OVERPEINZING KERSTMIS 1955:
Besteden wij onze materiële welvaart goed
JUIST IN DE FAMILIE MOET
HET FEEST ZIJN
KERSTBIJLAGF DF.CEMBER 1955
De aanbidding in hel qczin
DECEMBER is voor velen de gezïnsmaand. Als de dagen koud en donker
worden en de nachten lang, groeit de mystieke glans van de kamer-
lamp. de tafel krijgt een wonderlijke aantrekkingskracht en het gezin sluit
zich achter de beschermende gordijnen steeds nauwer aaneen rondom de
warmtebron, waarvan de flakkerende vlammen weerkaatst worden óp de ge
bannen gezichten van kinderen, die luisteren naar eeuwenoude profetieën
over het licht, dat in de duisternis schijnt.
In het koude nevelige Nederland
vindt men te midden van de duister
nis in elke plaats en streek duizenden
van die kleine warme lichtcirkeltjes,
waar binnen het goed en gezellig is
te leven. Moeilijk valt het dan om uit
te breken en zich te wagen in kille
onverlichte ruimten, om te kruipen
tussen de koele lakens, of wat nog
erger is de straat op te gaan, die
tocht als een windtunnel, in de
sneeuwkledder of op de gladgevroren
stenen.
In Homerische tijden was er
eens een held, Protesilaos ge
naamd, de man, die het eerst de
sprong waagde van het schip op
de kust van Troje, hoewel hij
Rist, dat dit zijn dood betekende.
Twee maal per dag verricht de
mens 's winters dit heldenstuk.
Eén maal 's avonds in de koude V
van het bed. één maal 's ochtends
in de koude daar buiten.
Maar gezelligheid en behagelijkheid zijn
niet de enige bekoring
zachte altijd jeugdige gro,en, terwijl het
Ere zij God het beeld oproept van het
onafzienbare schitterende leger van enge
len, van herders en koningen, die aanbid
dend knielen rondom de kribbe.
De ogen weerkaatsen niet alleen hot
kaarslicht, doch ook de verrukking over
het wonder. Men proeft iets van de schoon
heid van de hemel.
Hoe zielloos en koud is de Kerstboom,
als de glans van de hemel ontbreekt. Dit
behoeft men werkelijk niet alleen te con
stateren, als men hem in eenzame jaren
plotseling tegenkomt in magazijnen, socië
teiten en feestzalen. Hoe stelt de boom ook
teleur als hij alleen maar het middelpunt
\'ruchl zal gezien worden
op nieuwe aarde
Maar tóch
JUIST met de feestdagen koesteren we ons in de behaaglijkheid van
een verzorgd huis, een goed maal en de duizend-en-een materiële plezie
rige dingen, die het dagelijks leven kunnen veraangenamen.
Het gaat de mens goed in Nederland
De wederopbouw van na de oorlog is geen herstel meer van geledei
schade alleen. Veel verder dan ooit vóór 1940 gaan onze projecten. De vraag
naar werkkrachten overtreft bijna overal het aantal aanbiedingen, de sociale
voor de materiële rampen, die ziekte of ongeluk met zich meebrengen, de
verzekeringen hebben het leven der werknemers minder bedreigd gemaakt
techniek heeft het leven gemakkelijker gemaakt, de taak van de huis
vrouwen verlicht en de mogelijkheden tot ontspanning vergroot.
Kortom, voor de meeste Nederlanders is er reden tot dankbare erken
ning van deze feiten.
raad en de Consumentenbond, die ieder op
eigen wijze trachten de kopers en verbrui
kers te beïnvloeden, opdat het inkomen re
delijk wordt verdeeld en besteed.
Een van de resultaten van de gehaast
heid onzer dagen is een enorme verspilling
in het huishouden. Het ..letten op de klein
tjes" is niet langer een tweede natuur dei-
huisvrouwen. omdat deze oplettendheid veel
overleg vraagt.
Het is merkwaardig, dat niemand dit ont
kent. maar dat toch veelal voor dovemans
oren wordt gepraat, wanneer het gaat om
maatregelen ter verbetering.
Maar tóch.. Ondanks die stromen gelds.
die eik jaar in de kassen vloeien van de
verenigingen, die er de Liefdadigheid met
een grote L mee beoefenen, is het dienstig,
dat men zich afvraagt of.de drijfveren, die
tot het geven leidden, zuiver waren. Wij-
hebben stellig de indruk van niet.
Toe, bekent u eens eerlijk «tegenover u
zelf": was het u te doen om de kanker te
helpen bestrijden, om de tbc terug te drin
gen. om meer en langer nabehandeling van
polio-patiënten mogelijk te maken, om kin
deren uit volksbuurten een onbezorgde va-
cantie te doen genietenOf kocht u dat
lot en loste u de rebus op met de gedachte
aan een auto, een huis, een slaapkamer, te-
levisieoestel of ijskast, die u toch zeker
ook wel eens zou kunnen winnen?
gevierd. De rust. welke de dagelijkse sleur
onderbreekt, de intimiteit van het gezin, wel
ke te weinig genoten kan worden, de rijk
dom van het Evangelie, waaraan te dikwijls
voorbij wordt gegaan, het zijn alle factoren,
die zovele dagen van het jaar. zovele maan
den van ons leven uitgeschakeld schijnen te
zijn
We leven in jaren van welvaart. Maar wat
doen wij met deze welvaart? En ook. waar
om schenkt deze welvaart ons geen diepere
voldoening'' Misschien is de mens door zijn
drang raar vooruitgang nimmer tevreden
Immers tevredenheid houdt gezapigheid in
doodt initiatief en energie. Maar dan
zouden we in plaats van tevredenheid
dankbaarheid kunnen verwachten Wij bid
den om ons dagelijks brood, maar nu ons
materieel zoveel meer geschonken wordt, mis
sen we de kracht dit materiële surplus om
te zetten in geestelijke waarden.
Hogere doeleinden
Dit klinkt misschien vreemd, daar geeste-
Hesinnina
Dat wordt ook bewezen door de gang van
zaken met het vluchtelingenkind. Wij willen
de milddadigheid zeker wel bedrijven, maar
dan moet er een soort persoonlijke voldoe-
kring, ook de ziel vindt er voedsel. Het
hoogtepunt van de Decembermaand komt
pas als met Kerstmis de deuren openge
worpen worden en de boom zichtbaar
wordt, gehuld in het licht van tientallen
kaarsen, glanzend van gouden slingers,
met witte sneeuw, afstekend tegen het
ning tegenover staan. In het onderhavige ge
val was het de voldoening van iemand, die
weet of meent een speciaal, met name ge
noemd en dus bekend geval van ellende
te kunnen verhelpen. Maar de algemene nood
kon niet worden gelenigd: men zag immers
de resultaten niet tastbaar voor zich?
De Kerstdagen zijn weer aangebro
ken en ook nu, in 1955, betekenen ze
nog steeds hetzelfde als alle andere
jaren. Wij bezinnen ons op de komst
van de Vredebrenger. Laten' wij ons
ook dit jaar, ja, dit jaar meer dan
ooit tevoren, bezinnen op de vraag
hoe wij in het gezin, door het gezin
en vanuit het gezin vrede kunnen
brengen, zoveel dat in ons ver
mogen ligt.
Want pas dan zullen wij onze on
loochenbare welvaart goed kunnen
besteden, zonder bijgedachten aan nog
meer (materiële) rijkdom. Dan pas
zal Kerstmis 1955 voor ons een Kerst
mis zijn als nooit tevoren.
H. SCHMIDT
om heen en al zijn de versieringen nog
zo overdadig.
Er is dan een paradijs verloren, waar
naar men met alle vezels van zijn per
soonlijkheid terug verlangt, ook al weten
velen zelf niet wat zij eigenlijk missen.
Het zou echter niet goed zijn, als de
mens altijd het Kerstfeest op deze ideaal
lijkende wijze vierde. Hij moet soms de-
eenzaamheid in om te leren, welk een
ook anders stellen: hoe kunnen
teriële factoren dienstbaar maki
re doeleinden bijvoorbeeld
- de
noodzaak
het gezin.
Welvaart in het gezin kan betekenen: rust.
geborgenheid, compensatie voor de vele af
leiding. die elders lokt, bescherming van het
kind. dat niet te vroeg de zorgen van de
ouderen krijgt te dragen, mogelijkheden
opleidingen tot een beroep, loader
van vroeg meeverdienen.
Welvaart kan in een gezin echter ook het
omgekeerde resultaat hebben. Waar geldnood
het uitgaan onmogelijk maakt kan een rui
me beurs tegelijkertijd dc huisdeur open
zetten De discussie, die alom. in den lande
ontstaan is. d«.*»r de noodkreet welke in Den
Haag geklonken heeft, toen men ontdekte,
dat de jeugd dans- en drinkpartijen organi
seerde, heeft duidelijk getoond, dat men het
over de oorzaak ir\ zeer verschillende krin
gen totaal eens is Die oorzaak ligt in de
gemakzucht der ouders.
Schijnwelvaart
De welvaart in het gezin is een schijn
welvaart, wanneer de zaken zo staan.
Het kind van r.u is niet slechter of beter
dan het kind van tfelke tijd ook. Het is ook
niet vatbaarder voor zijn omgeving, dan het
kind van vroeger. Maar de prikkels, welke
de omgeving ontwikkelt, zijn scherper ge-
De uiterlijkheden van het leven vragen zo
veel aandacht, dat fte eeuwige waarden nau
welijks door de oppervlakte kunnen heendrin
gen
We kennen het materieel verwaarloosde
kind en hebben er medelijden mee. maar
wie verdiept zich in de armoede van die
keurig geklede en geschoeide jeugd, die via
electnsche treinen, poppen met slaapogen en
mammiestem. via radio, bioscoop en televi-
siesens^tics gedreven wordt naar steeds
sterker prikkels. De welvaart woont in de
huizen cn al die ouders, die geconfron
teerd worden met excessen van de jeugd,
zijn verontwaardigd. Ze lezen de artikelen
over de gemakzucht van al die andere ouders
en zien hun gezin rond Ze zien de welge-
dekte tafel de goedgekledc kinderen, het
speelgoed der jongsten. Bij hen is alles per
fect in orde. Maar de rest wordt door ve
len vergeten
Nood leert bidden, maar leert welvaart
danken? Te weinig verwonderen wij ons. dal
het ons i" goed mag gaan. I)r besteding
van het Inkomen, louter materieel gezien,
gaat ook gemakkelijker, beter gezegd: vlot
ter. dan vroeger.
Hierbij speelt het vakmanschap" van de
hulsvrouw een voorname rol. De opvoeding
van de meisjes is minder dan vroeger ge
concentreerd op de taak. welke *lj in het
gezin te vervullen zullen krijgen, de reclame
Is geperfeetionneerd en de psychologische
invloed, die tot kopen noopt, tot in de perfectie
uitgebuit. Critischc vergelijking van prijs en
kwaliteit xomt waar het geld gemakkelijker
rolt. In gedrang.
Moeizame strijd
Ewi moeizame strijd tegen dit alles is aan
gebonden door verscheidene instanties We
denken aan het Instituut voor huishoudelijke
voorlichting, de Voedingsraad, de Huishoud-
Zo voert de Nederlandse Huishoudraad
reeds lang een artie om tot eenheid te
komen ten aanzien van het flessenmateri-
aal. De huisvrouw, die haar waren niet
uit één winkel betrekt, weet maar al te
goed hoeveel potjes en flessen zij dik
wijls in haar keuken krijgt, waarvan het
statiegeld practisch verkeken is. omdat
zU de winkel waar zij kocht ver
geten is. of misschien moeilijk hereiken
kan. Wanneer de fabrikanten standaard-
flessen gebruikten, zou dit veel eenvou
diger zün: ook een etikettering van tex
tiel cn de standaardisering van droog
doeken zou tot vereenvoudiging leiden.
De -consumentenbond tracht de koper te
leren kopen. Wat wil zeggen: uitkijken. Voor
zover de beperkte middelen van deze orga
nisatie, die zonder overheidssubsidie werkt
het toelaten, wordt researchwerk verricht,
waardoor de werkelijke waarde der produc
ten al dan niet in vergelijking met andere
wordt vastgesteld.
II rit ongedaan bleef
Het normale gezin met een normaal in
komen heeft het goed. al is de opmerking,
die we eens hoorden: ..Men komt eigenlijk
steeds honderd gulden in de maand tekort"
niet ongegrond. Met de stijging der mate
riële welvaart, stijgen ook de wensen en dik
wijls is he< tempo van deze laatste hoger dan
van het eerste.
Het is dan goed eens te zien naar de
nood. die schuilgaat achter de schone facade
van de goed ingerichte huizen en welgeklede
mensen.
Een nood, die iedereen erkent, maar waar
bij velen nauwelijks stilstaan. Slechts wan
neer men persoonlijk geconfronteerd wordt
met een geval, is men tot helpen van harte
We denken hier bijvoorbeeld aan de ac
tie door een vereniging opgezet om kinderen
van vluchtelingen uit de kampen een poos
je bij Nederlandse pleegouders onder te bren
gen. In alle kranten werden oproepen ge
daan. maar tenslotte kon men inplaats van
honderd slechts twintig kinderen laten ko-
Tijdens de reis was een der kinderen zijn
koffertje kwijt geraakt Het werd verteld in
het verslag van de aankomst met een plaat
je van het behuilde snoetje van het kind
Resultaat, een stroom van kleding en geld.
Zóveel, dat de hele groep kon worden
aangekleed en ieder voorzien van een flinke
koffer kleren na enige tijd terugkeerde, ter
wijl de organisatie genoeg geld overhield om
een volgende groep te laten komen'
Het Nederlandse volk is nimmer doof ge
bleven voor de nood van de medemens. Het
is zelfs niet bij benadering te zeggen hoe
veel er jaarlijks door collecten, prijsvraag-
acties. loterijen en bazars geschonken wordt.
Dat kan als ieder een taak op zich neemt
CUCVC»C&oec
's Zondagsavonds waren zij met z'n
allen naar een adventsdienst geweest;
vader en moeder en de vier kinderen.
Het leek wel op de steeds weer terug
kerende situatie uit de boekjes, die
wij vroeger met Kerstmis op de Zon
dagsschool kregen: ..Daar zaten zij
in de kerkbank naast een dikke pi
laar" en dan zag je de hele familie
voor je. hoorde je het orgel spelen en
zag je de dominee de kansel opkomen.
lolktr. had al
icht. En de
i de kerstfeesten
,ol, op dc
elul»
de opv
rui hü zelf
lagen lang
twee andere
op dr gewc
„'""werd ge^el
Jaar maakt de
ook deel van
druk heeft, dal
iet meisje, «lat lie
r een gezellig gr.
i tyd blijkt te zy;
Zondagiscli
toeli wel
op de zaa
VOORBEREIDING ZO
HE
ET WORDT KERSTFEEST. Grc
kersldie
Kr hinj
altijd
/.ondagMehoolliorkje. de *fer
tok I.p dr galerij, lirlci
goed is. nergens,
ersoonlük beleven
I blij-zijn om de
als dan op de kei
SAMEN
herhaald. Wai
predikant Rjdens
voorrecht hij genoot. Ook moet hij inzien,
wat het Kerstfeest werkelijk betekend
heeft voor het kind Dit zag niets van al
die hemelse heerlijkheid, welke de her
ders aanschouwden.' Omdat Christus in een
stal geboren werd, is het wel eens opvoe
dend het Kerstfeest te vieren in de stal.
Wat honger en kou betekenen, een bed
van hout of stro en wat het zeggen wil in
vodden te worden gehuld. Deze dingen kun
nen goede hulpmiddelen zijn 'om de diepe
zin van het Kerstfeest te verstaan. Er
hoort niet alleen hemelse glans bij. doch
een goede dosis lelijke aardse werkelijk
heid. Het is niet voor niets, dat sommige
ernstige mensen de Kerstboom afwijzen.
Men leert dan tevens beseffen, dat niet
alle mensen gegroepeerd zijn in gelukkige,
gelovige gezinnen. Er zijn vele eenlingen,
die kind noch kraai bezitten. Gelukkig
geeft God dikwijls een vergoeding voor dit
gemis door banden, en gemeenschappen,
die in veel trekken overeenstemming to
nen met een gezin. En er zijn zelfs bege
nadigden, die het woord van de profetie
vervullen, dat de kinderen der eenzamen
meer zullen zijn dan die van de vrucht
baren. Men denke eens aan een Pa van
der Steur, die een gezin wist te vormen
uit duizenden verstoten kinderen. Een ge
zin. waarvan de band nog tien jaar na
zijn dosd ever de gehele wereld bestaat.
Maar niet ieder is in staat een reëel
geestelijk gezin te vormen, of zich bij een
kring aan te sluiten. Laat men daarom
nooit de eenzamen vergeten. Evenmin
mag men in zijn eigen geluk voorbij zien,
dat tal van gezinnen de onderlinge een
dracht missen en dat juist in December
velen van huis afgetrokken worden door
het ^rganisatieleven, zodat zij na vier
of vijf Kerstvieringen op het feest zelf moe
en beu zijn.
Het goede gezin
is in het kerke
lijk leven dus
geenszins alge
mene regel, het
heeft gevaren van
afsluiting en
groepsegoïsme, er
zijn krachten aan
het werk, die het
uiteenrukken en
het heeft ook in
een mensenleven
een betrekkelijk
kort bestaan. Toch
is het van niet te
berekenen, dik
wijls overwegende
betekenis. Als
men alleen let op
wat er in kerk
gebouwen, scho
len en organisa
ties geschiedt, dan
kent men nog
weinig van het
Christelijk leven.
De Bijbel
spreekt ergens
van een ge
meente, die bij iemand aan huis is. Dit
slaat natuurlijk op een samenkomst van
gelovigen, die geregeld in een bepaalde
grote woning samenkwamen en dus niet op
een gezin, al zal het aardig op een gezin
netje geleken hebben. Maar toch herinne
ren deze woorden ons onwillekeurig aan
die duizenden, millioenen kleine gemeen
schappen in ons land, in onze goede stad
en in de wereld. Nederland is gelukkig
rijk aan die kleine huisgemeenten, die bin-
nenkerken, waar men samen bidt, uit de
Bijbel leest en waar moeder zo prachtig
vertellen kan.
Naar deze kring, dit thuis, verlangen ve
len bij het ouder worden terug. Het meest
denkt men dan aan de hoogtepunten, dik
wijls vergeet men de duizenden gewone
dagen, doch een enkel feit, een lied of een
geur kan ineens die oude sfeer van elke
dag in het leven roepen en een heimwee
doen ontwaken. Men spreekt dan wel eens
van die gouden tijd van vroeger, doch
vergeet dikwijls, dat die kinderjaren niet
zo onbezorgd en heerlijk waren als men zich
die voorstelt. Voor de meeste mensen be
gint de gouden tijd pas goed als zij zelf
kinderen om zich heen hebben. Dit behoe
ven geen eigen kinderen te zijn. Hun kre
ten- en verrukking bij een klein cadeau, of
een grappig spel. de wondere blijdschap
in hun ogen, veroorzaken bij de ouderen
veel meer vreugde dan zij ooit in hun kin
dertijd hebben beleefd.
Een gezang zegt: ..Eens aan de avond
van mijn leven, breng ik van zorg en strij
den moe, voor elke dag mij hier gegeven,
U hoger, reiner loflied toe". Laat men als
men in moeilijke tijden een ogenblik tijd
heeft, of als men lijdt aan slapeloosheid,
eens één of enkele van die talloze verzon
ken dagen opnieuw in gedachten doorle
ven, terugdenken aan al het moois, dat
men op één zo'n alledaagse dag heeft
doorgemaakt, van de zorgen en angsten,
waarmede men zich vroeger kwelde. Dan
begrijpt men iets van een dergelijk loflied
en dikwijls hervindt men weer rust en
vertrouwen.
heeft <>f juist liy gebrek
komt Tweede Kr.
boek pukken of zich
Een gevaar
rdevol al* de
opend. kortom,
grote categorie
t is hrgrijprlyk
OPGESLOKT
erzet, dan duurt
kloppen by hei
ben je nodig. M
lis helpen, je 1
Een gewichtig ogenblik..
wippen? Dat zo'n partjjtje schaken vaak
uren kan duren, besef je pas. als je veel
later thuiskomt, dan je je had voorgesteld.
Als hij nu eens met vader een plan
maakte voor die Tweede Kerstdag.
Waarom bijvoorbeeld niet eens een
avond besteed aan het uitkiezen van
een paar goede gedichten of een boei
end verhaal? Waarom dat schaken
niet eens verruild voor een spel, waar
aan iedereen mee kan doen en dat
boek of die krant niet eens een dag
helemaal vergeten? Samen zingen,
luisteren naar een verhaal, naar wat
verzen in een sfeer van begrijpend
vertrouwen
't Wordt Kerstfeest. Als 't goed is,
moet dat feest vooral in de huiselijke
kring met vreugde en toewijding ge
vierd worden.
Daartoe werke ieder mee!
ANK J. KRAIJO.
Hierbij is er echter een gevaar, vooral
als men ouder wordt. Men denkt dan dik
wijls met een gevoel van verlatenheid aan
alien, die er nu niet meer zijn. Aan alles
wat voorgoed is geweest, wat verleden is.
Dit is zelfbedrog, want alles wat wij heb
ben gehad en verloren, is niet verleden,
maar toekomst, een toekomst van een vol
heid, waarvan wij ons nog geen voorstel
ling kunnen maken.
De gezinnen verliezen niet hun betekenis
met het einde van hun betrekkelijk kort
bestaan. De vrucht van hun aanbidding zal
eens gezien worden in de eeuwigheid op
de nieuwe aarde. Daarom is het van zo be
slissend belang hoe de sfeer is in elk ge
zin. Ook voor het leven op aarde. Want de
ze bepaalt de band. die de gezinsleden ook
in latere dagen zullen onderhouden.
Ook is het gave gezinsleven een voor
beeld voor de gemeenschap buiten het ge
zin en voor de kerk.
Hoe ontroerend kan niet het gezang zijn
van grote menigten in hoge kathedralen of
de krachtige psalm in het schuurkc. Maar
wat baat dit weinig als daar op zich
zelf staande vreemdelingen samenstromen.
Toen Paulus van broeders sprak, bedeel
de hij echte broeders, ook al waren zij
niet als zodanig geboren. Het gezin, voe
dingsbodem en ook weer zelf voedsel trek
kend van de kerk, moet een weerspiege-
een kerk, welke zelve als
