^4 onze jeuqó-p&qinaüf=
Hansje Bollebakker
LAND VAN HEUSDEN EN ALTENA
DOOR WATERRAMP GETEISTERD
«fes
-
;:4
Van gerstebrood tot avondmaalsbrood
6
ZONDAGSBLAD 14 JANUARI 1956
en het sneeuwvrouwtje
VERTELLING VAN ARY SCHIPPER
HET had reeds vele dagen flink ge
vroren en af en toe viel er ook
sneeuw. Het water in de sloten en in
de grote vaart, die rond het dorp liep,
was in een dikke ijslaag veranderd. De
daken van de hOizen en de kale boom
takken waren met een vlekkeloos wit
kleed bedekt. Allen hadden ze een keu
rig pakje aan, als moesten ze naar een
feest.
Hansje vond het een prachtig gezicht,
toen hij op een morgen door het dorp
stapte om z'n bollen rond te brengen.
In de beste stemming zong hij met hel
dere stem het liedje van de sneeuw, dat
hij vroeger op school geleerd had:
't Is vandaag de witte wereld:
straat en veld en boom en tak,
alles is nu weggedoken in een wit win-
terpak.
Ik alleen loop blauw en bont
van de koude hier in 't rond
langs de wit besneeuwde grond.
De laatste regel zong hij dan twee
maal, anders kwam het met de wijs
rviet uit. Maar blauw en bont van de
koude was Hansje helemaal niet. Z'n
moeder had voor een paar warme kou
sen en handschoenen gezorgd. Bovendien
droeg hij stevige schoenen en een dik
ke jas. Neen, onze Hans had het hele
maal niet koud en bovendien een goed
gevulde maag, zodat hij er tegen kon.
Ook het tweede vers herinnerde hij
zich nog wel een beetje. Hoe begon het
ook weer? O ja, hij wist het al:
Jongens, ik ga bollen maken
of een sneeuwpop van stavast.
Kom. dan is de koude geen van allen
dat
jitmuntend voor de kou
Ook hier herhaalde hij weer de laat
ste regel. De mensen die van achter hun
ramen. Hans voorbij zagen gaan, hadden
eoht schik in hem. „Die Hans zeiden
ze is altijd maar opgeruimd. Die
weet niet wat verdriet is." Maar dat
wist Hans best hoor. Toch probeerde hij
nooit om de moeilijke dingen in zijn le
ven te ontlopen, maar sloeg er zich zo
goed mogelijk doorheen. En als hij zag,
dat andere mensen verdriet hadden,
trachtte hij steeds te helpen. Dat zou
ook vanmorgen weer blijken.
zeil en planken bedolven, het lichaam
van de boerenvrouw, terwijl een witte,
hete stroom van anijsmelk onder het
zeildoek vandaan, langs haar heen
vloeide.
Krelis begreep al spoedig dat hier ge
holpen moest worden en dan zeker óók
met geld. Daar had hij helemaal niet
van terug. Zo gauw zijn bezeerde lede
maten het toelieten stond hij weer op
de schaats en reed haastig weg.
Niet erg fraai van hem, vind je wel?
Hansje Bollebakker, die vanaf de brug
alles had gezien, vond het tenminste
erg laf van Krelis en liep zo hard hij
kon naar het tentje. Toen hij er bij
kwam zette hij de mand met bollen op
het ijs en begon direct de planken en
stokken op hun plaats te zetten.
Spoedig kreeg hij hulp. De een hielp
de boerenvrouw op de been, een tweede
spande het zeildoek en een derde zette
het verschrikte sneeuwvrouwtje in haar
wrakke stoel. Gelukkig was er geen
plank of stok gebroken, zodat het tent
je weer spoedig in z'n oude glorie op
het ijs troonde, als of er niets gebeurd
Doch wat nu verder gedaan? De koe
ken waren in duizend stukjes, de melk
was op en Krelis Kraak in geen velden
of wegen te zien.
Het arme sneeuwvrouwtje wist geen
raad. Al haar winst was verloren ge
gaan. Ze had nu niets meer om te ver
kopen en het ergste was dat niet eens
alles betaald was.
Hans kreeg groot medelijden met
haar. Hij zette z'n mand met bollen in
het tentje en begon luid te roepen:
..Warme bollen, wie koopt er warme
bollen?"
De mensen, die hem zo even gehol
pen hadden, vonden dit zó aardig van
hem, dat ze direct begonnen te kopen
en van alle zijden kwamen er schaat
senrijders, die ook van de partij wilden
zijn. Want de bollen van Hansje Bollen-
bakker waren wijd en zijd bekend om
hun heerlijke smaak.
De boerenvrouw wilde niet achterblij
ven en reed op haar schaatsen naar de
boerderij, waar ze een grote ketel met
onze BRievenBUS
Toen hij de dorpsstraat ten einde was
kwam hij bij de brug. waar nu geen
boten onderdoor voeren. De vaart was
dichtgevroren en het ijs met een laag
sneeuw bedekt. Hier en daar zag je een
baanveger ijverig bezig de sneeuw weg
te vegen en waar dat was gebeurd,
kwam het spiegelgladde ijs te voor-
Het was nog vroeg in de morgen en
slechts enkele schaatsenrijders genoten
van de keurig geveegde banen. Hansje
moest ineens denken aan het liedje van
de baanveger, waarvan het eerste vers
luidde:
Baanveger, baanveger, kom met je
veeg nu een glanzende, gladde baan.
Alles wat adem heeft komt vandaag
glijden,
alles wat benen heeft komt vandaag
Baanveger, baanveger, kom met je
Kijk, daar stond het tentje van oude
Mien, het sneeuwvrouwtje. Toen ze jon
ger was veegde ze 's winters bij de
mensen in het dorp de sneeuw van de
deuren weg en daarom had ze al gauw
de bijnaam van ..het sneeuwvrouwtje"
gekregen. Nu ze oud geworden was
stond ze met haar tentje op de hoek
van het marktpleintje en 's winters, als
het flink had gevroren op het ijs, en
verkocht warme anijsmelk en koeken.
Het was een pover handeltje, waar ze
een karig stukje brood mee verdiende.
Neen, dan kon men beter in vlees
handelen, zoals Krelis Kraak, die daar
met een zwierige zwaai kwam aanrij
den in de richting van het tentje. Die
Krelis was rijk, dat wisten ze allemaal
ki het dorp. Maar hij zou geen cent uit
geven of hij moest er zeker van zijn er
twee voor terug te ontvangen.
Opeens, wat gebeurde daar* Krelis
Kraak scheen waarschijnlijk door
een scheur in het ijs zijn evenwicht
te hebben verloren, want plotseling
zwaaide hij hevig met zijn armen, als
waren het molenwieken en sloegen zijn
benen wild in de lucht. Met een smak
viel zijn zware lichaam tegen het tentje
van oude Mien, dat als een kaartenhuis
je ui elkaar zakte, waarbij de héte
anijsmelk over het ijs stroomde en de
koeken onder hout en zeildoek bedolven
werden. Van oude Mien was niets meer
te zien. Ze lag versuft onder de wrak
stukken van haar tentje.
Krelis Kraak was echter niet de eni
ge die gevallen was. Een dikke, blozen
de boerenvrouw, die achter hem reed,
was tegen hem opgebotst en lag ook
spoedig naast Krelis op het ijs.
Krelis was de eerste die opkrabbelde.
Hij betastte zijn bezeerde lichaamsde
len en keek eens om zich heen. Wat hij
toen zag, zou hij niet licht meer verge
ten. Naast hem lag, gedeeltelijk onder
Hallo allemaal,
Nou, het was voor
de reiziger en voor
jullie niet moeilijk
om de weg naar het
hotel te vinden, hè?
De hoofdprijs gaat
deze week naar Cor-
rie de Kok, da
troostprijzen naar
Johan Verduyn, Jan
tje Tims en Martha
Breimer. Hartelijk
gefeliciteerd!
De volgende week
kan ik twee hoofd
prijzen uitloven, dank
zij de familie D.
Croos in Den Haag, die een paar
echte, piepkleine gewichtjes voor een
weegschaaltje stuurde. Echt iets voor
de meisjes dus, doe maar je best!
We bedanken de familie Croos na
tuurlijk hartelijk.
Verder nemen we deze week af
scheid van ons nichtje Greet Snooy.
Zij krijgt het te druk op school.
Succes, hoor Greet! Vandaag is ons
nichtje Henny Clancy jarig. Zij ligt
nog altijd in het Rotterdams Zeehos
pitium, zaal 3, Katwijk aan Zee. Zullen
we haar allemaal eens een kaart stu
ren? Het geeft niet, dat ze niet pre
cies op haar verjaardag komen. Har
telijk gefeliciteerd, hoor Henny, en
dat je maar gauw naar huis mag
gaan!
De opa en oma van Hennie en Ar da
Friederich zijn gauw vijftig jaar ge
trouwd, dat zal een feest worden. Dat
is een flinke boy, die kleine neef van
jou. Tineke Zijderveld! Het zusje van
Riet Stam verheugt zich al op de dag
dat ze naar de grote school gaat. Ik
moest erg lachen om dat grapje van je
neefjes. Taekel?). Toch niet leuk.
Henk Binnendijk, om meisjes in te ze
pen! Jij zult ook wel eens een prijs
winnen, Jannie v. d. Griend. Gezel
lig dat je weer meedoet. Johannes
Bleichrodt. Corri en Loekie (geen
achternaam) zijn een week uit geweest
Was jij niet moe op oudejaarsavond,
Willie van Dijk? De puzzle viel dus
nogal mee. Kees Voorberg. Heb je al
kunnen sleeën, Adriaan van Leerdam?
Dat is een leuk rijmpje van je moe
der, Regina v. d. Berg. Dat zal wel
een geweldig groot vuur geweest zijn,
AnneIoes van de Lang. Wim v. d.
Windt vindt het fijn als het sneeuwt,
denkt Marja er ook zo over? Wat een
mooie tekening. Marja Schipper! Wat
melk haalde, die nu spoedig op een
nieuw potje vuur stond te dampen.
Het duurde niet lang of Hansje's
mand was leeg, maar het geldbusje van
het sneeuwvrouwtje tot aan de rand toe
gevuld met blinkende kwartjes en dub
beltjes! Ze wilde Hanse héél hartelijk
bedanken voor zijn kranige daad, maar
die was al weer op weg naar de bakkerij
om nieuwe bollen te halen.
Nu moesten eerst de klanten gehol
pen worden. Die zouden het zeker niet
zo erg vinden dat ze vanmorgen hun
bollen wat later kregen dan gewoonlijk,
als hij hun vertelde wat er gebeurd was
en dat die gierige Krelis Kraak er stie
kem van tussendoor gegaan was.
Baas Bloem keek eerst wat verwon
derd, toen hij Hansje nu al de bakkerij
zag binnenkomen, maar toen hij ver
nam wat er allemaal gebeurd was gaf
hij uit medelijden met het arme vrouw
tje Hansje een extra mand met bollen
Jullie kunt begrijpen hoe zij opkeek,
toen Hansje de mand bij haar neerzet
te. Ze wist eigenlijk geen woorden te
vinden om hem te bedanken. En veel
tijd had ze daar ook niet voor, want
Hansje was al weer op weg naar z'n
klanten in het dorp.
heb jij je brief keurig getikt. Kees
Spronk! Is de nieuwe meester al ge
komen, Marükc Visser? Wat ben jij
ijverig aan het breien, Betsy 't Hart.
Ja hoor. Gerrit van Houwelingen, je
kunt beter vlug zijn dan lui. Jullie
missen Bifrbel zeker wel, Hilde en Sel-
m* Smit? Wat is jouw zus ver weg
gegaan. Rineke Huyzer! Heeft je zusje
een leuke verjaardag gehad, Leni v. d.
Kaag? Ik begreep niet veel van je
brief, Melline Oosterhuis. Hier is een
brief van iemand die een nieuwe pop
heeft gekregen. Dat zijn leuke figuur
tjes die jij m je stempeldoos hebt, Wlm
Benard. Wat kun jij toch leuke rijm
pjes maken, Adriaan Verspuy. Dat zou
wel leuk zijn, Coby Kicntz, als de ka
mer weer versierd werd met jouw ver
jaardag. Mooi postpapier heb jij, Joke
van Wijk! Hebben jullie allebei aan
dat kerstspel meegedaan, Paula en Nel
lie Donkers? Dikkie en Ria van der
Heyden zijn met moeder naar de stad
geweest. Moeder vond het zeker wel
fijn dat je haar hielp met het breien van
dat truitje, Betty Oosterdyk. Ben je
lang bij tante Ali geweest, Leni van
Herk? Was moeder blij met de foto's,
Toos en Jannie Struik? Lenie Visser
verlangt erg naar schaatsenrijden.
Zijn je zusjes ouder of jonger dan jij.
wel gefeliciteerd, hoor! Kon je vader
goed oliebollen bakken, Gerrie Fossen?
Dus jullie hebben ook een heerlijke
vakantie gehad. Wil. Greet en Hanneke
Faber. Vond je het plezierig bij je
oom, Henk van Eijk? Bert Alblas
heeft een broertje gekregen en het heet
Brammie. Varen op de pont is maar
wat leuk. hè Frans Oosterhuis? Het
is moeilijk om het iedereen naar de zin
te maken, Evert van der Made! Ik
vind jouw rapport keurig, hoor Marijke
Salomons. Nou, ik heb veel kaarten
gekregen met Nieuwjaar. Greet je en
Bram Maan. Ik zou het ook griezelig
vinden op zo'n schommelend bootje,
Picta Damsteegt. Wat zul je heerlijk
geslapen hebben. Wout Loef! Dat was
een beste verjaardag, Tinie v. d. Hout!
Ik vond het een heel goed rapport.
Jan van den Berg! Alweer zo'n mooi
rapport, en dat is van Willy Langstraat.
Ik vond dat je dit briefje keurig ge-
sohreven had, Ria Loch. Zou je met
Pasen ook zo'n mooi rapport hebben,
Hillie de Leeuw den Bouter? Wat een
heerlijke dag zal die thuiskomst voor
jou geweest zijn. Janny van den Hil!
Wat heeft oma jou verwend, Dikkie van
den Eykel. Doe je de groeten aan Bep-
ple? Stuur je poëzie-album maar eens
op, Thea Geleynse. Ja, je kaart heb ik
gekregen, hoor, hij is wat later geko
men. Ja, sneeuw hoort echt bij Kerst
feest, hè Maja den Otter? Ik ken dat
boek niet, Truus MacLean, is het mooi?
Is het prettig bij meester Van Wijnen,
Gerda Ouweneel? Fijn, dat je het
prettig vindt op school, Flora Vuyk.
Lleabeth Resoort, 8 jaar, Kweldijk 44,
Spijk (ZH) wil graag een corresponden-
Degenei i die veel van rebussen
houden, kunnen hier hun hart weer
eens aan ophalen. Het lijkt allemaal
erg ingewikkeld, maar ik denk niet
dat je veel moeite zult hebben met
de oplossing. Het is de eerste regel
pan een heel bekend versje. Doe je
best! Oplossing vóór dinsdag 17
januari insturen en niet vergeten
naam, adres en leeftijd i n d«
brief te schrijven.
Toen Krelis Kraak het las schaamde
hij zich toch wel wat en besloot zowaar
een geheel nieuw bentje voor het
sneeuwvrouwtje te laten maken. Dat
besluit heeft hij ook ten uitvoer ge
bracht en als jullie deze winter bij vrie
zend weer in Hansje's dorp komt, kun je
het tentje van oude Mien bijgenaamd
het sneeuwvrouwtje op het ijs bij de
brug zien staan. Er waait oen vrolijk
vlaggetje bovenop, waarop het sneeuw
vrouwtje met eigen hand een paar
bollen heeft geborduurd, als een herin
nering aan de mooie daad van Hansje
Bollenbakker.
tievriendinnetje hebben. Ja, het zou
best een luchtfoto kunnen zijn, Jos Wil
deman. Is het een mooi boekje, An
dre Hollestein? Ceesje de Krijger
vindt het jammer dat de sneeuw zo gauw
wegdooit Marry v. d. Kaaden mocht
een vriendinnetje te logeren vragen, het
was een reuze'feest. Anne-Marie Lot
man. 13 jaar, van Ruysdaellaan 25b in
Schiedam wil graag corresponderen met
een meisje van 11 of 12 jaar. Wat leer
je op de muziekschool, Leo v. d. Wal,
viool of piano? Nee hoor, Anneke
Oudshoorn, ik ken die mevrouw niet, ik
ben gewoon tante Jos. H. (hoe is je
voornaam?) Solleveld heeft geen last
meer van zijn enkel, die gebroken was.
Wat had jij het plaatje mooi ge
kleurd, Arie van Wijngaarden. Was
het een fijn jaarfeest, Marian Dikken?
Wat leuk om naar de melkboer te gaan
op je step. Paula van Alphen. Ken jij
de Morse-tekens al, Jasperi Nieuwland?
Nou, wie weet krijg jij ook wel bont
laarzen, Teunis den Otter. Neeltje is erg
blij met de hare, schreef ze. Hoe is
het nu met je moeder, Oock v. d. Schoor?
Ik ken dat boek niet. Jan Hejjstek,
maar het lijkt me erg mooi, naar wat jij
er van vertelt. Wel gefeliciteerd met
je zusje, Henkie van der Heiden, en pa
pa en mama natuurlijk ook. Ik vind
het juist erg leuke namen, Annemarie
Kuiper! Ook jij had het plaatje mooi
gekleurd. Loesje lemmers. Heeft va
der al filmpjes voor jullie gedraaid,
Sjaak Sies? Leo Butter is ook op de
muziekschool, vind je het fijn? Wan
neer ben je jarig, Truus Moekestorm?
Vond je het leuke kraaltjes, Marianne
Blylevcn? Annie, Willie, Joke en Hu-
go van Klaveren hebben twee poesjes.
Ja, die reiziger moest een flink eind lo
pen, Dik Kroon. Dat is een feest. Mar
jan Voorbij, dat je moeder op nieuw
jaarsdag jarig is! Houd jij zoveel van
baantje glijden, Bert Jan van Nainen?
Leuk, dat je meedoet, Monica Munting,
de groeten aan Evelijn, hoor. Kon je
het wel zo lang volhouden op oudejaars
avond, Jennie Halo? Hier is een brief
van iemand die bij een tante in Over-
schie heeft gelogeerd. Jopie Hordijk
heeft veel visite gehad in de vakantie.
Dank je wel voor dat leuke foto'tje,
Thea Smallenburg! Is moeder al weer
een beetje beter, Carla van der Kaaden?
Wat fijn dat het zusje zo groeit! Die
eendjes in Amstelveen zullen best blij
geweest zijn met iouw stukjes brood,
Ineke van Herp! Wat een mooie ca
deaus, Aart Bravenboer! Jan Moer
kerken wordt denk ik een kei van een
voetballer.
Er zijn dit keer meer dan 25 nieuwe
lingen. Ik noem ze niet op, maar wees
ervan verzekerd, dat we jullie allemaal
hartelijk welkom heten in de brieven
bus! Ten slotte hartelijk dank aan allen,
die mü een kaart gestuurd hebben, ik
vond het erg fijn, hoor!
Dag allemaal, tot de volgende keer!
TANTE JOS.
OC/iT IMVDMVf UT -
ZONDAGSBLAD
14 JANUARI 1956
75 JAAR CELEDEN
Honderden gezinnen ivaren geruime tijd dakloos
He. uiater is de vriend en tevens de vijand van Nederland. O wee als 't woedende water, op gejaagd door de
bulderende storm de dijken doorbreekt en 't land overstroomt. De trieste gevolgen ziemen op bovenstaande
oude gravure.
gedaan op de geneeskundigen in
land. En niet tevergeefs. Zelfs kwamen
twee artsen, de heren Gerben en Ny-
boff uit Amsterdam, die juist naar
Transvaal wilden afreizen, hun diensten
aanbieden.
Ook voor de boer was de schade
Een verslaggever meldt, dat hij
wen en kinderen met gelaatstrekken,
die door ongemak en uitputting waren
verbleekt, in een gat in de grond, zon
der een dak boven het hoofd, bij een
vuurtje van takken kon zien nederzit-
ten, hij zag noodstallen met loeiend
vee half onder het zand bedolven
Toen viel de vorst in en hevige
sneeuwbuien dekten een voet dik het
land met een- wit kleed. Toen zag hij,
,,dat de menschen hunne legersteden
hadden verlaten om door heen en weer
loopen weder een weinig beweging in
de verstijfde 'edematen te brerngen"!
MET bekwame spoed werd gewerkt
aan de plannen tot herstel der dijken
en reeds 17 januari kon het werk wor
den aauibesteed. Aan>de firma's Van Ha»,
ren te Utrecht en De Vries te Rossum
werd het herstelwerk opgedragen. Voor
waarde vas, dat het gereed moest zijn in
30 dagen, zon- en feestdagen, meegere
kend. Wel een korte termijn dus!
Terstond togen de aannemers aan het
werk om de nieuwe dijk af te bakenen.
Met levensgevaar volbracht de heer
N. van Haaren deze arbeid, want reeds
was de avond gedaald en joeg een
sneeuwstorm over het wijkend water.
Maar de laatste bebakening kwam nog
diezelfde avond gereed!
Moeizaam werd de arbeid <ie daarop
volgende dagen voortge«et. Het ijs
moest op vele plaatsen worden losge-
hakt en de keiharde grond moest wor
den losgebroken" Met alle krachts
inspanning werd de arbeid voortgezet,
want invallende dooi zou het Land van
Heusden en Altena opnieuw kunnen
DE waterramp van februari 1953, waar
door een groot gedeelte van ons land.
waaronder ook het Land van Heusdeo
en Altena. diep in de golven onderdook,
ligt nog vers in het geheugen. Dit was
niet de eerste maal, dat, met name
bovengenoemd gebied door de onstui
mige waterwolf werd besprongen.
W :yi|
■-1-
dreven, een schuilplaats trachtten te
vinden. Velen waren door de teugelloze
stromen overrompeld, konden alleen nog
trachten op de daken het vege lijf te
TOEN na de zwarte stormnacht het
bleke morgenlicht viel over de on
stuimige vloed, vertoonde zich de ramp
zijn leven durven wagen? Toch warei
er kloeke mannen uit Drunen. Dei
Bosch, Vlijmen, enz., die zich in v
tuigen waagden tot redding van
slachtoffers. Zelfs uit Hedel kwam
toesnellen.
yOEDSEL -
voldoende mate
-ezig, maar ook voor kleding,
verwarming, enz. moest worden ge
zorgd. In totaal waren 2102 personen
bovengenoemde
fungeerden de
suikerfabriek te Werkendam, het fort
Altena, de kazerne te Woudrichem enz.
De gevolgen van de ramp bleven ook
niet uit op het terrein der volksge-
Tien dagen vóór de gestelde termijn
kon het werk opgeleverd worden. Was
het wonder, dat de aannemers aan
boord van een met vlaggen versierde
stoomboot van Heusden naar Den Bosch
werden gebracht, om daar een premie
van f 8.000 in ontvangst te gaan nemen
voor hun accurate en snelle werkwij
ze? Daardoor bleven en de Langstraat
en het Land van Heusden en Altena
voor een nieuwe ramp gevrijwaard.
de
Er zijn veie plaatsen in ons land,
waar staat aangegeven hoe hoog het
water eens is gestegen. Elk jaartal
herinnert aan veel beproeving en
lijden, dat de bevolking trof.
Thans 75 jaar geleden, stortten even
eens met donderend geweld de woeste
wateren door de geslagen dijkgaten,
waardoor grote gedeelten van de Lang
straat mede werden geïnundeerd.
Koud en nat was .de zomer geweest.
Bijna dagelijks dreven donkere wolken
velden laag over het landschap, ontna
men aan de rijpende akkergewassen
hun fleurig aspekt.
De Maas, die een goed deel van de
Brabantse grenzen omzoomt, trad buiten
haar oevers, zodat niet alleen de uiter
waarden onderliepen, maar ook de
vruchtbare akkers binnendijks, die te
rijpen stonden
Streng was de winter, die volgde en
in enkele dagen Ujds stolden de wateren
tot een sterke ijsvloer.
Doch even plots als de vorst gekomen
was. verdween zij weer en ras smolten
sneeuw en ijs, de rivier daardoor op
nieuw dwingend tot overstroming. Zo
ver stond alles blank, dat het inundatie-
Sater zelfs de hogere gronden rond
reda, Tilburg, enz. bedekte!
Rond Den Bosch stond tevens alles
onder. Eén hoop was er: de Heidijk
tussen Vlijmen en Nieuw Cuyk! Wan
neer die maar behouden bleef! Helaas!
Over de wijde watervlakte joeg de
stormwind aan, die de kracht van de
stroom vergrootte, die de dijk alsmaar
aanvrat", en toen de nacht van 29
op 30 decemiber 1880 aanbrak, beukten
de golven de waterkering aan flarden:
een gat, niet te stoppen, ontstond, van
meer dan 200 meter!
Huizen, stallen, vee., alles vernielend
stortten de golven zich op het Land van
Heusden en Altena, de Langstraat, enz.
Meters diép was de vloed, waarin
talloeen omkwamen, het vee hulpeloos
en hopeloos rondzwom, tot het uitgeput,
wegzonk in de kolkende stroom.
Nameloos was het leed van hen. die
in de stikdonkere nacht, optornend
tegen storm of snel door hem voortge-
Te Eethen werd voor 130, te Dronge-
len voor 300, te Genderen voor 350, te
HeeSbeen voor 150, te Wijk en Aalburg
voor 800 en te Veen voor 700 vluchte
lingen gezorgd. Op 24 januari komen
nog 150 personen te Babyloniënibroek
voor. die voor een gedeelte in de kerk
de rest bij particulieren
ONMIDDELLIJK waren door het pol
derbestuur van het Oudland van
Altena de hulpgaten in de dijken geo
pend. zodat het watersurplus kon af
vloeien. Dit openen kon des te gemak
kelijker plaats hebben, omdat men ze
met opzet met zand en niet met klei
had gevuld Bovendien trof men ze
daar aan, waar de cultuurgrond de
minste waarde had. In de provinciale
grintweg, (thans een asfaltweg) tussen
Werkendam en Dussen lagen zes hulp-
Het gevolg van het openen ervan
was, dat een felle stroom ontstond, nu
he'. inundatiewater een uitweg had ge
vonden Door allerlei oorzaken bezweeK
nu daardoor de Pruimendijk, die Doe
veren met Heesbeen verbindt, zodat
daardoor de Dussense polder, die reeds
weer goeddeels watervrij was, opnieuw
overstroomde.
Ir. deze sombere dagen loonden de
„watersnoodcommissies" van Heusden
en Werkendam, grote voortvarendheid.
AL f u het prachtige verhaal uit
Johannes 6 aandachtig leest (doet
u het), dan zult u bemerken dat het
begint met een paar gerstebroodjes en
eindigt met avondmaalsbrood; en daar
tussenin, vormende de onmisbare scha
kel, het Levendie Brood. Jezus Chris
tus.
Wat wij bij de synoptische evan
geliën (Mattheus, Markus en Lukas)
missen zij vermelden alleen de
wonderbare spijziging en de storm op
zee vinden wij bij Johannes, als hij
ons beschrijft dat het wonder der
broden aanleiding is geweest tot een
dispuut in de synagoge van Kaper-
naüm over de betekenis van het bro
den tvonder.
Johannes zet heel het verhaal in het
licht van Pasen.
Dat blijkt o.a. uit de anders onver
klaarbare toevoeging in vers 4: „en het
Pascha was dichtbij" en uit vers 11
(herhaald in vers 23). waar de evan
gelist voor „dankzegging" het griekse
.voord eucharistiegebruikt, welk
ufoord de andere evangelisten bezigen
in de geschiedenis van het laatste
avondmaal.
Üe diepst denkende onder de disci
pelen heeft Jezus goed begrepen, dat
Hij het wonder niet allereerst ver
richtte om de hongerige magen te
voeden, maar veel meer om hongeri-
gen -'■ilen voor eeuwig - spijzigen.
Zo vermeldt ook alleen e evange
list Johannes dat het knaapje vijf
gerstebroden bij zich had. Gerstebrood
was het brood der armen, het minst
kostbare. Dit onaanzienlijke brood
maakt Chrisus tot symbool van Hem
zelf, Die het geen roof geacht heeft
Godie gelijk te zijn en nochthans is
geboren als onzer een, mens van vlees
en bloed. Zoon van Jozef (:42)
gerstebrood.
Maar dit brood is door de eucha
ristie, door de dankzegging, door de
wil van de Vader, geworden het Le
vende Brood, dat uit die hemel is neer-
daald. Méér dan het woestijnmanna
dat op Mozes' bee uit de lucht regende,
is hier. Het manna van weleer deed
weer hongeren, maar wie het brood
des Levens, Jezus Christus, eet, cLw.z.
wie hem aanneemt als Heer en Ver
losser, hééft het eeuwige leven in zich;
die zal niet sterven de tweede dood
(Openb. 20 14), want Christus zal
hem opwekken.
En Christus deelt Zichzelf uit, mild
en overvloedig, aan hen die hongeren
en dorsten naar gerechtigheid; die
hunkeren om weer in 't reine te komen
met God, hun oorspronkelijke Vader.
Zie maar, hoe Hij eenswitlend
met de Vader door dankzegging aan
Hem uitdeelt aan de duizenden die
neergezeten zijn op het groene gras
aan de oever van de Galilese Zee.
Zinnebeeld van wat Christus nog altijd
op geestelijke wijze doet als wij, dóór
de Vader geleerd en getrokken, ons
scharen om de tafel, waar Hij de Gast-
Aan het Avondmaal wordt de
woestijn tot een grasvlakte. Daar wor
den treurenden getroost, zwakken ge
sterkt, vreesachtigcn bemoedigd. Jezus
nodigt en beveelt: .fleemt, eet, dat
is mijn lichaam", want zo dikwijls als
u van dit brood eet, zult u verzekerd
zijn van Mijn liefde en trouw, om uto
hongerige zielen met Mijn gekruisigd
lichaam tot het eeuwige leven te spij
zigen, zo zeker als u het brood met
uw mond eet, want door Mijn dood
heb Ik uw eeuwige honger en kommer,
namelijk de zonde, weggenomen en u
de levendmakende Geest geschonken.
De jeugd heeft ajgetopen
de sneeuw genoten!
