wel blij zul
len zijn dat het ijs voorbij is. Tineke
Zijderveld. Want als ze maar steeds op
jullie mopperen omdat je over niets an
ders denkt dan ijs, is ook niet zo leuk!
Wat een fijne verjaardag heb jij ge
had, Mar ja van Schothorst. Wat zijn
Amerikaanse kralen? Ja. het adres
is goed, Cobi Oskam! Ja, die schoen
maker was wel lang. dun en lekker,
vond je niet, Janny Vonk? Hlldc Ver
haar schreef een briefje met om de twee
regels een andere kleur inkt. Keurig,
zeg! Alvast gefeliciteerd, Sarie Steen
bergen! Trekt je broertje nog steeds
bloemen uit het vaasje? Wat ben jij
een kei in schaatsen. Ria Smit! Wat ga
je nu kopen voor dat geld? Ik ben
de jongste, schrijft Basje van Roon.
Ik kon je briefje best lezen, Riki Ro-
senbrand, wat heb jij daar goed je best
op gedaan, zeg! Dan wordt dit dus
de laatste brief van jou, Ecfje Resoort.
Het allerbeste hoor! Is het een leuk
overgooiertje geworden, Cobi Vos?
Het is je anders toch wel gelukt met
die puzzle, hè Marijke Schwclg. Vond
moeder dat jij het te vlug gedaan had,
Rien Solleveld?Stuur je poëzie-album
maar op, Loekie Reijnhout. dan zal ik
er een versje in schrijven. Ik had
dat stuk van Goudhaartje ook wel eens
gezien. Rob van Wetten, het is mooi.
hè? Zijn jullie zelfs met het fietsje
op het ijs geweest. Wim en Marja v.d.
Windt? Fijn, dat je moeder geholpen
hebt, Elly van Otterloo, 70 had die het
ook nog een beetje rustig. Ja. het
was net een legpuzzle, hè Sjaak Ver
douw? Doe de groeten maar aan je
broertje, Anneke Oudshoom! Ik heb
de postbode niet gezien. Ria Vroomhout,
maar wie weet was het je vader wel!
Nee. Gerda en Mieke Poot, ik zou jullie
niet kunnen zeggen wat voor eenden dat
geweest zijn. Weten ze het op school
ook niet? Feleciteer Leo nog met zijn
verjaardag. Robby den Ouden. Leuk dat
hij nog steeds post krijgt Het is nu
zeker afgelopen met het schaatsen, Ale-
wijn van Os. Fijn, dat je je goed ge
houden hebt met die operatie. Maria
Schuitomakcr. Heb je een fijne dag
gehad toen papa jarig was. Marjan
Voorbij? Is het goed gegaan op de
ouderavond, Lenie Visser, waren er geen
klachten over je? Wat een lange
brief, Frans Voogt, en dat ondanks je
verbonden hand. Hoe is het daar nu
mee? Wat een fijne tocht hebben jul
lie gemaakt, Gerda Ouweneel. Wil je je
broer bedanken voor de tekening?
Voor jou is het zeker wel jammer, dat
het ijs nu weg is, hè Marja den Otter?
Arie v.d. Ree heeft een klein broer
tje. dat Peter heet. Er zijn bij jullie
thuis dus nog heel wat verjaardagen in
het verschiet, Marijke Salomons. Van
Bas Venema kreeg ik een heel mooie
tekening, ik denk dat het Sinterklaas en
twee zwarte Pieten was. die pepernoten
strooien. Is dat zo. Bas? Betty Oos-
terdijk gaat misschien emigreren naar
Amerika, en nu wil ze zo graag plaat
jes meenemen van de Koningin en de
prinsesjes Haar adres is: Klimopstraat
224. Den Haag. Toch denk ik dat de
vogeltjes wel blij geweest zullen zijn
met dat brood. Nelieke Roeieveld, voor-
to?n.ze zo n er6e honger hadden.
Wat heb |ij veel gekregen. Mellina Oos
terhuis! Is het een mooie foto gewor
den. Gert Verhoeven? Gaan jullie van
de zomer met de hele klas kamperen,
Jaapje Roos? Wim en Cor Pa&schier
hebben veel sneeuwballen gegooid
Dus -jij hebt ook fijn geholpen met het
voederen van de vogels. Ada Uittenbo-
gaard. Jenny Ramaker, Wielen I 190,
Hardenberg (O), wil graag corresponde
ren met een jongen of eeri meisje van
15 of 16 jaar. Wat had je een leuk
rijmpje gemaakt bij die sneeuwpop,
Adriaan Verspuij! Ben je al weer be
ter. Arie Dirk Pellikaan. en hoe is het
met je goudvisjes en je parkietjes?
Wat kun je al goed schrijven, Marijke
Rhebergcn, en je bent nog niet eens op
school! Lastig, hè Selma Smit. als
je geen water in huis hebt. Ik heb er ook
n-.ee getobd, hoor! Het adres is goed
zoals je het schreef, Lenl Poldervaart.
Kun je het goed vinden met de nieu
we meester, Inie van Schelven? Dus
i'J kaat nu heerlijk zwemmen, Marijke
Uittcrwijk. ik denk vast dat het een
mooie uitvoering wordt, nu jij ook mee
zingt. Harm Visser! Is je verkoud
heid al, over. Cock van der Schoor?
Eigenlijk wel een beetje gevaarlijk wat
jullie gedaan hebben, Corrie Vos. Stel
je voor dat je gevallen was op die schot
sen! Wees maar flink bij de tand
arts. Nico van de Wetering. En jij be
dankt voor je brief, hoor Jacob!
De nieuwelingen zijn: Huib de Ruijter,
Mary van Ojen. Ria de With, Attie Ver
kou, Chiel Vis, Nikie Tas, Astrid Oskam,
Anton van der Salm, Wim Visser, Sja-
nie Verschoor. Hanneke en Anja van der
Wel, Jan Oudijk, Rietje de Winter en
Hans Zwitser. Hartelijk welkom, hoor!
Dag allemaal, tot de volgende weck!
Vogende week beantwoord ik de brief
jes van-kinderen, van wie de achter
namen beginnen met de letter A tot en
met G.
Dit zijn onze brievenbusnichtjes
Dikkie en Ria van der Heijden.
Dikkie is de oudste en de grootste,
ze is elf jaar en Ria is negen. Zien
jullie we' dat ze allebei een pop in
de armen hebben?
ZONDAGSBLAD 3 MAART 1956
in het wapen staat „Stede Ameide".
Doch degenen onder u, die al eens iets
gelezen hebben over Ameide zullen zeg-
5en, dot dit niet juist is, want, zo zul-
»n ze zegden, in 1527 heeft de bisschop
van Utrecht Ameide en slot Herlaer in
genomen en het stadje ontmanteld en
het ergste, in die tijd, de stadsrechten
a Ogenomen.
Dit verhaal is zeer verbreid, doordat
in bijna alle gepubliceerde stukken over
deze streek staat, dat Ameide toen ge
degradeerd is van stad tot dorp en dit is
onjuist. In de meer betrouwbare boe
ken. zo b v. van burgemeester Schakel
van Noordeloos en de heer Horden uit
Amsterdam, zal men dit verhaaltje dan
ook tevergeefs zoeken. Beide schrijvers
spreken van de stad Ameide. Ook in
stukken van na 1527.
U zult missohien nu vragen:.Hoe komt
het dat bijna alle andere gepubliceerde
stukken dit foutieve verbaal noemen?
Dit ait zo. Zoals dit zo dikwijls gebeurt
bij geschiedschrijvers: de één schrijft
het over van de ander; dus één fout
maakt er duizend. Zo is het ook hier
gebeurd. De bron van deze fictie is dan
ook volgens dr. A. Joh_a Maris het
Aardr. Woordenboek van Van der Aa.
Dat dit van invloed is geweest bUjkt wel
uit het feit. dat het zelfs in een prachtig
werk, als de Grote W.P. foutief be
schreven staat.
Wat is er dan toen eigenlijk wel ge
beurd"' Ik hoop het in het onderstaande
duidelijk te kunnen maken
In 1527 speelde Hendrik van Beieren
de baas in Utrecht. Hij was dus geen
bisschop en is het nooit geworden ook.
Wie een klein beetje met de loop der
historie op de hoogte is. zal weten,
dat Utrecht en Gelderland in die
tijd (ca. 1527) een verbeten strijd voerden
tegen Karei V. In het grensgebied van
Holland. Utrecht en Gelderland lag het
Land van Vianen en Ameide, waarover
sinds 1418 de heren Van Brederode hun
scepter zwaaiden tot 1684. Zoals u mis
schien weet was het Land van Vianen
en Ameide een souvereine heerlijkheid.
Nu had Walraven van Brederode, heer
van Via nen en Ameide van 1473 tot 1531
vrijgeleide en bescherming verstrekt
aan vluchtelingen uit Utrecht Daardoor
kreeg hij ruzie met Hendrik van Be e-
ren, die toen met een list slot Herlaer
en Ameide innam. Na vele onderhande
lingen trok de bisschop zijn troepen
macht weer terug. Van Brederode lever
de echter de vluchtelingen niet uit
Mon was zeer blij toen op 20 oct. 1528
rd tussen Utrecht.
En alle drie go-
kwamen, nl. Ka-
rel V. De bisschop deed afstand van
zijn wereldlijke macht.
De Brederode's waren zo machtig om
na de vrede, al waren de stadsrechten
ontnomen, ze weer direct terug te ge
ven. We moeten de macht van de Bre
derode's niet onderschatten. Denk eens
een gedicht: „Diablo's del Mar".
- Wat een kaffers, schold kapitein
Plaatijzer hartgrondig en overtuigend.
Toen hij dit zei wist hij nog niet wat
hem nog meer boven het hoofd hing.
De artikelen in de kranten trokken de
aanlacht van het stadsbestuur en er
werd een groot feest georganiseerd met
de baggervloot als
nog nooit had Valencia zoveel vei
de koppen aan één tafel verenigd ge-
Don Alexandro, de directeur van de
Obras del Puerto, sprak een feestrede
uit, die als een sprankelend vuurwerk
de galerijen waarop het
eer had
de vrede gestoten
het leger, dat de
ons welvaart en roem i_
ons daarom drinken op de Diablo i-
Mar; de kerels, die dit grootste
aan Hendrik I „de Grote Geus", die
maakte van 1558 tot 1567 Vianen tot de
haard van het verzet tegen Spanje. Hij
was een van de eersten, die de nieuwe
leer kracht bijzetten, door in 1558
een privilegie aan Vianen en ook aan
Ameide te geven voor huisvesting van
vervolgden om geloofswille. Volgens de
rijksarchivaris te Utrecht ontbrak hem
als bisschop in die tijd de macht om
het stadsrecht te ontnemen.
De stukken van het gerecht of de
magistraat behielden na 1527 hun oude
samenstelling en werden bezegeld met
het zegel van de „stad" Ameide.
Eén van de bekendste stukken van
Ameide na die tijd is wel het privilegie
van Hendrik II van Brederode, heer van
Vianen en Ameide van 1655 tot 1657, die
op 1 maart 1657 het recht schenkt om
een tweede paardenmarkt te mogen
houden. Het stuk bevindt zich op het
algemeen rijksarchief te Den Haag en
spreekt ook van de „Stede Ameide."
Van de „ontmanteling", d.w.z. het
militair doelloos en waardeloos maken
van de stad, is misschien wel iets waar
geweest. Want het is bekend, dat Amei
de in de Middeleeuwen poorten, grach
ten en wallen had. En ineens in de !6e
eeuw missen we die op oude kaarten.
Eén van die oude kaarten, in het bez t
van het gemeente-museum te Gouda,
met het gehele Land van Viar.en en
Ameide erop, dateert uit ca. 1553. Op
die kaart staan alle grachten, poorten
en torens van Vianen en Batestein (het
kasteel van Vianen»maar bij Ameide
alleen enige grachten. De kaart is even
wel niet helemaal netjes afgewerkt,
blijkbaar een soort „minuut" exem
plaar. waarnaar de „nette" kaart moest
worden getekend of gegraveerd. Ook na-
Wat er in 1527
precies
gebeurd is
derhand is Ameide
van wallen en poorten,
zoals dat later is ge
beurd met Nieuw-
poort, want dit stadje
is ook van 1567 tot 1672
tonder wallen geweest.
De „stad der branden",
zoals Nieuwpoort wel-
IN -
gem
ordt,
werd in 1567 voor het
laatst afgebrand.
Dat Ameide geen
wallen en poorten
meer heeft in de 17e
eeuw is ook nog op te
maken uit het feit, dat
toen de Fransen in de
nacht van 26 op 27
nov. 1672 de palissade
op Sluis gepasseerd
waren, vrij spel had
den, daar Ameide niet
verdedigd kon worden,
doordat men wallen,
grachten etc. miste.
Ameide is dus in
1527 ten hoogste voor
militaire doeleinden
waardeloos geworden.
Maar stad bleef zij tot
op de dag van heden.
ABR. VROON
Ameide: een rustig, sierlijk
gebouwtje.
ZOALS vrijwel alle steden
ziet ook de Herv. gemeente
van Delft zich genoodzaakt
het aantal kerkgebouwen en
centra voor de kerkelijke ar
beid der zes wijkgemeenten
aanzienlijk te vermeerderen.
Na de restauratie van de
Nieuwe Kerk is nu die van
de Oude Kerk in volle gang.
Wel behoeft de kerkelijke ge
meente de zeer hoge kosten
van het herstel dezer monu
mentale gebouwen niet ge
heel zelf te dragen, doch on
danks de belangrijke subsi
dies dient zij zelf een behoor
lijk bedrag bijeen te bren-
■Zijn voorbeeld werkte
aanstekelijk
EN J.L. DONDERDAG WERD
„DE OPEN DEUR-' TE DELFT GEOPEND
terwijl zij aten.
Dc burgemeester van de stad maakte
het nog veel erger. De mannen voelden
zich vuurrood worden van schaamte
over alles wat zij moesten aanhoren.
Na enige buigingen naar rechts cn
naai links begon de burgemeester.
-Mijne heren, het grote ogenblik is
aangebroken. De ogen van de gehele we
reld zijn op onze stad gericht. Na een
zware strijd is er dan eindelijk begon
nen aan het werk, dat over eeuwen
nog zal getuigen van de grootheid van
onze stad Ik zal u niet vermoeien met
beschouwingen over alles wat aan dit
ogenblik vooraf ging. In de glorie van
dit moment willen wij veel vergeten,
om onbevangen te kunnen blikken in de
toekomst die hier wordt voorbereid voor
een oude nijvere stad. Eerbiedig ontblo
ten wij het hoofd voor de bekwaamste
waterwerkers ter wereld, en met be
wondering zien wij naar de uitrusting
zal dwingen
engen. Laat
Dit aardige kruiwagentje
behoorde tot de „materia
len" van ds. Van Harten.
gen om deze bedehuizen in
de oude glorie terug te krij
gen. Een nieuwe kerk (de
Maranathakerk in de Wippol-
der) zal dit jaar gereed ko
men, terwijl de plannen voor
kerkbouw in de Indische
buurt en in het Westerkwar-
kom; alle bejaarden; alleen:
de Kerk bepaalt de sfeer.
Op geregelde dagen stelt de
predikant zich voor middag
sluitingen te houden, want
het is zijn bedoeling, dat
„De open deur" voor jong
en oud een Evangelisatiecen
trum zal zijn.
Wij zijn eens met ds. Van
Harten gaan praten en maar
al te graag vertelde hij hoe
onder Gods zegen in vijf
jaar tijds dit bereikt is: een
gebouw, dat met de inventa
ris zo ongeveer een waarde
van 80.000 vertegenwoor
digt! Vermoedelijk zal er
slechts een schuld op di uk
ken van maximaal 15.000
Van dit grote werk geldt
(evenals van onze oude ka
thedralen), dat ze door de
gemeenschap zijn gebouwd.
Hier is dit in letterlijke zin
het geval geweest. Want ie
der begrijpt, dat in vijf ja
ren zulk een kapitaal niet
wordt bijeengebracht door de
verkoop van 30 000 oliebollen
en twee bazaars. Deze activi
teiten brachten 11.500 in
het laatje. Op zichzelf héél
of i
van los Holandes'
Alle aanwezigen namen de kreet over
maar dc mannen van de baggervloot
zagen elkaar verbouwereerd aan.
- Zitten wij effen in onze blote bil
len. zei de kapitein van de Brittama
- We zullen dit klusje wel effen voor
die mijnheer opknappen, bromde de ka
pitein van de Hercules.
- Mot jij nog peultjes? vroeg kapitein
Plaatijzer aan Driekus Overwater.
- Als God het wil krijgen we dit ha
ventje wel klaar, antwoordde Driekus
- Maar de eerste krantenman die bij
mij een voet op het dek durft zetten,
smijt ik over^ ord. vervolgde kapitein
Plaatijzer. die lui hebben we dit
grapje te danken.
vorderd stadium verkeren.
Doch daarnaast moet ook in
de oude binnenstad ruimte
komen voor allerlei activiteit.
Wijk II kreeg in 1947 ds.
C. A. van Harten als predi
kant. Aan het Achterom
staat op no. 78 het gebouw
Philalethes, waar dr. H. Vis-
scher in zijn Delftse jaren
zijn bijbellezingen gehouden
heeft. Doch dit gebouw vol
doet in zijn tegenwoordige
staat in geen enkel opzicht
aldus ds. Van Harten. Dat is
sneller gezegd dan bereikt.
Want bouwen is duur en
wijk II is arm. Maar voor
ds. Van Harten zijn moeilijk
heden er niet om ervoor te
capituleren doch om ze te
overwinnen. Hetgeen hem
glansrijk gelukt is. Gaat u
maar eens kijken aan het
Achterom, even voorbij de-
Haarsteeg. Niet ver van het
oude Philalethes staat nu niet
maar een gebouwtje, maar
een fraai nieuw wijkcen
trum. „De open deur" zoals
de stijlvolle gevelsteen aan
geeft. Op 1 maart jl. is dit
pand onder grote belangstel
ling in gebruik genomen
De zalen en kamers op
beide verdiepingen zullen
voor allerlei verenigingsacti
viteit intens worden benut.
Iedere middag zijn de be
jaarden uit de wijk hier wel
doende.
vol-
had, waarop dakpannen, ste
nen, zakjes cement, een krui
wagen zand stonden 'afge
beeld met de kostende prijs.
Het liep prachtig. Het her
derlijk enthousiasme werkte
aanstekelijk: de verwachtin
gen werden ver overtroffen.
Had de dominee gehoopt
in 5 jaren op deze manier
7500 bij elkaar te krijgen,
dit bedrag was er m 2% jaar.
Het werden in totaal 10.000
Waar nu „De open deur"
haar deuren open gesteld
heeft, stond voordien een
schutting. Want op dit ter
rein. eigendom der centrale
kerkvoogdij, stonden voor
heen een paar oude panden,
die afgebroken moesten wor
den. Dit terrein lag ongeveer
een halve meter te hoog. Dat
betekent een behoorlijk be
drag aan graafwerk.
ZATERDAG 18 december '54
werd er 's middags een
aanvang met dit werk ge
maakt, zonder dat de ar
beidsinspectie bezwaar maak
te. Onder leiding van hun
predikant (op klompen met
de spa in de hand) was daar
een bont gezelschap druk be
laasdag een auto met stenen
(ds. Van Harten hielp mee
met het lossen met gevolg:
een fikse verkoudheid) met
de belofte, dat wanneer de
gemeente zorgde voor 4000
kalkzandstenen, de goede Sint
een auto met Waalklinkers
beschikbaar stelde. Voorts
werden duizenden stenen, die
gebikt moesten worden, ge
schonken. Dit geschiedde in
het voorjaar van 1955 alweer
door vrijwilligers. Eén hun
ner bikte meer dan 250 uren:
dit alleen al een besparing
van 500!
Opmerkelijk is, dat door
deze bouw veel contacten zijn
gelegd met personen, die lot
de kerkelijke randbewoners
gerekend moeten worden. Vol
op onkerkelijken en verschei-
denen. die niet tot de Herv.
gemeente behoren, waaronder
nok r. katholieken hebben vol
ijverig hun krachten ingezet.
Voordat het beton kon wor
den gestort (ook al gratis!)
moest er oud ijzer in de
vorm worden gebracht en ge
vlochten: 4 mannen hebben
dit karwei opgeknapt. Noch
de architect, de heer G. Lan-
geveld, noch de aannemer, de
heer P Mensert (beiden kerk
voogden) hebben één cent in
rekening gebracht. En de
hele buurt voorzag de arbci-
a koffie
oliestook-ver-
ir. electrische
s ge-
irste
Dominee Van Harten en zijn vrijwilligers.
LANG VOORDAT aan bou
wen kon worden gedacht,
ontpopte ds. Van Harten zich
als een bekwaam handelaar
in bouwmaterialen. Hoewel
hij geen officiële erkenning
als zodanig heeft, kwam hij
met de handel niet in con
flict, want zijn „materialen"
waren van papier. Waarde
papieren. Jarigen in de wijk,
bruidsparen werden door hun
predikant hartelijk gefelici
teerd, maar wisten, dat hun
herder en leraar van die
aardige bonnetjes in zijn zak
zig: vrijwilligers, waaron
der verscheidenen, die beter
met de pen dan met een
schop kunnen omgaan. Ds
Van Harte" was niet de enige
die zijn enthousiasme betaal
de met blaren en gevoelige*
spieren! Resultaat: 2500 uit
gespaard Eigen werk dat
is de sleutel tot het geheim
van het slagen van dit pro
ject, |Hieidoor en door aller
lei cadeaux werd ruim
25.000 bezuinigd!
Zo kreeg de dominee een
schip met zand. Op St. Nico-
instalto_JJ
leverd. En. alles
klas' 200 m. glas cade-
het inzetten erbij! Een oude
gemeente-arbeider legde sa
men met een vriend ae bete
geling bij de fielsenbewaar-
plaats. Stoffering tegen kost-
ijs zonder loon aange-
acht; idem de tuinaanleg.
Met de verf ging het evenzo.
1V/IET GROTE voldoening en
J*l dankbaarheid aan zeer
velen kon „De open deur" ge
opend worden.
Het is niet de bedoeling, dat
hier door verhuur zoveel mo
gelijk winsten zullen worden
gemaakt: dit gebouw moet
een dienende functie vervul
len voor de verenigingen De
vrouwenvereniging schonk bij
de opening een mooie electri
sche klok en een installatie
om koffie te zetten. De cen
trale kerkvoogdij bood een
prachtig projectie-apparaat
aan met scherm: de bejaar
den. met wie ds. Van Harten
jaarlijks een uitstapje maakt,
schilderij.
;n aflossing,
vc. wanning en verlichting er
maar u-tkom^n. zal de wijk-
pi edikant tevreden zijn. Trou
wens: het gebouw zal worden
overgedragen aan de centrale
kerkvoogl j, die deze ijverige
wijkpredikant zeer erkente
lijk is voor deze waardevolle
aanwinst, die aan zijn initia
tief en volharding is te dan
ken.
En ds van Harten kan
eindelijk zijn wijkwerk opzet
ten volgens de plannen, die
hem reeds jaren voor ogen
stonden. Waarop wij hem
gaarne zegen wensen.
Wannei
