Waarom remt overheid eigen investeringen niet af? E Chefarine 4 KVP vindt de landdrost een „ondemocratische figuur" Nieuwe kruisers voldeden aan de gestelde eisen 5 WOENSDAG 9 NOVEMBER 1955 TWEEDE KAMER VERONTRUST OVER UITGAVENPEIL Dr Lucas (kath. v.) vraagt controle-orgaan (Van onze parlementaire redacteur) iveede Kamer (van de liberaal Van Le cialist Hofstra) heeft gisteren tijdens de algemene financiële beschou wingen haar bezorgdheid uitgesproken over de steeds stijgende overheids uitgaven. En tegelijk spraken de meeste sprekers hun bezorgdheid er over uit, dat het nauwelijks meer doenlijk is een inzicht te krijgen in 's lands financiën, laat staan dat er iets terecht kan komen van een doelmatige controle op het financiële regeringsbeleid. De heer Lucas (kath. v.) heeft dan ook de gedachte geopperd, dat de Kamer de beschikking moet krijgen over een adviesorgaan, dat zich bezig zal moeten houden met een effec tieve doelmatigheidscontröle. Dit orgaan zou slechts de bouwstenen voor een debat moeten aandragen. Het heeft- slechts een zuiver informatorisch karakter Het is dus niet de bedoeling, dat de Kamer op de stoel der re gering gaat zitten, maar dat zij door de inschakeling van dit orgaan een betere tegenspeler tegen de regering wordt. Volgens de heer Lucas moet niet de Alge.mene Rekenkamer deze taak op zich nemen Dan zou contrdle en advies ln ♦én hand worden gelegd Neen. de rooms katholieke afgevaardigde wikle een speciaal orgaan, dat moet nagaan of het overheidsapparaat wel efficiënt werkt. Het moet voor minister v. d Kieft boek delen spreken, dat ook de heer Hofstra (arb.) deze gedachten niet zonder meer van zich wierp Hij vroeg zich af of het toch niet beter la de Rekenkamer in ta Vier middelen die betrouwbaar zijn! vier werkelijk betrouwbare middelen helpee e'keer en doen wonderen! D« vie* geneesmiddelen van Chefarine „4" worden in de hele wereld op grole schaal gebruikt. Ze hebben hun volkomen betrouwbaarheid wel zeer afdoende be wezen. Stuk voor stuk hebben zij mil- lioenen mensen baat gebracht. Tezamen in één tablet verenigd werken zij nóg beter en helpen vaak waar andere middelen lalen. Chetarine „4" is een middel tegen pijnen en griep, dat Uw vertrouwen in derdaad waard i>- m BEROEMDE GENEESMIDDELEN IN ÉÉN TABLET 4 in J doet wonderen Psychologisch congres TN GENfcVE zijn. na een onderbreking van drie dagen, de besprekingen over de Europese problemen hervat Foster Dullea, MacMUlan, P.nay en Molotof heb ben er meer dan één nachtje over kun nen slapen. Maar noch de uiteenzetting van P:r.ay. noch Mototof* toezegging van een andere, betere ..politieke bagage" gaven ons vertrouwen, dat een compromis kon worden bereikt Immers. ..des Pudels Kern" van de Westelijke eis blijft, het houden van vr(je verkiezingen in de beide delen van Duitsland voor een groodwe<gevende vergadering, met al« einddoel, één regering voor een herenigd Duitsland Molotof en Grotewohl staan hier ahso- hiut afwijzend tegenover; het Westelijke voorstel is verworpen Rusland is be vreesd dat het als resultaat van vrije verkiezingen in Oost-Du its land niet meer de communistische lakens zou uitdelen en vandaar, dat het met een voorstel kwatr. dat voor het Westen onaanvaard baar is De Sowjetunic opperde hel denkbeeld van een Al-Duitse Raad", waarin leden van een Westduits en Oost duits pariement zouden samenwerken. De/c Raad zou echter slechts advise rende bevoegdheden hebben waaruit volgt, dat het communistische Oost-DuiU- land zich altijd 't Verklaard uitzicht gen besluiten kunnen verzetten. Men kan dus veilig aannemen, dat Rus land de hereniging van Duitsland op de lange baan zal schuiven, wil de bind i ge .ntatus quo" in het com munistische Oost-Duits'.and handha' De belangrijke voorpost in Europa. Oost- Duilsland, sullen de Russen niet prijs geven al ware het slechts om strategi sche redenen' Aangezien het Westen eerst dan ver trouwen heeft in een veiligheidspact Europa, als primair Duitsland herenigd ls. en tot de NA V O toetreedt, heeft het geen »in daar verder over te discussië ren Het derde belangrijke punt. dat Genéve zou worden aangesneden, „ontwapening", hoort eerder thuis in betreffende commissies van de Ver Na ties. en daar heeft men er al sinds ja: over gesproken, zonder dat men vee! opgeschoten Tot nu toe lijkt de politieke conferen tie van Genéve meer op een interna naai congres voor psychologie, want aarzien var. de belangrijke Europese ob jecten worden geen zaken gedar C est le ton qui fait 1 sique" maar dat kan men i néve moeilijk zeggen Er zijn weinig te kenen vaD internationale ontspanning, eer kan men zeggen, dat In het Midden- Oosten de spanning bedenkelijk ls toe genomen Het conflict tussen Israël er de Arabische wereld, met Londen. Wash ington en Moskou op de achtergrond, maakt dat de Rossen weer hogere eisen kunnen stellen en anderzijds is Molotof ..der Ge 1st, der stets verneinr W(J voe gen hier aan toe. dat Frankrijk een zwakke Wc«4eli>ke partner ia door de moeilijkheden in Noord-Afrika. terwijl het in het algemeen met de Europese in- tetra'.e. r.o* Straatsburr" beoogt, niet bijster vlot. In Genéve wordt van de Westelijken b() dit politiek patierce- ptr wal zeer veel geduld geëist. de K V.P.. schakelen, daar er anders weer een or gaan met enkele honderden ambtenaren loet worden Ingesteld. En de overheid De maatregelen van de regering om de ennootschapsbelasting eerder te laten betalen en de tempering van de vervroeg de afschrijvingen hebben de tongen In beweging gebracht Algemeen was men er eens. dat deze maatregelen te laat zijn gekomen. De hoogconjunr- ir Is niet uit de lucht komen vallen, zelde de heer Hofstra (arb). Nu loopt regering de kans dat de maatregelen t averechtse uitwerking hebben, omdat genomen zijn op het toppunt van de hoogconjunctuur Daar bleef de sodalis tische critiek echter bij. En de heer v Leeuwm (lib.) was het daar voor een goed deel mee eens De heer v. d Heuvel echter meende dat de vervroegde betaling van de vennootschapsbelasting hinder dan profijt brengt De liqui diteit van de vennootschap wordt daar- getast. Zij zal genoodzaakt wor den bankkapitaal op te nemen, hetgeen het nodige renteverlies met zich brengt. b er over deze zaak geen over at bedrijfsleven gepleegd? Dat was ook het oordnel van de heer v. d. Wetering (c.h 1. Deze vroeg aan minister d. Kieft om de Investerlngsbeoerklng or het bedrijfsleven In leder geval zo te verfijnen, dat investeringen die leiden tot de uitschakeling van arbeiders (bijv. door het oprichten van een hyper modern ichinepark) onbelemmerd kunnendoor- an Deze Investeringen zijn Juist ln ze tijd van een gespannen arbeids markt zeer noodzakelijk. De heer Lucas (kath v.) was het daarmede volledig Maar zo luidde de algemene vraag: doet de overheid nu? Zij remt de In vesteringen van het bedrijfsleven. Maar gaat de overheid nu ook zuiniger wor den? Daarover zijn vele hartige woorden Waarom nog subsidies op de melk, op e emigratie en radiodistributie?, zo vroeg de heer v. Leeuwen (lib.). En waar- geen commerciële televisie, die zich zelf bedruipt? Dat zouden middelen zijn de overheidsuitgaven te beperken. De heer v. d- Heuvel (a.r.) was enigszins gebelgd over het feit dat minister v. d. Kieft zich zo gemakkelijk van deze zaak af maakt. In de Memorie van Toelichting hij bezorgd over de steeds stijgen de uitgaven, maar als de Kamerleden daarover iets zeggen krijgen zij te horen te pessimistisch te zijn. Zodra de con junctuur omslaat wordt de situatie in ons land ondragelijk. Dan zal blijken dat de belastingen op dit momen! te hoog zijn. Om het hoge uitgavenpeil te kunnen Izotten zouden de belastingen nog hoger moeten worden. Of er komt een be grotingstekort. Beide denkbeelden noemde de beer v. d. Heuvel catastrophaal. Minis- d. Kieft is de eerst verantwoorde lijke man voor het hoge uitgavenniveau. Hij zegt overbelasting van het ambtena rencorps te vrezen als het nog meer wordt ingekrompen. Al zijn er ambtenaren die hard werken, de heer v. d. Heuvel gelooft dit argument. In wezen berust de regering fatalistisch in de steeds voort durende uitgavenstijging. Waarom remt zij haar eigen bouwprogramma niet af? De regering moet zelf beginnen met daden te stellen. De heer v. d. Heuvel is daar niet gerust op. zolang het nog voor kan komen dat een burgemeester In ons land bericht krijgt dat er In zijn gemeen- nieuw politiebureau gebouwd worden, zonder dat hij daarom heeft ge vraagd! Ook de heer v. d. Wetering (c.h.) vond het ren pijnlijke ervaring dat minister d. Kieft niet bereid is in te grijpen in overheidsuitgaven. Als de bewindsm slechts heeft gezocht naar middelen i zijn begroting te financieren, dan werkt hij de inflatie ln de hand. Bij een omslag van de conjunctuur zal ons land dan de eerste hard klap krijgen. Als het de rege ring ernst ls met de afremming vs bestedingen zal zij een proef moeten nemen met conjunctuurreserveringen voor het bedrijfsleven. Ergernis Het gehele Nederlandse volk ergert zictft aan het groeiend aantal ambtenaren, al dus de heer v. d. Wetering. Mai minister trekt er zich geen biet var Hij zegt dat dit onvermijdelijk is. Er kan geen ambtenaar en geen cent meer af. Nu hebben we 107.808 ambtenaren. De raming voor 1958 bedraagt 118.005 Momenteel zijn er 6 608 vacature». Dus ongeveer 17 000 vacatures zullen vervuld moeten worden. De conclusie heer r. d. Wetering was dat de overheid zich met te veel zaken bemoeit. Flinke ambtenaren zien betere kansen, zij laten het overheidsbedrijf. Weinig waardering voor de omvang het overheidsapparaat was er ook bij de heer Lucas (kath. v.). Hij was vol lof voor de ijver van de ambtenaren, is die ijver wel efficiënt gericht? Hoe komt het dat de klachten over de ineffi ciency steeds toenemen, terwijl minister v d. Kieft zegt. dat dit grote ambt< renapparaat onvermijdelijk is? Zelfs de heer Hofstra (arte.) kwam tot de overtuiging dat ernstige bezuiniging nodig is. De hausse-mentaliteit ogenblik vond hij erg bedenkelijk. De verhalen over inefficiency nemen steeds maar toe. Daar had de socialistische af gevaardigde ook over gehoord. De heer Hofstra was echter een tegenstander ?ep be-ufriiging door dik en dun De socialistische woordvoerder kende dat de inflatoire tendenzen alleen maar u't het buitenland komen of door de verhoging van de lonen. Naar zijn mening zijn de winsten te hoog. Door de steeds toenemende investeringen leiden zij tot prijsstijging De werlmemi daarvan niet de dupe worden. Loonsver hoging zal dan ook onvermijdelijk zijn. De heer Hofstra stond argwanend tegen- degenen. die alleen maar aandringen op de beperking van de uitgaven. Wij ontwikkeling, zo zeide hij, naar grotere sociale rechtvaardigheid en cul turele verheffing, waarvoor wij niet bij voorbaat voor belastingverlaging kiezen. De investeringsbeperking voor het be drijfsleven juichte hij dan ook toe. i ook de overheid moet de aandacht geves tigd houden op de efficiency. stisch commentaar" op het inisfer v. d. Kieft wa i niet malt. Maar gelukkig ten itok gevonden. Het ie noch conservatie/, noch progressief wil zijn. Geen vlees en geer vis en dit standpunt, aldus de heer Hof stra. werkt door in het Kabinet. He', is on- machtig om een keuze te doen. terwül het juist vooruit geholpen moet worden. Zo minister v. d. Kieft dan tenslotte toch nog het slachtoffer van de omstandio- heden geworden. Weduwen en wezen Bij een stijgend nationaal inkomen m gen de vaste uitgaven iets hoger zijn, zeide de heer Lucas (kath. v.). Het komt echter maar op aan of de uitgaven goed besteed worden. De invoering van voorziening voor de weduwen en w is zo'n goede besteding. De k.v.p. hoopt dat het wetsontwerp nog dit jaar zal kun nen worden behandeld. Ongetwijfeld zal de heer v. d. Heuvel (a.r.) daar geen be zwaar tegen hebben. Maar hij waar schuwde er wel voor. dat de sociale er culturele maatregelen niet zo uitgebreid mogen worden, dat daardoor ons betaal middel in het gedrang komt. Als onzt gulden niet veel meer waard is helDen sociale voorzieningen ook niet meer De heer Weiter (ex-k.n.p.) constateerde dat de Kamer dit financiële beleid m< Hij drong ditmaal echter niet aan o[ lastingverlagiging. Het waren alleen de heren v. Dis (s.g.p.) en Wagenaar (c.p.n.) die dit deden. Eerstgenoemde zeide. dat een overmatige belastingdruk door de Hel. lige Schrift wordt veroordeeld. De politiek van de na-oorlogse ministers van Finan ciën is steeds gericht geweest op nivel lering en staatskapitalisme. Met de defen- siegelden wordt niet zuinig genoeg omge sprongen. terwij! er nog steeds gelden worden uitgetrokken voor toneel, opera en dans. Belastingverlaging en uitgaven- vermindering is het s.g.p.-parool. Minister v. d. Kieft heeft een avond en een i de tijd gekregen om zich op zijn antwoord te beraden. Wil dit antwoord overtuigen, dan zal hij ongetwijfeld tegemoet m< komen aan het verlangen van zijn partij genoot Hofstra. dat een herziening het beleid nodig is en dat er nu daden moeten volgen om de overheidsuitgaven ln te krimpen. Dit deelt de minister van Oorlog en Marine, ir C. Staf, mes in zijn Memorie v?n Antwoord over de Rijksbegroting '56 Marine. Hij reageert met deze ver klaring op de opmerkingen van enkele leden der Tweede Kamer, die de kwali- van de nieuwe kruisers in twijfel meenden te moeten trekken. Naar aan leiding van de in het Voorlopig Verslag gestelde vraag, welke taak de kruisers zulen krijgen in geallieerd verband, deelt de bewindsman mee, dat deze schepen in oorlogstijd zijn ingedeeld bij de ge allieerde kruisermacht, die ter beschik king wordt gesteld van de commandant de Oostelijke Atlantische Oceaan voor het verrichten van algemene kruiser- taken. KOLNISCH' DE COLOGNE Zachte muziek, meeslepend rhythme n - 4711 Eau de Cologne: Harmonische drieklank ^ij feestelijke uren. Openbaar lichaam Duits rudiment (Van onze parlementsredactie) De Eerste Kamer heeft gistermiddag nogal langdurig gedebatteerd over het wetsontwerp tot instelling van een openbaar lichaam voor de Zuide lijke IJsselmeerpolders. De voornaamste vraag die de discussies beheerste, was wel: waarom heeft de minister van Binnenlandse Zaken zich met dit ontwerp niet op het standpunt geplaatst van de wet van 31 Mei 1937 tot instelling van een openbaar lichaam voor de Wieringermeer en nader aan te wijzen ingepolderde of in te polderen gedeelten van het IJsselmeer? Waarom heeft hij aansluiting gezocht bij het statuut voor het openbare lichaam „De Noordoostelijke polder", een overblijfsel 'uit de Duitse tijd? Krachtens dit statuut worden de taakltisch en staa-t6rechtëlvjk m«*r verant- de bevoegdheden van de gemeenteraad woord zijn, aldus de heer In 't Vefld. i het college van burgemeesters en wet houders gelegd in handen van een door de Kroon te benoemen landdrost. Deze- p_ wordt geassisteerd door één of ~"~- Eenheid van bestuur missies van advies. De minister van Bin nenlandse Zaken heeft een belangrijke Ioed op de samenstelling, werkwijze en bevoegdheden van deze commissies. Dit alles komt dus eigenlijk hier op neer. dat de positie van Provinciale Staten. Gede- Statcn en Commissaris der Ko rt aanzien van de gemeente de- :e'fde is als de positie van de minister ran Binnenlandse Zaken ten aanzien van het openbaar lichaam Ondemocratisch Minister Beel's felste tegenstander was wel zijn partijgenoot ir A. L. H. Roebroek, die het ontwerp zonder meer „ondemocra tisch" noemde Het sluit medezeggenschap van de bevolking uit. Waarom ls prof. Beel niet uitgegaan van de Wet van '37. die een degelijke eontröle van de Staten- generaal waarborgde Voor de figuur van de landdrost had de heer Roebroek hele maal geen goed woord over. „Deze hoort niet in de Nederlandse samenleving thuis", verklaarde hij boud. Ook vroeg hij zich af waarom eigenlijk geen bestuurs commissie ingesteld wordt. Naast deze practische had de heer Roebroek ook psy chologische bezwaren. De huidige rege ling. zo merkte hij op, schakelt de ver antwoordelijkheid van de bevolking uit er doodt het volksinitiatief. De heren Hoogland (arb.) en de Vos var Steenwijk (lib waren meer te spreken er het ontwerp, maar oud-minister In Veld (arb toonde ook duidelijke keur voor de regeling van 1937. Met landdrost zat hem dwars. Lieve een bestuurscommissie. Daarin zouden dan vertegenwoordigers van verschillen- arbeldskringen (landbouw, tuinbi aterschappen enz) zitting moeten heb- en. Het resultaat zou dan meer democra- zijn ambtgenoot ven Ver keer en Waterstaat, mr Algera, hebben de sprekers uitvoerig van repliek gediend. De eerste betoogde o m., dat het nieuw- gewonnen land nog in de eerste fase ijn ontwikkeling verkeert, reden, waar- im de regering de verantwoordelijkheid liet wil en kan prijs geven. Een demo- xatisch bestuur van de poMer ie o gelijk zolang er nog geen permanente be volking is. Eenheid van beleid ie in de ontwikkelingsfase van zeer groot belang daarom is een éénhoofdig bestuur (landdrost) beslist noodzakelijk. Minister Algera merkte pp. dat de rege. ring geen tuesenlichaam wenst tussen de regering en de directie van de polder. Evenmin wil ze een staatsbedrijf. Wel chter een rijksdienst voor de nodige rijksverrichtingen in de polder. Dit volkomen democratisch apparaat zijn, want het staat rechtstreeks onder de minister, die weer verantwoording gehuldigd i» aan het parlement. Na de duplieken werd het wetsontwerp Ruilverkavelingsproject van 5,5 millioen De Centrale Cultuurtechnische Dienst heeft een ruilverkavelingsplan opge steld van het waterschap Het Westland, dat de gemeenten Steenbergen. Halsteren en Nieuw Vossemeer omvat. De kosten worden geschat op vijf-en-een-half mil lioen gulden, waarvan 1.1 millioen als ge schatte waardevermeerdering door de be langhebbenden moet worden gedragen. Het project omvat tevens een landschaps plan voor de aanplant van bomen langs :n en dijken. Weg met de honger 1 De Nederlandse® minister van land bouw. de heer S. L. Mansholt. en zijn Belgische ambtgenoot, de heer Lefebvre. hebben te Rome op de tiende jaarver gadering der voedsel- en landbouworga nisatie geklaagd, dat de kloof tussen meer- en minder ontwikkelde land' groter is geworden, omdat de arme la: den niet in staat zijn van de rijke landen te kopen. Er moet een oplossing komen voor het vraagstuk van de overtollige voorraden, zelden zij. Minister Mansholt drong er op aan grotere uitgaven te doen teneinde de organisatie in staat te stel len een minimumprogramma uit te voe ren De Franse en de Britse minister! echter voelden weinig voor grotere uit- Neen, dit is geen wonderbaarlijke ,.Mars"-man, maar wij zien hier een ..verselucht-kap" die afdoende be scherming biedt aan de gifspuiten die nuttig werk verrichten in de land en tuinbouwbedrijven. Zulks in tegen stelling tot de oude maskers, die het gelaat slechts ten dele bedekken. De drager van de kap zit rustig in een plastic „cockpit", die over het gehele hoofd sluif, zonder hem in zijn bewe gingen te belemmeren. Het nieuwe ap paraat werd gedemonstreerd op de veiligheidsbeurs in Amsterdam. Min. Stal in Memorie van Antwoord (Van onze parlementsredactie) De beide nieuwe kruisers van de Koninklijke Marine hebben geduren de en na de proefvaarten geheel voldaan aan de gestelde eisen. Constructie fouten zijn aan boord van Hr. Ms. De Zeven Provinciën niet gebleken. Wel doen zich ook bij de kruisers in de eerste tijd de bij nieuwe schepen ge bruikelijke lichte „kinderziekten" voor, maar deze zijn van ondergeschik te aard en kenmerkend voor de ingewikkelde nieuwe constructies. menteel financieel een onmogelijkheid is. Bovendien zou ons land er het no dug personeel met voor kunnen leveren. Na ,de modernisering zal de capaciteit van de Karei Doorman 22 Avengers alsmeda eskader jachtvliegtuigen omvatten. De snelheid van het schip zal na de ver_ bouwing gelijk zijn aan die vóór de mo dernisering, E.l. ruim 24 mijl. prestaties van de Nederlandse eche- >n vliegtuigen gedurende internatio nale oefeningen geven, volgens de minis ter alleszins reden tot tevredenheid. Dat achteruitgang van de Nederlandss deelname aan deze manoeuvres valt ts onderkennen, mag hieruit worden ver klaart. dat deelneming door proef- en •arende schepen uitgesloten is. De achteruitgang zal natuurlijk 6lechts an tijdelijke aard zijn Van de taak van de Marineluchtvaart- enst zegt de mi-nister, dat deze uitslui tend ligt boven de zee en niet de be scherming van havens inhoudt. De dienst i6 in geen enkel opzicht bestemd voor de verdediging van het luchtruim boven ons land. Personeel >e bewindsman deelt voorts mee, dat studie i6 genomen het instellen van i kort vrijwillig dienstverband voor bepaalde categorieën. Hieihij gaan de geda.ohten uit naar een verband van on geveer drie jaar, met ontheffing van en kele verplichtingen uit hoofde van de dienstplicht en mogelijk een uitkering ineens na afloop van het eenste dienst verband. Indien het resultaat van de studie gunstig ie. en de maatregel kan worden doorgevoerd, verwacht de minis ter hiervan, in het bijzonder ook ten aanzien van het korps mariniers, een gunstige -invloed op de personeelssituatie. Geen tweede vlieg kampschip Dit is Harold Philby, een voormalig secretaris van de Britse ambassade in Washington, genoemd als de ge heimzinnige figuur, die de Britse di plomaten Burgess en Maclean zou hebben gewaarschuwd, vóórdat zij achter het IJzeren Gordijn vluchtten. De Labourman Lipton karakteriseer de Philby als de ..third man" en deze heeft nu Lipton uitgedaagd, buiten het parlement zijn beschuldiging té her halen. want dan kan hij vervolgd aangenomen met 24 stemmen vóór en tegen. De gehele KVP-fraCtle (met uitzi dering van de heer Regout) bleek het standpunt van de heer Roebroek te delei en verklaarde zich tegen. Aan het begin en einde van de vergadering werd aantal minder belangrijke wetsontwerpen zonder hoofdelijke stemming en zonder voorafgaande discussie aangenomen. Kamerleden nemen PTT op de korrel (Van onze parlementsredactie) Enkele leden der Tweede Kamer wij zen er op, dat de laatste tijd veel klachten worden gehoord over de behandeling van de pakketpost door de P.T.T. Het ls be kend, dat verscheidene zakenlieden wegens het vaak voorkomen van bescha diging niet langer van de diensten van de P.T.T. voor het verzenden van postpak ketten gebruik wensen te maken. De af gevaardigden dringen er bij de minister van Verkeer en Waterstaat op aan, maat regelen te treffen om aan deze onge wenste toestand een einde te maken. In hun verslag over de begroting *56 van de P.T.T. vragen de Kamerleden voorts of het wel juist is, dat de P.T.T. gramofoon- uitzendingen verzorgt. Zo ja, op welka grond berust dan de toestemming daar voor? Mag dit wel beschouwd worden als één der activiteiten, die door de P.T.T. dienen te worden uitgeoefend? Voorts vra gen verscheidene leden, waarom slechts zgn. „lichte" muziek op het programma geplaatst wordt. In Uw carburateur 1 kan het 14* C kouder zijn l dan buiten. Daardoor kan bij kil en vochtig weer I ijsvorming in de A carburateur optreden. I EXTRA met speciaal "anti-stalling" ingrediënt tegen ijsvorming. (bij alle blauw/witte Esso pompen) Snellere start, sneller op temperatuuren geen alslaan van de motor! LANDVERKOOP DOOM SPOORWEGEN 487) Verhoudingsgewijs hst grootste aantal emigranten is de Verenigde Staten binnengestroomd tussen de jsren 1870 en 1890, toen het grote vlaktegebied in het Westen was opengi landbouwers en r was geworden. De rerhti waren in verschillende i en het aldus vrjjgekomei beschikking vin kolonis geen in vele geva waanzinnige stormloop naai gebieden aanleiding gaf. Hoewel de kolonisaliepoli regering dus een belangrijk in de bevolking der lege gebifi bijdrage die de spoorwegen in kingsproces hebben geleverd, i minder belangwekkend. Aan d men was in de loop der tijden zoveel land voor nieta weggeschonken, dat tot 1890 alle land dat gratis ter beschikking der kolonisten waa gesteld, hiartegen nauwelijks opwoog. Deie 'opeenhoping van land in handen van enkele spoor wegmaatschappijen had niteragrd bijzon dere consequenties, want de spoorwegen waren by de exploitatie van ijzer-, koper-, steenkolen- en andere mijnen in hnn ge bieden ten nauwste betrokken, evenals by de houtaankap of by welke andere werk zaamheid ook die op hun grond kon geechieden. Zo vertelt Winston Churchill dat de spoorwegen Hampshire da oppermachtige re gearde! waren; de staat Wisconsin w tachtiger jaren horig aan de en houthelangen, de Souther was volgens Frank Nol Californië beheerste, d Zoals gezegd, vormt de rol die de spoorwegmaatschappijen in de koloni satie van het Westen op zich hebben genomen, een nog veel merkwaardiger hoofdstuk. Om het voor niet ontvangen land, dat voor myn- of bosbouw weinig uitzichten bood, aan de man te brengen. belangrijk deel door de spoorwegen kocht, kortom, de landschenkingen voorgaande perioden hadden tot gevolg dat het gehele economische en politieke leven in da Verenigde Staten mei de tpoorwegbelangen waren verbonden, van staat New vmlk verschijnsel tot op de huidige dag nog da gevolaeu merkbaar zijn. ilandse verkopen. De Santa Fê haalde duizenden Russische Mennonieten in het land, de Southern Pacific trok voornamelijk Duitsers en Scandinaviêrs aan, en in 20 jaar tjjds stroomden 8 millioen emigranten het land binnen die in verschillende streken langs dezr spoorlijnen tot op de huidige dag he karakter van de landelijke bevolking be palen. Weliswaar in mindere mate dan* een halve eeuw geleden, maar in allerlei facetten van het dagelijks leven toch nog ge- duidelijk merkbaar. Over spoorwegen gesj dat men eens houten ra wielen heeft gebruikt?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1955 | | pagina 6