Canberra: merkwaardigste
stad in Australië
Zuivelcommissie verzet zich
tegen productschap
Kussen maakten film van Nieuwe gouverneur
Ned. bloemen in Moskou
Verenigd Mode-Europa
IW
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 195S
IN 1901 MODEL GEBOUWD
Wel (administratieve) hoofdstad
maar toch een dorp...
(Van onze correspondent in Australië, Leo 't Hart)
CANBERRA is het vertroetelde zorgenkindje van de Australische re
gering. Waar andere dorpjes, stadjes en steden zich vrijelijk kunnen
ontwikkelen, werden voor de toekomst van Canberra plannen gemaakt,
slaat men haar groei nauwlettend gade en probeert die zo harmonisch
mogelijk te doen zyn. Doch ondanks alles gaat Canberra steeds meer op
een eigenwijs kind gelijken, waarover men z'n schouders ophaalt. Can
berra, de zetel der regering, van wetenschap en cultuur, de Australische
„model-stad", dreigt ondanks mogelijk dóór dat alles een verweesd
Staatje in de Staat van Australische Staten te worden.
Canberra is één groot doolhof.
Je gaat een straat in en tracht aan het
einde er van te komen, doch ontdekt dat
je plots weer aan het begin staat.
Dan probeer je een volgende straat en
de geschiedenis herhaalt zich. Het is een
gevolg van de omstandigheid dat de stra
ten cirkelvormig om het centrum der
stad zijn gelegd.
Wanneer het je gelukt uit het doolhof
te komen, en je in het centrum aanbe
landt, dan constateer je: „Is dat nu alles?"
Canberra is voor de meeste bezoekers een
desillusie. Nu ja, er zijn enkele prachtige
gebouwen, daar is de moderne winkel
galerij met in het grote vierkant, post
kantoor en bankinstellingen, doch de
stad waaromtrent zoveel te doen was en
is, bezit heden ten dage nog weinig aan
trekkelijks.
Product van jaloersheid
Eigenlijk is Canberra het product van
jaloersheid: jammer voor de stad. Toen
nl. in 1901 de zes Staten van Australië
onder zekere restricties tot één Staat
werden gebundeld, kwam de vraag waar
de Regeringszetel moest staan. Uiteraard
meende ieder Staatsbestuur daarop aan
spraak te kunnen maken. Om uit dit pro-«
bleem te geraken, werd op plm. 150 km
ten oosten van Sydney, een stuk grond
van 2300 vierkante kilometer gekocht,
waarop een nieuw Staatje zou worden
gesticht, dat de naam: „Australian Capi
tal Territory" (A.C.T.) zou dragen en
waar de landsregering zich zou 'vestigen.
Toen op 12 Maart 1913 de toenmalige
gouverneur-generaal, Lord Denman, de
eerste steen voor de nieuwe stad legde,
werd meegedeeld dat in het oud aborigi
nal, haar naam: „Canberra" zou luiden.
Het zou een bijzondere stad worden;
schoon van aanleg, centrum van politiek,
wetenschap, cultuur en model-Australisch.
Een prijsvraag voor haar ontwerp werd
uitgeschreven en uit de 137 inzendingen,
werd dat van architect Walter Griffin
uit Chicago verkozen.
Amphiteatersgewijs zou de stad tegen
de bergtop van „Red Hill" worden ge
bouwd; het zou een Australische tuin
stad" worden. En inderdaad, zodra men
aan het begin van de „Capital" komt.
rijen zich de prachtigste bomen, struiken
en bloemen, welke Australië kan voort
brengen, langs de wegen aaneen. In de
elf woonwijken rond het centrum, is een
ruime beplanting toegepast; het parle
mentsgebouw is inwendig afgewerkt met
de mooiste Australische houtsoorten.
Doch met dit alles is Canberra nog geen
prettige en goed bewoonbare stad ge-
Canherra: heilige koe
Prof. O. H. K. Spate van de Nationale
universiteit in Canberra, zei dezer dagen
dat het plan van Walter Griffin teveel
een „heilige koe" is geworden en dat
beestje ook veel te oud is.
Hij kwam met een geheel nieuw plan
voor de dag, waarin o.a. geweldige flat
gebouwen zijn opgenomen, zulks teneinde
de „platheid" van Canberra wat te bre
ken Een andere stedenbouwer, dr Lan
ger, was minder radicaal, doch vond dat
de plannen van Griffin wel een weinig
gemoderniseerd konden worden.
Dit zijn ^ian enkele geluiden „uit het
vak"; vraag niet wat de meeste leken-
Australiërs zeggen; men is helemaal niet
enthousiast over deze model-stad.
Intussen groeit Canberra en is erg
„eigenwijs".
Weet u. Canberra Is zo helemaal zelf
standig; bezit haar eigen wetten en wan
neer je daar woont en een auto bezit,
staat er ook: „A.C.T." op de nummerplaat
vesmeld. Hetgeen een zekere „standing"
betekent
Zodra je over de grens komt. vertellen
de borden langs de weg dat u zich be
vindt in de „Australian Capital Terri
tory". Canberra is ook zon beetje een
„vrij plaats" voor degenen die in andere
Staten het met de rechter aan de stok
Toen onlangs een pleegmoeder naar ge
rechtelijke uitspraak haar baby aan de
echte moeder moest teruggeven, vluchtte
zij naar Canberra, waar zij even veilig
Canberra, de regeringsstad
van Australië in vogelvlucht.
Amphiteatersgewijze is deze
stad half cirkelvormig gebouwd
rondom het regeringscentrum.
Geheel links het paleis i'an de
gouverneur-generaal van het
gemenebest.
zij wonen er lang niet altijd. De gezant
schappen van de meeste landen bevinden
gich in Canberra en mede daardoor heeft
deze stad allerlei streng afgesloten so-
ciëty- en andere levenskringen, waar
binnen zich zo een en ander afspeelt,
zoals ook tijdens het jongste proces rond
het „geval Petrov" lichtelijk naar buiten
De grote kranten en persbureaux heb-
Het Parlement House, waarin de vergaderingen der regering van de
Australische Commpnwealth, worden gehouden. Op de voorgrond,
bladeren van de befaamde Australische gum-tree.
ben hun vertegenwoordigers in deze re
geringsstad en ook voor de parlementszit-
tingen, bevinden er zidv twee radiozen-
wa6 voor de greep der politie, al had
.uiteraard 'die van de A.C.T. zich
kunnen bemoeien.
De politieke stad\
Omdat de Staats-regering er vergadert,
is Canberra een politieke stad, echter
zonder veel politiek. Dat komt ook, door
dat maar heel weinig politici in deze stad
wonen en haar eigenlijk min of meer
ontvluchten. Weliswaar staan er o.a. ook
de ambtswoningen van de gouverneur-
generaal en de minister-president, doch
Weerbestendig
poetsextract dus:
Minder poetsen
langer glans
ders
zich verder in deze „Capital"
bevindt?
De Nationale Bibliotheek met ruim
200.000 werken; een modern weerstation;
het „Royal Militairy College" voor de of
ficiers-opleiding; er zijn diverse instel
lingen voor hoger onderwijs.
Van bijzonder ontwerp is het prachtige
Nationale Oorlogsmonument met aan de
voet van de Mount Ainsly, het Oorlogs
museum met de herinneringen uit de
twee jongste wereldoorlogen.
Ja, men probeert van Canberra een
stad te maken „van en voor Australië".
De regering in een dorp
Degenen die in Nederland over Den
Haag willen roddelen, zeggen o.a. dat 't
„het grootste dorp van Nederland" is.
Voor Canberra zou ik dat niet kunnen
nazeggen, doch het is wél een dorp met
alle aankleve van dien.
Al noemt men hier „roddelen" dan ook
„gossip...."
Na korter of langer tijd kent „iedereen,
iedereen"; zijn er allerlei standen en
standjes, waarin elk zich een plaatsje
tracht te veroveren.
Uiteraard bestaat het grootst aantal
van de rond 20.000 inwoners van Canber
ra uit ambtenaren en beambten, of perso
nen die daar ook iets mee te maken heb
ben.
De enkele, uitermate luxieuze, hotels,
worden bij tussenpozen veelal bezet door
degenen die met diplomatie of politiek
van doen hebben.
Want een vacantieplaats is Canberra in
het geheel niet. Haar ligging, in «het dal
van een bergen-ring, en verwijderd van
strand en andere steden, maakt hel ver
blijf er allerminst aantrekkelijk. En ook
hierdoor is de „A.C.T." eigenlijk een
verweesd Staatje temidden van de an
dere Staten in de Australische Staat.
Wel. laat men haar een beetje vertroe
telen, wat extra aandacht geven, laat het
desnoods wat arrogant zijn.
Per slot van rekening kan ze het niet
helpen, zetel van de landsregering te
moeten zijn.
De Nederlandse geoloog drs J. van
Deventer, in dienst vande NIAM, is in
Augustus (zoals eerst thans gemeld
wordt) tijdens een exploratietocht in Ta-
lang Kabung door ingezetenen aangeval
len. Hij werd zwaar gewond. Personeel
van de groep van Van Deventer wa»
gaan vissen in een meer dat volgens de
plaatselijke bevolking de Ingezetenen
toebehoort. Thans is een eenheid van de
mobiele brigade ter bescherming aan de
groep toegevoegd. i
Komende winter
Verbetering postdienst
op Nieuw-Guinea
fVan onze parlementsredactie.)
Wanneer op 2 October de winterdienst-
regeling van de KLM ingaat, zal verbete
ring komen in de postverbinding met
Nieuw-Guinea. Totnutoe werd alleen Za
terdag en Zondag een vlucht uitgevoerd
naar Biak en alleen op Donderdag en
Vrijdag van Biak naar Amsterdam Na
2 October worden deze vluchten beter
over de weekdagen verspreid, zo deelt
minister Algera mee op vragen, hem on-
lanes door het Tweede-Kamerlid drs C.
P. Hazenboscft (a r.) gesteld. Het was niet
mogelijk, aldus de bewindsman, in de zo-
merdienstregelnig nog een gunstige wijzi
ging aan te brengen.
Inderdaad zijn op het departement van
verkeer en waterstaat klachten binnen
gekomen over de wijze van uitvoering van
de dienst op Nieuw-Guinea door de KLM
(de vragensteller doelde op het afwerpen
van voedsel bij de Wisselmeren), Deze
klaehten zijn thans in onderzoek. Naar
aanleiding van de uitkomsten van dit on
derzoek zal worden nagegaan of. en zo ja.
welke maatregelen nodig zijn
Geen expositieruimte
Poriretten gouverneurs-
generaal in ons land
generaal, die eertijds de paleizen te Ba
tavia en Buitenzorg sierden, zijn na de
souvereiniteitsoverdracht naar Neder
land verscheept, zo heeft minister-presi
dent Drees geantwoord op vragen van de
heer Weiter (kath. nat.).
De portretten zijn opgenomen in het
depot van de Historische Afdeling van
het Rijksmuseum in Amsterdam. In 1953
Is aan deze van grote historische waarde
te achten verzameling toegevoegd het
portret van de laatste gouverneur-gene
raal van Nederlands-Indië. Jh. mr A. W.
L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer.
Naar aloud gebruik heeft deze het por
tret daartoe beschikbaar willen stellen
Wegens plaatsgebrek kan de collectie
op het ogenblik niet in haar geheel op de
Historische Afdeling worden opgesteld
Men zal nagaan, of in het Rijksmuseum
of elders een goede oplossing is te vin
den. Overigens zijn van de voornaamste
landvoogden uit de 17e en 18e eeuw por
tretten van grotere kunstwaarde in het
Rijksmuseum tentoongesteld, aldus dr
Drees.
luivelcommissie heeft li
ian de Tweede Kamer aan
ling gegeven dat het op
een ernstige slag aal I
Onder de bevoegdheden van het pro
ductschap mogen stellig niet vallen: re
gelingen met betrekking tot de echtheid,
samenstelling en kwaliteit var. melk en
daaruit verkregen producten en evenmin
voorschriften voor de technische inrich
ting van bedrijven.
Ook zal het contrólestelsel, indien men
het onderbrengt bij een publiekrechtelijk,
orgaan, veel aan soepelheid en doeltref
fendheid inboeten.
Van de technische inrichting van be
drijven zegt de commissie, dat deze in
Op de luchtvaartshow in Farnbo-
rough is ook dit „duikerspak" te
zien. Het is bestemek voor het
vliegen op grote hoogte 'en ver
vaardigd door een Engelse firma.
Dr A. J. Verhage enthousiast terug
U eerste plaats hoort tot de specifieke
verantwoordelijkheid van de ondernemer
zelf. Voorzover het om het algemeen be
lang gaat, is een en ander al geregeld
Ir. het Melkbesluit^
De verbruikei
De commissie is ook zeer gekant tegen
het voorschrift in zake raadpleging van
een commissie voor de voorziening van
de consument. De rustige ontwikkeling in
dc con6umpti€fnelktoranche is zeer ver
stoord door allerlei vormen van publi
citeit. De onrust zou nog vergroot wor
den. indien men de consument op voor
grond schuift.
Vier slachtoffers van
het verkeer
De 68-Jarlge wielrijder G. Wessels uit
Wezep is gistermiddag op de onbe
waakte overweg bij Wezcp door de
trein Amersfoort—Zwolle gegrepen. De
man was op slag dood.
Op de spoorbaan tussen de station»
Rotterdam-Blaak en Rotterdam-
Zuid is gistermiddag de 28-jarige hulp
wegwerker van de Nederlandse Spoor
wegen A. Schipper door een uit Doi
drecht komende trein gegrepen en we|
geslingerd Hij overleed onmiddellijk n
het ongeluk.
De 66-jarige G. J. Heinen uit Borculi
die Zaterdagmiddag bij een autobotslng
in de buurt van Ede ernstig werd ge
wond. is gisteren in het ziekenhuis over-
'eden
De chef van de technische dienst der
Zout-industrie te Boekelo. de 64-jarige
G. H. Rakers, botste gisteren in de om
geving van Hengelo tegen een vracht
wagen. Hij is later aan de verwondingen
in het ziekenhuis overleden.
Ambassadeur ie Moskou
in hinciie
De nieuwe Nederlandse ambassadeur in
de Sowjetunie, D. J. von Balluseck. heeft
gisteren, in aanwezigheid van tal van
ambtenaren van het Russische ministerie
buitenlandse zaken, vice-presiden'
A. Saryev zijn geloofsbrieven overhan
digd.
Noch president Klement Vorosjilof, die
lomenteel met vacantie is, noch mlnis-
•r Molotof, druk doende met de voor
bereidingen voor het gesprek met Aden-
woonden de plechtigheid bij.
V"5
toch
veelt""1
J!
4
Wtü
toch
v,elcis<«d>
d
I fmm Wethouder J. van Tilburg
Expositie moest verlengd worden en er is
kans op een import-contract
rpOEN DE VOORZITTER der botanische
1 tuinen Ie Moskou vorig jaar ons
land bezocht, liet hij een uitnodiging
achter om in 1955 een Nederlandse in
zending te verzorgen pp de bloementen
toonstelling in rle Russische hoofdstad.
Deze invitatie heeft men hier niet ver
geten. Een zending van 300 kg Hollandse
bloemen is per vliegtuig naar Moskou
vervoerd, waar ze temidden van duizen
den Russische hebben staan pronken in
een onderaardse hal van een nigt meer
gebruikt metro-station.
Dr A. J. Verhage, voorzitter van het
Bedrijfschap voor sierteeltproducten en
de vereniging De Nederlandse Bloemis
terij, aisniedv de neer A. j. Stemerding,
arrangeur van de geëxposeerde bloemen,
hebben de lange reis naar Moskou ook
gemaakt en toonden zich gisteravond bi)
hun terugkomst op Schiphol enthousiast
over de Russische gastvrijheid in het al
gemeen en de ontvangst van de Neder
landse inzending in het bijzonder
De kranten stonden vol foto's en ar
tikelen over de Nederlandse bloemen en
het Russische bioscoopjournaal had er
een aparte kleurenfilm van opgenomen.
De tentoonstelling werd zelfs speclaa.
om het succes van de Inzendinp met drie
dagen verlengd. De beide heren waren
veertien dagen de past van de stad Mos
kou en hadden een auto met een chauf
feur en een Engels sprekende tolk te
hunner beschikking.
Het belangrijkste van de hele tocht is
wei, dat er waarschijnlijk belangrijke
commerciële contacten zijn gelegd. De
heer Verhage heeft namelijk een zake
lijke bespreking gehad met de vice-pre
sident van het ministerie van buiten
landse handel over mogelijke import van
onze bloemen In de Sowjetunie. Hem
werd toezegging gedaan dat, mocht het
algemeen klimaat voor dit soort handel
verbeteren, men in Rusland het eerst het
oog zal laten vallen op ons land.
Snelle mechanisatie in
land- en tuinbouw
Dc mechanisatie van de land- en tuin
bouwbedrijven neemt in snel tempo toe,
aldus blijkt uit dc Juist gepubliceerde
cUfcrs van een telling van land- en tuin-
bouwwerktiiigen door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek.
Het aantal trekkers bedraagt thans
rond 45.000 stuks tegen ruim 33.000 in
Mei 1953 en 24.000 in December 1950. De
relatief grootste stijging kwam voor in
de provincies Limburg. Gelderland en
Overijssel. De trekkerbezetting ln Neder
land bedraagt gemiddeld 43 pk per 100
ha cultuurgrond. Friesland ligt 23 pk on
der dit gemiddelde. Zuidholland en Zee
land echter 17 en 42 pk er boven.
Van 't totale aantal trekker bedraagt het
aantal dat dieselolie gebruikt, 30 procent;
12 procent meer dan in 1953.
Hiertegenover staat een daling van het
van Suriname
De Rotterdamse wethouder van finan
ciën en voor het havenbedrijf -I- van Til
burg, is benoemd tot gouverneur van Su
riname. Hjj zal mr J. Klaasscsz opvolgen:
diens ambtstermijn loopt 15 Februari 1956
Jan van Tilburg
is 55 jaar oud,
geboorte Rotter-
hoofdinspecteur
der directe belas
tingen. Van de op
richting af was hl;
docent aan d«
rijksbelastlngaca-
demle te Rotter-
De heer Van
Tilburg speelde
een belangrijke rol
in de Illegaliteit.
HIJ was financieel
adviseur van het
Nationaal steunfonds en voorzitter van
het Locaal werkcomité illegaliteit, en re
gelde de financj^n van de Binnenlandse
strijdkrachten en (na de spoorwegstaking)
geleidelijk aan van heel het illegale werk.
In 1945 werd hij gemeenteraadslid en
wethouder van financiën te Rotterdam,
in 1946 statenlid voor de Partij van de
Arbeid, in 1951 Eerste-Kamerlid. Hij was
als voorzitter van de raad van beheer de
ziel van de tentoonstelling Rotterdam-
Ahoy. Hij is loco-burgemeester.
aantal petroleumtrekkers ten opzichte
van 1953 met 11 procent.
Het aantal ln gebruik zijnde melkma
chines bedraagt 8800 stuks, tegen 3.850
in December 1950. Voorts werden geteld
2.000 maaidorsmachines en 8.900 aardap-
pelrooimachines.
10dellen van Dior. Palo
Balmain. Hart well. Pedro Rodrigue.
Cavanagh en andere groten werd gis
termiddag in Londen» Savoy Hote
ook de Nederlandse modevlag gehe
ten, want de blonde Marianne Hert.
uit Amsterdam droeg (op de shou.
geestdriftig ontvangen) de als zijde
aandoende, lichtblauwe 100 procent
kamgaren avondjapon van Gerson
Dreese. die een weerspiegeling geeft
uan de zojuist door Dior gelanceerde
Y-lijn.
U ziet hem hierboven, de avondjapon
die Dreese „Soirée de Londres"
noemde ter ere van de Engelse gast
heren. Het strakke lijfje gaat over ln
een heup stuk dat met een punt diep
m de wijde rok doorloopt. Een grote
strik in het midden van de rok vormt
een opvallende verslering.
:vsM^V>
10 stuk» 40 cf. 20 «tukt SO cf.
20 stuks corkllppad 80 c
Bijzondere postzegels. Ter gelegenheid
van het koninklijk bezoek aan Suriname
en van de opening van de Jaarbeurs al
daar. zal de Surinaamse P.T.T. twee bij
zondere postzegels uitgeven.
Driejarig knaapje verdronken. Tussen
Meppel en Zwartsluis is gisteren het drie
jarig zoontje van de familie Doosjen.ult
Wa'nneperveen ln het Meppelerdiep ver
dronken.
Gezond verstand
in Parijs
T~\E twaalfde September is voor Marokko
een uiterst belangrijke datum. Op die
dag moeten de veranderingen worden in
gevoerd. die de Fransen de Marokkanen
hebben toegezegd.
Naar over het algemeen wordt aange-
omen, komen die wijzigingen neer op het
heengaan van de huidige sultan Ben Arafa,
het instellen van een uit drie personen
bestaande regentschapsraad, het overbren-
van de verbannen sultan Ben Yoessef
Madagascar naar Frankrijk en de vor
ming van een Marokkaans kabinet, dat de
goedkeuring heeft van Ben Yoessef. De
uiteindelijke terugkeer van Ben Yoessef
als sultan van Marokko zou het onvermij
delijke sluitstuk van de hervormingen
moeten zijn Dit alles ligt vele Fransen, cn
de conservatieven onder hen,
het, die nu onge
leden Ben Yoessef
't Verklaarde
uitzicht
Ook de overige vier Nederlandse mo
dellen toonden aan, met hoeveel vak
manschap onze kledingfabrikanten de
richtlijnen van Parijs pasklaar ma
ken uoor het publiek. Zo had (zie bo
ven) Jolo Couture een fijn gestreepte
Shetland-tweed japon. Over dit grij
ze]I geheel met kort aangesneden
mouwtjes kan een losse bolero wor- Conclusie: de Londenst show toonde aan.
den pedrapen. De uitgolvende rok dat dt mod« minder somber wordt
dan men vreesde. Ze li zwart, beige
II..., maar rood oorrX.ar.l, E* „oor t.
Jeugdig en sportief. avond veel wit.
Max ter Haar sloot hierbij aan met
een tailleur waarbij de shawl op ver
schillende manieren kan worden ge
dragen en een licht betpe cashmere-
mantel, gegarneerd met cocosbruins
persianer. De nieuwe Dtorkraag li
wel tot Nederland doorgedrongen'
Chic in sportief, van voren smal en
van achter wijd uitvallend.
ken) de woestijn Injaagden. Zij zijn het
geweest, die de verbannen vorst tot de
nationals figuur hebben gemaakt, die hij
twee jaar geleden nog niet was maar die
hij thans wel Is. Zij zijn het ook. die wei
geren, hun ln het verleden gemaakte fou
ten te erkennen en zich bij de realiteit van
hel heden neer te leggen. Dus verzetten ztj
zich tot het uiterste tegen de noodzakelijke
hervormingen, die in Marokko doorge
voerd moeten worden. Hiermede worden
de serieuze pogingen van premier Faure
ernstig bemoeilijkt.
De houding van de Franse conservatie
ven. aangemoedigd door de kolonisten in
Marokko, wettigt de vrees dat opnieuw
halfslachtige maatregelen genomen zullen
worden. De aanhangers van de huidige
sultan worden er door aangemoedigd In
verzet tegen de Franse maatregelen.
Voor de derde maal liet Ben Arafa nu al
weten, dat hij er niet aan denkt, af te tre
den. En als hij bij dit voornemen blijft, zal
het moeilijk, zo niet onmogelijk zijn, vóór
de 12de September een oplossing te vinden.
De Marokkaanse nationalisten worden
door het verzet van de conservatieven en
da aanhangers van Ben Arafa ontmoedigd.
Wanneer zij omstreeks de 12de September
moeten ervaren dat zij opnieuw met een
kluitje In het riet worden gestuurd, zal die
ontmoediging zich wellicht uiten In nieu-
•e onlusten, niet alleen op het platteland
■n Marokko, maar ook In de grote steden.
Het is daarom te hopen, dat ln Parijs
het gezonde verstand tenslotte nog zal
zegevieren.
