Stijging der uitgaven baart minister zorgen
De waarschuwende vinger
van minister Van de Kieft
Werkelijk tekort in 1955 een half
milliard hoger dan was voorzien
Het investeringsprogramma
Waar komt het geld vandaan?
NIEUWE LEIDSCHE COUBANT
OVERSCHOT GEWONE DIENST AANZIENLIJK KLEINER DAN IN 1955
I
Het gaat nog goed, maar er
zijn symptomen
UITGAVEN V.D. VERSCHILLENDE ONDERWERPEN V. STAATSZORG
I955-I9S6 (IN MUL. GUIDINS)
Scenerwnn)
Emtgrv».
*HMg»zor.<*»3
UarcralesdKikl
Ill
Hertfel van
oorlogsschade
imiiiiiiitn 707,i
a..'
-*31*5' /Wp!
«ummujy
MMH;G6
Land-en (vino
3 6
5.0
Mandelen
mmmm 195.9
■nu
■■MiOiT(werp-beqro(inql95& L
i IIIIIIMIIIt Onrwero Oegroong 1955 1
Overzee*»
HBVs1"8
■P 78.»
62.'
flj
Gewoneöemr, 8uiTer.g»%»of»0iensrle2,
Landbou»-Cgfliisat(eforcs
5 76, A truly
c>
Bijna 700 millioen223 projecten
ARBEIDSBUREAUX IN DEN HAAG EN
ROTTERDAM, BRUG BIJ GORKUM
(Van
i parlementsredactie)
DE MILLIOENENNOTA geeft ook dit jaar weer een lange rij van
projecten, aan welker financiering het Rijk zal bijdragen, of welker
totstandkoming geheel ten laste van de overheid komt. De geraamde
burgerlijke investeringen belopen een bedrag van 519 millioen; de
geiaamde militaire investeringen 117 millioen. Naar verwacht wordt
zal het Rijk in 1956 bij 223 projecten betrokken zijn, doch deze zijn
uiteraard niet alle nieuw.
Uit de zaken, die de regering in 1956 voor "t eerst wil aanpakken, doen
wij de volgende greep:
Voor verwerving van eigen gebouwen voor vertegenwoordigingen in net
buitenland is een bedrag van 2 millioen uitgetrokken. De verbouw en
uitbreiding der gebouwen van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
slokken in 1956 300.000 op en later nog eens 650.000.
De bouw van een Paleis van Justitie te Arnhem zal totaal 5 millioen
kosten F 1 millioen hiervan zal t volgend jaar worden besteed; de rest
in latere jaren.
In Gorkum en Gouda zal voorts met de bouw van een kantongerechts
gebouw worden begonnen (kosten: resp. f 250.000 en f 300.000», doch voor
beide gebouwen is voor 1956 niet meer dan f 25.000 uitgetrokken. De
uitbreiding van het gerechtshof te Leeuwarden vraagt f 400.000 en de
verbouw van de arrondissementsrechtbank in Alkmaar f 50.000.
Het huis van bewaring in Breda zal er een nieuwe vleugel bij krijgen,
waarvan de totale kosten op f 1.500.000 worden geschat. In 1956 zal
echter niet meer dan een bedrag van f 300.000 worden geïnvesteerd.
Een al bijna even kapitaal project ls het griffiegebouw, dat op het abdij
complex in Middelburg zal verrijzen. De kosten hiervoor bedragen f 1.3
millioen, doch In 1956 zal tot een bedrag van slechts f 100.000 worden
besteed.
Voor het centrale belastingkantoor te Leiden waarvan in de vorige
millioenennota al melding werd gemaakt is voor 't volgend jaar een
bedrag van f 100.000 uitgetrokken. Zoals bekend zal het gehele gebouw
f 1.8 millioen vergen.
Wat het ministerie van Oorlog betreft, zal in 1956 f 5 millioen voor de
bouw en verbouw van militaire werkplaatsen worden uitgetrokken, f 6
millioen voor de bouw van bureel-, les-, logies- en andere gebouwen,
f 25 millioen voor de bouw van garages en magazijnen en f 2.812.000
voor uitbreiding en verbetering van startbanen. Voor werkzaamheden
op vliegvelden en aan daarbij behorende gebouwen staat f 4.828.000
genoteerd.
Op de basis Den Helder zal met de bouw van vijf olietanks worden begon
nen (totale kosten: f 4.600.000; in 1956: f 1.680.000). De zelfde basis krijgt
er voorts diverse gebouwen bij (f 1.790.000», terwijl ook met de bouw
van ren marinehospitaal zal worden begonnen (totale kosten: f 5 millioen;
in 1956: ruim de helft'.
Den Haag zal aan de Konirvgskade een rijkskantorengebouw krijgen, dat
totaal f 8 millioen gaat kosten. F 300.000 hiervan zal r iff"
besteed.
Voor bochtafs Rij dingen en andere verbeteringen
ook een bedrag van f 8 millioen
voorshands slechts f 800 000.
Een kapitaal bedrag, namelijk f 18 millioen, gaat de verbetering
gedeelte Den Haag-Oegstgeest op Rijksweg 4 kosten. F 1
wat de regering er in 1956 voor wil neertellen.
Het gedeelte Vlaardingen—Rotterdam op Rijksweg 20 zal ook VCP|?eterd
worden Van de totale kosten ad f 16 millioen drukt slechts f 500.000
op de begroting voor 1956
Zeventien millioen is het bedrag, dat voor de bouw van een brug over de
Merwede staat. Eén millioen hiervan komt ten laste van de ontwerp
begroting 1956.
In Delft zal een nieuw Waterloopkundig Laboratorium worden gebouwd.
Van de totale kosten ad f 5 millioen hoopt men 't volgend jaar tien
procent te kunnen besteden.
Zowel in Dordrecht als in Rotterdam za! een ïjkkantoor verrijzen De
kosten bedragen resp f 950 000 en f 700.000. doch op de begroting drukken
resp. f 400 000 cn f 500.000.
Aalsmeer kriiet er een rijkstuinfoouwscéiool bij (totale kosten: f 900 000; in
1956: 100.000»Den Haag een gewestelijk arbeidsbureau en districts
bureau voor de arbeidsvoorziening (totale kosten: f 1.500.000; in 1956:
f 100 000) en Rotterdam eveneens een gewestelijk arbeidsbureau (totale
kosten f 1.500.000; in 1956: f 100.000».
De nieuwbouw van het Staatsdrukkerij- cn Uitgeversbedrijf te Den Haag
tenslotte zal 't volgend jaar een bedrag - -
kosten belopen om en nabij de f 9 milli»
(Van onze parlementsredactie)
E MILLIOENENNOTA, welke de minister van financiën hedenmid
dag aan de Staten-Generaal heeft aangeboden, lijkt wat het eindcijfer
betreft heel veel op de voor dit lopende jaar opgestelde begroting Immers,
de begroting-1955 sloot met een nadelig saldo van 610 millioen en die
voor het komende jaar met een tekort van 580 millioen. Geen onover
komelijk verschil derhalve. Desondanks komt men bij het lezen van dit
lijvige staatsstuk telkens de waarschuwend omhoog gestoken vinger tegen van
de bewindsman en desondanks leest men aan het slot de waarschuwing
dat „een behoedzaam financieel beleid noodzakelijk blijft!"
Waarom deze waarschuwing? Is er reden tot pessimisme? Verwacht
de minister een omslag van de gunstige conjunctuur? Neen: de voorspel
lingen zijn dat ook 1956 een jaar zal zijn van welvaart. De bezorgdheid
van de minister is gewekt door de cijfers, die uiteindelijk tot het resul
taat leiden: de onderdelen van de begroting. Hij legt naast elkaar ae cijfers
van 1955 en 1956. Voor 1955 resteerde er een positief saldo op de gewone
dienst (de heel normale, telken jare terugkerende uitgaven en inkomsten
dus) van 699 millioen voor 1956 is dit overschot maar op 359 mil
lioen geraamd. En daar dient aanstonds bijgevoegd dat deze terugloop niet
wordt veroorzaakt door de zo juist ingetreden belastingverlaging: ondanks die
verlaging worden de normale belastingopbrengsten op zo'n slordige
150 millioen meer geraamd!
Een tweede reden tot bezorgdheid vormen de cijfers
van het Landbouwegaiisatiefonds, het fonds dat dient om
de landbouwer een redelijke prijs voor zijn product te
garanderen zonder dat die prijzen de koopkracht van
de consument te boven gaan. Het tekort van dit fonds was
voor het jaar 1955 geschat op 64 millioen voor dit jaar be
draagt de schatting 164 millioen. Hoe het komt dat de begroting
desondanks een eindcijfer vertoont dat vrijwel gelijk is aan dat
Ivan het thans lopende jaar? Omdat de buitengewone dienst I, dat
zijn dus de uitgaven die verband houden met de oorlogsschade en
de watersnoodschade, een kleine half milliard lager liggen dan in
het lopende begrotingsjaar.
Wat dit alles wil zeggen? Dit:
1956 worden
nillioen is alles
f 250.000 vergen. De totale
Overzeese Rijksdelen
dat de uitgaven die van t ij d e 1 ij-
k e aard waren (het lenigen van
de gevolgen van oorlog en wa-
tersnood), nu onder een ander be
grotingshoofdstuk uitgaven van
blijvende aard geworden zijn. I trokken.
Dezelfde bedragen staarf nu im
mers op de gewone dienst. jOnderwijs en cultuur
En nu kunnen we dat nog beta
len, nu we in een tijd van hoog
conjunctuur leven maar straks?
Dat is de steeds weerkerende
vraag van minister Van de Kieft.
Natuurlijk is de minister niet zo maar
tot een andere opstelling van de cij
fers gekomen; de ervaringen van het
thans lopende jaar hebben hem daar
bij tot leidraad gediend. En dan is het
Het tienjarenplan voor Suriname
vergt Nederlandse deelname en o
wordt in 1956 9.5 millioen uitgegev
voor inpoldering en ontginning in h
Nickeriegebied. Voor Nieuw Guinea
bedrag van f 60 millioen uitge-
Zoals uit het staatje uiijkt slokt
deze sector in 19bo een Kieine 150
meer op dan was voorzien
laoo Komt aaar nog eens een
bij. uit oplope.i aer ou
ters geldt voor a tie taksen
bouwput voor het in de afaluiiingswer-
het Haxinvliet geprojecteerde
sluizencomplex zal, naar gehoopt
wordt, nog in 1956 een begin worden
gemaakt Voor deze werken is in totaal
35 millioen uilgetrokken.
De tunnelbouw in Velsen zal in 1956
_on bedrag van f 31 millioen %-ergen.
Getracht zal worden de bedijking van
Oostelijk Flevoland in 1956 zover te vol
tooien dat een begin kan worden ge
maakt met de bemaling.
Verkeer
In 1957 is een extra subsidie van f 17
millioen verstrekt aan het Nationaal
Luchtvaart Laboratorium. In 1956 zal hel
tweetal prototypes van het verkeers
vliegtuig F 27 vermoedelijk voltooid zijn.
Landen tuinbouw
veeteelt en visserij
Hier treft de enorme stijging van het
nadelig saldo van het Landbouwegaiisa
tiefonds. Voor 1955 was een tekort ge
raamd van 64 millioen dit tekort zal
vermoedelijk 186 millioen bedragen! Dit
is grotendeels het gevolg
loop van 1954
•tegen kostprijs (en dus
erhoogde garantieprijs) voor melk
Verder krijgen de rogge verbouwers eer
steun van 15 millioen (ook al noodza
kelijk door de gestegen kostprijs 1. er
zal op de binnenlandse afzet van suiker
verlies van rond 10 millioen woi
geleden. En on de export van pre
ducten van de varkenshouderij zal lief?
33 millioen moeten worden toegelegd,
Sociale voorzieningen
emigratie en volks
gezondheid
Voor wat 1955 betreft zijn de werke
lijke kosten liefst 109 millioen hoger dan
was geraamd en voor 1956 is c
veel lager bedrag begroot dan de
lijke kosten. Een cn ander is het gevolg
van de toeneming van het aantal uitke-
ringsgevallen voor de noodwet ouder
domsvoorziening en de in verband met de
loonronde per 1 October 1954 tot stand
gekomen verhoging van de uitkeringsbe
dragen en inkomensgrenzen.
Ook de „vlucht uit Indonesië" stelt aan
de staatskas hoge eisen. Voor 1955 had
men gerekend op een totaal van 750 ge
zinnen in de z.g. contractpensions, waarin
de teruggekeerden voorlopig worden on
dergebracht dit aantal ls echter ge
stegen tot 2400! En voor 1956 houdt men
rekening met een verdere stijging tot 3000.
wilVwirbU h« ,ager «d«jh mogj j J
net leeuwenaeel van de vermeerdering
hieronder volgende staatje bijzonder
leerzaam. De eerste cijferkolom geeft de
cijfers, zoals die oorspronkelijk voor
het jaar 1955 waren vastgesteld, de
tweede -kolom geeft de uitgaven, zoals
die er (vermoedelijk» in werkelijkheid
zullen uitzien, de derde kolom geeft
de begroting voor 1956.
Defensie
Buitenlandse betrekkingen
Overzeese Rijksdelen
Politie en justitie
Onderwijs en cultuur -
Waterstaat
Verkeer
Handel en nijverheid
Land- en tuinbouw, veeteelt en visserij
Sociale voorzieningen, emigratie en volks
gezondheid
Volkshuisvesting
Herstel van oorlogsschade
Diensten van algemene aard
Niet toegerekende uitgaven van pensioenen
en wachtgelden
Nationale schuld
Afschrijvingen
Uitgaven verband houdende met de watersnood
Vergoedingen aan provinciën en gemeenten
voor de derving van inkomsten als gevolg
van de verlaging van de personele en de
grondbelasting, alsmede voor de derving van
schoolgeld
net leeuwenaeel van de vermeerdering
wegdraagt. Voor jeugdvorming en
volksontwikkeling is ruim t 3 millioen
meer uigetrokken, voor kunsten ruim
2 millioen en voor wetenschappen 1
millioen. Aan de televisie wordt een
half millioen meer gespendeerd dan
in 1955 nl. 6,1 millioen. De opbrengst
van het kijkgeld wordt voor 1955 en
1956 geraamd op resp. een half en één
millioen.
1 545.0 1 207.7
247.3
659.3
143,2
861.1
236,1
701.5
217,1
109.4
476.1
113.0
142,7
74,5
106.7
315.8
702.3
162.0
970,1
214.6
640,4
243.4
115.3
475.5
113.0
199.4
79,8
338,3
957,2
110.9
480.9
117.0
Zohls men ziet wordt er in 1955 zc
omstreeks f 830 millioen meer uitge
geven dan was beraamd. En dit be
treft dan nog slechts de gewone dien
sten de cijfers van de kapitaal-
dienst geven ook nog eens zo'n stij
ging van f 280 millioen le zien verge
leken bij de raming. In totaal
milliard
Overzicht der belastingmiddelen en de
opbrengsten der staatsbedrijven
ZIJN er dus allerlei factoren aan te
wijzen, die een staging van de uit
gaven hebben veroorzaakt, gelukkig zijn
er ook dergelijke factoren die de mid
delen ruimer hebben doen vloeien en nog
doen vloeien. De voornaamste oorzaak is
wel de gestegen welvaart. Meer welvaart
betekent hogere lonen en hogere winsten
dus meer inkomsten- en meer winstbe
lasting Die hogere lonen betekenen ook
stijging van de koopkracht en dus
weer hogere omzetbelasting b.v. En zo
is het mogelijk dat de inkomsten uit be
lastingen in 1956 nog even ruim het rijk
zullen toevloeien als in 1955 en dat
nog wel nadat per 1 September een be
lastingverlaging van kracht is geworden,
die de schatkist zo omstreeks f 375 mil
lioen kost!
Van die inkomsten krijgen ook de pro
vincies en gemeenten hun deel; in het
provinciefonds wordt 0,76 pet en in het
gemeentefonds 15.85 pet gestort van de
opbrengst der belastingen (met uitzon
dering van een aantal belastingen-met-
een-speciaal-doe*. als bijv. de motorrij
tuigenbelasting).
Daarnaast vloeien het rijk uiteraard
nog andere middelen toe. Onder andere
<ie winsten van de staatsbedrijven. De
PTT brengt naar schatting omstreeks hoen en de particuliere bedru-
32 millioen in de schatkist, de Rijks- .en waarin het rijk participeert
postspaarbank 11 millioen. de mijnen 10 12.4 millioen. Alles bu elkaar
millioen. de NederUndsche Bank 10 mil- een slordige 75 mülioen.
Gelukkig is ook de schatting der in
de staatskas vloeiende middelen niet
al te zuiver geweest. Daarop is een
winst geboekt van meer dan f 600 mil
lioen. Al met al echter komt de staat
in het jaar 1955 meer dan een mil
liard gulden te kort in plaats van de
f 610 millioen die was voorzien. En
was die stijging nu nog maar het ge
volg van onvoorziene omstandigheden,
dan was het verschijnsel nog niet zo
verontrustend maar de oorzaak ligt
juist in een stijging van de doodge
wone uitgaven. De staat gaat op
steeds groter voet leven en dat is ver
ontrustend. omdat de hoogconjunctuur
niet altijd kan voortduren.
De redenen
Natuurlijk zijn er allerlei steekhou
dende redenen aan te voeren die tot
een verhoging van het uitgavenpeil
hebben geleid. We geven hier de voor
naamste die minister van de Kiett
heeft opgesomd.
Waterstaat
In 1956 zullen, in het kader van de
Deltawerken, belangrijke voorberei
dende werken worden geëntameerd
uilvoering van het z.g. drie-eilan
denplan, terwijl de bouw van de
slormsluw in de Hollandse IJssel met
de daarbij geprojecteerde wegverbin
ding tussen de Krimpenerwaard en
Rotterdam met kracht zal worden
oortgezet. Met de aanleg van de
Defensie
De overschrijding van de begroting
is voor wat de defensie betreft groten
deels boekhoudtechnisch
lopen jaren was het
de afge-
.astgestelde be-
drag steeds niet besteed bij gebrek aan
I goederen. In 1954 en 1955 wordt die
i achterstand ingehaald. Eigenlijk wordt
in deze jaren dus geld uitgegeven dat
al eerder besteed had behoren te z:jn
De begroting voor 1956 gaat f 1(
millioen boven het vastgestelde pla
fond van 1350 millioen. Van dit be
drag is twee millioen bestemd voor
hydrografische opname-werkzaam heden
die door de Kon. Marine op Nieuw
Guinea worden verricht en acht mil
lioen als bijdrage in de detensiekosten
van de Nederlandse Antillen.
Buitenlandse betrekkingen
De uitgaven zijn groter geworden
door de grote personeelsuitbreiding
bij de Nederlandse vertegenwoordiging
in Indonesië (voortvloeiend uit de
steeds toenemende activiteit in de so
ciale sector aldaar» en door de meer
dere deelneming aan internationale
organisaties en conferenties.
Het aantal cursisten dat een opleiding
aan de rijkswerkplaatsen voor vakont
wikkeling volgt, beweegt zich in stijgen
de lijn voor 1956 vermoedelijk 3500.
De emigratie svordt ook in 1956 krach
tig bevorderd. De nieuwe, financierings
regeling voor geëëmigreerden die een
eigen bedrijf of een eigen woonhuis wil
len kopen, zal voorlopig geen hoge be
dragen vergen.
De post ..maatregelen in het belang
van de werkgelegenheid" blijft laag. Ge
rekend wordt dat een aantal van 15.000
werklozen gedurende 50 weken op aan
vullende werken zal kunnen worden ge
plaatst. Drie en een half millioen is uit
getrokken voor het maken en subsidië
ren van plannen die bij een omslaande
conjunctuur ten behoeve van de werkge
legenheid kunnen worden uitgevoerd.
Volkshu is vesting
Dit is helaas de enige post op de be
groting die in 1955 niet het beschik
bare bedrag heeft gehaald. Voor 1955
was geraamd op uitgave van 236,1 mil
lioen in werkelijkheid zal 21,5 mil
lioen minder worden uitgegeven. Als
enige verklaring van dit feit wordt ge
zegd dat in 1955 ,,de financiële afwik
keling ten achter is gebleven".
Oorlogs- en watersnood-
schade
Beide posten lopen gelukkig zo lang
zamerhand op hun eind. De financiële
verplichtingen van het rijk tengevolge
van de oorlogsschade hebben 6 4 mil
liard bedragen na 1956 zal èr nog
een bedrag van 800 millioen resteren.
Hetzelfde is het geval met de waters
noodschade. Alleen het landbouwherstel
vergt nog vrij aanzienlijke bedragen.
Voor 1956 is hiervoor nog 24 millioen uit
getrokken.
ALS GEBRUIKELIJK heeft
minister Van de Kieft aan
het slot van zijn millioenen
nota zijn eigen werkstuk nog
eens overzien en daaraan een
slotbeschouwing vastgeknoopt.
Een beschouwing die tevens een
waarschuwing inhoudt: een waar
schuwing tegen een te groot op
timisme, want onze welstand is
heel conjunctuurgevoelig, en een
waarschuwing tegen de enorme
hoogte die onze begrotingen
langzamerhand zijn gaan verto
nen. Kort samengevat komt de
bewindsman tot de volgende
conclusies:
IDe begroting is opgebouwd op de
verwachting dat de gunstige econo
mische ontwikkeling van het ogenblik
ook in het komende jaar zal voortduren
en dat de economische expansie van onze
volkshuishouding voortgang zal vinden.
Desondanks moet men er oog voor heb
ben dat deze hoogconjunctuur niet altijd
kan voortduren. En ook dient men te be
seffen dat de productie meer en meer de
maximale capaciteit nadert, waardoor de
mogelijkheden tot verdere uitbreiding op
korte termijn worden geremd. Een gelei
delijke vermindering van het expansie
tempo is dan ook waarschijnlijk.
cy Naar het oordeel van de minister
Zt de Nederlandse expansie op dit
ogenblik nog gezond. Er is nog geen
reden om het budgetaire beleid leeds
thans te richten op het compenseren of
afremmen van de bestedingsdrang. Onze
exportpositie is immers nog uitstekend
en er is nog geen sprake van dat deze
positie in gevaar komt door te grote bin
nenlandse bestedingen.
De bewindsman is echter van mening
dat er symptomen aanwijsbaar zijn, dat
ook bij de binnenlandse bestedingen zich
een ntfging tot autonome stijging mani
festeert. Dit blijkt uit de betalingsbalans:
de lopende rekening vertoont voortdu
rend afnemende overschotten. .-Vis deze
ontwikkeling door mocht gaan. zal het
treffen van tegenmaatregelen van over
heidswege in overweging moeten worden
genomen.
3 De huidige internationale hoogcon
junctuur houdt een zeker gevaar in
voor inflatoire ontwikkelingen, niet al
leen in verband met het hoge peil der
bestedingen, doch ook omdat daardoor
kostenstijgingen in de hand worden ge
werkt. Ook in ons land is met name dr.
laatste vraagstuk, zoals de ontwikkeling
in het recente verleden heeft <loen
in zekere mate actueel. Daarbij zal
wat de begroting betreft, moeten waken
tegen een beleid, waarbij in een beteke
nende omvang en op langere termijn
prijsstijgingen zouden worden verhinderd
of opgevangen op de voor bedrijfs- en
gezinshuishoudingen minst voelbare wij
ze, namelijk door het afwentelen van de
ze stijgingen op de Schatkist Deze laatste
gedragslijn is wel aanvaardbaar als een
bijdrage tot het verminderen van tijde
lijke spanningen op het gebied van lonen
en prijzen (bijvoorbeeld vooruitlopende
op een toekomstige kostprijsdaling uit
hoofde van een stijging van de arbeids
productiviteit), doch niet als een duur
zaam element van het budgetaire beleid.
Als voorbeeld wijst de minister op het
Landbouw-Egalisatiefonds. Hierin open
baart zich het gevaar dat een stabiliteit
van het binnenlandse prijspeil op langere
termijn zou worden bewerkstelligd ten
koste van een toenemende belasting
de Schatkist. N'a de vermindering
een aantal subsidies, die in de afgelopen
jaren werden bewerkstelligd, verdient dit
aspect de speciale aandacht.
4 Ofschoon een verdere ontxvikke-
ling van verschillende overheids
activiteiten in samenhang met de stij
gende welvaart van ons land op zich
zelf alleszins verklaarbaar en ver
heugend is, dient men naar het oor
deel van de minister anderzijds toch
oóg te hebben voor de daaraan uit
financieel oogpunt te stellen grenzen.
Niet alleen kan reeds onder gunstige
economische omstandigheden een op
te grote schaal ter hand nemen van
nieuwe overheidsactiviteiten, die een
min of meer blijvende vergroting i
uitgaven betekenen, de handhaving
van evenwicht der staatsfinanciën in
gevaar brengen, doch bovendien zou-j
den moeilijkheden kunnen optreden]21
mdien de mogelijkheid van een terug- g*
gang van de conjunctuur werkelijk-|
heid zou worden. Een te hoog peil
van de niet op korte termijn redui
eerbare overheidsuitgaven zou als
dan, tezamen met de noodzakelijke
toeneming van uitgaven ter vergro
ting van de werkgelegenheid en ter
leniging van sociale nood, een zeer,
<are belasting van de begroting be
tekenen. Voorts zouden verschillend^
dezer uitgaven dan uit een oogpunt
van verruiming der werkgelegenheid,
wellicht niet het meest doeltreffend
blijken te zijn.
Dit alles tenslotte overziende,
acht de Minister van Financiën
n aanzien van de toestand van
Rijks financiën in zoverre een gun
stig oordeel op zijn plaats, dat dezi
toestand in de afgelopen jaren be-Vc
langrijk is verbeterd en dat de ont-m
werp-begroting 1956, ondanks de peidc
1 September van kracht geworderi
aanzienlijke verdere belastingverlat
ging, wat de lopende dienst betreft
ongeveer een evenwicht vertoont
Desondanks blijft naar zijn mening
behoedzaam financieel belei^j-
pi
noodzakelijk.
Binnenkort zwaardere
portemonnaies
Begin 1956 zal de voorraad
nieuwe guldens voldoende
groot zijn om tot uitgifte
daarvan over te gaanUit de
mïllioenejnnota blijkt, dat de
muntslag voor nieuwe gul
dens even is stopgezet, in
verband met het aanmaken
van 25-, 10-, 5- en 1-cerit-
stukken en het verzendklaar
maken van het leen-
pachtzilver.
Maar binnen een half jaar
zal de gulden toch weer in
zijn zilveren gedaante ver- jv<
schijnen, ledereen zal weer
met zijn geld kunnen ram
melen en ieders portemon-
naie zal ook zwaarder zijn
Demiddelenvd 6»grohng bedragenta.6 milliard
WAT KAN MEN MET
FL 6,-MILLIARD DOEN?
•nkanercallmilGoen
oshjums voor kopen
I.SW
- >P Aan elkaar gelegd in gul-
1.2,50 van densbiljelten krijgen wi|
len heeft de laatste jaren u-el geleerd aan
begrotingscijfers een betrekkelijke tiaarde
toe te kennen, omdat achteraf ingrijpen
de correcties moesten worden toegepast.
Ook de jongste millioenennota komt
weer met diverse wijzigingen. Zo is in
middels gebleken, dat, terwijl het tekort
voor 1954 volgens de vermoedelijke uit
zoals verfneld in de voorafgaan
de Millia
i 350 millio
het oorspronkelijk
de' tekort van 1.199 millioen, zich voor
het thans lopende jaar integendeel een
stijging van het oorspronkelijk tekort met
ruim 500 mfllioen aftekent. Dat scheelt
dus nogal wat. Verder zal het uitgaven-
totaal voor 1955 meer dan 1.1 milliard
meer bedragen dan volgens de oorspron
kelijk vastgestelde begroting in uitzicht
was gesteld. Hel tekort voor 1955 uw
eerst geraamd op 568 millioen, de ver-
toedelijke uitkomst zal nu 1.113
hedra
n. Des
schillen illm
irde van be.
ekkelijkt
tingsenfers.
De ramingen der thans ingediende begi
ling hebben ook slechts relatieve I
tekenis. De cijfers zullen straks nog u
gewijzigd worden. De lopende dienst
volgens de raming, practisch in evenwic
teruijl de kapitaaldienst met een deficit
van 550 millioen sluit. Zo op het eerste
nog it et een en ander er nogal gerust
stellend uit. Voor de kapitaaldiensl mag
geleend worden en het z.g. tekort van
30 millioen op de lopende dienst is te
verwaarlozen.
Minder geruststellend wordt het echter, als
ue letten op de krachtige stijging van de
rijksuitgaven. Het gaat met de Staat zoals
dikwijls in het particuliere lenen. Naar
mate de welvaart groeit, stijgen ook de
behoeften en de uitgaven. Het totaal der
rijksuitgaven is voor 1956 geraamd op
niet minder dan 6.662 millioen, wat, ver
geleken met de begroting 1955, weer 100
millioen hoger is. Houdt men rekening
met het verminderen van de uitgaven
voor herstel tan oorlogs- en watersnood-
schade met circa 500 millioen, dan be
tekent een en ander een stijging tan de
overige lopende uitgaven met niet min
der dan 600 millioen. Het is geen won
der dat deze ontwikkeling de minister
van financiën met enige bezorgdheid ver
vult. Hij vat daarbij in het oog de grote
male van cnnjunctuiirgevoeligheid der be
lastingmiddelen, welke ruim 84"~e ton de
ruge jan
dit Joi
i op de geringe elast
tijd
rijksinkor
ITg hebben reeds
noemd en geue
terugslag internationaal, dan
moeilijkheden in snel tempo terug. De
staatsbegroting drijft op een voortgaande
gunstige ontuikkeling tan het nationaal
inkomen.
~)e minister heeft in de Toelichting op de
begroting een staat opgenomen, waaruit
blijkt, dat de rijksuitgai en ongeveer 257c
tan het nationaal inkomen vorderen,
maar dit beeld zou snel veranderen, als
tal inko,
tiggang z
omslag der
De grootste posten van de uitgavenzijde zijn
de volgende: defensie 20.4tan de to
tale begroting, verder onderwijs, ku
en wetenschappen 11.77c, sociale
zieningen, emigratie en volksgezondheid
14.47c. Hel betreft hier allemaal weinig
elastische uilgaven.
Gelukkig kunnen we ook melding maken
van een gunstig feit. De Nationale
Schuld is van het einde van 1949, toen
zij 2775 milliard bedroeg, lot eind Juni
1955 gedaald tot 20milliard.
Ook het verloop van de staatsbalans U
meerdering" van de Staat voor 1954 tan
1.610 millioen.
En wat het voornaamste is: men verwacht
een voortzetting van de tegenwoordige
gunstige conjunctuur. De Toelichting
zegt hiervan, dat, bij aftcezigheid ton
tekenen, welke zouden kunnen wijzen op
een mogelijke omslag in de conjunctuur,
aangenomen is, dat de Nederlandse
volkshuishouding ook van 1955 op 1956
nog een expansie zal te zien geven, zjj
igder tempo dan in de
et geval is geweest. Dit
vel hier als elders, meer
timale prnductie-capaci-
rdt, waardoor de moge-
erdere uitbreiding op
den. In ver
is land heeft
afgelopen jare
'rit "benaderd
lijkheden tot et
korte termijn ger
schillende bedrijven i
en al te kampen met een aanzienlijk
tekort aan werklieden, hetwelk, aldus da
minister, in sommige gevallen in de
laatste maanden waarschijnlijk nog is
toegenomen.
inder roept zekere gevaren of
full-employmcnt remt de tot
i de productie. Inflatoire tendet
als i
■.ullet
kooi
houding intreedt tussen de goedt
de geldstroom, Want dan neemt c
naar goederen, door de grote
kracht, abnormaal toe en dreigt
ging van het prijspeil.
Er is echter, naar het oordeel van
nister, momenteel geen reden ot
regelen op dit gebied te nemen,
perking der consumptie, omdat
zaken van de binnenlandse h
junctuur grotendeels voortvloeien
pulsen vari buitenlandse oorsprong. Mt
waakzaamheid blijft geboder
een ongewenste ontuikkeling
stateren zijn. zal de Regering
regelen ter handhaving van
betalingsbalanspositie in
In het vooruitzicht der stembus van 191
is de afdoening van urgente vraaj
ken blijven liggen. We denken b.v
het huurbeleid en de compensatit
een huurverhoging.
Deze staatsbegroting
geling van de nationale welvaart. Mo{
deze periode van welvaart in het kom
jaar bestendigd blijven. In deze zijn
zeer afhankelijk van het verloot
internationale conjunctuur, daar ee
slag er van, zelfs van matige omva
niet geringe mate ons land zou k
treffen, gezien het open karakter
