Grote macht is in weinig
handen geconcentreerd
LETTEREN
Belg i
en en
Vooruitziende blik der
nog braak liggende rijkdom
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG 17 AUGUSTUS 19SS
DE SCHATKAMER DER WERELD
(Van onze speciale verslaggever)
"E^LISABETHVILLE. Stad hoog op de bergen gelegen. Stralend van het
licht dezer wereld. Middelpunt van macht en schatten, die niet op
wegen tegen één mensenziel. Centrum van Katanga
Voor de mens geschapen werd, zyn daar dicht bij het aardoppervlak,
rijkdommen neergelegd, die bestemd waren om milliarden mensen wel
vaart te geven. Uranium, dat ziekten kan genezen en de mensheid ver
lossen van alle energiemoeilijkheden, doch dat ook samen met bet hier ge
wonnen cobalt alle leven op aarde kan vernietigen. Goud, tin, koper, ger
manium, titanium, colombiet, steenkool, ijzer, zink, cadmium, diamant,
zilver, platina, palladium. In open groeven liggen daar de voorraden voor
eeuwen.
Katanga is dus een der belangrijkste
voorraadschuren voor de Westelijke ver
dediging en het is te begrijpen, dat het
beschermd wordt door de grote basis Ka-
mina, waar nu slechts enkele honderden
mannen der moederlandse troepen gele
gerd zjjn, maar waar een grote macht
kan worden geconcentreerd.
Van alle producten is uranium het be
langrijkste. Streng worden de mijnen van
dit wondermetaal bewaakt. Toen de Ko
ning deze bezocht, wist een der journa
listen zich in het gevolg te mengen en
door de eerste afsluiting te komen. Hij
bracht het niet ver. Hij werd in de kraag
gegrepen en verwijderd. Deze geheim
houding i6 geen uitvinding der Belgen,
,doch was voorgeschreven in een tijdens
de oorlog met de Amerikanen en Britten
gesloten contract, dat pas enkele dagen
geleden door een nieuwe overeenkomst
vervangen werd.
Op de kaart kan men zien, dat Katanga
als een wig doordringt in ï^oord Rho
desia. Het genie van Leopold II en zijn
medewerkers heeft het hier gewonnen
van dat van Cecil Rhodes of zijn opvol
gers. De Belgische geologen zagen snel
de waarde der schrale hoogvlakten. Ook
wist Leopold II te bewerken, dat de
Rhodesiaspoorweg aansloot op Katanga.
Na de eerste wereldoorlog werd met
grote offers de Portugese spoorlijn door
Angola naar Katanga aangelegd. Een Bel
gische spoorweg geeft verbinding met de
Congostroom en thans is een lijn in aan
leg, die aansluit op de verbinding met
Albertstad aan het meer van Tangan
yika, zodat er over het meer nu ook ver
binding is met de Oostafrikaanse havens.
Behalve delfstoffen zijn er in Katanga
overvloedige bronnen van waterkracht.
Grote stuwdammen bedwingen uitge
strekte reservoirs, waarvan een de op
pervlakte heeft van 45.000 ha, die de ener
gie opleveren voor smelterljen en andere
grote bedrijven met duizenden arbeiders.
In weinige handen
Al deze macht is geconcentreerd in
weinige handen. De Union Minière du
Haut Katenga is de grootste mijnbouw-
maatschappij. Daarnaast zijn er nog an
dere, zoals de Formlnière en Géomlnes,
maar deze alle zijn weer onderdelen van
de Société Générale, die negentig procent
van de Congo bezit. De Otraco, welke de
scheepvaart van de Congo met de zijri
vieren in handen heeft, is eveneens een
onderdeel van de Société welke spoor
wegen en banken bezit, en werk geeft
aan vele bedrijven in het moederland.
Ontelbare employé's en arbeiders zijn in
haar dienst en deze worden door haar
voorzien van voedsel, woningen en an
dere levensbehoeften.
De Union Minière levert 8 procent van
de wereldkoperproductie, 70 procent van
de industriële diamant, 70 pet van de
cobalt. Zij is de vijfde op de wereldmarkt
van tin. Haar kapitaal i6 ongeveer 375
millioen waard, haar vaste activa 6taan
voor een kleine half milliard te boek,
doch worden geschat op drie maal het
kapitaal. Haar arbeidersleger omvat
20.000 man De bedrijfswinst was meer
dan 350 millioen, de beschikbare winst
bijna een kwart milliard.
Indrukwekkend is vooral van deze
maatschappij de sociale zorg. De Union
geeft in allerlei vorm 8 per dag uit voor
een arbeider. De andere maatschappijen
geven eveneens grote bedragen. Gezorgd
wordt voor scholen, hospitalen, sociëtei
ten, speeltuinen voor de inheemsen. In
een vaderlijke zorg verkopen zij voedsel
en andere levensbehoeften. Veel loon
wordt uitbetaald in natura, omdat de ar
beider naar men zegt anders sijn
geld opmaakt. Zelfs wordt gezorgd, dat
het hem en z(jn gezin verstrekte voedsel
genuttigd wordt en niet verkocht. Kleine
meisjes krijgen onderricht in zuigelingen
zorg, hygiëne en voedselbereiding. Hoe
aardig is een bezoek aan dergelijke scho
len, waar de meisjes in lange rijen het
stof hoog opvegen onder een telkens weer
kerend gezang over de grote blanke man
nen, die gekomen zijn om hen te zien
In de wasserij wordt onder dit luide ge
zang het wasgoed gestampt, zodat de
zeepklodders rondspatten en de meisjes
overdekken.
Dieper te zien in de toestanden en gees
tesgesteldheid van de arbeiders is op
een korte reis niet mogelijk. Men zegt,
dat zij geen nationalisme kennen. Ook
dat de werklozen naar hun dorpen
den teruggezonden, waar zij blijven i
ten, omdat voor reizen een vergunning
nodig is en iedereen i6 geregistreerd.
Hiermede voorkomt men het ontstaan
van een werkloos stadsproletariaat.
Geestdzilt
"W/at men wel kan constaterén ls de
overweldigende geestdrift, w
mede de Koning werd ontvangen. Toen
deze wandelde door de straten van Elisa-
bethville. stormden zij in horden mede
over straten en daken der hulzen. Een
wondere mengeling van blank en zwart
barstte die dagen telkens uit in enthou
siasme. Eens is de koninklijke auto vaat-
gereden in een menigte en werd bescha
digd omdat ieder haar wilde aanraken,
waarschijnlijk om deel te krijgen aan de
magische kracht van het voertuig.
Elisabethstad maakt een grootse Indruk,
met haar villawijken, brede asphaltwegen
en enkele grote gebouwen. De prachtig
ste auto's rijden over de straten en veel
geld wordt verteerd. De salarissen zijn
hoog, maar hoger de uitgaven. Alles leeft
op crediet en men vreest al lange tijd,
dat de ballon eens zal worden doorge
prikt maar nog altijd gaat het goed, ook
al stijgt het aantal wisselprotesten enorm,
tot 3500 in 1953.
De stad maakt veel meer een interna
tionale indruk dan de eigenlijke Congo
onen veel Libanezen en Gtieken, die
een orthodoxe kerk hebben, doch niets
aan zending doen. Ook is er een grote
kolonie van Joden uit Rhodos, die in het
bezit zijn van een prachtige synagoge.
Zuid-Afrikanen bezoeken geregeld de
stad. Johannesburg is slechts enkele uren
vliegen
Ook is ei
ken, docli i
oprichting
kapitalen i
lantal Nederlandse i
ichuw
dat
Nederlands bedrtjf
onnen nodig zjjn, en
eerst grondig Informeren moet,
welke bedrijven hier eigenlijk een kans
hebben. Nederlandse vaklieden, zoals
electriciens en monteurs kunnen hier wel
vooruit komen. Er Is een Nederlandse
tandarts met een drukke practjjk. die ook
spoedig een assistent zal laten over
komen.
De 6tad is hoog gelegen, bijna 1200 me-
r boven zee, het klimaat ondervindt er
reeds de invloed van de Zuidelijke win
ter. In het rond zijn de boerderijen gele-
Belgische kolonisten, die met
hard werken hier een bestaan hebben
opgebouwd. Temidden van het Afrikaanse
land vindt men hier de nakomelingen
van Hollands vee. Droog is het klimaat
en langs de wegen zijn de velden rood
van het stof, want Katanga produceert
alles behalve olie en asphalt.
Groot was het enthousiasme, waarmee de bevolking van de Belgische
Congo koning Boudewijn destijds ontving bij Zijn bezoek aan dit rijke
gebied in Afrika.
De zaak Schmidt
Bewijsstukken
verdwenen
De getuige Tomasoa. die in alle pro
tsen tegen Nederlanders in Indonesië
:n rol speelt, is gisteren door rechter
Rochjani te Djakarta gehoord in de zaak-
Schmidt. Op de zitting waren een ver
tegenwoordiger van het Nederlandse
Hoge Commissariaat en de tweede secre
taris der Britse ambassade aanwezij.
De officier van justitie Soenario legde
in exemplaar over van een Nederlands
dagblad, waarin verklaringen van kapl-
Franken inzake de leveranties van
wapenen aan de Daroe-I-Islam waren
opgenomen. Hij had deze met rood om
lijnd
Tomasoa vertelde hoe hij !ndertijd ge
tuige Baden naar de onderneming Dra-
maga zou hebben gebracht, na hem
zoals hij zeide van een zwarte bril en
oogkleppen te hebben voorzien. De heer
Motman had volgenc getuige Tomasoa.
betrouwbaar persoon nodig om het
afwerpen van voorraden uit de lucht op
de Tangkoeban Prahoe na te gaan en
daarover rapport aan hem uit te bren-
8 Vervolgens legde de rechter brieven,
kwitanties, dagrapporten en alle andere
stukken op tafel, die de officier en de
verdediging als bewijsmateriaal hadden
overgelegd. Nadat de getuige door de
rechter was gemaand op te letten, werd
hem verzocht deze documenten te bekij
ken en te verklaren, welke hij reeds eer
der had gezien. Getuige deed niet direct
keuze, doch wees tenslotte een foto-
copy van een visitekaartje aan. Het was
het kaartje van een zekere M. F. Muller.
Getuige zeide, dat de heer Jungschlager
het kaartje bij het eerste bezoek op een
bijeenkomst ten huize van de heer Mot-
aan de heer Schmidt en andere aan-
gen getoond heeft. Ieder, die een der
gelijk kaartje kon tonen, zou volgens ge
tuige te vertrouwen zijn en beschouwd
kunnen worden als lid der organisatie.
Andere van de uitgestalde stukken
ïide Tomasoa niet te kennen. De ver
dedigster, mevr. Bouman. zeide, dat se
dert een der vorige verdedigers, mr
Boegheim, de Stukken ter inzage heeft
gehad, er zes van de inbeslaggenomen
dagrapporten verdwenen zijn. De rechter
deelde mede, dit op de volgende zitting,
22 Augustus, te zullen onderzoeken.
Hof eiste hogere straf
Kamermeisje vergiftigde
hotel-exploitante
Het Amsterdamse gerechtshof behan
delde gisteren de zaak tegen het 30-Jarige
kamermeisje C. J. P. uit Amsterdam, die
door de Amsterdamse rechtbank was ver
oordeeld tot een Jaar en acht maanden
gevangenisstraf omdat zij haar werkgeef
ster, de 40-jarige weduwe C. L. A. T.-v. E.,
exploitante van het hotel Atlanta op het
Rembrandtpleln, met rattenkruid had
willen vergiftigen. De officier van justitie
was tegen dit vonnia ln beroep gegaan
Thans werd tegen haar geëist drie jaar
met aftrek van voorarrest, dat reeds
één jaar heeft geduurd.
Eind September 1954 gaf verdachte haar
werkgeefster een zalmslaatje, dat zij met
rattengif had overgoten. Deze had dit ge
deeltelijk opgegeten, maar was de volgen
de dag normaal blijven werken. Daarop
had verdachte een scheut vergif door de
koffie gedaan. Mevrouw C. L. A. T.-v. E.
werd ernstig ziek en haar haar viel bij
bossen uit. Zij is thans geheel hersteld
ook het haar is volledig terug gek om
Het kamermeisje was in de periode tus
sen de twee pogingen tot vergiftiging,
ontslagen, omdat zij duizend gulden bleek
te hebben verduisterd. Zij mocht echter
weer m dienst komen, wanneer het geld
binnen een week zou zijn aangezuiverd.
Omzet Staatsmijnen
half milliard
Rijk kreeg vier en vijftig
millioen
De staatsmijnen hebben in 1954 het rijk
een voordeel van bijna 54 millioen opge
leverd, waarvan 12,5 millioen ln de
vorm van dividenden en 42 millioen als
vennootschapsbelasting. Bovendien -ver
minderde de 6chuld aan het Rijk met 18
min. Het totale exploitatiesaldo was 60,5
na 52,5 min afschrijvingen. Van dit
saldo is het restant ad 6,1 min bestemd
voorzieningen en reserveringen,
was nog een extra-afschrijving van
3 min omdat de staatsmijnen hebbeD
afgezien van de sodaproductle, doch dit
bedrag is door de staat vergoed.
De investeringen waren groot, namelijk
74,2 min of 18,7 min meer dan de af
schrijvingen. Op het einde van het jaar
n vijf schachten tegelijk in aanleg,
hetgeen nog nooit is voorgekomen. Dit
programma zal 80 min kosten. Voorts
wordt een nieuwe mijn aangelegd, de ko-
lenwasserijen worden uitgebreid en ge
moderniseerd en de mechanisering der
kolenwinning wordt verder voortgezet.
De bedoeling is voor lange jaren een ge
lijkmatige en lonende kolenproductie te
verzekeren. Het personeel vermeerderde
41.184 tot 42.473 man. Dank zij pro
paganda kon men 1200 man ondergronds
personeel aanlokken en 800 leerlingen
vakscholen en toch zijn er nog niel
genoeg werkkrachten.
De afzet was 498,7 min. De netto-op
brengst steeg 9 pet. Van de opbrengst
was 30 pet uit export. De kosten stegen
door loonsverhogingen en minder gun
stige omstandigheden voor de productie,
welke desniettemin in bijna alle sectoren
Door de afschaffing van de prijsegali-
satie zijn de prijzen voor de Nederlandse
verbruiker aanzienlijk gestegen, doch
daarentegen zijn de loonsverhogingen
op de consument verhaald. Van 1949
hebben de staatsmijnen 256 min aan het
egalisatiefonds betaald.
Aan de Hoge Autoriteit i6 In 1954 2,9
min betaald en ten behoeve van de Bel
gische en Italiaanse industrie 2,9 min.
Het verbruik van vaste brandstoffen
in Nederland iets gestegen tot 17 min
■n. Behalve cokes worden thans ook
kolen uitgevoerd. De cokesultvoer steeg
13 pet. Daarvan ging 48 pet naar landen
der gemeenschap. De uitvoer naar Zwe
den en Zwitserland steeg van 450.000 tot
■70 000 ton.
Het verbruik van stikstofkunstmest was
lr. 1953 54 172.000 ton, een stijging van 8
pet. Een nieuwe stijging wordt verwacht.
Thans wordt vooral de aandacht gericht
op bevordering van bemesting van gras
land.
De uitvoer van stikstofkunstmest steeg
8 pet. Voor 4 min is deelgenomen in de
oprichting der N V. De mijnen werken
mede aan het Nederlandse kernonder
zoek en zullen deelnemen san het Ne
derlandse kernreactorcentrum.
Hongerstaker wenst dood
van Jungschlager
Te Makassar is een zekere DJaloeddin
Noor in hongerstaking gegaan om de
rechters te bewegen tot een doodvonnis
tegen de heren Jungschlüger, Schmidt
andere Nederlanders. Toen men vroeg,
hoe lang hij dit wilde volhouden, aaide
hij: „God weet het",
Droevige gevolgen
Kleinzoon van Mussolini
maakte verloving uit
wen het recht had een eigen gezin,
eigen huis te hebben", zeide de ex-\
loofde van de Italiaanse graaf Fabrizlo
Ciano (een kleinzoon van Mussolini) gis
teren in tranen tegen de verslaggever
Ass. Press. „Ik dacht dat ik hem (graaf
Ciano) gelukkig zou kunnen maken ei
ik gelukkig met hem zou kunnen zijn
De ontroostbare Nadia Haenni, groen-
ogige dochter van een Zwltseree vader er
een Russische moeder, zag de vorige week
plotseling haar verloving met Mussolini'
kleinzoon verbroken. „Zij heeft een te
genstrijdige geaardheid", zei de graaf e:
vertrok uit Napels, zijn ex-verloofde in
tranen achterlatend. Later nam zij
grote hoeveelheid slaappillen ln en sneed
haar beide polsslagaders door. Gisteren
kwam zij bij, na dagen lang in levensge
vaar te hebben verkeerd. Haar eerste
woorden waren: „Ik wil Fabrizlo (graaf
Ciano) zien. Breng hem toch bij mij, één
minuut maarGraaf Ciano verblijft
in de villa van zijn moeder op het eiland
Isrhia. Het is niet bekend, of de graaf
zijn ex-verloofde zal opzoeken.
't Blijft onrustig in
Argentinië
BUENOS AIRES. 16 AUG.
In de Argentijnse stad Eva Peron, het
voormalige La Plata, heeft de politie een
anti-peronistische studenten-demonstratie
met traangas uiteengedreven. Tientallen
studenten werden gearresteerd.
Onder beschuldiging van deelname aan
de jongste samenzwering tegen de rege-
ring-Peron werden in Buenos Aires tot
nu toe 56 personen, onder wie gepension.
neerde officieren en studenten, in hech
tenis genomen-
De opperste raad van de Peronlstische
partij heeft gisteren een scherpe veroor
deling gericht aan het adres van „de
genen, die het religieuze dogma en hun
kerk gebruiken als instrumenten voor
hun laaghartige politieke doeleinden"
Deze veroordeling maakt een eind aan het
politieke bestand tussen kerk en staat, dat
de révolte van 16 Juni werd agekon-
digd en twee maanden heeft geduurd.
Nederlandse bloemen op
Moskouse expositie
Nederland zal 350 kg bloemen, of vier
duizend stuks rozen, anjer6, gladiolen,
chrysanten en gerbera's naar Moskou
zenden voor een bloemententoonstelling,
welke daar in de hallen van de Metro,
de ondergrondse spoorbaan, wordt gehou-
De bloemen worden per KLM naar
Praag gevlogen. Het transport van Praag
naar Moskou geschiedt door de Russische
luchtvaartmaatschappij Aeroflot.
De inzending, die wordt verzorgd door
de Vereniging der Nederlandse Bloemis
terij, heeft een grootte van vier bij vijf
tien meter. Deze tentoonstelling wordt
Zaterdag 27 Augustus geopend. Op deze
dag zal in Nederland een verversing van
125 kg worden klaar gemaakt, die Woens
dag 31 Augustus ln Moskou arriveert.
Met de zending reizen mee de heren Dr
A. J. Verhage, voorzitter van de Vereni
ging voor verkenning van dit potentieel
afzetgebied en A. J. Stemerdlng, die de
Nederlandse inzending zal arrangeren.
Socialist constateeeit:
Klachten over optreden
kartel rijwielhandel
(Van onze parlementsredactie)
Er zijn klachten over het optreden van
het kartel van het Centraal Bureau voor
de Rijwielhandel, met name met betrek
king tot de methode van handhaving van
de exclusieve verkeersregeling, de er-
kenningseisen en de regeling van de
rechtspraak, schrijft het Tweede-Kamer
lid, drs D. Roemers (Soc.) aan minister
Zijlstra.
Drs Roemer vraagt de bewindsman, of
het advies, dat hij met betrekking tot dit
kartel aan de Commissie Bedrijfsrege
lingen heeft gevraagd, reeds is uitge
bracht; zo Ja, of hieruit iets blijk! van
de klachten. Zo van klachten niets blijkt,
vraagt het Kamerlid, wil de minister dan
een onderzoek instellen en meedelen,
welke maatregelen hij ten aanzien van
dit kartel op grond van het Kartelbesluit
overweegt te treffen 7
Kind door zandauto
overreden
Een bUzonder tragisch ongeluk gebeur
de gisteren InEmmercompascuum.
waar bij het Emmer Hoofdkanaal Oost
zijde de 5-Jarige J. Caspers. zoon van een
expediteur, door een zandwagen werd
overreden en .zedood. De knaap had een
eindje meegereden op de vrachtwagen en
werd door de chauffeur weer op straat ge
zet. Door een nog niet opgehelderde oor
zaak is het kind onder de achterwielen
van de wagen geraakt. De chauffeur had
niets bemerkt
De 36-jarige heer L. van Wijk uit B a-
rendrecht is gisteren aan de gevol
gen van een ongeluk, da-, herr. 22 Juli
overkwam, overleden. Op genoemde da
tum re*d hij met een bromfiets van de
Irenelaan de Ziedewijksedijk op. toen hij
door een personenwagen werd gegrepen.
Zowel hij als zijn zoontje werden zwaar
gewond.
In de Hoofdstraat te V e 1 p werd giste
ren de 19-jarige militair J gelegerd ln
Schaarsbergen, door een autobus van do
Gelderse Tram Wegen aangereden «n
gedood.
Op de Mulderstraatweg bij Mulder-
berg botste een bus van de Ned Buurt-
vervoer Mij tegen een vrachtwagen, die
op het midden van de weg stilstond om
linksaf te kunnen slaan. Hoewel de bus
geheel bezet was. deden zich geen onge
lukken voor. De vrachtwagen kwam door
de aanrijding midden op de weg te staan,
waardoor een botsing met een tegemoet
komende sportwagen onvermijdelijk was.
De bestuurder van deze wagen brak een
pols en moest ln het ziekenhuis van Bue-
sum worden opgenomen. Waarschijnlijk
heeft de chauffeur van de autobus de stil
staande vrachwagen door het felle zon-
'icht niet opgemerkt.
De arbeider D. van Dorst uit Heibergen
(N.B.. werkzaam bij de aanleg van een
startbaan op het vliegveld Woens-
d r e c h t werd gisteren ernstig gewond,
toen de remmen van een vrachtwagen
weigerden. D. is in het ziekenhui* van
Bergen op Zoom opgenomen.
Letterkundige Ernst
Groenevelt overleden
Op de begraafplaats Nieuw Eyckenduy.
nen te 's-Gravervhage is vanmiddag ter
aarde besteld het stoffelijk overschot
de journalist-letterkundige Ernst Groe
nevelt. die vorige week Zaterdagmorgen
plotseling op 68-jarige leeftijd In de Ru-
dolf Steinerkliniek te Den Haag is
leden. Ernst Groenevelt was daar circa
drie weken voordien opgenomen
aanleiding van een maagbloeding Het
was zijn wens dat eerst na de begrafenis
aan zijn overlijden bekendheid zou
den gegeven Ernst Groenevelt
29 Juli 1667 te Amsterdam geboren
zocht de H BS en volgde daarna de op
leiding voor het notariaat Van 1907 tot
1912 was Mj adjunct-rentmeester vai
Kasteel Ameronpen. van 1912—1918 rent
meester en particulier secretaris vai
Kasteel Nijenrode te Breukelen. Van
1918 tot 1924 was hij we'kzaam In het
uitgeversbedrijf en ln 1934 kwam hij als
Journalist bij De Avondpost te Den Haag
Hü schreef om de letterkundige bijdra
gen Met Constant van Wessem richtte
hü in 1914 het letterkundig maandblad
,.Het Getij" op en was gedurende 10 j;
redacteur van dit blad. dat in die t»ijd het
centrum was van een aantal jonge letter
kundigen. zoals Herman v. d Bergh
Hendrik de Vries. C. J Kelk. e.a. In 1916
publiceerde Ernst Groenevelt de bundel
verzen „Langs velden en wegen"
1920 literaire op9tellen en critieken onder
het pseudoniem R. Lonnet van Geertse
onder de titel „Perspectieven" In 1922
kwam van hem de bundel gedichten
Narcis" en in 1924 de bundel „Intermez
zo". Onder pseudoniem Karei Winter
schreef hij de roman „Wisselingen". Van
1946 af schreef hij in een der Haagse
Sport en Wedstrijden
Schaakl ournooi
Donner verloor van de
Rus Spasski
De tweede ronde van het interzonaal
schaaktournool te Gothenburg is gisteren
gespeeld. Onze landgenoot Donner ver
loor van de wereldkampioen der Jeugd d<
Rus Spasski. Donner wist zeer goed door
de opening heen te komen en een sterke
positie te verkrijgen. Bij de zeventiende
zet maakte hij echter een blunder waar
door Spasski een fraaie kans kreeg op
winst en die met beide handen aangreep.
Bij de 34ste zet gaf Donner op.
Na twee ronden heeft de Rus Ilivltsky
de leiding met 2 pt Het was ook gisteren
weer zeer warm (30 graden) in de schaak
zaal. De Zweed Stahlberg was nog niet
aanwezig. Hi) lijdt aan aan Injectie aar
de maag.
Na de derde ronde luidt de stand:
1. Ilivltsky (Rusland) 2 pnt (uit 2 par
tijen); 2'3. Spassky (Rusland) en Fuderei
(Z.-Slavië) lVt pnt (2); 4. Najdorf (Ar
gentinië) 1 pnt en 1 afgebr. (2); 5. Bron
stein (Rusland) 1 pnt (1); 6/7/8 9. Rabai
(Z.Sl.), Medina (Venezuela), Filip (Tsj.
Slow.) en Szabo (Hong.) 1 pnt (2); 11/11/12
Keres (Rusland). Geiler (Rusland). Panno
(Arg.) Vt pnt en 1 afgebr. (2); 13/14/15.
Petrosian (Rusland). Pachman (Tsj. Slow.)
Pilnlk (Arg.) Ve pnt (1); 16'17. Bisquier
(V.S.) en Guimard (Arg.) Vz pnt (2); 18/19
Sliwa (Polen) en Donner (Ned.) 0 pnt en
1 afgebr. (2); 20. Unzicker ,W. Did) 0 pnt
21. Stahlberg (Zweden) 0 pnt (nog
niet gespeeld).
ZWEMMEN
Strengere maatregelen
zijn hard nodig
Voor de promotie- en degradatie-wed
strijden reserve eerste en tweede klass«
K.N.Z.B. was gisteravond de wedstrijd
De Zijl II en H.P.C. II vastgesteld.
Scheidsrechter en tegenpartij lieten
stek gaan.
Wanneer zorgt de K.N.Z.B. eens
straffere maatregelen?
De Kanaalrace
De organisatoren van de race over Het
Kanaal hebben een officieel klassement
opgemaakt. Het ziet er als volgt uit: 1.
Abdel Latif Abu Heif (Egypte) 11
44 min.; 2. Thomas Laurie Park (V.S.) 12
Toch is het zo
TORENS OP KOEIENHUIB
419) De oudste kerk van Amsterdam
is de Oude of St. Nieolaaskerk, waar
van het stichtingsjaar weliswaar niet met
zekerheid bekend is, matr waarvan toch
vaststaat dat zij in het begin van de
veertiende eeuw reeds bestond, zodat
op goede gronden het jaartal 1306 als
stichtingsjaar wordt aangenomen. Zjj
bestond toen niet in haar huidige vorm,
want latere geslachten voegden er
nieuwe kapellen aan toe, tot de kerk in
1571 haar te
dering rust op be
werkte korienhui-
den, een verhaal dat
van verschillende
de koetenhuiden her laldeljjk
grote hardnekkigheid opduikt
kerker
telker
lijk grote ho
deleeuwen. ki
bg dit genich
De functie
de fundering
nogal duii
kwaljjk nem
En tenslotte: het ging in
vallen om het bouwen
waarbij de priesters toch wel co veel
mogelijk gestreefd tullen hebben naar
beperking van de oude magie!
De betekenis die de huiden bjj de
fundering gehad hebben, wordt ons
ineens duidelijk, wanneer we een ver
gelijking maken met de thans nog ge
bezigde methode b(j het aanleggen van
djjken. Dan worden zinkstukken ge-
'lochten die. met
tenen bezwaard, op
•f rivier-
boder
can de r
trbete-
sleuf in de bodem
uitgebaggerd, waar
in men hrt zinkatuk
laat zakken, waarna
dit fundament als
ondergrond voor de
zware djjk kan
a e middeleeuwen
nS-rl/ waarschijnlijk even-
irhter
schiji
rieirhuiden hü
rerken zouden
t aanvankelijk
dan nok werkelijk niet
dat zjj in deze huiden
isrh element hebben ge-
n een bijdrage tot versteviging
geweest. We zijn hierva
omdat de verhalen van de
altjjd op de proppen kor
het
toegepast bij de fundi
stukken" vervaardigde van geprepareeri
koeienhuiden, die met een nnderlai
van stenen en vaste grond in de boui
pnt werden neergelaten en lot tai
fiindai
chijnt
tors
Dei
ziken. welke werkwijze
palen ging
in de lSe
toegepast. I ln de handboeken heb ik
over hel huiden-probleem weinig op
merkelijks kunnen vinden, zodat ik
moest afgaan op gesprekken met oude
houwers: voor een nieuwe visie staan
we dus gasme open!)
Over huiden geaproken: weet n dat
u aan de horens van een koe kont zien
hoeveel kalveren ze heeft gekregen en
- oud i
eveer Is?
volgende keer.
(Nadruk verboden)
uur 2 min.; 3. Syder Gulscardo (Arg.) 14
uur 33 min.; 4. Dlmian Piza Beltran (Me
xico) 15 uur 8 min. De overige deelnemers
staakten de strijd.
Amerikaanse ploeg
zwom wereldtijd
Tijdens zwemwedstrijden te Tokio heeft
een Amerikaanse ploeg de 4 x 100 meter
wisselslag estafette in de uitstekende tijd
van 4 min. 17.8 sec. afgelegd. Deze tijd
ligt 0.6 sec. boven het officiële wereld
record, dat met 4 min. 17.2 sec. op naarr
staat van een ploeg van de Waseda uni
versiteit uit Japan. Jongstleden Zaterdag
heeft de nationale Japanse ploeg te Osaka
4 min. 15,7 sec. laten afdrukken, een
welke nog niet als wereldrecord ls
kend.
Intern, waterpolo-
tournooi
De zwem- en polovereniging „De Sleu
telstad" organiseert een Internationaal
waterpolo-tournool, dat morgenavond ln
de zweminrichting „De Zijl" gehouden
wordt. De deelnemende verenigingen zijn:
Rotterdam, D.Z.V. uit Delft, Weston Su
per-Mare uit Londen en De Sleutelstad.
Diploma-zwemmen
Vele jeugdige en minder jeugdige Lel-
denaars zullen Vrijdagavond om negen
uur ln de zweminrichting „De Zijl" trach
ten het zwemdiploma te behalen. Ook op
2 September bestaat er nog gelegenheid
tot diploma-zwemmen.
Om de tennistitel
Alle geplaatste spelers hebben zich op
de tweede dag van de wedstrijden on
Nederlandse tenniskampioenschappen
ten te handhaven. In de tweede ronde
van het dames enkelspel deed zich
verrassing voor. Mevr. T. Lubbers bracht
Fredle Marlnkelle een nederlaag toe. De
cijfers waren 6-8. 6-1. 6—2. In tegen
stelling tot voorafgaande Jaren heeft d«
K.N.L.T.B. besloten een ander svsteem
bij deze wedstrijden toe te passen. Om
de hardheid van de spelers op
is men reeds in plaats van in de kwart
finales «in de tweede ronde
heren enkelspel begonnen met het spelen
om de best of five. Biesheuvel, die
in het team voor de wedstrijden om
Galeabeker werd gekozen, heeft vier
op de baan gestaan om Timmers te
slaan. Niet minder dan vijf sets 36.
10 8. 63, 4—6, 64 had hü hiervoor
dig. Met uitzondering van één partij ia
in alle onderdelen de tweede ronde af
gewerkt. De partij tussen mej. F. Ferlr-
Karamoy en mevr. E. Reus—Frederikse
moest na 61, 32, in het voordeel van
eerstgenoemd paar worden afgebroken
Frederikse kreeg nl. de bal op zijn bril,
waarvan het glas versplinterde. Gelukkig
liep het ongelukje goed af.
Tennis. in de tweede ronde van de
wedstrijden om het Amerikaanse kam
pioenschap dubbelspel hebben Kurt Niel
sen en Hamilton Richardson (Den/V S
met 6-3, 8—6. 3-6. 4—6. 6—1
Amerikanen Ron Holmberg en Mike
Green gewonnen.
DAVIS CUP
De keuzecommissie van het Davis Cup-
tournodl heeft de Wimbledon kampioen
Tony Trabert, de Amerikaanse titelhou
der Vic Seixas. Ham Richardson en Gil
Shea aangewezen om de trophee van 26
tot 28 Augustus In Forest Hills, New
York. tegen Australië U verdedigen
Het bondsbestuur van
de KNVB
Na een schriftelijke stemming zUn de
resterende drie leden voor het bondstoe-
tuur van de K.N.V.B. gekozen Het zijn
de heren J. J. Egberts (Arnhem) 21 stem-
G. R. Plooyer (Zaarjdam) 15 stern
en H. Valkema (Leeuwarden) 21
stemmen. De heer E A. Wljdlck» (Breda)
was reeds bij enkele candidaaUstelllng
gekozen.
t bestuur, dat thans compleet ls, be
staat dus uit de volgende heren: Ir H. F.
Hopster (Den Bosch), bondsvoorzitter A
H. Martens (Den Haag), H. P. Hoolboom
(De Klomp). E. M. Joosten (Geleen) G
Kruyver (Zaandam). A. I, M Schröder
(Breda). F. Remmers (Zwolle) en de
bovengenoemde vier leden.
Italianen ranselden hun
jockey ai
Een Italiaanse Jockey ls na het beëindi
gen van een van de zwaarste races ter
wereld, de „Palio Dl Slena" (de wedloop
van Slee) door een woedende menigte
uit San Marttno. waarvoor hij uitkwam
gemolesteerd omdat hij niet hard genoeg
had gereden.
De politie moeet tussenbeide komen; de
Jockey werd naar een ziekenhuis
voerd.
bladen de kroniek „Het dagboek van een
Hagenaar".
De teraardebestelling ls vanmiddag tn
alle ft Ike en eenvoud geschied.
Jazz-orkest voor V.P.R.O.-
televisie
Het Amsterdamse Jazz-orkest „The New
Orleans Seven" o.l.v. Hans IJzerdraat zal
morgen een televisie-uitzending verzor
gen voor de V.P.R.O. Dit ls het tweede
Ned. Jazz-orkest, dat de eer van een tele
visie-uitzending te beurt valt. Het com
mentaar wordt morgen gesproken door de
neger-acteur Otto Sterman.
Thomas Mann in Kilch-
berg Ier aarde besteld
Het stoffelijk overschot van de Duitee
schrijver Thomas Mann Is gisteren ter
aarde besteld in het Zwitserse dorp
Kilchberg, waar Mann de laatste maan
den van zijn leven heeft doorgebracht
Hulde aan de Nobelprijswinnaar kwam uit
Oost- en West-Duitsland. toen hij ter
ruste werd gelegd op het kleine dorpe
kerkhof, dat uitkijkt op het Meer van
Zürlch. Enige honderden personen heb
ben de rouwdienst bijgewoond, die geleid
werd door de Prot. dominee Eduard
Schwelngruber. Mevr. Mann en haar vijf
kinderen waren eveneens aanwezig. Een
kwartet speelde kamermuziek van Beet
hoven en Bach. Richard Schweitzer, een
Zwitserse schrijver cn intiem vriend van
Mann, deelde mede dat Mann Vrijdag
avond in zijn slaap is gestorven. Hij wist
niet dat de dood nabij was. aldus SchwelU
Kort voordat hij ln slaap viel vroeg
'm zün bril, omdat hij na het wakker
worden weer wilde gaan lezen Op het
graf werden tientallen kransen gelegd,
voor het merendeel uit Duitsland en
Zwitserland. Enkele kransen kwamen van
vrienden en uitgevera in het buitenland.
Maar uit Amerika, Mann's aangenomen
vaderland, .was er nieta.
Paul Robeson in
ongelijk gesteld
Het federale tribunaal van Washington
heeft gisteren de vordering, welke de
negerbas Pgul Robeson had ingesteld ora
het „State Department" te verplichten aaq
hem een paspoort te verstrekken, af
gewezen. Het tribunaal was van oordeel
dat, ln tegenstelling tot het gestelde door
«e advocaat van de zanger, het mlnlste-
le van buitenlandse zaken niet willekeu-
ig is opgetreden door het paspoort te
./elgeren. aangezien het argument van
het „State Department" voor het niet
in behandeling nemen van het verzoek
van Robeson is, dat deze weigert onder
ede te verklaren dat hij geen commu
nist is.
Robeson verklaarde na deze uitspraak,
dat hij nooit de eis van het ministerie zal
inwilligen, welke z i. ln strijd is met alle
rechten, die In de grondwet worden ge
waarborgd.
Een Van Dijck in New
York gestolen
Een schilderij, waarvan de waarde ge
steld wordt op 20.000 dollar, ls gestolen
uit de woning van een kunstverzamelaar
ln New York.
Het werk. een zelfportret van de
Vlaamse schilder Anthony van Dijck, ver
dween tussen Zaterdag en Dinsdagmor
gen uit de woning van Franz Hurst, die
een kunsthandel heeft aan Madison
Avenue.
Soekarno begint alweer
over Nieuw-Guinea
President Soekarno, die nu weer in het
publiek optreedt? heeft gesproken bij de
sluiting van het Indonesische volkscon
gres en gezegd, dat men niet moet strl]-
voor de „terugkeer" van Nieuw-
Guinea, maar dat men „weer zijn gezag
dit gebied moe't vestigen". Hij be
toogde. dat Nieuw-Guinea volgens de
grondwet reeds Indonesisch is.
Op een speciale zitting van het vrijwel
voltallige parlement heeft hij er op aan
gedrongen te zorgen, dat de eerste alge
mene verkiezingen werkelijk op 29 Sep
tember zullen beginnen.
Behalve 17 Augustus, de dag waarop
ten herdenkt, dat ln 1945 de republiek
Indonesia werd uitgeroepen, Is ook de
18de tot een feestdag verklaard, een cn
ander in verband met het feit. dat het de
19de het einde van de vastenmaand la.
Soekarno vroeg de Nederlanders of de
spanning tussen Nederland en Indonesië
moet voortduren en zeide, dat door on
derhandelingen reeds een aantal oorza
ken van spanning zijn weggenomen, doch
Nieuw-Guinea Is de centrale bron van
alle spanning. Als de Nederlanders „kop
pig blijven staan op hun standpunt, dan
vreest hü. dat het moeilijk zal zijn de
betrekkingen weer goed te maken. HIJ
begint meer en meer te twijfelen of de
Nederlanders enige ernstige wil koeste
ren om de betrekkingen te verbeteren.
Als voorbeelden haalde hij aan het wit
boek over de arrestaties, en het optreden
Westerling. Volgens Soekarno zijn
de Nederlanders ziende blind. Blijkbaar
wachten zij tot geweld wordt toegepast.
Weekstaat Ned. Bank
Wijzigingen bij
deviezen
Klaarblijkelijk door grote betalings-
transacties met het buitenland hebben da
posten, die onze deviezenreserve bepalen,
ene behoorlijke verandering ondergaan,
aldus blijkt uit de weekstaat der Neder-
landsche Bank van 13 dezer. Doch per
saldo ls de deviezenreserve met slecht*
f3 millioen gedaald tot f 1.494.5 min. zodat
goud en deviezen «amen f 4540 min bedra-
gei» ''•nfrblljettenomloop verminderde
met 27 min tot 3667,8 min. Het agent
schap van het ministerie van financiën
beeft ruim f58 min aan achatkistpromes-
•en afgegeven, zodat het tegoed van het
Rijk steeg van f351,1 min tot f409.8 min.
De bijzondere rekening Is met f 8 min ge
daald tot f514 min, vermoedelijk overge
boekt naar 's Rüks kas. Daartegenover
.'t.1 Rült °°k moeten ver
richten, waarmede waarschijnlijk de sttj-
va" «ndere saldi met f 20 min tot
r 73.5 min verband houdt. Het tegoed der
aehU>r?ift*in vV,n <6M mln 101 f8S7
SUUn, ln Hooitvecn. VrUnr.l h„
b«l. P.r«.n„l, hond„d m,„, d,
V Aluminium!*,rlrtt Hon„v.„ u
Manndnimlddag i„ „„m,
protnnt 1.,.» h«! lai.owoordl,,
stelsel.
