^Qltodeó''
4
ZONDAGSBLAD 5 NOVEMBER 19S5
hetQRöte R^ösel
ziekeLijke öomineeszoon wêrö öiómèutkonincj j
man van qrote moeö, stiLen wil en heLöeR veustdnö
door
1 Rhode
het destijds lezen in het speciale bij
voegsel van de Rhodesische ..Sunday-
Express", gewijd aan Cecil John Rho
des en aan de belangrijke tentoonstel
ling. die naar aanleiding van de her
denking van zijn geboortedag op 5 Juli
1853, honderd jaar later, werd gehou
den in Bulowayo.
Een raadsel is deze vreemde man
zijn gehele leven gebleven. Bewonderd
door de één en verwenst door de an
der is hij zijn weg gegaan. Een man,
die geen geduld had om te wachten,
die bij alles wat hij deed haast scheen
te hebben, haast, zo geloven sommigen,
omdat hij ervan overtuigd was dat hij
niet oud zou worden... Wiens laatste
woorden geweest zouden zijn: ..Zoveel
te doen en zo weinig gedaan.." al
moet men aan de waarheid van deze
overlevering zeer twijfelen en al zou.
volgens één van zijn vele biografen, in
dit geval een vrouw, Mrs. Sarah Ger
trude Millin, zijn laatste verstaanbare
woorden zeer menselijk zijn geweest,
n 1. het verzoek hebben ingeh'Aiden om
op zijn andere zijde gelegd te worden
In de zware benauwdheid door zijn
hartkwaal veroorzaakt, snakte hij naar
verlichting maar vond die niet.
Hoe men ook over deze merkwaardi
ge figuur moge oordelen, dat hij een
groot man is geweest staat zonder twij
fel vast Enorm veel heeft hij bereikt.
..Omdat hij geen scrupules kende", hoor
ik nu een woraanstaand Zuid-Afrikaner
zeggen. ..Hij móést succes hebben, ten
koste desnoods van al zijn medemen
sen. U weet van de raid op Johannes
burg door Jameson één van zijn dier
baarste vrienden, die dicht bij hem be
graven ligt in de Mataposbergen van
Rhodesia Ook hierin heeft Rhodes de
hand gehad, al is het anders gegaan
dan hij dacht en op een enorme mis
lukking uitgelopen, die hem zijn minis
ter-presidentschap kostte. De raid ge
schiedde zogenaamd om de arme „ver
trapte" Engelse uitlandcrs „te helpen
tegen de onderdrukking van Paul Kru-
ger." maar het was alleen een ma
noeuvre om de Engelsen ook de macht
in de Transvaal in handen te geven.
XTiJKT U eens rond in „Groote
Schuur", zijn huis aan de voet van
de Duivelspick. door hem als ambtswo
ning aan Zuid-Afrika's minister-presi
dent nagelaten, al had hij nooit van
zijn leven kunnen vermoeden, dat er
een tijd zou komen, dat in dat huis
uitsluitend Zuid-Afrikaans zou worden
gesproken en Engels alleen dan. al& de
ezoeker deze taal niet zou verstaan.
U kent de kunstschatten, die Rhodes
in dit huls verzamelde, heerlijk antiek,
maar ook werken, die hij door beroem
de kunstenaars liet uitvoeren.
Ondanks zijn grote kudden (om in
Bijbeltaal te spreken), was ook het ooi
lam van de arme bij hem niet veilig,
Mary Pos
Het bekende portret van
Cecil John Rhodes: dic
tator met een piep
stem. Maar ook zijn
sterke toil en onver-
schrokken moed staan
op deze kop te lezen.
op had gezet,
-n Zuid-Afrikaan-
?en Oud-Hollands
prachtig hand-
medicijnenkastje. ICMl IllUlUUt
werk van edel hout. Hij moest
dat kastje hebben en ofschoon de boer
weigerde, omdat het een familiestuk
was. dat hij weer zijn kinderen wilde
nalaten, het gaf niets. Rhodes, die een
mens maken en breken kon en zijn be
staan vernietigen, indien hij dit wilde,
smeet een absurd klein bedrag op tafel
en nam het kastje mee..
Hebt U die kostbare behangsels in
„Groote Schuur" gezien? Zij kwamen
van een Spaans schip, waarop Rhodes
in zijn kwaliteit van minister-president
van de Kaapkolonie eenvoudig beslag
liet leggen.... Zo kreeg hij zijn schat
ten bij elkaar. Inderdaad, hij had
haast. hij kon niet wachten tot hij,
zoals een goede verzamelaar doet, ze op
oorbare wijze in zijn bezit kreeg en er
met liefde op kon neerzien..
bovendien alleen op uit was, om zijn
nagedachtenis te doen eren. U weet toch
dat hij reeds jaren vóór zijn dood heeft
gezegd, dat zijn naam minstens 4 000
jaar bewaard zou blijven?
Ons land bezit in totaal acht univer
siteiten, en dan nog die te Fort Hare
voor de naturellen.. In verscheidene
wordt uitsluitend in het Afrikaans ge
doceerd.
Eén, van Rhodes liefste wensen was
om een universiteit te doen bouwen op
het gebied van zijn eigen landgoed
..Groote Schuur". Zelf heeft hij er de
plek voor uitgekozen. De Hertog van
Windsor heeft eindelijk op 1 Mei 1925
de eerste steen voor de Universiteit ge
legd, die tegen de berghelling gelegen,
over de hele stad domineert. Zijn stand
beeld vindt U op één der terrassen
vóór de Universiteit. Zo wilde Rhodes
ook het Engelse element doen domine
ren in Zuid-Afrika en ons Afrikaner-
dom ten slotte geheel overvleugeren.
Daarom moesten ook deze Universiteit
en andere onderwijsinstellingen, door
hem gesticht, er komen. Hij, de grote
bouwer aan het Engelse wereldrijk, had
maar één ideaal. Dat wereldrijk helpen
bevestigen en daarmee ook zijn eigen
naam onsterfelijk te maken. Desnoods
ten koste van alles..."
HOE bitter klonk die stem, maar ik
heb Afrikaners nog wil bitterder
over Rhodes horen spreken.
Het vreemde van deze man was dat,
terwijl hij de Afrikaners door zijn op
treden met de ene hand in het gezicht
sloeg, met de andere hand op allerlei
wijzen voor zich trachtte te winnen.
De Engelse schrijver en Rhodesia-
kenner Maelaer Bate zegt van hem:
„Hij doodde en hij redde mensen. Hij
was tot groot heldendom in staat, maar
hij was ook tot kolossaal bedriegen in
staat. Hij vertelde grote waarheden én
grote leugens. Hij deed alles in het
groot. Hij liet wegen trekken door de
't in Rhodes' tijd. Een Zuid-Afrikaanse Voortrekker op zijn „plaas"-
„Aan de andere kant heeft hij toch
voor millioenen gelegateerd, waarvan
ook mensen in Zuid-Afrika profiteren",
waagde ik op te merken, „denkt U al
leen maar aan de Universiteit van
Kaapstad en de 50.000 ponden jaarlijks
uit zijn nalatenschap uitgekeerd voor
beurzen, waarvan niet alleen jonge men
sen in Engeland, de Verenigde Staten,
maar ook uit dit deel van de wereld
kunnen studeren
..Ons Afrikaans sprekenden, doet deze
erfenis niets, waarbij de erflater er
4?!- fïTïfl
tot in Centraal Afrika, de
hun isolement verlossend.
Hij sliéhtte een land. dat nog tijdens
zijn leven zijn naam kreeg. Het werd
zijn troetelkind, zijn alles. Hij begreep,
dat het een uitweg naar zee moest
hebben en hij sloeg het oog op de ha
vens In Portugees Oost-Afrika en hij
overwon zichzelf en klopte om coöpera
tie in deze aan bij Paul Kruger. zijn
grote tegenstander, die het verzoek on
voorwaardelijk weigerde.
Kruger en Rhodes, kan men zich
twee groter tegenstellingen denken, dan
deze beide mensen? En beide mensen
hadden dezelfde grote liefde: Afrika!"
Dan vervolgt de schrijver: „Kruger
was oud geboren. Rhodes was gedoemd
om iong te sterven. Kruger was 74,
Rhodes 46. Belden zagen het voorwerp
van hun grote liefde met totaal ver
schillende ogen. Niet alleen hun menta
liteit. hun karakters, waren uitersten.
Ook hun uiterlijk. Rhodes had helblau
we ogen, ongeduldig Uitziend naar al
tijd nieuwe horizonnen. Die van Kruger
weggezonken in de rimpels, wel-
i geleden pijn op dat door
verweerde, door de grau-
[•Igedragcn
Zo breed zijn de straten in Salisbury, de hoofdstad van Zuid-Rhodesia.
Inderdaad: een door tien span ossen getrokken wagen zou er in kunnen
keren.
ke de tijd
wind en zc
we baard omringde gezicht hadden
gegroefd.. Zijn grote handen hadden
vierkante nagels als van een grondwer
ker. Zijn hoge hoed en veelg
zwarte jas waren ouderwets
Rhodes droeg zeer dure kleren volgens
de laatste mode. Hij was bi zijn ver
schijning op en top een Engelsman, zes
voet lang. en zeer bewegelijk."
Deeds in 18»9 schonk Cecil Rhodes
de Kaapkolonie het bekende stand
beeld van Jan van Riebceck. stichter
van Kaapstad, dat hij door dc Engelse
beeldhouwer John Tweed had laten ver
vaardigen. aan de stad. Voor het voet
stuk werd een steen uit dc Tafelberg
R-houwen, de rots, waarheen Jan van
iebeeck en Maria de la Qucllerie, aan
het einde van hun maandenlange reis,
met zoveel verlangen hadden uitgezien
en aan de voet waarvan zij zich ves
tigden.
Maar ondanks alle gerechtvaardigde
verwijten en alle zware tekortkomingen
was Rhodes een geniaal man. Anders
zou hij ook nooit tot zo'n hoogte zijn
opgeklommen.
Geboren in Bishops Stortford, waar
van zelfs Engelsen moeten zeggen, dat
het een slaperig plaatsje was en zoon
van een plattelandsdcminé, die twaalf
i kinderen had, waren de omstandighe
den voor Cecil Rhodes dus niet bepaald
gunstig om iets groots te bereiken.
Daarbij kwam dat de jongen een zwak
ke constitutie bezat en zo'n aanleg voor
tuberculose, dat zijn ouders hem maar
naar het droge klimaat van Zuid-Afrika
zonden, waar een oudere broeder een
sinaasappelplantage was begonnen en
dus een beetje zorg voor hem kon dra
gen Eén der ergste dingen echter,
welke een man die het ver wil schop
pen, tot handicap kan hebben, is wel
als hij geen mannelijk geluid kan laten
horen. Rhodes, had zo'n eigenaardige,
hoge stem. zelfs Engelsen moeten
toegeven dat het een piepstem was
dat het iedereen onmiddellijk opviel
Al deze handicaps hebben er echter
met een zeer helder verstand, i
ren volharding te doen werker, aan zijn
doel om door de exploitatie van Zuid-
Afrika's bodemschatten een rijk en
machtig man te worden... hij, de
zwakke domineeszoon, die een piepstem
had, geboren in een ingedommeld gat
ergens op het platteland van Enge
land
OP de reeds teder genoemde uiterst
interessante tentoonstelling, welke
door de Koningin-moeder van I-inge
land in gezelschap van Prinses Marga
ret werd geopenu, was onder de pavil
joens van practise!) alle Afrikaanse ge
bieden beneden te Sudan ook dc trotee
„Court of Rhodes' waarin men aiUe
souvenirs, die men over hem tezamen
had kunnen brengi-n, had uitgestald
Van zijn doopmulsje tot aan zijn doden
masker was er aa iwezig. Welk een da
dendrang en w.uk een verlangen om
naar buiten te tredtn werd er gevonden
in dat leven liggend tussen die eerste
publieke gebcurten.s van zijn doop en
hot uiteindelijk w boos al het tot stand-
gebracihte en bijeenvergaarde moeten
loslaten om weg te zinken in de eeuwig
heid
Van al lijn D-z «ungen, Rhodes had
onder andere een groot landgoed in de
buurt van Bulowayo, de tweede stad
van Zuid-Rhodtsia. was „Groote
Schuur" dit plekje paradijs hem
wel het liefst. Hij had het voorname
witte huis, in Kaaps Hollandse stijl op
getrokken. zo kunstzinnig mogelijk la
ten inrichten en had daarbij voor Oud-
Hollandse meubelen en voor antieke
klokken, waarvan hij een prachtige
verzameling had. een sterke voorkeur
aan de dag gelegd.
Trouwens, ook Chinees porcelcin.
Delfts aardewerk, gobelins en oud ko
per nemen er een grote plaats ir. Het
was. zoals we zagen, bij Rhodes niet
zó dat hij met liefde een geheel leven
lang kunst verzamelde, daarbij geduld
aan volharding parend zoals de jager,
die het apoor van het wild volgt, maar
het moest alles in de korst mogelijke
tijd bij elkaar geoiacht worden
En toch. wat was de man Rhodes, bij
al wat hij bezat, een doodarm en een
zaam mens. Geen v ouw schijnt ouk een
ral van enige betekenis in zijn leven te
hebben gespeeld „In heel „Groote
Schuur" was geen kast t« vinden waar
een vrouw haar martel of Japonflen ui
kon weghangen, bi een bezoek aan
Rhodes als „kuiergaat" zei me deatijda
ZONDAGSBLAD 5 NOVEMBER 195S
I
Vijf Concerten van Mozart en één van Mendelssohn
IN 1776 Mozart was toen nog
maar 19 -jaar werden in het zgn
„Tamameisterhaus" in Salzburg niet
•minder dan vijf Vioolconcerten geschre
ven, werken dus voor viool en orkest.
De jonge hofmusicus Wolfgang Ama-
deus Mozaxt kreeg van zijn broodheer
Hieronymus graaf Colloredo weinig op
drachten. Deze It-.-rkelijke en tevens we
reldlijke heerser was voor zijn perso
neel niet al te aangenaam en de jonge
concertmeester Moeart onderging de
strenge houding van Colloredo als iets
onrechtvaardigs, vooral toen deze hem
gewoon als een lakei behandelde.
Een bewijs van Mozarts houding ten
opzichte van de aartsbisschop Colloredo
is wel dc brief, die hij aan zijn zuster
Nannerl schreef uit Parijs, waar hij in
1775 enige maanden met zijn moeder
vertoefde. In deze brief stond om.:
„Pappa moet op zijn gezondheid letten
en er om denxen, dat de moefti H.C.
(d.i. Hieronymun Colloredo) makkelijk
aanbrandt, maar dat God zelf medelij
dend, barmhartig en liefdevol is". Toch
hield Colloredo veel van muziek en
moest Mozart voor hem veel kerkelijke
muziek schrijven, o.m. een serie korte
Missen. Om op het gebied der sympho-
nische muziek niet stil te zitten, schreef
de 19-jarige componist dat jaar de be
roemde vijf Vioolconcerten, dus niet vol
gens opdracht maar uit vrije wil.
In de kleine werkkamer van - hot
„Tanzmeisterhaus", tijdens de laatste
oorlog helaas lclijic beschadigd, kreeg
Wolfgang de geniale invallen voor deze
werken, die weliswaar veel op elkaar
lijken, maar toen elk een eigen thema
tische ontwikkeling hebben.
Mozart had toen al grote concertrei
zen achter de rug als pianist <op 30
September 1765 gaf hij ,.een groot con
cert op het clav-ecymbel in de zael van
den Ouden Doelen" in Den Haag), als
violist was hij heslist niet minder. Aan
het hof in Salzburg speelde hij als con
certmeester altijd de solo-vioolpartijen
en iedereen was verbaasd over Mozarts
grote virtuositeit op dit instrument. Va
der Leopold Mozirt had bovendien een
uitnemende ,,viool.:chooi" geschreven.
Dit studiewerk is in 1766 bij de Haar
lemse drukker J. Enschedé verschenen
onder de titel: ..Grondig onderwijs in
het behandelen der viool, ontworpen
door Leopold Mozart, Hoogvorstelijk-
Salzburgschen Kamer-Musicus". Dat
Wolfgang later .1c viool „aan de wil
gen" hing en uit.-luitend als pianist
(soms als orga.ilst) optrad, heeft de
vader heel veel verdriet gedaan. Aan de
periode dat Mozart graag en veel vi
ool speelde, danken we nu de vijf Viool
concerten.
Hel is bij deze weiken opvallend hoe
Mozart, ondanks zijn aansluiting bij de
voor-klassieke periode (Vivaldi o.a.t. ge
bruik wist te maken van de mogelijkhe
den der viool, ik bedoel de zangmoge-
mevrouw Isie Sta ut g, de echtgenote van
wijlen Generaal Smuts. Rhodes had
voor zijn costuums alleen het bovenste
deel van een Oud-Hollandse ladcnkasl
„Er was ook in het hele huis geen spie
gel te vinden geweest, waarvoor een
vrouw een beetje toilet kon maken",
vulde haar opgewekte dochter mevrouw
Smuts aan. Het enige van dier aard
was Rhode«' scheerspiegel!
Scherper nog dreng de afwezigheid
van vrouwelijke invloed in dit vreemde
mannenleven ot mij door. toen ik in
Rhodes' slaapkamer geesi portret van
een vrouw zag hangen, zelfs niet van
de diamantkomags moeder, behalve dat
van een - stokoud.-, foeilelijke, halfnaak
te negervrouw, moeder van Lob en gu
ls. die haar in/loed zou hebben aange
wend dat bet Matabelen-opperhoofd zijn
grote concessies pan Rhodes deed. ten
aanzien van het tegenwoordige Rhode-
Dat hoogst onaesthe'.ische portre-*
hing recht tegenover Cecil Rhodes' bed!
Zo somber en afstotend het slaapver
trek is. zo heerlijk h de omgeving, waar
de ramen op uit zien. Wanl daar rijst
de Duivelspiek op. Dikwijls nam Rho
des zijn weg naar eer zeldzaam schoon
uitzichtspun' en k»ek hij neer op het
witte Kaapstad pan zijn voeten. Daar
op die plek »s een trots monument ver
reeen te zijner nagedachtenis Het is
opgetrokken uit wit graniet en doe' den
ken aan een deel van een Griekse tem
pel. geflankeerd door acht leeuwen.
Op de voorgrond ziet men een Jonge
ruiter te paard, de Energie voorstel
lend. Op de acü'ergrond vindt men het
borstbeeld van Cecil Rhodes, zijn on
doorgrondelijk gezicht een raadsel.
Niet echter in zijn meest geliefde wo
ning blies Rhodes de laatste adem uit,
maar in een kleine „cottage" op de
Muizenberg, met het uitzicht op de
oceaan, waarheen hij als het ware in
sijn benauwdheid, veroorzaakt door een
hartkwaal, was gztlucht, omdat hij tel
kens sterker het gevoel kreeg in „Groo
te Schinsr" te tullen stikken, soma in
het witte huis gaande van raam naar
raam. om lucht te krijgen en verlich
ting. d*c hij met vond
lijkhoden der viooltoon. De vioolpartijen
hebben niet de s'rakheid der vooi-klas
sieken, maar hobben een cantabiliteit,
die men gerust kan zien als een lang
zame overgang naar dc romantiek Het
zou echter onjuist zijn bij een vertolking
dezer wei-ken een bepaalde romantiek
er in te leggen. De solist zal uit de
muziek zelf de bewogenheid moeten pu
ren, hij zal de jeugdige onbevangenheid
der eerste delen, de stille en innige rust
der langzame delen on de elegantie en
humor der laatste delen (veelal ron
do's) voor zichzelf moeten laten spreken
zonder „hineininterpretieren".
Dat is gelukt aan de grote violist Ar
thur Grumiaux. die voor PHILIPS in
de ..Mozart Jubilee Edition" eon lang
speelplaat maakte met twee Vioolcon
certen, n.L in D-dur K V. 211 en in A-
De violist Isaac Stern, die voor
Columbia Vioolconcerten van
Mozart en Mendelssohn speelde,
met zijn Israëlische vrouw Vera
Lindenblit.
dur K.V. 219. 00258 L). Welk een
intens geluk straalt er uit deze werken
in deze vertolking. Grumiaux laat zijn
viool echt zingen i.ict alleen, maar hij
laat ook Mozart zingen. Het is een ont
roerend spel geworden. En wie zou hij
beter kunnen hebben als begeleider dan
de Mozart-expert bij uitstek prof. Bern-
hard Paumgar'ner die de orkestpartij
en subliem laat uitvoeren door het
Weens Symphonisch Orkest. De Philips-
technici hebben etn volkomen afgewo
genheid in de klankverhoudingen be
reikt.
ZEKER ook gen.aal, maar toch ge
heel anders is de vertolking die
Isaac Stern geeft van Mozarts Vioolcon
cert m G-dur K V. 216 voor COLUMBIA
(langspeelplaat CX 1071). Isaac Stern
is eveneens een vrtuoos op zijn instru
ment, hij beheerst de materie volkomen
en verrast ook lour zijn prachtige toon.
Maar Stern ge°ft toch een iets meer
uiterlijk spel dan Grumiaux, hij be
klemtoont sterker de accenten, werkt
met meer licht-donkcr-effecten, zonder
echter de muziek geweld aan te doen.
Isaac Stern is in deze vertolking niet
alleen de solist maar ook de dirigent
van een kamerorkest, dat de begelei
dende partii speelt En dat orkest-spel is
van bijzonder hoog gehalte.
Op de andere plaatzijde speelt Isaac
Stern, expressief begeleid door het Phi
ladelphia Orkest o.l.v. Eugene Orman-
dy. het Vioolconcert van Mendelssohn
Hier is Stern op volle toeren in zijn fel
le kleurgeving. Het is uitzonderlijk knap
vioolspel en uitzonderlijk knap orkest-
spel, maar het wil ons voorkomen, dat
de opname, die vroeger op normaalpla
ten is uitgekomen, bij de overbrenging
op de langspeelplaat wat geleden heeft
Er zijn merkwaardige klankinzinkingen.
Voor de verzamelaar van vioolpla'cn
echter een uiterst interessante en muzi
kale vertolking.
OM nu ook Mozart als piamocomponist
te laten zien, wijs ik hier op een
PHILIPS-opname met de grote Franse
pianist Rober* Casadesus in de Piano
concerten in c-moll K V. 491 en in D-
dur K.V. 537 (het zgn. Kroningsconcert
Een symphonie-orkest o.l.v. George
Szell begeleidt, (langspeelplaat A 01142
L). Van de 25 Pianoconcerten die Mo
zart schreef zijn er maar 2 in mineur.
Het is bekend, dat Beethoven heel erg
gesteld was op het Pianoconcert in c-
moll. welk werk htm tot de uitspraak
gebracht moet hebben: ,,We krijgen
nooit meer een idee ais dit". Onbegrij
pelijk is die bewondering van de steeds
opstandige Beethoven niet, want dit Con
cert heeft voor Mozart ook iets opstan
digs. Het is een der minder opgewekte
werken van Mozart, waarin verzet <le
deel) en tragiek :3e deel» even worden
onderbroken doir een stille ontroering
(2e deel». Het is een tragische Mozart,
die hier aan het woord is. maar hoe
schoon en rijk is t'ch deze kunst gebit-
Hoe geheel anders, hoe feestelijk is
Voor Philips speelde de Franse
pianist Robert Casadesus op één
langspeelplaat twee Pianoconcer
ten van Mozart.
rinarnoast het Pianoconcert in D-dur, dat
zijn naam „Kroningsconcert" ontleent
aan het feit. dat Mozart dit werk »»p
15 October 1790 uitvoerde in Frankfurt
tijdens de feestelijkheden bij de kroning
van Leopold II tot Duits keizer. Dat
was niet de cers e keer. dat Mozart in
Frankfurt a Main speelde. Als wonder
kind was hij t reeds opgetreden en
toegejuicht. Dit keer was de zaal wat
leger, daar de feestelijkheden zoveel
omvatten, dat de aandacht versnipperd
werd. Belangrijke diplomatieke figu
ren hadden net een officiële maaltijd
en in de stad was ci bovendien nog een
militaire parade. Het eigen-werken-con-
cert van Mozart leed daaronder dus wel
wat. Maar de bijnaam ..Kroningscon
cert" is gebleven en als het eens wordt
uitgevoerd mag er in de zaal geen
pleats onbezet blijven. Welk een geniaal
en opgewekt werk is d»* Pianoconcert,
brillant en levenJig.
Beide Concerten worden door Robert
Casadesus niet a'lcen technisch gaaf.
maar ook muzikaal onaantastbaar ge
speeld. Hier is d.? goede Mozart-inler-
preet, die het heldere klankbeeld nim
mer opoffert aan het grote effect en
bovendien met een prachtig toucher
speelt. Het Kroningsconcert speelde Ca
sadesus voor h"*. eerst in ons land op
5 November 1925 in het Concertgebouw
te Amsterdam onder Pierre Monteux.
Dat hij met dit concert een triomftocht
heeft gemaakt dooi de wereld is be
grijpelijk als me.l deze opname hoort,
waarbij George Szeü met zijn orkest zulk
een unieke stc-in zeef en zulk een bij
zondere homogeniteit met de solist weet
te bereiken Voor de Mozart- en voor
de pianoliefhebbers is deze plaat een on
misbaar bezit.
CORN. BASObKl.
-AAAAftftftftft*ftftftAftftftftA*ftftftftftft1^ftftftft
Miebei bij de massajeugd
Uit de
VOLKSWIJK
cAdoptie planner^
J^.4f doen een paar mensen, die
ouder worden zonder dat er
kinderen komen? Er zijn er, die
volstaan met zich daarover te be
droeven. Er zijn er, die zich er in
toeten te schikken. Soms op die
ontroerende wijze dat ze als het-
ware tegelijk man èn zoon, vrouw
èn dochter spelen. Of op andere
manieren. Misschien wel door open
lijk te verklaren, dat die tegen
woordige jeugd toch zo verschrik
kelijk moeilijk is: een mens is blij
wanneer-ie er niet mee te maken
heeft. Maar er bestaan ook echt
paren, die dan op een peperen
moment besluiten andermans kin
deren aan te nemen en zo toch een
volledig gezinsleven te verwerven
En dat is de weg die Kees en
Kornelia kiezen.
Geen gemakklijke weg. De adop
tie maakt in ons land nog steeds
een onderwerp van veel bezinning
uit. Sommige andere landen zijn er
reeds lang toe overgegaan en ze
hebben niet altijd het aanbevelens
waardige voorbeeld gegeven. Het
blijft een netelige kwestie. Ook het
kleinste kindje heeft reeds een
voorgeschiedenis: het wordt mede
bepaald door allerlei erfelijke fac
toren. Zo kan het gebeuren dat de
snoezige aangenomen baby zich
totaal anders ontwikkelt als de
pleegouders voorzagen en wensten.
Zullen ze het klaarspelen om dit
kind dan toch als een eigen kind
te blijven aanvaarden? Of ook:
zullen ze eventueel later afstand
van dit kind kunnen doen, als de
oorspronkelijke ouders het om een
of andere reden weer opeisen? En
nop eens: blijft de liefde bestaan
als men een kind kiest om bepaal
de uiterlijke redenen, en de inner
lijke eigenschappen het ideaalbeeld
lelyk verloochenen'' Wie zich op
het pad der adoptie begeeft, moet
wel heel precies weten mat htf
doet Fn bovendien moet hij op een
leeftijd rijn, die kleine kinderen
aan kan Er is een periode in ons
leven, dat peen last te zwaar valt
als het om de zorg voor babies,
peuters en kleuters gaat. Men ver
draagt hun gehuil en gekrijl Men
heeft behagen in hun spel, ook als
ze in hun ijver om dc wereld te
verkennen brokken maken. Men is
bereid om dit opgroeiende geslacht
de ruimte te laten. Maar er komen
andere tijdperken. Tijdperken waar
in men niet meer opgewassen ij
tegen de drukte. Tijdperken waarin
men zelf zo zeer aan vaste metten
gemend is geraakt, dat men daarop
peen inbreuk meer verdragen kan.
laat.
Ze rün al meer dan vijfendertig
jaar petroutód. als het er bij hen
van komt. Dat heeft natuurlek zijn
eigen redenen. Eerstens omdat b\j
ons zoals gezegd het aanne
men ran kinderen niet vanzelf gaat
Ze hebben het weliswaar al vele
malen geprobeerd, maar ze zijn
altijd meer bü instanties verzeild
maar men voor dergelijke proefne
mingen meinip voelde. Ze hebben
eft ft
allerlei organen aangeschoten, die 3
met kinderen te maken hebben, 3
maar ze zijn altijd weer met kluit- 3
jes in het riet gestuurd. Eens is ij.
Kees naar een kinderziekenhuis ge-
mande ld, heeft daar aangebeld en
geïnformeerd of ze niet zo'n klein
hummeltje voor hem hadden; hij j?
zou er goed vopr zorgen. Een an-
dere maal is hij bi) een sociaal jj
werkster op bezoek gegaan en heeft
haar zijn wens onthuld. Ten derde
male is hu zowaar bij de politie J?
binnenpedrenteld. Dat was toen een
vrouw in de straat was opgepakt. 3
Waarschijnlijk vermoedde Kees dat ij
de agenten meteen de kinderschare jj
hadden meegenomen om die even- r,
eens in diverse cellen te stoppen J?
net zolang totdat ze aan liefhebbers
waren uitgedeeld. Maar in al deze
en vele andere gevallen kreeg Kees ij
niet hef begeerde mensenkindje. De
wereld is nu eenmaal hdrd en |j
wreed. Soms werden zijn vragen
heel serieus beantwoord; soms dat 4
niet eens. Maar ook het best ver-
antmoorde gesprek leverde geen
tastbare resultaten op.
Ik meet niet of U deze kleine
tragedie kunt navoelen. Kornelia is
reeds lang zó ver. dat re enkel
maar thuis zit af te wachten of j:
Kees slagen zal. Uit het liefelijke n
grensdeemtje van 1915 is een wat
zure en zielige vrouw gegroeid. In ij
hoeverre de teleurgestelde ver-
wachtingen daarbij een rol speel-
den. is me niet bekend. In elk
geval is ze tobbeng aangelegd met J:
die piekerachfipheid. die zich altijd o
in eigen kwalen en kwaaltjes ver- j-
diept. Het is in zo'n geval ook een p
vraag wót het eerst komt: het ge- jj
pieker, dat kmalen oproept of een
kwaal waardoor je piekeren gaat.
Maar ergens leeft don nog de stille Jf
hoop dat Kers zal thuiskomen met
een kind. Dat het plan van van-
daag mant ze bespreken elk plan i;
uit den treurr succes zal hebben. y
Maar als ze zijn zware tred op de
trap hoort bonzende, langzame g
voeten op een trap zonder loper u
wéét ze al dat bet wéér mislukte.
Dan kwakt ze de van met aardap- Jj
pels op tafel en is die verdere w
avond riek Ziek van narigheid. Tot
het volgende plan geboren wordt! V
MIEBEL. ij
A»ft***ftftftftAftftftftft6<lftftftAA6<rilft»AAftftftftftftftft**ftAft*ftft»ftft*AftA«ftA*ft*<i****»*A
