Josje maakt Israëli's van zes
idealistische jongelui
Het kleinste pierement
groot als een radio
zo
In Bussums hachsjara is het leven
afgestemd op het oude land
GfiSSBEEB
Instelling Kamercommissie en meerjarige
begroting bepleit
Chefariae A
Gewijzigde regeling toezicht
kredietwezen ingediend
NIEUWE I.EIDSCHE COURANT
5
WOENSDAG 11 ÏANUARI 19S6
„ZONEN VAN RABBIE AKI WA"
(Van onze speciale verslaggever)
TTAJO-HAJA". Dat is Iwrith of nieuw-Hebreeuws voor „Er was eens..."
-IJ En als de 17-jarige Esther Boww deze veelbelovende woorden in de
mond neemt, spitst kleine Josje Goldstein de oren. Dan valt er ook even
een stilte in de Bussumse villa, waar op het ogenblik eer. zestal jongelui
terdege worden voorbereid op hun vertrek naar Israël. Esther vertelt voor
Josje, de levendigein Israël geboren zoon van de man die de leiding heeft
over dit hachsjarah hetgeen letterlijk „voorbereiding" betekent
maar toch ook om zichzelf alvast te oefenen in de omgang met Israëlische
kinderen. Want de wensdroom van deze Esther i?, eens kinderen als Josje
te mogen helpen verzorgen in het land dat ze als het hare beschouwt.
i JoaJe -
Nederlands!
dse Jom
hachsjarah. thans
loletdir
Hen vestigen. Josje. hoe
helaneryk ook als klein* ..taalleraar". Is
blizaak voor Esther, die het gemeen-
schaosleven in de h&chsjerah zelf als
hoofdzaak besohouwt. Dak is dan ook voor
de andc-e vtjf toekomstige Israëli's het
belangrijkste.
Tenslotte is dit bijna tweejarige ver
blijf in het huis aan de Willemslaan 24
voor hen allen zoiets als een proeftijd.
H>er zullen deze jonge mensen, eigenlijk
allemaal voortgekomen uit de Zionistische
Jeugdbeweging, hun idealen waar moeter
maken. En daarbij tonen geestelijk zowel
als lichamelijk gehard te zijn om hun
plaats in een pionierend land. zoals het
nieuwe Israël nog steeds is, in te nemen.
Wie weet hoe het leven daar is door
drongen van het gemeens'-hapsbesef be
grijpt wel dat een dergelijke intensieve
voorbereiding nodig ij.
Vruchten
PIJDENS EEN recent bezoek aan Pales-
t talrijke ..Holland-
2 Israëli's" die na de oorlog in de Noord-
Oostpolder, in Overilsel of Friesland een
dergelijke voorbereiding hadden onder
gaan en er daar later volop de vruchten
van plukten. Deze mensen hebben zich
,daar zo'n buitengewoon goede naam kun
nen verwerven omdat ze in aJle opzich-
»J»IJD1
Hoe is de stand,
Marianne
Ïpruit, l'Express, gaan voort met haar-
ijne berekeningen, hoe Mariann® aan
een nieuw kabinet te helpen. Uiteraard
zingt ieder Frans politiek vogeltje, zoals
het gebekt is. Het valt op, dat daarbij
zeer weinig aandacht wordt geschonken
aan de positie, die Frankrijk, representa
tief, als grote mogendheid inneemt. Het
blijft bij p'olitiek-huishoudelijke becijfe
ringen, aan wie, gegrond op de verkie
zingsuitslagen, die winst toekomt. Europa,
speciaal West-
'f Verklaard*
uitzicht
Duitsland, hebben
er echter zeer groot
belang bij met een
redelijke Franse
regering te kunnen
de ene kant dus het uitdagende fejt, dat
de Franse communisten hun positie in de
Franse Nationale Vergadering aanzienlijk
hebben versterkt. Als Bonn straks met
Parijs moet onderhandelen, is de toena
me van het Franse communistische ele
ment een ongunstige factor, omdat Oost-
Duitsland en de Sowjetunie toch al con
stant grote druk uitoefenen
Aan de andere kant vreest men in
West-Duitsland, althans in het kamp van
Adenauer, de actie van Poujade, die ge
richt is tegen de democratie en herin-
me politieke groepering van Poujade kan
in de Nationale Vergadering zeer destruc
tief werken. West-Duitsland heeft met
Frankrijk een zelfde program voor de
éénmaking van Europa; beide landen ma
ken deel uit van Westeuropese Unie en
N.A V.O., dus mag Frankrijks binnen
landse politieke constellatie geen sto
rend element vormen. Hier dreigt dus het
gevaar, dat men bewust of onbewust de
politiek van Moskou in de kaart soeelt.
Tot nu toe toont de links-radicaal Men-
dès-France zich tegenover de offerte van
Aurinl. mee te werken aan een „rechtse"
coalitie op brede basis absoluut onver
zoenlijk. De communisten hebben toe
gezegd, een linkse regering te willen
Men houdt er in Parijs ernstig reke
ning mede. dat èf de socialist Guy Mollet
df de links-radicaal Mendès-France. ka
binetsformateur zal worden. Als dus één
der leiders van het republikeinse front
de teugels in handen krijgt, zitten zij. bij
wijze van spreken, met de communisten
in hun maag! Bij een alliantie met de
communisten ontstaat hpt govr<">sd° link
se „volksfront". Dan komt de éénma-
king van Europa, zoals Adenauer die
voorstaat. in gevaar en wordt schade
toegebracht aan de kracht der Atlanti
sche gemeenschap. Dit zou koren op de
Russische molen zijn De Franse commu
nistische partij heeft onomwonden ver
klaard. dat men wil samenwerken met
een regering, waarvan de pijlers zouden
zijn: links-radicalen, socialisten en com-
nistcn. Natuurlilk Is men nog lang niet
einde
nolitie'
ballons", al hebben de links-radicalen van
Mendès-France de toegestoken hand der
rechtse partijen en de robms-katholieke
M.R.P. niet aanvaard.
De vroegere president Aurlol. vasthou
dende aan een coalitie van links-radica
len. socialisten, onafhankelijken, de
M.R.P en kleinere partijen, hoopt nog
steeds Mendès-France te kunnen bekeren.
Een links „volksfront" is voor hem het
sombere perspectief, dat Frankrijk on de
helling komt, afglijdende naar dicta
tuur. Bij de verkiezingen van 1951 kwa
men de communisten niet aan hun trek.
door het thans gevolgde kiesstelsel wn-
zen zij met trots op hun ruim 50 zetels
winst en laten zich terdege gelden. Naast
extremistisch links staat extremistisch
rechts de partij van Poujade. welke kam
pen bij pen eventueel samengaan, in de
Franse Assemblée circa 290 man In het
geweer kunnen roepen. M°t deze ondemo
cratische oppositie heeft iedere forma
teur direct rekening te houden H°t
wordt kort dag. want 19 januari komt het
Fran«« parlement blieen Bil de huidige
stand van zaken heeft „links" helaas nog
een voorsprong
zp goed beslagen ten ijs kwamen,
er hen kwamen we echter voorname-
mensen tegen die zich voor hun ves
tiging in hun nieuwe vaderland eerst in
ide moederland" bekwaamden in
de land- of tuinbouw. Deze jongens en
ertrokken niet alvorens zij er
op konden pochen ten minste vier koeien
in een uur „uit te kunnen melken". Om
dat zij beseften, dat Israël in de eerste
plaats behoefte had aan een agrarisch
volk.
In de Bussumse hachsjarah troffen we
precies de zet, utizonderingen die deze
regel bevestigen. En tevens het bewijs dat
zich In de jonge staat ook zoiets als een
vakspecialisatie aan het voltrekken is.
Want de vier jongens leren er voor tech
nische vakken en de meisies bezoeken de
huishoudschool te Hilversum.
Troetelkind
Am NU EVEN met Esther verder te
gaan. Die wil kinderverpleegster wor
den. Een „vak" dat juist in Israël toe
komst heeft. Want als iemand daar in
het middelpunt der belangstelling staat is
het wel het kind. Het neemt er zelfs een
allesbeheersende plaats in. De Noar.
waarmee de jeugd bedoeld wordt, is het
troetelkind van de staat. Vandaar dat
Josje ook het troetelkind van Esther is!
„Misschien kom ik in een ziekenhuis,
misschien ook wel in een kibboets. Je
weet wel, een collectieve nederzetting.
Overigens ver-chlllen de kinderen daar
nogal van die van hier. Ik geloof dat ze
veel vrijer zijn in de omgang, tempera
mentvoller ook".
Ze zeggen misschien wat minder dik
wijls bewakasja (alstublieft) of en tod&-
rabba (dankuwel) maar ze zijn er Esther
des te liever om. „Amdat het kinderen
van Jisraël zijn", zo zegt ze zelfverzekerd.
Jael Keizer, het tweede meisje, is ook
17 jaar. Ook zij bezocht eerst de Mulo
n die voortijdig te verlaten en vla Bus-
im zo snel mogelijk in het nieuwe oude
nd haar plaats te vinden. Haar ver
langens gaan ongeveer in gelijke richting
als die van Esther.
Wat bij beiden precies parallel loopt Is
de bereidheid in hun ogen een van
zelfsprekende om naar 's lands ge
bruik enige jaren in militair verband te
dienen Want zoals in de kibboets allen
gelijk zijn, met dientengevolge gelijke
rechten en plichten, zo geldt zulks even
zeer voor die grote kibboets die de staat
Overigens krijgen ze eerst wel een
jaartje tijd om wat te acclimatiseren.
Bakker
TEN KNAAP die zijn weg ook wel vin-
den zal is Arnold de Vries (19), die
we aantroffen achter de oven van bakker
Lucas in Bussum. Daj- krijgt hij
banketbakkersopleiding, want deze joldge
jongen wil later zijn brood als bakker
of kok verdienen. Ook al weer al of niet
in een kibboets. „Net zo het uitkomst'
meent hij- Al weet ook hij, dat de op
leiding in deze hachsjarah een zekere
plichting inhoudt om d mogelijk (en
nodig) eerst in een collectief bedrijf te
werken.
Mordecai Engelsman (20) ls weer wat
minder „speels" dan Arnold en daarom
ook een beetje positiever in zijn uitlatin
gen. Hetgeen tot uiting komt in zijn ver-
te benaderen is de huishouding van de
hachsjarah dan ook op collectieve basis
ingesteld, om ook hierin de kibboets
gedachte enigermate te volgen. Het geld
dat de jongens en meisjes verdienen komt
dan ook in een gezamenlijke pot. In de
kibboets kan men immers ook geen
aanspraak maken op eigen inkomsten.
Natuurlijk ontvangen de jongelui dan nog
wel een klein zakgeld.
Verder richt zich de aandacht van het
echtpaar Goldstein meer speciaal op de
studie van de taal, zoals gezegd het
Iwrith of nieuw-Hebreeuws. Er wordt on
der elkaar zoveel mogelijk in de taal van
het nieuwe land gesproken, tenminste
wanneer Moshe. zoals de heer Goldstein
kameraadschappelijk genoemd wordt, ir
de buurt is.
Al kunnen ze dan vrijwel alles in hel
Iwrith verstaan, vlot spreken gaat van
wege de moeilijke klanken nog niet zo
heel best. Dan spreken de jongelui nog
liever met Josje dan met Moshe, omdat
de eerste niet zo nauw kijkt als het op
de juiste uitspraak aankomt!
Vrijdagsavonds, als men elkaar „Sab
bath SJalom" heeft gewenst, is het een
goede gewoonte om tijdens de maaltijd
uitsluitend in het nieuw-Hebreeuws te
spreken. Naar verluidt wordt er op deze
avond dan ook minder gesproken dan op
andere
Waar in Israël het onderwijs in Tenach.
het „Oude Testament", een verplicht
hoofdvak is op alle scholen behoort ken
nis van de bijbel en gemeenschappelijk
leven uit de bijbel vanzelsprekend bij de
verdere opvoeding van deze Joodse jon
geren. die voortkomen uit de jeugdbewe
ging „Bnei Akiwah", de Zonen van rab-
bie Akiwah.
En een volk met jongeren die zich zo
veel aan de religie gelegen laten liggen
is wel gezegend.
Oud-K.N.I.L.-cfficieren
willen promotie
Bij de Centrale raad van beroep te
Utrecht dienden gisteren drie gevallen
van ex-K.N.I.L.-officieren, die niet
tevreden waren met de hun toegekende
rang in het Nederlandse officierenkorps,
waartoe zij bij de opheffing van het
K NI L. waren overgegaan.
Volgens de pleiter van kapitein H. F.
uit Den Haag, mr. J. Schuurman, was bij
de rangschikking een fundamentele fout
begaan, doordat de minister zich baseerde
op de bevordcr.ngswet van 1902 in plaats
van op de additionele bepalingen van de
wet op de soevereiniteitsoverdracht.
De betrokken officieren waren in 1949
voor de keuze gesteld naar de Koninklij
ke landmacht over te gaan. in dienst te
treden bij het Indonesische leger of in
aanmerking te komen voor afvloeiing.
Bij diie keuze werden hun bepalingen
uit de soevereiniteitsoverdracht voorge
legd, die de basis voor hun beslissing
In het geval van de heer F. zou deze
niet op 1 Mei 1949 als eerste luitenant
moeten zijn aangenomen, maar op 8 juni
1948, hetgeen verschil in promotiekansen
uitmaakt.
De eerste luitenants F. Ch. D. W. uit
Arnhem en J. G. R. uit Roermond zou
den door de onderhavige regeling twee
4 drie jaar in hun promotiekansen zijn
achteruitgezet.
Standaardmeetbasis in
Loenermark
Ambtenaren voor het laboratorium van
grondmechanica te Delft hebben gisteren
met behulp van een tien-tons sondeer
machine in Loenermark. gemeente Apel
doorn. dieptesonderingen verricht voor de
inrichting van een standaardmeetbasis.
Hierop zullen in de toekomst meetlinten
e.d. tot in tienden van millimeters nauw
keurig kunnen worden eeijkt. Deze basis
is van belang voor geheel Europa en
wordt in Loenermark ingericht omdat
men daar over een onbeweeglijke bodem
beschikt.
Drs. M. Kohnstamm. Ned. waarne
mende hoofd vertegen woordrijer Ln K S G..
is 10/1 te Londen aangekomen.
EEN ONOVEBWINNELIJKE
SCHAKENDE ROBOT
540) Wellicht
Kempeler
appara
Maria Ther
it kon ven-
werkelijk k<
toen al heel wat vernuftige automat*
te zien gehad, maar deze nieuwighe
wilde de Oostenrijks keizerin zii
toch niet laten ontglippen, zodat i
von Kempelen direct in de gelegenhc
stelde zjjn woorden waar te make
Het volgend jaar was de wond*
machine gereed. Het was een me
dan levensgrote Turk, die met t
kruiste benen achter een soort koi
mode zat, waarop ren schaakbord w
aangebracht. Het inwendige van i
kast gaf een onoverzichtelijke wirw
drad!
den in 1769 Zo voltrok zich hel hele spel
■ia, dat hij eind van het liedje was, dat
irdigen dat Theresio de partij verloor,
wereld had U kunt zich voorstellen d
mels
hefboi
zodat eer
crklaarde het apparas
er in slaagde met behulp
balgen en gecompliceerde systeme
kleppen en ventielen een appari
vervaardigen waarmee op bedriet
wjjze de menselijke stem kon w
nagehoctst. Door deze spreeknu
in de schaakat
rhinr
rkclijk de suggestie gewekt
dat de schaakpartij door een zelf
standig handelend wezen werd ge
speeld, ah moet hieraan onmiddellijk
worden toegevoegd, dat de klanken van
het spi eekapparaat te voorschijn wer
den gebracht door de toetsen van een
drukken, volgens het
zelfde
wordt bespeeld.
Het geheim van
die heel Europa
als
de schakende Turk.
rondre
keizerin deed de eerste
inisme in de kast zich in we
de Turk lichtte met hor
lingen de arm op, bracht
i het schaakbord, pakte
kstuk vast en plaatste het o|
Europa en dat de schaakau'
enorm opzien verwekte over
vertoond werd. De Turk sp<
een ieder die daartoe lus
vertoond, is nooit
volledig opgelost, ondanks de vele
diepzinnige beschouwingen die in boek
en tijd-clirift hieraan zyn gewijd. De
eenvoudigste verklaring gaf R. Willis
door in 1821 in een brochure als zijn
vermoeden uit te spreken dRt in de
een schaakspeler van formaat
acht. Het
niet anders kan
'al werd nog
TER VERLAGING VAN RIJKSUITGAVEN
C.H.-pluim op hoed ran minister
ran financiën
Arnold de Vries is bij bakker
Lucas in Bussum in de leer. Hij
wil in Israël zijn brood verdienen
als banketbakker en kok. Zo te
zien heeft hij er wel slag van.
klaring het land in de meest letterlijke
zin mede te helpen opbouwen. Vandaar
dat hij „in de bouwvakken zit" en zich
bij een aannemer aan het huizenbouwen
heeft gezet. Hij bezoekt verder de avond
school om het timmervak nog beter on
der de knie te krijgen.
„Huizen zijn heel belangrijk momen
teel, ook in Israël. En ze verschillen ln
zoverre met die van hier dat ze zoveel
lichter van constductie zijn en stenen
vloeren heenen."
Tenslotte nog even de twee Jongens
genoemd, die de technische school te
Hilversum bezoeken: J. Brilleslijper en
A. Reindorp. De een is loodgieter-in-de-
dop en de ander electricien en beiden
hebben niet minder hoge verwachtingen
over wat hen straks, na volbrachte stu
die, wacht.
T"^E GEESTELIJKE aanpassing aan de
■*-' nieuwe levensomstandigheden is iets
waaraan de heer M. Goldstein en zijn
vrouw zich veel gelegen laten liggen Het
echtpaar vertoeft al sinds 1947 in Israël
en kwam. nu ongeveer een jaar geleden
over om de leiding van het internaat in
handen te nemen. Met opzet worden er
voor het toezicht mensen aangetrokken
die het land én de taal terdege kennen
Om de werkelijkheid zo dicht mogelijk
(Van onze parlementsredactie)
:ER heeft het gisteren tijdens de
beschouwingen over de Rijksbegroting voor 1956 nogal rustig aan.
gedaan. Wel hebben verschillende sprekers kritiek op het beleid vai
minister Van de Kieft, maar deze zal toch veel minder moeite hebben on
zich te verdedigen dan des tijds in de Tweede Kamer, toen hij de hem on
aangename motie-Lucas te slikken kreeg. Prof. Molenaar was niet al te
optimistisch gestemd, maar oud-minister Teulings (kath. v.) betoogde, dat
een pessimistische kijk en een te grote beduchtheid voor een eventuele
crisis schadelijke gevolgen kunnen hebben.
Josje geeft in de Bussumse hachsjarah de toon aan. Daar is hij dan
ook een Sabra vooreen in Israël geboren en getogene. Wat dat betreft
heeft hij een voorsprong op de andere Joodse jongelui, die zich in het
internaat te Bussum voorbereiden op hun vestiging in het oude land.
Op de piano Josje, daaromheen de jongeren die zich na volbrachte
studie naar Israël zullen vertrekken.
Prof. Molenaar wa6 van oordeel, dat de
Rijksbegroting voor hét dienstjaar 1956
niet in overeenstemming is met de eisen,
die men de regering toch mag stellen om
de inflatoire tendensen tegen te gaan
De liberale afgevaardigde kon het op
timisme van minister Van de Kieft met
betrekking tot de stand van de betalings
balans. het prijspeil en de goud- er
viezenvoorraad niet delen. Weliswaar
heeft men het prijspeil kunnen statio
neren, maar dat wil niet zeggen, dat ei
geen inflatoire gevaren meer dreigen.
Als het aan de SER gevraagde adviei
(rel. of er nog ruimte is voor loonsveriio-
DRAAIORGEL IN ZAKFORMAAT VOOR EXPORT
(Van een onzer verslaggevers)
T ANGE TIJD GELEDEN heeft een Haagse export-firma de
orgelfabrikant H. Borger te Vriezenveen. op het idee ge
bracht, draaiorgeltjes-ln-zakformaat te gaan fabriceren voor
export, hoofdzakelijk als souvenir van Nederland. Iedere
vreemdeling, die in Nederland de draaiorgels heeft horen
(pelen, langs een gracht, op een plein, zal dan in staat zijn
oor een niet te hoog bedrag een echt draaiorgeltje mee naar
huls te nemen, een orgeltje waarop alle „boeken" van de
grote draaiorgels passen en speelbaar zijn.
i dat
ferorgels heeft in het idee
toegestemd cn r.a ereig expe
rimenteren heeft hij een type
orgel ontwikkeld, dat goed en
en goedkoop is en dat hij
voor „binnenland? gebruik"
kan leveren met een eenvou
dige biarikhouten kast, maar
voor export met medaillons
van dansende boertjes op
klompen, molentjes en varen
de bottertjes een kitsch-
voorstelling van ons land,
diie we hem om der wille van
■het souvenirkairakter van zijn
orgeltjes dan maar glim
lachend vergeven.
A LS export-idee
vaardiging va
draaiorgels voor de toeris
ten-industrie natuurlijk een
vondst van de eerste orde.
Onze V.V.V.'s kunnen moeite
doen. wat ze willen, tijd-*
schriftartikelen kunnen ge
tuigen. dat-wij in een modern
westers land leven voor
de doorsnee-toerist is Neder
land toch nog steeds voor een
groot deel de charme van de
klederdrachten, de molens en
de bloembollen. Dat is niet
zo vreemd, want gaan wij.
Nederlanders. d;e toch heel
goed weten, dat bijv. Enge
land nét zo'n modern land is.
niet eerst naar de guards
voor Buckingham paleis
kijken en zijn wij niet tevre
den, voor we in elk geval
Schotten in rokjes hebben
zien lopen? Zo trekt ieder
een naar Spanje naar de stie
rengevechten, in Tirol naar
de jodelende bergbewoners
in leren broekjes en in al
die landen beijveren V V V.'s
zich om te vertellen, dat dót
niet alleen hun land is!
V8n de dingen.
Nederland blijven hangen,
i dat is nog i
rakteristaek
van ons land Zo kwam het
Haagse exportkantoor op dit
idee en zo verwezenlijkte
orgelbouwer Borger het. En
hij begon te experimenteren.
Vier, vijf types liet hij weer
afbreken, en toen had hij het
resultaat bereikt dat hem be
vredigde: een orgeltje, zo
groot als een normale radio,
dat goed geluid gaf en waar
op men alle boeken van éch
te draaiorgels kon spelen. En
daarmee maakte hij niet al
leen een leuk souvenir, maar
ook het kleinste pierement
ter wereld
En dit draaiorgeltje is nu
ln productie te Vriezenveen,
voorlopig in een serie van
tweehonderd stuks!! En naast
dit verheugende exportinitaa-
tdef heeft dit ook nog een an
der aspect. Want die heer
Borger heeft namelijk door al
dat experimenteren de smaak
te pakken gekregen en denkt
nu over de bouw van een
groot draaiorgel. Een kerk
orgel staat in zijn werkplaats
in aanbouw en hij is zeer be
nieuwd, hoe een deskundige
commissie over dit produkt
zal denken. Van kofferorgels
vla het vestzak-draaiorgel
naar een kerkorgel het
komt ons zo voor, dat we van
het bedrijf van de heer Bor
ger nog wel meer zullen
EEUWEN OUD
AL Jaren, al eeuwen lang,
bouwde men zich Instru
menten, die mechanische
muziek gaven, dus zonder dat
de bezitter vaardigheid of
kennis tot spelen nodig had.
Zo ontstond de automatische
uurslag op het carillon, zo
ontstonden de speeldozen en
zo ontstonden ook de draai
orgels in de tijd, dat men de
pneumatiek de gebruik-
Dlt is dan de heer Boi
making van luchtdruk (of:
onderdruk) om bewegingen
over te brengen en diensten
te verriohten leerde ken
nen en gebruiken. De wer
king van zo'n draaiorgel is
niet ingewikkeld. Het wiel,
dat de orgeldraaier rond
draait, pompt een luehtvoor-
raad in een balg en transpor
teert tegelijk ten lange
strook, in lengterichting ge
perforeerd, papier over een
lange rij gaatjes die daarmee
corresponderen. Iedere keer,
dat een perforatiegaatje of
sleufje van de papieren band
boven zo'n gaatje komt, kan
er lucht passeren, en die
lucht brengt dan via kanaal
tjes en baLgjes een pijp tot
spreken. En die lucht komt
uit de voorraadbalg Een
groot draaiorgel heeft ver
schillende stemmen of regis
ters. maar men kan hetzelfde
principe ook toepassen op een
orgel, dat maar één register,
oftewel één rij pijpen of ton
gen heeft. Dat is het principe
van het kleine orgel van de
heer Borger. Verwacht van
zijn draaiorgeltje dan ook
niet alle tierelantijnen, bek
kenslagen en klankvariaties
van een groot draaiorgel. De
muzieknoten zijn dezelfde, ze
worden echter met beperk
ter middelen ten gehore ge-
Z°
ging) een algemene loonronde tot gevolg
heeft, zal de fatale „lonen- en pri.
spiraal" weer gaan werken.
Het algemene asipect van de financiële
en economische toestand sinds 1954
volgens prof. Molenaar niet verbeterd. De
huidige toestand rechtvaatdlgt een krach
tiger houding tegenover de inflatoire ten
densen.
Neen, dan was de c.h.-afgevaardigde mi
Pollema heel wat meer te spreken ovei
het beleid van de minister. „Deze be
windsman heeft het land uitnemende
diensten bewezen", jo zeide deze afge
vaardigde aan het einde van zijn betoog.
Hij wilde ndet, zoals andere sprekers, de
verlaging van de staatsuitgaven centraal
stellen. Vooral het monetaire beleid.
verbonden het loon vraagstuk en
de staatsschuld, had zijn aandacht en hij
in dit verband op, dat een vrijere
loonvorming behoort te berusten op een
vermeerderde arbeidsproduktiviteit en
niet op een bedrijfstaksgewijze gunstige
conjunctuur.
Hjj zelde niet afwijzend, maar wel gé-
reserveerd tegenover een gedifferentieer
de loonvorming te staan. Naar zijn oor
deel dient de minister van financiën
het laatste woord te hebben bij de cottr-
dinatie van de lonen. Anders kan dit
schadelijke gevolgen hebben voor de be-
lingsbalans. Mr Pollema vond ook. dat
de geleide loonpolitiek niet dan met de
uiterste voorzichtigheid losgelaten mag
wil althans de waarde van het
geld niet dalen.
zeer geporteerd voor lagere
staatsuitgaven, betere efficiency en in ge-
dalende conjunctuur, ook voor
lagere belastingen. De efficiency in de
overheidsbedrijven zou volgens hem mede
orderd kunnen worden door de amb-
aren van de verschillende departemen-
op hun efficiency te toetsen. Over een
dergelijk onderzoek zou dan om de drie
maanden verslag kunnen worden uitge
bracht aan de Staten-Generaal.
De heren Hellema (a r.) en Teulingt
(kaïth. v.) hebben het vooral over het
ing, dat
peil van de overheidsuitgavei
trole daarop gehad.
De heer Teulings was van
er geen groot bureau hoeft t
de gewenste controle op de overheidsuit
gaven te bewerkstelligen. Hjj wenste een
Kamercommissie, speciaal belast met de
preventieve controle op de rijksbegroting.
Een ander middel om te komen tot een
effectieve controle zag de katholieke af
gevaardigde in een tweejarige begroting.
Prof. Hellema voelde noch voor het
denkbeeld van een contröleorgaan, noch
denkbeeld van een controleorgaan, noch
voor dat van een parlementaire enquête
ter beteugeling van de staatsuitgaven. HU
vond het onderwerp trouwens te gecom
pliceerd om zomaar in het parlement te
behandelen. De minister raadde h(j aan
een studiecommissie te benoemen. Ook
pleitte hy voor de vervanging van da
Rijksbegroting door een „schema van uit
gaven" over een meerjarige periode.
Prof. Hellema was het ook niet ln alle
opzichten eens met de hulpverlening aan
minder ontwikkelde gebieden. Die hulp
moet primair verstrekt worden aan die
gebieden en personen, waarvoor wij de
verantwoordelijkheid dragen, dus Nieuw-
Guinea en de Nederlandse Antillen.
Ook hij bepleitte vermindering der
reiet-strikt noodz kelijke uitgaven.
De communist Geugjes moest tot zijn
leedwezen constateren, dat het kapitalis
tische Westen bezig ls zijn volkshuisves
ting te militariseren.
De laatste spreker, de heer In 't Veld
(arb.), merkte op, dat de a.r. niet op de
steun van de socialisten hoeven te reke
nen, wanneer het gaat om beperking van
de staatstaak ter vermindering van de
overheidsuitgaven.
Vandaag antwoorden minister van de
Kieft en staatssecretaris van den Berge
de verschillende prekers.
C. M. Dosker, directeur van het deg-
blad De Maas- en Roerbode, dat honderd
jaar bestaat, is benoemd tot officier in de
orde van Oranje-Nassau.
Griep? Chefarine„4"
doet wonderen!
Vie, werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar en doen wonderénl
Ell* (ablet Chelarine „4" beval 4 genees
middelen, die in de gehele wereld be
roemd zijn geworden en millioenen men
sen al baai brachten. De vier middelen
tezamen werken nóg beier en helpen ook
dan, wanneer andere middelen falen.
TWEEDE KAMER
(Van 'onze parlementsredactie).
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend, dat een gewijzigde rege-
van het toezicht op het kredietwezen
bevat. Het is bestemd om in plaats te
treden van de bestaande wettelijke rege
ling, die met ingang van 1 januari 1957
buiten werking treedt.
Evenals de bestaande wet voorziet het
wetsontwerp in tweeërlei toezicht, t w.
het sociaal-economische en het bedrijfs
economische. Minister Van de Kieft acht
beide soorten nodig, wil de Nedcrlandsche
Bank althans haar taak. zoals die in da
Bankwet 1948 is geformuleerd, naar be
horen vervullen. Dat de banken door
kredietverlening de totale geldhoeveel-
heid belangrijk kunnen uitbreiden en
daardoor invloed kunnen uitoefenen op
het economische leven, ontmoet vrijwel
geen tegenspraak meer. Ook wordt thans
algemeen aangenomen, dat zich omstan
digheden kunnen voordoen, waarin de dis-
contopolitiek en de openmarkt-politiek
niet toereikend zijn voor een behoorlijke
uitvoering van de taak. die de bank t»
rervullen heeft, en dat de bank in zoda
nige omstandigheden behoefte zal hebben*
additionele instrumenten, zoals de in
voering van een systeem van verplichte
kasreserves. van kwantitatieve of kwa
litatieve kredietbeperking.
De minister wijst er echter nadrukkelijk
op. dat het niet zo is. dat het overleg
en de Bank en de representatieve or-
'saties op het gebied van het krediet
en onder alle omstandigheden tot d<
enste overeenstemming zal moeten
Naar de bedoeling van dit wetsontwerp
zal onderlinge overeenstemming tussen de
Bank en de representatieve organisatie»
omtrent de te volgen gedragslijn voor de
bedrijfsvoering bij voorkeur de vorm
moeten zijn, waarin het sociaal-econo
misch toezicht tot stand komt
Het wetsontwerp vormt dus als het
ware het raam, waarbinnen het overleg
zich kan afspelen. Slechts daar, wasG d*
partijen onverhoopt niet tot overeenstem
ming mochten geraken en de Nederland-
sche Bank niettemin wijzigingen in het be
leid der kredietinstellingen noodzakelijk
acht, voorziet dit ontwerp ln een rege
ling, die van hogerhand wordt opgelegd.
Wat betreft het bedrijfseconomisch toe
zicht, ook hier is aan het overleg tussen
de Nederlandsche Bank en de representa
tieve organisaties een belangrijke plaats
toegekend. In het nieuwe ontwerp is het
systeem van voorschriften verlaten en
vervangen door een systeem van richt
lijnen, die door de Bank worden gege
ven na overleg met de representatieve
organisaties. Het gekozen systeem van
richtlijnen houdt voor de desbetreffende
kredietinstellingen juist de mogelijkheid
ln om, zonder dat zij worden aangemerkt
als overtreder van met strafsancties voor
ziene voorschriften, met de Bank overleg
te plegen over de oorzaken van een af
wijking en de middelen om deze te re
dresseren. Ook hier wordt dus het over
leg constructief ingeschakeld, zowel bij
het opstallen van de richtlijnen als bij
het toetsen van het beleid van een be
paalde kredietinstelling aan die richt-
