1955
KAVEEWEE
Mannenkoorzang moet een
eigen karakter krijgen
Maandag maandag
kalo derma
gelee EDB3
VRIJDAG 30 DECEMBER 1955
Maak op de laatste
dag van
daarna Uw sigaar
zal blijven
LEAOER 22 et-COMMODORE 26 et
BRILLANT 30 et
N.V. Karei van Waly*!
Slgarenfabrlaken-Rooaendaal
Eén van de 120 vermisten
uit Ellen weer thuis
Gisteren ls. na ruim tien Jaar ln Rus
sische krijgsgevangenschap te hebben
doorgebracht. Herman Nass. afkomstig uit
het grenscorrectiegebled van Elten, terug
gekeerd. Hij is gehuwd en heeft een
zoontje van tien Jaar, dat hij gisteren
voor het eerst zag. Nass is tot nu toe de
enige Inwoner van Elten die als vermist
werd opgegeven (in totaal 120) en toch is
teruggekeerd. Hij was artillerist bij de
bergjagers. Begin 1945 werd hij door de
Russische troepen krijsgegavngen ge
maakt
Tot 25 Jaar dwangarbeid veroordeeld,
werd hU 12 December op transport ge
steld, waarna hij op 15 December in het
kamp Friedland in West-Duitsland aan
kwam
Niet langer zoeken naar de effecten van
de liedertafelstijl
JV"OG NIET ZO LANG GELEDEN om precies te zijn 9 Juli 1955
schreef ik in ons Zondagsblad iets over de zang en het repertoire van
de Christelijke mannenkoren. Dit artikel was aanleiding tot enkele reacties,
voor het grootste gedeelte instemmend. Uit een enkele brief bleek echter
nog een verkeerd begrip in deze zaak en op herhaald verzoek wil ik daar
om nog iets meer over de mannenkoorzang schrijven.
Er wordt ln stukken over de koorzang maken, daar het alleen maar sentimenteel
nogal eens gesproken over liedertafelstijl is. Niets ls erger voor de mannenkoor-
en dat woord schijnt de interesse onzer zang dan sentimentaliteit, die ziekelijke,
zangkoren, speciaal de mannenkoren, te j overdreven gevoeligheid, die van een ge-
hebben U;t de reacties bleek me dat men bed een week filmidedje van een lady-
er eigenlijk geen raad mee weet en ver- crooner mAkt en van een Kerstlied t
onderstelde, dat thar.s geschreven goedezoetelijke love-song uit een nachtclub,
koorwerken over honderd Jaar ock met dit De zoete, lieve liederstafelstijl hebben
overwonnen net zoals we de old-finish-
woord zouden worden afgedaan.
Daarover behoeft men zich heus
bang te maken, want de goede koorwerken
zuilen nimmer worden gediskwalificeerd.
He* woord ..liedertafel" komt het eerst
voor in het begin van de 19e eeuw.
Kar! Ze.ter :n Berlijn en Hans Nagel
Zürich z>gn Liedertafels oprichtten. Dat
waren groeperingen in de geest
Engelse madrigaal-clubs en hadden zulk
een hoog kunstdoel.- dat aLleen bijzondei
ontwikkelde leden van mannenzangver-
gingen of componisten en beroepszan-
:s werden toegelaten. Maar hoe gaat het
a-k met dergelijke lofwaardige in-itla-tie-
i Dan wil iedereen er aan meedoen,
ook de minder onderlegden. Zo kwamen
plots ah ng overal Liedertafels uit d<
grond, die echter niet meer aan het hog<
kunstdoel konden denken en daarom meei
gezelligheidsvereolgingen waren. Of groe-
ingen die zoals in Duitsland of
heel populaire wijze een stimulan:
wilden zijn voor de vaderlandsliefde. Of
nu werkelijk kunstzinnig gezien iets
presteerde, was met meer belangrijk.
Het accent lag op het zoetelijke in harmo
nisatie en vertolking.
Als men thans over hedertafe'.stijl
spreekt, dan denkt men aan die
rse verwording van de oorspronkelijke
Liedertafel. Dan denkt men niet
kunst, maar aan een genoege!ijk-bij-el-
kaar-zijn-en-dan-gezellig-wat-zingen. Er
de componisten wilden die gezellige ge
zapigheid maar al te graag stimuleren me
die genoegelijke sfeer tegemoetko
mende werken. Een werkelijk artistiek
doel werd dus niet nagestreefd; een vrij
goedkoop effect was veel belangrijker. En
hoewel er zoals ik ook schreef ln het
Zondagsblad al heel wat ten goede ver
anderd is ln onze tijd. toch ontdekt men
nog steeds weerstanden op die weg tot
verbetering, tegenwerkende krachten die
èn in compositie èn ln zang èn in organi
satie bU het verouderde wiUen blijven. Het
is hun goed recht natuurlijk, maar dan in
besloten kring, niet in de openbaarheid
critiek wordt gevraagd en geleverd
Dan komt men namelijk ln contact met
het gehele muziekleven.
"e zo het genoegen (of de piicht) heeft
vele mannenkoren op concerten te beluis
teren zal in dit opzicht nog steeds tot
ontstellende ontdekkingen komen. Hij zal
zowel in de wijze van zingen als in de
repertoire-keuze vaak een artistieke stil
stand vinden. Men ontziet zich soms niet
zelfs klassieke werken romantische
liedertafeleffecten te geven. Of geestelijke
liederen worden alle en maar in een be
paalde klarakzin-nelijikiheid vertolkt. Het
iterlijke effect voor alles. Men noemt dat
in met gevoel met een sentiment, zingen
maar het ls een vals gevoel. Mei werke
lijk sentiment heeft bet ook niet veel te
T~\E KOMENDE MAANDAG, de eerste Maandag in het nieuwe jaar, zal
voor onze krant, en dus ook voor onze lezers, een maandag zijn.
Niet dat wij ons op die dag meer nog dan anders zullen laten vermanen.
Maar de Nederlandse dagbladpers heeft die dag uitgekozen om een begin
te maken met het gebruik van de nieuwe spelling. En in de nieuwe spel
ling worden de namen van de dagen en van de maanden niet. als voorheen,
met een hoofdletter, doch met een kleine letter geschreven.
Het zal dus Maandag zover zijn. Niet dat wij naar dat ogenblik hun
keren. Aan de andere kant: dat we nu pas met de nieuwe spelling be
ginnen en er al niet vroeger mee begonnen zijn, vloeit niet voort uit een
begeerte onzerzijds om de zaak zolang mogelijk op te houden. Maar de
nieuwe spellingsregeling regelt wel veel, doch lang niet alles. Vandaar
dat enkele maatschappelijke groepen met elkaar over de meest wenselijke
spelling te rade moesten gaan. Dit overleg is er ook geweest binnen de
Nederlandse dagbladpers met het resultaat, dat de kranten (voor zover
niet al in een zekere voorbarigheid over stag gegaan) Maandag gaan
starten.
"PkESTIJDS hebben wij onze bedenkingen tegen de nieuwe spelling al
geformuleerd. Zij bracht binnen ons volk maar ten dele de eenheid
en ook de eenvoud, die wij behoeven. Aan de andere zijde was naar onze
overtuiging tè omzichtig gezocht naar een compromis met de Belgische
Vlamingen. En de Belgische Vlamingen laten zich. zoals bekend, nogal
eens leiden door gevoelens, die men niet als pro-Waals kan aanduiden.
Het gevolg: straks zitten wij met woordbeelden, waarvan de logica ons lang
niet altijd toespreekt.
Er is dus gerechtvaardigde critiek. Maar aan de zaak zelf kan en
mag dit niet meer veranderen. De nieuwe spelling is er. Zij wordt reeds
geschreven in de ambtelijke stukken en zij wordt al geleerd op de scholen.
De krant, die in andere aangelegenheden zo graag voorop gaat, mag nu
niet langer achterblijven.
Het zal, als met alle nieuwe spellingen, een kwestie worden van
wennen. We zullen weer het een en ander moeten leren en we zullen
weer het gevoel hebben, in de schoolbanken te zitten. Moge het gepaard
gaan met een gevoel van jeugdigheid en van onbevangenheid. In elk geval
zullen we geduld moeten hebben en lijdzaamheid: geduld zal de lezer
en zal de lezeres ook moeten hebben met de krant, die voor dezelfde pro
blemen staat als ieder ander.
De gedrukte lijvige woordenlijst zal een vertrouwde gast worden
op onze tafel en er zal dikwijls in gebladerd moeten worden. Verwonde
ring, verbazing, ja zelfs ergernis zullen daarbij wel eens ons deel zijn.
Moe en zij echter nimmer tot wanhoop uitgroeien: tegen die tijd trouwens
zullen we het wel weer onder de knie hebben.
HOPEN WIJ SLECHTS, dat deze nieuwe spelling nu ook geruime tijd
de laatste mag blijven. Dat hebben wij wel verdiend na de toch altijd
nog lichte critiek. Zelfs de Eerste Kamer, anders ook in deze zaken geen
college van frivole luchthartigheid, is ditmaal met de nieuwe spelling
spoedig accoord gegaan. Dat is wel eens anders geweest. Toen in 1947
de Tweede Kamer de naamvals-n liet vallen, was dit voor de Eerste Kamer
in het geheel geen reden, hetzelfde te doen: zij handhaafde de naamvals-n.
althans voor de redevoeringen der eigen leden. Wat de ministers in de
Eerste Kamer zeiden, kwam zonder naamvals-n in de Handelingen....
Men heeft dit niet korter dan vyf jaar volgehouden.
En om te bewijzen, hoe voorzichtig men met al deze zaken moet zijn,
het volgende- Het deftige Engelse blad The Times bevatte emge tyd ge
leden een artikel over de geslachten der woorden. Het woord maan.
schreef het blad, is mannelijk. Maar al spoedig kwam een lezer voor de
dag. die het hiermee bepaald niet eens was. Deze lezer kon zich beroepen
op de dichter Shelley, die in het jaar 1820 tot de volgende poëtische taal
kwam: „That orbed maiden with white fire laden, whom mortals call
the Moon" (die met blank vuur geladen omcirkelde maagd, door mei
de maan genoemd). En bij een andere gelegenheid noemde dezelfde Shelley
dezelfde maan „een uitverkoren zuster van de geest".
Zo ziet onze lezer en onze lezeres, dat we niet voorzichtig genoeg
kunnen zijn. Maar enfin, op Maandag, pardon: op maandag, zullen we
he* wel merken.
meubelen en de melodramatiek
Feith's .Julia" hebben
sommigen bij deze dingen zijn blijven stil
staan n .«li ik niemjnd kwalijk. Maai zij
hebben dan niet meer het recht hun
stem te laten horen in deze tijd, die iets
anders vraagt en iets anders nodig heeft.
Dringend nodig heeft zelfs Onze tijd
raagt bovenal karakter, ook in de kunst
En onze christelijke mannenkoren zullen
op dit gebied de toon moeten aangeven,
net als de Evangelische koren in Duits
land dat doen. Dus niet langer zoetten
naar het uiterlijk effectvolle of
roomse kerkelijke romantiek, maar zoeken
naar een eigen stij'l, die gevonden kan
worden in de kracht van de polyphon-ie.
Wil die polyphonie echter goed worden
uitgevoerd, dan zullen vele dirigenten
moeten worden herschoold en di
vooral wat betreft stemplaatsing en stern-
vorming wel het een en ander moeten
gebeuren-
En hier ügt een taak niet alleen voor
de mannenkoren, maar ook voor de Kon.
Bond van Oir. Zang- en Oratonumver-
enigingen. Deze organisatie zal een stimu
lans moeten zijn, zal zich meer dan
tot heden het geval is bewust Tnoeten
worden van haar enorm vwantwoorde-
lijke taak .ten aanzien van de koorvoor-
liohting en zal tevens haar bibliotheek
moeten uitbreiden met nieuwe werken,
waartoe opdrachten dienen uit te gaan
aan componisten, d.w.z. aan componisten
die iets te zeggen hebben en die inder
daad kunnen meewerken aan de vorming
van een nieuwe Nederlandse protestantse
mannenkoorlitera-tuur in bovenvermeldej
In mijn vorig artikel noemde ik al
enkele namen. Die van Henk Badings wil
k nog eens extra onderstrepen. Want
de kring van het protestantse koorleven
wordt hij nogal eens vergeten, terwijl hij
t-igeolijk de leidsman moest zijn. Welk
mannenkoor zong al eens zün volkslied-
bewerkingen
Er moet wat gebeuren op het gebied
ïer mannenkoorzang, ook wat betreft het
eeftijdspeiil der leden. Dat kan alleen
door een totale koerswijziging en door
iet aantrekken van jonge, frisse èn m u -
ti ka le krachten in de .eiding. Het utt-
fcindelijke doel van alle christelijke man-
r.eokoren moet zijn het Soli Deo Gloria.
Niet de eer van de dirigent dus. of de
eer van het koor. In dit opzicht stichten
muziekconcoursen van christelijke koren
heel wat kwaad. Dat wil zeggen: de
gan-is-atoren bedoelen het wel goed-, n
de koren zien elkaar te veel als rivale
plaats van als eikaars medewerkers in het
streven naar verbetering. Zij allen behoren
Gods medewerkers te zijn en dan bestaat
geen afgunst of een elka-ai
*t een hoger aantal punten. Het zingen
wordt nog vaak beschouwd als een recla-
jstunt, waarbij men verkoopkracht no
dig heeft. Verkopere hebben we echter
et nodig op muziekgebied, wam zij plei-
n voor alles als er maar geld mee te
verdienen is. Sterk karakters zijn er nodig
uizikaal niet zijn blijven stilstaan,
op verantwoorde wijze met hun tijd
zijn meegegaan
Corn. Baaoski
Parade ran
Cijfers
in Rusland
Opperste Sovjet, keurden de begrotings-
net volgend Jaar goed.
Wij kennen Rusland hoofdzakelijk door
zijn imposant machtsvertoon op defensie'
gehied, maar wat de werkelijke econo
mische situatie betreft, blijft het bij gis
singen. bovendien sterk gekleurd door de
politieke bril. De leidende figuren, vanaf
Stalin, toveren ons „vijf jarenplannen"
duizelingwekkende cijfers be
treffende de productie van zoveel mil-
lioen ton ijzer, zoveel steenkool en 6taal
zoveel olie. Deze cijfers kunnen voor
binnenlands gebruik in de Sowjetunie
grote politiek-
't Verklaarde
uitzicht
maakt handen zacht alt fluweel
propagandistische
waarde zijn, een
objectieve outsider
zeggen deze cijfers
niet veel. Voorna
melijk om dezt
reden, dat het nie
geraden schijnt in officiële rapporten t<
gaan onthullen, als het met de product-.»
mis gaat en de beoogde productie van bij
voorbeeld 45 miOJioen ton staal niet word-t
bereikt.
Een minister of andere hoge politieke
functionarissen, de directeur van een grote
fabriek, zullen zeker wel uitkijken, alvo-
s een economisch beeld te geven. h»~
Ik voor het aanzien der Sowjetun
n-ig flatteus zou zijn. Niemand mind
i Malenkof zelf en vóór hem Ben
heeft moeten ervaren, hoe snel. soms zelf»
grondig aan iemands persoonlijke „vijf
jarenplan voor de macht" een einde kan
worden gemaakt. Dat doet dan
de re. machtiger Rus. Ergo ligt het niet
de hand. dat de. door Rusland
strekte, cijfers werkelijk objectief zijn.
Wij moeten dus maar geloven, dat
de diverse vijfjarenplannen in de Sowjet-
70 millaoen ton olie wordt ge
produceerd. In vorige rapporten wen
reeds het accent gelegd op verhoogd'
machinebouw, verhoogde mechanisatie ei
electrificatle. Dj bewonderaars van he
communistische stelsel dienen zich echter
af te vragen, of er in de periode 1918
1956 werkelijk van communisme sprake
in die zin. dat voor de gewone arbeider
een gelijkschakeling op economisch ge
bied heeft plaats gehad.
Het moet - aangenaam zijn in Russische
bladen te lezen over de productie van
zoveel mi'lllioen ton steenkool, ijzer, staal,
olie. maar zijn de prijzen der eerste le
vensmiddelen zó gesteld, dat men met
zijn loon behoorlijk kan rondkomen? Er
gert de arbeider er zioh niet aan. dat ln
een communistische staat grote verschil
len in inkomsten zijn blijven bestaan?
Uit de verslagen van onze medewerker
Van Sprang krijgt men de indruk, dat ln
de Sowjetunie veel goederen worden ge
fabriceerd. prijkende in de etalages, maar
die zelfs tegen een lage prijs onverkoop
baar zijn. Ondanks de. uiteraard demon-
straterende. cijfers van de communistisch
ingerichte Sowjetunie. menen wij toch al
tijd nog, dat het leven jn de Ver. Staten,
waar de wetten van vraag en aanbod
gelden, voor de Amerikaanse arbeider
„nóg voordeliger" is. De objectiviteit ge
bied te erkennen. d®t Rusland aanvanke
lijk hoofdzakelijk een landbouwetaat was,
en in goed 35 jaar de weg is opgegaan
naar een sterk geïndustrialiseerd land.
Thans bloeit er de zware industrie en de
landbouw is gemechaniseerd.
Mede gericht op de propaganda voor
het buitenland is het cijfer voor de defen
sie. Die zou met tien procent verminderd
zijn. Hieruit zou een onnozele zelfs nog
gaan constateren, dat de Russen uit puur
pacifisme reeds de weg opgaan van een
geleidelijke ontwapening. Insiders gaven
hierover o.a. als verklaring, dat het bud
get voor de defensie verleden jaar met
het zelfde bedrag was verhoogd en aan
gezien de Russische groothandelsprijzen
zijn gedaald, men ook hier
Onderwijzers tegen
de atoomwapens
Op het congres der Ned. Onderwijzers
Ver. ie Hilversum is een motie van de
afdeling Amsterdam met grote meerder
heid aangenomen, waarin er bij de rege
ring op wordt aangedrongen haar verte
genwoordigers in de V.N. krachtig te doen
ijveren voor een algemeen verbod tot het
vervaardigen en in voorraad hebben
andei
het
ólelichaam.
Op de vergadering werd voorlezing
daan van een brief der Sowjet-onderwij-
zersorganisatie. 'Namens het congres werd
een antwoordschrijven aan deze Russische
organisatie gezonden, waarin eveneens ge
tuigenis werd afgelegd van de vredesw.'
der Nederlandse collega's.
Gasvers.ikking vijftig
maal doodsoorzaak
In het bijna afgelopen jaar zijn vijftig
mensen om het leven gekomen door gas-
verstikking. Hoewel dit cijfer hoger is
dan dat over 1954, is het totaal geregi
streerde ongelukken met gas van 212 in
1954 tot 203 gedaald.
e helft. 46 pet. der ongelukken
rijten aan een poreuze of on
deugdelijke gasslang.
Rotterdamse primeur
Prot. gesprekshuis voor
Rooms-katholieken
Ver. Piolesi. Nederland nam
nieuw iniiialief
In Rotterdam-Zuid is thans 1
geeprekscentrum voor Roomskatholieken
met de Protestantse kerken opgericht
Een Hervormde predikant zal wekelijks
spreekuur houden voor Rooms-katholie
ken, die iets van het Reformatorisch
denken willen weten. Dit is de eerste
stap, die de vereniging Protestant Ne
derland zet op de weg om de vele Rooms-
katholieken die hun eigen kerk hebben
elaten. in aanraking te brengei
pet Protestantisme.
T- -*n bijeenkomst ln een der zalen
Maranathakerk aan de Hillevliet
is gisteravond een bespreking gehouden
raar bij ds Chr. J. Ga-11 uit Den Haag.
de voorzitter van het hoofdbestuur, een
uiteenzetting gaf over het streven der
vereniging n-1. om meer bekendheid te
geven aan de waarden van het Reforma-
irisch belijden.
De vereniging ls Interkerkelijk, maar
•wust Calvinistisch. Zij telt geen vrij
zinnige leden, maar wel lidmaten van de
Geref Kerken, de Chr. Geref. Kerk. Ge-
ref. Gemeenten en Hervormde Kerk.
Interacademicaal theolog
congres te Nijmegen
Van 4-6 Januari zal te Nijmegen het
Jaarlijkse congres worden gehouden van
de VSTF, de stichting verenigde studen
ten ln de theologische faculteiten in
Nederland, waarbij alle theologische fa
culteitsverenigingen van de universitei
ten en hogescholen in Nederland zijn
aangesloten.
Het congres zal dit jaar geheel zijn
gewijd aan het onderwerp: „De eschato
logie". Prof dr J. N. Sevenster (Amster
dam), prof. dr Th. L. Haitjema (Gronin
gen». dr P. Schoonenberg (Nijmegen) en
prof. dr H. de Vos (Groningen) zullen
dit onderwerp bespreken.
In het programma is ook een toneel
avond opgenomen, waar de toneelgroep
„De Fontein" een opvoering zal geven
„l'Annonce faite a Marie" van Paul
Claudel.
Beroepingswerk
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen: naar Oosterbeek Joh.]
Poort te Koudekerk a. d. Riin; naar Led-
den ca-nd u t» te Doettn-j
chem (voor Oosterse studenten).
Be.i,inU: voor Andel (N.B. toez.) H.
Po! te Wi'nis; voor Sneek S. v. d. Bos te
Beroepbaarstelling: M. J. Golsj
vlc. te Eindhoven. Guido Gezelleweg.
Geref. Gemeenten
Tweetal: té Zeist J. B. Bel te Krab-
bend-ij-ke en A. Vergu-nst te Corsica
(U.S.A.).
Gemert. Den Bosch; P. Joostei
(Advertentie).
Vrouwen
Vrouwen hebben vaak moeilijke en
pijnlijke tfjden Zij kunnen deze aan
merkelijk verlichten, ja, die pijnen
doen verdwijnen door het gebruik
van Togal, de grote pfjnverdrtjver.
Togal is onschadelijk voor hart,
nieren en maag. Bij apotheek en
drogist f 0.95. t 2 40 en f 8.88
Dr B. de Goede te Arnhem, tweede
op de voordracht, is gisteren door de
Utrechtse gemeenteraad benoemd tot ge
meente-secretaris. Hij volgt dr J. de
Lange op. die op 1 April met pensioen
Dr De Goede is thans hoofdadmini
strateur bij de provinciale griffie in Gel
derland.
kunstje heeft uitgehaald. Het cijfer van
102 milliard roebel voor defensie mag
toch altijd nog zijn! Ook werd
op gewezen, dat de jongste Russische
begroting de cijfers voor defensie als
verlaging voorstelt, maar volgens het
principe ,,1'art de grouper les chiffres"
dragen andere sectoren der Russische eco
nomie mede bij aan de militaire inspan
ning. Economisch nog niet, maar op het
gebied van de defensie zeer'zéker we-1,
Sowjetunie met haar satellieten
éen latente bedreiging voor de Ver. Staten.
Atoombom-men, geleide projectielen, reus-
achige bommenwerpers hebben het mili
tair-strategisch beeld geheel gewijzigd.
Maar zo juist wordt in een order aan de
Amerikaanse luohtniacht bepaald, dat het
productieprogramma drastisch gewijzigd
worden. Dit betekent: meer speciale
vliegtuigen, meer geleide projectielen om
tegen het gevaar van een eventuele atoom-
aanval opgewassen te zijn. Na de misluk
king van „Genève" is men op het Witte
Huis ndet zo gelovig meer in een Russische
coëxistentie. In deze periode van koude
oorlog, nu eens iets warmer dsn i
hitfcig, wil Amerika blijkbaar onmiddellijk
goochel- de paraatheid opvoeren.
ZATERDAG 31 DECEMBER
Hilversum I, 402 m. KRO: 7 00 i
7j10 Gram. 7.30 Kerstliederen 7.45 R
gebed en Ut. kal' 8.00 Nieuws en v
8.15 Gxam. 9.00 V. d. huisvrouw 10.0
kleuters 10j!6 Gram. 10,30 Ben je zestig?
11 00 V d zieken 12.00 Angelus 12 03 Ai
muz. 12 30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Gram. 1256 Zonnewijzer 13.00 Nieuws
Accor-
14.40
6 00 Kron. v. letteren, en kun-
n 16.40 Harmonleork. 16.00 De schoonheid
het Gregoriaans 16.30 V. d. jeugd 17.00
Musetteonk. 1720 V. d. jeugd ltf.OO Gram.
tr. octet 10.00 Nieuws 19.10 Verz.
d. militairen 20.00 Lichtbaken 20 20
Grootboek 1955 21.10 Oudejaarsavond-progr.
22.30 „Per saldo" 23.00 Nieuws 23.15 Nieuws
ln Esperanto 23.25 Gram. 23.45 Te Deum
en Gebed 34.00 Nieuwjaarstoespr. 0.04'Gram.
0.'15 Gevar. muz. NCRV; 0.30 „De zekerheid
~~jgjj| toespr. 0.452.00 Gram.
i II, 298 m. VARA; 7.00 Nieuws
7 28 Gram. a.00 Nieuws 8.55 V.
9.10 Gw
>iano 120.0 Orgelspel 12.30 Land-
meded. 12.33 Gram. 13.00 Nieuws 13.15
VARA-varla 13.20 Svlngmuz. 13 45 Sport-
Je 14.00 V d. Jeugd 14.35 Muz. caus.
14 50 Gram. 15.20 Gronings progr. 15.45 Ra-
Philh. ortc. 16.35 ..Het Volle Pond".
1650 Gram 17.16 ..Het jaar draait voorbij.".
iGj00 Nieuws en comm. 18.20 Amus. muz
Regeringsuitz Atlantisch Allerlei: Een
ider over de 16 landen van het Atlan-
Pact 19.00 Artistieke Staalkaart VPRO;
19.30 Oudejaarsavonddienst 20.50 ..Dit Ji
20.55 Nieuw
22.00 Gevar. progr
drempel" 24.00
15 Filmscèr
•ond In St. Gern
Prés" 22.16 „Zij zijn niet thuds
New Yes
New Year"
1.00
17j16 Ver
-evar. progr. 19.30 Dans
10.24 Sport
VARA: 2046 Act. 20.30 Ce<
„Weet juffrouw Letlheny waar hij ds?" dirong ik
gretig aan.
„Blij-kba-a-r niet." Het wa9 dr Hajek die antwoord gaf.
„W-i-lt u op mijn vragen antwoorden?" vroeg de chef
luid-
„Op een andere keer," zeide lk ongeduldig. Begreep
de man dan niet wat van het dringendste belang was?
„Wanneer heeft juffrouw Letheny hem het laatst ge-
Dr Hajek schudde het hoofd. „Zij heeft hem sedert
vannacht ongeveer half één ndet meer gezien
De chef stond op. „Hoort u nu eens! Wij kunnen ons
nu niet meer met grapjes ophouden." begon hij te
„O. weest u toch alstublieft still" Het kan zijn dat
ik een enigszins geprikkelde toon aansloeg. In elk
geval werd de chef purperrood. „Begrijpt u dan ndet."
maakte ik hem op verstandige wijze duidelijk, „be
grijpt u dan niet dat wij dokter Letheney moeten vin
den? Dat er veel van afhangt of wij hem vinden?
Voor zover wij weten, heeft hij het besluit genomen
om het radium weg te nemen, misschien heeft hij
Ik haperde opeens, verschrikt over de letterlijke
waarheid van mijn woorden.
De chef was er gauw bij om mij aan mijn woord
te houden.
„Dus u heeft al uw mening gevormdl En terecht
ook. Het is heel duidelijk dat die Letheny er met het
radium vandoor is." De ohef begon zowaar in de han
den te wrijven en te glimlachen. vZo, vertelt u ons nu
eens, zuster, waarom u dokter Letheny van deze mis
daad verdenkt."
„Maar ik verdenk er hem niet van!" riep ik wan
hopig uit. „Ik heb nog geen tijd gehad, om iemand,
wie ook. te verdenken. De reden waarom ik over dok
ter Letheny sprak, gelijk ;k gedaan heb. is dat hij
de behandelende geneesheer is; hij wist meer van
mijnheer Jackson's toestand dan wie ook van on*
Het kan zijn dat hij tot het besluit Is gekomen dat
het radium geen goed deed en het om die reden
weggenomen heeft Het lijkt mij dat onze handen zon
der hem gebonden zijn."
Een ogenblikje, chef," merkte een van de snug
gerste leden van het bestuur op „Als wij eens naar
uw denkbeeld handelen en met het onderzoek wach
ten tot die man hoe heet hij ook weer?"
„Lance O'Leary vulde de chef hem nors aan.
..Tot d>c Lance O'Leary hier is. U schijnt groot ver
trouwen in hem 'e stellen en
„Hij en ik werken a!ttjd samen." merkte de chef op
„HU is op het ogenblik ln de stad." vervolgde het
bestuurslid, sirth tot mij richtende.
„Ik vind het best." zei de chef. „Ik heb hem ge
seind en hit zal met de middagtrein hierheen komen
Wij laten alles bewaken en kunnen de kamer precies
zo aten als wij die gevonden hebben
..Dan behoeven wij hieT ook met langer te blijven."
merkte een lid van het bestuur op. met vee! beweein**
onstaande en een beetje schoppende om zijn broek
over zijn dikke kuiten naa- beneden te schudden „Ik
moet naar mijn kantoor En. hoor nu eens. dokter Bal-
man en u. de anderen natuurlijk zeggen wij nde*
dat het uw schuld is geweest
„Nu. He wü hopen van niet!" viel ik hem kribble
in de rede
.Uw schuld is geweest." herhaalde hij. mij sfcren»
aankijkend". Maar met dat al had het nie-* meger
gebeuren. Er is hóer ergen* iets niet phi-.s Wii heb
ben vijf en zestig duizend doNer» v*v>r een heel gram
-adium iHiwegevori en rie nu «erv» wa' er gehemd ia!"
De andere bestuurleden schudden hun dikke wan
gen met instemming.
.U schijnt te vergeten." merkte ik enigszins scherp
op. dat er ook gisteravond een moord ln het zieken
huis is gebeurd, die voorkomen had kunnen worden
als wij een gasleiding voor geval van nood hadden
gehad. Wij hebben een groot deel van de nacht zón
der liioh-t gezeten."
Dit was niet geheel en al waar, aangezien de moord
naar mijn stellige overtuiging gepleegd was vóór 'het
licht uit was gegaan, maar de kwestie van de gaslei
ding voor geval v-an nood had tot veefl gewrijf tussen
het bee tuur en de staf aan! eiding gegeven en het ver
heugde mij op te merken dat het gehele bestuur er in
zijn wiek geschoten uitzag toen de een achter de an
der de kamer uit waggelde.
„Een kostelijk stelletje," merkte de chef goedkeu -
„Dus moeten wij niets doen vóór die speurder er
is?" vroeg ik ongeduldig
„Het schijnt zo." zeide dr Balman vermoeid zuch
tende.
„Ja. en ale wij niets doen ls da', genoeg." zeide de
chef wiens naam. terloops gezegd. Blunt b'.eek te zijn.
„Wanneer Lance O'Leary zijn tanden eenmaal ln tets
gezet heeft, is het zo goed als klaar. Ik zou daarvan
kunnen vertellen
„Als wij dokter Letheny maar konden vinden," dacht
Wi,
Uet
ik. hardop. „Het is zo vreemd dat hij op zo'n manier en
op zo'n tijd verdwenen hs."
„Misschien is dat ndet zo vreemd als u denkt."
merkte chef Blunt op. „Er zijn er meer die graag
met ongeveer vijf en zestig duizend dollar op zak
zouden willen verdwijnen Zegt u eens. hoe ziet dat
radium er eigenlijk uit? Hoe kan iemand dat mee
nemen? Zal hij er geen brandwonden door oplopen?"
„Het wordt vervoerd in een klein stalen kistje dat
opzettelijk gemaakt is om het te beschermen en ook
•ie mensen." legde dr Balman uit
Toen ik naar hem keek. werd ik getroffen door zijn
ongelofelijk afgematte en verwezen gezicht, een In
druk dlie nog versterkt werd door een blauwe plek
op zijn ene jukbeen, die donker, purperkleurig -groen
Hegon te worden. „Het is lastig goedje om aan de
man te brengen." voegde hij er in gedaohten bij.
„Nu, wij zullen morgen wel wat meer te weten zijn
gekomen," zeide de chef gerust. „En let op mijn
woorden, die Letheny heeft er iets mee te maken.
Iemand verdwijn* niet zo maar. Middele-wii! zuüen
wij kamer 18 bewaken en er iedereen van weghouden
En laat niemand het ziekenhuis binnenkomen of hei
„Geen bezoek", vroeg ik. met de eerste schakerins
•an instemming in mijn stem tegenover de chef tot-
lusver
„Geen bezoek." bevestigde hij
„En intussen" zeide d^- Ba'.man, „moeten de z3ken
bun gewone ga-iz gaan Niet waar. zuster Keate?"
„Zeer zeker Maar dokter Balman u denkt toch
niet dat dokter Letheney mijnheer Jackson gedood
heeft en er met het radium vandewr i-s
„Stellig niet." zeide dr Balman „Er is niets om zulk
een vermoeden op te gronden
„Wees daaT ruet al te zeker van." mompelde chef
Blunt uit de diepte van het telefoontoestel.
Het duurde enige ogenb! kken vóór dr Balman en
dr Hajek afgesproken hadden hoe zij het werk van
dr Letheney onder elkaar zouden verdelen, voor het
geval, dit zeiden wij voorzichtigheidshalve
dr Letheney die dag n-iet in het ziekenhuis terug
kwam, terwijl chef B-luwt zo goed gebruik van de
telefoon ma-akte, dat hij ons na verloop van enige
miiniu-ten kon verzekeren dat dr Letheny binnen vier
en twi-nti-g uur gevonden zou worden.
Ik vond di't een enigszins krasse voorspelling, maar
zen niets. Ik verliet de grote spreekkamer en 'liep naar
de zuidelijke vleugel toe-
Het strekte de routine in het zieken/huis tot eer, dat,
behoudens zekere zenuwachtigheid van de zusters,
aile3 Mep gelijk het behoorde. De patiënten hadden
nun morgenbad gehad, overal was ontbeten en de
kamers waren gedaan en de tucht was over het alge
meen gehan-ihaaid.
He: dient echter tot niets om te zeggen, dat allee
gelijk gewoonlijk was, want dit was niet het geval.
Het was die ochtend donker en koud, de tempera
tuur was plotseling gedaald, zoals na een onweer meer
voorkomt. De electrische leiding was nog niet hersteld
en in de gang hingen op geregelde afstanden lan
taarns. Zuster Dotty was voor één keer zo verstandig
geweest om het aantal meisjes dat dienst had, te ver
dubbelen en de blauwgestreepte rokken en witte
schorten van leeriing-verp'.eegsters en het streng-e wit
van gediplomeerde zusters schemerde overal, waar
men heen keek.
Tcrt dusver was -het ons gelukit het beridbt
moord voor onze patiënten stil te houden, m
tuurlljk hadden zij gemerkt dat er 's nachts iets bij
zondere aa-n de hand was geweest, en verscheidene
hunner waren heel druk en ontdaan en verzochten
naa-r een andere vleugel overgebracht te worden, wat
wij natuurlijk niet konden doen.
Wij hielden de kraniten voor hen weg, maar
de kleinere onaangenaamheden van de dag wa
aanhoudende getelefoneer van ongeruste famili
begon, zodra de ochtendbladen uitgekomen war.
O.'ja. de kraniten verschenen met extra edities met
allerlei praatjes en mededelingen, waaruit men moest
opmaken dat ons ziekenhuis ongeveer het midden hield
tussen een kostschool en een hol vol ongerechtigheid.
De ongelukkige indruk werd versterkt door portretten
van verpleegsters in verband met de moord een di
radium-dief stal-
En ondanks onze pogingen om het werk zijn gewon»
gang te laten gaam, ondanks opgeruimde kamers ei
keurig gedane ganeen en zorgvuldig bijgehouden lijs
ten. hing er een zekere somberheid in het ziekenhuis,
een gevoel van iets onheilspellends, waarvan de zui
delijke vleugel het middelpunt was
Kamer 18 was gesloten en werd bewaakt door een
boom van een poln-tie-agent, diie onverzettelijk voor
de deur op een stoel zat, maar dat einde van de gang
werd door ieder geschuwd, en toen een van de zustere
naar kamer 17. er tegenover, moest of naar de kamer
"maast. 16. kwam zij er ongegeneerd voor uit dat zij
Wever een van de andere zusters als gezelschap had
De advokaot van de oude heer Jackson was onver
wijld van het d-ama verwittigd, naar ik vernam, en
hij had op zijn beurt de enige fam'Ue van de dode
ermee in kennis gesteld, twee neefs. die ergens in het
xisten van het land woonden-
Het was een vreemde avond en nacht geweest, zelfs
vóór de tragische gebeurtenissen: dat merkwaardig
diner bij Corel* aan huls. waar iedereen zo vreemd
opgewonden en gespannen had gekeken, onze wande
ling terug naaT het ziekenhuis door de benauwende
warm'e. Maida's bekommerde verstrooidheid, mijn
elzen innerlijke onrusrt. het onweer. En nu schoot
mij w""r iets ie binnen, zo plotseling en overweldi
gend dat ik opsprong de man tegen wie ik opge
botst was daaT op de hoek van het bordes! Wie was
hij geweest? Wat had hij daar gedaan?
En toen, natuurlijk, dacht ik ook aan het platte,
gladde voorwerp dat ik aan de rand van de boomgaard
gevonden had, onder het keukenraam.
Duitse TV-pi
16.30 V. d. kind. 17.10 In
17.16 Progr. overz. 20.00
l tijd 2045 Ballet
TV-progr. (Vlaams). 17 00—18 00 V
d jeugd 19.30 Nieuws 19.55 ..1955 ln beeld"
2045 Tekenfilms 20.40 .4055 in beeld" 21 10
ivondprogramma
Kruiswoordraadsel
302
Ho lzontaal: 1 Verheugd, 4 tollelgereed-
schap, 7 rondhout. 8 dier. 10 stuk hout, 11
boom. 13 gramschap, 14 boomloot, 13
dichtbij. 16 de oudere, 17 plat ovalen vat,
19 krachtig, 20 zangnoot, 21 plantenge
slacht. 22 man. 24 de naam onbekend. 25
staf. 26 Russ. gewicht.
Vertikaal: 1 Vrijpostig, 2 bergplaats. 4
uitgebakken stukje vet. 5 vissoort. 6 ad-
•okaat. 8 vreemde munt. 9 naaldboom. 10
gewicht. 12 hinderlijk, 14 god der liefde,
16 rustig, 18 vaartuig. 19 wintervoertulg,
21 radio-omroep, 23 bijwoord, 24 thans.
Oplossing vorige puzzle
a.
Horizontaal 1 Kader. 6 bagatel, 8 Po, 9
?s, 10 uk, 12 Ulm, 14 gil, 15 Isis. 16 pose,
sta. 19 Ate. 20 te. 21 moe, 23 e.d., 24
rooster. 27 sater.
Vertikaal: 1 Ka. 2 ago. dans, 4 ets,
re. 6 bolster, 7 luister, 8 puist, 11 kleed,
13 Mia, 14 Goa, 18 kost. 21 moa. 22 été, 25
23 er.
21.25
NTS:
.35—23.20 „Mensen komenmensen
gaan", filmprogr.
Engeland. BBC Home Service. 330 m. 12.00
Dansmuz 1C30 Gram. 12.56 Gevar. progr.
13.25 Have a Go! 13.55 Weerber. 14.00 Nieuws
14 10 Gevar. progr 16.10 The Blue and the
Grey 1640 Sport 17.05 Gram. 17.15 Orkest
concert 16.00 V. d. kind. 16.55 Weerber.
19 00 Nieuws 19 10 Soort 19.30 Amus muz.
20.16 Onbekend 20.30 Interv 21.00 Gevar.
progr. 22.00 Nieuws 22.15 Hoorspel 23.30
08 ..Hopes for
Engeland. BBC Light Programme. 1500 en
247 m. 12.00 Gram. 1(2.45 Koorzang 13,16
Dansm-uz 10.55 Sportparade 14 16 Gram. 14.45
'.00 Onkestconc. 16 45 Sport
progr. 18.00
'nïï:;.
Dansmuz 4 005.30 Dar
Frankrijk. Nationaal Programma. 34?
12.30 Gram. 13 00 Nieuws 14 05 Nieuws 14
Symph. ofkest 16 40 Gram. 16.55 Kamerm
17 55 Gra»i 18.16 Pianorecital 18 30 Amer
uitz. 19 00 Voc;
Amus. muz. 20
23.45—24 00 Nie
Brussel, 324 m. Hl .45 Gram 12.30 Weerber.
12.34 Gram 13.00 Nieuws 1346 Radio-Alma
nak 14.30 Journ 16.00 Gram. 16.00 Accor-
En Seconde Audition 16.09 Bel Canto 17.00
Nieuws 17.16 Jazzmuz 18.38 Gram. 19.30
Nieuws 20.00 Gevar. muz. 31.30 Gram 22.00
Nieuws 22 4 5 Gram. 22.56 Nieuws 23.00 Dans
muz. 0,021.00 Gram.
BBC. Ultz. voor Nederland. 17.45—18.18
Nieuws. Overzicht van het. jaar (op 224 en
