-Prof. Antoniadis scheidde
van universiteit
Ev. Christengemeenschappen
sluiten zich aaneen
Dr A. Klasens over de jongste
opgravingen in Egypte
Dienst Welzijnszorg denkt aan
de „vergeten groepen"
Dwars door de Sahara op weg
naar „bruin goud"
De heer Ravestein besprak
woningbouwvraagstuk
5 jiKIEUWE leidsche courant
3
WOENSDAG 14 DECEMBER 1955
„Wij, Nederlanders..
gd
Ttt Laatste college handelde over
18de eeuws Grieks koopman
iROF. DR S. ANTONIADIS, hoogleraar in de Griekse taal- en letter
kunde van de oud-christelijke, Byzantijnse en nieuwere tijd aan de
jksuniversiteit te Leiden, heeft gistermiddag in een der collegezalen van
Ie, universiteit haar laatste college gegeven in aanwezigheid van een zeer
•oot aantal belangstellenden. Wij zagen: de gevolmachtigde ambassadeur
Griekenland, de heer Nicolaas A. Anissas, en zijn echtgenote, hoog
waren en studenten van de faculteit der letteren, vertegenwoordigers van
luratoren en rector-magnificus en vele anderen. Zoals bekend, is mevrouw
"^Antoniadis door de Griekse regering aangezocht om de leiding op zich te
g^nemen van het Centrum van Nieuwgriekse cultuur in Venetië.
11] Als onderwerp voor haar afscheidscol- kasten van geconstrueerd kunnen
lege had prof. Antoniadis gekozen het
dagboek van een zekere Johannes Prin-
®jgos. een Griekse koopman, die van 1755
.*tot 1776 in Amsterdam woonde en zijn
—leven in dat vreemde land nauwkeurig en
n ^uitvoerig heeft te boek gesteld.
Pringos werd in 1725 te Zagora, een
loorÜ°rPie aan de Egeïsche zee. geboren. Zijn
mifiuders waren hoogst eenvoudige mensen,
m gnaar in Johannes leefde de zucht om
te komen. Nauwelijks kende hij
Griekse alphabet, of hij zette zich aan
lezen der kerkboeken, begon een een-
^01Aoudige houthandel en vertrok in 1742
jiaar Venetië. Na nog vele omzwervingen
j^ïwam hij ten slotte in Amsterdam, waar
afyhij zich als koopman vestigde,
en-? Van het teven in dat voor hem zo
en jvreemde land legde hij een dagboek
zijn terugkeer in Griekenland in
4zes kloeke delen het licht zag. Deze wer-
tk enbevinden zich thans in de gemeente-
jbibliotheek van Zagora.
J Een 18-de eeuwse Griek in Amsterdam.
J Hoe zag hij zijn woonstad? Hoe zag hij
ons land?
Voortgekomen uit een armeliik gezin,
Iterwijl hij zijn jeugdjaren had doorge
bracht in een door de Turken geknecht
'vaderland, keek de jonge Pringos in het
i vrije Nederland en welvarende Amster
dam zijn ogen uit.
Welvaart
Met een andere Griek huurde hij een
leel huis aan een der grachten voor de
van f 60 per jaar en. gezeten in
rkkamer. met het uitzicht op de
boomde gracht, noteerde hij in zijn
igboek, dat in dat wondere Holland de
:offie 60 cent per pond kostte, de wierook
gulden en de opium 40.
Jitvoeri^ beschreef hij de welvaart, die
Amsterdam heerste. Hij schnderde de
kdom der reders in hun voorname hui
zen. de pracht van de drukke havens, vol
Mimet grote en kleine schepen, en de wal-
k£™Jvisvangst, die het kleine landje grote ver-
j jjdtensten opleverde. „Amsterdam." zo
Anaschreef hij. „heeft alleen al 42 walvisvaar-
°®ders, tegen Rotterdam 7. De Hollanders
.gebruiken de walvisolie om hun boten te
Opverven en de straatlantaarns te doen
o inbranden."
Gra De heren van de Compagnie vond hij
^wakkere, wijze lieden, en uitvoerig stond
hij stil bij de nachtwachtdienst, die in
WetAmsterdam was ingesteld om de schepen
S-eis)» in de havens te bewaken.
oe$ Arista-democratie
„De Hollanders houden van grote ge-
nootschappen en grote vergaderingen," zo
zegt hij. En uitvoerig beschrijft hij een
langdurige, belangrijke vergadering van
'Vi een handelmaatschappij. Ook prijst hij de
economische inzichten der Nederlanders.
als hij oDmerkt: „De Hollanders zijn niet
'als de Turken, die een hoefijzer kapot
maken, om een spijker te bemachtigen."
Iiti3 Holland is voor hem vooral ook een
n 5]vrij land. „Een ieder, die wil kan hier
handel drijven." zegt hij. „In deze stad
zUn Fransen, Engelsen. Duitsers. Italia-
fnen. Grieken. Turken en eigenlijk ver
tegenwoordigers van èlle landen ter we
reld." Dan schetst hij hoe de beurs er om
112 uur 's middags uitziet. Ieder land heeft
fe(J< een zuil met een nummer. Griekenland
in «heeft nummer 8
'P 2 Als hij over de Griekse kerk in Am-
sterdam schrijft, komt ook de droeve his-
2o{torie met de voorganger ter sprake. Een
priester, die te zeer aan de wijn gehecht
was en er tenslotte met de boeken en
D» andere bezittingen van de kerk vandoor
ging.
Calvinisme
22 Ook staat Pringos stil bij het in Hol
land beleden Calvinisme, dat hij zeer be-
3 wondert. Hij heeft trouwens bewondering
voor de Hollandse christenen in 't alge
meen. die, ondanks hun trouw aan het
geloof, de landswetten gehoorzaam blij-
Dat Pringos zich van alles op de hoog
te stelde, blijkt verder uit zijn lofzang op
de nieuwe psalmberijming van 1773. Hij
weet zelfs hoe groot de salarissen der
predikanten zijn en zegt dat deze vol
doende zijn om hen in rust aan de „pro
blemen van het Oude en Nieuwe Testa-
ment" te doen denken
De regering van de Bataafsche Repu-
bliek noemt hij een „aristo-democrati-
sche". Zeer uitvoerig beschrijft hij een
feest in Amsterdam ten paleize, waar
8000 kaarsen voor de verlichting zorgen.
Er is zoveel gefonkel van diamanten bij
de dames, dat, zo zegt hij. aan alle kan
ten bliksemstralen uitschieten. Ontroerd
ziet hij voorts hoe het prinselijk paar zich
met de gasten, maar later op straat, ook
met de gewone burgerij ophoudt.
De politiek en diplomatie heeft zo
zijn belangstelling, dat hij later, als hij
weer in Zagora terug is. alles op haren
en snaren zet om aan Hollandse kranten
11 te komen, zodat hij op de hoogte kan
14 blijven.
Arm vaderland
aid—
25 Is het wonder, dat hij bij al deze 5
spoed en vrede steeds weer een parallel
jjj' trekt met de droeve toestanden in zijn
eigen land?
L.V. Eén ding wordt hem duidelijk: wil zijn
16 land onder de heerschappij der Turken
vandaan komen, dan dient de algemene
ontwikkeling van het Griekse volk op
hoger peil te worden gebracht. Daartoe
290 zendt hij niet alleen veel gelden aan eigen
familie, maar ook stuurt hij grote be
dragen aan kerken en scholen. Aan de
f» school van Zagora schenkt hij om.
groot aantal kisten met boeken, die zich
thans nog in de bibliotheek aldaar be-
,ro' vinden. „De planken van de kisten zijn
dusdanig gemaakt." zo luidt de begelei-
dende brief, „dat er gevoegelijk boeken-
In zijn verlangen Griekenland weer vrij
zien. profeteert hij, dat de vrijheid op
komst is. „Ik zag een slang (Turkije), aan
gevallen door twee adelaars (Griekenland
Rusland) en het einde is zeer nabij...."
Komisch is zijn omschrijving van de
Hollandse taal. „De Hollander spreekt als
Met een dikke tong."
3 October-feesten
Zeer merkwaardig is voorts, wat Prin-
>s over Leiden schrijft. Hij noemt met
e de Leidse hogeschool en vermeldt, dat
Catharina van Rusland aan Leiden drie
medici vroeg en ze prompt kreeg. Hij zegt
dat de hogeschool zeer beroemd is. en
it vele buitenlanders er studeren.
In 1774 maakt hij de 3 Octoberfeesten
lee, ter herdenking van het feit, dat Lei
den 200 jaar daarvoor werd bevrijd van
de Spanjaarden. Hij beschrijft de plech
tigheid in de Pieterskerk en zegt dan:
„Wij herdachten daar hoe het precies
tweehonderd jaar geleden was. dat wij(!)
van het Spaanse juk bevrijd werden."
„Wel," aldus besloot prof. Antoniadis
haar laatste college, „ook thans is er een
Griek in uw midden, die vele jaren in
land gewoond heeft en zich het tot een
- en een voorrecht rekent om. sprekend
er het Nederlandse volk. het woord
ij" te bezigen."
Banden
Jamens de rector-magnificus werd hier-
het woord gevoerd door prof. dr R. P.
Cleveringa, die. aansluitend op de laatste
woorden van de scheidende hoogleraar,
mevrouw Antoniadis als „een der
en" te beschouwen. „Over u heen
•den de banden tussen uw en ons land
inniger. Gij zijt in uw land een goed pro
pagandiste voor Nederland geweest, maar
daarbij waart ge een waar vertegenwoor
digster van uw land in Nederland." Prof.
Cleveringa wees er voorts op, dat de
laatste oorlog de lotsverbondenheid der
beide landen heeft geaccentueerd.
„Wij laten u node gaan," aldus besloot
r., „doch nu we van u afscheid moeten
nemen, zij het mij persoonlijk vergund de
officiële toon te laten varen en te eindi
gen met: „Sophie, het ga je goed!"
Namens de litteraire faculteit werd ver
volgens het woord gevoerd door prof. dr
- van Groningen, die zei te verwach-
lat over een jaar of tweehonderd een
handschrift zal worden ontdekt van een
tweede Griek(se), die eveneens geruime
in Holland had vertoefd; een hand
schrift, waarin nogmaals een boekje over
ons en Leiden in het bijzonder wordt
opengedaan.
„Uw grote charme." aldus prof. Van
Groningen, „is, dat ge volkomen een
Griekse zijt gebleven, doch tevens een
Nederlandse zijt geworden."
Oud-leerlingen
Namens de oud-leerlingen sprak hierna
dr E. Boswinkel uit Bloemendaal, die prof.
Antoniadis schetste als een knap en pret
tig docent. „U doceerde ons le „grec sans
larmes, mais pas sans peine", zo zei hij,
en roemde voorts de gastvrijheid van
mevrouw Antoniadis. die vaak thuis col
leges gaf en een kleine kring van grecis-
ten om zich heen verzamelde, voor dis
cussie en verdieping. Hij memoreerde
voorts wat zij voor de vereniging „Vrien
den van Byzantijnse en Nieuwgriekse
studiën" is geweest en kondigde hierna
aan. dat als herinnering de scheidende
hoogleraar een boekwerk zal worden aan
geboden. waarin tal van oud-leerlingen
bijdragen hebben geleverd: en dat in de
loop van het volgende jaar zal verschij-
Na afloop van de plechtigheid kwamen
alle aanwezigen in de receptiekamer van
de universiteit persoonlijk
Antoniadis afscheid nemen
Willem van Iependaal
over taal en humor
Willem van Iependaal, bekend auteur
hield gisteren in de Turk een causerii
„Taal. volkstaal en volkshumor" oj
uitnodiging van de middenstandsbond, de
boekhandel Bepen en Van Roop en „Het
Boekhuis". De heer Van Iependaal legt
zich er op toe een dergelijk onderwerp op
vrolijke wijze te behandelen, waarbij een
neiging tot eenzijdigheid echter gemakke
lijk aan het licht treedt
De e-erete aanloop tot de menselijke taal
liigt, aldus Van Iependaal, al in het
schreeuwen van het pasgeboren kind. Dan
komt het brabbelen en later volgen de
gebroken woordjes. Geleidelijk ontwikken
zich door het nazeggen de eigenlijk"
spreektaal. Hierbij spelen gebaar en ogen-
taal een belangrijke rol. Een stap verder
en de dans en de zang verschijnen.
Spreker betoogde verder, dat er
enkele reden is. waarom het volk zich
voor zijn volkstaal zou behoeven te scha
men. Het volk immers schept de taal op
een wijze, die haar vaart, kleur en humor
geeft. Deze humor Is echter in wezen
tragisch. Ui<t hoofde daarvan heeft het
volk een soort humor, die de „sociaal vrij
gestelde" helaas mist. missen moet!
Humor is ook sterk aan plaats gebonden.
Waar een Amsterdammer schatert
vertrekt men in Meppel geen spier. Ook
humor dikwijls een pantsering tegen
het noodlot. Van Iependaal besteedde het
grootste deel van de avond aan het ver-
n van volgens hem typische staaltjes
volkshumor. De schrijver stelde onzes
inziens al te veel de „bootwerker" tegen-
wat hij noemde de „sociaal vrijge
stelde". Bezit de laatste zó weinig humor?
In Leiden (bij de heer Dikkes) is het
secretariaat gevestigd
In Haarlem werd de stichting Nederlandse Bond van Evangelische Cnris-
tengemeenschappen in het leven geroepen. De bond stelt zich voor het
contact tussen gemeenschappen van gelovigen te bevorderen en de ver
kondiging van het Evangelie van Jezus Christus te activeren. Het secre
tariaat is in Leiden gevestigd, bij de heer Dikkes, voorganger van de
Evangelische Christen-gemeenschap te Leiden.
De bond tracht zijn doel te bereiken
door het organiseren van conferenties,
weekeinden, tot verkondiging van het
Evangelie en verdieping van het gees
telijk leven, door directe zendingsarbeid,
door opwekking lot een zo groot moge
lijke samenwerking in de arbeid van het
Evangelie, door opleiding en uitzending
van werkers in dienst van het Evangeliet.
door studieconferenties voor werkers in
dienst van het Evangelie, door de uit
gave van een gemeenschappelijk orgaan
en tenslotte ''oor de uitgave van evan
gel isatielectuur.
In totaal zijn reeds vler-en-twintttg
Christen-gemeenschappen als lid toege-
tieden. Lid van de bond kunnen worden
alle gemeenschappen van gelovigen,
kringen, vergaderingen, verenigingen,
stichtingen enz., die staan op de gemeen
schappelijk opgestelde en aanvaarde be
ginselverklaring.
Verklaring
en eerste: de Goddelijke inspiratie
onfeilbaarheid van de gehele heilige
Schrift, haar hoogste gezag voor alle
vragen in geloof en leven; 2 de volledige
verdorvenheid van de menselijke natuur
sinds de zondeval en het daardoor eeuwig
verloren zijn van de onverloste mens;
de verlossing van zonde alleen door
de offerdood van Jezus Christus, Die als
vleesgeworden Zone Gods onze Plaats
bekleder is geworden en Zijn bloed voor
ons heeft vergoten tot verzoening van
zonden; 4 de lichamelijke opstanding van
Jezus Christus en Zijn verhoging ter
rechterhand Gods; 5 de absolute nood
zakelijkheid der wedergeboorte, die de
Heilige Geest in de mens bewerkt, als
hij gelooft in Jezus Christus als zijn per
soonlijke Verlosser en Zaligmaker; 6 de
Inwoning van de Heilige Geest in iedere
gelovige en de vervulling met de Heilige
Geest op grond van volledige overgave
geloof aan de belofte Gods; 7 de een
heid van de Gemeente als het lichaam
Christus; 8 de levende hoop op ver
schijning van onze Here Jezus Christus
tot opneming van Zijn Gemeente en daar
na Zijn wederkomst met de Zijnen tot
oprichting van Zijn Koninkrijk op aar
de; 9 de verwachting van een nieuwe
hemel en. een nieuwe aarde en het eeuwi
ge Koninkrijk Gods!
Het bestuur van de stichting wordt ge
vormd door de vertegenwoordigers van
de over het gehele land verspreide ge
meenschappen. Het voorlopige dagelijkse
bestuur bestaat uit: de heren J. Klein-
Haneveld te Bodegraven voorzitter, de
heer W. F. Kloos te Gouda penning
meester, de heer Th. Dikkes te Leiden
secretaris.
Als eerste werkzaamheid zal de bond
op tweede Pinksterdag 1956 een grote
toogdag in Velsen houden.
A. Pelder overleden
In de ouderdom van 79 jaar is te Leiden
overleden de heer A Pelder, gepension-
neerd hoofdconducteur bij de Nederlandse
Spoorwegen De heer Pelder was vooral
bekend om zijn activiteiten op het gebied
van het Esperanto, waarvoor hij veel
correspondeerde met Esperantisten in het
buitenland. Enige jaren bezocht de heer
Pelder met de heer J. Machielsen Zwe
den. waar hij lezingen over het Esperan
to hield. Morgenmiddag om half een heeft
op Rhijnhof de begrafenis plaats.-
Franse chansonnière zingt
voor Leidse studenten
De Franse chansonnière Nicole Louvier
treedt Donderdagavond voor de Leidse
studenten op in de sociëteit Minerva.
Prof. F. M. Th. De Liagre Böhl neemt afscheid van prof. Antoniadis.
Foto N. van der Horst.
Lezing in Oudheden
Het onderzoek naar de eerste dynastie
van Egypte (ong. 3000 v. C.) op het graf-
Sakkara wordt nog steeds voort
gezet. In deze periode zijn de grondslagen
gelegd van de Egyptische beschaving. Ar-
chaeologisch gezien tekent het beeld van
dit vroege tijdperk zich steeds duidelijker
af, maar historisch is nog weinig bekend.
Elke opgraving voegt weer fragmentjes
aan onze kennis toe, lost oude problemen
op en voegt nieuwe toe. Aldus dr A. Kla
sens in zijn lezing in Oudheden.
In het afgelopen seizoen (1954'55) werd
een groot graf blootgelegd (47 bij 20 m.j
uit kleistenen opgebouwd, dat moet wor
den toegeschreven aan de vijfde koning
der eerste dynastie. Den. of aan een.lid
van zijn familie.
Dit graf vertoonde de eigenaardigheid,
dat het twee bouwperioden had onder
gaan, die wellicht verband houden met
twee phasen in het begrafenisritueel, al
thans architectonisch niet bij elkaar aan-
Een monumentale trap leidt via een por
taal van kalksteen naar een grote graf
kamer die bedekt was met een houten
troffen. In de grafkamer en in de maga-
ijnen die de grafkamer omringen, wer
en een groot aantal voorwerpen gevon
den: aardewerk, waaronder uit Syrië en
Palestina ingevoerde kruiken, stenen vaat
werk, delen meubilair, ivoorsnijwerk,
sieraden, vuurstenen en koperen werk
tuigen en veel inscripties, voornamelijk
op de kleistoppen, waarmee het aarde
werk werd verzegeld.
In de corridor om het graf bevinden
zich tien kleine graven van dienaren. Een
muur van kleistenen omgeeft niet alleen
dit graf maar ook een daarbij behorend
zgn. bootgraf, waarin voor het eerst
houten boot werd aangetroffen met
lading van grof aardewerk.
Deze vondst werpt ook licht op de be
tekenis van de houten boot die het vorige
jaar aan de Zuidzijde van de pyramide
van Cheops in Gize werd ontdekt. Even
min als in Sakkara is daar sprake van eer
zonneboot, maar van een boot dié waar
schijnlijk bij de begrafenis van de koning
werd gebruikt, daardoor gewijd wa
bij het graf van de koning werd bijgezet.
Ter verduidelijking van een en ander
vloer, die nog in goede staat werd aange- werden een aantal lichtbeelden vertoond.
AGENDA VAN LEIDEN
Woensdag
Schouwburg. 8 uur: K. en O.. „De kat
van huis" door het A.BC.-cabaret
Stadsgehoorzaal. 8 uur: tweede Toon
kunstconcert, Nan Merriman. mezzo
sopraan (liederenavond).
Lakenhal. 8 uur: Leids studentenzang
koor en Leidö studenten-kamerorkest
„Collegium Musicum". Mozartconcert
Gulden Vlies. 8 uur: Vereniging voor
paedagoglek. D Q. R Mulock-Houwer
over: Gaat 't in Nederland naar wens met
de kinderbescherming?
Recreatiezaal H.C.W7.45 uur: feest
avond Algemene bond van ouden van
dagen verzorgd door De Stalen Band.
Kerkeraadskamer Geref Gemeente (in
gang Middelstegracht), 2—5 en 8—10 uur:
ktjkmiddag en -avond m.v. „Dorcaa"
Chr. Geref. kerk (grote consistorieka
mer), half 8—half 10: kijkavond evangeli-
satiekrans „Tabitiha"
Donderdag
Schouwburg. 8 uur: K en O., „De kat
van huis" door het A B C.-cabaret.
Wijkgebouw Levendaal, 8 uur: Christen
vrouwenbond. Kerstfeestviering
Lakenhal, 8 uur: Leads srtudentenzang-
Koor en Leids studenten-kamerorkest
„Collegium Musicum" Mozartconcert.
Geref kerk Oude Vest. 7 45 uur: fees
telijke heropening gerestaureerd kerkge-
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Chr. oratorium-
vereniging „Con Amore" Weihnachtsora-
lonum van J. S. Bach.
Kleine Burcht. 8 uur: toneelvereniging
Tot Ieders Genoegen". Jaarvergadering.
Burcht. 8 uur: Gewestelijk Arbeidsbu
reau. emigratie voorlichtingsavond, met
film over Australië
Het Centrum (ingang Moriaansteeg 2).
8 uur: Geref. Zendingsbond. spreker de
heer Stolk van Nieuwerkerk aan den
IJssel.
Vrijdag
De Doelen. 8 uur: Maatschappij der Ned.
Letterkunde over museum en documenta
tiecentrum.
Schouwburg. 8 uur: „De kat van huis"
door het A.B.C.-cabaret.
Harmonie, 8 uur: Expogé. films en kleu
rendia's door J. Pieëte.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Leidse Kunst
kring „Voor Allen", recital Franse bari
ton Gérard Souzay.
Nachtdienst apotheken
Apotheek Kok. Rapenburg 9. tel. 24807,
en apotheek „Tot hulp der menschheid".
Hooigracht 48. tel. 21060.
Gemeenteraad Leiden
Aan de agenda voor de Maandag te
houden vergadering van de gemeenteraad
te Lelden is nog een punt toegevoegd:
voorstel tot het vaststellen van een ver
ordening tot wijziging van de verordening
betreffende voorwaarden van opneming
en verpleging van lijders in „Endegeest
Er is ook nog een voorstel tot wijziging
van de begroting van „Endegeest" en tot
vaststelling van de tarieven voor de ver
pleging. B. en W. stellen voor: voor Ende
geest en voor Voorgeest f 6.80 per dag.
NOG „EVEN" en het is al weer Kerstmis en Nieuwjaar. Hoogtepunten
in de Nederlandse huiselijkheid. Voor iedereen? Neen, want er
zijn duizenden mensen, die tijdens die dagen gewoon hun werk doen, j
bijvoorbeeld de militairen. Zielig? Weineen! Bovendien: de helft van
onze strijdkrachten, die met Kerstmis paraat blijf1, krijgt met Nieuw-
jaar verlof en omgekeerd. En dat parate gedeelte wordt heus niet j
vergeten. Daar zorgt de Dienst Welzijnszorg Leger wel voor!
Deze dienst, die is gevestigd in de
Nieuwe Frederikskazerne in Den Haag
beleeft thans drukke tijden. Nauwe
lijks is Sint Nicolaas vertrokken of
alle energie wordt gericht op de
Kerst- en Nieuwjaarsdagen, wanneer
de troepen ook weer zo veel moge
lijk gezelligheid wordt gebracht-
Daar zijn in de eerste plaats een do
zijn berjepstoneelgezelschappen. In de
Nieuwe Freek, zoals de militairen
zeggen, is het Welzijnspersoneel we
ken tevoren bezig met het opstellen
van een werkprogramma voor die ge
zelschappen, zodat een maximum aan
tal legerplaatsen rond Kerstmis een
Kerstspel te zien krijgt.
Tijdens de jaarswisseling brengen de
gezelschappen een vrolijk programma.
Zo worden rondom de beide Kerst
dagen 70 voorstellingen van Kerst
spelen gegeven, o-a. in de grote leger
plaatsen; daarnaast worden die dagen
kerstprogramma's van muziek of de-
clan atie gebracht.
Op oudejaars\ aond verzorgen de
beroepsartisten 12 gezellige program
ma's, die om vijf voor 12 worden on
derbroken om de ogenblikken van be
zinning rond de jaarwisseling niet
verloren te laten gaan.
Behalve deze activiteiten van de
Welzijnszorg zijn er nog de ernstige
en vrolijke programma's, die door de
Met een stationcar:
Leden van de Chr. reisvereniging keken
verder dan Zwitserland en Oostenrijk
De leden van de Leidse afdeling der Ned. Chr. Reis Vereniging hebben
gisteravond in de kleine zaal van de stadsgehoorzaal kennis gemaakt
met twee films, die in opdracht van de chocolade- en cacaofabrieken van
Van Houten te Weesp vervaardigd zijn door enkele zeer capabele cineasten
als de heren L. A. van Gasteren en 'Th. J. van Haren Noman. Het element
van reclame was in deze films slechts op de achtergrond aanwezig en een
vertoning voor leden van een reisvereniging was dan ook alleszins aan te
bevelen.
De bijna anderhalf uur durende film
„Bruin Goud" gaf een overzicht van alle
productiefasen, die van het plukken van
de cacaoboon tot het verpakken van
onze bekende chocoladedrankjes en -re
pen worden doorlopen. In het bijzonder
de opnamen aan Afrika's Goudkust wa
ren zeer, de moeite waard. De onder pri
mitieve omstandigheden levende neger-
bevolking houdt zich er in huisnijver
heid bezig met het plukken, fermenteren
en naar de markt vervoeren van de bo
nen. Drie maal per jaar wordt er geoogst
en de hele familie is dan enkele weken
in touw om voor een» zo goed mogelijk
product zoveel mogelijk geld van de op
kopers te krijgen. De filmcamera's heb
ben zich de gelegenheid niet laten ont
gaan om een fraai beeld te geven van het
bezadigde, maar nijvere leven van de
bevolking, voor welke het leven ln de
volste zin van het woord uit werken be
staat. De scènes, die het vervoer van de
baletr cacaobonen in volgeladen bootje»
naar de in volle zee voor anker liggende
A. R. kiesvereniging wijk I
Prachtige papieren systemen lossen
nood niet op
De A.R. kiesvereniging wijk I vergaderde gisteravond in Rehoboth De
voorzitter, de heer J. Verduyn deelde mee. dat het bestuur van acht tot
tien man uitgebreid zou worden, dit in verband met de vele werkzaam
heden. De heer J. Witte was aftredend, dus moest een verkiezing voor
drie bestuursleden worden gehouden. Gekozen werden de heren W.
Bonda, F. G. van Zwieten en D. Seydell. Verder werd de candidatenlijst
voor dc Tweede Kamer behandeld.
Daarna sprak de heer J. Ravestein. lid
van de Prot. Chr. raadsfractie, over het
woningvraagstuk. De heer Ravestein be-
met een terugblik. Voor de oorlog
er geen vraagstuk, men hield zelfs
2Vi 3.pet over. Geleidelijk werd er min
der gebouwd en in 1941 lag li woning
bouw helemaal stop. AI die Jaren Is niet
gebouwd en na de oorlog duurde het een
a twee jaren voor de bouw nu, in te
genstelling tot voor de oorlog, groten
deels ln handen van de overheid
weer op gang kwam-
Door de lange stilstand ls een nood
toestand ontstaan. Eén kamer is soms In
C-'bruik voor alle doeleinden: de samen
woning heeft ellendige gevolgen en de
groeiende gezinnen wirden door de gees
telijke en zedelijke gevaren bedreigd. D<
woningnood is volksvijand no. 1.
De woning als toevlucht voor het gezin
is van zeer veel belang- De woningnood
grijpt dan ook diep ln ons volksleven in.
Na de oorlog zijn de gevaren niet vol
doende onder ogen gezien. Men ging te-
in de ambtelijke sfeer te werk. Vak-
en werden opzij geschoven en
hen in de plaats kwamen op papier
prachtige systemen. Men beloofde, dat
tien jaar dc nood voorbij zou
De tien jaar zijn voorbij, maar de nood
is nog even groo*. De systemen klopten
de berekening heeft gefaald,
de heer Ravestein.
Men had een volkomen verkeerde kijk
op het probleem, wat o.a uitkomt in de
huurpolitiek. De luren zijn vele jaren
kunstmatig laag gehouden, waardoor bij
hulseigenaren alle initiatief gedood werd-
De particuliere huizenbouw ^ras ten dode
opgeschreven
De heer Ravestein onderwierp de huur
belasting ook nog aan epn crltlsche be
schouwing. Verder wijdde spreker enige
aandacht aan het woningcontingent en de
woningbouw in Leiden. Na deze met aan
dacht aangehoorde causerie volgde een
bespreking, die om de; tijds wille moest
worden afgebroken.
tonen, vormden het hoogte
punt van deze film. De rhythmische be-
egingen van de gespierde, onder voort
durend gezang zwoegende roeiers, waren
i dankbaar object voor de filmers en
hebben deze kans volledig benut. Het
volg van de film, dat de fabricage
in het bedrijf te Weesp toont, is wel
interessant, maar op de duur wat ver
moeiend door de talloze machines, dia
het productieproces ziet mee
werken. Een grotere beknoptheid zou da
film hier ten goede zijn gekomen.
Door de Sahara
Na de pauze hebben de vrij talrijke
aanwezigen het verslag gezien van een
reis, die wel nimmer op het programma
de vereniging zal voorkomen. De cl-
ten. die aan de Goudkust de op
en voor „Bruin Goud" gingen ma
ken, hebben de enorme reis via de Sa
hara met een flinke „stationcar" ge
maakt. Het zal zelden voorkomen, dat
iets te zien krijgt van die wonder
lijke woestijnwereld, waar de afgematte
reiziger na vele ontberingen weer een
bereikt, die eenzaam in de onher
bergzame zandvlakte ligt. De bewoners
deze bijzondere plaatsjes hebben hun
ogen op de ondernemende Nederlanders
uitgekeken en dezen op hun beurt geno-
taferelen, die ze voor hun land
genoten met vaart en goede smaak op
het celluloid hebben vastgelegd.
Al zullen de leden van de reisvereni
ging hun comfortabele bussen en treinen
niet gaarne verruilen voor het hotsende
busje, waarmee deze filmmensen hun
tocht gemaakt hebben, ze zullen zich toch
wel met een lichte jalouzie bedacht heb
ben. dat deze avontuurlijke reis door de
Sahara een zeldzamer belevenis Is dan
vacantietrlp naar Zwitserland of
Oostenrijk. Al is dat ook bepaald niet te
versmaden.
Burgerlijk© stand van Leiden
Geboren: Jan, zn van J J Elijzen
en J P W van Leeuwen; Maria Adriana,
dr v A van Zeist en M Opdam; Mirjam
Jacoba Maria, d v H Q J Fles en J C
Spruit; Lldwina dementia Maria, d v
G J Koppers en J M W Wentink.
Overleden: M T D v
Jr; C J J Blaauw. man,
man. 62 jr; A Pelder,
Jong wed. van Van Ni
M Hoedemaker, wed.
H A Kleijngeld. wed.
jaar.
Ondertrouwd: Q A Brouwer en G
Zwart; G J Buljtendorp en M G E van
der Laken; M A Laken en J M C Veen-
wijk; P L van der Voort en J J v8n den
Eshof; J van Heynlngen en C van Ingen
Schenau; J v Hoven en A P Neufégllse;
HP L E Wenger en B M Peek; G Schutte
en J H Boter; J H van de Wijngaard en
G J den Dopper; C Sloos en J Schreuder;
G J Scholten en A W Roodbeen; P van
den Broek en E B Contant; W J J Po-
lane en C Ouwehkerk; J G Paardekooper
en W C SlUevls; BAH Hinekens en C F
Kort
Ree. vrouw. 81
I jr; H Wieman.
an 79 jr; N de
wkoop, 78 Jr; J
n Barger, 72 jr:
in Frohwein, 66
Zo zag »ergeant W. T. B. de Ruptcr
op een Kerttavond één tian zijn
mannen op wacht itaan. Eenzaam,
maar niet vergeten....
Welziii.sofficleren van de parate on
derdelen worden georganiseerd.
GROETEN VOOR DE WEST
WELZIJNSZORG heeft de laatste
tijd ook honderden groeten op
genomen voor de leden van de Kon.
Landmacht, die in de West zijn gesta-
tionneerd. Op diverse plaatsen in het
land werden de groeten van de fa
milieleden op de band opgenomen. In
de studl; in de Nieuwe Frederiks
kazerne werden deze groeten op een
gramofoonplaatje gecopieerd en deze
plaatjes worden naar de betreffende
militair verzonden. Die mag dit plaat
je behouden en heeft hiermee dus niet
alleen de groeten maar tevens een
persoonlijke attentie gekregen.
Ooi; tracht de Welzijnszorg bij die
ver-verwijderde troepen wat Kerst
sfeer te brengen, door bandopnamen
van kersttoespraken door autoriteiten-
Vóór de militairen aan het kerstmaal
beginnen, worden die banden afge
draaid en kunnen zij horen, dat de le
gerleiding ze niet heeft vergeten. De
verdere programma's moeten ter
plaatse worden geregeld.
Thans wordt de mogelijkheid onder
zocht om eigen programma's voor de
West te verzorgen. De Welzijnszorg
wil trachten militairen in Nederland,
die iets kunnen „brengen" aan deze
programma's te laten meewerken. Ze
zullen dan op de band worden opge
nomen en kunnen in de West worden
afgedraaid, want iedere cantine heeft
daar haar eigen bandrecorder. Moge
lijk kunnen deze programma's zelfs
via de radiozender van Suriname wor
den uitgezonden.
Het spreekt v. nzelf, dat niet bij
ieder groepje soldaten, dat ergens »n
Nederland een taak heeft te vervul
len, een speciaal kerst- of nieuwjaars-
programma kan worden aangeboden.
Daar zijn bij voorbeeld de bewakings-
o.jderdclen, die rich niet alleen op
zeer afgelegen plaatsen bevinden,
maar dikwijls zo klein zijn, dat men
er bezwaarlijk een gezelschap artlsten
kan laten optreden.
NOOIT NEE VERKOCHT
WELZIJNSZORG wil echter van
deze eenheden toch geen „ver
geten groepen" maken. Van de Nieuwe
Frederikskazerne uit zijn daarom tal
rijke radio's aan die onderdelen uit
geleend, voor zover die militairen
reeds geen eigen (dienst)toestei had
den. Met een zekere trots kan de Wel
zijnszorg verklaren, dat zij geen en
kele aanvrage om geluidsapparaten
heeft afgewezen.
Tal van onderdelen beschikken na
melijk over een eigen radio- of tele
visietoestel, dat de Welzljnsofficler
heeft aangeschaft uit de winst die op
de artikelen in de cantine wordt ge
maakt. Welzijnszorg heaft het tech
nisch toezicht op deze apparaten en
de monteurs komt de eer toe te heb
ben gezorgd, dat alle toestellen tij
dens de feestdagen prima in orde zijn.
Wist U, dat bij de onde.delen 120 tele
visietoestellen in gebruik zijn? En dat
reeds thans aanvrager voor program
ma's zijn binnengekomen voor Kerst
mis 1956?
Al het mogelijke wordt dus in het
werk gesteld om het de militairen
gedurende de komenc3 feestdagen zo
goed mogelijk naar de zin te maken,
zodat zij het gemis van de huiselijke
kring zo min mogelijk voelen-
Nederland-Engeland
Prol. Palmer over
's mensen bestemming
Ondanks de gladheid van de wegen was
de ledenopkomst van het genootschap Ne
derlandEngeland gisteravond vrij groot
ln De Doelen, waar prof. L. S. Palmer,
hoogleraar aan de universiteit te Huil,
sprak over „Man's progress and destiny:
the stone age. the atomic age, the future".
Spreker vertelde over de fossielen van
vissen, amphibieën en reptielen, en kwam
via de bespreking van de brontosaurus,
de mammouth en de aap tenslotte terecht
bij de eerste opgravingen van een soort
van aapmens, die in Afrika worden ge
daan, terwijl bij de vondsten op Java al
duidelijker een ontwikkeling viel te con
stateren. Latere opgravingen brachten nog
de Neanderthaler en de cro-magnon mens.
Prof. Palmer besprak de veranderingen,
die het menselijk lichaam, met als voor
naamste deel de schedel, ln de loop van
de tijd heeft ondergaan, en Illustreerde
dit, voorzover het mogelijk bleek, met
lichtbeelden.
Vervolgens werden de „woning" van de
mens uit het stenen tijdperk besproken
en zijn levensomstandigheden, waarna een
vergelijking werd getrokken met het tljd-
p«*k van de atoomenergie. Hierbij kwam
dan naast de lichamelijke ontwikkeling
de ontwikkeling van het intellect ter
sprake, waarna spreker zich aan enkel*
speculaties op de toekomst waagde.
