Kunsthistorisch bureau van
wereldvermaardheid
GELEZEN BOEK
Geref. Bond bestaat 8 Februari
een halve eeuw
Ook in de preek eenvoud kenmerk
van het ware
Plan of advies
2
DINSDAG 10 JANUARI 1956
TN HET OUDE 17e eeuwse gebouw
aan de Korte Vijverberg 7 te Den
Haag is een instituut gevestigd, dat zijn
■weerga niet kent in de gehele wereld.
Het instituut draagt de lange naam:
Rijksbureau voor Kunsthistorische Do
cumentatie en bezit zoveel wetenswaar
digs. dat men er niet dagen, maar jaren
lang zou kunnen rondneuzen. Om maar
direct even een indruk te geven: er zijn
350.000 foto's en reprodukties van Neder-
land-e en Vlaamse schilderijen, ruim
360 000 kaarten met inlichtingen over
schilders. 200000 foto's en reprodukties
van werken van buitenlandse kunste
naars, meer dao 1000 krantenknipsels in
zake het geval Van Meegeren, een grote
collectie detailfoto's en foto's van ver
valsingen. een enorme bibliotheek en tal
van kleurenreprodukties volgens een ge
heel nieuw Frans procédé.
Tot ver in het buitenland is dit werke
lijk uniek te noemen Nederlandse bu
reau bekend en de directeur H. Gerson
krijgt dagelijks verzoeken van buiten
landse verzamelaars, kunsthistorici of
museumdirecteuren, om inlichtingen
bepaalde kunstwerken. De Hagenaars
zelf weten eigenlijk weinig af van deze
rijke verzameling, die jaarlijks wordt uit
gebreid met 200.000 reprodukties, ook
wat de moderne kunst betreft. Om allen
in de gelegenheid te stellen hierover wat
meer te weten en te zien. is er in het
Rijksbureau een kleine documentaire
tentoonstelling ingericht, dié tot 1 febru
ari duurt en dagelijks geopend is.
Om enig idee te geven van deze expo
sitie het volgende. In de afdeling 19e en
20ste eeuw (alleen al 100.000 foto's om
vattend) zien we b.v. het ontstaan van
een schilderij van Jongkind. Men is er
namelijk dn geslaagd foto's te krijgen van
de voorstudies, hetgeen voof de studie
van een bepaald werk buitengewoon be
langrijk is. De afdeling vervalsingen
heeft opmerkelijke dingen. Van 'n schilde
rij van Hercules Segher, van welk werk
een stuk was afgesneden, had de schilder
G C. Bleeker een eigen werk gemaakt-
Een groot schilderij van een zekere Jan
Lootens was geheel in twee stukken ge
sneden en beide helften werden voor
echte schilderijen van Hircules Segher
van de hand gedaan.
Van de foto's en reprodukties is ook
een iconografische index gemaakt, waar
op kunstinstituten zich kunnen abon-
Voor 250 per Jaar ontvangst men
1000 kleine foto's van kunstwerken, die
alle hetzelfde onderwerp hebben. Bijbel
se, allegorische of mythologische voor
stellingen zijn dus ook naar onderwerp
gerangschikt. Wil men dus weten welke
schilders ..Het offer van Abraham", ,.De
heilige Sebastiaan" of „Jozef en de
vrouw van Potifar" schilderden, dan kan
men dat aan de hand dezer afbeeldingen
nagaan. Van verschillende buitenlandse
musea zijn er foto's van het kunstbezit,
o.m. van de Hermitage tj Leningrad.
Dan zijn er nog detailopnamen, foto's
van werken uit het kunstbezit der
Oranjes, foto's van schilders en hun ate
lier (b.v. een prachtig portret van Isaac
Israels). kunstenaarsbrieven, kranten
knipsels. veilingcatalogi en topografische
reprodukties. Zelfs de geschiedenis van
bepaalde schilderijen is aan de hand van
binnen- en buitenlandse gegevens en
I door middel van fotokopieën nagegaan.
I Voor buitenlandse studenten in de
kunsthistorie wordt er bovendien elke
2 jaar een zomercursus georganiseerd,
waar bekende docenten lezingen houden.
Ook dit jaar is er weer zo'n cursus- Men
ziet dus: een instituut dat zijn lange
naam in gouden letters waard is en waar
een ieder, die zich op een bepaald gebied
van de kunst wil documenteren, terecht
kan
Advies Nordpol-Spiel
geen medewerking
De rijksvoorlichtingsdienst, die het
draaiboek van de film over het Nordpol-
(England) Spiel heeft bestudeerd, zal de
minister van O.. K. en W adviseren geen
medewerking te verlenen aan de onna-
men, die een Italiaanse filmgroep onder
leiding van de regisseur Cole.'i wM ma
ken.
De R.V.D. had het draaiboek in de
Ned. vertaling ontvangen. Hij had bu-
vendien het oorspronkelijke Italiaanse
draaiboek ter vergelijking opgevraagd. Na
bestudering is de R.V.D. tot de conclusie
gekomen, dat de film een bewerking ia
van het England-Spiel, doch dat de in
houd van het draaiboek zodanig is. dat
niet op medewerking bij de opnamen mag
worden gerekend. In deze geest zal de
R.V.D. de minister van O.. K. en W., die
verantwoordelijk is voor het filmbeleld.
adviseren. De minister adviseert ten slot
te de minister van sociale zaken inzak»
werkvergunningen voor de leden van d»
Italiaanse filmgroep.
De conclusie van de R.V.D. is zelfs, dat
er formeel geen enkele reden aanwezig is
het in het Italiaans gestelde draaiboek te
ontvangen Over een eventueel nieuw
draaiboek ter vervanging van het thari-J
ontvangene is de R.V.D. niets bekend
VGLO-giocp PCOV 13 en
14 jan. naar Wouaschcrten
De VGLO-groep van d>e PCOV zail op
13 en 14 januari op Woudsohoten zijn
jaarvergadering houden in samenwerking
met het Chr. Ped. Studiecentrum. Drs
Hofer zal spreken over: ..Is het VGLO
psychologisch verantwoord?". dis. Van
Veldhuizen over „De pedagogische aan
pak op de VGLO-school in verband met
de moeilijke opvoedbaarheid van de he
dendaagse jeugd" en drs. Van der Zwet
over: „Welke instelling vraagt het VGLO
Neeibosch' witte kerkje
womt gei eslauieerd
Het witte kerje van de Herv. gem
te Neerbosch zal worden gerestau
reerd. Het kerkje staat op de lijst
van monumentenzorg, onder welks
auspiciën de restauratie zal geschie
den. De leiding berust bij arch. A. v.
d. Kloot. Het kerkje dateert deels uit
de 14e. deels uit de 15e eeuw. Men
verwatht oudheidkundige ontdekkin
gen te doen.
Beroepingswerk
uit-
- .—Mg.
De Zwitserse natuurkundige Carl See-
llg heeft van zijn onvergetelijke leer
meester Albert Einstein een documen
taire biografie in het licht gegeven,
welke in Nederlandse vertaling van
R. J. Limburg Azn. als nr. 37 in de
goedkope S-reeks van uitgeverij Succes
in Den Haag is opgenomen. Het is een
buitengewoon boeiend boek geworden
over een der fascinerendste geleerden
van de Westerse beschaving. Vóór en
na Einstein zal tot ver in de historie
een keerpunt blijven. Seelig heeft niet
alleen de wetenschappelijke betekenis
van de grootste natuurkundige dezer
eeuw op een heldere wijze uiteengezet,
maar ook een dikwijls ontroerend por
tret gegeven van deze grote mens.
die, hoe eenzaam vaak, nimmer de band
met zijn medemensen heeft doorgesne
den, maar altijd onverschrokken is op-
{jekomen voor allen, die in nood en el-
ende waren, en de strijd heeft aange
bonden tegen onrecht, waar hij het on
derkende. Zich verdiepen in dit geleer
denleven is getuige zijn van een boeiend,
ontroerend avontuur. Deze uitgave be
hoort tot de beste boel f
toe in de waarlijk ve
reeks zijn verschenen.
Wereldconferentie voor de
vrede in Palestina
Initiatief van Wereldparlement
van Kerken
Het zg. Wereldparlement der Gods
diensten. dat in New York ztfn zètel
heeft, wil in Jeruzalem een afdeling In-
het leven roepen, die tot taak zal hebben
alle pogingen in het werk te stellen
tot een vreedzame oplossing te komen in
de verhouding van Israël tot de Arabische
staat.
Een delegatie van het Wereldparlement
onder leiding van de gereformeerde gees
telijke. dr. Richard Evans te New York,
heeft aangekondigd, dat men het plan
heeft een wereldconferentie bijeen te
roepen met vertegenwoordigers van het
Christendom, het Jodendom en de Islam.
Een voorbereidende conferentie zal in
Tanger worden gehouden.
De delegatie heeft in Palestina bespre
kingen gevoerd met verscheidene ver
tegenwoordigers van verschillende kerken,
ook van de Bahai-beweging, die een
afdeling in Haifa heeft. De Israëlische
staatspresident Ben-Zvi heeft de delegatie
op een bijzondere audiëntie ontvangen.
MELODIE en WOORD
der Ethergolven
WOENSDAG 11 JANUARI
Hilversum I 402 m. VARA: 7.00 Nws; 7.1C
Gym: 7.25 Gram; 8.00 Nws: 8.18 Gram;
8.50 V d hulsvr; 9.00 Gym v d vrouw; 9.1C
Gram; 9.35 Waterst; 9.40 Gram. VPRO: 10.0C
„Het raadselachtige licht", hoorsp. VARA:
10.20 V d vrouw; 11.00 Gevar progr; 12.00
Accordeonork en solist: 12.30 Land- en tulnb
meded; 12.33 V h platteland: 12 38 Orgel
spel: 13 00 Nws; 13.15 Tentoons
16.30 Gram; 17.00 Hai
lansmuz; 17.50 Regenngsuitz; Rijksoe-
erzee. Jeugdultz „Het bui'
ïz; 19.00 V d jeugd; 19.10
is; 22.35 Gram
NCRV: 7.00 Nw
V d zieken; 9.25 V
3.00 Nw
13.15
12.30 Land- en
muz; 12.53 Gra
Metropole-ork:
opera (2e bedr); 14.40 Gram; 15.00 Jeugdconi
15.45 Gram; 16.00 V d jeugd; 17.20 Gram
17.40 Beursber; 17.45 Orgelspel; 18.15 Ka
mermuz: 18.45 Boekbespr; 19.00 Nws en weer
ber; 19.10 Nederl volksliederen; 19.30 Bulten!
overz: 19.50 Gram; 20.00 Radiokrant; 20.20
Omr ork en soliste: 21.10 „De bedreigde
mens ln de moderne r
21.30 Geestelijke liedere
Evang comm. 22.10 Gra
22.45 Avondoverdenktr.e-
Sportuitsl: 23.20 Gra
Telavlslepro
AVRO: 17.00—17.30 V
Engeland. BBC Hom
Figar
Ing".
Internatlon
23 35-24.00 Idem.
PUZZLE No. 310
HORIZONTAAL: 1 Adellijk, 4 vrucht.
8 binnenkort, 9 Ind. kinderverzorgster.
10 dierenroep. 12 afstandsmaat. 13 vogel
16 schadelijk, 18 rivier. 20 vogel. 21
vuurmond. 23 duinvallei. 24 titel. 25
niet het minst.
VERTIKAAL; 1 Vloeistof. 2 fabel
achtig dier, 3 en andere, 4 kast. 5 ge
tijde. 6 kledingstuk. 7 half. 11 uit
heemse vogel. 14 kleine afdeling sol
daten. 15 zorgeloos. 17 avondkleding
19 streling. 22 nummer. 23 zangnoot
OPLOSSING PUZZLE No. 34
AKER BAST
MAL GELE I
OB=M=L=TE
KARABYN R
S=T D= P
S=MITELLA
AR=N=N=UK
G E M E T ATE
EM O E P I ON
19.1S Caus
-n: 20 00 Hoorsp m muz. 20.30 Cai
21.00 Symph ork en solist; (22.00-22.15 Nwi
-3 05 Caus: 23.25 Helen Waddell: 34.00 Nv
.08-0.13 Koersen
Engeland, BBC Light Progr. 1500 en 247
- Dagb; 12 15 Voordr; 12
13.15 i
Dale's Dagb;
ork en solis'
Jeugd: 19.45
20.30
21.30
"045 Progi
16 45 Ai
.7.30 Da
"list; 19.00 Ar
"loorsp; 20.00 .-nws: zu
you do?21 00 Gevi
16.00 Liet
17.15 Mi
I 00 Symph
17 50 Boekbespr: 18.00 Gra
iHenTMI
Strijkkwartj 22.55-23 00 t
IJssel P. Post, vicaris te Lichtenvoorde.
Aangenomen: naar Huizum-Leeuwar-
den G. J. v. d. Bogerd te Scharwouae.
Bedankt: voor Rotterdam-Vreewijk
Strevelswijk» W. Brinkman te Asperen.
GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Apeldoorn G. W.
Rijksen te Rotterdam-Zuid.
Bedankt: voor Geelong (Australië' J.
M. Bloemkolk te Ede.
Benoemd: tot researchwerker te Lan
cashire (Eng.> A. Hofman, student te
Arnhem.
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal: te Hilversum C. Verhage te
Broek onder Akkerwoude en M. Vlielstra
te Eemdijk, van wie laatstgenoemde be
roepen is.
Benoemingen
Benoemd tot hoofd van de Geref.
school te Westereniden K. Bosma te
Uithuizen; tot lerares aan het Sted.
gymnasium te Breda mej. Th. P. F. A.
Boom te Breda; tot leraar aan het Joh.
Calvijnlyceum te Rotterdam A. J. Krui
denier te Rotterdam; tot lerares aan de
Landbouwhuishoudschool te Kruiningen
mevrouw J. L. E. C. PhilipseBuys
Krabbendijke; tot onderwijzen
Timmer te Leiden,
school te Garijp, mej. F. Oord
terbierum; aan de Chr. school t
foort E. Verhoef te Driebergen;
School m. d. Bijbel te Badhoevedorp H
A. Willemsen te Amsterdam; na
Chr Nat. school te Nij-Altoenae
Anna-Parochie) W. de Haan te Urk:
aan de Chr. school te Vaassen (tijde
lijk) mevrouw A. W. L. Kalmijn-,
Poerstamper, aldaar.
Hij stond op
Iedere dag klinkt Jezus' roep
stem. Tot u en tot mij. En er is
maar één antwoord op: Hem
volgen.
Voorbeelden ziet u in Lucas vijf.
Eerst worden de vissers door
Jezus geroepen:
Petrus, Andreas, f
Johannes, Jaco
bus. Zij trekken
hun schepen op
het strand en vol
gen Hem. Dan is
Levi, de Tolle
naar, aan de
beurt „Volg Mij",
zegt Jezus. „En
Verval van de kerk rond het jaar 1905
leidde tot de oprichting
EEN
WOORD
VOOR
VAN-
DAAG
hij stond op en volgde Hem".
Dat is het enige antwoord: iets
dóen. Breken met het verleden en
op weg gaan naar een nieuwe toe
komst. Dat kan moeite kosten.
Petrus heeft het volgen met de
dood moeten bekopen, Johannes
met ballingschap. Levi heeft het
ongetwijfeld veel geld gekost.
Maar wat geeft het? Een altijd
blij hart en de wetenschap dat er
een hemels huis voor ons gereed
staat dat zijn de geschenken
van God voor wie Jezus' roepstem
horen. En die dan opstaan en Hem
volgen
Mensen en feilen
Da. C. W. Brugman, die enige maanden
geleden haar ambt ln de Verenigde
Doopsgezinde Gemeente te Amsterdam
neerlegde, heeft Ra daartoe te zijn uit
genodigd door de kerkeraad. zich be
reid verklaard opnieuw deze gemeente
Woensdag 8 februari zal net
vijftig jaar geleden zijn. dat de Ge-
rmeerdc Bond tot verbreiding en
verdediging van de Waarheid in de Ned.
Herv. (Geref.) Kerk, te Utrecht werd
opgericht. De eigenlijke naam luidde:
Geref. Bond tot vrijmaking der Herv.
erken, doch later werd de huidige titel
ingenomen, zoals die thans nog luidt.
In het gedenkboek, dat ter gelegen
heid van het zilveren jubileum van de
Geref. Bond werd uitgegeven, vertelt de
toenmalige voorzitter, ds. M. van Grie
ken,
af ging.
i de geboorte
'erder
het ja;
laster. Op ker-
ten tevergeefs
-ekking van de organisatie
van de Ned. Herv Kerk. zoals die
de jaren 1816 en 1852 tot stand v
gekomen. Een grote groep in de H
door verdachtmaking er
kelijk gebied streefde
vormde Kerk streefde
de Hervormde Kerk w
dende kerk te maken,
haar belijdenis handhaaft
i belij
kerk.
leeft on-
kerkorde, die overeenkomt met
haar aard en wezen.
Reeds mannen al^ professor dr. J. H.
Gunning Sr. (..de vrome Gunning")
schreef uit naam van velen, dat naar
zijn gevoelen, de kerkelijke organisatie
van 1816 „diep zondig" was en Gods
toorn op haar rustte; dat het „zonde'
was onder die organisatie te blijven, dat
men terug behoorde te keren, tot
regeling vóór 1816 enz.
Op de tiende januari 1906 kwamen
Utrecht, onder leiding van prof. dr. Hu-
go Visscher, een vijftal mannen bijeen,
prof. jhr. mr, G. Rengers Hora Sicca-
ma, hoogleraar te Utrecht, dr. J. D. de
Lind van Wijngaarden, Ned. Herv. pre
dikant te Utrecht, ds. M. Jongebreur,
idem te Veenendaal en generaal Z. F.
Duymaer van Twist, lid van de Tweede
Kamer, te Den Haag.
Een literator (C. Rijnsdorp) over de kerktaal I
werker, de heer C. Rijns
dorp, schreef in het maand
blad „Bezinning", een wel
overwogen beschouwing
over: de preek. Hij doet
dit uit het gezichtspunt van
de literator en onderscheidt
daarbij zes verschillende
preektypen, die hij paars
gewijs groepeert. De con-
„Heilige Geest is aan geen
type of methode
gebonden
dat buiten het geijkte valt,
stelt de schrijver tegenover niet
het s e n s a t i'o n e 1 e preek-
type. dat het zoekt in het
versterken. Een belijdenis-
kerk hecht aan preciese
formulering en is bevreesd
om met andere woorden
voor dezelfde zaken de
juiste interpretatie in ge
vaar te brengen. Ook
speelt een zeker gebrek
aan fantasie en geest bij
de Nederlander mee. Ten
slotte heeft de onafgebro
ken strijd tegen halve en
hele vrijzinnigheid de ge
reformeerde Nederlander
sterk bij zijn geestelijk erf-
In deze kleine kring werd van gedach-
n gewisseld over de wenselijkheid er
mogelijkheid, ener organisatie van leden
der Nederlandse Hervormde Kerk, die
de Gereformeerde beginselen zijn toege-
Op deze vergadering, is een tweede
gevolgd en wel op 25 januari 1906.
De heren die toen voor 't eerst de
besprekingen bijwoonden waren de pre
dikanten Gewm. Z. van Mastrigt en M.
Grieken Prof Hora Siccama had
zioh teruggetrokken
Na de vaststelling der Statuten en de
naamgeving van de Vereniging, werd
besloten langzamerhand meer in hel
openbaar op te treden. Een manifest
zou worden opgesteld, waarvan het
concept, dan op de eerstvolgende be
stuursvergadering. (8 februari) bespro
ken zou worden
Op de vergadering van 3 leuruari
1906, werd de Vereniging geconstitueerd
Alle aanwezigen negen in getal
traden als lid toe, benevens op diens
toezegging, ds M. van Grieken, van
Ameide a.d. Lek. de latere zo bekende
voorzitter, van de Gereformeerde Bond.
Het eerste bestuur werd als voig* sa
mengesteld: ds. E. E. Gewin, voorzit
ter; prof. dr. H. Visscher, vice voorzit
ter; Z. F Duymaer van Twist. see:eta-
ris; H. A. van de Weseteringh. tweede
secretaris; mr. C. S. van Dobben de
Bruyn, penningmeester; dr. J. D. de
Lind van Wijngaarden, ds. Z. van Mas
trigt. ds. M Jongebreur en ds M. var
Grieken
Nadat prof. Visscher, het manili
had voorgelezen, dat
wijziging!
DEGEREN is een dóór!».pende zaak.
Een land, een volk kunnen het niet
hebben, dat er gedurende een be
paalde periode, hoe kort ook, eens niet
geregeerd wordt. Bovendien is regeren
niet alleen iets voor het heden; rege-
n is ook vooruitzien.
Dit is dan één aspect. Er is nog een
ander, dat met het eerste niet in har-
e schijnt. Wij in Nederland heb-
de predikant, die gevangen laten imponeren door volle le nuances Techt werd ge-
zit. in schabionen, bij wie of lege kerken, of door dat daan. Het geheim van
nooit Iets tegenkomt, tergende halfbezet zijn. De Schweitzers autoriteit is
populi is in dit geval zijn rustige, vanzelfspre- goed bepaald.
voor de vox Dei. Het kende onafhankelijkheid Maar dè ogen roo®*®11
kerkvolk weet het .zelf ook yan het publiek en zijn vol- open blijven voor een dub-
niet hoe het moet, maar strekte toewijding aan zyn bel gevaar. In de eerste
gewone en het verrassende^ het-vliegt af op= die-preken. taak. Dat' is het geheim plaats J"
Het sl,mplist-lich
preektypè irinmfeert al t
gemakkelijk over de vraag
stukken, afe na het
van de kerk
niet anders zijn geworden,
het tegenovergestelde type, gei
de pr o b I e m e n t i 11 e r,
Is meestal Intelligent, maar
heeft van zoveel meningen
kennis genomen, dat hij er
niet meer uitkomt.
Het didactische
preektvpe ziet in, d:
0d&.taal.il
de impassevan de man die- zich. ge-/durende verandering on.der-
schijnen te wijzen. .Of die. roepen weet. Een predi- hevig, en in de tweede
weg de juiste is, is daar- kant. die weet. dat God plaats heeft herhaald ge
niet bewezen. achter hem staat is een bruik van woorden
De predikant moet zich geslaagde predikant en een
ep doordringen van de preek, die in dat besef ge
dachte. dat God toch houden wordt, is een ge-
hem spreekt, hoe dan slaagde preek.
nis bi] de gemeente nood
zakelijk is, verwijlt gaarne gebonden.
Het
wij al
woord,
_ijn tekortkomingen. De ge- eenvoud geboren, die door onverschillig welk, vaak
meente heeft hem beroe- haar hoge geboorte een achter elkaar te herhalen,
pen, maar God heeft hem voorname eenvoud is. Het totdat het een betekenis-
gezonden. De H. Geest is is deze voorname eenvoud, loze klank geworden^
aan geen enkel type en waarvan
geen enkele methode Men
preektype ziet de wereld
geschiedenis als een dra
ma. Het bemint het vogel
perspectief. of liever het niet
kunnen zingen in de trant zekere terminologie
van 1 Cor. 13. De eenvoud door veelvuldig herhalen
DE HOOFDVOORWAARDE is een persoonlijke verwor- haar betekenis-oproepende
voor vernieuwing is, dat venheid en daarom niet functie verliest. Op laatst
de prediker zich geestelijk conventioneel; ze zoekt het denkt men er niets meer
volkomen vrij maakt van njet sensatie: ze tracht bij. Daarom is het zo'n ze-
zijn gehoor, zodat hij er njet naar gemakkelijke gen. dat de nieuwe Bijbel-
bang voor is. het triomfen; ze laat zich niet vertaling het verstenings-
K„.„Kveracht (want ^j. de problemen uit het proces is komen doorbre-
torenperspectief. Meestal is dat kómt voor), niet meer ve]d siaan; ze schoolmees- ken, al is haar Nederlands
djngt naar Zjjn gunst of tert njet: ze zoekt het niet naar mijn smaak nog te
zich daarop breed maakt. klankexpansie. Het ac- zeer archaiserend. Ik weet
De gemeente moet niet cent van deze eenvoud zal het: de woorden, die met
ondergeschikt hebben wat ze vraagt, door de gemeente worden de meest centrale zaken als
zonde gcnade
.redlker
enkele hoofdgedachten
brengt dit hem
les d;
te maken, op gevaar ai
die hoofdgedachten ook daai
te zien. waar
nodig heeft, herkend. zonde, genade, verlossing
Toen Albert Schweitzer enz. verband houden, kun-
niet zijn- jaren geleden in de St. Lau- t~»e HEER RIJNSDORP nen njet worden gemist.
renskerk een orgelconcert J-f schrijft dan verder over £en zeker bewust conser-
gaf stonden de mensen op- de conventionele kerktaal, veringsproces is binnen
Hoe kan de gemiddelde, -
drukbezette predikant die eengepakt
door opleiding r 3
bepaalde wijze dat het volle werk
van spreken heeft aange-
wend. deze manier mm
volkomen
het ontstaan his- bëpa'alde cirkel
psychologisch kerk gebiedende eis.
verklaren is.
breken en ze onder indruk- De positieve kant van de Maar buiten die cirkel
'in wekkend klankengedaver conventie is de traditie, geldt des te meer de nood-
zouden worden bedolven. Deze traditie is binnen de
Sommige organisten zouden grenzen van het Calvn
niet lang hebben laten bepaald door^
M 9 de' liturgische tor- rebrachl. D»t ta ae le., .de
vraag, dat hij de moed gekozen, dat binnen een mulier-en ging op den duur
ggU' i I matige klanksterkte atr 7 MIÉ'
akelijkheld
houden van de kerkelijke
n de taal. Aan de 20e eeuwer
wachten. Maar bij Schweit- iVtter. De afsluiting van het moet het evangelie in 20e
xn. s^xwx. -zer kwam dat moment niet. getai belijdenisgeschriften eeuws Nederlands
de heer Rijnsdorp op deze Hij had zijn registers
overeenstemming brengen zouden worden^
met de eisen van de tijd,
binnen het kader van zijn
type?
Ik geloof, zo antwoordt
moet hebben zich niet
regering
hebben
enkele kleine
- werd goedgekeurd, werd be
sloten dit in het Gereformeerd Week
blad te publiceren.
In dit manifest werd naar aanleiding
van de procedure-Baehler de aandacht
gevestigd op de diep-zondige toestand
waarin de kerk verkeerde. Aangekon
digd werd dat de nieuwe vereniging de
strijd zou aanbinden voor de vrljms
van de Hervormde gemeenten va
zg. synodale organisatie, zonder
nieuwe scheiding of doleantie in het le
ven te roepen. Zij wenste daartoe de
weg door Groen van Prinsterer aange
wezen, in te slaan. De formulieren van
enigheid des geloofs werden als regel
des geloofs aanvaard.
Toen volgde een vergadering op 18
april 1906 in Utrecht, waarop prof. Vis
scher sprak over: de positie van de kerk
het moderne leven. Nadien ontstond
een ernstige crisis. Verscheidene pre
dikanten en o.a. ook prof. Visscher wa-
binnen drie jaren uit het bestuur
verdwenen. Op 7 october 1909 werd te
Utrecht besloten tot het voortbestaan
van de Geref. Bond. maar in gewijzig
de vorm.
Het woord „vrijmaking", moest toen
vervallen en de kwestie van de Konink
lijke Besluiten van 1816, werd uitgelicht
en voortaan zou men zich concentreren
op hetgeen van het begin in artikel 4
van de Statuten genoemd was:,,de ge
reformeerde beginselen te verbreiden".
Het doel van de Gereformeerde Bond
'as o.m.. om a.s. dienaren des Woords
op te leiden die niet bij machte waren,
zelf hun studie te financieren. Daartoe
werd het Leerstoel- en Studiefonds op
gericht, dat aan héél vee] theologische,
hulpbehoevende studenten steun heeft
verleend. Later werd „De Waarheids
vriend", het huidige orgaan van de Ge
reformeerde Bond, dat thans onder re
dactie staat, van de tegenwoordige voor-
zitter, prof. dr. J. Severijn, uitgegeven.
Ook de evangelisatie'werd döor de Ge
reformeerde Bond ter hand genomen.
voeren, al die na-
an hen, die de Ge
reformeerde Bond hebben gediend. Toch
willen wij één uitzondering maken, door
u de naam te noemen van de vroegere
penningmeester, wijlen de heer J. C..
Fliehé van Delft, later te Arnhem
woonachtig die véél werk voor de Bond
met name voor het Studiefonds, zijn lie
velingskind. heeft verzet.
Van de oprichters is alleen nog maar
generaal Duymaer van Twist in leven.
Hij vierde in November 1955, zijn ne
gentigste verjaardag.
De Evangelisch-Lutherse predikant ds
C. M. de Vries uit Nijmegen is maan
dagmiddag in het Nijmeegse stads
centrum met zifn personenwagen te
gen een zware, volgeladen vracht
wagen opgebotst. Vermoedelijk is de
predikant ten gevolge van de glad
heid van het wegdek geslipt. Ds. De
Vries werd bij dit ongeval ernstig ge
wond; hij liep o.m. een slagaderlijke
bloeding op aan de slapen, waai
veel bloedverlies optrad.
Van 6 tot 9 Maart houdt het genootschap
voor evangelische theologie te Biele
feld een conferentie over het thema:
protestantisme als taak. Professor dr.
Karl Barth zal deze conferentie bij
wonen en gesprekken leiden. De opening
geschiedt door dr. M. Niemöller. Verder
zullen als sprekers optreden prof. dr.
H. J. Iwand, prof. dr. \V. Scheemelcher,
prof. dr. G. Bornkamm cn prof. dr.
E. Wolf.
19.30 Nws: 20 00 Ork c
BBl 4>lt/ looi seder
lM 96 deel 4 (Óp 224
29.
Zij lag half en zat half op de grote rustbank.
Er was vuur in de haard aangelegd, maar dit
was uitgebrand tot wait as, waartussen hier en
daar een rode gloed nagloorde. Er was geen an
der licht in de kamer dan het grijze schemer
licht uit de regenlucht dat door het raam naar
binnen kwam.
Corole's plat golvend goud haar was een beet-
in wanorde, en onder haar ogen waren grote
donkere kringen. Haar gezicht was in het spook
achtig grijze licht vaal en betrokken. Maar zij
had een koperachtig groen zijden japon aan die
enigszins weelderig om haar ronde vormen
heensloot. Een zwaar geborduurde Chinese loper
die naar ik mij herinnerde, gewoonlijk op de
lange tafel by haar lag, was over haar voeten
heengeworpen en ik kreeg de indruk, omdat zij
schuin oogje naar wierp en er de hand
naar uitstak om hem tersluiks te verschikken,
dat zij er ijlings haar voeten mee bedekt had
toen ik de kamer binnenkwam.
antwoordde ik ernstig. „Ik ben erg be-
1 wat er gebeund ie
is zeker iets vpr
snel toe.
„Het is eenvoudig allerellendigst."
Er viel voor ons weinig.te zeggen; ik maak-
de gebruikelijke opmerkingen; Corole zei mij
dat het lijk van dr. "Letheny naar New Orleans
zou overgebracht worden om daar in een fami
liegraf bijgezet te worden en bedankte mij zeer
erloops voor de hulp die ik aanbood.
„Jim Gainsay blijft hier nog een paar dager,
ogeren," zei zij. „Aardig van hem. maar ik zie
i verkelijk niet wat hij kan doen."
Er klonk een lichte wrevel uit haar stem die
mij verbaasde. Corole was geen vrouw om tegen
mannelijk gezelschap bezwaar te hebben.
„Huldah zorgt zeker goed voor je?" zei ik.
I 'imdat ik niets beters nst te zeggen.
J „O ja." ant-"^rdd "or^1- misnoegd Zij
doet haar werk even goed ai» anders. Lij is
<~lDie
het
van alles vreselijk overstuur geweest. Telkens
wanneer ik haar aanspreek, schrikt zij."
„Zou je graag hebben dat er iemand een paar
dagen bij je kwam?"
„Neen," zeide Corole bits. „Neen. Waarom?"
tiO voor het geval er iets gebeuren
mocht. Ik kan mij voorstellen dat je een beetjf
jenuwachtig bent."
Mijn verklaring klonk enigszins onbeholpen, en
ik bedacht mij dat Corole eigenlijk geen idee
had van hetgeen wij de vorige nacht allemaal
beleefd hadden. Even kwam mij die ondiepe
gesloten kast in kamer 18 ih gedachten, ik
stond plotseling op. ging naar een andere stoe'
toe en probeerde aan iets anders te denken.
„..Het is waar dat ik aan Huldah niets zot
hebben, als er iets mocht gebeuren," zeide Co
role. „Zij zou eenvoudig de dekens over haar
hoofd trekken en gillen. Maar dan is Jim er nog.'
Zij noemde de laatste naam enigszins met te
genzin, alsof zij wilde zeggen, „voor zover jf
wat aan hem hebt." en verviel toen in stilzwij
gen.
„Ik moet nu naar het ziekenhuis terug," zei
ik kort daarna, daar ik niet inzag dat mijn aan
wezigheid voor Corole overbelahgrijk was
„Ze hebben zeker geen idee wat er met het
radium gebeurd is'' merkte ze terloops np. toen
ik opstand
„Ne® 'V eet niet at ik -r'*an df-ke 'oet."
„Het ligt enigszins voor de hand om aas te
nemen dat degeen die mijnheer Jackson en
Louis vermoord heeft, dat gedaan heeft om
het radium te kunnen bemachtigen."
„Dat lijkt zo," gaf ik toe, „Wat mij betreft,
heb ik nog geen tijd gehad om over de verschil
lende mogelijkheden bespiegelingen te houden.
Het is een vreselijke schrik geweest."
„Denk je dat ze moeite zullen doen om het
radium op te sporen?"
„Ik heb er helemaal geen idee van," antwoord
de ik vinnig. Haar belangstelling voor het ra
dium ergerde mij. Ik vond het stuitend dat zij
zo weinig verdriet toonde. Al waren zij en dr.
Letheny misschien niet op al te beste voet ge
weest, zij waren toch nicht en neef en huisgei
ten geweest.
„Nu." bleef zij doorredeneren, „het lijkt alles
zo vreemd. Heb je niets gezien of gehoord ter
wijl dit allemaal gebeurde?"
Haar ogen, waarvan de pupillen groot en plat
en zwart glinsterden in de halve schemering,
flikkerden mij vol belangstelling toe.
„Neen," zeide ik kort. Ik had geen lust om mij
door Corole Letheny te laten uithoren. „Als ik je
met niets van dienst kan zijn, ga ik maar."
„Je behoeft niet zo'n haast te maken," ze
loom Zij geeuwde evên terwijl zij met eer
haaglijk uitrekken van haar leden zich in
gemakkelijker houding tussen de kussens
schikte.
„Goeden avond." zeide ik kort. „En je mag
vel wat licht maken!" Meteen stak ik de hand
aaar het koord aan de lamp, trok eraan en
groene licht viel op de rustbank.
Corole sprong met een verschrikt half woord
op, greep de Chineese tafelloper en trok die vas
ter over haar voeten.
„Goeden avond," zei ik nog eens en ging
heen
W urdl vei uulgdj
kabinetten. De regering als zodanig
blijft, maar de kabinetten wisselen-
En mèt de kabinetten wisselt ook het
beeld van het regeringsbeleid. Elk
kabinet heeft op de regeertaak zijn
eigen kijk.
Het zijn dus twee aspecten: de
duurzaamheid én de wisseling, en
beide moeten aan hun recht komen.
Er moet doorlopend geregeerd worden
regeren is vooruitzien, maar het
roept ons protest op, wanneer een ka
binet de schijn wekt, een volgend ka
binet te willen binden.
Het zou ons niet verbazen, wanneer
deze gedachten worden gewekt bij de
rapporten, zoals het Centraal Plan
bureau ze nu en dan publiceert. En
het kan met name het geval zijn bij
het jongste rapport, dat zelfs betrek
king heeft op de periode tot 1970.
WAARBIJ dan nog komt, dat er bij
ons een wat begrijpelijke huiver
bestaat voor plannen. Niet dat het
maken van plannen voor ons afbreuk -
zou kunnen doen aan het geloof in
Gods voorzienigheid. Het maken van
plannen kan het geloof aan Gods
voorzienigheid zeker onverlet laten,
mits wij in elk plan dat wij maken
maar plaats laten voor de voorwaarde,
waaraan Jacobus in zijn bijbelboek
uitdrukking gaf: „Zo de Here wil en
wij leven".
De huiver voor plannen vindt bij
ons zijn oorzaak in de omstandigheid,
dat het maken van plannen lange tijd
is geweest een typisch socialistische
aangelegenheid. Een socialist heeft
eens geschreven: „Wij leven in een
tijdperk van overgang van laissez-
faire (laat-maar-waaien) naar een
planmatige maatschappij", en evenals
zijn geestverwanten verstond hij on
planmatige maatschappij een
uitgesproken socialistische maatschap
pij, waarin het leven planmatig zou
zijn gesocialiseerd.
Dit voorop te stellen, nu wij ook
op deze plaats nog de aandacht willen
vestigen op het jongste rapport van
het Centraal Planbureau, achten wij
nuttig. Dit rapport heeft dus betrek
king ep de periode tot 1970, maar het
draagt de duidelijke kenmerken, niet
plan, maar van een globale
terreinverkenning of. zo men wil, van
een prognose.
IJET treft wel, dat, nagenoeg gelijk
tijdig met de verschijning van dit
rapport, een artikel is verschenen in
het maandblad „A.R. Staatkunde",
waarin aard en karakter van dit
bureau worden uiteengezet
Drs. F. W. Dirker doet in dit arti
kel duidelijk uitkomen, hoe het Cen
traal Planbureau, toen het in 1945 met
zijn arbeid begon, een andere functie
had dan het thans heeft. Het Centraal
Planbureau was gedacht als te zijn
„taakstellend" en dus kon het zeggen
wat naar zijn mening gedaan behoorde
te worden. Allengs echter is dit ka
rakter gewijzigd en thans beperkt het
Planbureau zich tot het geven van
bepaalde prognoses. In dit opzicht
heeft het Planbureau een coördine
rende en adviserende taak behouden
in dit opzicht ook is het Plan
bureau voor de regering uiterst
waardevol. Het Planbureau adviseert,
de verantwoordelijkheid blijft
bij de regering.
Welk karakter deze adviezen van
het Planbureau dan dragen? Wel,
deze adviezen hebben in het bijzonder
betrekking op de richting, waarin een
bepaalde ontwikkeling zich zal vol
trekken. Wat dit aangaat zijn tot dus
ver de prognoses van het Planbureau
bijna steeds achteraf door de feiten
bevestigd. En wanneer de werkelijk
heid achteraf bleek af te wijken van
de prognoses, dan golden die afwij
kingen bijna altijd de omvang van de
ontwikkeling en niet de richting van
de ontwikkeling. En die afwijkingen
over de omvang waren bijna altijd
veroorzaakt, doordat het Planbureau
in zijn ramingen al te voorzichtig was
geweest.
is onder het overwegen van dit
alles wel een gedachte bij ons
opgekomen, en wel deze:
Het karakter van het Planbureau
heeft zich dus allengs wat gewijzigd
en in plaats van de taakstelling is de
prognose op de voorgrond gekomen.
Beslissing en verantwoordelijkheid
zijn geheel en al aan de regering toe
gedacht. Het is aan de regering, die
immers moet vooruitzien, om plan
nen te maken, zij het op de basis van
de gegevens, haar door het Plan
bureau verstrekt.
Maar, zo dachten wij, dan moet men
zich ook afvragen, of het geen mis
verstand zou voorkomen en of het dus
geen voorkeur zou verdienen, indien
de naam van het Planbureau zou
worden veranderd, bijvoorbeeld in
Adviesbureau. De publicaties van het
Pla^hwr®!»" wouden or nr« bpslist niet
minder waardevol om worden.
