Vreselijk land van Sodom
3
Chr, Schoolcongres heden
in Amsterdam begonnen
Rond Dode Zee was nimmer
enig lerentotdat
H
Met
5
VehkoJk
Dan, desnoods preventief
geweld toepassen
DONDERDAG 27 OCTOBER 1955
iiiiiiiiiiiii
IWAAR eens Sodom en Gomorrha
lagen verrijzen thans moderne
industrieën. Deze installatie maakt
deel uit van de phosphaatfabrieken
die aan de Westelijke oevers van
de Dode Zee in vol bedrijf zijn.
Men moet zicji dit
eens indenken: Uit
ongeveer 20 landen en
dus van 20 verschil
lende nationaliteiten
werden deze mensen
tussen Beer-Sheeba
en Sodom bijeenge
bracht. Men sprak 20
verschillende talen en
van de nieuwe lands
taal, hèt Iwritih ver
stond men nog geen
woord.
Het
die
het
grootste deel nog
mer zware lichame
lijke arbeid hadden
verricht: Schoenpoet
sers uit Marokko, be
delaars uit Yemen,
winkeliers uit België
handelsreizigers uit
Duitsland en kantoor
bedienden uit de Ver
enigde Staten.
Zodra zij voet aa«
wal hadden gezet wer
den zij hudje bij mud
je bij hun kraag ge
pakt en in een hitte
van 120 graden aan
het werk gezet. En zij
lieten zich aan het
werk zetten: Dat was
het grootste wonder.
Voor onze begrippen
omtrent emigratie is
dit iets onbegrijpe
lijks. Dagelijks be
zweert onze pers:
Emigreert niet naar Canada of naar
Australië alvorens de knopen aan uw
jas duizend keer geteld te hebben. Frons
Uw voorhoofd en denk er over na wat
U te wachten staat
En dan moet men dit volk zien
Meer dan 800 deelnemers
Dr Wijngaarden over betekenis van de opvoeder
in de Christelijke school
VANMORGEN heeft de voorzitter van het achtste Christelijk School
congres, de heer J. W. van Hulst, de meer dan 800 deeinemers aan deze
driedaagse conferentie in Bellevue te Amsterdam welkom geheten. In zijn
openingswoord constateerde hij, dat de chr. school de laatste jaren onder
zware critiek heeft gestaan. Maar evenals een eeuw geleden geldt ook nu:
„Wierook bedwelmt, weerstand hardt".
ET LAND VAN SODOM i6 een verschrikkelijk land. Ver
schrikkelijk is zijn klimaat en verschrikkelijk is zijn schoon
heid. Er is geen landstreek ter wereld die men met dit 300
meter beneden de zeespiegel liggende land kan vergelijken. Karte
lend rijzén zijn priemende zoutrotsen aan de oever van de Dode
Zee omhoog en in een wilde dans, macaber als de moordende zon,
springen zij naar het Noorden, waar zij zich verliezen in de tril
lende stilte van een gloeiende nevel. Het troebele smaragd van
de Dode Zee gaat daar over in de van licht verzadigde Palestijnse
lucht en men krijgt het gevoel, dat dit de diepst verdoemde plaats
ter wereld is. Aan de overkant van de zee schemeren de hoge
ruggen van het gebergte van Moab, vanwaar Mozes eenmaal de
Jordaanvallei overzag en onverbiddelijk grendelen zij het dal van
de wereld der levenden af.
„Dit is het voorportaal van de
hel zelve", denkt men, „hier kan
geen levend wezen het uithouden,
hier sterft men van de hitte". Het
zweet stroomt de bezoeker van
het gezicht, zijn hoofdhuid en
haren geraken doorweekt en zijn
huid gloeit. De temperatuur be
draagt 104° Fahrenheit in de scha
duw en men heeft het gevoel of
men bezig is langzaam te stikken.
Loom scharrelt men heen en weer
en loopt dan over het grind op de
oever toe. Grind? Neen, zout-
stenen! Uw gids maakt u er op
attent.
U waS te veel door de hitte
bevangen om het zich te reali
seren. Men wil göan zwemmen,
het is hier niét uit te houden. „Ik
raad het u af", zegt uw begeleider.
„Het is niet aangenaam" en als
men toch met zijn hand het water
van de Dode Zee beroert dan
schrikt men: Het is minstens twee
maal zo warm als uw lichaam en
'als men het proeft bijt de ver
zadigde zoutoplossing uw_ gehele
mondholte af. Een kwartier later
proeft men het nog, het zout van
de Dode Zee.
Vers in ceilojaan
de Dode Zee
De lucht is helder en op de
achtergrond is daardoor het ge
bergte van Moab, vanwaar Mozes
eenmaal het Beloofde Land" over
zag. duidelijk te zien. D>'t meer ligt
300 meter beneden de zeespiegel en
is de laagst gelegen plaats op aarde.
Een jong
journalist
over een
jonge staat
Dood zijn
rotsen, dood
het water
dood is de ge
schiedenis
dit land.
Eenmaal lag
hier het gevloek
te en later ver
woeste Sodom.
Gevloekt om zijn
verderfelijke be
woners, verwoest
om zijn godde
loosheid. Van
een „hof van Eden", zoals Mozes het
in zijn eerste bijbelboek beschrijft, tot
een door zwavel en vuur uitgebrande
en uitgerookte helleplaats. Meer dan
achtendertig eeuwen hield hier de
dorre dood deze verschroeide bodem
in zijn klauwen. Hij wenste geen léven
aan zijn oevers.
Maar sterker dan de dood Is het le
ven. Het leven dat van geen ophouden,
geen einde weet, dat zich door niets
uit het veld laat slaan en voor wie de
dood slechts een uitdaging is.
Een volk, dat honderden jaren de dood
in de ogen had gezien, keerde naar
zijn land terug. Het waren de Joden
voor wie de begrippen Sodom en Go
morrha vertrouwde begrippen waren,
symbolen van verderf en vervolging,
van ghetto's en concentratiekampen en
misschien was het wel daardoor dat zij
er niet tegenop zagen om ook weer tot
hun eigen Sodom door te dringen.
Het Noordelijke deel van de Dode Zee,
aar de wereldberoemde potaswerken
lagen, was na de oorlog van 1948 voor
Israël verloren gegaan. De enige plaats
deze industrie opnieuw leven in te
blazen was de Zuid-oever van dit doden
de streek van Sodom en op een
gegeven dag verschenen er de eerste
ingenieurs.
Schel lachten de rotsen hen uit en
troebel keek het bijtende water hen aan.
Een hete woestijnwind en een blikke
rende zon begonnen een niet aflatende
strijd tegen deze mensen..die verdwe-
;n maar terug kwamen met meer men-
:n en meer materiaalen begonnen
bouwen.
Een fabriek en een weg.
Dwaasheid
In een nederzetting langs deze weg
die enige tijd geleder klaar is gekomen 1
hebben wij met deze mensen gesproken
en langzaam, heel langzaam, zijn wij
hun „dwaasheid" gaan begrijpen.'
Maar de felle verbetenheid van deze
mensen verstonden wij pas goed toen
wij een gesprek voerden met de wachts-
man van de nederzetting. Een gesprek
iwaarin hij ons duidelijk maakte, dat
zijn immigratie in Israël niet een
vlucht" was geweest, maar een doel
bewust streven om het land, dat hij
immer als zijn vaderland had beschouwd
te helpen opbouwen.
Toen wij hem vroegen hoe men in
dit vervloekte land eigenlijk kon leven
pakte hij -ons bij de schouder, draaide
hij ons met' een forse slag om en wees
hij ons op een garendun streepje groen
dat in de verte tussen twee zandheuvels
doorliep.
..Kijk" zei hij ruw. „Daar hebben wij
geboord en water gevonden. De bron
levert nog niet veel. maar het is ge
noeg voor het telen van de groenten
immigranten gerecruteerd en getraind
worden.
Maar de weg kwam klaar en Sodom
werd na duizenden jaren weer in de
bewoonde wereld opgenomen.
Het oude Israël herrijst.
Heldenhootdstuk
De bouw van deze weg is een helden
hoofdstuk uit de jongste Israëlische ge
schiedenis. Niet omdat de technische pro
blemen bijna onoverkomelijk waren,
maar omdat men moest werken met
mensen die regelrecht na hun immigra-
Isra^jl, in het hart
CHOCOLADE...
Spreker wees erop. hoe dit schoolcon
gres zich moet gaan bezinnen op de per
soonlijkheid van de opvoeder. De Bijbel
vindt het kind zeer belangrijk en de vol-
slechts in zoverre als deze de
daden Gods aan het nageslacht weet door
te geven. Wij hebben tegenwoordig men
selijke mensen nodig, die weer weten,
hoe ze naar het kind moeten luisteren.
Wij hebben behoefte aan mensen, die een
persoonlijkheid hebben, ja, die een per
soonlijkheid zijn.
Des morgens hield dr H. R. Wijngaar
den het hoofdreferaat over het onder
werp: De persoonlijkheid van de opvoe,-
der in de Chr. school. De heren dr Van
Klinken, dr De Klerk, Gilhuis, Rittersma.
dr Turkstra en Steinz kregen ieder tien
minuten om met de hoofdreferent van ge
dachten te wisselep. Dit werd gedaan om
de discussie zoveel mogelijk op een be
hoorlijk peil te houden en om de diverse
richtingen aan het woord te laten komen.
In de middagpauze heeft de inspecteur
l.o. te Amsterdam, de heer L. v. d. Zweep,
de onderwijstentoonstelling geopend, die
in hetzelfde gebouw is ingericht en waar
op tal van smaakvolle stands op het ge
bied van de moderne leermiddelen te
genwoordig te doen is
Reteraat dr Wijngaanrden
Dr Wijngaarden stelde in zijn referaat
voorop, dat degene die onderwijs geeft,
In welke vorm dan ook, de leerling niet
i alleen intellectueel beïnvloedt, maar ook
vorming geeft aan d
11 lijkheidsontplooiing t
gaf
DOOR
WERNER SPRUIT
een ruk. „Daar zijn wij bezig
dam te bouwen, die het regenwater dat
in de winter van de heuvels komt, zal
tegenhouden. Verleden jaar dachten
wij het geklaard te hebben,
kwam zo veel water omlaag, dat de
dam het begaf en wegspoelde.
Volgende zomer ziet U daar een groot
kunstmatig meer!Men zwijgt en
kan zich nauwelijks voorstellen dat in
deze om water jammerende woestijn
eenmaal tarwe en maïs, sinaasappels en
druiven, appels en peren zullen groeien.
Nóg kan ook de wachtsman het bij-
a niet geloven.
„Maar het moet mogelijk zijn" zegt
j en hij fluistert het bijna. „Geduren
de de gehele geschiedenis van onze aar
de heeft hier de woestijn geregeerd,
laar wij zullen dit stuk van de ,,de-
irt" klein krijgen".
Dan loopt hij van ons weg.
Hij is één van de bouwers van de
weg naar Sodom geweesteen weg
In wolken van stof is ontstaan.
Twee honderd en tachtig duizend
kubieke meter rots heeft men voor
dit doel moeten opblazen, waarvoor
men 260.000 kilogram peperduur dy
namiet moest gebruiken.
Het kwam voor, dat wanneer de
werkers na hun dagtaak in het kamp
terug kwamen, zij geen geluid meer
konden uitbrengen. Hun stèmbanden
n door de hitte en het stof uitge
droogd en weigerden dienst. Sommi
gen hielden het niet meer uit en ver
trokken naar plaatsen waar het wer
ken minder zwaar was en dan moes
ten weer nieuwe werkers, nieuwe
Als Israël geen versterking krijgt
PARUS, 27 OCTOBER
DE ISRAëLISCHE minister voor de Ontwikkeling, dr. Dov Joseph, heeft
in New York verklaard, dat Israël eventueel gedwongen zal zijn „ern
stige besluiten" te nemen, wanneer het evenwicht niet zal worden hersteld,
nu Egypte van de landen achter het Uzeren Gordijn grote hoeveelheden
wapens ontvangt. Deze hoeveelheid wapens zal neerkomen op een, bedrag
van circa 700 millioen dollar.
Elders In dit blad hebben wij reeds
vermeld, dat de kwestie van het Midden
Oosten op de conferentie van Genève tei
sprake zal worden gebracht. Nieuwe in
cidenten hebben zich voorgedaan, waar
bij beide partijen, Israël en het Arabische
blok, elkaar de schuld in de schoenen
schuiven. Israël heeft bij de V.N.-com-
Weldadige kalmte
komt over U en de zenuwen wordt U
bestendig meester door het gebruik v»n
de van ouds bekende en beroemde
MIJNHARDT'S ZENUWTABLETTEN
Boeren „delen niet mee
in hoogconjunctuur"
Moge men tn ons land spreken van een
hoogconjunctuur, de boer merkt daar
niets van. Integendeel. Donkere wolken
zijn bezig zich samen te pakken boven de
landbouw: met toenemende moeite kun-
afzetgebieden gevonden worden voor
export-overschot en het zijn die over
schotten die al te zeer de wereldmarkt
noteringen bepalen.
Dit zei de voorzitter van de Friese Chr.
boeren- en tuindersbond, de heer H. M.
Gerbrandy uit Nijland, op een gisteren in,
Leeuwarden gehouden algemene verga
dering.
Het schijnt volgens spr, dat de regering
niet altijd voldoende bereid is elke drei
ging op te vangen.
missie voor toezicht op het Palestijnse
bestand een klacht ingediend wegens
Egyptische aanval op een Israëlische po
litiepost te Beerotajim. Hierbij sneuvelde
een politieman, drie werden gewond
twee politiemannen werden ontvoerd.
Echter heeft Egypte verklaard, dat juist
Israëlische troepen in het gedemilitari
seerde gebied waren gekomen en hadden
geschoten op een Egyptische post. Er zijn
oDnieuw vuurgevechten geleverd tussen
Israëlische kolonisten te Ktzioth, binnen
de gedemilitariseerde zone en Egyptische
stellingen in dat gebied.
Met straalkachels
Bouwwerk wordt in de
winter verwarmd
(Van onze correspondent).
In Apeldoorn wordt in opdracht
het Pensioenfonds van Philips te Eind
hoven een object gebouwd, omvattendo
i winkels waarboven twaalf woon-
flats komen.
De architecten, de gebr. Heuvellnk te
Apeldoorn, zijn van plan het complex in
de komende wintermaanden te verwar-
zodat men ook bij vriezen weer kan
doorwerken.
Het ligt in de bedoeling eventueel de
gehele oppervlakte door middel van stra
lingslampen te verwarmen, niet alleen de
gehele bouwput doch ook de naaste om
geving, waar de materialen liggen. In
overleg met de aannemer, J. W. Mekking
te Apeldoorn, hebben de architecten be
sprekingen gevoerd met Philips te Eind
hoven, waar de mogelijkheden thans
worden bestudeerd.
Toch <o. .iet zo
JODENLIJM IS IETS HEEL ANDERS
hoogte zijn, dank zjj de herinneringen
die ze aan het straatleven uit hun
jeugdjaren hebben, maar wat nu volgen
dwaling moeten genezen.
Het i« noodzakelijk dat we ona, ter
opheldering van dit misverstand, weder
om naar de Dode Zee spoeden, de zee
die in de Bijbel gewoonlijk het Zoute
Meer of Cadmonietenzee wordt ge
noemd; de laatste naam
eigenlijk
Oosten". 1
Bahr Loth, dus
Grieken en Roi
van het Asfaltmeer, wat
wonderlijk is, omdat de b<
westelijke oever veel bitumen bevatten,
afkomstig van organische stoffen die
Vich hier in lang vervlogen perioden
hebben opgehoopt en tot ontbinding
zijn overgegaan. Deze vloeibare bitu
men verzamelde zich in spleten en na
vervluchtiging van een deel van deze
offen, bleef de taaie asfalt achter, die
Zoals we vroeger al eens hebben
verteld, werd asfalt in de oudheid als bijv. gespt
mortel gebruikt, dus om stenen en
tegels aaneen te voegen en het deed
zo kwaad als dat ging waterdicht te
thar
dooi
golvf
world
ordt. De
dat vol lijmputten
en bedoeld zulle
isfalt bevond. He!
'èrtalers uh de "lTd"
'elke stof daaronder
Hebre
het Hebi
cl ook met het
•ten hebben. Ho.
eeuwsr woord
het i
aid do
kelijke fum
val duidelijk naar voren trad.
Nu werd asfalt in de oudheid ook
met het latijnse woord „bitumen judai-
cum" aangeduid, wat dus indien
asfalt nis lijm wordt aangednid niet
anders betekent dan „joodse lijm" of
,jddenlüm". Dat was dus asfalt, afkom
stig uit de streken rond de Dode Zee.
Zij die onder jodenlijir
nder anders hebben
kunne
hun
ling. Er fs geen onderwijs, dat ln opvoed
kundig opzicht neutraal is of onwerkzan.n
zou kunnen zijn.
Van doorslaggevend belang is of on-»
omgang met de leerling christelijk
d.w.z. bepaald wordt door de liefde vn
Christus. De keuze van stof is belangrm
de didactiek is belangrijk, maar onze Iv m-
ding is beslissend voor de vraag of ;i
school christelijk is of niet. Als onze om
gang met de klas niet gedragen wordt
door liefde voor de leerlingen, dan is om
school niet christelijk, ook al staat dal
honderdmaal boven en al geven we nim
dag twee uur Bijbelse geschiedenis.
Nu gaat het in de christelijke school
niet om een volmaaktheid, die toch on
bereikbaar ls; we schieten allen tekort
en we hebben zelf evenzeer de vergevm
van onze leerlingen nodig als zij die v.t:-.
Maar wel mag van ons gevraagd wor
den dat we van dag tot dag bewust wer-
de bereidheid tot dienen, want
daarmee staat of valt het christelijk zijn
school. Bij de keuze van de stuf
is altijd nog wel enige ruimte voor indi
viduele variatie, terwijl aan visie van du
stof geen beperkingen zijn opgelegd.
Het belang van de vakken Bijbelse ge
schiedenis en godsdienstonderricht kan
moeilijk worden overschat. Hier hebben
de gelegenheid onze leerlingen te ver
tellen van de grond, waarop hun leven
De houding, die zij concreet aan ons
en, zal echter met hetgeen wij ver
tellen in overeenstemming dienen te zijn,
onze persoon voor hen tot een
belemmering worden voor hun geloof.
Deze vakken maken op zichzelf een school
dus niet tot een christelijke. Het is ook
helemaal niet christelijker om bijbelse
geschiedenis te geven dan rekenen.
Hoe geven wij onze lessen? Overwe
gend gebeurt dat in de vorm van een
monoloog: wij zijn aan het woord en d«i
leerling die niet luistert krijgt straf. Wij
doordringen hem er zodoende van, dat de
meerdere, de leider, iemand is op een
afstand, met wie geen wisselwerking mo
gelijk is. Zijn we zo niet vaak bezig hun
alle samenwerking systematisch en gron
dig af te leren? We kunnen anderen moei
lijk leren samen te werken en een team
te vormen, wanneer ze daar zelf niet aan
Wij hebben wel eens te weinig oog
voor de enorme invloed die wij uitoefe
nen op ons volksleven. Ons onderwijs
geeft een stempel aan heel onze maat
schappij. Wij leggen samen met de ouders
de grondslag voor de vormen van samen
leving. In alle vakken hebben wij met
grote ernst te zoeken naar onderwijsme
thoden, die onze leerlingen minder op
kweken tot individualisme en meer ge
wennen aan samenwerking.
Productieschap zuivel
komt
er
(Vervolg van pag. 1)
d- Heuvel vreesde Juist, dat d« 6feer in
de organen van het productschap nadelig
beïnvloed zal worden door deze wet.
Daartegenover stelde minister De Bruijn,
dat alle betrokken organisaties hem had
den verzekerd de wet loyaal te zullen
uitvoeren.
„Ik ben een zo warm voorstander van
de bedrijfsorganisatie", zo zeldc de heer
d. Heuvel, „dat Ik daarom tegen deze
vet moet stemmen, want aan de vrij
willigheid wordt afbreuk gedaan".
Kwaliteitscontrole
Het amendement-Den Hartog (lib.) om
buiten twijfel te stellen dat het product
schap geen taak zal kunnen vervullen op
het terrein van de kwaliteitscontröle,
werd verworpen met 13-50 stemmen. Voor
stemden de V.V.D.. K.N.P., C.P.N., S.G.P.
de heren De Ruiter (C.H.) en Van
Meel (Kafch. V.). Alle tegenstanders waren
het wel eens met minister Mansholt, dat
dit amendement ln wezen een uitholling
n de P.B.O. Waarom moet aan de
bedrijfsorganen deze taak ontnomen wor
den? Uit deze stemming bleek ve<?l meer
verzet tegen de P.B.O.-gedachte, dan
uit de eindstemming. Voor de a.-r. en
c.-h. heeft toen ln ieder gevai alleen maar
het punt van de vrijwilligheid een over
wegende rol gespeeld.
Een amendement-De Ruiter (c.h.) om
het bestuur van het productschap niet
paritair te laten samenstellen is inge
trokken. Hij zwichtte voor het orgument
dat de wet de gelijkheid van vertegen
woordiging van arbeiders en werkgevers
dwingend voorschrijft. Wel ls er een uit
zonderingsmogelijkheid, maar de poging
n de heer De Ruiter om dit bestuur
laten bestaan uit negen werkgevers en
i werknemers zou toch geen schijn van
kans hebben gehad.
