Calvinistische juristen en de
medici spraken over de k.i.
In twaalf jaar naar een
gemeenschappelijke
markt?
Plicht tot hulp, omdat wij geloven
in God als Schepper
P.v.d.A. 10 jaar
2
MAANDAG 13 FEBRUARI 1956
Buiten de gemeenschap
van het huwelijk
heslist afgewezen
(Van een onzer verslaggevers)
]VU DE DISCUSSIE rond de
kunstmatige inseminatie bij
de mens steeds meer op gang komt,
hebben ook de Calvinistische Ju
ristenvereniging en de medische
sectie van de Vereniging van Chr.
Natuur- en Geneeskundigen aan
dit onderwerp een gezamenlijke
conferentie gewijd. Op deze zater
dag te Utrecht gehouden bijeen
komst leidde dr. J. W. Bruins de
bespreking over de geschiedenis
en de methodiek van de k.i. in,
terwijl hij tevens de konsekwen-
ties van deze methode voor de
erfelijkheid onder de loupe nam.
Dr. Bruins verklaarde, dat de hetero-
loge k. i. - dus met inschakeling van
een donor - veel meer voorkomt dan
de homologe en ook in veel meer ge
vallen tot de gewenste bevruchting leidt.
Hij concludeerde aan het slot van zijn
betoog, dat zuiver biologisch beschouwd
geen enkel bezwaar teren k i. bestaat
Heterologe k i. kan zelfs op grond van
ongunstige erfelijke belssting bij de echt
genoot biologisch geïndiceerd
..Maar de mens is niet uitsluitend
biologisch wezen." zo besloot deze spre-
Boek
VAN DE DAG
..Het kleine hondenboek", door E.
v. Ottot en H. Eiserhardt. Uit
gegeven bij Bigot en Van Ros-
sum, Blaricum. 103 blz.
EEN met mooie foto's geïllustreerd
boekje, uit het Duits vertaald door
Jan van Rheenen. dat op overzichtelij
ke. misschien niet originele, maar toch
prettige en in ieder geval deskundige
wijze over de mensenvriend ,,hond" han
delt. Leerzaam en instructief wordt de
verzorging en opvoeding van de hond
onder de loupe genomen. Hondenbezit
ters zullen er tal van goede wenken in
vinden en hun kennis over de trouwe
viervoeters kunnen verrijken. Zoals
trouwens ook niet-bezitters.
Advertentie
Rokers,
laat Uw nachtrust niet door hoest
verstoren. Gebruik Wybert, het
beproefde middel regen hoestprik-
kel en rokershoest.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Hierop ging prof. dr. G. Brillenburg
Wurth verder in. toen hij de religieus-
ethische aspecten van deze zaak behan
delde. Op grond van de Bijbelse-refor-
matorische visie op huwelijk en voort
planting wees deze spreker de hetero-
loge k.i. onvoorwaardelijk af. Door de
Bijbel worden huwelijk en voortplanting
altijd in onlosmakelijk verband gezien,
aldus spr. Het gezin is een liefdes
gemeenschap. die gebaseerd is op de
band des bloeds. Bij heterologe k.i. is
de vader geen vader en het kind geen
kind meer.
Schending van
levenswet
Prof. Brillenburg Wurth is var
ning, dat de schending van de levens
wet. die hier plaatsvindt, zicih zeker
wreken zal aan de ouders en aan het
kind. Deze gevolgen zullen vooral op
psychisch terrein liggen. Ook het leed
het kinderloze huwelijk mag niet
genomen worden door middelen, die
God ontoelaatbaar zijn. Homologe k.i.
wees de hoogleraar niet af, doch hij
verklaarde deze slechts toelaatbaar
achten, als de samenhang tussen het
liefde bijeen komen van
uw enerzijds en de geboorte
kind anderzijds behouden blijft.
Mevr. dr. F. T. Diemer-Llndeboom
bezag de juridische aspecten
vraagstuk in kwestie. Zij achtte de ho
mologe ki. een zaak, die geheel bin-
nen de huwelijksgemeenschap ligt en
waarmee de overheid geen bemoeiing
heeft. Geheel anders ligt het met de
heterogene k.i. Vele artsen hebben te
weinig oog voor de ernstige juridi
sche vraagstukken, die hierdoor worden
opgeroepen.
Zo rijst de vraag, of een op deze
wijze verwekt kind wel wettig is. of
de vrouw van overspel beschuldigd
kan worden, of de arts dan als me
deplichtig kan worden aangemerkt,
hoe het zit met het erfrecht van dit
kind enz. enz. Spreekster zelf was
bv. van mening, dat aan de arts, die
medewerkt aan een heterogene ki.
verduistering van staat ten laste ge
legd zou kunnen worden.
In geen enkel land is in de wetge
ving rekening gehouden met dit nieuwe
verschijnsel. Wel zijn in tal van landen
studiecommissies aan het werk of staan
wetsontwerpen op stapel om hier rege
lend op te treden, o m. in Scandinavië
en de Ver. Stalen. In dit laatste )and
is de heterogene k.. in de st-at Illinois
bij rechterlijke uitspraak onwettig ver
klaard. Ohio heeft een wetsontwerp,
waarin dit ingrijpen verboden wordt.
Tal van andere staten willen de ge
volgen voor ouders en kind echter in
voor hen gunstige zin regelen
De referaten gaven aanleiding tot een
gedachtenwisseling tussen de referenten
en de aanwezige medici en juristen.
Mensen en feiten
Prof. dr. A. D. Fokker te Beekbergen,
oud-hoogleraar in de natuurkunde aan
de Leidse universiteit, Is zaterdag
middag tot ere-lid van de Ned. Natuur
kundige Vereniging benoemd vanwege
zijn grote verdienste voor de beoefe
ning der natuurkunde in Nederland,
o.m. als hoofdredacteur sedert 1921 van
het door Nederlandse natuurkundigen
opgerichte en In 1934 tot internationaal
uitgegroeide natuurkundig publlkatie-
orgaan „Physica". In 1946 verwierf
prof. dr. G. Holst het erelidmaatschap
der Nederlandse natuurkundige vereni
ging. Voordien was deze onderscheiding
aan de in 1943 overleden grote natuur
kundige prof. dr. P. Zeeman ten deel
gevallen.
Beroepen: te Schoonrewoerd kand. E.
Vergunst te Leiden; te Sneek (vac.
H. Sondorpj G. A. Wéardenburg te Em-
mercompascuum.
Toegelaten tot de evangeliebediening:
v. d. Klaauw. Russenplein 2, Bergen
'LH.); A. H. Smits, Wapserveenstraat
305, Den Haag; Th. F. Warffemius, Joh.
Wagenaarkade 84. Utrecht; Th. A. C.
Drunen. Parellelweg. 4 Valburg
de Hoed, Gasthuisstraat 14, Barne-
veld; A. Karreman. Betje Wolfstraat 7,
Dordrecht; P. W. Martijn. Broekemalaan
32. Utrecht; P. B. W. Polvliet, Var
Soutelandelaan 149, Den Haag; P de
Ruiter, Berberisstraat 101, Den Haag;
E F. Vergunst, Hooglandsekerkkoor-
steeg 2, Leiden; W. Verwey. Weypoort
76. Nieuwerbrug a. d. Rijn; R. G. H.
Bolten, O.Z. Achterburgwal 100, Amster
dam-C.; P. A. C. Douwes, Herv. pasto-
Rossum (Gld.); T. Leenstra, Sta
tionsstraat 1. Zutphen; P. Post, D 83.
Leermens; C. F. J. Antonides, Oostel.
Handelskade 1, Amsterdam-C.;
Arntzenius, Stadionkade 97II, Amster-
dam-Z.; G. H. Plantinga, Gr. Woerdlaan
18. Naaldwijk; E. J. van Tent. Valerius-
straat 143 bv., Amsterdam-Zuid.
Beroepbaar: C. F. J. Antonides. Oostel.
Handelskade 1. Amsterdam-C.; J. den
Hoed. Gasthuisstraat 14. Barneveld; A.
den Klaauw. Russenplein 2, Bergen jor aoiiwicrhpiri
E. F Vereunst. Hooelandsekerk- m „aer eeuwigneiu.
Amen.
Here, leer ons
bidden
Het „Onze Vader", dat Jezus
aan Zijn discipelen geleerd heeft,
is het volmaakte gebed. Daar is
niets aan toe te voegen en daar
is niets aan af te doen. Maar
het moet gebeden worden. Dat
zeggen: ieder
woord, dat *vu
met onze mond
spreken, moet
uit het hart om
hoog komen.
Bidt gij dan
aldus:
Onze Vader
die in de heme
len zijt,
wil zeggen: ieder
Uw naam worde geheiligd,
Uw Koninkrijk kome,
Uw wil geschiede, gelijk in de
hemel alzo ook op de aarde;
Geef ons heden ons dagelijks
brood,
en vergeef ons onze schulden
gelijk ook wij vergeven onze
schuldenaren;
En leid ons niet in verzoek.ng
maar verlos ons van den boze
Want Uwer is 'het Koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid
EEN
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
MELODIE en WOORD
der Ethergolven
DINSDAG 14 FEBRUARI
AVRO: 8.00 Nws; 8.15 Gram; 9.00 Gym
d vrouw; 9.10 V d huisvr; 9 15 Gram: 9.3
Waterst; 9 40 Morgenwijding; 10.00 Grarr
10.50 V d kleuters: 11.00 Mil ork: 11.30 AJ
en piano; 11.50 Gram; 12.00 Mandoline-er
en solist; 12 30 Land- en tuinb meded; 12.3
Orgelspel; 13.00 Nws:
18.15 Pianospel.
r
r
3
<b
7
T
2
3
6
1
8
hoorsp; 22.15 Viool e
woordman; 22 55 Ik i
23.00 Nws; 23.15 Nev
Filmpraatje; 20.(
jr; 21.45 Mag 1
Mijn naam is Cox:
harp; 22.40 De An
iloof, dat caus.
York calling; 23.20—
0.15 Gram; 10.30 Franse muz; 11.00 V
rouw; 11 30 Schoolradio: 11.50 Als de zie
12.0U Angelus; 12.03 Met
en sol (12.30-12.
12 55 Zonnewijzi
s; 13.20 Amus a.
5.00 Schoolradio; 15.30 Gi
Land-
13 00 Nws t
13.50 Geva
ir J Fokkinga:
18 30 Dar
20.40 Car!
wegverkeer
aan: 20.30
teclivespel;
BBC Home serv. 330 m. 12.C
13.00 Gram; 13.25 V d art
4.00 Nws; 14.li
15.00 V d sc
17.30 Voordr;
14 55 Inl
CriUeken; 16 45 Gi
Caus; 18.00 V d kind; 18.55 Weei
Nws, 19.15 V. d boeren; 19.25 Sport; 18.30
spel; 21.20 Voordr;
22 45 Kar
progr.; 22.00
14.00 Amui
PUZZEL No.
rijmd voorzetsel Chin. maat. 4. land
bouwer vertragingstoestel landbouw
gereedschap, 5. klein persoon behen
dig. 6. teken grappenmaker zang-
noot. 7. dagblad beun. 8. voorzetsel
gevuld afk. titel slede. 9.onbehaard/
vrachtzoeker.
Vertikaal: 1. Achterbuurt etenberei-
der, 2. kippenloop kleur gezinslid.
3. denkbeeld over. langs familielid.
4. klap gemalin van Aegir met gras
begroeid duin. 5. vrijpostig afk. mili
tair. 6. bosgod boomvrucht. 7. mense
lijk geluid tragische gebeurtenis, 8.
dier kippenprodukt venster. 9. bij
dehand afk titel.
OPLOSSING PUZZEL No. 338
Horizontaal: 1. Wijd. 2 kwast. 3. kr
4. nop.
'rogr. 1500 en 2,'
Dagb; 12.15 Voordr
overz; 13.15 Orkest-
14.45 V d kleutei
16 00 Alpenliedjes; 16 30
19.00 Grar
20.00 Nws; 20.25 Sport: 20.31
ggte" progr; 21.30 1
22.00 Sport; 22 30 Gevi
2400 Voordr
0.15 Amus muz; 0.45 Progr.
Weerber; 0.55—1.00 Nws.
Brussel. 324 m. 12.15 Pianospel; 12.3(
Weerber; 12.34 Pianospel; 13.00 Nws; 13.11
Tafelmuz; 14.00 Schoolradio; 15.45 Operette
selecties; 16.00 Koersen; 16.00 Orgelspel;
16.30 Gram; 17.00 Nws; 17.10- Plant
17 45 Boekbespr; 18 00 Jeugd en
19.00 Nws; 19 40 Gram; 19 50 Svndicale kron:
20.00 V d vrouw; 21 Cl Gram. 2115 Ork c
eert; 22.15 Kamermuz: 22.55—23.00 Nws.
Brussel 484 m: 12.00 Gram; 13.00 Ni
13.15 Gevar muz: 14.00 en 1445 Gram; 11
Symf ork en solist; 15 40 Granu 16.05 Li
19.05 Uw
°Nws:
19 30 Nws; 20.00
CHR. GEREF. KERKEN
a een korte ziekte Is zaterdagavond
plotseling overleden op de leeftijd van
61 jaar de heer G. II. Krommendijk
te Sneek. een van de directeuren van
het Friesch Dagblad, tevens direc
teur van de N.V. Drukkerij De Motor
te Sneek. De thans ontslapene was
lid van het hoofdbestuur van de Bond
van Chr. Drukkerspatroons. De be
grafenis zal woensdag plaats hebben
algemene begraafplaats
Sneek.
Prot. Christ. Huishoud
school in Enschede
In Enschede is opgericht de stichting
Christelijk Nijverheidsonderwijs.
eerste doel stelt het bestuur zich
de oprichting van een Protestants Chris
telijke huishoudschool in Enschede. Hier
toe is bij de gemeenteraad een request
ingediend ter verkrijging van een
gentieverklaring. Het bestuur hoopt
september 1957 met de eerste cursus:
aan de nieuwe huishoudschool begin-
K.S.G.-conferentie
De conferentie der ministers van
buitenlandse zaken van de landen
der Kolen-en-staalgemeenschap is
besloten met de publikatie van een
communiqué waaarin de ministers
de maatregelen tot vorming van
Europese gemeenschappelijke
rkt nader hebben gepreciseerd.
Het rapport heeft zich niet beperkt tot
het omschrijven van de etappes, waar
in en de procedures volgens welke de
handelsbelemmeringen uit de weg zul
len worden geruimd, zodat een doua
ne-unie met de nodige voorzorgsmaat
regelen kan worden geschapen. Het
beschrijft ook de methodes van har
monisatie en coördinatie der economi
sche en sociale politiek en van de on
derlinge bijstand van de regeringen
Tevens wijst het de weg naar een vol
ledig gebruik van de Europese hulp
bronnen door middel van de vorming
van een Omscholingsfonds en eer
vesteringsfonds en door geleidelijke
opheffing van de beperkingen op de
vrijheid van vestiging der werkne
mers. Dit alles onder de leiding vai
daartoe geschikte instellingen.
i- een mondelinge toelichting op dit on
derdeel van het rapport heeft de voor
zitter van de conference, de Belgi
sche minister Spaak, verklaard dat
alle etappes tot verwezenlijking van
de gemeenschappelijke markt in uiter
lijk twaalf jaar kunnen zijn afgelegd.
De voorgestelde Europese organisatie
voor atoomenergie zal volgens het
rapport der deskundigen de volgende
functies krijgen: de bevordering van
het wetenschappelijk onderzoek en van
de uitwisseling van kennis; de schep
ping van de benodigde gemeenschap
pelijke bedrijven; de voorziening der
industrieën met ertsen en atoombrand
stoffen; het houden van nauwlettend
toezicht op splijtbare stoffen; het tot
stand brengen van vrije handel in de
producten en de technische benodigd
heden van de atoomenergie en van
vrije vestigingsmogelijkheden voor
deskundigen op dat gebied.
De ministers hebben nogmaals beves
tigd, dat hun regeringen niet streven
naar een autarkisch stelsel, maar
naar een zo nauw mogelijke samen
werking met alle tanden, die zich ten
behoeve van het zelfde doel met hen
willen associëren, aldus het con
niqué. Hun besluit om onderling
were methodes van samenwerking toe
te passen dan die welke door de
O.E.E.S. worden gebruikt, is, zo ve
klaren zij, „volkomen verenigba;
met het werk dat in het grotere ve
band van die organisatie wordt ve
richt."
Advertentie
m .m*»e*wuDM0 «tl
LIKDOORNS WONDEROLIE
Wep met onhandige llkdoomrlngen en ge-
wonderolie. 1odiu
NOXACORN
De minder ontwikkelde gebieden
JUIST als we de menselijke
waardigheid baseren op
het geloof in God als de
Schepper, hebben we een
grote taak ten aanzien van
de economisch minder ont
wikkelde gebieden. Hier be
staan Immers verschrikkelij
ke toestanden op het gebied
van huisvesting, volksge
zondheid, hygiëne en voe
ding.' Bij twee derde van de
wereldbevolking is de .voed
selvoorziening niet voldoen
de. In 1938 was 38 pet. van
de wereldbevolking beslist
ondervoed; in 1952 bleek dit
percentage al tot 59,5 geste
gen. Per dag betekent dit
een toeneming met 80.000
personen.
De huisvesting is dikwijls
allergebrekkigst, waarbij
van een gezinsleven geen
sprake kan zijn. En daarbij
zijn dan cholera, t.b.c.. ma
laria en oogziekten nog alge
meen heersende kwalen. De
gebieden waar het hier om
gaat zijn Midden- en Zuid-
Amerika. Midden Oosten,
Afrika, het vasteland van
Azië. Zuid-Oost-Azië en
Zuid- en Zuid-Oost Europa,
in totaal omvattend €6 pet.
van de wereldbevolking.
Deze ontstellende medede
lingen deed zaterdagmiddag
prof. W. F. de Gaay Fort
man tijdens de laatste les
van de C.N.V.-kadercursus,
die in het Gebouw voor
Chr. Sociale Belangen te
Utrecht gehouden werd.
Deze les betekende de af
sluiting van de derde twee
jarige C.N.V.-kadercursus,
die door een groot aantal
cursisten met succes werd
gevolgd.
Het probleem van de eco
nomisch minder ontwikkelde
gebieden, omschreef prof.
De Gaay Fortman als het
probleem van de bezitsvor
ming op internationaal ge
bied. het probleem van cie
internationale welvaartsprei
ding. of nog anders gezegd
Prof. De Gaay Fortman be
sloot derde CNV-kadercursus
het probleem van de recht
vaardige verdeling van de
welvaart.
VAN een verbetering door
voorlichting is voorlopig
nog weinig te verwachten,
omdat het analphabetisme
enorm is. Op twee mannen
ter wereld is er één analpha-
beet. Minder dan 4 pet. van
de bevolking in de minder
ontwikkelde gebieden heeft
lager onderwijs genoten. Dit
heeft een ernstige weerslag
op de economische ontwik
keling. Ongeveer 66 pet. van
de wereldbevolking ontvangt
zo 15 pet. van het wereldin
komen. dit is 55 dollar per
hoofd per jaar. Het overige
deel van de wereldbevolking
verdient 630 dollar per hoofd
per jaar. Deze cijfers de
monstreren het probleem
van de minder ontwikkelde
gebieden duidelijk als het
probleem van een onrecht
vaardige welvaarts&preiding.
Wat moet hieraan gedaan
worden?
In de preambule van het
charter der Verenigde Na
ties doen de leden-staten de
belofte de sociale vooruit
gang van deze gebieden
door internationale middelen
te zullen bevorderen, door
net scheppen van voorwaar
den voor economische en so
ciale ontwikkeling. Het char
ter noemde spr. de juridi
sche neerslag van de zedelij
ke verplichtingen van de sta
ten. Reeds Hugo de Groot
verklaarde, dat de verhou
ding van de staten meer
zedelijk dan politiek be
paald is.
Prof. De G3ay Fortman
bracht hier de mening van
de secretaris-generaal van
de V.N. nog naar voren, n.l.
dat de economische verschil
len in de wereld een grotere
oorzaak van politieke span
ningen zjjn dan alle andere
factoren. De V.S. en Enge
land willen echter slechts
economische middelen In
enige omvang ter beschik
king stellen, voor zover de
ze kunnen vrijkomen uit een
Internationaal gecontroleer
de ontwapening.
BEHALVE het genoemde
ethische en politieke mo
tief tot hulpverlening aan de
minder ontwikkelde gebie
den is er nog het economi
sche motief. De Westerse
wereld met haar stijgende
prodiuktie en produktiviteit
moet veelal in deze gebieden
een belangrijke afzet vinden,
de economische welvaart van
deze gebieden is dus ook een
duidelijk economisch be
lang van het Westen, te meer
omdat de grondstoffen voor
de Westerse industrieën
veelal uit de minder ontwik
kelde gebieden moeten ko-
De bilaterale hulp is veelal
gegroeid uit de verdringing
van de oude koloniale poli
tiek door het ethische stand
punt. Wat Nederland betreft
is de hulp aan Nieuw-Gui-
nea een duidelijk voorbeeld.
Internationaal gezien geeft
Nederland echter de voor
keur aan het multilaterale
systeem omdat hierdoor de
gebieden, die de hulp ont
vangen vrijer worden gela
ten in hun onafhankelijkheid
en zelfstandigheid. Bij de bi
laterale hulp wordt veelal
opneming in het verdedi
gingsstelsel van het hulpbie-
dende tand als voorwaarde
gesteld. Zo zijn thans de
twee grootste wereldmach
ten, de V.S. en de Sow jet-
Unie voorstanders van het
bilaterale systeem.
De vorm van de hulp kan
technisch en financieel eco
nomisch zijn. Bij de techni
sche hulp gaat het om ken
nis en ervaring, dus hulp van
intellectuele aard. Nederland
neemt hierbij de vierde
plaats in, na de V.S., Enge
land en Frankrijk. Vooral
Azië vraagt naar Nederland
se deskundigen, omdat in
Nederland de selectie bijzon
der goed is.
De economisch financiële
hulp is een noodwendig ge
volg van de technische. Hier
bij speelt de Wereldbank
een grote rol. De 56 staten
leden van de bank hebben
van 1947 tot 1955 2 miljard
dollar aan 36 tanden ge
leend: voor driekwart be
trof het economische hulp.
Voor projecten die geen
rendement opleveren en
waarvoor dus moeilijk kapi
taal te verkrijgen is. is het
zogenaamde Sunfed-fonds in
het leven geroepen. De V.N.
hebben over de oprichting
van dit fonds echter nog
geen beslissing genomen.
Deze wordt in 1957 verwacht.
Nederland zegde aan dit
fonds onmiddellijk reeds
8 miljoen toe. Aldus prof.
De Gaay Fortman, die na
mens ons land ook de jong
ste zittingen van de V.N. bij
woonde.
KALODERMA GELEE voor RUWE, GESPRONGEN handen
Ds. C. M. de Vries televisie
adviseur bij 't I.K.O.R.
Ds. C. M. de Vries, Luthers predikant
ln Nijmegen heeft zijn benoeming aan
vaard tot theologisch adviseur voor de
televisie-uitzendingen van het I-K-O-R.
HU zal deze maand zün nieuwe werk
zaamheden aanvangen.
De regisseur Erik de Vries, die ook
de eerste IK.O.R.-uitzendingen in de
Janskerk te Utrecht heeft verzorgd, zal
zijn werkzaamheid als artistiek adviseur
voor deze kerkelijke uitzendingen tot
zijn vertrek naar het buitenland voort.
De voorbereidingen voor de reeks in
dit jaar te houden televisie-uitzendingen
van het IK.O.R. zijn thans zo ver ge
vorderd dat de aanvang daarvan kort
i Pasen tegemoet kan worden gezien.
Het ligt in de bedoeling van de Nij
meegse lutherse predikant, die nu een
predikantschap met bijzondere opdracht
zal gaan vervullen, eerst in April a s
te gaan naar het I.K.O.R.' in Hil-
ïm, daar hij eerst na Pasen afscheid
wil nemen van zijn huidige gemeente.
Ds. De Vries is sinds 1950 als predi
kant in Nijmegen werkzaam. Hij volgde
daar dr. H. J. Jaanus op, die thans
predikant in Rotterdam is. Hij wordt
in brede kring gewaardeerd' voor. de
bijzondere wijze waarop hij kerkelijke
televisie.uitzendingen (o m- dagsluitin
gen) weet te leiden.
Mannenvereniging op G.G.
Meer eenheid in
prediking
Om gegevens te verzamelen voor zijn
causerie over „Het verschil in predi
king van de Gereformeerde gezindte"
had ds. H. G. Abma, Hervormd predi
kant te Monster, een aantal preken
bundels, die in de afgelopen jaren van
verschillende kerkgenootschappen waren
verschenen, doorgelezen. Zijn causerie
hield hij zaterdagmiddag in de Joh.
Bogermanschool in de Utrechtsestraat
otterdam op een streekvergadering
mannenverenigingen op G.G. Ds.
Abma beperkte zich tot drie typen van
prediking, nl. zoals men die aantreft bij
de Chr. Geref., in de Gereformeerde
Kerken en bij de Hervormde Gerefor
meerden. Spreker wees er in het begin
zijn betoog op, dat niet altijd uit
preek valt op te maken tot welke
Kerk de voorganger behoort.
Hoewel de drie typen van prediking
veel gemeenschappelijks hebben, o.a.
de indeling van de preek, waaraan de
Hervormden het minst strak vasthou-
en waarvan zij nog wel eens afwij-
variëren de drie typen sterk. Spre
ker voerde een pleidooi voor groter
eenheid, die o.m. door kanselruil be
werkstelligd zou kunnen worden,
danks de dogmatische verschillen. Dan
zouden z.i. de kerkelijke grenzen min
der scherp blijken te zijn, als zij thans
vaak lijken. Het kernpunt van deze
kwestie is de vraag of de dogmatische
verschillen de verdeeldheid en veelheid
van kerken wettigen, want „één geloof
op twee kussens" is een duivelsmerk.
De kerken moeten leren, aldus de pre
dikant, elkaar te verstaan en een een
heid te bereiken. Ds. Abma liet in zijn
causerie de dogmatische verschillen bui
ten beschouwing en ging af op de in
houd en opzet van de preken.
Als kenmerk van de prediking der
Chr. Gereformeerden noemde hij .het
vasthouden aan het drievoudig ambt
Christus en het centraal stellen var.
bekering. Bij de Gereformeerde Kerken
wordt de bekering verondersteld,
toepassing als zelfstandig onderdeel
de preek ontbreekt, zij wordt door de
gehele preek heen gevlochten. De
vormd Gereformeerden ten slotte leggen
veel sterker de nadruk op de volmacht
van het Woord en zijn iets strijdlustiger
in de prediking.
KANTTEKENING
QNLANGS bestond de K.V.P. tien
jaar en deze week was hetzelfdi
het geval met de P.v.d.A. Twee na
oorlogse partijen dus, maar elk mtl
een eigen karakter Van de P.v.d.A
geldt, dat zij duidelijk en bewust
ander type vertoont dan bijvoorbeeli
de vóóroorlogse S D.A.P. Juist ooi
ieuw partijtype heeft zij in den
tien jaar de aandacht wel gaand
gehouden.
Voor de P.v.d.A. is, zoals me
weet, beslissend de socialistisch
maatschappijbeschouwing. Daaro;
komt het aan. Men stelt het
die socialistische maatschappijbe
schouwing van verschillende kante
kan worden benaderd en ook ge
waardeerd, en men juicht het zeil
toe, wanneer men daarbij eigen Ie
vensovertuiging indraagt. Maar in
praktijk geldt dit laatste uiteraai
alléén voor zover die levensovertul
ging zich laat rijmen met de voo
noemde socialistische maatschappi
beschouwing. Want deze laatste
beslissend.
Intussen is daarom ook deze
cialistische maatschappijbeschouwii
voor de P.v.d.A. een zaak
promis. Daarvoor wqrdt de P.v.dJ
vanuit te veel uiteenlopende richtii
gen gevoed. Er zitten protestanti j,
in deze partij en ook rooms-katb
lieken en ook humanisten,
compromis is nu eenmaal een
sultaat van geven en van neme
Een compromis is een resultaat vi
spanningen en roept op zijn beu
ook weer spanningen op.
58.
r~
21.50 Dagsluiting.Ik zal met de auto naar Brevair gaan. Ik ver
lang er toch naar om er eens uit te komen en
ik hoor dat ze daar een uitstekende nieuwe kok
hebben."
„Maar Corole, vertoon je toch niet zo in het
openbaar. Na dat geval met de revolver bij het
onderzoek van de lijkschouwer, zie je."
Corole keek mij vreemd aan en lachte.
„Maar, kindlief, ik weet helemaal niet hoe die
revolver in het ziekenhuis verzeild is geraakt.
En ik weet toevallig dat er andere, veel merk
waardiger dingen zijn waar weieens een onder
zoek naar mocht ingesteld worden." Zij streek
zachtjes langs de gladde golf in heur haar. „Ja
daar mochfr men ten minste wel eens een klein
onderzoek naar instellen," mompelde zij alsof zij
schik in het geval had, maar de uitdrukking in
haar gezicht was niet prettig.
Er was metterdaad een blik in haar ogen, die
mij eraan herinnerde dat deze vrouw in vreemde
oorden had gewoond, vreemde dingen had ge
zien, vermoedelijk vertrouwd was met sinistere
geheimen en negerriten en primitieve hartstoch
ten al leek zij een product van de twintigste
eeuw, met haar kant en sieraden en gekunstelde
wenkbrauwen.
„Ik denk even naar boven te gaan om naar
Huldah te kijken." zei ik opeens opstaande en
beroepsbelangstelling voorwendende.
„Ga je gang," zeide Corole, niel al te teder
MH K.m«n,ur ??ss!in het vuur glimlachende ..Je weet de weg naar
Nw( haar kamer? Ik ben fe lui om mee te gaan.
bbc uitzending voor Nederland j Toen lk knikte, vervolgde zij loom: ..Huldah loopt
17 45—18.15 Nws Feiten v. d dag. Vraagge-; met' jou weg, Sarah. Zij heeft mij nooit goed
tïï? (Op 234e en Mm" 8 3"l vertrouwd, moet je weten."
ciDu
het
Ik vond Huldah heel dommelig en haar hoofd
pijn verergerd.
„Dat komt van de bedekte lucht," zei ik en wij
praatten enkele ogenblikken heel opgewekt over
onze ervaringen met neuralgie; mijn eigen er
varingen waren veel interessanter dan die van
Huldah, maar ik luisterde geduldig naar haar
relaas.
,,Ik heb mij een tijdje wat beter gevoeld, nadat
juffrouw Letheny mij een middeltje van haar
had gegeven. Ik ben er dadelijk op gaan slapen.
Zij geeft het in je arm en zodoende duurt het
niet lang of
„In je arm?" riep ik, getroffen door die uit
drukking. „Wat bedoel je?"
„Nou, met een van die hoe hetin die ook
weer? Zo'n soort van naald."
„Je bedoelt toch niet de naald van een spuitje
voor onderhuidse injecties?"
,,Ja," Huldah glimlachte voldaan. „Dat is het.
Ik kon alleen niet op de naam komen Het is
heerlijk. Dat middel gaat dadelijk door je hele
lichaam."
„Huldah! Wou je mij vertellen dat juffrouw
Letheny jou een spuitje heeft gegeven?"
Zij knikte, stroopte de mouw van haar flanellen
nachtjapon op en liet mij het kleine prikje zien.
Ik bekeek het nauwlettend. Het was heel han
dig gedaan. De huid was niet afgeschaafd, de
ader was zorgvuldig gemeden, de naald v
blijkbaar door een bedreven en vaste hand
het vlees gestoken. En het was de hand van Coro
le Letheny geweest!
„Was dat dan niet goed, zuster? Het deed he
lemaal geen pijn
Ik concentreerde mijn gedachten op het tegen
woordige ogenblik.
„Huldah," zei ik streng. „Laat je nooit anders
dan door een dokter of een gediplomeerde ver
pleegster een onderhuidse inspuiting geven.
Nooit!" En toen haar gezicht enigszins groen
werd, voegde ik erbij: „Het was zeker eei
ander hoofdpijnmiddel dat dokter Letheny of
ander aan juffrouw Letheny had gegeven. Daar
om kan het voor deze keer geen kwaad." En ik
begreep metterdaad dat Corole haar slechts eer
kleine dosis morfine had gegeven om, heel on
verstandig, haar hoofdpijn te verlichten.
„Nu," vervolgde ik, toen ik op mijn armband
horloge zag, dat het bij vijven was, „zou ik je
willen vragen, of je mij iets kunt zeggen, dat
ik graag wil weten, en vergeten dat ik het aan
je gevraagd heb?"
Huldah is sluw. Zij richtte zich op een van
haar flanellen ellebogen op en zag mij scherp
„Ik kan mijn mond houden, zuster Keate. Er
is veel wat ik zou kunnen vertellen, als ik dat
wilde."
(Wordt vervolgd) I van ons goede land.
le,
^AN deze spanningen heeft
deze tien jaar binnen de P.v.dJj
niet ontbroken. Zij kwamen, zoa|i\
ook elders gebruikelijk is, meer t
uiting in de socialistische weekblaP'
pers dan ln de socialistische dagbla I(
pers. Waar de P.v.d.A. nog wel ee
de neiging heeft, het te doen vot
komen alsof binnen haar alles ee J
heid is, hebben wij het onze pile
geoordeeld, nu 'en dan eens met
nodige vriendelijkheid op het besta
van deze spanningen te wijzen. 1 i
duidelijk trouwens droegen sommi J
socialistische betogen het karakt t
van „een concert op twee vleugel i
Spanningen dus, die samenhang j
met bouw en type van de P.v.d
Zij werden in deze tien jaar soi t
getemperd, soms verhevigd door
omstandigheid, dat de P.v.d.A. di r
tien jaar steeds regeringspartij we
geweest Het Is voor een opposit
partij nu eenmaal gemakkelijker d
voor een regeringspartij, eigen a It
ning en standpunt duidelijk te do
uitkomen, naar buiten, maar o
naar binnen. G
QVER deze zaken behoeft men J"6
dit jubileum niet te zwijg ran
Men heeft van socialistische kant »aa
partijtype van de P.v.d.A. wel (,elt
avontuur genoemd. Iets avontu "j
lijks school er ongetwijfeld in. De
vanuit dit doorbraaktype is men les
andere partijen heftig gaan bes Di
ken, met een heftigheid zelfs die liet
eens de indruk maakte, dat
eigen innerlijke zwakheid
camoufleren.
Die zwakheid was er intussen
miskenbaar. Om een voorbeeld r
noemen: verscheidene vóóroorlo lov
socialisten bleken zich in deze pat -ef
constructie niet bijster gelukkigla^,
gevoelen. Voor hen was het socil
me wel degelijk een levensbescb en
wing geweest, en niet maar een wa'
vatting met betrekking tot de b
inrichting van de maatschappij.
Daarom gold het verwijt, dat
P.v.d.A. steeds tot de „confession
partijen gericht heeft, namelijk en
zij zich wilden baseren op een
vensbeschouwing, in feite ook
vóóroorlogse socialisten. Dezen l*a'r
ben in antwoord daarop soms
toond, dit verwijt evenmin te
len incasseren als de confessio
partijen het wilden.
0AAROM ook hebben wij be
voor deze spanningen binnei «en
P.v.d.A. Daarom ook kan de P.v M
onze partij niet zijn. Wij achten
uitgangspunt, ook voor de tijd w ln
in wij leven, onjuist. Zij heeft, Irou
haar opzet, aan een principiële
dering van het partijwezen in
land afbreuk gedaan. £Y
Aan de andere kant mag na
tien jaar óók worden erkend,
de P.v.d.A. het niet heeft gesch
regeringspartij te zijn, interne s
ningen die ook' daaruit mol
voortvloeien ten spijt. m t
Het is vooral voor een jonge ,rls
tij geen lichte zaak, reeds vai
aanvang af en gedurende zo I op
tijd rechtstreeks bij het regeerb &der
te zijn betrokken. Soms zou oppfl jgnen
inderdaad gemakkelijker zijn >rt
weest. oofd
Bij dit tienjarig jubileum m
ook wij wel te mogen zeggen, 3nd.
deze bereidheid, verantwoordelijl
voor het regeerbeleid te blijven
gen, mede een vrucht is van het Ideli
antwoordelijkheidsbesef in rui
zin, dat nog altijd een van de b xoe
elementen is in het politieke I 'oot
lur-
