IN HET HART VAN RUSLAND |lictauc £ciJisrf)c (ümtmitl Proces Rijksdagbrand 1933 weer opgehaald van s Geheime schuilkelder van Peron ontdekt BULTHUIS hl h\ ZATERDAG 1 OCTOBER 1955 BUREAUX: Steenstraat 37. Directie, Redactie. Abonnementen- en Advertentie-afdeling: Tel. 31441. Postrekening: 58936. ABONNEMENTEN: 7.— per kwartaal; 2.35 per maand; 0.55 per week. ADVERTENTIËN: 0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting). Zes en dertigste jaargang No 10463 Directie: F. DIEMER Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER Chef-Red.: H. W. I. ENSERINK CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken .Stantoastlcfj Is ghrbleoen myn bert io tcgbcnspocf MOSKOU bij avondweinig indrukwekkend Van Sprang eerste Nederlandse journalist in Sow jetunie i echte stad r Sultan Ben Arafa verliet Rabat Juist toen de zon boven de Moskee va het gele paleis te Rabat opging, vertrok sultan Ben Arafa met een stoet van s met onbekende bestemming uit rijn residentie. De wagens reden naai vliegveld in Sale, ongeveer 8 km Noorden van Rabat. Het vertrek vai sultan zou er op wijzen dat de impasse waarin het hervormingsplan voor rokko was geraakt, is gebroken. Volgens niet bevestigde berichten heeft de sultan vóór zijn vertrek geëist, één zijner familieleden tot zijn opvolger ral worden benoemd en dat er geen troonraad zal worden ingesteld. Later werd gemeld, dat de sultan voorwaarden heeft gesteld, maar dat hij niet formeel is afgetreden. Hij zou slechts „geleidelijk verdwijnen". In de Ver. Naties zit het de Fransen niet mee. De assemblee besloot gisteren, zowel de Marokkaanse als de Algerijnse kwestie op haar agenda te plaatsen. Ame rika, Engeland en Nederland behoorden tot de groep van landen, die tegen debat over Algerië stemden. Na de stemming verklaarde Pinay, de Franse minister van Buitenlandse Zaken. „Ik weet niet, wat morgen de gevolgen van de stemming zullen zijn voor de be trekkingen tussen Frankrijk en de Ver. Naties". Schadevergoeding niet voor oud-illegalen Het bericht, dat de Westduitse regering schadevergoeding zal uitbetalen aar in concentratiekampen hebben toefd,. heeft tot resultaat gehad, dat het 'tariaat van de Nederlandse Verenl- van Ex-Politieke Gevangenen Bezettingstijd iedere dag met honderden brieven wordt overstroomd. De vereniging deelt mede, dat zij de uitkering van schadevergoeding geen bemoeienis heeft, omdat de uitkeringen niet zijn bestemd voor verzetslieden. Formulieren zijn wel verkrijgbaar bij het Duitse consulaat-generaal in Amster dam. De Lairessestraat 170-172. Massaveigiftiging in Koeningan Kort geleden zijn te Koeningan in W. Java 97 personen overleden 'engevolge van voedselvergiftiging. De politie stelt een onderzoek in. Onlangs overleden bij Brebes, Tegal en Pemalang tientallen mensen tengevolge van blauwzuurvergif tiging. uitstekende tiviteit er luchhaven. Dan stelt hij vragen. „Wat gaat u in Rusland doen7" „Reportages schrijven Nou, vertelt u de mensen dan alstublieft hoe wij hier levenze denken dat we niets hebbendat er geen brood in de wlnkëls isu kunt het nu zelf zien.." „Dat zal ik zeker doen „Dank u wel (Van onze correspondent Alfred van Sprang) MOSKOU, September 1955. OP HET PLATFORM voor het bescheiden stationsgebouw van Helsin ki', s vliegveld staat een tweemotorig, Dakota-achtig vliegtuig met op jde staart een grote, rode vlag compleet met hamer en sikkel en het woord lAeroflot in Russische letters op de neus. „Moskou.vraagt een man in uniform. „Ja...." j „Die kant Even later roept een luidsprekerstem passagiers voor Leningrad en Moskou aan boord te begeven. Het gaat lemaal heel eenvoudig. Een stewardess de plaatsen aan te wijzen is er niet. Soelriemen zijn er evenmin. Het toestel »tijgt op zonder eerst de motoren warm laten draaien. Maar we vliegen. Het nterieur van het toestel is netjes. Er zijn één-en-twintig plaatsen. Ze zijn al lemaal bezet. In de eerste plaats door een •oep Russische bouwkundigen, die ver- lillende West-Europese landen (waar- r Nederland) bezocht hebben. Verder enkele Finse journalisten, een Turk- exporteur van visconserven, een Israë- diplomaat, een Amerikaanse dokter vrouw en een Indiër in een jodh- n éen lange, khakikleurige jas PRAVDA i We vliegen laag. Bijna iedereen zit te lezen. De Russen hebben gevochten om een exemplaar van v d a. Een van hen heeft zich in P r e s s e verdiept. Een ander leest het verhaal DerBun in- de N e u e 111 u s andere passagiers bladeren uit verveling beetje door de Russische propaganda bladen welke in het bagagenet liggen: t Z e it, Sovje t-U n i o n, C h 1- I a y en het spotblad Krokodil Beneden ons schuift het Russische land schap voorbij. Met veel moeite slaag ik erin een ge sprek aan te knopen met een van de Rus sische bouwkundigen. „Hoe vond u Nederland7" „Een zeer mooi land en de mensen zijn erg vriendelijk „Waar bent u geweest7" „Den Haag, Rotterdam. Amsterdam. Hil versum en. Hij wijst naar het speldje van de Utrechtse Jaarbeurs op zijn rever. „Utrechthelp ik. „Ja, UtrechtM „En welke stad is u het best beval len7" „Amsterdam. VISUM Een paar weken geleden moest ik in de buurt van de Russische ambassade in Den Haag zijn. Het was een goede aanleiding om tege lijk weer even te informeren hoe het met mijn oude visum-aanvrage voor Rusland stond. Wanneer heeft u de formulieren ingevuld vroeg de consul. „O, al een paar jaar geleden Wat wilt u in Rusland gaan „Reportages maken De consul knikte. „Wonn Zodn uiilt i i heb LENINGRAD We dalen. De hoogtemeter boven de deur naar de stuurhut geeft aan dat we snel omlaag gaan. We vliegen laag over een brede ri vier met scheepswerven en fabrieken er langs. Dat moet de Newa zijn. En de stad verderop is dan Leningrad. Even later landen we. We taxiën naar het stationsge bouw. Er staat een flink aantal tweemo- torige vliegtuigen op het veld. De meeste ilverkleurig, maar enkele maken door hun bruinachtig^ kleur de indruk militaire vliegtuigen te zijn. Een zwart-i de kraag en een oude dame achter een geblakerd geraamte van een hangar her- tafel. De paspoorten worden ingenomen. I „Ik zal u een pi weken geven „Wanneer „Hu meteen Vier dagen later liep fk op het Rode Plein in Moskou. Twee weken is niet peel om Rusland te zien. Ik heb het niet eens geprobeerd. Inplaats van dagen te verdoen met in treinen en vliegtuigen te zitten heb ik mij bepaald tot het bestu deren van het leven in twee grote steden: Moskou en Leningrad. Ik heb er door de straten gezworven. Ik heb er scholen en warenhuizen, kerken, musea en parken bezocht. Ik heb er met allerlei mensen ge sproken. Soms was er een Russi sche tolk bij me. Dikwijls was ik alleen. Niemand heeft me iets in de weg gelegd. Dit en de komende ar tikelen bevatten een objectief, niet- gecensureerd verslag van mijn be levenissen in de Sovjet-Unie. tensla, kippensoep, vlees la Stroganoff, gebakken aardappelen en compóte. MOSKOU Een uur later vliegen we weer Er is nu een meisje in een gebloemde jurk bijgekomen. Ze nestelt zich met een boek naast een van de Russen. Eerst als ze iemand een glas thee brengt blijkt dat ze de stewardess is. „Heeft u wodka7" vraag ik haar in het Duits. „Neeantwoordt ze. „En kaviaar7" „Ook niet. „Een Russisch vliegtuig en geen wodka en kaviaar7" „Neegeeft ze lachend toe. Het is donker als we Moskou naderen. Daar het vliegveld voor de stad gelegen is zien we er weinig van. Het enige is de hoge toren van de nieuwe universiteit: een van Moskou's wolkenkrabbers. Felle schijnwerpers flitsen aan als we naar het platform taxiën. De vrouwen van ver scheidene van de Russische bouwkundi gen staan te wachten. Ze omhelzen haar alvorens de formaliteiten te vervullen. Een Intourist -man voert ons ook hier weer naar een wachtkamer. Aan de wand hangt een enorm schilderij van Stalin. Een radio speelt opera muziek. En de tafel ligt vol met dezelfde propaganda bladen als in het toestel. Een zwarte, zes- persoons Z i m brengt ons naar Moskou. Het is stil en donker in de buitenwijken. In de stad zelf is wat meer licht en leven. Maar voor een milliocnenstad is het toch (Zie vervolg pag. 10) HET LAFHARTIGE „SPEL" DER NAZIS i de oorlog. Een vertegen woordiger van het staatsreisbureau I n- t begeleidt ons naar het monu mentale stationsgebouw. Het interieur heeft veel weg van een ouderwets bank gebouw. Een ruime hal met marmeren Hoge deuren van zwaar eiken hout. Donkere betimmeringen langs de wanden. In een salon met antiek meubi- grote, kristallen luchter aan het plafond tronen een officier, een vrouw grijs uniform met vier sterren op De Intourist-man deelt douaneformu lieren uit. Men wil weten of ik opium, wormzaad, horens van een steppe anti lope, levende planten, bodemmonsters, ikonen, verrekijkers, manuscripten, brie ven, gramofoonplaten, films, boeken, pad destoelen en een massa andere dingen bij me heb. Voor het gemak schrijf ik achter alle vragen n o. En, mijn bagage wordt zonder geopend te zijn weer in het vlieg tuig geladen. In het restaurant wacht in tussen het eerste Russische maal: toma- vb 9 A S A Tm Jf DT777T V T/nr»D Hoe moeiliik Indonesische kiezer het wel heeft trULLLti gehad, toont bovenstaande foto. Hierop staan bijna rri^TVD veertig van de 190 partij, en groepssymbolen, LIL ILlLLLlï waaruit hij zijn keyze moest doen. Moeilijk is het ook voor het stembureau ,dat op het reusachtige papier moet nagaan, welk symbool is doorgeprikt. De hamer en sikkel der communisten herkent na tuurlijk iedereen. BUENOS AIRES, 1 OCTOBER "PVE NIEUWE Argentijnse regering heeft een campagne op touw gezet om elk spoor van Peronistische heldenverering uit te wissen. Alle leer boeken, waarin Peron als de redder van Argentinië was afgeschilderd, moeten verdwijnen. De regering ontslaat de mannen die onder Peron aan de universiteiten waren aangesteld en geeft deze universiteiten de volle dige vrijheid bij het onderwijs terug, aldus Ass. Press. In de brandkast bevond zich nog.35 cent Volgens Reuter heeft men in hét rege ringsgebouw een map met ver'.rouwelijke gegevens van Perons „particuliere infor matiedienst" aangetroffen. De vroegere minister van defensie zou opdracht heb ben gegeven tot de levering van 5600 revolvers aan de stichtihg Peron. De vroe gere minister van voorlichting had een groot aantal bioscopen onder zijn beheer. Een bedrag van 124 000 Amerikaanse dol lars in goud, was naar Zwitserland over gebracht. Huiszoekingen bij andere pro minente figuren uit het regiem van Peron hebben het bewijs geleverd, dat de heren grote belangen hadden in allerlei con cerns. terwijl zij in feite de dagbladen be heerden. De geruchten over Peron worden steeds fantastischer. Zo is er. volgens A.F.P. in Maandag geen N. L. C. In verband met de viering van 3 October verschijnt de Nieuwe Leidsche Courant Maandag niet. Onze bureaux zijn de gehele dag gesloten. DIRECTIE N.L.C. Eisenhower tekent documenten President Eisenhower blijft goed v itgaan. Hij heeft gisteren zelfs v twee documenten getekend. Intussen heeft de hartspecialist, dr White, zijn opmerking, dat hij indien hij Eisenhower was zich niet candidaat zou stellen voor een nieuwe ambtsperiode, enigszins verzacht door te zeggen, „dat geen bezwaar tegen een nieuwe candida- tuur zou zijn, als de president volledig herstelt." C.A.O. meubelindustrie. De Staatscou rant van 30 September bevat de alge meen-verbindendverklaring van de be palingen der C.A.O. in de meubelindu strie en meublleringsbedrijven. het souterrain van een gebouw een heime gepantserde schuilpplaats gevonden van alleen ex-president Peron en vertrouweling de sleutel bezaten. Deze schuilkelder vormde een luxleus ge meubileerd appartement, bestaande uit hall, een keuken, twee slaapkamers, kortegolfzender. en verbindingen met de voornaamste telefooncentralen debstad, geven de kelder het aanzien van een com mandopost. Niet zonder ironie wordt hieraan toegevoegd, dat zich in de brand kas'. slechte 35 cent bevond. Nu ook in Rotterdam Hall jaar geëist tegen Marihuana-handelaar De Rotterdamse classificeerder J. K stond gisteren aldaar terecht onder be schuldiging. marihuana-clgaretten in zijn bezit te hebben gehad en deze voor 2,50 per stuk aan derden ta hebben doorver kocht. Een koper schreef de officier van Jus titie- Broer van Leidenaar v. d. Lubbe vraagt om revisie DE FAMILIE van de Nederlander Marinus van der Lubbe heeft een Weslberlijnse rechtbank verzocht, de zaak van de Rijksdagbrand te heropenen om de naam te zuiveren van Van der Lubbe, die door de Nazi's in 1933 terechtgesteld werd. omdat hij de brand zou hebben ge sticht, Hij stierf onder de valbijl. Het verzoek werd ingediend door de broer van de terechtgestelde, de heer J. M. van der Lubbe uit Amsterdam. Van diens advocaat, mr Branci, heeft men nog geen commentaar kunnen krijgen. Zoals men weet, speelde de Rijksdagbrand een grote rol bij het aan de macht komen van de Nazi's. Een later ingesteld onderzoek heeft aangetoond, dat de Nazi's zelf de brand hadden gesticht, die zij echter hun communistische tegenstanders in de schoenen schoven. TAAK VOOR BERLIJNSE dellijk na de brand volgde een golf van terreur tegen de communisten. RECHTBANK 8 U De Berlijnse rechtbank is verzocht, m mÊ- vast te stellen: E. flHBjV wratn I 1. Dat Van der Lubbe onschuldig was Ht- en door de nazi's werd uitgezocht, om hun eigen schuld te bedekken. 2. Dat het Hof in Leipzig, dat Van der Lubbe in December 1933 ter dood ver oordeelde, alle wetten schond door een haastig in elkaar gezet decreet van te rugwerkende kracht toe te passen. Vrij algemeen wordt thans aangenomen, dat Goering zelf, president van de Rijks dag, een bende nazi's naar het gebouw zond, om op tenminste tien plaatsen brand te stichten. Zij zouden een onderaardse gang van Goerings paleis hebben ge bruikt om in de kelders van de Rijksdag te komen en er weer door te ontsnappen. De nazi s schoven de schuld op de com munisten. Behalve Van der Lubbe wer den ook Dimitroff en twee anderen, onder wie Torgler gearresteerd. Van der Lubbe was volgens de verslagen van het proces geesteszwak (men sprak zelfs van een be ginnende schizophrenic) en stond sterk onder de invloed van verdovende midde len. Vandaar dat hij niet in staat was, zichzelf te verdedigen. Dimitroff werd vrijgesproken; de nazi's durfden hem toch niet goed aan en na de oorlog werd hij premier van Bulgarije. Goering en Goeb- bels moesten het afleggen tegen Dimi- troffs sarcasme. Hitier gebruikte het incident om een decreet uit te vaardigen, dat elke daad tegen zijn regering met de dood gestraft kon worden. Dit decreet werd met terug werkende kracht gebruikt om Van der Lubbe terecht te kunnen stellen. Onmid- Het Rijksdaggebouw werd nooit her steld. Het „parlement" werd overgebracht naar de Kroll Oper. De ruimte werd nog Een willekeurig groepje Mosko- vieten op straat. De mensen zien er zeer eenvoudig gekleed uit. De mode is dertig jaar bij de onze ten achterals men tenminste van mode kan spreken. Schiphol, waar hij een kennis moest afhalen. De heer Stomps vertelde one: „Het was mr P. Tiedeman, advocaat en procureur te Haarlem, aan wie aan vankelijk de verdediging van Van der Lubbe, was opgedragen, doch toen deze weigerde, viel mij de eer te beurt. Voor al ook omdat ik goed Duits sprak. Ik was toen een Jong, pas beginnend ad- 1945. De wederopbouw zal meer dan acht millioen gulden kosten. Het is npg niet bekend of het Berl|jnse Hof op bet versoek tot revisie van het proces zal ingaan. Wfl herinneren er aan, dat dit proces tegen Van der Lnbbe. Di mitroff en anderen indertijd de gehele wereld in rep cn roer bracht. Het was toen „hot news", de verslagen werden letterlijk verslonden. Van der Lubbe was een rustige, half blinde jongen, die niet kon werken en op. nooit opgehelderde wijze, in Duitsland verzeild raakte. De bo vengenoemde Berlfjnse advocaat mr. Brandt, heeft een zeer uitvoerige studie van het proces gemaakt. Revisie zou mo gelijk zijn, op grond van de wet tot her stel van het nazi-onrecht. Indertijd, dus 22 jaar geleden, heeft mr. (Vervolg op pag. 10) Amerikaans speelgoedup-to-date lemaal klaar Kerstfeest. De „Speelgoedraad", waakhondcommissie v de industrie, heeft hi alreeds meer dan 600 zelfs mond open doet, poppen moedertje gendheid te gever gebit er in te doen. Maat tentoongesteld, die door opvoedkundigen zijn goedgekeu: speelgoed ogen, die 300 dolloi .rlpk duu: Telegrammen gaven indertijd uitvoerige bijzonderheden over de om vangrijke brand in het Rijksdaggebouw, dat in de nacht van 27 op 28 Februari 1933 in de as werd gelegd. Veel is hierover te doen geweest. De feitelijke brandstichters, bijna zeker de nazi's zelf, zouden gebruik gemaakt hebben van de onderaardse gang tussen het huis van Goering en de Rijksdag. De brand zou, volgens de nazi's, het signaal voor een communistische opstand zijn geweest.Hier ziet men de totaal uit gebrande zaal van het Rijksdaggebouw. B. W. Stomps voor de Duitse Hoge Raad te Leipzig de verdediging van Van der Lubbe op zich genomen. VERDEDIGER GEWEIGERD Wij hebben gisteravond vergeefs getracht contact te krijgen met de heer J. M. van der Lubbe uit Am sterdam, doch hadden een langdurig onderhoud met mr B. W. Stomps uit' Heemstede. Wij troffen hem laat op de avond aan in het restaurant van de „Ik kreeg een gevoel of m(Jn gezicht dikker werd, ik ging helemaal trillen cn begon mi) niet lekker te voeien. Later hield ik een zware hoofdpijn over. Ik was woedend op K." Deze marihuana-ervaring beviel hem zo slecht, dat hij K. b|j de politie aan gaf. Verdachte beweerde de sigaretten van en Arabier op Katendrecht te hebben gekregen. Gezien het feit. dat gebruik en ver spreiding van Indische hennep steeds toe nemen. en het risico dat zij, die eenmaal de sensatie van het marihuana-roken wil len ondergaan, hieraan verslaafd raken, eiste de officier van justitie de maximum straf, zes maanden met onmiddellijke in hechtenisneming. Welk nieuws brengt d-f jaar op speelgoedgebied? Wel, er bestaat in her speelgoed evengoed een mode als in de kleding. Neem b.v. de poppen Vroeger deden die niets anders dan stil liggen en dom kijken. Toen kwamen er intel ligente poppen, die de ogen open en dicht kon den doen, „mama" kon- zeggen en met per haar den gehaald, 407 dollar het kost. Precies u>at uw zoon jele- hebben moet, als Ma hem haar naar de u>fnJcel toil stu ren om een dozijn eieren emi- te halen, jaar „Wildwest-speelgoed" jrote zoals pistolen en holsters, kost behoort nog steeds tot de televisie is ook veel het i zijn Daan Mai luier konden cadeautjes maken Thans zijn er poppen, die gevoed kunnen wor den, een wandeling kun- met een n nen maken, kunnen dan- 8 km per soorten speelgoed, dit jaar vooral naar realisti sche. wetenschappelijke dingen, doe-het-zelf-uit- rustingen en speelgoed, dat verband houdt met persoonlijkheden uit tele- visie-programma't. zoals muziekinstrumenten van geliefde TV-sterren. Tot het realistische speelgoed behoren wal de duurdere kie-talkies, draagbare voor „het luidsprekers en spullen, waarmee wel vijf kinde ren uit vijf verschillende kamers over hun eigen telefoon-net kunnen spre- jochie dat alles al heeft' is een plajtic sportwagei die met pedalen 298 e (Advertentie). ARISTO CORDI|NSTOFFEN gegarandeerd kleurecht P.m. 6.30 voor BETERE woninginrichting BOTERMARKT 23 XL Een foto van Marinus van der Lubbe, wiens naam in 1933 veel vuldig in de wereldpers voor kwam. Deze 24-jarige, enigszins „vreemde" jongen, metselaar van beroep en afkomstig uit Leiden, werd er van beschuldigd, de Rijksdagbrand te hebben aange stoken. Hij werd door de nazi's ter dood gebracht. Wisselvallig herfstweer TLfORGEN ZAL EEN Oeeaanfrontde Noordzee bereiken en zal de bewol king bij ons gaan toenemen. In de mid dag zal een regenzone het Wetten nade ren. De tpind wordt sterker. De tempe ratuur verandert weinig. Gisteravond bracht een zwak oceaan front wat regen. Daarna nam de be wolking snel af. Vannacht zal bij flinke afkoeling hier cn daar n HET WEER IN EUROPA 3 S ifl! *1 me ii|' 3 z? Oslo*" Kopenb onbew. onbew. licht bew. WZW 4 W 10 18 0 21 0 16 2 Londen onbew wlndatll 19 0.1 Parus motrégen N 5 20 0.3 Grenoble onpew NW 4 22 0 Geneve Zurich mlat windstil windstil 13 0 19 0 Berlijn nevel nevel ZZW 4 18 0 MUnchen Rome zw"bew NOdil" 4 18 0 15 11 Ajacclo onbew. onbew. ONO 3 windstil 22 0 22 0 Koude nacht Tot morgenavond verwacht De Bilt; Koude nacht met weinig wind en plaatselijk mist. Morgen in de loop van de dag geleidelijk toenemende bewolking en later enige re gen. Tot matig of vrij krach tige toenemende wind tussen Zuid en Zuidwest Ongeveer dezelfde middagtemperaturen. (Opgemaakt te Men ZON EN MAAN Zon 6 42—18 20. Mean 18 07—7.38. Zon 6 4418 17. Mgan 18.34—9.01. 8 Oct. Laatste kwartier.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1955 | | pagina 1