«Beieren streek Nederlandse
millioenenerfenis op
Subsidie voor emigranten
moet blijven
Merimieskirkko, - #n stukje
Suomi in den vreemde
Waar eens Huygens woon
de staan nu beelden
De militaire pensioenen
worden opgetrokken
SEBOREX
tS
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1955
OM EEN 18de EEUWS KAPITAAL
- iTwee oude dames trachten alsnog
aanspraken te doen gelden
(Van onze correspondent te Bonn)
JTN MüNCHEN is door twee oude dames een proces aanhangig gemaakt
fl tegen de provincie Beieren om de kapitale som van 60 millioen 18de'
Jeeuwse Nederlandse guldens plus de samengestelde interest er van over
»en tijdvak van ruim twee eeuwen. Deze 60 millioen gulden waren de er
fenis van de in 1728 in Amsterdam kinderloos gestorven Duitse reder Georg
'ongratz, die destijds uit de Bovenpalts naar Nederland emigreerde. Niet
ide erfgenamen van Pongratz kregen echter de beschikking over de mil-
jioenen, doch de keurvorst van Beieren, die er zich op illegale wijze meester
maakte.
'waarop zijn heèr zich de Nederlandse
mtllioenen wederrechtelijk had toege-
eigend. Een en ander werd bij notariële
acte vastgelegd. Het was waarschijnlijk
geen toeval, dat de baron verzeild raakte
in een gekkenhuis, waar hij nooit meer
uit kwam. De staat Beieren liet daarop
de acten in beslag nemen, die ten slotte
onder berusting kwamen van het Beierse
ministerie van justitie.
Nog in 1914 verscheen er in Beieren
een officieel decreet, waarbij het ter in
zage geven van documenten, die betrek
king hadden op ..de Nederlandse erfenis"
streng werd verboden, nadat de erven-
Pongratz voor de zoveelste maal een po
ging hadden gedaan om recht te krijgen.
Wellicht herinneren sommigen zich nog
het proces van 1870. waarvan het heet,
Ofschoon er nadien al door talloze
rven processen over ge-
>erd werden, was alles tot dusver ver-
iefs. En thans willen opnieuw enige na-
de reder een kans wagen. Zij
irlangen echter niet. dat alles wordt
gewezen, waarop zij menen recht te
bben, mits maar de erkenning kan
jrorden verkregen, dat zij, resp. hun
foorouders, werden opgelicht en de pro-
linde Beieren bereid is de beide dames
len bescheiden lijfrente te verschaffen,
jraarvan ze netjes kunnen leven. Uitbe-
tling van de gehele erfenis met de op
gestapelde rente zou Beieren trouwens
iermoedelijk aan de rand van een ban-
(roet brengen.
NAAMSVERWISSELING
Reder Pongratz dankte zijn enorme
*rmogen aan zijn huwelijk met de schat-
ijke weduwe van de toenmalige onder-
loning van San Domingo, zo luidt het
erhaal. Toen hij als eenzaam man
led, drong dit nieuws niet terstond tot
woonachtige familie door.
zijn verscheiden kregen
Inderen van zijn broer van een en ander
ennis. Oorzaak daarvan was een naams-
èrwisseling.
Het ambtelijke schrijven van de ge-
leentelüke autoriteiten te Amsterdam,
'aarin het overlijden van de reder hun
'erd medegedeeld, was n.l. In handen
i tkomen van een ossendrijver, die toe-
lllig ook Pongratz heette, doch geen
unille was van de Amsterdamse suiker-
1 lm. De brief nodigde de wettige erfge-
imen uit, naar Amsterdam te komen,
meinde de afwikkeling van de nalaten-
•Jiap te regelen. Ossendrijver Pongratz
»n evenwel noch lezen, noch schrijven
l met de bekende minachting
lalphabeet voor het geschrevene, smeet
i) de brief weg. Zo bleef het overlijden
In Georg Pongratz voor diens
Ibekend tot 1751, toen zij er toevallig
in hoorden.
De Amsterdamse autoriteiten, tot
zich vervolgens met spoed wendden,
aren toen niet direct geneigd, de zo
otseling door die ver weg wonende
gieren opgeëiste erfenis uit te betalen,
aar de toenmalige keurvorst van Beie-
m. Karl Theodor. zou wel voor de be-
hgen van zijn onderdanen opkomen!
Iplomatieke vertogen, gericht tot de
Iderlandse regering, leidden er tenslot-
jpe, dat in 1788 de som der erfenis naar
werd overgemaakt. Niettemin
le erven-Pongratz er naar bllj-
fn fluiten.
De keurvorst leefde n.l. nogal op grote
iet en gebruikte de millioenen om er
et minder dan drie weelderig ingerichte
(stelen van te laten bouwen, t w. Her-
nchiemsee, Linderhof en Neuschwan-
ïin, die nog tot op de huidige dag be-
Ban. Naar Amsterdam stuurde hij een
genhandig getekende kwitantie voor de
>ede ontvangst van de millioenen en
(armee was voor hem de zaak afgedaan.
Uiteraard gingen de erven-Pongratz
et deze handelwijze niet accoord. Maar
lurvorsten waren in die dagen nog
•chtige lieden en bezaten de middelen
n de benadeelde erven het zwijgen op
leggen. Hetgeen geschiedde.
\STIGE BARON IN GEKKENHUIS
dat het zo „rijk" was aan van staatswege
gepleegde meineden, zodat het ook op
In 1932 maakte de erven de zaak nog
maals aanhangig. Toen zij vóór kwam.
was Adolf Hitler al de baas in Duitsland
en in die dagen moest men van recht
helemaal niets hebben. Door interventie
van de „Gestapo" zo beweren thans de
erven werd in 1837 hun eis nogmaals
ontoegankelijk verklaard. Gestapo-chef
Himmler zou de erven de ..goede raad'
hebben gegeven, maar in het vonnis ti
berusten en de zaak te laten voor wat z(
was. Bijna 20 jaar lang hebben zij dat
deels noodgedwongen gedaan. Maar
gaan de erven-Pongratz het opnieuw
proberen, nadat in 1949 een Münchense
rechtbank zich nog had beroepen op de
uitspraak van 1937. Enkele stukken, die
op de erfenis en de jurisprudentie be
trekking hadden, schijnen uit het Beierse
ministerie van justitie verdwenen te zijn.
GROOT ONRECHT
Doch naar verluidt zijn er aanwijzin
gen. dat zij zich in het geheime staats-
irchief in München bevinden. De zaak
heeft intussen een parlementair niveau
bereikt Want sommige leden van de Bei-
■se landdag zijn zich voor de zaak-Pon-
gratz gaan interesseren en menen „dat
groot onrecht moet worden goedge
maakt Hoewel zij zich uiteraard niet
kunnen mengen in de rechtszaak zelve,
schijnt er toch wel hoop te bestaan, dat
de twee oude dames, die thans in het ge
ding zijn. op de een of andere maniei
fatsoenlijk zullen worden schadeloos ge
steld.
Kleuteronderwijswet bijna op 't
schoolgeld gestruikeld
Verward debat, lawine van amendementen
en 21 stemmingen in Tweede Kamer
(Van onze parlementsredactie)
T3 UNA IS HET HELE wetsontwerp tot regeling van het kleuteronderwijs
gestruikeld op de schoolgeldbepaling. Hef geen schoolgeld voor het
I kleuteronderwijs, had de heer H. van Sleen gistermiddag in de Tweede
Kamer tot minister Cals gezegd. „Het schoolgeld is niet nodig, de reve-
nuën voor de schatkist zijn zeer gering." Maar de bewindsman boog niet
voor het amendement van de socialist. Daar heeft deze zich toen maar bij
neergelegd. Hij trok zijn amendement in, doch zeide, later nog eens op dit
onderwerp terug te komen.
Bij de stemming over het schoolgeld
artikel wenste de heer Van Sleen hoof
delijke stemming Zulks gebeurde En in
het begin van de stemming zag het er
naar uit. dat de heer Van Sleen zou
winnen en het artikel zou worden afge-
In het keurvorstelijk slot hadden de
ven-Pongratz evenwel een zaakwaar-
»mer in de persoon van de kamerheer
iron von Fallot-Gmelner, die zich het
1 van de Pongratzen aantrok. Hij begon ae
jateriaal te verzamelen over de wijze, I is
Minister Suurhoii meent:
Ondanks tekort aan arbeidskrachten
(Van onze parlementsredactie)
"JI/TINISTER SUURHOFF is blijkens de toelichting op de begroting van
sociale zaken geenszins van plan te bevorderen dat de subsidie voor
emigranten wordt ingetrokken^ Hij zou het kortzichtig vinden wanneer
het z.i. zeer tijdelijke tekort aan werkkrachten in Nederland (87.000 vaca
tures) door het stoppen van de subsidie de emigratie zou beïnvloeden.
Het opdrogen van de emigratiestroom nu, zou desastreuze gevolgen voor
de emigratiestroom later hebben.
Finse zeemanskerk in Rotterdam
Aartsbisschop Salomies wijdt de kerk Zondag in
(Van een'medewerker)
"JI/TERIMIESKIRKKO: dit geheimzinnige woord betekent, dat er een klein,
maar belangrijk stukje Finland midden in Rotterdam gevestigd is. Dit
woord, dat. in nuchter Nederlands „Zeemanskerk" betekent, staat op een
bord van een pand aan de 's-Gravendijkwal. Dezer dagen wapperde de
blauwwitte Finse vlag boven dat bord, ter ere van de teruggave van
Porkkala door de Russen. En Zondag a.s. komt het hoofd van de Finse kerk,
Ilmari Salomies, aartsbisschop van Turku, deze Merimieskirkko plechtig
inwijden.
De Finse zeeman zal dus in Rotterdam
voortaan ook iete van zijn vaderland
van zijn kerk kunnen ontmoeten, zoals
dit reeds met talrijke andere nationali
teiten het géval is. Finland is door deze
inwijding van Zondag a.s. dus in het bin
nenlandse nieuws gekomen. Als Suomi ir
wereldnieuws voorkwam, was di«
meestal tegelijk met de' grote buur Rus-
der herinnert zich de Fins-Russische
oorlog van 1939—'40 en van 1911—'14. Veel
al denkt men, dat Finland een Oostcuro-
land is. maar niets is minder
een Russische bezetting na de oorlog
was geen sprake: Slechts de vlootbasls
Porkkala ten Westen van Helsinki
vijftig jaar aan de Sowjets
pacht". Als de Finnen Porkkala passeer
den, moesten ze vele kilometers In eei
blindeerde trein reizen en dat gaf steeds
grondige ergernis. Spottend noemden z(j
dit traject „de langste tunnel ter wereld'
Geeu wonder, dat de zeemanskerk te Ro<
terdam VUho Haveri deze week de vlag
uitstak.
De minister merkt op dat ons geboorte
overschot zich nog steeds rondom dl
150.000 per Jaar beweegt. Wij zijn hal
dichtstbevolkte land tér wereld. Dil
schejJf économishhe maar i.v.m. dë toe
nemende eisen van huisvesting, verkeer
recreatie ook zeer groote ruimtelijks
problemen.
Automatisch ls, gelijk de cijfers aan-
nen, door de huidige gunstige conjunc-
lur de emigratie-geneigdheid toch al
afgenomen. Zou de regering dit proces
nog bevorderen door de emigratie van be
paalde categorieën werknemers en zelf-
ndigen thans niet meer te subsidiëren,
ri zou dit zeer waarschijnlijk tot reper
cussies in de ontvangende landen aanlei
ding geven, die niet bereid zouden wezen,
iluitend die categorieën emigranten op
rangen, die wij wel „misbaar" achten.
De e
bereiden
an vandaag propageren,
helpen slagen de emi-
familieleden, verwanten en
vrienden later. De minister noemt de emi
gratie een waardevolle bijdrage voor de
oplossing van het voornaamste structuur-
probleem waarmede ons land in de toe-
st te worstelen zal hebben: dat van
snel groeiende bevolking in een land
een zeer beperkte oppervlakte en
weinig natuurlijke hulpbronnen.
De regering is voornemens, de culturele
betrekkingen met de emigranten opne
mende landen nauwer aan te halen. Ook
de inlra-Europese migratie aan
dacht worden besteed. Minister Suurhoff
betreurt het. dat In vele Europese landen
de openbare mening nog weinig gunstig
zulk een migratie.
Nationale tentoonstelling van de Nieuwe Ploeg
Ook oorlogsslachtoffers geëerd
Minimum-grondslag gesteld op 2500
(Van onze parlementsredactie)
^E MILITAIRE PENSIOENEN en die der oorlogsslachtoffers en hun
Y «nabestaanden zullen worden verhoogd en tot enkele andere groepen
Isrsonen worden uitgebreid. De ministers Staf en Van Thiel hebben dit
In de Tweede Kamer voorgesteld. De door hen gewenste voorzieningen
osten de staat f 500.000. Hieronder een kort overzicht van de voorgestelde
laatregelen.
1. Wcdu'
TTOFWIJCK waar eens Constantljn
A Huygens de rust zocht en vond in zijn
druk bestaan, het prachtige buiten ln
Voorburg dat hij wilde „den vreemdelingh
doen sien, den Hollander doen lesen", dat
zelfde Hofwijck is tot 10 October het een-
kunstzinnige activiteit. Er
staan beelden in de tuin en in het huis;
nationale tentoonstelling
beeldhouwwerk.
Het grote permanente beeld van Huy
gens in de hal van het huis kijkt
schrikt of verstoord omhoog
vreemde ijzerconstructie van de 35-
jarige Constant Nieuwenhuys. En het
beeld begrijpt niet dat ook deze goochelaar
met ijzeren vlakjes en lijntjes en Mon-
driaan-effectjes dezelfde voc
hebben; Constant. Maar het beeld loopt
niet weg uit die hal, want het
al te goed die dichtregels uit „Hofwijck":
„Het scheel en maakt geen twist; ik
haat mijn broeder niet
Omdat ik liever groen, hij liever
purper ziet."
Die regels moet ook de bezoeker voor
ogen houden, om zich niet „groen en
geel" te ergeren aan wat er tegenwoordig
ook nog voor beeldhouwkunst doorgaat.
In het kleine zijkamertje op de eerste
etage, waar Huygens wellicht vroeger zijn
mooiste verzen schreef, staan nu wat ge
soldeerde ijzeren voorwerpen, die o.m.
een mensenboot, drie figuren en een
vrouw moeten voorstellen, ,,'t En is geen
mensenwerk, 't zijn stege beestelijkheden",
zong Huygens ook in
zijn „Hofwijck" en we
zijn er dus maar voor
bij gelopen. We gun
de maker Aart
den IJssel. deze
33-jarige schilder-
beeldhouwer, zijn ple
zier. „Omdat hij sijn
geloof in 't onse niei
vindt" is hij nop
verzetstrijders en
iden-oorlngsslachtoffers die voni
inuari 1954 door buiten het verzet of de
"log gelegen oorzaken zijn overleden.
Olen ook voor buitengewoon pensioen
aanmerking komen en wel met terug-
trkende kracht tot 1 Januari 1954.
De minimumgrondslag, genoemd ln
militaire pensioenwetten, zal worden
hhoogd van 1500 op 2500 gulden per
®r. de wettelijke minima van de pen-
«engrondslagen voor de verzetstrijders
I de zeelieden-oorlogsslachtoffers op
2055. Voor beide laatste categorieën zal
tt minimumpensioen tengevolge van de
*r tijdelijke toeslagen van vijf procent,
dke in aansluiting op de loonronden
)n verleend, ook een bedrag van onge-
kr f 2500 's jaars.
3 Weduwen en wezen van invalide be-
tepsmilitalren, verzetstrijders en zee
eden-oorlogsslachtoffers, die zijn over
een tengevolge van een andere oorzaak
•n hun in de dienst, het verzet of de
>rlog toegebrachte invaliditeit, krijg-.n
&k pensioen en wel wat de eerste groep
•treft overeenkomstig het bepaalde in de
lilltaire Weduwenwet 1922 en wat de
leede en derde categorie aangaat, over
eenkomstig hetgeen in de Pensioenwet
1922 is bepaald voor het weduwen- en
wezenpensioen van een ambtenaar. Voor
waarde is, dat de overledene nog niet
voor een derde in zijn levensonderhoud
heeft kunnen voorzien.
4. Het pensioen zal niet vervallen bij
het verliezen van het Nederlandschap en
kan ook aan niet-Nederlanders worden
verleend, mits de pensioengerechtigden
zich loyaal ten opzichte van ons land ge
dragen.
5. Ook voor hen, die vallen onder de
Wet buitengewoon pensioen 19141918,
zal de regeling gelden, dat, ingeval hun
gebreken, verband houdende met de uit
oefening van de militaire dienst, hen later
in een toestand hebben gebracht of bren
gen, die recht zou hebben gegeven op pen
sioen of hoger pensioen, als deze toestand
zich tijdens de dienst had voorgedaan, dat
dan alsnog pensioen of hoger pensioen
wordt toegekend.
6. Eveneens de nabestaanden van ge
wezen militairen en mobilisatie-invaliden
19141918 krijgen, ongeacht de doodsoor
zaak van de overledene, pensioen.
Deze maatregelen gaan ln met terug
werkende kracht tot 1 Januari 1954.
goed werk is, eerlijk en overtuigend, geen
would-be of modeverschijnsel. Piet
Stuyvenberg heeft enkele sculpturen in
marmer en hardsteen geëxposeerd, die
qua vorm zo prachtig, fijn en gevoelig
zijn, zo edel ook, dat we er graag het werk
van andere abstracten (b.v. Hans
Zutphen, Wouter Ringelesein die de fout
van de kleur beging, Toon Kelder,
Herman v. d. Heide en Dolf Breet-
velt) voor geven. Lotti van der. Gaag,
de 32-jarige kunstenares uit Den Haag,
heeft in haar werk tenminste nog een
sterke expressie bereikt, ook al geloven we
niet helemaal in deze min of meer nihilis
tische inslag.
Een grote vriendin ontdekten we ln de
Haagse Everdine Henny, die met „Schik
godinnen" en het ontwerp hek Provincie
huis te Arnhem een subliem voorbeeld van
verantwoorde dienende beeldhouwkunst
toont. Dit werk is sprankelend, uiterst
knap en met een sterk plastische werking.
Zo is er ook in het werk van de Arnhem
mer John Grosman een bijzondere vlotheid
in lijn en beweging, terwijl de Hagenaar
Jaap Gutterswijk een aantal unieke pen
ningen toont, penningen die geen beeld-
Beeldengroep „Wandeling" van
Pieter van V.elzen, geëxposeerd
op de nationale beeldhouwten-
toonstelling in „Hofwijck" te
Voorburg.
Als v
op o
deling door „Hofwijck'
eens rechts en links
zien kunnen we overi
gens wel heel veel
vrienden begroeten,
vrienden die we nog
nooit gezien hebben
doch die zich door hun
werk onze vriend
schap bezorgden. Als
eerste is er bij de in
gang de 44-jarige Pie-
van Velzen uit
Nieuw-Loosdrecht. Hij
heeft er de prachtige
beeldengroep „Wande
ling" met de twee kin
deren, elk een bosje
geplukte bloemen dra
gend. Welk een zui
verheid in de verbeel
ding, welk een expres
sieve simpelheid ook.
Zonder te detailleren,
zonder naturalisme heeft Pieter van Vel
zen hier voor ons gevoel een hoogtepunt
in de beeldhouwkunst bereikt.
Of het In de voornaam zit weten we niet.
iaar Plet van Stuyvenberg, de 54-jarlge
beeldhouwer vit Schiedam, blijkt ook een
vriend te zijn. En daarmee hopen we
jtevens te kunnen bewijzen ook abstract
werk wel op prijs te stellen. Als het maar
Toch is het niet helemaal onbegrijpelijk,
dat Finland wat buiten onze horizon
gebleven. Het Innd ligt geïsoleerd en
taal der bevolking heeft geen enkel aa
rakingspur.t met de Westeuropese talen.
Daartegenover staat, dat het Fins ook
niets met Russisch gemeen heeft.
Suomi (zoals de Finnen hun land
men) werd pas in 1917 onafhankelijk. Tot
1809 was het met Zweden verbonden en
daarna was het een Russisch groothertog-
Evangelie reeds 800 jaar
Finland zou waarschijnlijk geheel op
Oost-Europa georiënteerd zijn, als niet
acht eeuwen geleden, in 1155, Henry, bis-
i Engelsman
s overgestoken om
brengen.
schop van Upsala,
Finland x
daar het Evangelie
HU landde in
Turku en stischtte
er een kerkje,
Jaar later stierf
hU de marteldood.
Zijn werk ging
echter door en de
BlUde Boodschap
trok zegevierend
door het toen nog
.woeste land. Turku
(Abo) werd de bis
schopszetel en in
1929 begon de bouw
van de kathedraal:
dezelfde kerk, die
heden ten dage de
zetel van de Finse
aartsbisschop is.
Dit is typerend
oor de geschie
denis der Finse
kerk. Steeds zijn
kerk en volk met
elkaar verbonden
gebleven: 96*/« der
bevolking behoort
f Lutherse
kerk. Evenals in
geheel Wes-Euro-
vertoonde het
middeleeuwse ker
kelijk leven in
Finland vele mis
handen, zU het
liet in die mate
als in onze onge-
vlng. Toen het
licht der Refor
matie doorbrak,
had dat in Finland
dan ook geen af
scheiding ten ge
volge, maar de
gehele kerk keerde
terug naar het
Woord Gods. De
hervormer van Finland. Michael Agricola.
leerling van Luther en toen hi,
in zijn vaderland terugkeerde nam hi.
evenals zijn leermeester het werk der bij
belvertaling ter hand. Zijn Fins Nieuwe-
Tèstament, in 1548 uitgegeven, betekende
tevens het begin der Finse litteratuur.
Opwekkingbeweging
de hervorming hebben de opwek
kingsbewegingen het geestelijk leven var
Finland bepaald. Als reactie op de Lu
therse orthodoxie bracht de achttiende
de ideeën der verlichting
piëtisme, mystiek en Individualisme. Uit
al deze elementen ontstond in de negen
tiende eeuw een grote evangelische op-
kklngsbeweging, geleid door èen boer
het Noorden Ruotsalainen. In tegen
stelling tot andere landen voerden de re
vivals niet van de kerk af. maar door
trokken haar met nieuw leven. Het Finse
piëtisme, thans nog zeer levendig, was niet
naar binnengekeerd, maar gaf de stoot
tot veel maatschappelijke veranderingen.
Klasse-tegenstellingen en armoede wer
den ovèrwonnen, de vooral in Lapland
diep ingewortelde drankzonde terugge
drongen, volkshogescholen werden opge
richt. De jaarlUkse meetings der opwek
kingsbeweging worden door tienduizenden
?zocht, waaronder veel Jongeren.
De Finse kerk ls geen staatskerk;
Toen ontwikkelde zich een heftig
gebarenspel tussen de heer H. W. Ti-
lanus (c.h.) en de verbijsterde minis
ter. l'lt dit gebarenspel kon men op- I
maken, dat de kans groot was. dat i
mini«"w Cal' h-t wetsontwerp roti
intrekken, als de school«reHbcp?ling
werd geschrapt. Waarschijnlijk ging i
de heer Tilanus dit te ver.
Hadden de C.H.-lcden tot dit mn-
ment tegen het schoolgeld gestemd.
de leden, die nog stemmen moesten, j
dachten daar niet aan. De rest van de j
C.H.-fractie stemde voor. Het wets
ontwerp was gered, bet schoolgeld-
artikel werd aangenomen met 4739
stemmen. Tegengestemd hadden de
VVD behalve de heren Cornclissen en
Van Leeuwen. P.v.d.A. en C.P.N.
Op nog een andere wijze is het wets
ontwerp in gevaar gebracht. Dat was,
toen de heer Van Sleen een amendement
indiende, waarmee hij wenste, dat het
rijk meer aan de gemeenten ten goede
zal doen komen uit het Gemeentefonds.
Hierop antwoordde minister Cals. dat hij
het wetsolitwerp zou intrekken, als het
amendement werd aangenomen De ge
vraagde voorziening zou het Rijk f 14
millioen gaan kosten. Na aanvankelijke
weigering trok de heer Van Sleen het
amendement in. Zover ging zijn moed
niet, zeide hij.
De gehuwde kleuterleidster
F)E AMENDEMENTEN van pater Stok-
man, om de gemeenteraden de be
voegdheid te geven, de gehuwde kleuter
leidster te ontslaan, hebben eveneens
iet nagelaten, enige sensatie te wekken.
»rst Dondardagavond, daarna gister
middag, toen de stemming over het eer
ste amendement plaats had. De stemmen
staakten. Het werd 4343. Daarom zal
volgende week weer worden gestemd
dit eerste amendement. Dan is er
kans. dat het wordt verworpen. want
onder de afwezigen bevond zich een
meerderheid van voorstemmers.
.Ook over het tweede amendement «al
op 4 October worden gestemd. Dit was
ig niet zomaar bekokstoofd. Inte
gendeel. om dit te beslissen, was ook
Rooa is onaangenaam
onverzorgde indruk.
Roos Is ook 'n waarschuwing
.1 dreigt: Seborex. de haar-tonle
-*
hoofdhuid i
i Zwartkop verschaft de ondervoede
Snel
Geen last van roos!
rd flcco
4.90 Kuurverpakking lïM
nog een stemming nodig. Maar een
meerderheid van 48 tegen 38 was voor
de verdaging.
De stemmenverdeling bij de stemming
over het eerste amendement-Stokman
was: Voor A.R.. C.H.U. behalve jkvr.
Wttewaall van Stoetwegen, SGP. en
K.V.P. behalve de dames Klompé en De
Vink en de heren Vlsch en Koersen; te
gen de V.V.D., P.v.d.A., C.P.N. en de
hiervoor met name genoemde leden van
K.V.P. en C.H.U. Aan de stemming gin-
een aantal korte verklaringen voor-
lie o.m. door prof. Romrae en mr
Burger werden uitgesproken.
Verward
"17"OOR HET OVERIGE is het een on
overzichtelijk debat geworden, waar
bij bijna niemand uit de lawine amen
dementen het waren er tientallen
kon wUsworden. Tenslotte schorste voor
zitter Kortenhorst de vergadering twin
tig minuten om eens te zien, wat er nu
precies nog gebeuren moest en wat al
achter de rug was. Na deze pauze deel
de hij mee, dat er 21 stemmingen nodig
n. Dc meeste stemmingen gebeur
den bij zitten en opstaan en ook werden
nog enkele amendementen ingetrokken.
Nog enkele toezeggingen heeft minis
ter Cals gedaan: Aan meer dan de voor
gestelde 26 opleidingsinstituten voor
kleuterleidster zal en wel reeds dit
ar subsidie worden verleend. Ook
1 de opleiding analoog worden met de
kweekschoolopleiding.
Tenslotte heeft de minister beloofd, in
welwillende overweging te nemen, dat de
irborgsom, voor de stichting van een
bijzondere kleuterschool vereist, wordt
gebracht op 20 pet van de bouwkosten.
Dc stemming over het gehele wetsont-
•erp heeft op 4 October plaats.
houwkunst zUn geworden, maar die pen
ningkunst bleven. Teer en speels zUn .de
„Spelende kinderen" van Pauline Eecen
uit A'dam en H. A. Bal uit Noordwijk
heeft met enkele koppen en dierstudies
een opmerkelijke dynamiek bereikt, min
der gevoelig wellicht dan het Portret van
Marius van Beek, maar niet minder sug
gestief.
I Marian Goblus uit Voorburg heeft een
gips- en een terra cotta-beeldje staan, die
verrukkelUke voorbeelden van in een
harde materie gevangen bewegingen zijn
en naast enkele sterke koppen heeft Theo
van der Nahmer er zijn groot, prachtig
typerend beeld „Eline Vere", compleet
met hoed en parapluie. Van Rudi Rooyac-
kers uit Voorburg zUn er zes werken,
groot en klein. Rooyacker» houdt van de
massaliteit van het materiaal en het is
alsof uit de klomp steen de figuur om
hoog rUst. zonder logheid, zwaar maar
levend. Als we daarnaast het werk van de
27-jarige C. N. Visser uit A'dam zien zUn
we dolbiU met Rooyackers en wensen we
Visser nog veel geestelijke ontwikkeling
toe. Overigens een interessante expositie.
Corn. Basoski
z(jn er goede betrekkingen met de staat.
Op alle scholen wordt godsdienstonderwijs
gegeven en ook In het publieke leven
treedt de kerk op. De aartsbisschop en
de bisschoppen zUn leidende figuren in
nationaal opzicht. Vier maal per jaar
schrijft de regering een algemene biddag
alt. waarop geen enkele openbare ver
makelijkheid plaats vindt. Aan het begin
en het einde van het parlementaire Jaar
wordt een dienst gehouden waarin één
der bisschoppen voorgaat.
De regering kan zich niet in kerkeUJk»
zaken mengen, de synode behandelt za
ken van algemeen kerkelijk belang De ge
meenten beroepen zelf in overleg met de
bisschop de predikanten. De opleiding der
predikanten geschiedt aan de universiteit
van Helsinki en aan de particuliere uni
versiteit te Turku: Abo Academie. Deze
universiteit is Zweedssprekend, want Fin
land ls tweetalig, ongeveer 10*/« van de
bevolking heeft het Zweeds als moeder
taal.
De kerkelUke hoofdstad is Turku, het
oude centrum van Fnland. Helsinki is
nl. pas sinds 1812 zetel der regering. Toen
as het een onbeduidend plaatsje, thans
?n moderne, lichte stad met meer dan
10.000 inwoners.
Finland en de Wereldkerk
Vanzelfsprekend heeft de Finse kerk
:er nauwe relaties met de Zweedse,
Noorse en Deense kerk. Regelmatig zijn
bisschopsconferenties, want ln feite is
heel Scandinavië één groot Luthers ge
bied. De liturgieën van deze kerken gaan
alle op Luthers Deutse Messe terug. De
eredienst der Finse kerken komt vrijwel
een met de Zweedse hoogmis. Zoals
lke Lutherse kerk ls er veel belang
stelling voor het lied der gemeente en de
kerkmuziek.
t ere neemt de Finse kerk haar plaats
in de Lutherse wereldbond in. ook wat
de zending betreft. Reeds lang werken
Finse zendelngen ln Zuldwest-Afrlka,
Japan en Israël.
Toch zijn de activiteiten naar buiten
niet het meest typerend voor deze kerk,
haar meest wezenlijke trekken zijn stille
meditatie en een ernstige vroomheid, een
beeld dat volledig aansluit bij dit land
zijn oneindige bossen en duizenden
stille meren.
Kwaliteitsproduct van da Wybert-Fabrleken. 70 en 90 ot alléén bij Apothekers an Oroglstan
Wef 1899 verouderd
Nieuwe regeling voor de staat
van beleg en van oorlog
(Van onze parlementsredactie)
A ANGEZIEN DE OUDE REGELING uit 1899 betreffende de staat van
oorlog en beleg niet meer geschikt is om te voorzien in de problemen,
die zich bij de moderne oorlogsvoering voordoen, is bij de Tweede Kamer
ingediend een nieuw wetsontwerp, de Oorlogswet voor Nederland.
van het burgerlijk gezag ln de militair»
uitzonderingsgevallen met bepaalde be
voegdheden worden bekleed. Om ta
voorkomen, dat de burge 'jjke en mili
taire autoriteiten elkaar ln lijden van
nood in de wielen rijden, wordt bepaald,
dat voorafgaand overleg noodzakelijk ia,
waarbij de militaire belangen tenslotte
Het wetsontwerp geeft de militaire
autoriteiten een keur van bevoegdheden,
meestal ook al voorkomend in d^oude
die de staat zich onder normale
toestanden niet zal kunnen veroorloven.!
aantasten van de z.g. grondrech'en
zal slechts onder de zwaarste bijzondere
rechtstoestand (oorlog) gcoorloof zijn.
De regering ls van mening, da*, het eenl
Juiste regeling is, indien oo! de organen het z
zullen wegen.
